tekst wystąpienia - Biblioteka Pedagogiczna w Toruniu

Szanowni Państwo, Dostojni Goście!
W roku 1921, u zarania II Rzeczpospolitej, z inicjatywy Kuratora Zygmunta Gąsiorowskiego
rozpoczęto tworzenie biblioteki Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego w Toruniu. Jej
zadaniem było wyposażenie nauczycieli w książki i podręczniki niezbędne do nauki dzieci
i młodzieży w powstających po latach zaboru pruskiego szkołach polskich. Był to pierwszy
tego typu księgozbiór w niepodległej Polsce. W roku 1922 powołano do życia podobną
bibliotekę przy Kuratorium w Krakowie, a w kolejnych latach następne.
Dziewięćdziesiąt lat to kawał czasu. Czasu ciekawego, bo wiele się w tym okresie zdarzyło w
życiu naszego kraju, regionu i Torunia. Historia nie skąpi naszej Ojczyźnie - małej i dużejciekawych czasów. Siłą rzeczy dotyczy to także ludzi i instytucji.
W swojej 90-letniej historii toruńska Biblioteka Pedagogiczna wielokrotnie zmieniała swoje
adresy i nazwy, a księgozbiór zmieniał nie tylko miejsce swego przechowywania, ale i
właścicieli. Był to skutek zarówno burzliwej historii, jak i licznych zmian administracyjnych.
W roku 1932 księgozbiór został wywieziony do Poznania i dopiero po sześciu latach wrócił
do Torunia. Wówczas, w roku 1938 stworzono Bibliotekę instytucjonalnie dając jej nazwę
Okręgowa Biblioteka Pedagogiczna Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego. Trzydzieści
lat później w roku 1968, zgodnie z uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej cały księgozbiór
wraz z najstarszymi, przedwojennymi książkami został przeniesiony do Bydgoszczy. Tam
znajduje się on do dnia dzisiejszego i stanowi własność Pedagogicznej Biblioteki
Wojewódzkiej w Bydgoszczy. W latach 1991-1993 ówczesny Kurator Oświaty w Toruniu
zlikwidował aż 5 z 7 naszych filii (w Chełmnie, Chełmży, Golubiu-Dobrzyniu, Grudziądzu i
Wąbrzeźnie). W roku 1999 Filia w Nowym Mieście Lubawskim znalazła się w granicach
Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Skutkiem tego, dzisiaj mamy tylko jedną Filię w
Brodnicy.
To głównie z powodu tych ciągłych zmian bardzo trudno jest zbadać naszą historię. (Dlatego
w tym miejscu dziękuję Archiwum Państwowemu w Bydgoszczy, które udostępniło
elektroniczne kopie swoich archiwaliów na naszą jubileuszową wystawę, którą prezentujemy
dzisiaj w holu Centrum Sztuki Współczesnej, a od jutra w naszej sali wystawowej.)
Wbrew wszelkim, wspomnianym wcześniej trudnościom i niechcianym zmianom, my i nasi
poprzednicy wiedzieliśmy, że bez dobrego księgozbioru nie ma dobrej edukacji. Dlatego z
uporem budowaliśmy od nowa nasze zbiory i poszerzaliśmy krąg czytelników. Chyba tylko
dzięki temu wysiłkowi nadeszły dla nas wreszcie lepsze czasy.
Można wierzyć słowom piosenki, którą śpiewał w Kabarecie Starszych Panów Wiesław
Michnikowski, że „wesołe jest życie staruszka”, ale ja twierdzę, że w polskich realiach jest
ono z pewnością ciekawe, a bywa nieraz szczęśliwe.
Po wielu, wielu latach szczęście zapukało do drzwi naszej Biblioteki.
W roku 2001 podczas jubileuszu 80-lecia otrzymaliśmy (od ówczesnego Marszałka naszego
Województwa p. Waldemara Achramowicza) obietnicę przeprowadzki do nowej siedziby,
która będzie mogła sprostać zmianom, jakie niesie ze sobą wiek XXI. I na szczęście obietnica
ta pomału zaczęła się spełniać - najpierw w postaci przekazania nam, a następnie
wyremontowania i wyposażenia gmachu dawnego szpitala wojskowego przy ul. gen. J.H.
Dąbrowskiego 4. Poczuliśmy wówczas, że wbrew naturze, życie zaczyna się, a nie zacina po
80-tce. Nasze marzenia i wizje zaczęły przybierać realne kształty.
85-te urodziny spędziliśmy na przeprowadzce, wśród kartonów z książkami, z niemałymi
problemami z wilgocią w magazynie, a przede wszystkim na intensywnym i żmudnym
wdrażaniu nowego zintegrowanego sytemu obsługi biblioteki PROLIB M21. Nie było czasu
1
na świętowanie. We wrześniu 2007 r., po szczęśliwym pokonaniu trudności, Marszałek
Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Całbecki wraz z Kujawsko-Pomorską Kurator
Oświaty Bożeną Adamską w obecności licznych gości uroczyście otworzyli nową siedzibę
Biblioteki, a Biskup Toruński Andrzej Suski dokonał aktu jej poświęcenia.
Od 2009 roku patronuje nam niezwykła Polka i Torunianka – pani generał brygady, profesor
Elżbieta Zawacka. Jesteśmy przekonani, że na taką patronkę warto było czekać aż 88 lat.
Każdy jubileusz odsyła do początków i do dróg przebytych. Doceniamy wkład wszystkich
naszych bibliotekarzy w budowanie księgozbioru, jego opracowanie i udostępnianie. Wiemy,
że w ciągu tych lat wszyscy mieliśmy swój niemały wkład w kształcenie i doskonalenie
zawodowe nauczycieli. W ten sposób mieliśmy też pośredni udział w edukacji i wychowaniu
wielu pokoleń uczniów szkół wszystkich szczebli i typów.
Ogromnie cenimy sobie naszą przeszłość, ale tak naprawdę najważniejsza jest dla nas
teraźniejszość i przyszłość.
Z tą myślą podejmowaliśmy w ostatnich latach wiele działań, które miały zapewnić bibliotece
rozwój na miarę oczekiwań czytelników i czasów nam współczesnych.
Myśląc o teraźniejszości i przyszłości starannie kształtujemy nasz księgozbiór starając się
utrzymać jego specjalistyczny charakter. Wykorzystujemy najnowsze technologie
informatyczne we wszystkich procesach bibliotecznych. Dzięki tym technologiom szybko
komunikujemy się ze światem, a świat z nami. Cieszymy się, że dzięki temu czytelnicy
szybciej docierają do niezbędnych im dokumentów i informacji. Modyfikujemy naszą ofertę
edukacyjną i tradycyjne szkolenia biblioteczne uzupełniamy szkoleniami e-lerningowymi.
Wykorzystujemy też możliwości, jakie daje nam nasza nowa siedziba i organizujemy wiele
imprez o charakterze kulturalnym i oświatowym. Dzięki temu zyskaliśmy szeroki krąg
przyjaciół, szczególnie wśród licznych placówek oświatowych i kulturalnych, stowarzyszeń i
organizacji pozarządowych. Jesteśmy dumni z tego, że wiele wydarzeń kulturalnooświatowych jest ściśle związanych ze środowiskami osób niepełnosprawnych.
O prestiżu biblioteki w ogromnym stopniu decyduje kadra. Szczęściem jest praca w zespole,
który jest pomysłowy, kreatywny, gotowy na wprowadzanie zmian i który wiecznie czegoś
chce. Cieszymy się, że nasza aktywność wykracza poza Toruń i że jesteśmy postrzegani, jako
rzetelni partnerzy w przedsięwzięciach regionalnych i ogólnopolskich. Wszystko to daje nam
ogromną satysfakcję.
Naszą Bibliotekę powołano do życia w roku 1921. W tym samym roku:
•
•
•
•
•
Urodzili się między innymi: Krzysztof Kamil Baczyński, Julia Hartwig, Stanisław
Lem, Tadeusz Różewicz i Kazimierz Górski
Sejm ustanowił Order Odrodzenia Polski, a trzy miesiące temu tym orderem została
odznaczona nasza koleżanka Emilia Karolewska
Rozpoczęto budowę Gdyni, a w Gdańsku powstała Macierz Szkolna
Karl Gustaw Jung opublikował „Typy psychologiczne”, a Jarosław Haszek tom 1
„Przygód dobrego wojaka Szwejka”
Uruchomiono połączenie lotnicze pomiędzy Warszawą i Paryżem, a tam Coco Chanel
spośród wielu próbek wybrała zapach, znany do dzisiaj, jako Chanel Nr 5
2
Jesteśmy w naprawdę dobrym i miejmy taką nadzieję nieśmiertelnym towarzystwie!
Biblioteka Pedagogiczna im. gen. bryg. prof. Elżbiety Zawackiej w Toruniu rozpoczyna dziś
świętowanie swojego jubileuszu pod hasłem „Biblioteka 90+”.
Chcemy przez to
powiedzieć, że prawdziwe życie zaczyna się po dziewięćdziesiątce i że jeszcze nieraz o nas
usłyszycie.
Dziękuję za uwagę.
Toruń, 30 listopada 2011r.
3