Dąbrowska, Dymszówna, Zarembina

Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
D
browska, Dymszówna, Zarembina
Panny, panienki...
Do pierwszej połowy XX wieku panie ujawniały swój stan cywilny w formie nazwiska. Córka
Walugi była Walu ank, a Czepka (ojciec: Czepek) ‒ Czepkówn . Stan panie ski w nazwisku
„sygnalizowały przyrostki -anka, -ówna. Ten zwyczaj j zykowy nale y ju do przeszło ci.
Pami tamy o nim dzi ki nazwiskom znanych postaci ze wiata artystycznego i naukowego,
w ród których s : Anita
Dymszówna (aktorka, ona Macieja Dami ckiego), Maria
Rodziewiczówna (pisarka, znana z działalno ci o wiatowej i społecznej ), Teresa
Skubalanka
(profesor UMCS), Hanna Skar anka(aktorka).
M
atki
Do dzi , zwłaszcza w j zyku mówionym, funkcjonuj formy nazwisk wskazuj ce na to, e dana
pani jest m
atk . Mówimy: pani
Nowak, ale tak e Nowakowa; pani Pietrzyk lub Pietrzykowa.
Kiedy tworzono tak e od nazwiska m
a (zako czonego-a)
na:
formy e skie za pomoc
przyrostka: -ina. Na przykład m
Kaleta ‒ ona
Kalecina. Obecnie formy te nie s u ywane,
wyj tkowo znamy nazwiska: Ewa Szelburg-Zarembina (pisarka), Jadwiga Puzynina (profesor
UW, j zykoznawca).
Najpopularniejsze w naszym j zyku s nazwiska e skie typu:
Kwiatkowska, Sikorska,
Konopacka, których formy zako czone na: ska,
-cka wskazuj płe , ale nie ujawniaj , czy to
córka, czy ona Kwiatkowskiego, Sikorskiego lub Konopackiego.
Odmiana nazwisk
Wj
zyku polskim cz
e
skich
nazwisk kobiet odmienia si
, a cz
‒ nie.
1. Popularne nazwiska zako czone na:-ska, -cka, -d kaoraz -ewa, -owa ‒ odmieniaj
przymiotniki: D browska(jak przymiotnik: ciekawska) ‒ D browskiej(ciekawskiej);
Kuncewiczowa (grzybowa) ‒ Kuncewiczowej (grzybowej).
si
2. Pozostałe nazwiska, zako czone na:-a ‒ odmieniaj si jak rzeczowniki pospolite
o podobnym zako czeniu:Pacuła (piguła) ‒ Pacuły (piguły); Ku ma(zima) ‒ Ku my(zimy).
3. Nazwiska panie skie zako czone przyrostkami
-ówna, -anka ‒ odmieniaj si jak
rzeczowniki: Skar anka(jak rzeczownik fili anka) ‒Skar anki(fili anki);Rodziewiczówna
(dziewczyna) ‒ Rodziewiczówny (dziewczyny) ‒ Rodziewiczównie (dziewczynie),
Rodziewiczówn (dziewczyn ) ‒ zRodziewiczówn (z dziewczyn ), oRodziewiczównie
(o dziewczynie) ‒ Rodziewiczówno (dziewczyno).
Nale y zapami ta , e nigdy nie odmieniamy nazwiska
Rodziewiczówna jak przymiotnik, na
przykład: [Rodziewiczównej (jak przymiotnik: dobrej)] ‒ taka forma jest niepoprawna.
1/2
jak
Region Gda
ski NSZZ „Solidarno
http://www.solidarnosc.gda.pl
4. Pozostałe nazwiska ‒ zdaniem j zykoznawców ‒ s nieodmienne i to, e konkretne nazwisko
odnosi si do kobiety wynika z s siaduj cego z nim imienia lub słowa:
pani (panna); na
przykład: pani Fredro ‒ z pani Fredro (chocia o matce Aleksandra Fredry czytałam: Marianna
Fredrowa), El bietaMoniuszko, o El biecieMoniuszko, pani Mo ejko.
Dwuczłonowe nazwiska kobiet
1. Ka dy z członów nazwiska ‒ zako czony na: -ska, -cka, -owa, -ina ‒ odmienia si . Na
przykład, gdybym zachowała nazwisko rodowe, wówczas mogłabym pisa : BarbaraMakowskaEllwart (z Barbar Makowsk -Ellwart) lub Barbara Makowska-Ellwartowa (z Barbar Makowsk Ellwartow ).
2. Zdarza si , e nazwisko, w którego skład wchodzi człon przymiotnikowy nie odmienia si .
Bywa to wtedy, gdy człon przymiotnikowy jest rodzaju m skiego, np. WandaBudrewicz-Górny,
Ewa Nowak-Borowy.
Ale, gdy w nazwisku Gra ynaNowak-Górna, człon przymiotnikowy wyst puje w rodzaju
e skim, to odmieniamy to nazwisko (ten człon):
Poszedł do dyrektora z Gra yn NowakGórn .
Uwaga! W nazwiskach dwuczłonowych zawsze na pierwszym miejscu stawia si
rodowe; tak jak: Maria Skłodowska-Curie.
nazwisko
Barbara Ellwart
2/2
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)