narażenie na substancje chemiczne w kontekście zarządzania
Transkrypt
narażenie na substancje chemiczne w kontekście zarządzania
NARAŻENIE NA SUBSTANCJE CHEMICZNE W KONTEKŚCIE ZARZĄDZANIA RYZYKIEM Prof. dr hab. inż. Wojciech Mniszek Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec Podstawowe definicje: NARAŻENIE Uśrednione po czasie trwania kontaktu stężenie czynnika szkodliwego w medium środowiskowym, za pośrednictwem którego miał miejsce kontakt. ZAGROŻENIE Rozpoznanie czy dana substancja chemiczna, powodująca narażenie w środowisku wywiera szkodliwe działanie biologiczne, jakiego typu skutki zdrowotne występują w różnych zakresach wchłoniętych dawek oraz jakie ma właściwości toksyczne. RYZYKO Prawdopodobieństwo zaistnienia skutków zdrowotnych spowodowanych narażeniem na określoną substancję chemiczną. ZARZĄDZANIE RYZYKIEM Zespół działań zmierzających do wyeliminowania lub obniżenia ryzyka do wielkości akceptowalnej. Działania te odbywają się w różnych dziedzinach i na różnych poziomach zarządzania. Włącza się tu eliminowanie lub zmniejszanie emisji do danego medium środowiskowego np. wprowadzanie małoodpadowych technologii, hermetyzację procesów technologicznych, stosowanie urządzeń ograniczających emisję do środowiska, także działania organizacyjne, działania w zakresie projektowania urbanistycznego, regulacje prawne w ochronie środowiska i wiele innych. 63 Obszary narażenia środowiskowego: Środowisko pracy Środowisko mieszkania Środowisko komunalne Środowisko „naturalne” 64 Podział substancji chemicznych: Charakter chemiczny Substancje organiczne Substancje nieorganiczne pierwiastki chemiczne związki chemiczne związki chemiczne Postać w warunkach otoczenia gazy pary aerozole mgły roztwory zawiesiny smoliste pyły rozpuszczalniki subst. stałe 65 Przykłady substancji nieorganicznych gazy amoniak bromowodór chlor chlorowodór tlenek węgla siarkowodór pary mgła kwas siarkowy kwas azotowy rtęć pyły tlenki metali sole kwas siarkowy roztwory zawiesiny kwas solny roztwory soli, wodorotlenków itp. mleko wapienne koloidy metale azbest węgiel Przykłady substancji organicznych pary alkohol etylowy benzen chlorek metylu chloroform cykloheksan czterochlorek węgla fenol formaldehyd nafta styren 66 mgły oleje mineralne smoliste wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne Właściwości fizyko-chemiczne istotne dla rozprzestrzeniania substancji chemicznych w środowisku  WIDMO ABSORPCYJNE UV-VIS  TEMPERATURA TOPNIENIA  TEMPERATURA WRZENIA  PRĘŻNOŚĆ PAR  ROZPUSZCZALNOŚĆ W WODZIE  WSPÓŁCZYNNIK ADSORPCJI I DESORPCJI  WSPÓŁCZYNNIK PODZIAŁU N-OKTANOL/WODA  ZDOLNOŚĆ DO TWORZENIA ZWIĄZKÓW KOMPLEKSOWYCH W WODZIE  ROZKŁAD WIELKOŚCI CZĄSTEK  HYDROLIZA JAKO FUNKCJA PH  STAŁA DYSOCJACJI W WODZIE  STABILNOŚĆ TERMICZNA  LEPKOŚĆ CIECZY  NAPIĘCIE POWIERZCHNIOWE ROZTWORÓW WODNYCH  ROZPUSZCZALNOŚĆ W TŁUSZCZACH 67 68