Historia fizyki... spis treści

SPIS TREŚCI
VII
*-re-;—owa .
1. NAUKI FIZYCZNE
W STAROŻYTNOŚCI I ŚREDNIOWIECZU
I Prahistoria nauki
Ł I . Ibczątki nauki
7 1 'oczątkj astronomii
1 3 . Rozwój umiejętności matematycznych
L4L Fizyka empiryczna
3
3
5
11
15
2 . Nauka grecka
2 1 Filozofowie jońscy
2 2 Pfeagorejczycy
U
Powstanie atomizmu
2A. Platon
2 3 . Ftzyka Arystotelesa
16. Nauka aleksandryjska
Z' Ptolemeusz
18
18
22
24
25
28
33
41
3 Nauka w średniowieczu
311. Stosunek Kościoła do nauki greckiej
3 1 Boecjusz i encyklopedyści średniowieczni
U . Wkład uczonych islamskich
3.4. Powstanie uniwersytetów
1 3 . Mechanika średniowieczna
3 6 Optyka średniowieczna
1 7 . Magnetyzm
3 i Średniowieczny obraz świata
48
49
51
52
53
58
64
70
71
Cz0c 2. POWSTANIE I R O Z W Ó J NAUKI N O W O Ż Y T N E J
«. Od Kopernika do Newtona
4.1. Przewrót kopemikański
4 1 Tycho Brahe
•t 3. Reforma Keplera
4.4. Galileusz
4.5. Postanie z gwiazd
4.6. W Saggiatore
4.7. Dialog o dwu układach świata
4.8. Proces Galileusza
4.9. Discorsi e dimostrazioni Galileusza
4.10. Wkład Stevi na
4.11. Od Kartezjusza do Hooke'a
4.12. Droga do Zasad Newtona
4.13. Zasady matematyczne filozofii naturalnej
4.14. Reakcja świata na Zasady
5. Początki nauki o gazach i zjawiskach cieplnych
5.1. Odkrycie ciśnienia atmosferycznego
5.2. Eksperyment na Puy-de-Dóme
5.3. Doświadczenia magdeburskie
77
78
85
89
96
97
104
105
107
111
115
117
123
126
133
138
138
141
144
5.4. Doświadczenia Boyle'a nad sprężystością
powietrza
5.5. Początki termometrii
148
152
6. Optyka od Keplera do Newtona
6.1. Poznanie załamania światła i wyjaśnienie tęczy
6.2. Odkrycia dyfrakcji i podwójnego załamania
światła
6.3. Prędkość światła
6.4. Rozprawa o świetle Christiaana Huygensa
6.5. Nowa teoria światła i barw
6.6. Opticks Isaaca Newtona
CZĘŚĆ
156
1 56
162
165
170
173
179
3 . FIZYKA OŚWIECENIA
7. Mechanika od Newtona do Laplacea
7.1. Poczet wielkich mechaników
7.2. Kartezjanizm czy newtonianizm
7.3. Zasady zachowania
7.4. Droga do mechaniki analitycznej
7.5. Teoria drgań
7.6. Program Laplace'a
7.7. Wyznaczenie masy Ziemi
191
191
199
201
205
211
212
214
8. Rozwój fizyki zjawisk cieplnych
8.1. Rozwój termometrii
8.2. Temperatura i ciepło
8.3. Ciepło utajone
8.4. Spór o naturę ciepła
8.5. Flogiston
8.6. Teoria cieplika
8.7. Doświadczenia Rumforda
8.8. Doświadczenia Davy'ego
8.9. Prawa gazowe
222
222
225
228
229
230
233
235
238
240
9. Elektryczność i magnetyzm od Gilberta do Volty
9.1. Magia naturalis
9.2. De magnete... Williama Gilberta
9.3. Początek fizyki elektryczności
9.4. Wynalazek butelki lejdejskiej
9.5. Jeden fluid czy dwa?
9.6. Kwantyfikacja pojęć elektrostatycznych
9.7. Coulomb i jego poprzednicy
9.8. Elektryczność zwierzęca
9.9. Stos elektryczny
242
243
245
247
254
257
262
263
266
268
Dodatek 1. Kształtowanie się pojęcia pierwiastka
chemicznego
Dodatek 2. Pierwsze polskie podręczniki fizyki
SPIS TREŚCI
276
•
V
CZĘŚĆ
4. WIEK FIZYKI KLASYCZNEJ (FIZYKA XIX WIEKU)
10. Od stosu Volty do elektromagnetyzmu
10.1. Elektrostatyka i elektrochemia
10.2. Odkrycie Oersteda
10.3. Elektrodynamika Ampere'a
10.4. Odkrycie praw przepływu elektryczności
10.5. Dzieło Michaela Faradaya
10.6. Badania Josepha Henry'ego
283
283
288
290
297
300
309
11. Optyka Younga-Fresnela
11.1. Niewidzialne promieniowania
11.2. Falowa teoria światła Thomasa Younga
11.3. Badania światła spolaryzowanego
11.4. Falowa teoria światła Augustina Fresnela
11.5. Widma atomowe i cząsteczkowe
11.6. Zjawisko Dopplera
11.7. Pomiary prędkości światła
313
314
316
319
321
323
327
329
12. O d cieplika do termodynamiki i fizyki
statystycznej
12.1. Matematyczna teoria ciepła
12.2. Teoria maszyn cieplnych
12.3. Zasada zachowania energii
12.4. Zasady termodynamiki
12.5. Kinetyczna teoria gazów
12.6. Skraplanie gazów
334
334
340
344
352
355
359
13. Synteza M a x w e l l a
13.1. Układy jednostek elektrycznych i magnetycznych
13.2. Elektrodynamika Webera
13.3. Dzieło Maxwella
13.4. Odkrycie fal elektromagnetycznych
13.5. Elektrodynamika Lorentza
364
364
366
368
374
378
Dodatek 3, Powstanie nowoczesnej teorii
atomistycznej
382
Dodatek 4. Odkrycie u k ł a d u okresowego
i88
CZĘŚĆ
5. WIEK FIZYKI KWANTOWEJ (FIZYKA XX WIEKU)
14. Fizyka około roku 1900
14.1. Promienie X
14.2. Promieniotwórczość
14.3. Od promieni katodowych do elektronu
14.4. Pierwszy Międzynarodowy Kongres Fizyków
14.5. Społeczność fizyków około roku 1900
14.6. Powstanie i recepcja teorii kwantów
14.7. Rok Einsteina
395
396
401
412
418
423
425
430
15. Fizyka atomu i droga do mechaniki
kwantowej
15.1. Wczesne modele atomu
1 5.2. Odkrycie jądra atomu
15.3. Model atomu Bohra
15.4. Postępy fizyki promieni X
15.5. Model atomu Bohra-Sommerfelda
15.6. Odkrycie korpuskuł światła
1 5.7. Odkrycie falowej natury elektronu
15.8. Powstanie mechaniki kwantowej
443
443
449
451
456
460
463
466
470
16. Poznawanie j ą d r a atomowego i cząstek
elementarnych
16.1. Izotopy
16.2. Model protonowo-elektronowy jądra atomu
16.3. Odkrycie promieniowania kosmicznego
16.4. „Cudowny" rok 1932
16.5. Rozwój fizyki jądrowej
16.6. Odkrycie nowych cząstek i rozwój QED
16.7. Fizyka neutrin
16.8. Droga do Modelu Standardowego
479
479
485
493
495
502
507
520
523
17. Rozwój fizyki ciała stałego i optyki
17.1. Klasyczna teoria elektronowa metali
17.2. Odkrycie półprzewodników
17.3. Kwantowa teoria ciał stałych
17.4. Wynalezienie tranzystora
17.5. Nadprzewodnictwo
17.6. Magnetyzm
17.7. Masery, lasery i holografia
529
531
535
538
542
544
547
549
18. Rozwój astronomii i astrofizyki
18.1. Odkrycie Galaktyki
18.2. Budowa gwiazd
18.3. Odkrycie galaktyk
18.4. Nowa teoria przestrzeni
18.5. Rozszerzanie się wszechświata
18.6. Radioastronomia
18.7. Kosmiczne mikrofalowe promieniowanie tła
553
553
556
560
562
564
567
571
Uwagi końcowe
576
Bibliografia
591
Spis ramek
601
Spis tablic
602
Informacja o ilustracjach
603
Skorowidz nazwisk
604
Skorowidz rzeczowy
618