pełny spis treści

ROCZNIK 88 • NR 8–9 •SIERPIEŃ–WRZESIEŃ 2015
Rok założenia 1909
www.mechanik.media.pl
PL ISSN 0025-6552
Index 36522X
(w tym 8% VAT)
Cena 32,00 zł
Miesięcznik Naukowo-Techniczny ● Agenda Wydawnicza SIMP ● NR 8-9/2015
WYDAWCA
Redakcja MECHANIK
Agenda Wydawnicza SIMP
ZESPÓŁ REDAKCYJNY
Redaktor naczelny
Prof. dr hab. inż. Stanisław Adamczak dr h.c.
Zastępca redaktora naczelnego
Mgr inż. Krzysztof Janus
Redaktorzy
Mgr Monika Kaczmarek
Mgr inż. Małgorzata Pilewicz
Inż. Michał Wakulicz
Anna Wojewódzka
Korekta
Barbara Karczmarczyk
Skład
DARTEXT
Druk
Zakłady Graficzne TAURUS
Roszkowscy Sp. z o.o.
ADRES REDAKCJI
00-050 Warszawa
ul. Świętokrzyska 14A
V p., pok. 534
tel. 22 827 16 37, 336 14 76
ADRES KORESPONDENCYJNY
MECHANIK, 00-950 Warszawa 1
skr. poczt. 309
e-mail: [email protected]
www.mechanik.media.pl
Warunki prenumeraty znajdują się
na ostatniej stronie oraz na:
www.mechanik.media.pl
Miesięcznik notowany na liście czasopism
naukowych Ministerstwa Nauki
i Szkolnictwa Wyższego (7 pkt.).
Numer dotowany.
Miesięcznik jest indeksowany w bazach
BAZTECH oraz INDEX COPERNICUS (4,56).
Pierwotną wersją miesięcznika MECHANIK
jest wersja drukowana.
* Artykuły recenzowane
PANORAMA
584 Przegląd informacji z kraju i zagranicy
OBRABIARKI
598 Jak obrabiarki modułowe upraszczają produkcję: EMAG na EMO 2015 (EMAG).
Modułowe rozwiązania firmy EMAG sprawdzają się niemal w każdym zastosowaniu.
Dzięki nim planiści mogą w prosty sposób tworzyć linie produkcyjne, gwarantujące
wysoką jakość i wydajność obróbki.
604 Makino – efektywniejsza obróbka odlewów i odkuwek (MAKINO). Z myślą o klientach
z branży motoryzacyjnej oraz z innych gałęzi przemysłu firma Makino wzbogaciła ofertę
maszyn przeznaczonych do obróbki odlewów i odkuwek o kilka nowych modeli.
612 Przekładnie, które poruszają świat (SHW WERKZEUGMASCHINEN). Dzięki zakupowi
centrum obróbkowego UniSpeed 7 od firmy SHW Werkzeugmaschinen wiodący
producent przekładni z wałem napędowym zwiększył wydajność oraz poprawił stabilność
i elastyczność procesów wytwórczych.
614 TruLaser Robot z serii 5000 – nowoczesne zrobotyzowane stanowisko do obróbki
laserowej z laserami diodowymi lub dyskowymi (TRUMPF). TruLaser Robot z serii
5000 jest jednym z najbardziej zaawansowanych produktów koncernu. Podstawowymi
elementami tego modułowego rozwiązania są: 6-osiowy robot przemysłowy, źródło
laserowe, optyka, elementy pozycjonujące i kabina robocza.
616 Japońskie obrabiarki na polskim rynku (APX TECHNOLOGIE). W ofercie APX –
firmy, która ma wieloletnie doświadczenie w dostawach i wdrażaniu wysokiej klasy
japońskich obrabiarek – znalazły się produkty dwóch potężnych producentów maszyn
CNC: Matsuura Machinery Corporation oraz Takisawa Machine Tool Co., Ltd.
624 TOX®-Prasy ręczne – zawsze tam, gdzie Ty (TOX PRESSOTECHNIK). Podstawowe
założenia dotyczące konstrukcji prasy ręcznej to maksymalnie niska masa, ułatwiająca
operatorowi obsługę maszyny, oraz sztywność korpusu dostosowana do procesu
technologicznego. Istotnym zagadnieniem jest również medium zasilające, które powinno
być dostarczone w sposób nieograniczający mobilności prasy.
OBRÓBKA SKRAWANIEM
587 W. Grzesik: Wpływ topografii powierzchni na właściwości eksploatacyjne części
maszyn*
719 IX Konferencja Szkoły Obróbki Skrawaniem: „Obróbka skrawaniem podstawą
rozwoju metrologii” (23÷25.09.2015 r., Kielce–Sandomierz):
719 Artykuły naukowe* na płycie CD
720 Spis treści i streszczenia artykułów
OBRÓBKA – INNE RODZAJE
597 Usuwanie zalewek z części precyzyjnych (BENSELER SACHSEN). Obróbka
mechaniczna czy odlewanie powodują powstawanie zadziorów/zalewek, które mogą
negatywnie wpływać na jakość danego elementu. W artykule omówiono problem
automatycznego usuwania zalewek z części precyzyjnych, wykorzystującego: procesy
termiczne, formowanie elektrochemiczne i strumień wody pod wysokim ciśnieniem.
600 P. Lipiec: Zastosowanie bipotencjostatu w procesie impulsowej obróbki
elektrochemicznej mikroelementów *
618 Lasery IPG w mikroobróbce laserowej (IPG PHOTONICS). Doskonała jakość wiązki
laserów włóknowych sprawia, że są one przydatne również w mikroobróbce laserowej.
Polega ona na lokalnym oddziaływaniu wiązki laserowej – emitowanej w trybie
impulsowym – o bardzo dużej gęstości mocy i przez bardzo krótki czas.
707 XXXVIII Naukowa Szkoła Obróbki Ściernej (9÷11.09.2015 r., Łódź–Uniejów):
707 Artykuły naukowe* na płycie CD
708 Spis treści i streszczenia artykułów
NARZĘDZIA
626 Smart Head System. Modułowy system noży tokarskich wytaczaków ze złączem
z wymiennymi głowicami roboczymi w systemach: S, M, P-K (PAFANA). Firma
prezentuje nowość: modułowy system noży tokarskich wytaczaków typu smart head
system.
628 Jeden produkt do wszystkich zastosowań. Uniwersalny gatunek płytek do
frezowania w materiałach z grupy ISO K (SANDVIK COROMANT). Nowy gatunek
płytek GC3330 można zastosować we wszystkich popularnych metodach frezowania
żeliwa.
630 Frezy trzpieniowe iMX z wymienną głowicą skrawającą (MITSUBISHI
MATERIALS). Głowica plus uchwyt z węglików spiekanych – oto recepta na uzyskanie
w systemie frezarskim iMX wydajności porównywalnej z wydajnością narzędzi
pełnowęglikowych.
634 Frezuj umiejętnie (ISCAR). Umiejscowienie frezu (pomiędzy wrzecionem obrabiarki
a obrabianym detalem) decyduje o znaczeniu tego narzędzia. Nieodpowiedni frez może
się okazać najsłabszym ogniwem w całym procesie produkcji. Z kolei frez właściwie
dobrany pozwala na skrócenie czasu obróbki i poprawę jakości obrabianej powierzchni.
582 KOLEGIUM REDAKCYJNE
Prof. dr hab. inż. Piotr Cichosz – narzędzia
Prof. dr hab. inż. Ryszard Dindorf – napędy
i sterowanie
Prof. dr hab. inż. Marek Dobosz – redaktor
statystyczny
Prof. dr hab. inż. Wit Grzesik – obróbka
skrawaniem
Dr hab. inż. Maciej Heneczkowski –
przetwórstwo tworzyw sztucznych
Prof. dr hab. inż. Jan Kosmol – obrabiarki
Prof. dr hab. inż. Edward Lisowski
– CAD/CAM, MES, informatyka
Dr hab. inż. Witold Pawłowski – systemy
technologiczne
Prof. dr hab. inż. Maciej Pietrzyk
– obróbka plastyczna
Prof. dr inż. Eugeniusz Ratajczyk
– metrologia techniczna
Prof. dr hab. inż. Adam Ruszaj –
niekonwencjonalne metody obróbki
Prof. dr hab. inż. Jan Sieniawski
– inżynieria materiałowa
Prof. dr inż. Maciej Szafarczyk
– automatyzacja produkcji
RADA PROGRAMOWA
Przewodniczący
Prof. zw. dr hab. inż. Józef Gawlik
– Politechnika Krakowska
Członkowie
Prof. dr hab. inż. Edward Chlebus
– Politechnika Wrocławska
Dr hab. inż. Lucjan Dąbrowski, prof.
– Politechnika Warszawska
Prof. dr hab. inż. Andrzej Gołąbczak
– Politechnika Łódzka
Prof. dr hab. inż. Adam Hamrol
– Politechnika Poznańska
Prof. dr hab. inż. Wojciech Kacalak
– Politechnika Koszalińska
Prof. dr hab. inż. Krzysztof Marchelek
– Zachodniopomorski Uniwersytet
Technologiczny
Prof. dr hab. inż. Tadeusz Niezgoda
– Wojskowa Akademia Techniczna
Prof. dr hab. inż. Jarosław Plichta
– Politechnika Koszalińska
Prof. dr inż. Włodzimierz Przybylski
– Politechnika Gdańska
Mgr inż. Henryk Zawistowski – Plastech
Dr Maria Zybura-Skrabalak
– Instytut Zaawansowanych Technologii
Wytwarzania
Prof. dr hab. inż. Jan Żurek
– Politechnika Poznańska
Prof. Marek Balazinski, Ing., M.Sc.A., Ph.D.
– École Polytechnique Montréal (Kanada)
Prof. Dariusz Ceglarek
– University of Warwick (Wielka Brytania)
Prof. Dr. Franc Čuš
– Univerza v Mariboru (Słowenia)
Prof. Dipl.-Ing. Dr. techn. M. Numan Durakbasa
– Technische Universität Wien (Austria)
Prof. Dr. habil. Kurt Frischmuth
– Universität Rostock (Niemcy)
Doc. Ing. Ivo Hlavatý, Ph. D.
– Technická univerzita Ostrava (Czechy)
Prof. Dr. Ing. František Holešovský
– Univerzita J.E. Purkyně v Ústí nad Labem
(Czechy)
Prof. Ing. Antonín Kazda, CSc.
– Žilinská univerzita (Słowacja)
Prof. Dr.-Ing. Fritz Klocke – Fraunhofer-Institut für
Produktionstechnologie IPT (Niemcy)
Prof. Dr.-Ing. habil. Lothar Kroll
– Technischen Universität Chemnitz (Niemcy)
Prof. Janos Kundrak
– University of Miskolc (Węgry)
Prof. Masanori Kunieda
– School of Engineering The University of Tokyo
(Japonia)
Prof. Ing. Jan Mádl, CSc.
– Ćeská Vysoké Učení Technické v Praze
(Czechy)
Dr. Thomas G. Mathia (MSc PhD DSc)
– École Centrale de Lyon (Francja)
Prof. Dr. Ing. Milan Sága
– Žilinská univerzita (Słowacja)
Associate Professor Slawomir (Swavik) A. Spiewak
– University of Calgary (Kanada)
Prof. dr hab. inż. Antonín Víteček
– Technická univerzita Ostrava (Czechy)
Prof. Ing. Jozef Zajac, CSc.
– Fakulta výrobných technológií Technickej
univerzity v Košiciach so Sídlom v Prešove
(Słowacja)
MECHANIK NR 8–9/2015
638 Frezy kuliste Sphero-XR i Sphero-XR4 – perfekcyjna obróbka kształtów 3D (ITA).
Firma przedstawia wyspecjalizowane narzędzia do wydajnej obróbki zgrubnej
i wykończeniowej.
640 Regeneracja narzędzi skrawających (NTR). W przeciwieństwie do popularnej usługi
ostrzenia regeneracja metodą napawania zapewnia nie tylko zachowanie wszystkich
wymiarów narzędzia, lecz także możliwość jego modyfikacji.
642 Frezy monolityczne TM Solid® – narzędzia na każdą okazję (VARGUS).
Oprócz wszystkich zalet charakterystycznych dla metody frezowania gwintów linia
TM Solid® oferuje klientom elastyczność wyboru spośród narzędzi: do obróbki
materiałów trudnoskrawalnych, do pracy na dużych wysięgach, uniwersalnych lub
wyspecjalizowanych.
646 Wysokowydajne frezy pełnowęglikowe SUPERFAN (FANAR). Firma Fanar oferuje
frezy do wysokowydajnej obróbki: stali nisko- i wysokostopowych, stali nierdzewnych,
żeliwa, stopów tytanu i niklu. Narzędzia te charakteryzują się: geometrią redukującą
wibracje, wysoką sztywnością, specjalną mikrogeometrią krawędzi skrawających
i starannie dobraną powłoką PVD.
648 GARANT MasterSteel – stal w rękach mistrza. Wyjątkowo precyzyjna
i ekonomiczna obróbka skrawaniem nowym frezem GARANT MasterSteel HPC
(HOFFMANN GROUP/PERSCHMANN). Nowy frez zgrubny VHM HPC – przeznaczony
do ekonomicznej obróbki stali niestopowych i stopowych oraz żeliwa – wyróżnia się
trwałością, dużą objętościową wydajnością skrawania oraz długą żywotnością.
650 Firma YG-1 wystartowała z płytkami do narzędzi składanych (YG-1). Koreański
producent narzędzi skrawających przedstawia nowe, zaawansowane płytki do toczenia
i frezowania stali (w tym nierdzewnej i po obróbce cieplnej) oraz żeliwa.
652 Frezy kasetowe Double Octomill™ – bicie osiowe bliskie zera (SECO TOOLS).
Popularna seria głowic do planowania została wzbogacona o innowacyjne frezy
kasetowe Double Octomill™, w których wykorzystano technologię pozycjonowania płytki
za pomocą kołków ze stali szybkotnącej, umożliwiających szybkie, bezproblemowe
i precyzyjne ustawienie płytek.
654 Hydrauliczna technika mocowania XXXL. Precyzyjne narzędzia mocujące do
dużych elementów (SCHUNK). Obróbka dużych i ciężkich przedmiotów wymaga
zastosowania elementów mocujących o szczególnych właściwościach. Oferta SCHUNK
obejmuje szeroką gamę hydraulicznych oprawek narzędziowych i trzpieni mocujących
do precyzyjnego toczenia, frezowania, wiercenia, szlifowania, kontroli, montażu
i wyważania.
656 Szybkość i powtarzalność mocowania kluczem do wzrostu efektywności procesów
wytwarzania (INMET-BTH). Te dwa parametry w sposób bezpośredni wpływają na
jakość i powtarzalność wyrobu, a także na zredukowanie nieefektywnych czasów
przezbrojeń. Mimo że największą rolę odgrywają w przypadku produkcji masowej,
to jednak dowiedziono, że zredukowanie czasów nieefektywnych ma istotne znaczenie
również w produkcji jednostkowej.
METROLOGIA TECHNICZNA
659 Akwizycja danych i analiza statystyczna w środowisku Q-DAS (OBERON 3D). Oferta
OBERON 3D wzbogaciła się ostatnio o oprogramowanie firmy Q-DAS – producenta
specjalizowanych pakietów statystycznych wspomagających kontrolę procesu
produkcyjnego. W artykule opisano wykorzystanie tych aplikacji do pobierania i bieżącej
analizy danych pomiarowych oraz zaawansowanej obróbki statystycznej.
660 Bezkompromisowa precyzja w konstrukcji form (FARO). FaroArm to wszechstronne
i łatwe w obsłudze urządzenie umożliwiające przeprowadzanie pomiarów
bezpośrednio w hali produkcyjnej i wprowadzanie na bieżąco wszystkich koniecznych
zmian. Zastosowanie tego ramienia pomiarowego w produkcji form wtryskowych
zapewnia wymaganą precyzję i wydajność procesu, a ponadto skraca czas jego
realizacji.
662 1,2 miliona udanych zmian narzędzi (BLUM-NOVOTEST). Niezawodność, szybkość
i precyzja laserowego systemu pomiarowego LaserControl NT – to cechy, które
zadecydowały o wdrożeniu tego rozwiązania w firmie S. + A. Martin z Tuttlingen,
zajmującej się produkcją narzędzi chirurgicznych.
Z DZIAŁALNOŚCI CIRP
622 Badanie kondycji łożysk wrzecion obrabiarek – M. Szafarczyk
BIULETYN INSTYTUTU ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII WYTWARZANIA
620 Z. Połomski: Technologia rozpęczania rur poliamidowych*
NAPĘDY I STEROWANIE
685 G. Domek, A. Kołodziej: Nowe spojrzenie na problem połączeń pasów zębatych*
688 Peszle 2.0: nowe idee firmy igus w zakresie e-prowadników kablowych (IGUS).
W tym roku firma igus zaprezentowała nową ideę peszla, czyli e-skin. Jest to pierwszy
samonośny wąż falisty o modułowej budowie, który daje się wydłużać, skracać i otwierać.
Z kolei dzięki nakładce e-shell można zwiększyć zakres ruchu dotychczasowych węży
falistych.
MECHANIK NR 8–9/2015 690 Hydrostatyczny napęd układu jazdy w spycharkach firmy Liugong (BOSCH
REXROTH). Liugong Dressta Machinery produkuje małe spycharki typu TD-7, TD-8
i TD-9 z napędem hydrostatycznym o mocy 75÷110 HP. Jednym z głównych
dostawców komponentów hydraulicznych do tych maszyn jest Bosch Rexroth
– firma, która może się pochwalić know-how z zakresu hydrostatycznych
napędów jazdy.
691 IndraControl S67 – szybkie reagowanie niezależnie od miejsca i czasu (BOSCH
REXROTH). Moduły IndraControl S67 oferują najnowszy system wejścia/wyjścia o stopniu
ochrony IP67. Solidna konstrukcja i wysoka odporność na zakłócenia elektromagnetyczne
umożliwiają zastosowanie tych modułów nawet w ekstremalnych warunkach
środowiskowych. Przetwarzanie sygnałów może się odbywać synchronicznie do cyklu
Sercos w magistrali systemowej. Modułowa struktura zapewnia wyjątkowo szybki montaż
urządzenia i łatwe podłączenie do systemu. Również rozruch trwa bardzo krótko.
692 Z. Szkudlarek, S. Janas: Koncepcja zintegrowanego zespołu napędowego*
696 ShopTurn – efektywna nakładka technologiczna do programowania tokarek
CNC ze sterowaniem SINUMERIK 828D/840D sl (SIEMENS). Możliwości nakładki
technologicznej ShopTurn pokazano na przykładzie obróbki z wykorzystaniem tokarki
z dodatkową osią Y, napędzanymi narzędziami oraz wrzecionem przechwytującym.
702 P. Wysmulski, L. Kuśmierz: Problematyka podziału przełożenia całkowitego
między kołem centralnym a jarzmem w przekładni z zespołem dwuwieńcowych kół
satelitarnych*
CAD/CAM
664 M. Pawłucki: Wykorzystanie komercyjnego kodu CFD w aerodynamicznych
badaniach samolotów bezzałogowych klasy mini-UAV*
668 P. Strojny: Inżynieria odwrotna w kontroli dokładności geometrycznej ramy bolidu
klasy Formuła Student*
671 PowerMILL 2016 – światowy lider w 2-, 3- i 5-osiowym oprogramowaniu CAM
(DELCAM). PowerMILL to narzędzie cenione przez specjalistów zajmujących się
programowaniem obróbki skomplikowanych form i modeli złożonych z wielu powierzchni
swobodnych. W nowej wersji programu wprowadzono wiele usprawnień.
672 Delcam jeszcze bliżej użytkownika (DELCAM). Dzięki łączeniu zalet pojedynczych
aplikacji użytkownik może w kompleksowy sposób rozwiązywać rozmaite problemy
projektowe.
674 Technologiczny wyścig zbrojeń. Nieustanne dążenie do innowacyjności: sprawne
projektowanie w przemyśle motoryzacyjnym (SIEMENS PLM). Branża motoryzacyjna
wydaje na badania i rozwój więcej niż sektor obronności i lotnictwa. Firmy samochodowe
toczą również swój własny wyścig zbrojeń: każda z nich chce produkować lżejsze,
bardziej inteligentne i – co jest ich ostatecznym celem – autonomiczne pojazdy.
678 Robot jako uniwersalna maszyna CNC (3D MASTER). Wykorzystanie sterowania
numerycznego w robotach przemysłowych czyni z nich uniwersalne maszyny,
które łatwo zaadaptować do różnych zadań. Co prawda roboty najczęściej wykorzystuje
się do spawania i zadań manipulacyjnych, jednak coraz bardziej popularne stają się inne
zastosowania, wspomagane systemami CAM i programowaniem off-line.
680 Mastercam X9 – klasyczny CAD/CAM czy zintegrowany z Solidworks?
Już nie trzeba wybierać! (ZALCO). Wraz z wprowadzeniem najnowszej wersji
Mastercam zmieniły się zasady dystrybucji programu. Aktualizacja lub zakup
aplikacji Mastercam X9 pozwala użytkownikowi na wybór pomiędzy pracą z programem
na tradycyjnym, oddzielnym stanowisku a używaniem Mastercam X9
dla Solidworks.
682 M. Gołaszewski, R. Grygoruk, I. Bissenik: Wykorzystanie skanowania
przestrzennego i druku 3D w procesie tworzenia protezy kończyny zwierzęcia*
NOWOŚCI WYDAWNICZE
658 K. Łyczko: Gwintowniki wygniatające. Konstrukcja, projektowanie, wykonanie
658 P. Płuciennik: Projektowanie elementów maszyn z wykorzystaniem programu
Autodesk Inventor. Obliczenia przekładni
Z ŻAŁOBNEJ KARTY
684 Profesor Herbert Osanna
WYDARZENIA I AKTUALNOŚCI
596 Dni otwarte Hurco w Pliening – M. Wakulicz
608 Hybryda dla statku pasażerskiego
610 Makino – rekordowe zamówienia i obroty
623 Atomowa pamięć kwantowa
644 Innowacje przepisem na sukces
FORUM AKADEMICKIE
718 System do stabilizacji toru lotu rakiety badawczej
718 Sukces zespołu MobiTouch w hackathonie BrainCode Mobi
583
SPIS REKLAMODAWCÓW
Opracowania graficzne redakcji
miesięcznika MECHANIK
podlegają prawom autorskim
i nie mogą być publikowane bez zgody redakcji
Abplanalp – III okł., s. 594
ANCA – s. 591
Blum-Novotest – s. 663
Bosch Rexroth – s. 689
[Cztery] 4metal.pl – s. 670
Delcam – I okł.
DMG MORI – s. 585
Faba – s. 658
FARO – s. 661
Galika – s. 607
GF Machining Solutions – II okł.
Handtmann A-Punkt Automation
– s. 593
Hexagon Metrology – s. 667
Hoffmann Group/Perschmann –
s. 649
Hwacheon – s. 609
Igus – s. 688
Inmet-BTH – s. 657
IPG Photonics – s. 617
Iscar – IV okł.
Korloy Europe – s. 623
Kyocera Unimerco Tooling –
s. 633
Makino – s. 645
narzedziownia.org – s. 684
Oerlikon Balzers – s. 605
Pafana – s. 625
Rands – s. 603
Schunk – s. 653
SHW Werkzeugmaschinen –
s. 611
Siemens PLM – s. 677
staleo.pl – s. 610
Targi EUROTOOL, Kraków –
s. 608, wkł.
Targi MSPO, Kielce – s. 606
Targi TOOLEX, Sosnowiec – wkł.
TML Technologie – wkł.
TOX Pressotechnik – s. 624
[Trzy] 3D Master – s. 679
Vargus – s. 641
WHM – s. 695
WNT – s. 637
Zalco – s. 681
Zoller – s. 687
Redakcja nie odpowiada
za treść materiałów reklamowych