Wspomnienie pośmiertne Profesor Jerzy Król (1926–2013)

Wspomnienie pośmiertne
Profesor Jerzy Król (1926–2013)
W dniu 2 listopada 2013 roku odszedł od nas
emerytowany Kierownik Katedry i Kliniki
Ortopedii Ortopedyczno Rehabilitacyjnego
Szpitala Klinicznego im Wiktora Degi Uniwersytetu
Medycznego w Poznaniu.
Urodził się 21 lutego w 1926 roku w Baranowiczach
(woj. nowogrodzkie) w rodzinie zawodowego
żołnierza Wojska Polskiego.
W okresie okupacji hitlerowskiej przebywał
w Częstochowie.W latach 1942–1944 walczył
w Batalionach Chłopskich grupy Jana, batalionu
AK Nurta na terenie powiatu Włoszczowa (woj.
kieleckie). Wiemy od jednego z jego dowódców,że
odznaczał się niezwykłą odwagą. Za brawurową postawę w akcji pod Pradłami i Szczekocinami zostaje
odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy. Pozostałe ważniejsze odznaczenia to Polonia Restituta
i Krzyż AK.
Naukę w szkole średniej odbywał w tajnym nauczaniu. Świadectwo maturalne uzyskał w 1945 roku
w Gimnazjum i Liceum Ziem Zachodnich im. Konarskiego w Częstochowie.
W roku 1945 rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Dyplom lekarza uzyskuje w 1949 roku. W 1950 roku rozpoczyna pracę w Klinice Ortopedycznej
w Poznaniu kierowanej przez prof. Wiktora Degę.
Stopień doktora medycyny uzyskuje w 1951 roku na podstawie pracy pt. „Przydatność usztywnienia
kręgosłupa w gruźlicy”. W 1963 roku uzyskał stopień docenta na podstawie rozprawy pt. „Zaburzenia
odżywcze stawu biodrowego po leczeniu operacyjnym wrodzonego zwichnięcia biodra ze szczególnym
uwzględnieniem wpływu nacisków i unieruchomienia na końce stawowe kości”. Za tę monografię
otrzymał Nagrodę Ministra Zdrowia. Tytuł Profesora otrzymał w 1974 roku.
Jest autorem ponad 100 publikacji w naukowych czasopismach krajowych i zagranicznych. Jego
zainteresowania naukowe koncentrują się głównie na wrodzonym zwichnięciu stawu biodrowego,
endoprotezoplastyce stawu biodrowego, bocznym skrzywieniu kręgosłupa oraz problemach rehabilitacji
i protezowania. W 1968 r. wykonał pierwszą w kraju korekcję skoliozy idiopatycznej przy użyciu
instrumentarium Harringtona i założył pierwszą protezę biodra Mckee Ferara. Jest współautorem
podręczników „Ortopedia i rehabilitacja”, „Rehabilitacja medyczna” (kilku kolejnych wydań), oraz
podręczników Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) „Community Health Worker” i „Guide for
prevention of Deformities in Poliomyelitis”. Również na zlecenie WHO opracował podręcznik
„Rehabilitation Surgery” za którą uzyskał Nagrodę Ministra Zdrowia. Jest promotorem 7 prac doktorskich
oraz opiekunem 4 prac habilitacyjnych.
Od 1972 roku przez 10 lat (z przerwami) do 1995 roku był ekspertem Światowej Organizacji Zdrowia,
członkiem Komitetu Ekspertów ds. Rehabilitacji. W latach 1965–1966 był szefem WHO do spraw
rehabilitacji w Algierii, a w roku 1972 i 1975 pełnił obowiązki konsultanta WHO w dziedzinie rehabilitacji
w 8 krajach Afryki. W latach 1978–1979 wdrażał program ochrony zdrowia wg projektu WHO w Iranie.
Od 1980 r. do 1985 roku kierował w Genewie programem WHO w zakresie rehabilitacji.
W latach 1987–1989 przebywając na Madagaskarze kontynuował współpracę z WHO. Zorganizował
tam leczenie operacyjne osób niepełnosprawnych (głównie następstw po poliomyelitis), a także
zapoczątkował rehabilitację środowiskową. Osobiście wykonał ponad 500 operacji korekcyjnych.
Wykształcił 2 asystentów (lekarzy malgaskich), którzy do chwili obecnej kontynuują Jego pracę. Poza tym
10 chirurgów ogólnych pod jego okiem zdobyło praktyczne doświadczenie w operacjach korekcyjnych
(głównie kończyn dolnych) w następstwie późnych zniekształceń po chorobie Heinego-Medina.
Swój niezwykły pobyt na Madagaskarze wspomina zawsze z wielką satysfakcją. Spotkał się tam z bardzo
biednymi chorymi ludźmi z dużymi zaniedbanymi zniekształceniami kończyn, którym w wielu
przypadkach umożliwił powrót do normalnego życia.
W latach 1957 do 1986 (z przerwami) odbył cały szereg staży zagranicznych w Klinikach Ortopedycznych,
Rehabilitacyjnych oraz Ośrodkach Protetycznych i Ortotycznych w Czechosłowacji, Wielkiej Brytanii,
Niemczech, Szwecji, Francji i dwukrotnie w Stanach Zjednoczonych.
Profesor Król w latach 1986–1987 był dyrektorem Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji. W związku
z wyjazdem na Madagaskar rezygnuje z tej funkcji. Po powrocie w 1989 roku obejmuje Kierownictwo
Kliniki Ortopedii Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji AM w Poznaniu. Kierował Kliniką do października
1996 roku, tj. do czasu przejścia na emeryturę.
Do najważniejszych jego cech należy wszechstronność zainteresowań połączona z rzetelną znajomością
faktów, odwaga w podejmowaniu trudnych problemów i umiejętność formułowania myśli, ścisłość,
bezstronny krytycyzm, i szacunek dla cudzych poglądów. Na szczególne podkreślenie zasługuje Jego
bezinteresowna życzliwość i skromność. Podczas swojej czynnej pracy zawodowej jako Kierownik
Kliniki profesor nigdy nie zabiegał o piastowanie wysokich godności. Umożliwiał swoim asystentom
niezależność działania co zaowocowało postępem i rozwojem chirurgii ortopedycznej w wielu dziedzinach
(m.in. chirurgii kolana,kręgosłupa i biodra). Profesor skupiał się przede wszystkim na doskonałym
wykonywaniu pracy lekarskiej, nie był człowiekiem małostkowym, stronił od pseudonaukowych
osiągnięć. Chorzy, asystenci i inni stykający się z nim lekarze i cenili go za imponującą wszechstronną
wiedzę i doświadczenie. Podczas XXXVII Jubileuszowego Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa
Ortopedycznego i Traumatologicznego w Teatrze Wielkim w dniu 10 września 2008 r. został uhonorowany
medal swego mistrza Wiktora Degi. W czerwcu 2013 roku 100-lecie Ortopedii Polskiej Profesor Jerzy
Król otrzymał medal imienia Ireneusza Wierzejewskiego jako wyraz szczególnego uznania za wybitne
osiągnięcia dla polskiej i światowej ortopedii.
Los tak zrządził, że właśnie w 100-lecie Ortopedii Polskiej pogrążył nas w smutku jeden z najwybitniejszych
polskich ortopedów. Żegnamy Cię Jurku!
Andrzej Nowakowski