pRAwo Due diligence farm wiatrowych

prawo
ne projekty to farmy wiatrowe na zaawansowanym etapie przygotowania z pozyskanym pozwoleniem na budowę. Nabycie
takiej inwestycji pozwala na przystąpienie
do budowy oraz szybką finalizację prac
przy ograniczeniu ryzyka. Niestety, na takie
projekty popyt wciąż jest wyższy niż podaż.
W celu oceny jakości projektu oraz identyfikacji potencjalnych ryzyk związanych
z jego realizacją praktyką rynkową jest
przeprowadzanie procesu due diligence.
Istota
procesu DD
w w w. f l i ckr.com/malabugeye
Due diligence
farm wiatrowych
Praktyką dużych międzynarodowych koncernów jest realizacja
farm wiatrowych w formule „green field”, czyli począwszy
od procesu planowania do rozpoczęcia produkcji energii
przez docelowego producenta.
W
przypadku mniejszych przedsięwzięć wykonawcami poszczególnych etapów są deweloperzy
przygotowujący projekty w przeznaczonych
do zbycia spółkach celowych (tak zwane
SPV), których udziały nabywane są przez zainteresowanych inwestorów.
Obecnie w Polsce najczęściej stosowane
jest ostatnie rozwiązanie. Duża część klien-
tów deweloperów to przedsiębiorstwa energetyczne, które nabywają OZE w celu zwiększenia efektywności działania oraz realizacji
ustalonych założeń strategicznych odnośnie
udziału w sektorze OZE. Na rynku dostępnych jest wiele projektów, zróżnicowanych
pod kątem jakościowym. Wybór koncepcji
z wadami może skutkować niepowodzeniem
całego przedsięwzięcia. Najbardziej pożąda-
Due diligence (ang. należyta staranność)
to proces polegający na poddaniu analizie
kluczowych czynników istotnie wpływających na działalność operacyjną przedsięwzięcia. To nie tylko ocena ryzyka planowanej transakcji, ale również wskazanie kierunków dalszego rozwoju biznesu. Due dilligence (DD) pozwala na ocenę jakości wyników
finansowych, dostarcza wiarygodne informacje o podmiocie objętym analizą, identyfikuje kluczowe ryzyka związane z transakcją
oraz przedstawia rekomendacje dotyczące
możliwości ograniczenia zidentyfikowanego
ryzyka.
Due diligence wykorzystywane jest najczęściej w przypadku transakcji sprzedaży
części przedsiębiorstwa lub udziałów (ang.
asset deal/share deal). Jest to proces wymagający specjalistycznej wiedzy oraz współpracy wielu osób znających zagadnienia istotnie
wpływające na działalność spółki celowej
oraz na zamiary inwestora. Kompleksowe
due diligence obejmuje analizę sytuacji prawnej, technicznej, środowiskowej, podatkowej, biznesowej oraz finansowej. Wszystkie
rodzaje due diligence pozostają ze sobą ściśle
powiązane i nie zaleca się podejmowania decyzji inwestycyjnych bez przeprowadzania
pełnego procesu. Najczęściej due diligence
wspomaga proces negocjacyjny oraz zapewnia podstawy do ustalenia ostatecznej ceny
zakupu, co nie zawsze jest możliwe w oparciu
jedynie o publicznie dostępne informacje.
Due diligence może być przeprowadzone
również z punktu widzenia właściciela inwestycji (ang. vendor due diligence) i stanowić
niezależny proces przeglądu i analizy biznesu przeznaczonego do sprzedaży. Vendor
due diligence to istotny załącznik do oferty
sprzedaży projektu. Wyniki przeglądu prezentowane są bezpośrednio potencjalnym
inwestorom, dzięki czemu właściciel uzyskuje lepszą pozycję negocjacyjną, kontroluje
przepływ informacji oraz dostarcza odpowiedzi na szereg pytań stawianych przez inwestorów. Ponadto vendor due diligence pozwala sprzedawcy znacznie przyśpieszyć zakończenie transakcji oraz odpowiednio
C ZYSTA E NERGIA 2/2012 • strona 14
prawo
Ryzyko a DD
Szczegółowy zakres przeprowadzanych
prac w ramach DD zależy od uzgodnień
pomiędzy inwestorem a firmą doradczą,
możliwe jest więc ogólne przedstawienie
zakresu takiej analizy. Podatkowe due diligence weryfikuje prawidłowość rozliczeń
podatkowych w świetle obowiązujących
przepisów oraz identyfikuje główne obszary
ryzyka podatkowego, ze szczególnym
uwzględnieniem ich wpływu na bieżącą sytuację finansową. Natomiast techniczne i środowiskowe DD zwraca uwagę na praktyczne aspekty działania farmy wiatrowej oraz
weryfikuje przekazane przez sprzedawcę
informacje dotyczące produktywności oraz
otoczenia środowiskowego farmy wiatrowej.
Z kolei DD prawne unaocznia inwestorowi wady prawne zawartych umów, formy
prawnej, w jakiej prowadzona jest inwestycja, oraz ograniczeń występujących po nabyciu farmy wiatrowej.
Finansowe due diligence uwarunkowane
jest etapem rozwoju, na jakim znajduje się
farma wiatrowa. W przypadku istnienia jedynie projektu i dokumentacji, DD skupia
się w szczególności na dostarczeniu szczegółowej informacji o fazie przedinwestycyjnej,
dla której dane finansowe oraz bilans są czynnikami wtórnymi. Natomiast jeżeli mamy
do czynienia z działającą farmą wiatrową,
skrupulatnej analizie należy poddać jakość
przychodów i kosztów wykazywanych w rachunku zysków i strat, szczególnie w kontekście przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez farmę. W analizie zwraca
się uwagę na znaczące oraz jednorazowe
operacje gospodarcze. Szczegółowej analizie
poddawane są finansowe aspekty umów zabezpieczenia gruntów, zagospodarowania
przestrzennego, siły wiatru, warunków przyłączenia, pozwolenia na budowę, koncesji,
umowy przyłączeniowej czy umowy na zakup turbin wiatrowych. Identyfikowane
są zobowiązania pozabilansowe oraz zobowiązania warunkowe, wynikające z umów
zawartych przez spółkę celową, które mogą
istotnie wpłynąć na działalność operacyjną
podmiotu już po zawarciu transakcji sprzedaży. Bardzo częstym dopełnieniem DD jest
przeprowadzenie wyceny farmy wiatrowej.
Podsumowanie wyników DD stanowi zestaw raportów przedstawiających kluczowe
czynniki, mające wpływ na przeprowadzenie
transakcji. W wyniku procesu due diligence
można również określić tak zwane deal breakers, czyli istotne ryzyka, które ze względu
na swoją doniosłość mogą spowodować zrezygnowanie inwestora z przeprowadzenia
transakcji.
Przykłady
ryzyk podatkowych
Przykładowymi ryzykami podatkowymi
identyfikowanymi przez DD są błędne ustalenie wartości początkowej środków trwałych, co może prowadzić do zwiększenia
obciążeń podatkowych po stronie nowych
właścicieli oraz nieudokumentowane świadczenie usług niematerialnych przez spółki
powiązane. Ponadto wśród ryzyk podatkowych można wymienić nieprawidłowe naliczanie różnic kursowych i odsetek od otrzymanego finansowania oraz niezgodne z prawem odnoszenie ich do wartości początkowej środków trwałych, jak również niepoprawne podatkowe rozliczanie transakcji
z jednostkami powiązanymi. Częstymi ryzykami finansowymi identyfikowanymi przez
DD są istotne zobowiązania warunkowe oraz
pozabilansowe, niewykazane w ewidencji
finansowej spółki, zbyt optymistyczne założenia odnośnie osiąganych przychodów czy
dodatkowe koszty wynikające z zawartych
umów. Oprócz tego można wymienić niekorzystnie zawarte umowy dzierżawy oraz
ograniczenie przychodów poprzez zapisy
zawarte w umowie z przedsiębiorstwem
energetycznym. Do ryzyk prawnych można
zaliczyć brak prawidłowego zabezpieczenia
prawnego wszystkich gruntów, utrudnienie
przeprowadzenia transakcji ze względu
na strukturę prawną spółki celowej oraz
ważność umowy przyłączeniowej, niezgodność projektu z warunkami zagospodarowania oraz niejasności w posiadanych pozwoleniach. Raport środowiskowy i prawny wskaże na prawidłowość przeprowadzenia pomiarów hałasu oraz występowania terenów
chronionych, jak również potwierdzi wyniki
pomiarów wiatrowych, zrealizowanych w celu określenia założonej produktywności.
Cały proces due diligence przeprowadzany jest w oparciu o informacje przekazywane
przez spółkę celową
oraz zainteresowanego inwestora. Większość uzyskanych informacji ma charakter
strategiczny zarówno
dla analizowanego projektu, jak i dla konkurencji. W związku
z tym dostęp do nich
jest najczęściej istotnie
ograniczony. Obecnie
coraz częściej wybieraną formą udostępniania informacji jest tworzenie przez SPV specjalnych baz dokumentów, tzw. Virtual Data
Room, które pozwala-
ją na zdalne przeprowadzanie analiz oraz
bardzo dobre kontrolowanie przekazywanych informacji. VDR znacząco ogranicza
dostęp do osób związanych ze spółką celową.
Warto pamiętać
Przy podejmowaniu decyzji o nabyciu farmy wiatrowej należy zwrócić szczególną uwagę na dynamicznie zmieniające się otoczenie
prawne tego sektora, które ma bezpośredni
wpływ na ocenę projektów. W ostatnich miesiącach, sporo zamieszania oraz wzrost niepewności spowodowały planowane zmiany
regulacji w zakresie OZE, zaproponowane
przez Ministerstwo Gospodarki w grudniu
2011 r. – ich wpływ na rynek energetyki wiatrowej trudno jest w tym momencie antycypować. Proponowane zmiany w tym zakresie, wprowadzenie współczynników korekcyjnych, górnego ograniczenia ceny osiąganej z 1 MWh oraz ustalony okres wsparcia
przez 15 lat są niekorzystne dla lądowej energetyki wiatrowej. Na zmianach skorzystają
być może projekty off-shore, dla których planowane jest preferencyjne wsparcie w postaci przyznania 1,3 świadectwa pochodzenia
za jedną wyprodukowaną MWh. Zmiany
z pewnością przełożą się na ocenę atrakcyjności i opłacalności projektów wiatrowych,
a w takim przypadku due diligence wspomoże proces transakcji i pozwoli na identyfikację mocnych i słabych stron inwestycji.
Źródła
1. www.tpa-horwath.pl.
2. www.spolkigieldowe.bdo.pl.
3. http://ceo.cxo.pl/.
4. www.gramwzielone.pl.
5. www.monitorprawniczy.pl.
6. www.psew.pl.
Katarzyna Szklarska, Bartosz Seweryn
TPA Horwath
C ZYSTA E NERGIA 2/2012 • strona 15
reklama
wcześniej ograniczyć czynniki negatywnie
wpływające na cenę.