artystki - Feminoteka

ARTYSTKI
W dawnych wiekach niewiele kobiet zajmowało się sztuką, tworzyło obrazy lub rzeźby. A imiona tych
artystek, które mimo niesprzyjających okoliczności znalazły w sobie siłę, by tworzyć, pokrył kurz i
niepamięć. Dopiero niedawno odkryto na nowo dzieła Sofonisby Anguisciola i Artemizji Gentileschi.
Dziś muzea i galerie prezentują prace artystów obu płci. Z tym, że dzieła podpisane męskim
nazwiskiem są częściej i chętniej eksponowane.
Pytania do dyskusji:
•
Poproś parę osób o to, by wymieniły nazwiska znanych i lubianych przez nich malarzy. Czyje
nazwiska usłyszałeś/łaś najczęściej? Czy ktoś wymienił nazwiska kobiet?
•
Wejdź na stronę www.wstronedziewczat.org.pl gdzie znajdują się linki do stron prezentujących
prace polskich artystek. Obejrzyj ich dzieła. Jakie rodzaje sztuki uprawiają? Jakie tematy
podejmują?
Czy wiesz, że Zofia Stryjeńska, nazywana w dwudziestoleciu
międzywojennym „księżniczką polskiego malarstwa”, jako młoda
dziewczyna zdecydowała się na działania śmiałe i ryzykowne, by
osiągnąć swój cel i zdobyć wykształcenie? Wybrała studia malarskie
w Monachium, mimo iż nie przyjmowano tam kobiet. 1 października
1911 roku wyjechała z Krakowa przebrana za chłopca. Ścięła włosy
i podając się za swego brata, rozpoczęła studia. W dokumentach
akademii figurowała jako Tadeusz Grzymała. Po roku studiów koledzy
rozpoznali w „Tadeuszu” dziewczynę i chcieli to ujawnić. Zofia musiała
w popłochu opuścić Monachium.
Reprodukcja obrazu Sofonisba Anguisola
„Partia Szachów”, Muzeum Narodowe w
Poznaniu
W czasach renesansu zamożne i wykształcone
kobiety często spędzały czas, grając w szachy
lub muzykując. Autorka obrazu Sofonisba
Anguisciola to jedna z pierwszych artystek doby
nowożytnej znana z imienia i nazwiska. Na
obrazie sportretowała swoje siostry, które – tak
jak ona – poświęciły się twórczości artystycznej. Sofonisba Anguisciola była przez lata nadworną
malarką króla Hiszpanii Filipa II. Jej obrazy znał i cenił Michał Anioł.
„Autoportret”, Artemizja Gentileschi
To jedna z pierwszych wielkich malarek w historii.
Jej ojciec, Orazio, uznany malarz, od dzieciństwa
uczył ją sztuki malowania. Mając 17 lat, podpisała
swój pierwszy obraz „Zuzanna i starcy” –
nadzwyczaj udaną próbkę swojego talentu i
umiejętności. W osiemnastym roku życia padła
ofiarą gwałtu. Sprawa trafiła do sądu i była przez
wiele miesięcy drobiazgowo badana. Przesłuchania
i proces zdruzgotały psychicznie Artemizję,
ponieważ niektórzy zeznający wysuwali pod jej
adresem niesłuszne oskarżenia o liczne afery
miłosne, a nawet o prostytucję. Ostatecznie
Artemizja wyszła zwycięsko z dramatycznych
przeżyć. Zawarła związek małżeński i przeniosła się
do Florencji, aby tam studiować w Akademii Sztuk
Pięknych. Swoje życie dzieliła pomiędzy rodzinę i
sztukę. Wędrowała z miasta do miasta, przyjmując zamówienia z królewskich dworów i od
najznamienitszych europejskich rodów. W Neapolu otworzyła znane studio, odwiedzane również przez
gości zagranicznych, głównie Niemców i Anglików. Jej malarstwo było bardzo żywiołowe, pełne
ekspresji, ruchu, kontrastów światła i cienia. Artemizja chętnie malowała kobiety w scenach
zaczerpniętych z Biblii, mitologii i historii. Jej sztuka była bardzo ceniona. Miała wielu możnych
protektorów, miedzy innymi rodzinę Medyceuszy. Przyjaźniła się z Galileuszem i prowadziła z nim
korespondencję.
Maria Dulębianka (ur. 1861, zm. 1919) – malarka, działaczka społeczna, sufrażystka, literatka,
publicystka, emancypantka. Mieszkała w Krakowie, gdzie studiowała malarstwo pod kierunkiem Jana
Matejki. Później kształciła się w Warszawie, Paryżu i Wiedniu. Od 1903 do 1910 roku mieszkała
razem z Marią Konopnicką w jej dworku w Żarnowcu; z tego okresu pochodzą portrety Konopnickiej
oraz szereg innych dzieł. Była bardzo zaangażowana w walkę o prawa kobiet. Zmarła wskutek
zakażenia tyfusem podczas podróży do internowanych żołnierzy polskich w 1919 roku. Jej grób
znajduje się na Cmentarzu Orląt Lwowskich we Lwowie.