BANAN MANILSKI (Musa textilis Née)

PRZEKRÓJ OWOCU
1 -wiązki włókien
2 -rurki z garbnikiem
3 -zdegenerowane
zawiązki nasion
BANAN (Musa sp.L.)
Rodzina: Bananowate (Musaceae)
Rodzaj banan obejmuje ok. 40 gat. rosnących
w pasie międzyzwrotnikowym, w pd.-wsch. Azji,
Afryce i w pn. Australii.
Z bulwiastego kłącza wyrastają liście obejmujące
się pochwami na kształt pnia. Blaszka liściowa
osiąga do 10 m dł. i 1 m szer. Gdy w kłączu zgromadza się odpowiednie zapasy asymilatów (7-12
miesięcy), ze stożka wzrostu rozwija się pęd
kwiatonośny przerastający wnętrze niby-pnia.
Kwiaty zapylane są przez ptaki i nietoperze.
Większość uprawnych gatunków wykształca pyłek
niezdolny do zapylenia, wskutek czego rozwijają się
owoce bez nasion (partenokarpia). Owocem jest
3-komorowa jagoda, dojrzewająca w ciągu 3-4
miesięcy. Aromat powodowany jest obecnością
kwasu izowalerianowego. Po wydaniu owoców
pęd nadziemny ginie. Pozostające pod ziemią kłącze
ŁODYGA
3
1
2
POCHWY LIŚCIOWE
ZAWIĄZEK PĘDU
PRZEKRÓJ KŁĄCZA
wykształca nowe pędy. Plantacja użytkowana jest
przez 10-20 lat.
Banan karłowaty (Musa acuminata), powszechnie
uprawiany, pochodzi z Płw. Malajskiego. Gatunek
niski (1-2 m) ma b. smaczne owoce z cienką okrywą.
JK
BANAN MANILSKI (Musa textilis Née)
Rodzina: Bananowate (Musaceae)
Bylina kłączowa do 8 m wys., dźwigająca na szczycie pióropusz wielkich liści o unerwieniu pierzastym.
Pochwy liściowe tworzą niby-pień. Kwiatostan wyrasta na szczycie pędu kwiatonośnego, przerastającego przez wnętrze niby-pnia. Z grzbiecistych kwiatów, zapylanych przez ptaki i nietoperze, rozwijają
się bogate w garbniki (i przez to niejadalne) owoce
(5-10 cm dł.); zawierają twarde, czarne nasiona.
Surowcem do produkcji włókna są pochwy liściowe. Włókno techniczne ma 1-3 m dł., duży połysk
i barwę od białej do brunatnej. Jest ono bardzo
wytrzymałe na rozerwanie, przewyższając pod tym
względem bawełnę 3-krotnie, a sizal 2-krotnie.
Samozryw wynosi 18-36 km.
Manila stosowana jest głównie do wyrobu doskonałych lin okrętowych (duża odporność na działanie
wody morskiej). Lepsze gatunki (jaśniejsze)
używane są na tkaniny dekoracyjne i plecionki;
z gorszych wyrabia się płyty budowlane i papier.
Plantacje użytkowane są przez 10-15 lat. Plon
włókna wynosi 1,2-1,8 t/ha. Głównymi producentami
włókna banana manilskiego są: Filipiny, Indonezja,
Malezja i Kostaryka.
JK
– 75 –