GMINY MIASTA TARNOWA - ZSIP

Transkrypt

PREZYDENT MIASTA TARNOWA
załącznik nr 1
do uchwały Nr LVII/705/2014
Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 25 września 2014 r.
fot.: www.it.tarnow.pl
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY MIASTA TARNOWA
część tekstowa zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa
wrzesień 2014
Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
Gminy Miasta Tarnowa
załącznik nr 1: część tekstowa zmiany „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa”
do uchwały Nr LVII/705/2014
wykonawca:
autorzy:
BUDPLAN Sp. z o.o.
04 – 390 Warszawa
ul. gen. Ludwika Kickiego 26B/10
tel. 22 870 42 62, fax: 22 870 42 62
e-mail: [email protected]
www.budplan.net
główny projektant:
mgr inż. Anna Bereś
członek WOIU z siedzibą w Warszawie – WA 355
zespół:
zagospodarowanie przestrzenne
dziedzictwo kulturowe
zagadnienia społeczne
mgr Natalia Pawlik
mgr inż. Michał Babicki
środowisko przyrodnicze
inż. Zuzanna Górecka
mgr inż. Magdalena Smoczyńska
infrastruktura techniczna
inż. Tomasz Jedynak
komunikacja
mgr inż. Jacek Steinke
współpraca
inż. Marzena Markiewicz
inż. Monika Nasiłowska
ELEMENTY OPRACOWANIA
stanowiące załączniki do Uchwały Nr LVII/705/2014
załącznik nr 1 – część tekstowa studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
załączniki 2a-2f – część graficzna studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego,
stanowiąca rysunki w skali 1:10 000:

załącznik nr 2a. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego

załącznik nr 2b. Kierunki zagospodarowania przestrzennego

załącznik nr 2c. Kompozycja przestrzenna miasta

załącznik nr 2d. Dziedzictwo kulturowe

załącznik nr 2e. Układ komunikacyjny

załącznik nr 2f. Infrastruktura techniczna
załącznik nr 3 – uzasadnienie zawierające objaśnienie przyjętych rozwiązań oraz synteza projektu studium
załącznik nr 4 – rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do studium
SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ A – UWARUNKOWANIA ZAGOSPDOAROWANIA PRZESTRZENNEGO
I.
WPROWADZENIE ...................................................................................................................... 11
II.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU
PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH.................................... 14
1)
Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju ................................................... 14
2)
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego ...................... 15
3)
Wytyczne wynikające ze strategii rozwoju miasta ....................................................... 25
4)
Ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych ........................................................ 28
5)
Stan prawny gruntów ................................................................................................... 29
III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY ................................................................. 31
1)
Położenie i charakterystyka .......................................................................................... 31
2)
Historia Tarnowa .......................................................................................................... 33
IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNOGOSPODARCZEJ ........................................................................................................................ 37
V.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO ORAZ ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO
OCHRONY.................................................................................................................................. 45
1)
Struktura funkcjonalno – przestrzenna miasta ............................................................ 45
2)
Warunki zaspokojenia potrzeb mieszkańców .............................................................. 56
3)
Przestrzenie publiczne .................................................................................................. 62
4)
Społeczne aspekty suburbanizacji Tarnowa ................................................................. 63
5)
Obecny stan planistyczny ............................................................................................. 64
VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO .................................................................................................................... 72
1)
Analiza i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego ................................................. 72
2)
Diagnoza stanu środowiska i zagrożenia ...................................................................... 86
3)
Wskazania dla zagospodarowania przestrzennego ...................................................... 90
VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA
KULTUROWEGO ........................................................................................................................ 93
VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI ............................ 104
IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ .......................................................................................................................... 113
1)
Zaopatrzenie w wodę ................................................................................................. 113
2)
Odprowadzanie ścieków i wód opadowych ............................................................... 113
X.
3)
Ciepłownictwo ............................................................................................................ 116
4)
Elektroenergetyka ...................................................................................................... 116
5)
Gazyfikacja .................................................................................................................. 117
6)
Odnawialne źródła energii.......................................................................................... 118
ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA ....................................................... 122
XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA ................................................................... 125
CZĘŚĆ B – KIERUNKI ZAGOSPDOAROWANIA PRZESTRZENNEGO
XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA ......................................................................................... 131
XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW ................................................................... 147
1)
Strefy polityki przestrzennej ....................................................................................... 149
2)
Zasady zagospodarowania w obrębie terenów o odmiennym przeznaczeniu .......... 165
3)
Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów ........ 182
4)
Tereny wyłączone spod zabudowy ............................................................................. 190
5)
Zasady kształtowania kompozycji przestrzennej ........................................................ 191
XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ............................ 196
XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ............................................................... 208
XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ ................................................... 217
XVII. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ....................................... 229
XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO .......................................................................... 243
XIX. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ............................................ 247
XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI
PRODUKCYJNEJ ....................................................................................................................... 249
XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS
ZIEMNYCH ............................................................................................................................... 251
XXII. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI ......................... 254
XXIII. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH ...................................................................................... 256
XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW ZMIANY STUDIUM ...................................................................... 257
CZĘŚĆ A.
UWARUNKOWANIA
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
I.
WPROWADZENIE
11
I. WPROWADZENIE
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. z dnia 12 czerwca 2012 r., Poz. 647 ze zm.), zastępująca ustawę z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Z 1999 r. Nr 15, poz. 139 wraz ze zmianami), a także dokonane zmiany w innych przepisach regulujących politykę przestrzenną – powodują zasadność
przystosowania zapisu studium do aktualnych wymogów formalno-prawnych.
Wymieniona wyżej ustawa z 2003 r. jednoznacznie stwierdza w art. 9 ust. 4; „Ustalenia
studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych”, a w art. 20
ust. 1 „Plan miejscowy uchwala rada gminy, po stwierdzeniu, że nie narusza on ustaleń studium...”.
Cytowana ustawa podnosi więc rangę studium jako aktu kierownictwa wewnętrznego
w stosunku do zapisu ustawy z 1994 r., według której wymagano jedynie spójności pomiędzy
studium a planem miejscowym.
Nowym elementem ustawy z 2003 r. jest stwierdzenie, że w ramach polityki przestrzennej gminy istnieje wymóg określenia „... lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego ...”.
Uzupełnienie to jest bardzo istotne i ma swoje konsekwencje w cyt. art. 9 o wiążącym znaczeniu
ustaleń studium przy sporządzaniu planów miejscowych.
Rada Miejska w Tarnowie podjęła Uchwałę Nr XVIII/243/2008 z dnia 24 stycznia
2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa.
Zgodnie z powyższą uchwałą przystępuje się do sporządzenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa uchwalonego
uchwałą Nr XI/214/99 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 15 lipca 1999 r. w sprawie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Tarnowa, zmienionego uchwałami Rady Miejskiej w Tarnowie Nr XV/237/2003 z dnia 16 października 2003 r., Nr
XLIII/766/2005 z dnia 22 grudnia 2005 r., Nr LI/986/2006 z dnia 26 października 2006 r., a także
uchwałą podjętą już po decyzji o przystąpieniu do sporządzenia całościowej zmiany studium - Nr
LVI/716/2010 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 4 listopada 2010 r.
Zmiana studium obejmuje teren zawarty w granicach administracyjnych miasta i dotyczy
ustaleń określonych w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zmian w studium dokonano w zakresie aktualizacji części dotyczącej
uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego oraz wytyczono kierunki zagospodarowania
przestrzennego w oparciu o ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r.
Zarówno część tekstowa, jak i część graficzna zmiany studium stanowią nową edycję.
ZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
2014
12
I. WPROWADZENIE
Zasadność dokonania zmiany studium wynika z:

ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. określającej
szczegółowe wymagania dotyczące zarówno zapisu problematyki Studium, jak
i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;

wprowadzenia Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r.
w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233);

wprowadzenia Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 164, poz. 1587);

potrzeby posiadania przez miasto aktualnej wersji studium, służącego jako podstawa
do opracowywania kolejnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nie naruszających ustaleń aktualnej wersji studium, o czym mówi cytowana
ustawa w art. 20.
Tym samym zmiana funkcjonującego dotąd studium ma za zadanie uwzględnienie powyższych procesów w celu uzyskania jednolitego zapisu określającego aktualną politykę przestrzenną Tarnowa, obejmującą obszar w granicach administracyjnych miasta.
Ustawa z 2003 r. nakłada obowiązek dokonywania oceny aktualności studium. Wyniki
analizy mają być przekazywane radzie gminy po uzyskaniu opinii właściwej komisji urbanistyczno-architektonicznej. Rada gminy zgodnie z art. 32 ust. 2 podejmuje uchwałę w sprawie aktualności studium i planów miejscowych, a w przypadku uznania ich za nieaktualne w całości lub
części podejmuje działania, o których mowa w art. 27. Art. 27 w brzmieniu: „zmiana studium lub
planu miejscowego następuje w takim trybie, w jakim są one uchwalane”.
Ustawa z 2003 r. podtrzymuje zasadę, że studium nie jest aktem prawa miejscowego,
oraz że takim aktem jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Studium stanowi
akt kierownictwa wewnętrznego, którego ustalenia obowiązują zarówno radę gminy, jak i organy i jednostki podlegające radzie. Decyzje rady podejmowane w trybie jej uchwał nie mogą być
wzajemnie sprzeczne lub niespójne.
Obowiązujące przepisy ustalają konieczność uwzględnienia w studium polityki przestrzennej o ponadlokalnym charakterze – ustawa nakłada obowiązek zawarcia w studium rozwiązań przyjętych w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju i planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Ustawa z 2003 r. mówi o konieczności
uwzględnienia w studium strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem.
Formalnie usankcjonowano więc tego rodzaju dokument strategiczny.
Ustawa określa, co należy w szczególności uwzględnić w części dotyczącej uwarunkowań
polityki przestrzennej, a także co studium ma w szczególności określać (ustalać) w zakresie polityki przestrzennej.
W studium, a w tym również w zmianie studium, określa się w szczególności:



2014
kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów;
kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym
tereny wyłączone spod zabudowy;
obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego;











obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego, zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej;
kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej;
obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym;
obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu
ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa;
obszary, na których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m² oraz obszary
przestrzeni publicznej;
obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych
i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;
kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej;
obszary szczególnego zagrożenia powodzią i osuwania się mas ziemnych;
obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej, zgodnie z przepisami odrębnymi;
obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji;
granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych.
W ustawie z 2003 r. nastąpiło zdecydowane rozszerzenie pola analiz i zakresu „określeń”
studium, głównie odnoszących się do tak istotnych problemów, jak:

ład przestrzenny (a więc i estetyka),
dziedzictwo kulturowe, w tym dotyczących dóbr kultury współczesnej,
zagrożenia bezpieczeństwa ludności,
potrzeby i możliwości rozwoju gminy,
szereg kwestii związanych z geologią i wydobyciem kopalin,
inwestycje celu publicznego o różnym znaczeniu (lokalnym, ponadlokalnym),
pomniki zagłady i związane z nimi ograniczenia zainwestowania,
wskaźniki zagospodarowania oraz użytkowania terenów.
Opracowanie swym zakresem obejmuje część uwarunkowań – część A, zawierającą analizę stanu istniejącego (zagospodarowanie przestrzenne, systemy komunikacji i infrastruktury
technicznej, dziedzictwo kulturowe i środowisko przyrodnicze), a także odnosi się do obowiązujących planów i programów wyższych szczebli. Część B zawiera kwestie kierunkowe opracowania
– określoną politykę przestrzenną miasta, sposób kształtowania struktur przestrzennych i zasady
zagospodarowania terenów. Ponadto wytyczono kierunki ochrony i kształtowania środowiska
przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego, a także wytyczne rozwoju systemu komunikacji i infrastruktury technicznej.
2014
14
II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM,
STRATEGII ROZWOJU I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ
O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, STRATEGII ROZWOJU
I PRZEPISÓW ODRĘBNYCH
1) Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju
Przyjęta w grudniu 2011 r. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju definiuje
wizję Polski w 2030 r. jako kraju o ugruntowanych warunkach trwałego i zrównoważonego rozwoju, dobrze zagospodarowanego, sprawnie zarządzanego i bezpiecznego. Stan ten ma być rezultatem procesów gospodarczych, społecznych, przestrzennych oraz cywilizacyjnych. Cechą
kraju ma być spójność społeczno-gospodarcza i terytorialna – silne regiony, których rozwój oparty będzie na endogenicznym potencjale i przewagach konkurencyjnych, kreować mają ogólnokrajowe impulsy rozwojowe, przyczyniając się do osiągania celów ogólnych polityki regionalnej
i przestrzennej.
Wizja Polski w 2030 r. opiera się na pięciu pożądanych cechach przestrzeni: konkurencyjności i innowacyjności, spójności wewnętrznej, bogactwie i różnorodności biologicznej, bezpieczeństwie oraz na ładzie przestrzennym.
Rysunek 1. Główne cechy polskiej przestrzeni 2030 wskazane w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju
Rozwój kraju nastąpić ma między innymi w oparciu o obszary funkcjonalne ośrodków
regionalnych tworzących się wokół ośrodków niepełniących funkcji wojewódzkich, ale mających
duży potencjał i duże znaczenie dla rozwoju kraju z punktu widzenia polityki przestrzennego
zagospodarowania kraju. Do tej grupy miast liczących między 100 a 300 tysięcy mieszkańców
zaliczono również Tarnów. Ośrodki te określono jako miasta pełniące ważne role administracyjne, gospodarcze i społeczne, koncentrujące niektóre funkcje metropolitalne, ale o skali oddziaływania znacznie mniejszej (przeważnie regionalnej), niż ośrodki metropolitalne czy pozostałe
wojewódzkie. Miasta te odgrywają podstawową rolę w życiu gospodarczym, społecznym i administracyjnym poszczególnych regionów, a niektóre z nich, dzięki specjalizacji, oddziałują bezpośrednio na rozwój kraju.
2014
II.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POLITYKI PRZESTRZENNEJ O ZNACZENIU PONADLOKALNYM,
15
2) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego został przyjęty
Uchwałą Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego.
Plan nie ma rangi prawa miejscowego, jest jednak wiążący, ponieważ:
jego ustalenia muszą być uwzględnione w uchwalanych przez organy samorządu terytorialnego studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gmin,
w planie zapisane zostają wszystkie zadania rządowe i samorządowe województwa
służące realizacji ponadlokalnych celów publicznych ze wskazaniem obszarów, na których przewiduje się realizację tych zadań.
Uwarunkowania rozwoju istotne dla zagospodarowania przestrzennego
Tarnowa
w zakresie położenia i powiązań komunikacyjnych:
 Tarnów jako ośrodek o randze regionalnej, jeden z 3 powiatów grodzkich w województwie
małopolskim
 położenie w centralnej strefie województwa wzdłuż ważnego szlaku komunikacyjnego
wschód – zachód, stanowiącej główny ciąg cywilizacyjny województwa
 bliskość Krakowa, jednego z głównych w kraju ośrodków życia gospodarczego o najwyższej
innowacyjności i potencjale naukowo – ekonomicznym
 przebieg autostrady A4, z 2 węzłami w rejonie Tarnowa
 przebiegające przez teren miasta drogi krajowe: nr 73 (Kielce – Busko-Zdrój – Tarnów – Jasło), nr 94, d.4 (Wrocław – Katowice – Chrzanów – Kraków – Tarnów – Rzeszów)
 przebiegające przez teren miasta drogi wojewódzkie: nr 973 (Busko Zdrój – Nowy Korczyn –
Żabno – Niedomice – Tarnów), nr 977 (Tarnów – Tuchów – Gromnik – Zborowice – Gorlice)
 linia kolejowa E30 o znaczeniu międzynarodowym (Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka)
w zakresie środowiska przyrodniczego:
 położenie miasta nad rzekami: Dunajec i Biała Tarnowska
 rezerwat przyrody Debrza
 występujące zasoby naturalne: kopaliny ilaste ceramiki budowlanej, gaz ziemny
 szanse na wykorzystanie energii geotermalnej w Tarnowie, potencjalna możliwość wykorzystania wód mineralnych i leczniczych
 występujące deficyty wody podziemnej, obszary zanieczyszczeń wód podziemnych
2014
16
 przeważająca część Tarnowa znajduje się w strefie obszarów silnie przekształconych
i zdegradowanych, obszary te wymagają szybkich działań dla poprawy stanu środowiska
i zmniejszenia skali występujących na tych terenach zagrożeń
w zakresie demografii:
 drugie co do wielkości pod względem ludności miasto w województwie małopolskim
 ciągły spadek liczby ludności
 widoczny napływ ludności na tereny podmiejskie Tarnowa
 wyższe uczelnie, ciągłe podnoszenia rangi „młodszych” ośrodków akademickich województwa małopolskiego
 duża gęstość zaludnienia
 mniejsze bezrobocie niż na terenach otaczających
w zakresie środowiska kulturowego:
 bogactwo dziedzictwa kulturowego: obiekty budownictwa i architektury, cmentarze, obiekty
techniki
 istniejące szlaki kulturowe: Szlak Architektury Drewnianej, Szlak Cmentarzy Wojskowych
z I Wojny Światowej; proponowane: Szlak Historii Lotnictwa, Szlak Fortyfikacji Nowożytnej
i Najnowszej, Szlak Budapeszt - Kraków - Gdańsk ("Bursztynowy")
 potencjał dla rozwoju turystyki: ośrodki turystyki konnej i hipoterapii
 duże nasycenie zasobami kulturowymi
 Tarnów jako ważne centrum kulturowe Małopolski, w którym zachował się cenny historyczny układ Starego Miasta
 liczne organizacje kulturalne, teatr, szereg imprez cyklicznych
w zakresie strefy gospodarczej:
 w strukturze podmiotów gospodarczych przeważa względna większość firm przemysłowych
 duża przedsiębiorczość (liczba firm na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym 10,8 –
16,5, większa od gmin otaczających)
 bezwzględna większość pracujących w przemyśle i budownictwie
 korzystne uwarunkowania dla lokowania różnych rodzajów przedsiębiorczości, zwłaszcza
nowoczesnych technologii i otoczenia biznesu - Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A., Zielony Park Przemysłowy "Kryształowy"
w zakresie infrastruktury technicznej:
 bardzo wysoki stopień zagrożenia powodziowego
 duże składowisko odpadów w Tarnowie
 przebieg przez teren miasta linii elektroenergetycznej 220 kV Połaniec – Tarnów
 lokalizacja na terenie miasta stacji elektroenergetycznej 200 kV w Klikowej
2014
II.
17
 przebieg przez teren miasta gazociągów: gazociąg wysokoprężny o znaczeniu krajowym
 700 relacji Jarosław – Tarnów; gazociąg wysokoprężny o znaczeniu krajowym  400 relacji Jarosław – Tarnów; gazociągi wysokiego ciśnienia  500 relacji Podgórska Wola – Skawina, Podgórska Wola – Tworzeń, Tarnów – Śledziejowice.
 niedostateczna rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.
Plan określa strefy i obszary problemowe na terenie województwa małopolskiego. Do
jednej z nich – strefy obszarów silnie przekształconych i zdegradowanych lub zagrożonych degradacją zalicza przeważającą część powiatu grodzkiego Tarnów. Wskazane obszary wymagają
możliwie szybkich i wszechstronnych działań dla poprawy stanu środowiska, przywrócenie zdolności ekosystemów do samoregulacji i zmniejszenia skali występujących na tych terenach zagrożeń. Do działań tych należą między innymi restrukturyzacja przemysłu, likwidacja zaniedbań
w zakresie infrastruktury ochrony środowiska, rekultywacja terenów zdewastowanych, rewitalizacja ekosystemów.
W opracowaniu wskazano również rejon podmiejski regionalnego ośrodka Tarnowa jako
obszar problemowy integracji przestrzennej. Pomimo braku nadania formy prawnej obszarowi
za celowe uznano stałe monitorowanie relacji miasto – strefa podmiejska, służące wczesnemu
wykrywaniu potencjalnych konfliktów na tym styku i tworzeniu podbudowy informacyjnej dla
ich rozwiązywania. Określono, iż obszar taki może ewoluować w kierunku obszarów
o charakterze metropolitalnym, jednakże o ograniczonym w stosunku do Krakowskiego Obszaru
Metropolitalnego zakresie relacji przestrzennych, społecznych i ekonomicznych. Minimalny zasięg przestrzenny tych obszarów powinien obejmować miasto centralne i wszystkie sąsiadujące
z nim jednostki administracyjne.
Kierunki rozwoju wyznaczone w planie
W planie przyjęto, że generalnym celem zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego jest:
„harmonijne gospodarowanie przestrzenią jako podstawa dynamicznego i zrównoważonego rozwoju województwa”.
W rozumieniu planu harmonijne gospodarowanie przestrzenią będzie polegało na
podejmowaniu działań zogniskowanych na rzecz poprawy zewnętrznej i wewnętrznej dostępności komunikacyjnej województwa oraz na rzecz ochrony walorów przyrodniczych i dziedzictwa
kulturowego. Zarówno mieszkańcy jak i goście województwa powinni mieć możliwość dostępu
do chronionych zasobów przy zachowaniu dbałości o rozwój bioróżnorodności i poszanowaniu
dziedzictwa kulturowego.
W zakresie kształtowania ładu przestrzennego plan określa, iż środkowa strefa ekonomiczno-przyrodnicza, wzdłuż linii Oświęcim - Kraków - Tarnów, to obszar kluczowy dla przyszłości województwa. Ustala również, iż w tym obszarze powinny koncentrować się procesy
urbanizacyjne, co ułatwi nowy odcinek autostrady A4. Jest to obszar wskazany jako wewnętrzne
pasmo przyspieszonego rozwoju.
2014
18
Na rysunkach 2-7 przedstawiono wyrysy z wybranych kierunkowych rysunków planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego, dotyczących sfery społecznej, kierunków aktywności społeczno – gospodarczej, transportu, infrastruktury technicznej,
obszarów problemowych sfery ekologicznej, a także dziedzictwa kulturowego.
Rysunek 2. Zagadnienia transportu w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego
w zakresie komunikacji:
 budowa autostrady A4 Katowice – Kraków, planowane 2 węzły w Tarnowie
 przebudowa drogi krajowej nr 73 Kielce – Busko Zdrój – Dąbrowa Tarnowska – Tarnów – Jasło, na całym jej przebiegu droga w klasie głównej ruchu przyspieszonego
 podniesienie parametrów technicznych drogi nr 973 Busko Zdrój – Żabno – Niedomice –
Tarnów w związku z realizacją przeprawy mostowej w Nowym Korczynie
 przebudowa drogi nr 977 Tarnów – Tuchów – Gromnik – Zborowice – Moszczenica – Gorlice
– Konieczna – granica państwa
 budowa obwodnic i łącznic zgłoszonych przez samorządy gminne do projektu programu budowy obwodnic do roku 2015, które uzyskały akceptację ZWM do umieszczenia
w PZPWM: połączenie węzła Lwowska z węzłem Tarnów Północ (Krzyż) w ciągu drogi krajowej nr 73 w klasie technicznej GP, połączenie węzła Krakowska z węzłem Tarnów Zachód
(Wierzchosławice).
 modernizacja linii kolejowej Katowice – Kraków – Tarnów – Medyka w standardzie międzynarodowej linii kolejowej E-30 zgodnie z umowami AGC/AGCT (III korytarz transportowy)
 scalanie i nowy układ dróg rolniczych na terenach znajdujących się w zasięgu autostrady
Kraków –Tarnów
2014
II.
19
 budowa parkingów strategicznych przy drogach krajowych i wojewódzkich w rejonie Tarnowa
Rysunek 3. Zagadnienia sfery ekologicznej w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego
w zakresie środowiska przyrodniczego:
 konieczność podjęcia działań przywracających równowagę środowisku dla części miasta przy
uwzględnieniu jego poszczególnych elementów (powierzchni ziemi, wód podziemnych
i powierzchniowych, klimatu, jakości powietrza, klimatu akustycznego, gleb, roślinności
i lasów)
 rekultywacja terenów poeksploatacyjnych, poprzemysłowych, silnie przekształconych
i zdegradowanych
 wykorzystanie wód mineralnych występujących w rejonie Tarnowa do lecznictwa i produkcji
wód
 ochrona przeciwpowodziowa
 objęcie ochroną Zbylitowskej Góry i odsłonięcia w dolinie Dunajca osadów morenowych
w zakresie ochrony georóżnorodności w woj. małopolskim
2014
20
Rysunek 4. Zagadnienia społeczno-gospodarcze w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego
w zakresie strefy gospodarczej i usługowej:
 rozwój sektora przemysłu zaawansowanych technologii, stworzenie sprzyjających warunków
ekonomicznych, infrastrukturalnych i organizacyjnych dla inwestorów krajowych
i zagranicznych w oparciu o SSE Krakowski Park Technologiczny, podstrefa Tarnów
 nowe przedsięwzięcia inwestycyjne, tzw. greenfield investment w Tarnowskim Klastrze
Przemysłowym "Plastikowa Dolina"
 potencjał do utworzenia regionalnego centrum logistycznego w Tarnowie
 budowa bunkra Zakładu Radioterapii przy Wojewódzkim Szpitalu im Św. Łukasza
w Tarnowie, wdrożenie koncepcji uruchomienia Tarnowskiego Ośrodka Onkologicznego
w oparciu o Szpital im. Św. Łukasza w Tarnowie oraz Przychodnię Onkologiczną
w Tarnowie
 wzmacnianie roli Tarnowa jako ośrodka regionalnego w zakresie lecznictwa szpitalnego, nauki i szkolnictwa wyższego
2014
II.
21
Rysunek 6. Zagadnienia społeczne w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego
Rysunek 5. Zagadnienia dziedzictwa kulturowego w planie zagospodarowania przestrzennego województwa
w zakresie kultury i turystyki:
 zwiększanie roli ośrodków regionalnych takich jak Tarnów
 działania zmierzające do lepszego oznakowania atrakcji turystycznych wzdłuż drogi nr 73 na
odcinku Tarnów - Kielce
 utworzenie trasy rowerowej o znaczeni międzynarodowym: wschód-zachód (docelowo jako
2014
22
EuroVelo 4) oraz trasy rowerowej o znaczeniu wojewódzkim - Trasa nad Dunajcem, przebiegających przez Tarnów
 ochrona, utrzymanie i przywracanie zasobów dziedzictwa kulturowego
 upowszechnianie kultury regionu poprzez szlaki dziedzictwa kulturowego
 utworzenie parku kulturowego Zbylitowska Góra
 utworzenie szlaków kulturowych – Szlak Historii Lotnictwa, Szlak Fortyfikacji Nowożytnej
i Najnowszej, Szlak Budapeszt – Kraków – Gdańsk (Bursztynowy)
w zakresie infrastruktury technicznej:
 wprowadzenie instalacji termicznego przekształcania odpadów w oczyszczalni ścieków
w Tarnowie
 racjonalizacja gospodarki odpadami poprzez optymalne wykorzystanie obiektów, które mają
odpowiedni zapas terenu gospodarczego, znajdują się w obszarze wysokiej produkcji odpadów
 budowa nowych instalacji lub szersze wykorzystanie istniejących w celu unieszkodliwienia
odpadów niebezpiecznych
 poprawa niezawodności dostawy wody, zmniejszenia jej strat w procesach dystrybucji, poprawa jakości wody uzdatnionej, a w przypadku kanalizacji – poprawa stanu technicznego
sieci.
Rysunek 7. Zagadnienia infrastruktury technicznej w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego
W zakresie działań gwarantujących poprawę ładu przestrzennego na terenie województwa małopolskiego plan określa postulaty do sporządzanych planów miejscowych:
2014
II.
23
 ograniczanie rozproszenia budownictwa, poprzez intensyfikację wykorzystania terenów
mieszkaniowych w ramach istniejącego zainwestowania,
 rozszerzanie terenów mieszkaniowych poza obszar zwartej zabudowy miejscowości
w pierwszej kolejności na tereny już silnie obciążone zabudową rozproszoną oraz rezygnacja z wprowadzania nowej i utrwalania istniejącej zabudowy w terenach otwartych,
 ograniczanie rozwoju terenów budowlanych liniowo wzdłuż ciągów komunikacyjnych, głównie dróg wyższych rangą w celu umożliwienia ich rozbudowy i modernizacji,
 oznaczanie obszarów zalewowych i osuwiskowych, rezygnacja z wprowadzania nowej oraz
utrwalania istniejącej zabudowy na terenach zagrożonych powodzią i osuwiskami,
 ochrona dziedzictwa kulturowego, kształtowanie harmonijnego krajobrazu poprzez wykorzystanie walorów środowiska kulturowego i podniesienia atrakcyjności obszarów poprzez
uwzględnienie ustaleń konserwatorskich i dostosowanie nowej architektury do tradycji
i charakteru substancji zabytkowej,
 nawiązywanie w nowej architekturze do lokalnych wzorów i materiałów, zachowywanie regionalnego krajobrazu kulturowego.
3) Strategia rozwoju województwa małopolskiego na lata 2011 - 2020
Wizja Małopolski, określona w strategii województwa małopolskiego na lata 2011 –
2020 brzmi: „Chcemy, aby Małopolska była atrakcyjnym miejscem życia, pracy i spędzania czasu
wolnego, europejskim regionem wiedzy i aktywności, silnym wartościami uniwersalnymi, tożsamością i aspiracjami swoich mieszkańców, świadomie czerpiącym z dziedzictwa i przestrzeni
regionalnej, tworzącym szanse na rozwój ludzi i nowoczesnej gospodarki.”
Model rozwoju regionu dążący do osiągnięcia pożądanej wizji opierać się ma na 3 filarach rozwoju w perspektywie 2030 r.: modernizacja (koncentracja dla wykorzystania przewagi
konkurencyjnej Małopolski oraz specjalizacji regionalnej), równoważenie (dostępność przestrzenna wspierająca spójność regionalną) oraz efektywność (sprawne zarządzanie, wspierające
specjalizację i spójność regionalną).
Założono realizację celu głównego: „efektywne wykorzystanie potencjałów regionalnej szansy dla rozwoju gospodarczego oraz wzrost spójności społecznej i przestrzennej Małopolski w wymiarze regionalnym, krajowym i europejskim” poprzez działania w 7 obszarach kluczowych:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
gospodarka wiedzy i aktywności
dziedzictwo i przemysły czasu wolnego
infrastruktura dla dostępności komunikacyjnej
krakowski obszar metropolitarny i inne subregiony
rozwój miast i terenów wiejskich
bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne
zarządzanie rozwoju województwa.
2014
24
Strategia określa, iż sukces rozwojowy Małopolski zależy w dużej mierze od wzrostu
ośrodków o znaczeniu regionalnym. Wzmacnianie funkcji Tarnowa, jako drugiego pod względem
potencjału ludnościowego ośrodka w regionie, ma być podstawową osią strategii postępowania
ukierunkowanej na rozwój subregionu tarnowskiego. Obecnie już profil wschodniej części Małopolski zdominowany jest korzystnymi procesami gospodarczymi koncentrującymi się wokół Tarnowa, tj. rosnącym znaczeniem działalności usługowej oraz dużą aktywnością w zakresie przedsiębiorczości. Wzrasta również znaczenie miasta jako ośrodka akademickiego.
Tarnów w strategii widziany jest jako subregionalne centrum wzrostu, obok Nowego Sącza, wspierające rdzeń sieci ośrodków rozwoju – Kraków. Na skutek poprawy dostępności
komunikacyjnej miasta, w związku z realizacją autostrady i modernizacją linii kolejowej, wzrosnąć ma zatrudnienie oraz poziom korzystania z usług publicznych, w tym z usług wyższego rzędu. Lokalizacja węzła transportowego o charakterze subregionalnym pomóc ma w budowie centrów logistycznych oraz rozwoju transportu modalnego.
Wśród kluczowych działań w zakresie transportu jest budowa obwodnic miast
i miejscowości dotkniętych wysoką uciążliwością ruchu tranzytowego (w Tarnowie domknięcie
północnej i południowej obwodnicy). W koncepcji docelowego układu transportowego w Małopolsce w perspektywie 2030 r. na terenie Tarnowa funkcjonuje lądowisko lokalne (w tym biznesowe), a także uzupełniony jest układ drogowy w klasie dróg ekspresowych o przebiegu północpołudnie, analogicznym do drogi krajowej nr 73.
Najważniejsze działania w obrębie subregionu tarnowskiego to:
1. Wzmocnienie funkcji Tarnowa, jako subregionalnego ośrodka usług publicznych, w szczególności usług wyższego rzędu świadczonych w obszarze:
 edukacji i nauki, poprzez dalszy rozwój ośrodka akademickiego w Tarnowie,
 ochrony zdrowia, poprzez rozwój lecznictwa w zakresie kardiologii, onkologii, psychiatrii, leczenia udarów oraz geriatrii,
 kultury.
2. Rozwój potencjału gospodarczego subregionu tarnowskiego poprzez:
 tworzenie i rozwój stref aktywności gospodarczej, z uwzględnieniem korzyści lokalizacyjnych związanych z usytuowaniem wzdłuż korytarza autostradowego,
 wsparcie działań związanych z wykorzystaniem potencjału przemysłowego subregionu, szczególnie przemysłu chemicznego,
 rozwój współpracy subregionalnej z przygranicznymi ośrodkami województwa podkarpackiego: Mielcem, Dębicą i Jasłem.
2014
II.
25
4) Wytyczne wynikające ze strategii rozwoju miasta
Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020, przyjęta w czerwcu 2011 r. jest dokumentem wskazującym cele oraz obszary polityki miasta. Wskazuje szanse i możliwości rozwojowe,
jak również bariery i zagrożenia jakie występują na terenie Tarnowa. Sporządzenie strategii rozwoju ułatwia samorządowi podejmowanie decyzji w jakim kierunku powinno rozwijać się miasto
oraz motywuje do realizacji celów wskazanych w strategii, tak aby miasto było konkurencyjne
w stosunku do innych ośrodków samorządowych.
Po analizie uwarunkowań w jakich znajduje się miasto Tarnów, w strategii rozwoju
miasta wskazano:
Tabela 1. Analiza SWOT (Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020)
mocne strony miasta:
słabe strony miasta:
 bogata oferta edukacyjna i dobre wyniki egzaminów zewnętrznych na wszystkich poziomach
kształcenia,
 niższe koszty życia w porównaniu do najbliższych
ośrodków wojewódzkich,
 "kompaktowość miasta" – wielkość miasta przyjazna dla mieszkańca,
 lokalny patriotyzm,
 usługi medyczne na wysokim poziomie,
 tradycje gospodarcze/przemysłowe,
 stan bezpieczeństwa,
 systematyczne doskonalenie systemu zarządzania
miastem,
 zmiana jakościowa infrastruktury miasta,
 imprezy gospodarcze i kulturalne o wysokiej randze,
 wysokiej jakości usługi komunalne,
 bezpieczeństwo energetyczne – dostępność wysokiej jakości mediów (energii elektrycznej, gazu,
wody),
 doskonały dostęp do Internetu,
 tradycje sportowe – żużel,
 bogate tradycje historyczne i wielokulturowość
miasta,
 wybitne osobowości związane z Tarnowem,
 specjalna strefa ekonomiczna,
 istnienie systemu wspierającego powstawanie
nowych firm,
 wysoka migracja - suburbanizacja wpływająca na zmniejszenie się liczby ludności w granicach miasta,
 niski udział przemysłów/przedsiębiorstw wysokiej technologii,
 brak wolnych terenów i atrakcyjnych powierzchni biurowych dla rozwoju gospodarczego,
 mało konkurencyjne zróżnicowanie rynku pracy,
 wewnętrzny układ drogowy wynikający z historycznego
układu urbanistycznego,
 niedobór miejsc parkingowych,
 lokalny rynek pracy zależny od dużych pracodawców,
 brak uzbrojonych w infrastrukturę drogową terenów pod
budownictwo mieszkaniowe,
 niewystarczające dostosowanie struktury kształcenia do
branż przyszłościowych,
 niewystarczający system odprowadzania wód opadowych,
 niezadowalający stan infrastruktury ochrony przed powodzią,
 niewystarczająca liczba centrów wspierających kreatywność i aktywność przedsiębiorczą mieszkańców (typu: parki
technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości, klastery),
 brak możliwości budowy miejsc parkingowych na istniejących starych osiedlach,
 niedostateczne dostosowanie oferty placówek kulturalnych
do potrzeb turystycznych,
 niedobór miejsc noclegowych o wysokim standardzie,
szanse miasta:
zagrożenia miasta:
 położenie przy ważnych szlakach komunikacyjnych, szczególnie na kierunku wschód-zachód,
 bliskość ośrodków wojewódzkich,
 rozwijająca się gospodarka odpadami,
 rozwój kształcenia akademickiego,
 rosnący popyt na wybrane specjalistyczne usługi
medyczne,
 rozwój nowoczesnych technologii,
 bliskość dużych ośrodków absorbujących kapitał inwestycyjny i ludzki z Tarnowa,
 odpływ firm i instytucji z miasta – centralizacja,
 odpływ mieszkańców do obszarów podmiejskich,
 konkurencja ze strony innowacyjnej gospodarki,
 niedogodne połączenie komunikacyjne w kierunku północ
– południe, w szczególności z centralnymi regionami kraju,
 rosnąca konkurencyjność okolicznych centrów akademic-
2014
26
 rosnąca aktywność obywatelska,
 bliskość atrakcji turystycznych: Kraków, Beskidy,
Bieszczady,
 zapotrzebowanie na kształcenie artystyczne,
 dostępność finansowania unijnego,
kich: Krakowa, Rzeszowa i Nowego Sącza,
 możliwe znaczne obciążenie układu komunikacyjnego
miasta wynikające z połączenia z autostradą oraz systematycznego wzrostu liczby pojazdów,
 zbyt restrykcyjna polityka ochrony zabytków,
 ograniczona współpraca okolicznych samorządów w zakresie wspólnej promocji gospodarczej,
 spadek atrakcyjności miasta jako miejsca wybieranego do
prowadzenia działalności naukowej przez kadrę naukową
(związany ze zmianą przepisów),
 możliwość zatapiania terenów miasta z powodu przepełnienia systemu odprowadzającego wody opadowe.
Adresatami działań strategicznych określonych w strategii są: mieszkańcy, przedsiębiorcy oraz turyści. Każda z tych grup ma inne zainteresowania oraz oczekiwania, co do działań
samorządu w zakresie dalszego planowania rozwoju miasta. Poniżej zamieszczono poglądowo
obszary zainteresowań wyznaczonych grup.
Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020
Głównym założeniem Strategii rozwoju miasta – Tarnów 2020 jest wykreowanie
miasta, które zapewni szanse rozwojowe dla gospodarki oraz zapewni mieszkańcom wysoki
komfort życia poprzez:



2014
ukierunkowanie działań na kapitał ludzki (mieszkańca Tarnowa) i wspieranie aktywności
obywatelskiej,
wykorzystanie naturalnych walorów i wypracowanych cech miasta do osiągnięcia komfortu zamieszkania, funkcjonowania i bezpieczeństwa, czy wreszcie lokowania biznesu,
efektywne wykorzystanie nowoczesnych technologii i rozwiązań w zakresie: usług ogólnomiejskich, sprawnego zarządzania miastem, programowania rozwoju,
II.


27
otwarcie się miasta na oczekiwania i współpracę z mieszkańcami i samorządami sąsiadujących gmin oraz proeuropejską współpracę międzynarodową,
budowanie silnej, regionalnej, ogólnopolskiej i międzynarodowej marki miasta.
Misją samorządu powinno być „jak najlepsze zaspokojenie potrzeb mieszkańców
oraz podnoszenie poziomu życia w mieście, poprzez świadczenie nowoczesnych usług
i wspieranie rozwoju”.
„Tarnów – miasto komfortu i rozwoju, pomnażające bogactwa”
jest to wizja miasta za 10 lat, a strategia ma pomóc w osiągnięciu tej wizji, która będzie opierała się na:



podnoszeniu swojej atrakcyjności inwestycyjnej, przyciąganiu inwestorów, wspieraniu
przedsiębiorczość mieszkańców, wykorzystaniu szans wynikających z otoczenia,
oferowaniu wysokiego standardu usług: miasto przyjazne rodzinie, miasto dające szanse
osobistego autorozwoju,
wzmocnieniu pozycji w regionie, współpracy z samorządami w sposób partnerski.
Realizacja założonej wizji będzie przebiegała w trzech obszarach polityki jakimi są:
rozwój gospodarczy, komfort życia i regionalne oddziaływanie. Dla każdego obszaru wskazano
cel strategiczny oraz kierunki polityki rozwoju. Kierunki polityki rozwoju wskazują cele operacyjne, które powinny być realizowane przez samorząd w najbliższych latach. Wskazane cele operacyjne są propozycją rozwiązań problemów występujących w poszczególnych obszarach polityki
rozwoju miasta.
Strategia Rozwoju Miasta – Tarnów 2020
2014
28
5) Ograniczenia wynikające z przepisów odrębnych
Ograniczenia wynikające z uwarunkowań przyrodniczych i sanitarnych:
 Część terenów miasta znajduje się w obszarze Natura 2000 PLH120085 Dolny Dunajec, dla którego obowiązują nakazy, zakazy i ograniczenia zgodnie z przepisami
odrębnymi.
 Na terenie miasta zlokalizowany jest rezerwat przyrody „Debrza”, utworzony Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
z dnia 25 stycznia 1995 r. Na terenie rezerwatu przyrody obowiązują zakazy
określone w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
 Na terenie miasta występują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, na których obowiązują ustalenia zawarte w Prawie wodnym.
 Na terenie miasta występują cmentarze, również takie, które będą rozbudowywane. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25
sierpnia 1959 r. w sprawie określenia, jakie tereny pod względem sanitarnym są
odpowiednie na cmentarze „odległość cmentarza od zabudowań mieszkalnych,
od zakładów produkujących artykuły żywności, zakładów żywienia zbiorowego
bądź zakładów przechowujących artykuły żywności, powinna wynosić co najmniej 150 m; odległość ta może być zmniejszona do 50 m pod warunkiem, że teren w granicach od 50 do 150 m odległości od cmentarza posiada sieć wodociągową i wszystkie budynki korzystające z wody są do tej sieci podłączone. Ponadto odległość od granicy cmentarza ujęć wody o charakterze zbiorników wodnych, służących jako źródło zaopatrzenia sieci wodociągowej w wodę do picia
i potrzeb gospodarczych, nie może być mniejsza niż 500 m”.
Ograniczenia wynikające z ochrony dziedzictwa kulturowego:
 Na obszarze miasta znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków oraz stanowiska archeologiczne, które podlegają ochronie zgodnie z ustawą z dnia
23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Ograniczenia wynikające uwarunkowań transportowych i infrastruktury technicznej:
2014

Przez teren miasta przebiega linia kolejowa, a więc zgodnie z ustawą z dnia 28
marca 2003 r. o transporcie kolejowym budowle i budynki mogą być usytuowane w odległości określonej w ustawie.

Przebieg autostrady A4 oraz dróg krajowych nr 94 (d. 4) i 73 powoduje ograniczenia w zagospodarowaniu terenów położonych w rejonie tych dróg z uwagi na
ich odziaływania. Ograniczenia wynikają również z Rozporządzenia Ministra
Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków
technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

Na terenie miasta funkcjonują obszary i tereny górnicze.
II.

Na obszarze miasta zlokalizowane są gazociągi wysokiego ciśnienia, od których
obowiązują strefy kontrolowane określone w Dla gazociągów obowiązują strefy
techniczne o ograniczonym użytkowaniu i o szerokościach zgodnych z przepisami
odrębnymi – Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe
i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 4 czerwca 2013 r.).

Ze względu na przebieg przez teren miasta linii elektroenergetycznej 220 kV Połaniec – Klikowa występuje ograniczenie w użytkowaniu terenów znajdujących
się w pasie technologicznym od tej linii.

Na terenie miasta zlokalizowane jest ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o.o. w Świerczkowie oraz ujęcie wody powierzchniowej
i podziemnej Zakładów Azotowych W Tarnowie-Mościcach S.A., ponadto ujęcie
wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w Kępie Bogumiłowickiej
posiada strefę ochrony pośredniej.

Na obszarze miasta funkcjonuje teren zamknięty, zlokalizowany na działce ewid.
nr 176/6, obr. 253 (Zabłocie) przy ul. Dąbrowskiego 10, gdzie znajduje się kompleks wojskowy K-3517. Wiąże się to z koniecznością wyłączenia go
z opracowania. Ponadto tereny zamknięte stanowią tereny kolejowe w ciągu linii
E- 30 Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka, nr 96 Tarnów - Leluchów oraz nr
115 Tarnów – Szczucin. Tereny te również wyłączone zostały z opracowania.
29
6) Stan prawny gruntów
Stan własności na obszarze opracowania przedstawiono na podstawie informacji
Urzędu Miasta w Tarnowie. Rysunek 8 przedstawia stan własności gruntów w mieście w podziale
na grunty miejskie, grunty Skarbu Państwa. Pozostałe grunty stanowią przede wszystkim własność prywatną.
Nieruchomości stanowiące własność miasta to grunty będące w trwałym zarządzie,
grunty, których miasto jest użytkownikiem wieczystym oraz grunty pozostające w zasobie miasta, które oddane zostały w dzierżawę. Największy zasób zwartych gruntów miejskich zlokalizowany jest w rejonie ulicy Lotniczej i ul. Piłsudskiego. Są to tereny dotychczas niezagospodarowane, stanowiące potencjalne obszary nowych inwestycji w kierunku usług, rekreacji, bądź realizacji nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej. Własność miasta stanowią ponadto tereny rekreacyjne – m.in. Las Lipie, Góra Św. Marcina, Park Piaskówka oraz tereny ogrodów działkowych.
Kierunek zagospodarowania tych terenów nie powinien odbiegać charakterem od obecnego –
rekreacyjnego użytkowania.
2014
30
Rysunek 8. Struktura własności gruntów (stan na listopad 2011)
Grunty należące do Skarbu Państwa to przeważnie istniejące drogi. Najwięcej gruntów Skarbu Państwa znajduje się w północnej części Tarnowa, są to działki przeznaczone pod
autostradę A-4. Do zasobu Skarbu Państwa należą również grunty terenów kolejowych, lasów
państwowych, stadniny koni w Klikowej oraz grunty Stawów Krzyskich.
2014
III. LOKALIZACJA TARNOWA I JEGO RYS HISTORYCZNY
31
1) Położenie i charakterystyka
Tarnów to miasto na prawach powiatu położone w województwie małopolskim
o wieloletniej historii i tradycji sięgającej 1330 r., kiedy to wraz z uzyskaniem praw miejskich
stało się istotnym punktem na mapie regionu. Miasto stanowi drugi co do wielkości ośrodek
w Małopolsce (po Krakowie) i jest siedzibą powiatu grodzkiego. Tarnów, zajmując obszar
72,38 km2, liczy 114,5 tys. mieszkańców.
Rysunek 9. Tarnów na tle podziału administracyjnego województwa małopolskiego
Miasto sąsiaduje z 4 gminami wiejskimi: gm. Tarnów, podzieloną terytorialnie na 3
części – 24 113 mieszkańców, Skrzyszów – 13 521 mieszkańców, Wierzchosławice – 10 730
mieszkańców, Lisia Góra – 14 256 mieszkańców oraz jedną gminą miejsko-wiejską Żabno – 19
142 mieszkańców (dane GUS, stan na 31.12.2010 r.).
2014
32
Rysunek 10. Gminy sąsiadujące z Tarnowem
Miasto położone jest przy międzynarodowym szlaku komunikacyjnym E-40 (Zgorzelec – Medyka), drodze krajowej nr 73 (Kielce – Tarnów – Jasło), przy nowo wybudowanej autostradzie A4 (Jędrzychowice – Korczowa), a także na trasie przebiegu linii kolejowej E- 30 (Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka) i stanowi ważny węzeł komunikacyjny. Najbliższe porty lotnicze obsługujące połączenia krajowe i zagraniczne zlokalizowane są ok. 100 km od miasta –
w Krakowie Balicach oraz Rzeszowie Jasionce.
Długoletnia historia Tarnowa przyczyniła się do wykształcenia zabytkowych układów
przestrzennych stanowiących o wysokiej atrakcyjności miasta. Do cennych układów urbanistycznych zaliczyć należy zaliczyć przede wszystkim renesansowy obszar starego miasta, śródmiejski
układ urbanistyczny utworzony na przełomie XVIII i XIX w., a także obszar modernistycznej dzielnicy Mościce.
Lokalizacja w Tarnowie wyspecjalizowanych zakładów przemysłowych, m.in. chemicznych, maszynowych, szklarskich, metalowych i budowlanych przyczyniła się do wytworzenia
istotnego ośrodka gospodarczego w skali kraju. Na terenie miasta zlokalizowana jest również
tarnowska Podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Krakowie, administrowana przez spółkę
Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A.
2014
33
Rysunek 11. Lokalizacja Tarnowa w układzie komunikacyjnym regionu
2) Historia Tarnowa
Rys historyczny
Historia miasta zaczyna się w IX w., kiedy to na Górze Św. Marcina założony został
gród słowiański noszący nazwę Tarnów. Gród będący własnością monarszą na przełomie XI
i XII w. nadany został klasztorowi benedyktynów w Tyńcu k. Krakowa, którzy założyli nieopodal
wieś Tarnów Mały (ob. Tarnowiec). Miasto lokowane na podstawie przywileju uzyskanego
w 1330 r. założone zostało na terenie sąsiedniej wsi Tarnów Wielki przez Spycimira Leliwitę –
komesa króla Władysława Łokietka, kasztelana krakowskiego w czasach panowania króla Kazimierza Wielkiego. Na Górze Św. Marcina powstał wówczas murowany zamek stanowiący siedzibę rodu Tarnowskich, pierwszych włodarzy miasta. Gospodarze sprzyjali rozwojowi miasta
w dziedzinie handlu, a także w wymiarze przestrzennym. Największy rozkwit miasta nastąpił
w XVI w. i wiązał się z hetmanem wielkim koronnym Janem Tarnowskim, który rozbudował miasto w obrębie dzisiejszej starówki.
Po wygaśnięciu linii męskiej rodu Tarnowskich kolejnymi właścicielami miasta stał
się ród Ostrogskich, a kolejno inni prywatni właściciele. W tym okresie miasto ucierpiało na skutek „potopu szwedzkiego”. Przywrócenie świetności Tarnów zawdzięcza kolejnym włodarzom,
którzy w 1723 r. przejęli miasto we władanie – rodzie Sanguszków. Od I rozbioru Polski ośrodek
znalazł się jednak pod panowaniem austriackim, w tzw. Galicji. Mianowanie Tarnowa siedzibą
cyrkułu, a następnie biskupstwa przyczyniło się do dalszego rozwoju miasta.
W drugiej połowie XIX w. z uwagi na połączenie miasta linią kolejową z Krakowem,
nastąpił gwałtowny rozwój przestrzenny - w 1870 r. miasto liczyło 21 779 mieszkańców i było
trzecim co do wielkości ośrodkiem w Galicji (po Lwowie i Krakowie). Początek XX w. przyniósł
2014
34
miastu inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacyjnej. Po rozpoczęciu I wojny
światowej do miasta wkroczyły wojska rosyjskie, Tarnów jednak, jako pierwsze miasto w Polsce,
odzyskał wolność (w nocy z 30 na 31 października 1918 r.).
W 1927 r. rozpoczęto budowę Państwowej Fabryki Zakładów Azotowych we wsi
Świerczków, włączonej później do Tarnowa jako Mościce. Miasto z uwagi na lokalizację jednej
z największych inwestycji przemysłowych okresu międzywojennego stawało się ośrodkiem
przemysłowym. W okresie tym miasto liczyło ok. 55 tys. mieszkańców, w tym połowę stanowiła
ludność pochodzenia żydowskiego.
Wydarzeniem poprzedzającym wybuch II wojny światowej był wybuch bomby pozostawionej przez niemieckiego sabotażystę na dworcu kolejowym w Tarnowie, co miało miejsce
28 sierpnia 1939 r. Właśnie z Tarnowa wyruszył pierwszy transport więźniów do hitlerowskiego
obozu zagłady w Auschwitz – Birkenau (w czerwcu 1940 r.). We wrześniu 1943 r. nastąpiła likwidacja tarnowskiego getta, wymordowanych zostało wówczas ok. 20 tys. Żydów. Wyzwolenie
spod okupacji niemieckiej nastąpiło w styczniu 1945 r.
W okresie powojennym Tarnów był miastem powiatowym położonym
w województwie krakowskim, natomiast w latach 1975 – 1999 stanowił siedzibę samodzielnego
województwa. W okresie tym miasto stało się istotnym ośrodkiem gospodarczym i kulturalnym
w regionie. Od 1999 r. Tarnów jest siedzibą powiatu grodzkiego oraz ziemskiego.
Rozwój przestrzenny
Studium historyczno – urbanistyczne miasta opracowane w latach 1988 – 1991
przez Bogusława Krasnowolskiego wskazuje etapy rozwoju przestrzennego miasta Tarnowa od
najwcześniejszych lat funkcjonowania ośrodka.
 faza I: przedlokacyjna, obejmująca okres formowania się osadnictwa w rejonie Tarnowa
pomiędzy wiekami IX a XIII,
 faza II: wczesna – lokacyjna, obejmujące początkowy okres osadnictwa na prawie niemieckim, przypadający na przełom XIII/XIV w., wiąże się z powstaniem dwóch wsi
na terenie późniejszego lokacyjnego miasta Tarnowa i jego przedmieścia,
 faza III: lokacyjna – w tym etap I obejmujący działalność Spycimira Leliwity (założyciela
miasta), tj. lokacja miasta w 1330 r., budowa zamku na Górze Św. Marcina oraz lokacje niektórych wsi w otoczeniu miasta (np. Klikowa), oraz etap II, obejmujący lokacje kolejnych wsi w otoczeniu miasta, dokonywane staraniem innych rodów rycerskich (Krzyż, Rzędzin, Dąbrówka, Koszyce),
 faza IV: późnośredniowieczna – obejmująca okres od k. XIV w do pocz. XVI w., kiedy to
wykształciły się kolejne wsie (Chyszów, Świerczków), nastąpił rozwój przedmieść
oraz zabudowy murowanej (w tym systemu obronnego, kamienic mieszczańskich,
2014
35
budowli publicznych w obrębie rynku), a także zespołów kościelnych w obrębie
przedmieść (z fundacją zespołu bernardyńskiego),
 faza V: rozkwitu renesansowego w XVI i 1. połowie XVII w., szczególnie dynamicznego za
rządów Jana Tarnowskiego, kiedy to miasto staje się ważnym ośrodkiem kultury
i sztuki powiązanym z Krakowem,
 faza VI: obejmująca upadek miasta w okresie od „potopu szwedzkiego” (1655-1657) do
I rozbioru Polski (1772), objawem przezwyciężenia regresu jest przy tym działalność Sanguszków (od 1723 r.),
 faza VII: to przekształcenia związane z działalnością władz austriackich na przełomie XVIII
i XIX w, tj. przekształcenie sieci drożnej w związku z przebiciem traktu cesarskiego,
przekształcenia urbanistyczne w centrum miasta, likwidacja i adaptacja przedmiejskich zespołów kościelnych, rozwój zabudowy klasycystycznej (m.in. początki okazałej zabudowy użyteczności publicznej), przekształcenia te są dobrze udokumentowane przez plany Grottgera (1796), Marcka (1846) i serię planów katastralnych,
 faza VIII: obejmująca okres rozwoju przypadający na połowę XIX w. w okresie rządów austriackich, kiedy zbudowana została trasa kolei żelaznej (Kraków – Dębica),
 faza IX: obejmująca okres wielkomiejskiego rozwoju miasta w ramach autonomii galicyjskiej do wybuchu I wojny światowej, szybka urbanizacja wiązała się z zabudową
dawnych terenów wolnych z adaptacją średniowiecznych układów drożnym i polnych,
 faza X: to okres międzywojenny z kontynuacją równomiernego rozwoju przestrzennego
z fazy poprzedniej oraz powstaniem ośrodka przemysłowego w Mościcach wraz
z budową kolonii robotniczych,
 faza XI: obejmująca okres przekształceń powojennych związanych z lokalizacją obszarów
przemysłowych i nowych osiedli mieszkaniowych (m. in.: Strusina, Piaskówka,
Grabówka, Rzędzin, Mościce, Klikowa, Krzyż, Jasna, Westerplatte, Legionów, Koszyce, Gumniska, Zabłocie), a co za tym idzie powiększanie obszaru objętego granicą administracyjną miasta.
Obecnie miasto o powierzchni liczącej ok. 72 km2 składa się 16 osiedli stanowiących
jednostki pomocnicze Gminy Miasta Tarnowa: Osiedle nr 1 Starówka, Osiedle nr 2 Strusina,
Osiedle nr 3 Piaskówka, Osiedle nr 4 Grabówka, Osiedle nr 5 Rzędzin, Osiedle nr 6 Gumniska,
Osiedle nr 7 Krakowska, Osiedle nr 8 Mościce, Osiedle nr 9 Chyszów, Osiedle nr 10 Klikowa,
Osiedle nr 11 Krzyż, Osiedle nr 12 Jasna, Osiedle nr 13 Westerplatte, Osiedle nr 14 Legionów,
Osiedle nr 15 Koszyce, Osiedle nr 16 Zielone.
2014
36
Zmiany powierzchni miasta na przestrzeni wieków prezentuje poniższe zestawienie.
Wynika z niego, iż największy rozwój terytorialny Tarnowa nastąpił w połowie XIX w. po przyłączeniu Grabówki, Strusiny, Zabłocia i Terlikówki, a następnie w latach powojennych (1951 r.
i 1958 r.) po włączeniu w granicę administracyjną miasta terenów wsi: Chyszów, Klikowa, Mościce (Świerczków), Gumniska, Rzędzin, w części Koszyce, a także Krzyż.
Tabela 2. Zmiany powierzchni miasta
rok
1330
powierzchnia przed
2
przyłączeniem w km
obszar przyłączony
powierzchnia po
2
przyłączeniu w km
9000 sznurów kwadratowych (100 łanów): 75 sznurów w linii W-E oraz 120 na linii N-S
1805
0,07
(obręb murów miejskich)
Zawale, Pogwizdów
2,29
1846
2,29
Grabówka, Strusina, Zabłocie, Terlikówka
17,27
1945
bd
17,61
1951
17,61
bd
Chyszów, Klikowa, Mościce, Gumniska, Rzędzin
oraz część Koszyc Wielkich
1958
56,90
Krzyż
69,51
1960
69,51
część Koszyc i Zbylitowskiej Góry
72,34
54,90
na podstawie materiałów Tarnowskiego Centrum Informacji
2014
IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ
37
IV. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU SFERY
SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ
Demografia
Tarnów stanowi drugie co do wielkości miasto w województwie małopolskim pod
względem liczby mieszkańców – wg. danych na koniec 2011 r. miasto zamieszkiwało 114 255
mieszkańców. Istotne jest, iż od kilku lat zmniejsza się liczba mieszkańców miasta – o kilkaset
osób w ciągu roku, co daje łączny ubytek ponad 4% ludności w ciągu ostatniej dekady. Przyczynami tej sytuacji są powszechne w kraju tendencje zmniejszania się poziomu przyrostu naturalnego ludności (dla miasta w 2011 r. na poziomie 0,44‰), a także postępujące procesy migracyjne, związane z postępem suburbanizacji oraz wyjazdami do większych ośrodków krajowych
i zagranicznych.
Tabela 3. Liczba ludności w Tarnowie
liczba mieszkańców Tarnowa
w tym:

zameldowani na pobyt stały

zameldowani na pobyt czasowy
2009
2011
dynamika
115 919
114 255
98,56%
112 977
111 504
98,70%
2 942
2 751
93,51%
na podstawie informacji Urzędu Miasta Tarnowa
Miasto podzielone jest na 16 osiedli, których liczba mieszkańców wyszczególniona
została w poniższej tabeli. Z danych wynika, iż:



około 10% ludności miasta zamieszkuje centralnie położone osiedle Starówka;
około 65% mieszkańców osiedliła się na terenach o przewadze zabudowy wielorodzinnej, tj. osiedlach Strusina, Grabówka, Jasna, Legionów, Westerplatte, Zielone, cz.
Mościce,
około 35% ludności miasta stanowią mieszkańcy osiedli o przewadze zabudowy jednorodzinnej, tj. Piaskówka, Rzędzin, Gumniska, Krakowska, Chyszów, cz. Mościce,
Klikowa, Krzyż, Koszyce.
Osiedla charakteryzujące się przyrostem mieszkańców w ostatnim okresie to Klikowa, Rzędzin i Zielone, natomiast osiedla, na których zanotowano spadek liczby mieszkańców to
Starówka, Krakowska i Jasna.
2014
38
Rysunek 12. Podział Tarnowa na osiedla
Tabela 4. Liczba mieszkańców poszczególnych osiedli miasta
l.p.
2014
osiedle
2009
2011
dynamika
1
Starówka
10 451
10 086
96,51%
2
Strusina
15 709
15 507
98,71%
3
Piaskówka
12 123
11 933
98,43%
4
Grabówka
13 361
12 817
95,93%
5
Rzędzin
2 410
2 483
103,03%
6
Gumniska
6 331
6 347
100,25%
7
Krakowska
3 161
3 056
96,68%
8
Mościce
10 050
10 053
100,03%
9
Chyszów
1 865
1 884
101,02%
10
Klikowa
2 411
2 452
101,70%
11
Krzyż
5 516
5 693
103,21%
12
Jasna
13 517
12 959
95,87%
13
Westerplatte
5 823
5 854
100,53%
14
Legionów
2 596
2 474
95,30%
15
Koszyce
2 443
2 405
98,44%
16
Zielone
5 210
5 501
105,59%
112 977
111 504
98,70%
razem
39
Od ponad dekady w Tarnowie widoczny jest ubytek ludności miejskiej na rzecz
miejscowości w gminach sąsiednich – Skrzyszów, Lisia Góra, Wierzchosławice, Tarnów i Żabno.
Z uwagi na korzystne ceny nieruchomości i warunki zamieszkania obserwuje się osiedlanie się
ludności miejskiej w tych gminach przy jednoczesnym dalszym korzystaniu z infrastruktury komunikacyjnej i społecznej Tarnowa. Wiąże się to ze zmniejszeniem wpływów do budżetu miasta
przy podobnym obciążeniu na jego utrzymanie.
Do miejscowości o największej liczbie mieszkańców, które sąsiadują z miastem i są
skomunikowane połączeniami komunikacji miejskiej należy zaliczyć: Brzozówka (gm. Lisia Góra),
Ładna i Skrzyszów (gm. Skrzyszów), Wola Rzędzińska, Jodłówka – Wałki, Tarnowiec, Koszyce
Małe, Koszyce Wielkie, Zbylitowska Góra i Zgłobice (gm. Tarnów).
Grupę osób migrujących z miasta powiększają osoby wyjeżdzające do większych
ośrodków miejskich (polskich i zagranicznych) w celach edukacyjnych i zarobkowych.
Tabela 5. Migracje w Tarnowie
2009
2011
dynamika
977
976
99,90 %
wymeldowani z pobytu stałego poza Tarnów
1 300
1543
118,69 %
saldo migracji
- 323
- 604
175,54 %
przybyli na pobyt stały spoza Tarnowa
Zgodnie z ogólnokrajowymi tendencjami zmian w strukturze wiekowej ludności,
także dane statystyczne dla Tarnowa pokazują, iż mamy do czynienia z procesem starzenia się
społeczeństwa. W 2009 r. udział ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosił 17,2%, podczas
gdy dekadę wcześniej ludność ta stanowiła 24,7%. Co za tym idzie wzrósł udział dwóch pozostałych grup wiekowych – ludności w wieku produkcyjnym, która w 2009 r. stanowiła 64,7%
(w 1999 r. 61,4%) oraz ludności w wieku poprodukcyjnym, która w 2009 r. tworzyła grupę 18,1%
społeczeństwa (w 1999 r. 13,9%). Z uwagi na miejski charakter zjawisko starzenia się tarnowskiego społeczeństwa ma nieco wolniejsze tempo niż sąsiadujących z miastem obszarów wiejskich.
2014
40
prognozy demograficzne
Według prognoz Głównego Urzędu Statystycznego w perspektywie najbliższych
dwóch dekad dynamika liczby ludności w Tarnowie utrzyma kierunek spadkowy, jednak przybierze nieco wolniejsze tempo. Niemniej jednak zgodnie z prognozami liczba ludności miasta
w 2030 r. będzie niższa niż 100 000 mieszkańców.
Tym samym prognozowany jest dalszy proces starzenia się społeczeństwa oraz nasilenie jego tempa. Zgodnie z prognozami udział ludności w wieku przedprodukcyjnym wyniesie
13,6%, udział ludności w wieku produkcyjnym wyniesie 55,2%, natomiast udział ludności w wieku poprodukcyjnym wyniesie 31,2%. Tak daleko idące przekształcenia struktury wiekowej ludności mają wpływ na rynek pracy oraz infrastrukturę społeczną, za którą odpowiedzialne jest miasto.
wykres 1. Ludność Tarnowa w latach 2000 – 2010 i prognoza do 2035 r.
materiały Informatora statystycznego - Urząd Statystyczny w Krakowie
2014
41
wykres 2. Prognoza liczby ludności w 2035 r. w porównaniu do 2010 r.
materiały Informatora statystycznego - Urząd Statystyczny w Krakowie
Gospodarka
Tarnów charakteryzuje się znaczną aktywnością gospodarczą. Ma na to wpływ zarówno korzystne położenie na mapie komunikacyjnej kraju oraz przyjazny klimat do inwestowania, związany z przemysłowym charakterem miasta i rozwiniętą infrastrukturą oraz funkcjonowaniem instytucji wspierających rozwój gospodarczy. Taki charakter miasta wykształcił dzięki
wysoce rozwiniętym branżom – chemicznej, mechanicznej, elektrycznej, a także dzięki obecnie
nabierającej na znaczeniu branży precyzyjnej.
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego w 2009 r. w Tarnowie zatrudnionych było 41 718 osób, z czego ponad połowa pracowała w podmiotach sektora prywatnego.
Wśród pracujących największa grupa osób zajmuje się przemysłem i budownictwem, następna
pod tym względem grupa zatrudnionych związana jest z usługami nierynkowymi (administracja,
szkolnictwo, ochrona zdrowia), co spowodowane jest faktem, iż Tarnów stanowi centrum administracyjne regionu.
Stopa bezrobocia na koniec grudnia 2010 r. wynosiła 9,4%, co świadczy o tym, iż
5 358 osób pozostawało w mieście bez pracy. Wskaźnik ten jest niższy niż średnie wartości dla
2014
42
województwa (10,4%) i dla kraju (12,3%). Wśród bezrobotnych najliczniejszą grupę stanowią
osoby z niskim wykształceniem – zasadniczym zawodowym, średnim zawodowym, policealnym
oraz niższym. Ponadto ponad połowę osób bezrobotnych stanowią osoby do 34 roku życia.
Świadczyć to może o niedopasowaniu kwalifikacji zawodowych młodych ludzi i oczekiwań pracodawców. W 2010 r. zanotowano również wzrost liczby osób bezrobotnych, które podjęły zatrudnienie lub rozpoczęły własną działalność gospodarczą.
W Tarnowie zlokalizowane są następujące strefy aktywności gospodarczej o łącznej
powierzchni ok. 400 ha:



Tarnowska Podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Krakowie - Park Przemysłowy
„Czysta I”, Park Przemysłowy „Czysta II”
Park Przemysłowy „Mechaniczne”
Zielony Park Przemysłowy „Kryształowy”
Zgodnie z danymi Urzędu Miasta Tarnowa, największe firmy i przedsiębiorstwa działające na terenie miasta to:








Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A. (2 130 zatrudnionych)
Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej
w Tarnowie (1 732 zatrudnionych)
Fabryka Silników Elektrycznych TAMEL S.A. (908 zatrudnionych)
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A, Karpacki Oddział Obrotu Gazem
w Tarnowie - Gazownia Tarnowska
Karpacka Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Fritar S.A.
Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o.
Specjalistyczny Szpital im. Edwarda Szczeklika
W grudniu 2009 r. na terenie miasta funkcjonowało 10 666 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON, co stanowiło wskaźnik 926 podmiotów na 10 tys.
mieszkańców. Wskaźnik ten posiada niższą wartość niż średnia dla województwa małopolskiego.
Strukturę przedsiębiorstw tworzyły głównie podmioty o liczbie zatrudnionych do 9 osób (93,5%),
przedsiębiorstwa o liczbie pracujących od 10 do 49 osób stanowiły 4,9% firm, natomiast te zatrudniające ponad 50 osób 1,6%.
Znaczący udział w tworzeniu przyjaznych warunków działalności gospodarczej ma
Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A., który zarządza Specjalną Strefą Ekonomiczną. Dalszy rozwój
stref aktywności gospodarczej w oparciu o model rozwoju oparty na wiedzy, innowacji
i czystych technologiach ma swój priorytet w wyznaczonych celach Strategii rozwoju miasta.
Do głównych barier mających wpływ na dalszy rozwój gospodarczy miasta należy
zaliczyć brak miejscowych ośrodków badawczo – rozwojowych oraz niekorzystne uwarunkowa-
2014
43
nia w zakresie nieruchomości przeznaczonych pod inwestycje gospodarcze, tj. bardzo duże rozdrobnienie własności nieruchomości i często nieuregulowana sytuacja prawna nieruchomości.
Turystyka
Tarnów jest ważnym miejscem na turystycznej mapie regionu. Zachowany układ
staromiejski, renesansowa zabudowa, kultura żydowska czy osoba generała Józefa Bema to niektóre z atrakcji promujących miasto. Tarnowskie Centrum Informacji koordynuje działania związane z turystyką, zarówno w tradycyjnym ujęciu obejmującym zwiedzanie zabytków (m. in.: Stare Miasto, Stary Cmentarz, dworzec kolejowy, zamek Tarnowskich, Bima, Park Strzelecki, Mościce), w ujęciu bardziej aktywnym – poprzez promocję turystyki pieszej, rowerowej, konnej (również w regionie tarnowskim), a także poprzez sprofilowaną ofertę, m. in. dla pielgrzymów, dzieci
i młodzieży.
Tarnowskie Centrum Informacji przygotowało propozycję kilkunastu szlaków tematycznych po mieście oraz w jego okolicach. Obiekty znajdujące się na szlakach są w większości
oznakowane w miejskim systemie informacji przestrzennej. Wśród zaproponowanych szlaków
w obrębie miasta można wymienić m.in.:









Szlak generała Józefa Bema
Szlak renesansu
Szlak tarnowskich Żydów
Szlak Szczepanika
Mościce w 120 minut
Szlak Leliwitów Tarnowskich
Szlak biskupów tarnowskich
„Sznur bernardyński”
Średniowieczne mury Tarnowa
Spośród wskazanych szlaków w obrębie regionu tarnowskiego oraz małopolskiego
wymienić należy m.in.:







Szlak Architektury Drewnianej
Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej
Szlak Sacrum
Szlak etnograficzno – przyrodniczy
Szlak zamków
Szlak kolejowy
Małopolski Szlak Literacki
Zgodnie z danym Tarnowskiego Centrum Informacji w 2009 r. miasto odwiedziło
475 tys. osób, w tym 82 tys. obcokrajowców. Spośród przyjezdnych 60 tys. turystów skorzystało
z noclegu na terenie miasta. Liczba turystów w ciągu ostatnich lat kształtuje się na podobnym
2014
44
poziomie. Jednocześnie tarnowska baza noclegowa nie jest wystarczająca dla rozwoju rynku
turystycznego w zakresie pobytów dłuższych niż jeden dzień. W Tarnowie funkcjonują zaledwie
dwa hotele – Tarnovia i Cristal Park, które są przygotowane na przyjęcie jednorazowo zorganizowanej grupy turystów.
Jednakże w ostatnim czasie tarnowska baza noclegowa rozwija się. Obecnie w mieście funkcjonuje 5 hoteli, tuż za granicą miasta 2 kolejne. Łącznie w Tarnowie i najbliższej okolicy
(do 10 km od granic miasta) zlokalizowanych jest blisko 30 obiektów noclegowych (skategoryzowanych i nieskategoryzowanych) z ponad 1300 miejscami noclegowymi.
2014
V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
45
V. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ORAZ ZE STANU ŁADU
PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY
1) Struktura funkcjonalno – przestrzenna miasta
Tarnów usytuowany jest w dość urozmaiconym krajobrazie na pograniczu dwóch
jednostek fizjograficznych, tj. od południa Pogórze Karpackie (z Górą Św. Marcina jako najdalej
na północ wysuniętą częścią regionu karpackiego) oraz od północy przedkarpacka część Kotliny
Sandomierskiej z Równiną Nadwiślańską z garbami i płaskowyżami wysoczyzn. Średniowieczne
miasto usytuowanie jest na Płaskowyżu Tarnowskim, które sąsiaduje od południa z Zapadliskiem
Tarnowskim oddzielającym, płaskowyż od Pogórza Karpackiego.
Strefa rozgraniczająca pomiędzy wysokimi wzniesieniami Pogórza Karpackiego,
a rozległymi terenami zalewowymi Niziny Nadwiślańskiej wyznaczyła przebieg jednego
z najstarszych szlaków komunikacyjnych o kierunku wschód – zachód, tzw. traktu ruskiego, łączącego Kraków z Rusią. Jednocześnie przebieg doliny Dunajca i Białej wyznaczył najkorzystniejsze połączenia Węgier i Małopolski. Obszar skrzyżowania powyższych szlaków przesądził o lokalizacji miasta. Współczesny układ sieci drogowej i kolejowej utrwala dawne powiązania komunikacyjne Tarnowa i regionu.
Kształtowanie struktury przestrzennej miasta ma miejsce nieprzerwanie od czasu
jego powstania, tj. od 1330 r., przy czym wpływ na obecny wygląd Tarnowa zależał od intensywności i czasu trwania procesów urbanizacyjnych. W sposób szczególny o fizjonomii dzisiejszej
struktury miejskiej zdecydowały:
osadnictwo średniowieczne
renesansowa rozbudowa starego miasta
XVIII i XIX-wieczna rozbudowa przedmieść
lokalizacja Państwowej Fabryki Zakładów Azotowych w Mościcach
wzmożona powojenna urbanizacja związana z powstaniem nowych zakładów przemysłowych, budową osiedli z wielkiej płyty we wschodniej części miasta, rozrostem terytorialnym
po przyłączeniu przedmieść
- budowa rozległych osiedli jednorodzinnych na obrzeżach miasta
- wyhamowywanie tempa wzrostu liczby mieszkańców Tarnowa i rozpoczęcie procesów
suburbanizacji.
-
Pierwotnym czynnikiem miastotwórczym Tarnowa była lokalizacja miasta na skrzyżowaniu istotnych międzynarodowych szlaków komunikacyjnych – prowadzącego z Niemiec na
Ruś oraz biegnącego z Węgier na wybrzeże Bałtyku. W związku owym z położeniem podstawą
rozwoju był handel. Największy rozkwit miasta, który nastąpił w XVI w. za władania hetmana
2014
46
Jana Tarnowskiego, określił je jako istotny ośrodek handlowy o dużych wartościach kulturowych.
Kolejnym przełomem w rozwoju miasta i nowym kluczowym czynnikiem miastotwórczym była
decyzja o lokalizacji w Tarnowie Państwowych Zakładów Azotowych, która na wiele lat wyznaczyła dalszy kierunek rozwoju miasta w zakresie przestrzennym i funkcjonalnym. Obecnie funkcja ta dalej pełni istotną rolę dla określenia tożsamości miasta, dzieląc się jednak coraz bardziej z
funkcją usługową, w tym zwłaszcza oświatową i administracyjną.
Struktura zabudowy
Rysunek 13 prezentuje przestrzenny zasięg istniejących obszarów zurbanizowanych
Tarnowa w otoczeniu obszarów krajobrazu otwartego. Zestawienie to ilustruje, iż tereny zabudowy na obszarze miasta tworzą dość zwarty układ przestrzenny.
Rysunek 13. Struktura przestrzenna miasta – stan obecny
Analizując strukturę zabudowy miasta należy wydzielić kilka charakterystycznych
typów ukształtowania przestrzeni miejskiej. Zasięg i podział struktury zabudowy na charakterystyczne typy ilustruje Rysunek 14. Przyjęto ogólny i schematyczny podział wyróżniający 7 rodzajów układów przestrzennych:
2014
47
 zabudowa staromiejska
 zabudowa śródmiejska, na którą składa się układ urbanistyczny wykształcony w XVIII –
XIX w., oraz teren zlokalizowany pomiędzy południową granicą tego układu a torami
kolejowymi
 zabudowa wielorodzinna wysoka
 zabudowa wielorodzinna niska
 zabudowa jednorodzinna w układzie współczesnym – dość uporządkowana
 zabudowa jednorodzinna w układzie dawnych wsi – pozbawiona kompozycji przestrzennej
 zabudowa przemysłowo – usługowa.
Rysunek 14. Zasięg i struktura zabudowy w Tarnowie
Centrum układu osadniczego Tarnowa stanowi malowniczo położone miasto lokacyjne z zachowanym w dobrym stanie i czytelnym średniowiecznym układem urbanistycznym,
który tworzą zabudowania z różnych okresów oraz dominanty urbanistyczne w postaci katedry
i ratusza. Całość stanowi o wyjątkowej wartości dla całego zespołu osadniczego.
Wysoko należy również oceniać zabudowę otaczającą założenie średniowieczne, tj.
zespół przedmieść ukształtowany głównie w XVIII - XIX w., a także na pocz. XX w., rozciągający
2014
48
się częściowo na terenach rolniczych dawnego Tarnowa (północna strona starówki), na gruntach
wsi Strusina, Zabłocie i cz. Grabówki. Układ urbanistyczny tego obszaru jest wynikiem regulacji
austriackich z początku XIX w., czyli budowy traktu cesarskiego z osiowymi wylotami dróg – ul.
Krakowską i ul. Lwowską, a także obejść dookoła części lokacyjnej miasta – ul. Wałowej
i Bernardyńskiej. Zróżnicowana zabudowa, na którą składają się budynki użyteczności publicznej
oraz zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna (rzadziej jednorodzinna) z różnych okresów, również stanowi wartościowy zespół, w którego skład wchodzi szereg cennych architektonicznie
obiektów, m.in. neogotycki kościół pw. Św. Rodziny, budynek dworca kolejowego czy zabudowania kościoła i klasztoru OO. Bernardynów. Za obiekty degradujące historyczną panoramę tej
części miasta należy uznać dwa wysokościowce zlokalizowane przy ul. Narutowicza i przy ul.
Legionów. Tuż przy granicy układu urbanistycznego objętego ochroną konserwatorską zlokalizowane są dwa najcenniejsze na terenie miasta cmentarze – stary cmentarz na Zabłociu oraz
cmentarz żydowski przy ul. Starodąbrowskiej.
Kolejnym znaczącym pod względem wartości urbanistycznej obszarem jest zespół
zabudowy miejskiej w Mościcach, wytworzony wraz z zakładaniem na tym ternie Zakładów Azotowych w latach 20. XX w. Centrum dzielnicy stanowi osiedle robotnicze z lat 30. otoczone zielenią wraz z lokalnymi dominantami poszczególnych budynków użyteczności publicznej (np. Dom
Chemika). Zabudowę tą uzupełnia powojenne osiedle mieszkaniowe wzniesione wraz
z szeregiem obiektów publicznych o cennej architekturze, m.in. kościół parafialny z lat 40., budynek dworca kolejowego Tarnów – Mościce (obecnie nieużytkowany), budynek Domu Kultury
(niedawno poddany termomodernizacji, modyfikujący pierwotny charakter architektury) czy
budynek hali sportowej. W centralnej części osiedla zlokalizowany jest równie cenny park miejski
– Park Kwiatkowskiego. Po południowej stronie torów kolejowych zlokalizowane jest osiedle
domów jednorodzinnych „Za torem” powstałe począwszy od 1934 r., kiedy to przy udziale Prezydenta II RP Ignacego Mościckiego wmurowano kamień węgielny pod jego budowę. Na terenie
osiedla znajduje się szereg budynków o wartościowej modernistycznej architekturze.
Pozostałe obszary miasta tworzone są przez odmienne rodzaje zabudowy
o zróżnicowanej wartości urbanistycznej i architektonicznej. Za negatywny element można uznać
zespół wielokondygnacyjnych bloków zlokalizowany na osiedlach Jasna, Westerplatte
i Legionów, który z uwagi na położenie na wzniesieniu Grabówki dominuje nad miastem. Stanowi również istotny element w panoramie miasta od strony Góry Św. Marcina. Układ wysokich
bloków mieszkalnych, powstały w latach 70. w technologii wielkiej płyty, uzupełniony jest niską
zabudową usługową. Częściowo obszar ten jest uzupełniony pojedynczą zabudową jednorodzinną, co tworzy kontrast przestrzenny ze względu na znaczną różnicę wysokości i formy zabudowy
mieszkaniowej, lokalizuje wydzielone fragmenty półprywatnych przestrzeni ogrodzonych działek
w dominującej na tym obszarze ogólnodostępnej przestrzeni publicznej zlokalizowanej pomiędzy
poszczególnymi wielokondygnacyjnymi blokami.
Pozostałe osiedla zabudowy wielorodzinnej zrealizowane jako budynki 4-7 kondygnacyjne, zlokalizowane na osiedlu Strusina, również uzupełnione są pojedynczą zabudową jednorodzinną. Jest to skutkiem tego, iż osiedla te powstały na częściowo zagospodarowanych już
2014
49
terenach wiejskich, przyłączonych do miasta. Skala tej zabudowy w przeważającej części nie
wprowadza dysharmonii, jaką można zanotować na osiedlu mieszkaniowym zlokalizowanym
w okolicy ul. Lwowskiej.
Współczesna zabudowa jednorodzinna stanowi stosunkowo duży udział
w strukturze przestrzennej zagospodarowanych terenów Tarnowa, skoncentrowana jest w kilku
dużych osiedlach: Koszyce, Zbylitowska Góra, Mościce (Dąbrówka Infułacka), Zabłocie, Osiedle
Nauczycielskie, Piaskówka. Ich wartość, pomimo znacznego zróżnicowania, można ocenić pozytywnie, głównie ze względu na skalę, architekturę, czytelność układu i uporządkowaną strukturę
zabudowy.
Istotne zespoły urbanistyczne tworzą obszary tradycyjnej zabudowy przyłączonych
w różnych okresach wsi, uzupełnione w części współczesną zabudową osiedli jednorodzinnych.
Na terenie historycznych wsi w większości zachowała się lokacyjna kompozycja rozłogu pól wiejskich (Klikowa, Gumniska, Rzędzin, Krzyż), co współcześnie utrudnia gospodarowanie na tych
obszarach, a także skutkuje nieuporządkowaną strukturą zabudowy i często utrudnioną obsługą
komunikacyjną poszczególnych rejonów osiedli. W zespołach nowej zabudowy zlokalizowane są
enklawy zabudowy tradycyjnej – budynki mieszkalne, gospodarcze, rezydencjonalne (pałac Sanguszków w Gumniskach), użyteczności publicznej.
Również rozległe tereny o funkcji przemysłowej tworzą znaczącą dominantę przestrzenną i często wysokościową w skali całego układu osadniczego. Rozległe tereny przemysłowe
i przemysłowo – usługowe zlokalizowane są w północno – zachodniej części miasta, a także
w sąsiedztwie terenów kolejowych w centralnej części Tarnowa.
Centrum usługowo – administracyjne miasta naturalnie zlokalizowane jest w jego
śródmiejskiej części. Znaczna część osiedli mieszkaniowych zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie strefy centralnej wyposażona jest w liczne punkty usługowe, z uwagi na niewielkie odległości mieszkańcy z łatwością mogą również korzystać z oferty usług zlokalizowanych w samym
centrum miasta. Jednakże na osiedlach zlokalizowanych peryferycznie względem centrum sytuacja jest odmienna. Na osiedlach zabudowy wielorodzinnej – Mościce, Legionów, Jasna, Westerplatte, zlokalizowane są tereny usługowe w zakresie handlu, oświaty czy rekreacji. Niemniej
jednak jedynie na osiedlu w Mościcach tereny te skupione są w jednym rejonie, tworząc jednoznaczny obszar centrum lokalnego. Osiedla zabudowy jednorodzinnej w przeważającej części
pozbawione są obszaru o charakterze centrum lokalnego z pełnym programem usług podstawowych.
Współcześnie rolę głównego obszaru usługowego, które gromadzą większość punktów usługowych pierwszej potrzeby, stanowią centra handlowe. Na terenie miasta funkcjonuje
kilka takich obiektów, największe z nich to – Centrum Handlowe Echo, zrealizowane w lipcu 2000
r., Galeria Tarnovia otwarta w listopadzie 2009 r. oraz Centrum Handlowe Gemini Park Tarnów,
funkcjonujące od sierpnia 2010 r.
2014
50
Ogólnie walory krajobrazowe miasta należy ocenić wysoko zarówno pod względem
naturalnych walorów krajobrazu jak i form zagospodarowania przestrzennego. Wyjątek dla pozytywnego odbioru walorów krajobrazowych stanowić mogą dysharmonizujące obszary przemysłowe oraz osiedla blokowe o wysokiej zabudowie.
Kompozycja przestrzenna
Głównymi osiami kompozycyjnymi miasta są historyczne ciągi ulic Krakowska –
Lwowska, których przebiegi łączą się na obszarze Starego Miasta. Główne dominanty przestrzenne w krajobrazie miasta tworzą: wyniesiona zabudowa starówki, masyw Grabówki
z intensywną zabudową wielorodzinną, rozległe tereny przemysłowe skupione w północno –
zachodniej części Tarnowa z wieloma punktowymi dominantami elementów zabudowy przemysłowej (kominy) oraz masyw Św. Marcina, górujący nad miastem od strony południowej. Istotnymi punktowymi dominantami w skali całego miasta są wieże Katedry p.w. Narodzenia NMP
oraz kościoła parafialnego p.w. Św. Rodziny, obu zlokalizowanych wzdłuż osi ul. Krakowskiej.
Wysokość zabudowy w Tarnowie jest silnie zróżnicowana i powiązana
z występującymi typami zabudowy wyszczególnionymi powyżej. Najwyższą zabudowę na terenie
miasta stanowią obiekty sakralne (wysokość wieży katedralnej sięga 78 m) oraz wysoka zabudowa mieszkaniowa mierząca do 12 kondygnacji, zlokalizowana głównie na osiedlu Jasna, Westerplatte, a także kilka punktowców znajdujących się w śródmiejskiej części Tarnowa – przy ul. Narutowicza, ul. Legionów, w okolicy ul. Sikorskiego.
Zróżnicowane ukształtowanie terenu w Tarnowie pozwala na perspektywiczne spojrzenie na teren miasta. Panoramiczny widok zewnętrzny, obejmujący szerszą ekspozycję struktur
miejskich jest możliwy do zaobserwowania z wyżej położonych części miasta – z Góry Św. Marcina oraz z wzniesienia Grabówki.
Załączone panoramy 1-5 ilustrują krajobraz rejestrowany z owych punktów widokowych. Panorama 1 rozciągająca się z Góry Św. Marcina w okolicach ruin zamku ilustruje szeroką ekspozycję całego miasta, przysłoniętą częściowo przez zieleń wysoką. Kolejne trzy fotografie
prezentują zbliżenia na najbardziej charakterystyczne w zasięgu widoku elementy – Stare Miasto
wraz z otaczającą je zabudową oraz osiedlem Zabłocie na pierwszym planie (panorama 2), wielokondygnacyjne osiedla mieszkaniowe wraz z otwartym terenem zieleni w Gumniskach na
pierwszym planie (panorama 3) oraz trzeci element, tereny przemysłowe zlokalizowane w zachodniej części Tarnowa (panorama 4). Widok panoramiczny z masywu Grabówki, na którym
zlokalizowane są osiedla Jasna i Westerplatte, oprócz dominanty w postaci kościoła pw. Chrystusa Dobrego Pasterza prezentuje na dalszym planie sylwetę Starego Miasta (panorama 5).
2014
51
Panorama 1. Panorama miasta z Góry Św. Marcina
Panorama 2. Panorama Starego Miasta z Góry św. Marcina
Panorama 3. Panorama osiedla mieszkaniowego we wschodniej części miasta z Góry św. Marcina
2014
52
Panorama 4. Panorama terenów przemysłowych w zachodniej części miasta z Góry św. Marcina
Panorama 5. Panorama Osiedla Jasna i Starego Miasta z wzniesienia Grabówki
Rola głównych punktów widokowych miasta, opisywanych powyżej nie jest
w wystarczający sposób zaznaczona w postaci odpowiedniego zagospodarowania terenu. Dotyczy to zwłaszcza Góry Św. Marcina, która na obszarze najbardziej wartościowej ekspozycji pozbawiona jest elementów małej architektury czy opisów obserwowanych elementów. Dodatkowo negatywnym elementem jest fakt, iż część widoku przesłonięta jest przez zieleń wysoką.
Ważne otwarcia widokowe zlokalizowane są również na przebiegu głównych dróg
wlotowych do miasta: widok z drogi krajowej 94 (d. 4) w kierunku północno-wschodnim, a także
widok z drogi krajowej nr 73 w ciągu ul. Nowodąbrowskiej w kierunku południowym.
Obszary krajobrazu otwartego
Układ zieleni miejskiej, mający charakter plamowy, nie jest zbyt rozbudowany.
Trudno również znaleźć istniejące połączenia pomiędzy poszczególnymi enklawami zieleni. Zieleń urządzoną na terenie Tarnowa stanowią parki, zieleńce, ogrody działkowe, cmentarze, zieleń
obiektów sportowych, zieleń towarzysząca budownictwu jednorodzinnemu (ogrody przydomo-
2014
53
we) i wielorodzinnemu (osiedlowa), zieleń izolacyjna zakładów przemysłowych oraz tras komunikacyjnych.
Obszary zieleni urządzonej w mieście tworzą przede wszystkim parki zabytkowe:
Park Strzelecki, Park Sanguszków, Park Kwiatkowskiego, Park Planty Kolejowe oraz pozostałe:
Park Sośnina, Park Legionów, Park na Górze Św. Marcina, Park Westerplatte, Park Piaskówka.
Park Zbylitowska Góra, Park im. W. Muchy.
Do obszarów o naturalnym charakterze należy zaliczyć lasy w okolicy Stawów Krzyskich, Las Lipie a także zieleń rezerwatu Debrza. Ważnym obszarem wypoczynku i rekreacji jest
otwarty teren w rejonie ul. Lotniczej, w sąsiedztwie Gumnisk i Zabłocia. Na terenie miasta zlokalizowanych jest kilka cennych alei obsadzonych szpalerami drzew, tworzących niezwykle cenne
wnętrza: aleja jaworowa wzdłuż ul. Pszennej, aleja lipowa wzdłuż ul. Obrońców Lwowa, aleja
przy ul. Krzyskiej oraz ulice obsadzone szpalerami drze w Mościcach, zwłaszcza aleja srebrnych
klonów wzdłuż ul. Białych Klonów.
W mieście na znacznym obszarze funkcjonuje 15 ogrodów działkowych o łącznej
powierzchni ok. 160 ha, zlokalizowanych głównie w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych –
w dolinie rzeki Białej w pobliżu Koszyc, Mościc, Osiedla Legionów Dąbrowskiego, Zabłocia
i innych.
Na układ zieleni urządzonej składa się również zieleń 7 cmentarzy zlokalizowanych
na terenie miasta, z czego zabytkowe dwie pierwsze nekropolie objęte są ochroną prawną:







Stary Cmentarz na Zabłociu, założony ok. 1789 r.
Cmentarz Żydowski, założony w XVI w.
cmentarz komunalny „Nowy” w Krzyżu, założony w 1928 r.
cmentarz komunalny w Mościcach, założony w 1941 r.
cmentarz parafialny w Rzędzinie, założony w 1933 r.
cmentarz komunalny w Klikowej, założony w 2006 r.
cmentarz parafialny w Krzyżu, założony w 1925 r.
Ponadto w Tarnowie istnieje (bądź istniało) 6 cmentarzy wojennych z okresu
I wojny światowej:






cmentarz wojenny nr 199, ul. Krakowska, Zbylitowska Góra
cmentarz wojenny nr 200, ul. Chyszowska (objęty rejestrem zabytków)
cmentarz wojenny nr 201, w obrębie Cmentarza Żydowskiego
cmentarz wojenny nr 202 – nieistniejący
cmentarz wojenny nr 202a, w obrębie Cmentarza Starego
cmentarz wojenny nr 203, w obrębie Nowego Cmentarza w Krzyżu
2014
54
Rysunek 15. Najcenniejsze obszary zieleni na terenie miasta
Najcenniejsze obszary zieleni na terenie miasta, obejmujące zwarte obszary zieleni
leśnej, zabytkowe parki i cmentarze, wartościowe szpalery drzew, zieleń nadwodną oraz otwarte
tereny zieleni rekreacyjnej przy ul. Lotniczej, wskazuje Rysunek 15.
Rozległe obszary wolne od zabudowy, stanowiące obecnie otwarte tereny użytków
rolnych, zlokalizowane są na północno – zachodnim krańcu miasta, w dzielnicy Klikowa,
w południowo – wschodniej części miasta, na południe od osiedla Gumniska, a także we
wschodniej części Tarnowa – po wschodniej stronie ulic Nowodąbrowskiej, alei Jana Pawła II,
północnej stronie ul. Orkana oraz pomiędzy ul. Marusarz, Lwowską a granicą administracyjną
miasta. Część z tych terenów w studium z 1999 r., a także planach miejscowych przeznaczona
jest pod tereny mieszkaniowe, usługowe bądź przemysłowe.
Waloryzacja struktury przestrzennej
Przeprowadzona analiza struktury zabudowy miejskiej pozwala na zanotowanie pozytywnych i negatywnych elementów struktury przestrzennej Tarnowa:
na elementy pozytywne składają się:
2014
55
 cenne układy urbanistyczne Starego Miasta, przedmieść wytyczonych w XVIII i XIX w.
oraz Mościc
 zróżnicowanie topograficzne miasta, które przekłada się na wysokie walory krajobrazowe układu
 zwartość zabudowy miejskiej
 punkty widokowe z panoramami miasta – Góra Św. Marcina, wzniesienie Grabówki
 otwarte tereny dla wypoczynku i rekreacji
na elementy negatywne składają się:
 trudność gospodarowania na terenach o tradycyjnym rozkładzie działek (przede
wszystkim Klikowa i Rzędzin)
 brak powiązań pomiędzy poszczególnymi terenami zieleni urządzonej, które stanowiłyby przestrzeń rekreacji i wypoczynku dla mieszkańców miasta
 w większości osiedli mieszkaniowych (zwłaszcza jednorodzinnych) brak jednoznacznej
strefy centrum lokalnego z pełnym programem usług podstawowych
 obszary wymagające niezbędnej ingerencji (przy uwzględnieniu potrzeb, możliwości
i interesu miasta), na które składają się:
o obszary niezainwestowane, a przewidziane do zagospodarowania (rejon. ul.
Lotniczej)
o tereny zabudowy jednorodzinnej o utrudnionej obsłudze komunikacyjnej –
m. in. Klikowa, Rzędzin
o tereny poprzemysłowe (m. in. budynek dawnego młyna przy ul. Kołłątaja).
2014
56
Rysunek 16. Obszary wskazane do ingerencji i przekształceń
2) Warunki zaspokojenia potrzeb mieszkańców
Gospodarka mieszkaniowa
W końcu 2009 r. na terenie miasta było 41 967 mieszkań o średniej powierzchni
użytkowej 1 mieszkania 62,2 m2. W jednym lokalu zamieszkiwało średnio 2,74 osoby. Większość
zasobu mieszkaniowego należy do spółdzielni (30,2%) i wspólnot mieszkaniowych (28,4%), natomiast do zasobu komunalnego należy 8% mieszkań. Większości mieszkań posiada dostęp do
podstawowych mediów z zakresu infrastruktury technicznej: bieżąca woda 98,8% mieszkań,
toaleta podłączona do kanalizacji 97,3%, dostęp do gazu sieciowego 94,3%, centralne ogrzewanie 86,9 %.
W tym samym roku na terenie miasta oddano do użytku 418 mieszkań, przy czym
w ostatnim okresie największy udział w przyroście substancji mieszkaniowej mieli inwestorzy
indywidualni, którzy oddali do użytku 41,8% ogólnej liczby lokali. Natomiast inwestorzy budownictwa społecznego oddali do użytku 24,9% ogólnej liczby nowych mieszkań, a deweloperzy
23,2%.
2014
57
Usługi oświaty
Tarnów stanowi rozbudowany ośrodek edukacyjny w regionie Małopolski oferując
kształcenie w systemie publicznym, społecznym i prywatnym na wszystkich szczeblach edukacji.
Na terenie miasta funkcjonuje 78 publicznych szkół i placówek oświatowych, w tym:








28 przedszkoli
43 szkoły i zespoły szkół
2 poradnie
specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy
bursa międzyszkolna
Pałac Młodzieży
Tarnowskie Centrum Kształcenia Praktycznego
Tarnowskie Centrum Edukacji
Ponadto w Tarnowie funkcjonuje 64 szkół i placówek oświatowych o charakterze
niepublicznym, w tym:













punkt przedszkolny
7 przedszkoli
2 oddziały przedszkolne przy szkołach
4 szkoły podstawowe
6 szkół gimnazjalnych
liceum ogólnokształcące dla młodzieży
technikum dla młodzieży
2 zasadnicze szkoły zawodowe dla młodzieży
6 liceów ogólnokształcących dla dorosłych
4 uzupełniające licea ogólnokształcące
niepubliczne technikum dla dorosłych
27 szkoły policealne
2 bursy dla młodzieży
W roku 2010 do tarnowskich szkół publicznych uczęszczało 20 762 uczniów, przy
czym ponad połowę uczniów szkół ponadgimnazjalnych stanowiła młodzież spoza miasta. Liczba
uczniów wg typów jednostek oświatowych (publicznych) kształtowała się następująco: przedszkola 3 309 uczniów, szkoły podstawowe 5 924, gimnazja 3 326, szkoły ponadgimnazjalne
11 512. Do tej liczby należy dodać 5 600 uczniów szkół niepublicznych.
Od kilku lat zanotować można spadek liczby uczniów związany z obecnym niżem
demograficznym. Wiąże się to z planowanym zamknięciem wybranych placówek oświatowych
w mieście.
2014
58
Rysunek 17. Rozmieszczenie usług oświaty o charakterze publicznym i niepublicznym
W Tarnowie funkcjonuje ponadto 8 szkół wyższych, w tym 5 ośrodków zamiejscowych szkół, które posiadają swą główną siedzibę w innych miastach:








2014
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa (4 977 studentów w 2010 r.)
Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna (2 631 studentów)
Wyższa Szkoła Biznesu - National Louis University w Nowym Sączu, Wydział Zamiejscowy
w Tarnowie (754 studentów)
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wydział Zamiejscowy w Tarnowie (85 studentów)
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Tarnowie
(552 studentów)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie
(116 studentów)
Małopolska Szkoła Wyższa w Brzesku Wydział Nauk Stosowanych w Tarnowie (184 studentów)
Wyższe Seminarium Duchowne (204 studentów)
59
W 2010 r. liczba tarnowskich studentów wynosiła 9 503 osób. Miasto wspiera ponadto projekt utworzenia na bazie istniejących uczelni Akademii Tarnowskiej oraz uruchomienia
kształcenia artystycznego na poziomie wyższym.
Rysunek 17 prezentuje rozmieszczenie na terenie Tarnowa wybranych usług oświaty o charakterze publicznym i niepublicznym.
Usługi ochrony zdrowia i pomocy społecznej
W Tarnowie funkcjonują dwa publiczne szpitale ogólne, które w 2009 r. dysponowały 1 063 łóżkami szpitalnymi. W 2009 r. działało w mieście 58 aptek oraz 58 placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, na które składa się 40 zakładów opieki zdrowotnej oraz 18 lekarzy
prowadzących praktyki lekarskie w zakresie usług finansowanych ze środków publicznych.
W ostatnich latach należy odnotować systematycznie polepszający się stan bazy materialnej
miejskich szpitali dzięki podjętym pracom remontowym i modernizacyjnym.
Miasto pełni również opiekę nad potrzebującymi pomocy w zakresie opieki społecznej. Na terenie miasta funkcjonują cztery domu pomocy społecznej a także inne jednostki
świadczące pomoc społeczną:














Dom Pomocy Społecznej dla Osób Przewlekle Somatycznie Chorych im. św. Brata Alberta
Dom Pomocy Społecznej w Tarnowie
Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci i Młodzieży Niepełnosprawnych Intelektualnie
Dom Pomocy Społecznej „Hostel” dla Dorosłych Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
Tarnowski Ośrodek Interwencji Kryzysowej i Wsparcia Ofiar Przemocy
Centrum Obsługi Placówek Opiekuńczo – Wychowawczych
Placówka Opiekuńczo – Wychowawcza im. Janusza Korczaka
Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Przyjazny Dom”
Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza „Słoneczny Dom”
Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza Pogotowie Opiekuńcze
Młodzieżowy Ośrodek Rozwoju Społecznego Stowarzyszenia Siemacha
Dom dla Bezdomnych Mężczyzn Caritas Diecezji Tarnowskiej
Noclegowania Fundacji „Kromka Chleba”
Rysunek 18 prezentuje rozmieszczenie w mieście ważniejszych punktów usługowych związanych z ochroną zdrowia i opieką społeczną (o charakterze publicznym
i niepublicznym).
2014
60
Rysunek 18. Rozmieszczenie usług zdrowia i opieki społecznej o charakterze publicznym i niepublicznym
Usługi kultury, sportu i rekreacji
Z uwagi na historię i tradycję miasta, Tarnów stanowi ważny ośrodek kulturalny
z kalendarzem wielu wydarzeń kulturalnych i imprez plenerowych (m. in.: Tarnowska Nagroda
Filmowa, Ogólnopolski Festiwal Komedii „TALIA”, Festiwal Sztuki Art-Fest, Tarnów International
Jazz Contest, Festiwal Muzyki Kameralnej Bravo Maestro). Do instytucji aktywnie zajmujących się
działalnością kulturalną należy definitywnie zaliczyć Tarnowskie Centrum Kultury, które regularnie organizuje spotkania edukacyjne i zajęcia stałe, koncerty, wystawy, pokazy filmowe i in.
W mieście funkcjonują również następujące instytucje kulturalne, stanowiące o bogatej ofercie
kulturalnej miasta na tle regionu:







2014
Miejska Biblioteka Publiczna im. Juliusza Słowackiego
Biuro Wystaw Artystycznych - Galeria Miejska
Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie
Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Muzeum Diecezjalne
Centrum Sztuki Mościce
Centrum Paderewskiego Tarnów - Kąśna Dolna
61
Tarnowskie organizacje pozarządowe działające w zakresie kultury to m. in: Tarnowska Orkiestra Kameralna, Tarnowskie Towarzystwo Przyjaciół Węgier, Stowarzyszenie
Dziewczęcy Chór Katedralny „Pueri Cantores Tarnovienses”, Teatr Nie Teraz, Tarnowskie Towarzystwo Fotograficzne
Miasto jest uznanym regionalnym ośrodkiem sportowym, w którym rozwija się szereg dyscyplin sportowych zaistniałych w ostatnim okresie na arenie krajowej i międzynarodowej
– m. in. żużel, kolarstwo i wspinaczka. W Tarnowie funkcjonuje kilkadziesiąt instytucji działających w zakresie upowszechniania kultury fizycznej i sportu, z których korzystają również mieszkańcy okolicznych gmin i inni przyjezdni. W 2010 r. w mieście funkcjonowało 46 uczniowskich
klubów sportowych, 11 towarzystw sportowych, 3 związki sportowe, 23 kluby sportowe, a także
Tarnowski Ośrodek Sportu i Rekreacji.
Miejska infrastruktura sportowa zlokalizowana jest głównie na terenie Mościc
(Miejskie Obiekty Sportowe Unii Tarnów), w centrum miasta (MKS Tarnovia) oraz w rejonie ul.
Romanowicza – Piłsudskiego (Park Wodny, stadion KS „Błękitni”, korty tenisowe).
Rysunek 19 prezentuje rozmieszczenie w mieście ważniejszych miejsc związanych
z usługami kultury, sportu i rekreacji.
Rysunek 19. Rozmieszczenie usług kultury, sportu i rekreacji
2014
62
3) Przestrzenie publiczne
Przestrzenie publiczne w Tarnowie koncentrują się przede wszystkim w Śródmieściu, zwłaszcza na obszarze Starego Miasta – Rynku, ul. Wałowej i ul. Krakowskiej. Ponadto
główne przestrzenie publiczne tworzą ciągi ulic Mickiewicza i Lwowskiej oraz Place Bema, Rybny,
Kościuszki, Dworcowy. Ważne przestrzenie publiczne na terenie miasta tworzą ciągi ulic: Kwiatkowskiego, Czerwonych Klonów, Narutowicza, Konarskiego, Dąbrowskiego, Tarnowskich, Krakowska, Klikowska. Pozostałe przestrzenie publiczne tworzą obszary zieleni miejskiej, głównie
parki miejskie.
Rysunek 20. Układ przestrzeni publicznych
Najlepiej zagospodarowaną przestrzenią publiczną jest obszar Starego Miasta oraz
rejon Placu Dworcowego, które cechują się wartościową zabudową, organizacją ruchu sprzyjającą pieszym, bogatym wyposażeniem w usługi, dobrą jakością małej architektury. Negatywnymi
elementami jest jednak nadmiar reklam i miejsc parkingowych, zwłaszcza na placach miejskich.
Poza obszarem staromiejskim przestrzenie publiczne są słabo wykształcone lub zaniedbane. Nie
występuje ciągłość powiązań przestrzennych najważniejszych elementów w poszczególnych
rejonach miasta z obszarem centralnym. Słabo wykształcone są ponadto centra lokalne skupiające aktywność mieszkańców poszczególnych osiedli i generujące przestrzenie publiczne.
2014
63
Najważniejszymi pozytywnymi elementami dominującymi w przestrzeni Tarnowa są
budynki ratusza staromiejskiego, katedry p.w. Narodzenia N.M.P, kościoła Św. Rodziny i dworca
kolejowego, dominującymi elementami są także wzniesienie Św. Marcina i okolica głównego
wejścia na teren Zakładów Azotowych. Ważnymi elementami w przestrzeni miasta są ponadto
lokalne dominanty wysokościowe i przestrzenne, m. in. bryły kościołów, obiektów użyteczności
publicznej czy centrów handlowych.
4) Społeczne aspekty suburbanizacji Tarnowa
Polepszająca się na przestrzeni ostatnich lat sytuacja społeczno – gospodarcza Tarnowa oraz kondycja finansowa jego mieszkańców skutkują w coraz bardziej zauważalnych procesach suburbanizacyjnych.
W latach 1999 – 2000 zanotowano systematyczny spadek liczby mieszkańców miasta (średnio o 0,5% rocznie), na co złożyło się głównie ujemne saldo migracji dla miasta. Z uwagi
na możliwości ekonomiczne oraz na chęć zamieszkania w mniej uciążliwym niż przemysłowe
miasto miejscu, część mieszkańców przeprowadziła się na bardziej atrakcyjne tereny obrzeży
miasta, bądź na teren gmin z najbliższego otoczenia. Wiąże się to z faktem, iż w analizowanym
okresie na terenie gmin wiejskich Tarnów, Lisia Góra i Skrzyszów zanotowano znaczny wzrost
liczby ludności na skutek dodatniego salda migracji.
Tym samym wraz ze wzrostem atrakcyjności terenów mieszkaniowych w gminach
podmiejskich, wzrosła również rola Tarnowa jako miejsca pracy. Generowało to sytuację,
w której najszybciej urbanizowały się tereny wiejskie wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych,
co z kolei wymusiło poprawę infrastruktury komunikacyjnej.
Skutkiem suburbanizacji Tarnowa jest także lokalizacja działalności gospodarczej,
zwłaszcza handlowej i usługowej, na obrzeżach miasta oraz w gminach ościennych. We wszystkich gminach sąsiadujących z miastem zanotowano wzrost liczby podmiotów gospodarczych,
przy czym średni wskaźnik wzrostu dla tych gmin kształtował się na wyższym poziomie niż średnia wartość dla tego okresu dla miasta. Jednakże wartość wskaźnika podmiotów gospodarczych
na 10 tys. mieszkańców wciąż pozostaje dużo wyższy dla Tarnowa (965 podmiotów na 10 tys.
mieszkańców) niż dla gmin podmiejskich (od 460 podmiotów w gm. Pleśna do 713 podmiotów
w gm. Tarnów).
Poniższa mapa (Rysunek 21) pochodząca z Informatora statystycznego Urzędu Statystycznego w Krakowie prezentuje obszar wpływu miasta na tereny okalające Tarnów
w promieniu 30 km. Do gmin o największym powiązaniu zaliczono gminy Tarnów i Wojnicz (jako
gminy I skupienia) oraz gminy Skrzyszów, Wierzchosławice, Lisia Góra, Żabno i Pleśna (jako gminy II skupienia). Obszary te pełnią uzupełaniającą funkcję mieszkaniową i gospodarczą miasta.
Do gmin o mniejszych bezpośrednich wpływach miasta należy zaliczyć jednostki administracyjne
ujęte jako III skupienie – Radłów, Zakliczyn, Tuchów, Ryglice i Ciężkowice oraz jako IV skupienie –
Wietrzychowice, Gromnik, Szerzyny i Rzepiennik Strzyżewski.
2014
64
Rysunek 21. Suburbanizacja - obszar wpływu Tarnowa
materiały Informatora statystycznego Urzędu Statystycznego w Krakowie
5) Obecny stan planistyczny
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy
Miasta Tarnowa
Politykę przestrzenną gminy, kierunki zmian w zagospodarowaniu przestrzeni określa Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Natomiast przeznaczenie poszczególnych terenów określają miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego,
które nie mogą naruszać przyjętej w studium polityki przestrzennej.
Rada Miejska w Tarnowie w dniu 15 lipca 1999 r. przyjęła uchwałą Nr XI/214/99
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gminy i Miasta Tarnowa. Studium to
zostało sporządzone w oparciu o ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która
weszła w życie 11 lipca 2003 r., zastąpiła poprzednio obowiązujące prawo. Studium zostało
zmienione pięciokrotnie:
2014
65
 I Zmiana Studium została przyjęta uchwałą Nr XV/237/2003 Rady Miejskiej w Tarnowie
z dnia 16 października 2003 r.
 II Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr XVIII/280/2003 Rady Miejskiej w Tarnowie
z dnia 18 grudnia 2003 r., zmianę uchylono zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego akt IISA/Kr649/06 z dnia 30 stycznia 2007 r.
 III Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr XLIII/766/2005 Rady Miejskiej w Tarnowie
z dnia 22 grudnia 2005 r.
 IV Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr LI/986/2006 Rady Miejskiej w Tarnowie
 V Zmiana Studium została przyjęta Uchwałą Nr LVI/716/2010 Rady Miejskiej w Tarnowie
z dnia 4 listopada 2010 r.
Ze względu na zmieniające się uwarunkowania komunikacyjne, przestrzenne oraz
prawne poprzez przyjęcie Uchwały Nr XVIII/234/2008 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 24
stycznia 2008 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa podjęto decyzję o zmianie
całego studium.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin
sąsiadujących z miastem
W pięciu sąsiadujących z Tarnowem gminach (Tarnów, Skrzyszów, Wierzchosławice,
Żabno, Lisia Góra) obowiązującym aktami polityki przestrzennej są studia uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego każdej z gmin. Rysunek 22 zestawia przeznaczenie terenów ustalone w studiach gminnych poszczególnych sąsiadów Tarnowa w pasie o szerokości 1 km od granic administracyjnych miasta.
Obszar bezpośrednio sąsiadujący z Tarnowem stanowi główny obszar objęty suburbanizacją, co widoczne jest w przeznaczeniu tych terenów w obowiązujących studiach gminnych.
Większość terenów zlokalizowanych bezpośrednio przy granicy administracyjnej miasta stanowią tereny budowlane – mieszkaniowe jednorodzinne bądź usługowe. W okolicy funkcjonującego składowiska odpadów, tereny gminy Tarnów przeznaczone są pod zabudowę produkcyjną.
Dla terenów budowlanych w gminie Wierzchosławice i Tarnów naturalną barierę ochronną od
rozległych miejskich obszarów przemysłowych stanowi dolina Dunajca. Częściowa kontynuacja
w zagospodarowaniu terenów zapewniona jest ponadto dla obszarów rolniczych zlokalizowanych w północnej części miasta oraz dla terenów zieleni leśnej zlokalizowanej na wzniesieniu Św.
Marcina.
2014
66
Rysunek 22. Studia gmin ościennych
Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
Po 1 stycznia 2004 r. moc zachowały jedynie miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego uchwalone po dniu 1 stycznia 1995 r. Uprzednie tracą moc prawną. Aktualnie
w Tarnowie funkcjonuje 45 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Plany miejscowe zostały opracowane dla ok. 40% powierzchni miasta Tarnowa.
Lokalizacja obszarów, dla których procedura sporządzania planu została zakończona, a także obszarów, dla których procedura jest w toku, zawarta została na poniższym rysunku
(Rysunek 23), numery zgodnie z poniższym wykazem.
2014
67
Rysunek 23. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w Tarnowie
Poniższa tabela prezentuje obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla Gminy Miasta Tarnowa (numeracja zgodna jest z rejestrem planów miejscowych
prowadzonym w Urzędzie Miasta).
Tabela 6. Wykaz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
12.
obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania
przestrzennego
Klikowa – teren położony pomiędzy
ulicami: Zagumnie, Mroźną, potokiem
Mroźny i torami kolejowymi Tarnów Szczucin
nr uchwały o uchwaleniu planu
dominująca funkcja
Uchwała Rady Miejskiej w Tarnowie
Nr LIV/487/98 z dnia 18 czerwca
1998r.
Teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
15.
„Kaufland“
Nr VI/55/99 z dnia 23 lutego 1999r.
Teren usług
17.
Teren położony w obszarze Osiedla
Nauczycielskiego
Nr XXII/364/2000 z dnia 27 kwietnia
2000r.
Teren usług podstawowych
2014
68
18.
18a
„Osiedle Dąbrówka“
Teren położony w rejonie ulic: Obrońców Tobruku i Czarnej Drogi
Nr XIII/379/2000 z dnia 25 maja
2000r.
Tereny budownictwa mieszkaniowego
jednorodzinnego
Nr XLVIII/914/2006 z dnia 22
czerwca 2006r
Teren usług komercyjnych
Uchwała Nr XLI/573/2013
Rady Miejskiej W Tarnowie
jednorodzinnego
jednorodzinnego
19.
Teren położony w rejonie ulic: Krakowskiej, Kąpielowej i wałem rzeki
Białej
Nr XXIII/380/2000 z dnia 25 maja
2000r.
19a
Teren w dzielnicy miasta Tarnowa –
Koszyce, wyznaczonego ulic: Krakowską, Kąpielową i wałem rzeki Białej
20.
Teren położony w rejonie ulic: Lwowska, Krupnicza
Teren budownictwa mieszkaniowego
wielorodzinnego
21.
Teren położony w rejonie ulic: Krakowska, Kąpielowa
Nr XI/132/2011 z dnia 30 czerwca
2011 r.
Nr XXIV/410/2000 z dnia 29 czerwca
2000r.
Nr XXIV/446/2000 z dnia 14 września
2000r.
22.
Na Os. Zielone – teren przy ul. Marii
Dąbrowskiej
Nr XXVI/447/2000 z dnia 14 września
2000r.
wielorodzinnego i usług o średniej intensywności zabudowy
24.
Krzyż , w rejonie ulic Pomarańczowej i
Gruszkowej
Nr XXXIII/644/2001 z dnia 24 stycznia 2001r.
Tereny produkcyjne
25.
Teren położony w rejonie ul. Mostowej
Nr LI/991/2002 z dnia 23 maja 2002r.
Teren usług ogólnomiejskich
26.
„Czysta I“ – teren przy ul. Czystej i
Abp. Wyszyńskiego
Nr LI/992/2002 z dnia 23 maja 2002r.
Tereny produkcyjne
27.
Teren położony w rejonie ulic: Garbarska, Lwowska, Ochronek
Nr LI/993/2002 z dnia 23 maja 2002r.
Tereny usług publicznych
29.
Tarnów – „Gumniska I“ – teren pomiędzy ul. Okrężną i Braci Saków
30.
30a
„Czysta II“ – teren przy ul. Mościckiego i Czystej
Nr LIV/1064/2002 z dnia 11 września
2002r.
Nr IV/41/2002 z dnia 19 grudnia
2002r
Nr III/30/2006 z dnia 28 grudnia
2006r.
Uchwała Nr XXXIX/551/2013
z dnia 12 września 2013 r.
Teren zabudowy usługowej
Teren usług
jednorodzinnego
Tereny produkcyjne
Tereny produkcyjne
Tereny produkcyjne
31.
Teren położony w rejonie ulic: Mroźnej, Niedomickiej, linii kolejowej
Tarnów - Szczucin
Nr VII/87/2003 z dnia 20 lutego
2003r.
Tereny produkcyjne
32.
Teren położony w rejonie ulic: Słonecznej i Bitwy o Wał Pomorski.
Nr VII/88/2003 z dnia 20 lutego
2003r.
Teren usług ogólnomiejskich
2014
69
33.
Teren składowiska odpadów komunalnych
XI/166/2003 z dnia 22 maja 2003r
Teren składowiska odpadów komunalnych
34.
Teren położony pomiędzy ul. Mroźną
a przedłużeniem Al. Piaskowej
Nr XI/167/2003 z dnia 22 maja
2003r.
Tereny zieleni izolacyjnej oraz tereny
przemysłowo-składowo-hurtowe
35.
Krzyż – teren położony przy ul. Kalinowej
Nr VII/89/2003 z dnia
Teren ZO oraz teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
36.
Teren położony w rejonie ulicy Rydza
Śmigłego i Nowodąbrowskiej.
Nr XXXII/544/2005 z dnia 25 stycznia
2005r.
Teren wodociągów oraz teren zabudowy
mieszkaniowej wielorodzinnej
37.
Teren położony w rejonie ul. Fredry.
Nr XXXV/608/2005 z dnia 21 kwietnia 2005r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
Nr XXXIX/693/2005 z dnia 08 września 2005r.
Nr XXXIX/694/2005 z dnia 08 września 2005r.
Teren w rejonie ulic: Klikowskiej,
Rzeźniczej i linii kolejowej Tarnów –
Szczucin.
Zmiana planu nr 40
Nr XLIII/767/2005 z dnia 22 grudnia
2005r. / Uchwała Rady Miejskiej w
Tarnowie Nr XL/566/2009 z 22 października 2009
Tereny produkcyjne
41.
Teren cmentarza w Klikowej.
Nr XLIII/768/2005 z dnia 22 grudnia
2005r.
Teren cmentarza
42.
Teren ograniczony ulicami: Starodąbrowska,
Nowodąbrowskiej, Błonie, Jana Pawła
II, Słonecznej.
Nr XVL/861/2006 z dnia 27 kwietnia
2006r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, jednorodzinnej, zabudowy usługowej, w tym obiektów handlowousługowych o powierzchni sprzedaży
2
powyżej 2000m
43.
Teren położony w rejonie ulic: Czerwonych
Klonów i Traugutta.
Nr XLVIII/915/2006 z dnia 22
czerwca 2006r.
wielorodzinnego
44.
Teren położony w rejonie ulicy Krakowskiej i ks. J. Skorupki.
Nr LI/973/2006 z dnia 12 października 2006r.
Teren rozmieszczenia obiektów handlowousługowych o powierzchni sprzedaży
2
powyżej 2000m
45.
Teren w rejonie ulic: Jana Pawła II,
Słoneczna, Orkana, Marii Dąbrowskiej.
Nr VI/94/2007 z dnia 29 marca
2007r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
46.
Teren w rejonie ulic: Wolańska, Orkana.
Nr X/149/2007 z dnia 28 czerwca
2007r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
47.
Teren w rejonie ul. Lwowskiej, za
Szpitalem Wojewódzkim im. Św.
Łukasza w Tarnowie.
Nr XIII/182/2007 z dnia 25 października 2007 r.
Tereny usług komercyjnych z możliwością
lokalizacji obiektów handlowych o po2
wierzchni sprzedaży powyżej 2000m
38.
39.
40.
40A.
Teren położony w Tarnowie - Mościcach w
rejonie ulic: Zbylitowskiej, Chemicznej, Azotowej oraz linii kolejowej
Kraków-Przemyśl.
Teren położony w Tarnowie w rejonie
ulic:
M. Dąbrowskiej i Abp. Jerzego Ablewicza (TBS)
2014
70
48.
Teren rejonie ulic Lwowska - Rzędzińska
Nr XX/275/2008 z 27 marca 2008r
tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy usługowej, teren cmentarza, tereny obiektów produkcyjnych i
produkcji w gospodarstwach rolnych,
hodowlanych i ogrodniczych
Uchwała Nr XXXIX/552/2013
z dnia 12 września 2013 r.
teren zabudowy mieszkaniowo usługowej
Nr XXV/363/2008 z 11 września
2008 r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej znajdujący się w terenie
górniczym złoża gazu ziemnego
Nr XL/567/2009 z 22 października
2009r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej znajdujący się w terenie górniczym
złoża gazu ziemnego
49.
Teren w rejonie ulic Krakowskiej,
Mokrej, Dalekiej i Czerwonej
49A.
Zmiana planu w dzielnicy Zbylitowska
Góra i Koszyce
50.
Klikowa –Terapia Zajęciowa
Nr XXVI/376/2008 z 16 października
2008r.
Teren usług zdrowia
51.
Teren w rejonie ulic Mościckiego,
Równej i Siewnej
Nr XLII/575/2009 z dnia 26 listopada
2009r.
Teren zabudowy techniczno –
produkcyjnej
52.
Teren byłej strefy Zakładów Azotowych
Nr LII/660/2010 z dnia 24 czerwca
2010 r.
Tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej
oraz tereny wytwarzania, unieszkodliwiania i odzysku odpadów
53.
Obejmujący obszar ograniczony: od
północy ulicami: Bema, Bernardyńską,
Kołłątaja, potokiem Wątok, od
wschodu ulicą Jagiellońską, od południa ulicami: Narutowicza, Konarskiego, Dąbrowskiego, Nadbrzeżną Górną,
przedłużeniem ulicy Łanowej od
zachodu ulicą Limanowskiego
Nr LII/659/2010 z dnia 24 czerwca
2010 r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej z usługami
54.
Teren w obszarze miasta Tarnowa w
rejonie ulicy Równej
Nr IX/92/2011 z dnia 27 kwietnia
2011 r.
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami
55.
Teren w obszarze miasta Tarnowa w
rejonie ulic: Jana Pawła II i Błonie oraz
lasu Lipnie
56.
Teren położony pomiędzy ul. Niedomicką, terenami kolejowymi Tarnów –
Szczucin i granicą miasta
.
2011 r.
Tereny produkcyjne i parków technologicznych
57.
Teren w rejonie ulic Jana Pawła II,
Abp. Ablewicza, Wolańskiej, Marii
Dąbrowskiej
nr XXI/264/2012 z dnia 29 marca
2012 r.
Teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej wraz z usługami, jednorodzinnej,
tereny zieleni urządzonej
2014
2011 r
teren zabudowy usługowej - rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni
2
sprzedaży powyżej 2000m
71
58.
obszaru położonego w centralnej
części miasta Tarnowa terenu wyznaczonego ulicami: Szpitalną, Słoneczną,
Błogosławionego Księdza Romana
Sitko, Józefa Poniatowskiego, Franciszka Żwirki, Prostopadłą, Józefa
Dwernickiego, Cegielnianą i Bitwy pod
Cedynią.
Nr XLIII/590/2013
z dnia 28 listopada 2013 r.
Tereny zabudowy usługowej i mieszkaniowej
a
rejon torów kolejowych relacji Tarnów – Szczucin oraz ulic: Mościckiego,
Rolniczej i Jastruna
projekt planu
Teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej wraz z usługami, jednorodzinnej,
tereny zieleni urządzonej
Powyższe plany wskazują na tendencję rozwoju funkcji usługowej oraz zabudowy
mieszkaniowej. Najwięcej planów sporządzonych jest dla terenów położonych we wschodniej
i północno-zachodniej części miasta.
Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca
2003 r. (Art. 4 ust.2) w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W latach 2009-2010 w Tarnowie wydawano ok. 60 decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz ok. 400 decyzji
o warunkach zabudowy rocznie. Połowa wydanych decyzji o warunkach zabudowy dotyczyła
zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, a niespełna 1/3 wydanych decyzji dotyczyła zabudowy
usługowej.
Jednocześnie w roku 2010 tarnowscy inwestorzy otrzymali 121 pozwoleń na budowę 166 budynków mieszkalnych, z czego 60,8% stanowiły budynki jednorodzinne. W tym samym
okresie oddano do użytkowania 265 mieszkań o powierzchni użytkowej 28,8 tys. m2, co stanowi
69,6% mieszkań oddanych do użytkowania w 2005 r.
2014
72
VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
VI. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU
ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
1) Analiza i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego
Położenie geograficzne i geomorfologia
Centralna, najstarsza część miasta położona jest w obrębie Płaskowyżu Tarnowskiego, na wysoczyźnie. Jest to lekko falista równina o wysokościach bezwzględnych 240–250 m
n.p.m. i niewielkim nachyleniu powierzchni terenu ku północy (do 8%). Płaskowyż przecina rynnowate obniżenie, biegnące ze wschodu na zachód, oddzielające wysoczyznę Płaskowyżu od
Karpat Zachodnich. Dnem obniżenia płynie potok Wątok. Od strony zachodniej, nad brzegiem
doliny Dunajca zaznacza się próg morfologiczny, miejscami stromy (nachylenia stoków sięgają
15–20%), przecinany płytkimi dolinami cieków wodnych.
Południowo-zachodnia część miasta położona jest w obrębie Niziny Nadwiślańskiej,
stanowiącej fragment dolin rzecznych Dunajca i Białej Tarnowskiej, o wyrównanej powierzchni.
Średnia szerokość doliny Dunajca na tym odcinku wynosi ok. 1000 m, przy czym w granicach
miasta znajduje się jedynie taras prawobrzeżny, osiągający szerokość ok. 800 m. Dolina Białej,
ma średnią szerokość ok. 300 m. W Nizinę wcina się wysoczyzna wokół Zbylitowskiej Góry, położona w widłach Dunajca i Białej Tarnowskiej.
Niewielki fragment Pogórza Ciężkowickiego tworzy południową część miasta Tarnowa. Są to północne stoki Góry św. Marcina wznoszące się w kierunku południowym stromym
progiem o nachyleniu przekraczającym 20%, do wysokości 340 m n.p.m.
Budowa geologiczna
Miasto położone jest w obrębie dwóch jednostek – w przeważającej części w obrębie Zapadliska Przedkarpackiego oraz w niewielkiej części w obrębie Karpat Zewnętrznych (południowa część miasta). Zapadlisko Przedkarpackie powstało wskutek ugięcia brzegu platformy
pod naciskiem nasuwającego się górotworu Karpat. Wypełnione jest formacją ilastą wieku mioceńskiego. W trzeciorzędzie wypełnione zostało osadami ilastymi, a następnie przykryte cienką,
kilkumetrową warstwą utworów czwartorzędowych. Spotyka się tu gliny morenowe z głazami
narzutowymi, wydmy piaszczyste, żwiry teras rzecznych. Krajobraz Płaskowyżu nosi ślady dna
lodowcowego. Nierówności terenu zostały pokryte piaskami fluwioglacjalnymi, które z czasem
zostały przemieszczone, odsłaniając gliny morenowe. Znajdują się tu złoża ropo- i gazonośne,
złoża soli i gipsów.
Południowa część miasta, obejmująca niewielki fragment Karpat Zewnętrznych,
wznosi się stromym progiem o przebiegu równoleżnikowym, tworzącym północne zbocza Góry
św. Marcina. Ten fragment jest częścią górotworu wypiętrzonego wraz z łukiem Karpat w wyniku
2014
73
alpejskich ruchów tektonicznych. Podłoże geologiczne jest tutaj zbudowane ze skał fliszowych –
serii naprzemiennych drobnoziarnistych piaskowców, wapieni i łupków.
Złoża kopalin
Według danych PIG z 2011 r. dla Tarnowa udokumentowano złoża gazu ziemnego
(kopaliny będące w kompetencji Ministra Środowiska) oraz surowców ilastych ceramiki budowlanej (kopaliny będące w kompetencji Marszałka Województwa).
Tabela 7. Wykaz złóż kopalin
powierzchnia
złoża
nazwa złoża
nr
złoża
kopalina
Krzyż
IB
2519
złoża glin
ceramiki
budowlanej
aktywny
5 ha
TarnówKlikowa
KN
11432
złoża
mieszanek
żwirowopiaskowych
aktywny
złoża glin
ceramiki
budowlanej
nieaktywny eksploatacja
złoża zaniechana (data
rozpoczęcia
eksploatacji
1956 r.)
gaz ziemny
aktywny – data
rozpoczęcia
eksploatacji
1969 r.
975 ha
odwierty
-
gaz ziemny
aktywny – data
rozpoczęcia
eksploatacji
1984 r.
430 ha
odwierty
-
KonstancjaMieszczanka
IB
2523
GZ Tarnów
(jura)
GZ
4629
GZ Tarnów
(miocen)
GZ
4628
status
sposób
eksploatacji
rekultywacja
użytkownik
odkrywkowy
rolniczy
Firma P.H.U. "CEGBUD"
s.c.; Cegielnia "Krzyż"
ul. Krzyska 106 b
33-103 Tarnów
155,26 ha
odkrywkowy
wodny
P. Krzysztof Witkowski
"GEORYT"
Nieciecza 33-240 Żabno
18,2 ha
odkrywkowy
leśny
Leier - Tarnowskie
Zakłady Ceramiki;
Budowlanej S.A.
PGNiG SA Oddz. Sanocki
Z-d Górnictwa Nafty i
Gazu
Polskie Górnictwo
Naftowe i Gazownictwo
S.A. w Warszawie
PGNiG SA Oddz. Sanocki
Z-d Górnictwa Nafty i
Gazu
Polskie Górnictwo
S.A. w Warszawie
Tabela 8. Wykaz terenów i obszarów górniczych
nazwa
nr w
rejestrze
Klikowa
106/4/276
Klikowa II
106/4/276a
decyzja
Z1:SR-IX-1.7422.10.2012.EM
Marszałka Województwa
Małopolskiego z dnia 2012-05-31
Z1:SR-IX-1.7422.10.2012.EM
Marszałka Województwa
status
aktualny
aktualny
powierzchnia
koncesjobiorca
teren i obszar
górniczy:
2
200 180,00 m
teren i obszar
górniczy:
2
385 088 m
"GEORYT"
"GEORYT"
2014
74
Krzyż
Mieszczanka
Tarnów-1
10-6/1/59
10-6/1/16
2/1/143a
Z1:OS.X.7412/K-W/5/01/5/EM
ustanawiająca:
Z1:OŚ.IV.3.7512/K/9/99 Wojewody
likwidująca: Z1:SW.V.1.ZP.751516/08 Marszałka Województwa
ustanawiająca: decyzja MOŚZNiL
GK/wk/Mn/1089/98
z dnia 12 marca 1998 r.,
ostatnia zmieniająca: Z1:DGe-47717/4575/08/MS Ministra Środowiska z
dnia 2008-07-07
aktualny
teren i obszar
górniczy:
2
35 167 m
Firma P.H.U. "CEGBUD"
s.c.; Cegielnia "Krzyż"
ul. Krzyska 106 b
33-103 Tarnów
zniesiony
-
-
aktualny
teren górniczy:
2
13 148 333,43 m
obszar górniczy:
2
10 625 410,22 m
Polskie Górnictwo
S.A. w Warszawie ul.
Kasprzaka 01-224
Warszawa
Rysunek 24. Złoża kopalin oraz tereny i obszary górnicze występujące na terenie miasta
Na terenie miasta występują dwa zagospodarowane złoża gazu ziemnego – TarnówJura (eksploatowane od 1969 r.) oraz Tarnów-Miocen (eksploatowane od 1984 r.). Złoża mają
2014
75
wspólny obszar i teren górniczy. Dzięki dużej zawartości metanu i braku domieszek, gaz kierowany jest bezpośrednio do rurociągu i do odbiorców. Użytkownikiem złóż jest Polskie Górnictwo
Naftowe i Gazownictwo S.A. Oddz. Sanocki. Dość powszechnie występują iły i gliny ceramiki budowlanej, aktywnie wydobywane jedynie za złoża Krzyż (Konstancja-Mieszczanka – eksploatacja
zaniechana). Ponadto występuje szczegółowo rozpoznane złoże kruszywa naturalnego – TarnówKlikowa, zlokalizowane w północno-wschodniej części miasta. Wydobycie kruszywa naturalnego
odbywa się odkrywkowo, co wiąże się z potencjalną znaczną degradacją środowiska naturalnego.
Na obszarze miasta nie są zlokalizowane udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla.
Gleby
Na terenie miasta występuje dość duże zróżnicowanie gleb, które wiąże się przede
wszystkim z geologią, rzeźbą terenu i warunkami wodnymi. Na wysoczyźnie występują przede
wszystkim gleby brunatne (właściwe, wyługowane, kwaśne) oraz gleby bielicowe
i pseudobielicowe. W strefie podgórskiej i w dolinach nieckowatych dominują gleby brunatne
namyte. W dolinie Dunajca i Białej występują głównie mady, miejscami, w silnie podmokłych
zagłębieniach – mady glejowe. Lokalnie wytworzyły się czarne ziemie. Ogólna przydatność gleb
dla rolnictwa jest dość wysoka (ok. 50% użytków rolnych zakwalifikowano do III klasy), są to jednak grunty zanieczyszczone z uwagi na rozległe tereny przemysłowe zlokalizowane w mieście.
Warunki hydrologiczne
Tarnów w całości położony jest w zlewni Wisły. Sieć rzeczna jest dobrze rozwinięta,
natomiast niewiele jest naturalnych zbiorników wód powierzchniowych. Największą rzeką jest
Dunajec, opływający miasto od strony zachodniej na trzykilometrowym odcinku, natomiast najistotniejszym ciekiem jest jego dopływ – rzeka Biała Tarnowska. W granicach administracyjnych
miasta przebiega na odcinku ok. 8 km. Do Białej i Dunajca uchodzą liczne potoki i strumienie:
Wątok (z dopływem Małochlebówką i Strusinką), Dębnica – dopływy Białej, Potok Klikowski,
Potok Chyszowski – dopływy Dunajca. Ponadto przez północną część miasta przepływa Żabnica,
niewielki ciek wpadający do rzeki Breń, bezpośredniego dopływu Wisły.
Dunajec jest prawym dopływem Wisły o długości 247 km. Źródła Dunajca znajdują
się w Dolinie Chochołowskiej, gdzie powstaje Potok Chochołowski, który łącząc się innymi ciekami przyjmuje nazwę Czarnego Dunajca. Łączy się on poniżej Nowego Targu z Białym Dunajcem, tworząc Dunajec. Na rzece zbudowano zapory piętrzące wodę: w Niedzicy (Zbiornik Czorsztyński), tuż poniżej w Sromowcach Wyżnych (Zbiornik Sromowski), w Rożnowie (Jezioro Rożnowskie) oraz w Czchowie (Jezioro Czchowskie). W okolicach Tarnowa Dunajec płynie obwałowanym
korytem przez szeroką dolinę na Nizinie Nadwiślańskiej. Uchodzi do Wisły w okolicach Opatowca
i Ujścia Jezuickiego. Na tym odcinku rzeka zaliczana jest do typu rzek nizinnych żwirowych i rzek
nizinnych piaszczysto-gliniastych. Nurt jest raczej szybki, spadek jednostkowy rzeki wynosi tu
2014
76
0,7‰. Rzeka charakteryzuje się bardzo dużymi, gwałtownymi wahaniami poziomu wody
i wielkości przepływu, co skutkowało nieraz katastrofalnymi powodziami, obecnie wielkość powodzi jest redukowana przez zbiorniki retencyjne. Dunajec stanowi jednocześnie źródło zaopatrzenia w wodę, jaki jest odbiorcą ścieków. Na rzece tej zlokalizowane jest przemysłowe powierzchniowe ujęcie wody dla Zakładów Azotowych W Tarnowie-Mościcach S.A. Do rzeki zrzucane są również biologicznie oczyszczone ścieki komunalne i przemysłowe Tarnowa. Zgodnie
z danymi z 2009 r. w Tarnowie pobrano 22,9 mln m3 wody, z czego z ogólnej ilości wód pobranych 73,7% stanowiły wody powierzchniowe.
Biała Tarnowska jest prawym, największym dopływem Dunajca, o długości 101 km.
Źródła Białej znajdują się w Beskidzie Niskim. Spadki jednostkowe Białej wahają się od około 6‰
w górnym biegu rzeki do około 1‰ w dolnym biegu. Na wysokości Tarnowa w dnie rzeki dominuje piasek, muł i glina, dolina ma szerokość ok. 2 km. Rzeka na całym odcinku jest obwałowana.
Zlewnia ma charakter przede wszystkim przemysłowy. Biała charakteryzuje się znaczną zmiennością przepływów i szybkim mętnieniem wody, wywołanymi opadami o charakterze nawalnym.
Wątok jest potokiem o długości 23,3 km. Źródła Wątoka znajdują się na terenie Zalasowej (na południowy wschód od Tarnowa), a po drodze potok zbiera wody z wielu małych
cieków wodnych. Największym dopływem jest potok Łękawka, tzw. Wątoczek, (poza granicami
miasta) oraz Małochlebówka i Strusinka. Różnica wysokości pomiędzy źródłem a ujściem jest
dosyć znaczna – wynosi 30 m. Wątok jest potokiem o charakterze wyżynnym, co oznacza, że
często występują w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Wątok często wylewa, prowadząc do powodzi i podtopień. Przyczyną jest słabe zalesienie
i użytkowanie rolnicze zlewni, prowadzące do słabych zdolności retencyjnych. Potok przez Tarnów przepływa na odcinku o długości 7,5 km, w południowej części miasta, opływając Górę św.
Marcina i wpadając do Białej. Początkowo płytkie, meandrujące koryto o szerokich terasach zalewowych, zwęża się w centrum. Naturalne skarpy w okolicach centrum są strome i wysokie,
dlatego zostały uregulowane i częściowo zabudowane konstrukcjami betonowymi i kamiennymi.
Na wysokości ul. Grunwaldzkiej koryto Wątoka rozwidla się. Stare, północne koryto, tzw. Stary
Wątok, zostało odcięte. Wody potoku płyną południowym korytem, które przekopano w celu
skrócenia biegu rzeki (o ok. 1170 m) i ochrony przed wylewaniem w czasie wezbrań. Wątok nie
jest obwałowany, jedynie w końcowym odcinku, wyposażony jest w prawobrzeżny wał cofkowy
o dł. 740 m.
Małochlebówka (in. Przemeszew, Mrozówka) jest niewielkim ciekiem we wschodniej części miasta, wpadającym do Wątoka na wysokości ul. Lwowskiej. Ciek ma swoje źródła
okolicach lasu Lipie, płynąc w naturalnym jarze. Niedaleko źródeł znajduje się Zakład Składowania Odpadów Komunalnych w Tarnowie (przy ul. Cmentarnej). Teren Zakładu odwadniają dwa
sztucznie wykonane cieki wodne: rów „Od Granicy I” i rów „Od Granicy II”, które łączą się z Małochlebówką.
Żabnica to niewielki ciek przepływający wzdłuż Stawów Krzyskich z południa na północ. Całkowita długość cieku wynosi ok. 30 km, wpada do Brnia na wysokości Woli Mędrze-
2014
77
chowskiej. Do rzeki spływają liczne cieki z wysoczyzny morenowej (ze wschodu), wykorzystując
dolinki nieckowate i płaskodenne. Koryto Żabnicy jest uregulowane.
Na terenie Tarnowa zinwentaryzowano ok. 90 zbiorników wód powierzchniowych.
Największe zbiorniki są pochodzenia antropogenicznego, są to Stawy Krzyskie (20 zbiorników),
zbiornik ,,Kantoria” oraz liczne osadniki przemysłowe.
Miasto Tarnów położone jest w obrębie dwóch jednolitych części wód podziemnych
o numerach 139, 153, w których występują 2 piętra wodonośne:
 czwartorzędowe – związane z utworami akumulacji rzecznej,
 trzeciorzędowe – związane z utworami neogenu, wykształconymi jako piaski i piaskowce.
Wody podziemne w Tarnowie nie tworzą zasobnych źródeł, gdyż budowa geologiczna nie predysponuje tych obszarów do obszarów wodonośnych, mają generalnie charakter
wody zaskórnej, stagnującej na iłach krakowieckich kilkusetmetrowej miąższości. Zalegają przeciętnie na głębokości ok. 3 m p.p.t. W dolinie Dunajca i Białej głębokość wód gruntowych uzależniona jest od poziomu wód w rzekach.
Tarnów położony jest poza obszarami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych.
Jednakże znaczna cześć miasta (głównie zachodnia) znajduje się w zasięgu regionalnej strefy
najwyższej ochrony poziomów wodonośnych – strefy alimentacyjnej dużych ujęć komunalnych.
Warunki podłoża budowlanego, zagrożenie osuwiskami
Korzystne warunki budowlane występują w obrębie gruntów nośnych, gdzie nie ma
zjawisk geodynamicznych, a głębokość wody gruntowej przekracza 2 metry. Ze względu na morfologię terenu oraz poziom wód gruntowych w przeważającej części miasta nie występują
utrudnienia rozwoju zabudowy. Niekorzystne warunki posadowienia budynków występują na
terenach, w których zwierciadło wody znajduje się na głębokości mniejszej niż 2 m, w tym
w obrębie dolinek nieckowatych i płaskodennych, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią (w szczególności tarasy zalewowe Dunajca i Białej), na terenach o spadku terenu powyżej
20% oraz na terenach zagrożenia osuwiskowego (rejon Pogórza Ciężkowickiego).
Warunki klimatyczne
Pod względem klimatycznym Tarnów położony jest w strefie klimatu podgórskiego.
Rejon tarnowski należy do najcieplejszych regionów Polski, a Tarnów uważany jest za polski biegun ciepła. Notuje się stosunkowo wysokie temperatury roczne (+8°C), najwyższe w lipcu
(+24°C), a najniższe w styczniu (-1,2°C). Średnia wilgotność powietrza wynosi 77%. Roczna suma
opadów atmosferycznych wynosi średnio 528 mm.
Tarnów określony jest mianem Polskiego Bieguna Ciepła. Związane jest to z faktem,
iż zgodnie z danymi IMGW okolice miasta należą do jednych z najcieplejszych miejsc w kraju,
2014
78
gdzie średnie roczne nasłonecznienie wynosi 1573 godziny, a długość okresu wegetacji to okres
rzędu 225-230 dni.
Klimat lokalny, tzw. topoklimat, zależny jest przede wszystkim od ukształtowania terenu oraz jego pokrycia (szata roślinna, wody powierzchniowe, sposób zagospodarowania). Najkorzystniejsze dla zabudowy mieszkaniowej i uprawy roślin są stoki i grzbiety o ekspozycji południowej, ze względu na wysokie nasłonecznienie i dobre przewietrzanie. Niekorzystne są natomiast stoki o ekspozycji północnej, które otrzymują znacznie mniejszą ilość promieniowania słonecznego, należy na nich ograniczać zabudowę mieszkaniową i uprawę roślin ciepłolubnych.
Szeroka i płaska dolina Dunajca i Białej charakteryzuje się małą częstotliwością zamgleń i dobrym
przewietrzaniem zapobiegającym tworzeniu się mrozowisk. Natomiast wąskie doliny boczne
wysoczyzny i pogórza z często występującymi podmokłościami, narażone są na stagnację mas
chłodnego powietrza, co czyni je niekorzystne dla zabudowy pod względem klimatycznym.
Szata roślinna
Naturalna szata roślinna Tarnowa uległa przekształceniom w wyniku działalności antropogenicznej, silnym w strefie zurbanizowanej i umiarkowanym w strefie podmiejskiej. Wśród
półnaturalnych zbiorowisk roślinnych oraz antropogenicznych występujących na tym terenie
można wymienić:
 kompleksy leśne, w tym lasy Skarbu Państwa oraz lasy stanowiące własność prywatną: Debrza, las na Górze św. Marcina, Lipie, lasy w Krzyżu, Sośnina w Mościcach, las
w Zbylitowskiej Górze, tereny leśne w okolicy składowiska odpadów komunalnych,
 zbiorowiska łąkowe, w tym zespoły roślinności łąk wilgotnych,
 zbiorowiska roślinności pastwiskowej,
 zbiorowiska roślinności drzewiastej oraz krzewiastej związanej z ciekami wodnymi,
 zbliżone do naturalnych zbiorowiska roślinności przywodnej i bagiennej,
 zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne,
 zadrzewienia przydrożne,
 komponowana roślinność parków i cmentarzy,
 komponowana roślinność towarzysząca zabudowie,
 roślinność związana z uprawami rolniczymi wraz z towarzyszącymi gatunkami segetalnymi,
 roślinność murawowa, ruderalna.
Wyższymi walorami przyrodniczo-krajobrazowymi charakteryzują się tereny zlokalizowane na obrzeżach miasta, jego centralna część charakteryzuje się nieznacznym udziałem
cennej roślinności.
Ważnym komponentem środowiska przyrodniczego Tarnowa są lasy, które wpływają, na jakość środowiska, redukują zanieczyszczenia i produkują tlen, chronią glebę przed erozją,
osłaniają przed wiatrem i hałasem. Ponadto pełnią ważną funkcję krajobrazową oraz rekreacyjną. Zgodnie z danymi GUS z 2010 r. wskaźnik lesistości na terenie miasta Tarnowa wynosi 3,6%.
2014
79
Lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 263,3 ha. Lasy publiczne zajmują powierzchnię 182,3
ha, w tym grunty publiczne Skarbu Państwa – 127,3 ha (123,3 w zarządzie Lasów Państwowych).
Grunty leśne prywatne zajmują powierzchnię 81 ha. Lasy miasta Tarnowa znajdują się
w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie pod nadzorem Nadleśnictwa
Gromnik. Zgodnie z Planem urządzenia lasu powierzchnia gruntów nadleśnictwa na terenie miasta wynosi 132,6932 ha. Wszystkie lasy położone w granicach miasta pełnią funkcje ochronne,
zgodnie z ustawą o lasach.
Rysunek 25. Układ terenów zieleni miejskiej
Istotnym składnikiem systemu zieleni miasta są parki. Na terenie Tarnowa znajduje
się dziesięć parków miejskich, starodrzew czterech z nich: Parku Sanguszków, Parku Strzeleckich,
Parku Planty Kolejowe oraz Parku Zbylitowska Góra objęto ochroną, uznając je za pomniki przyrody.
Park Strzelecki (wpisany do rejestru zabytków) założony został w II połowie XIX w.
(1866 r.), utworzony na podmokłych, północnych, peryferyjnych terenach miasta. Autorem założenia parkowego był Antoni Schmidt. W 2003 r. zostały włączone do założenia parkowego działki
przyległe, stanowiące własność Towarzystwa Strzeleckiego „Bractwo Kurkowe”, łącznie teren
obejmuje powierzchnię 8 ha. Park Strzelecki jest przykładem parku angielskiego o głównej funk-
2014
80
cji ogrodu spacerowego. Szatę roślinną parku tworzy około 160 gatunków drzew i krzewów,
z czego gatunkiem dominującym jest klon. Na terenie parku istnieje zarybiony staw, utworzony
pierwotnie w celu osuszenia terenu.
Park Sanguszków (wpisany do rejestru zabytków) to park w Gumniskach założony
w latach 1813-1827 przez Eustachego Sanguszkę, zaprojektowany przez Wincenta Zienkowskiego. Wraz z pałacem, znajdującym się w centralnej części, tworzył zespół pałacowo-parkowy
o założeniu krajobrazowo-naturalistycznym. Jego powierzchnia wynosi 10 ha.
Park Kwiatkowskiego (wpisany do rejestru zabytków w ramach układu urbanistycznego) położony jest w Mościcach, założony został na przełomie lat 20. i 30. XX w. Historia parku
związana jest ściśle z historią powstania Fabryki Zakładów Azotowych. Powierzchnia parku wynosi 8 ha. Granica parku biegnie obok zabytkowego założenia ogrodowego Zakładów Azotowych.
Park Piaskówka o powierzchni 21 ha został założony pod koniec lat 70. na terenach
dawnej kopalni piasku, położonej na północ od śródmieścia. Od czasu założenia nie był pielęgnowany i zatracił swój parkowy charakter, bardziej przypomina obecnie las. Ostatnio prowadzone są prace mające na celu przywrócenie jego pierwotnego charakteru i wykorzystanie jako
miejsce wypoczynku dla mieszkańców Tarnowa.
Park na Górze św. Marcina obejmuje głównie tereny leśne wraz z ruinami czternastowiecznego zamku. Idea powstania w tym miejscu parku sięga 1938 r., kiedy książę Roman
Sanguszko przekazał miastu ten teren. Obecnie powierzchnia parku wynosi 39 ha, z czego większość stanowią tereny leśne. Ponadto na terenie parku znajdują się liczne drogi i ścieżki piesze
oraz rowerowe, obiekty sportowo-rekreacyjne, kawiarnia, basen, punkt widokowy na Tarnów.
Co roku w parku odbywają się wyścigi kolarskie. Dominującymi gatunkami lasotwórczymi są dąb
szypułkowy, buk pospolity i jesion wyniosły. Drzewostan jest stosunkowo młody, z najstarszymi
drzewami osiągającymi wiek ok. 120-140 lat.
Park Sośnina (Soślina) to teren lasów stanowiący własność Skarbu Państwa.
W latach 70. XX w. wprowadzono alejki, ławki, oświetlenie i plac zabaw dla dzieci nadając Sośninie charakter parkowy, lecz nadal jest to las, w którym prowadzi się planowaną gospodarkę leśną.
Planty Kolejowe zostały założone w latach 60. XIX w. jako zieleń towarzysząca browarowi książąt Sanguszków, w 1889 r. przeszły w zarząd miasta (obecna nazwa pochodzi od
znajdującego się naprzeciwko dworca kolejowego). Obszar parku wynosi ok. 2 ha. Obecny układ
parku pochodzi z końca XIX w., kiedy to uporządkowano zaniedbaną zieleń i wytyczono alejki.
W drzewostanie parku dominują drzewa liściaste.
Park Zbylitowska Góra o powierzchni 4 ha to park okalający zespół kościelnoklasztorny Zgromadzenia Najświętszego Serca Jezusa (sióstr Sacre-Coeur). Zespół budynków
wraz z parkiem powstał na początku XX w. na terenie zakupionym od hr. Stanisława Żaby, ostat-
2014
81
niego właściciela wsi Zbylitowska Góra. Wschodnią część parku tworzy jednogatunkowe
i jednowiekowe nasadzenie kasztanowców, posadzonych w regularnej siatce kwadratów.
Park Legionów położony na osiedlu Legionów, został założony w 2001 r. Teren
o powierzchni 3 ha należy do Gminy Miasta Tarnowa, jest to strefa ochronna gazociągu wysokoprężnego. Do 2005 r. trwały prace niwelacyjne tego obszaru, rok później powstała pierwsza alejka oraz w posadzono drzewa. Znaczną powierzchnię parku zajmuje infrastruktura sportowa –
boisko sportowe, tor krosowy oraz plac zabaw.
Park Westerplatte, położony na osiedlu Westerplatte, został założony w 2001 r.
Powierzchnia parku wynosi ok. 1 ha. Głównymi elementami założenia parku są grupy drzew
i rozległe trawniki. Planowane jest uzupełnienie nasadzeń drzew, krzewów i bylin oraz wyposażenie parku w dodatkową infrastrukturę.
Rysunek 26. Lokalizacja parków w Tarnowie
Uzupełnienie terenów zieleni na terenie miasta stanowi zieleń cmentarna, szczególnie starodrzew cmentarza żydowskiego oraz Starego Cmentarza na Zabłociu. Ponadto do
terenów zieleni miasta zalicza się ogrody działkowe, zajmujące łączną powierzchnię
ok. 160 ha i ogrody czasowe zajmujące powierzchnię 16 ha. Na obszarze miasta występują aleje
2014
82
przydrożne wyróżniające się w przestrzeni miejskiej. Trzy spośród nich ze względu na wysokie
walory przyrodniczo-krajobrazowe objęto ochroną uznając za pomniki przyrody: aleja jaworowa
wzdłuż ul. Pszennej, aleja lipowa wzdłuż ul. Obrońców Lwowa, aleja różnogatunkowa przy ul.
Krzyskiej. Dodatkowo wiele wartościowych alei zlokalizowanych jest w Mościcach. Na największą
uwagę zasługuje aleja srebrnych klonów w ciągu ul. Białych Klonów.
Formy ochrony przyrody
Na terenie miasta nie znajduje się wiele obszarów i obiektów prawnie chronionych
– są to pomniki przyrody, rezerwat przyrody „Debrza”, niewielki fragment Obszaru Chronionego
Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego oraz Obszar Natura 2000 Dolny Dunajec. W bezpośrednim
sąsiedztwie znajduje się Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska oraz większa część Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Rysunek 27 lokalizuje wszystkie formy ochrony
przyrody występujące na obszarze miasta.
Rysunek 27. Formy ochrony przyrody występujące na terenie miasta i w bezpośrednim sąsiedztwie
Na terenie miasta objęto ochroną w formie pomnika przyrody 41 obiektów przyrody żywej i nieożywionej, w tym pojedyncze drzewa, grupy drzew, starodrzew parków, aleje
drzew, głazy narzutowe.
2014
83
Tabela 9. Wykaz pomników przyrody na terenie miasta Tarnowa (stan wg danych Urzędu Miasta Tarnowa z 2011 r.)
lp. nr ew.
rok
uchwalenia
rodzaj
pomnika
lokalizacja
pierśnica [cm]
(2005 r.)
ul. Sanguszków - przed pałacem
Sanguszków
obw. 636 cm
1.
014
1987
Platan klonolistny (Platanus x acerifolia)
2.
016
1987
13 drzew różnych gatunków
3.
017
1987
Topola biała (Populus alba)
4.
5.
018
019
1987
1987
6.
020
7.
Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior)
Aleja jaworowa (Acers pseudoplatanus)
ul. N.M. Panny/Narutowicza wokół kościoła
ul. Okrężna - przy moście na
Wątoku
ul. Narutowicza 31
ul. Pszenna
obw. 447 cm
obw. 100-300 cm
1987
Starodrzew Parku Zbylitowska Góra
ul. Pszenna - poniżej Klasztoru
pow. 3,8 ha
204
1987
Głaz polodowcowy
al. Tarnowskich
wys. 150 cm, obw.
275 cm
8.
205
1987
ul. Krzyska
obw. 96 – 372 cm
9.
239
1993
ul. Piłsudskiego
obw. 415 cm
10.
11.
240
241
1993
1993
obw. 290 cm
obw. 300 cm
12.
242
1993
13.
243
1993
Lipa drobnolistna (Tilia cordata)
14.
244
1993
Dąb szypułkowy (Quercus robur)
15.
245
1993
ul. Nowy Świat 48 / ul. PCK
ul. Bema 4-8
ul. Klikowska-boczna, pomiędzy
posesjami nr 190 i 198
ul. Gospodarcza 6 / ul. Słoneczna
ul. Marusarz - 600 m na wschód
od posesji nr 87
ul. Bema 13 - Zgromadz. Sióstr
Urszulanek Unii Rzymskiej
16.
248
1993
różnogatunkowy starodrzew Parku
Strzeleckiego
17.
249
1993
18.
250
1993
19.
258
1995
różnogatunkowy starodrzew Plant Kolejowych
różnogatunkowy starodrzew Parku
Sanguszków
20.
282
1996
21.
283
1996
22.
322
1997
Wiąz szypułkowy (Ulmus leavis)
23.
323
1997
4 wiązy szypułkowe (Ulmus leavis)
24.
355
1997
9 dębów szypułkowych (Quercus robur)
ul. Kościuszki 9 - Przedszkole
25.
1
2002
Głazy narzutowe „Trojaczki”
ul. Piłsudskiego - obok basenu
26.
2
2002
ul. Łanowa - za Pałacem Ślubów
27.
3
2004
Platan klonolistny
ul. Mickiewicza 16
Aleja różnogatunkowa – 76 drzew z
gatunków: 40 szt.-wiąz, 26 szt. - topola
(ch. i wł), 8 szt. – olcha, 1 szt. – jesion, 1
szt. – robinia akacjowa
Dąb szypułkowy „Kościuszko” (Quercus
robur)
Lipa drobnolistna
(Tilia cordata)
obw. 54-268 cm
obw. 458 cm
obw. 430 cm
obw. 341 cm
obw. 409 cm
obw. 340 cm
pomiędzy ul. Słowackiego/
Piłsudskiego/Romanowicza
pow. 7,26 ha
ul. Krakowska / ul. Dworcowa
pow. 2,5 ha
ul. Braci Saków / ul. Sanguszków
pow. 10,0 ha
ul. Głowackiego 76
Uroczysko Lipie - płd.-zach.
część
ul. Kolejowa 37
prawy brzeg potoku Wątok,
200m powyżej mostu ul. Okrężnej
ul. Nowodąbrowska - obok
zbiornika Tarnowskich Wodociągów
obw. 386 cm
obw. 428 cm
obw. 406 cm
obw. 330 cm
obw. 311, 277, 246,
285 cm
obw. 337, 235, 244,
266, 247, 239, 283,
284, 261 cm
największy: wys. 2m,
obw. 10,2 m, masa
28 t
obw. 467 cm, h 27 m,
k 25 m
obw. 313 cm, h 23 m,
k 20m
2014
84
obw. 363 cm, h 30 m,
k 16 m
obw. 342 cm, h 28m,
k 15m
obw. 280 cm, h 19m,
k 18m
obw. 373 cm , h 25m,
k 17m
obw. 235 cm, h 25m,
k 15m
obw. 271 cm, h25m,
k285m
obw. 288 cm, h 25m,
k 18m
obw. 333 cm, h 30m,
k 20m
28.
4
2004
Topola biała (Populus alba)
ul. Rudy Młyny
29.
5
2004
Klon pospolity (Acer platanoides)
ul. Goldhammera
30.
6
2004
Klon jawor (Acer pseudoplatanus)
pl. Morawskiego
31.
7
2005
Jesion wyniosły (Fraxinus excelsior)
ul. Piłsudskiego 24
32.
8
2005
Dąb błotny (Quercus palustris)
ul. Białych Klonów/Głogowa
33.
9
2005
ul. Białych Klonów/Głogowa
34.
10
2005
Jesion wyniosły
al. M. B. Fatimskiej 25
35.
11
2005
ul. Szpitalna 11
36.
13
2007
Aleja lipowa – 141 drzew
ul. Obrońców Lwowa
obw. 78 – 261 cm
ul. Jarzębinowa
obw. 352, 360, 360
cm, h 24m, 25m, 24m
37.
1.4
2008
3 dęby czerwone
38.
15
2009
Lipa drobnolistna (Tilia cordata)
39.
16
2010
dąb bezszypułkowy Wacław (Quercus
petraea)
40.
17
2010
buk zwyczajny Łukasz (Fagus sylvatica)
41.
18
2011
buk szypułkowy (Quercus robur)
działka nr 218/3 obr. 253 ul.
Przedszkolaków
Norwida 14
Norwida 14
działka nr 75/1 obr. 210, ul. H.
Marusarz 106
obw. 288 cm, h 18m
obw. 270 cm
obw. 175 cm
obw. 435 cm
Rezerwat przyrody „Debrza” utworzono Zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 stycznia 1995 r. (M.P. Nr 5, poz. 77). Rezerwat,
stanowiący niewielki (9,5 ha), odizolowany kompleks leśny, otoczony polami i zabudowaniami,
położony jest w północnej części miasta przy ul. Wiśniowej. Celem utworzenia rezerwatu jest
zachowanie zniekształconego florystycznie, wielogatunkowego starodrzewia z bogatym podszytem i runem leśnym. W obrębie rezerwatu występują pomnikowe okazy dębów, lip i buków.
Aktualnie w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu zlokalizowana jest autostrada A4 mająca negatywny wpływ na niniejszy rezerwat.
Obszar Natura 2000 Dolny Dunajec (PLH120085) tworzy rzeka Dunajec na odcinku
od zapory w Czchowie do ujścia do Wisły, wraz z dopływami. Obszar ten stanowi ważną ostoję
wielu gatunków ryb, cennych z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia. Obszar Natura
2000 Biała Tarnowska (PLH120090) obejmuje wąską dolinę rzeki Białej na odcinku od Śnietnicy
do okolic Tarnowa (most w Bistuszowej), są tu dobrze wykształcone i zachowane trzy typy siedlisk typowo nadrzecznych.
W południowej części miasta Tarnów położony jest fragment Obszaru Chronionego
Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego. Został on utworzony na mocy Rozporządzenia Nr 23/96
Wojewody Tarnowskiego z dnia 28 sierpnia 1996 r. (Dz. Urz. Woj. Tarn. Nr 10 z 6 września
1996 r. poz. 60), a jego granice zaktualizowane w Uchwale Nr XVIII/298/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 27 lutego 2012 r. Obszar obejmuje teren Pogórza Karpackiego między
dolinami Dunajca i Wisłoki i stanowi otulinę dla parków krajobrazowych: CiężkowickoRożnowskiego i Pasma Brzanki. Podlega on ochronie ze względu na wyróżniające się krajobrazo-
2014
85
wo tereny o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowych ze względu na możliwości zaspokojenia potrzeb związanych z masową turystyką i wypoczynkiem.
Projektowany użytek ekologiczny Starorzecze Białej znajduje się w południowej
części Tarnowa, przy ul. Rudy-Młyny. Jest to niewielki zbiornik wodny o wymiarach
ok. 400 m na 50 m, położony na pierwszym tarasie zalewowym Białej Tarnowskiej, regularnie
zalewanym podczas wylewów rzeki.
Korytarze ekologiczne
Obszarami ważnymi ze względu na utrzymanie ciągłości systemu przyrodniczego na
terenie miasta są przede wszystkim doliny rzeczne, stanowiące szlaki migracji zwierząt i roślin.
Ich znaczenie staje się większe na terenach zurbanizowanych, intensywnie zagospodarowanych,
o rozwiniętej infrastrukturze komunikacyjnej stanowiącej bariery migracyjne. Ponadto funkcje
korytarzy pełnią wszelkie pasy zieleni pełniące funkcje łącznikowe pomiędzy większymi obszarami pełniącymi funkcje przyrodnicze.
Poza tymi obszarami na terenie miasta nie występują tereny pełniące funkcje ważniejszych korytarzy ekologicznych. Spowodowane jest to brakiem większych kompleksów leśnych oraz znacznym stopniem urbanizacji miasta, część północno-zachodnia miasta zagospodarowana pod funkcje przemysłowe, centrala intensywnie wykorzystana pod funkcje mieszkaniowe, a tereny dotychczas wolne od zabudowy pełnią głównie funkcje użytków rolnych, choć aktualnie bez prowadzonej na nich gospodarki rolnej.
Znaczącą barierę ekologiczną na terenie Tarnowa stanowią: zwarta zabudowa,
szczególnie zlokalizowana w centrum miasta, infrastruktura drogowa, głównie droga krajowa 94
(d. 4) oraz autostrada A4. W celu ograniczenia negatywnego wpływu autostrady A4 na możliwość migracji gatunków, zaprojektowano na terenie miasta lub bezpośrednio przy granicy 8
przepustów. Są to przede wszystkim dostosowane przepusty na ciekach dla płazów i małych
zwierząt, przepusty pod autostradą dla płazów i małych zwierząt oraz jedno przejście pod autostradą dla większych zwierząt.
Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna
Zgodnie z danymi GUS z 2010 r. wskaźnik lesistości na terenie miasta wynosi 3,6%.
Lasy i grunty leśne zajmują powierzchnię 263,3 ha, w tym lasy publiczne zajmują powierzchnię
182,3 ha, w tym grunty publiczne Skarbu Państwa – 127,3 ha (123,3 w zarządzie Lasów Państwowych). Grunty leśne prywatne zajmują powierzchnię 81 ha. Lasy miasta Tarnowa znajdują
się w zarządzie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie pod nadzorem Nadleśnictwa Gromnik. Zgodnie z Planem urządzenia lasu powierzchnia gruntów nadleśnictwa na terenie
miasta wynosi 132,6932 ha. Wszystkie lasy położone w granicach miasta pełnią funkcje ochronne, zgodnie z ustawą o lasach.
2014
86
Zgodnie z danymi GUS z 2005 r. powierzchnia użytków rolnych na terenie Tarnowa
stanowi ok. 33% ogólnej powierzchni miasta (powierzchnia 2 391 ha). Grunty użytkowane rolniczo zlokalizowane są przede wszystkim w północnej i wschodniej części miasta (Krzyż, Klikowa,
Rzędzin). Produkcja rolnicza ma uzupełniający charakter na terenie miasta, niemniej jednak
w ostatnim czasie została zaniechana w znacznym stopniu, o czym świadczą liczne nieużytki.
W ostatnich latach zaobserwować można postępujące uszczuplenie terenów rolnych na skutek
zmiany przeznaczenia na cele nierolnicze, głównie mieszkaniowe, usługowe, komunikacyjne.
Warunki rozwoju tej funkcji są zróżnicowane, elementem sprzyjającym jest duży
udział gleb klas I-III oraz gleb IV klasy bonitacyjnej, korzystne warunki klimatyczne, duży udział
stoków o ekspozycji południowej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej, a także
korzystne ukształtowanie terenu, duży udział wierzchowin i stoków o niewielkich nachyleniach
0-15%. Niemniej jednak ze względu na znaczne zanieczyszczenie powietrza, wód powierzchniowych i wód gruntowych oraz występujące zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi, nie wskazuje
się danych terenów pod uprawę roślin konsumpcyjnych.
2) Diagnoza stanu środowiska i zagrożenia
Z punktu widzenia zdrowia ludzi najistotniejsze znaczenie mają zanieczyszczenia
wody pitnej, w mniejszym stopniu zanieczyszczenia powietrza. Dla funkcjonowania ekosystemów podstawowe znaczenie mają zanieczyszczenie powietrza lub wód powierzchniowych,
wpływające na procesy życiowe roślin i zwierząt, oraz zmieniające stan środowiska, takie jak
eutrofizacja, powodująca niekorzystne zmiany w ekosystemie wód, zakwaszenie oraz uciążliwości powodowane hałasem.
Rzeźba terenu
Ze względu na silną urbanizację i rozwój przemysłu, na terenie miasta występują
liczne przekształcenia antropogeniczne naturalnej rzeźby. Należą do nich:
 przekształcenia rzeźby na skutek eksploatacji kopalin – wyrobiska i hałdy;
 formy powstałe w wyniku budowy dróg i autostrad – nasypy, wkopy, podcięcia zbocza, rowy;
 regulacja koryt rzecznych i budowa wałów przeciwpowodziowych;
 budowa stawów, zbiorników retencyjnych, osadników – zagłębienia i/lub nasypy;
 niwelacje terenu pod większe place i budynki.
2014
87
Gleby
Rozwój przemysłu w Tarnowie przyczynił się do powstania różnorodnych zanieczyszczeń gleb i wód. Trudne jest określenie obszarów występowania i stopnia zanieczyszczeń,
gdyż składa się na nie wiele czynników. Możliwe jest zaobserwowanie skutków zanieczyszczenia
nawet w znacznym oddaleniu od źródła.
Antropogenicznymi źródłami zanieczyszczeń gleb są obiekty przemysłowe, miejsca
zrzutu ścieków, składowiska (odcieki ze składowisk), złomowiska, magazyny paliw i sieci dystrybucji, stacje przeładunkowe, ponadto źródła obszarowe tj.: rolnictwo (stosowanie nawozów
i pestycydów), wydobycie i przeróbka kopalin, budownictwo itp. Istotnym źródłem zanieczyszczenia na terenie miasta są ponadto ciągi komunikacyjne o dużej intensywności ruchu. Ponadto
w wyniku zabudowy gleby są przekształcane mechanicznie. Znaczącym problemem na terenie
Tarnowa są stare składowiska i tereny poprzemysłowe, zanieczyszczenia wymywane z tych terenów, po latach migracji, mogą dotrzeć do warstw wodonośnych.
Na terenie miasta Tarnów przeprowadzono liczne badania zanieczyszczenia gleb,
przede wszystkim metalami ciężkimi. Analiza badań z lat 2003-2008 wykazała, że stan czystości
gleb uległ poprawie.
Wody powierzchniowe i podziemne
Pobór wody i zrzuty ścieków w Tarnowie są duże. W porównaniu z resztą miast
w Polsce, Tarnów plasuje się na wysokich pozycjach pod względem ogólnego poboru wody
i ilości odprowadzonych ścieków na jednego mieszkańca. Pobierane są zarówno wody powierzchniowe, jak i podziemne, ścieki odprowadzane są do odbiorników powierzchniowych,
przeważają ścieki przemysłowe. Głównym źródłem zanieczyszczeń w Tarnowie są spływy powierzchniowe do kolektorów, zrzuty ścieków przemysłowych i komunalnych oraz dzikie wysypiska.
W ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony
Środowiska przeprowadził w 2010 r. klasyfikację jakości wód powierzchniowych dla Tarnowa.
Badaniem objęto Dunajec, Białą Tarnowską i Wątok. Najistotniejszymi wynikami badania są
stwierdzenia, że :
 woda w Dunajcu nadaje się do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia i wymaga typowego uzdatniania fizycznego i chemicznego;
 Biała i Wątok podlegają zjawisku eutrofizacji ze źródeł komunalnych, Watok dodatkowo
również ze źródeł rolniczych.
W 2010 r. przeprowadzono ocenę stanu chemicznego wód podziemnych. Porównanie wyników badań z wartościami dopuszczalnymi określonymi w rozporządzeniu Ministra
Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. pozwala stwierdzić, że w 2010 r.:
2014
88
 wody w Studni 4-1 w Tarnowie-Świerczkowie nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia benzenu i formaldehydu,
 wody w Studni 4-2 w Tarnowie-Świerczkowie nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia: ogólnego węgla organicznego, formaldehydu oraz stężeń tetrachloroetylenu
i trichloroetylenu,
 wody w Studni 5 w Kępie Bogumiłowickiej nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia: ogólnego węgla organicznego i atrazyny,
 wody w punkcie Zawada nie spełniały wymagań, ze względu na przekroczenia amoniaku.
Powietrze atmosferyczne
Miasto Tarnów położone jest w strefie funkcjonalnej regionu tarnowskiego
o charakterze przemysłowo-urbanistycznym, w której koncentruje się większość potencjału gospodarczego regionu, zwłaszcza przemysłowego i usługowego. Tarnów należy do miast o dużej
skali zagrożenia, zajmuje 25 miejsce wśród 150 najbardziej zagrożonych miast Polski pod względem ilości zanieczyszczeń emitowanych z zakładów szczególnie uciążliwych dla środowiska (GUS,
2010). W mieście występuje wysoki wskaźnik emisji dwutlenku azotu – 88,9 Mg/km2 (krajowy
wskaźnik wynosi 1,03 Mg/km2) i dwutlenku siarki – 68,1 Mg/km2 (krajowy wskaźnik wynosi 5,4
Mg/km2). Porównując emisję zanieczyszczeń w latach 2008–2009 odnotowano nieznaczny spadek ilości zanieczyszczeń.
Głównymi źródłami punktowej emisji zanieczyszczeń powietrza w mieście Tarnów
są przede wszystkim Zakłady Azotowe W Tarnowie-Mościcach S.A. Ponadto znaczny wpływ wywierają Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Przedsiębiorstwo Przemysłu Chłodniczego FRITAR i Zakłady Mechaniczne TARNÓW S.A.
Miasto Tarnów za rok 2010 zostało zakwalifikowane do klasy C, ze względu na stężenia benzo(a)pirenu, pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5. Zakwalifikowanie strefy do klasy C wymaga podejmowania szczególnych działań na rzecz poprawy jakości powietrza.
Zagrożenie hałasem i promieniowaniem elektromagnetycznym
Do głównych źródeł hałasu występujących na terenie miasta Tarnowa zalicza się
komunikację (hałas drogowy i kolejowy) oraz przemysł. Monitoring poziomu hałasu na terenie
miasta Tarnowa przeprowadzony w 2010 r. objął badania poziomu hałasu kolejowego w jednym
punkcie na obszarze miasta Tarnowa i w trzech obiektach przemysłowych. Przekroczone zostały
wartości hałasu w 1 punkcie pomiarowym, oddalonym od torów około 30 m, przekroczenie mieściło się w przedziale od 5 do 10 dB.
2014
89
Promieniowanie elektromagnetyczne
W województwie małopolskim przeprowadzano trzyletni cykl pomiarowy poziomów pól elektromagnetycznych, który zakończono w 2010 r. Na terenie Tarnowa w żadnym z 6
punktów pomiarowych nie odnotowano przekroczenia dopuszczalnych wartości.
Zagrożenie powodziowe
Na dwóch największych rzekach na terenie miasta Tarnowa – Dunajcu oraz Białej
Tarnowskiej odnotowuje się duże wahania amplitud, obie rzeki prowadzą wody z terenów górskich, charakteryzujących się brakiem zdolności retencyjnych. Wskutek czego wezbrania mają
charakter nagły i nierzadko stwarzają zagrożenie dla przyległych terenów. Ze względu na istniejące zagrożenie powodziowe obydwie rzeki w miejscach szczególnie niebezpiecznych posiadają
obwałowanie.
Rysunek 28 ilustruje zagrożenie powodziowe występujące na terenie Tarnowa.
Rysunek 28. Zagrożenie powodziowe występujące na terenie miasta
2014
90
Wątok jest potokiem o charakterze wyżynnym, co oznacza, że często występują
w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Wątok często
wylewa, prowadząc do powodzi i podtopień. Przyczyną jest słabe zalesienie i użytkowanie rolnicze zlewni, prowadzące do słabych zdolności retencyjnych. Wątok nie jest obwałowany, jedynie
w końcowym odcinku, wyposażony jest w prawobrzeżny wał cofkowy o dł. 740 m.
Zasięg obszarów szczególnego zagrożenia powodzią został określony w operacie
sporządzonym dla Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie dla rzeki Dunajec oraz
Biała Tarnowska. W 2011 r. sporządzono opracowanie pn. „Potok Wątok – koncepcja zabezpieczenia powodziowego potoku w km 0+000 – 24+680 w gm. Miasto Tarnów, Skrzyszów, Ryglice”,
które analizuje istniejące zagrożenie powodziowe na terenie zlewni Wątoka oraz określa możliwości jego obniżenia poprzez zaproponowane działania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.
Flora i fauna
Stan zbiorowisk roślinnych uzależniony jest od czynników środowiskowych oraz antropogenicznych, związanych z bezpośrednią działalnością człowieka, przede wszystkim:
 miejskie i przemysłowe zanieczyszczenie powietrza,
 intensywne zasolenie podłoża w pobliżu dróg,
 presja zabudowy na sąsiadujące kompleksy leśne, powodująca przerwanie połączeń przyrodniczych;
 nadmierna penetracja lasów, dewastacja, zaśmiecanie, podpalenia, itp.
 autostrada A4 – degradacja terenu zajętego pod pas drogowy oraz terenów przyległych.
Obszary zdegradowane i wymagające rekultywacji
Do obszarów stwarzających zagrożenie dla środowiska należy zaliczyć przede
wszystkim zakłady i tereny przemysłowe (osadniki, zanieczyszczone powierzchnie) powodujące
zanieczyszczenie wszystkich komponentów środowiska – powietrza, wód podziemnych i powierzchniowych, gruntu orz klimatu akustycznego. Aktualnie na jednym z osadników Zakładów
Azotowych – osadnik Czajka, prowadzona jest rekultywacja. Ponadto negatywnie na stan środowiska wpływają tereny składowania odpadów oraz wyrobiska, na terenie których obserwuje się
nielegalne składowanie odpadów.
3) Wskazania dla zagospodarowania przestrzennego
Podstawową zasadą przy określaniu kierunków studium powinna być zasada zrównoważonego rozwoju miasta, przez co rozumie się dostosowanie przeznaczenia terenów
i sposobu zagospodarowania do zróżnicowanych predyspozycji środowiska:
2014
91
 główna funkcja – osadnictwo – posiada aktualnie najlepsze warunki rozwoju w północnowschodnich i wschodnich krańcach miasta, w obrębie wierzchowin i stoków Płaskowyżu
Tarnowskiego,
 wykluczenie spod zabudowy terenów narażonych na osuwanie się mas ziemnych,
o nachyleniu terenu powyżej 20%, terenów tarasów zalewowych Dunajca oraz Białej
w obrębie obwałowań, terenów o gruntach słabonośnych i poziomie wód gruntowych
powyżej 2 m,
 intensywniejsze wykorzystanie terenów już zainwestowanych i rehabilitacja obszarów zdewastowanych,
 ograniczenie procesu kurczenia się powierzchni terenów niezainwestowanych, otwartych,
aktywnych biologicznie poprzez przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się rozproszonej zabudowy; dążenie do koncentrowania zabudowy – działania przyczyniające się do obniżenia kosztów budowy i obsługi infrastruktury technicznej, a tym samym do zachowania
większych zwartych kompleksów obszarów o funkcjach przyrodniczych, niezbędnych dla
wypoczynku i zdrowia ludzi,
 poprawa struktury i funkcji systemu przyrodniczego miasta (SPM) – stworzenie ciągłej, przenikającej tereny zurbanizowane struktury przestrzennej łączącej najbardziej wartościowe,
różnorodne tereny zieleni i fragmenty terenów otwartych w mieście, a także zapewniającej ich powiązanie z terenami pozamiejskimi. Dotychczasowe zagospodarowanie miasta
przyczyniło się do znacznego rozczłonkowania obszarów przyrodniczych, przez co nie stanowią ciągłego systemu; obszary niezabudowane (obszary leśne, użytki zielone) należy
wykorzystywać na cele wzbogacenia systemu przyrodniczego miasta, chroniąc przed postępującą urbanizacją i przeznaczeniem na cele budowlane,
 ze względu na niewielki udział kompleksów leśnych na terenie miasta, a duży stopień zanieczyszczenia, wskazane jest zachowanie istniejących kompleksów leśnych oraz dążenie do
zwiększenia stopnia lesistości miasta poprzez tworzenie zwartych kompleksów leśnych,
 poprawa klimatu miasta poprzez zwiększanie przewietrzania, obniżanie emisji zanieczyszczeń oraz wysoki udział terenów zieleni w strukturze miasta, w tym zachowanie roślinności poprawiającej klimat akustyczny oraz warunki aerosanitarne, w szczególności roślinność wzdłuż ciągów komunikacyjnych, torów kolejowych, terenów przemysłowych,
 zachowanie zadrzewień towarzyszących ciągom komunikacyjnym oraz ciekom i kanałom,
stanowiących ciągi ekologiczne o znaczeniu lokalnym,
 zachowanie przejść i przepustów dla zwierząt wzdłuż tras szybkiego ruchu (w tym wzdłuż autostrady – zgodnie z projektem drogowym),
 kształtowanie otuliny biologicznej wokół cieków, przede wszystkim na terenach bezpośrednio z nimi graniczących i przeznaczonych do zainwestowania (ochrona przed spływem zanieczyszczeń),
 poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych poprzez uporządkowanie gospodarki
wodno-ściekowej, w tym na terenach o rozproszonej zabudowie,
 kształtowanie ciągów komunikacyjnych pod transport o charakterze zbiorowym, rozwój komunikacji pieszej i rowerowej,
2014
92
 ograniczenie spływów powierzchniowych do rzek, w szczególności z terenów przemysłowych
i innych silnie zanieczyszczonych, poprzez zachowywanie dużego udziału powierzchni terenu biologicznie czynnego,
 przeciwdziałanie powstawaniu dzikich wysypisk,
 konieczność likwidacji obszarów zagrożenia ekologicznego, czyli obszarów, na których wskutek presji przemysłowej i urbanistycznej, zanikły procesy samoregulacyjne w przyrodzie,
 rekultywacja gleby i grunty zdegradowane, w celu przywrócenia wartości użytkowych terenu.
2014
VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
93
VII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU
DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Długoletnia historia Tarnowa ma swoje odzwierciedlenie w zachowanym dziedzictwie kulturowym, zwłaszcza w charakterze poszczególnych układów urbanistycznych, a także
w poszczególnych obiektach pochodzących z różnych okresów historycznych.
W latach 1988 – 1991 sporządzone zostało Studium historyczno-urbanistyczne miasta Tarnowa, opracowane przez zespół Bogusława Krasnowolskiego. Studium to zawiera bardzo
szczegółową charakterystykę stanu zachowania dziedzictwa kulturowego na terenie miasta oraz
wytyczne konserwatorskie dla współczesnego zagospodarowania poszczególnych części miasta.
Jednakże z uwagi na znaczne przekształcenia w strukturze przestrzennej Tarnowa od czasu sporządzenia Studium historyczno-urbanistycznego, utrudniona jest pełna realizacja ustalonych
wytycznych (sporna może być kwestia zasięgu terenów ścisłej ochrony konserwatorskiej bez
zabudowy w obszarach, w których rozwój zabudowy już postępuje). Konieczna jest aktualizacja
wytycznych konserwatorskich odnośnie zasad zagospodarowania na terenach objętych ochroną
konserwatorską.
Układy i obiekty zabytkowe
Wśród układów i obiektów zabytkowych zlokalizowanych na terenie miasta 66 jest
objętych ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków (zgodnie z wykazem w tabeli 10),
natomiast ponad 800 obiektów ujętych jest w ewidencji zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (zgodnie z wykazem nr 1). Przy czym należy zauważyć, że obiekty figurujące na liście
ewidencyjnej WKZ mogą mieć różny stan zachowania, tj. mogły zostać poddane rozbudowie,
nadbudowie czy przebudowie przy jednoczesnej utracie wartościowych elementów zabytkowych, część z nich (dotyczy to zwłaszcza zabudowy dawnych wsi Klikowa, Krzyż, Rzędzin) ze
względu na zły stan techniczny mogła zastać rozebrana.
Po analizie wartości kulturowych miasta wskazano ponadto obiekty, które również
powinny być zaliczone do elementów dziedzictwa kulturowego objętych ochroną.
Do najcenniejszych elementów dziedzictwa kulturowego, objętych wpisem do rejestru zabytków, należy zaliczyć m.in:
 zespół staromiejski objęty ulicami: Wałową(po zewnętrznej stronie ulicy), Szeroką, Bernardyńską od Placu Morawskiego do Placu Świętego Ducha, Placem Świętego Ducha, ul. Targową do Wałowej, licząc po stronie zewnętrznej wymienionego pierścienia ulic i placów.
Średniowieczny rynek otoczony kamienicami wzniesionymi w większości w XVI-XVIII w.,
w tym budynki z podcieniami, jest jednym z najcenniejszych przykładów tego typu architek-
2014
94
VII.
UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
tury w kraju. Zlokalizowany centralnie gotycki budynek ratusza wzniesiony w XV w. później
wielokrotnie przebudowywano nadając mu ostatecznie cechy stylu renesansowego.
Rysunek 29. Zabytkowe układy i obszary na terenie miasta
 układ urbanistyczny miasta z XVIII - XIX w. ograniczony ulicami: od północy ul. Słowackiego,
Poniatowskiego, od wschodu ul. Starodąbrowską, od południa ul. Narutowicza, Konarskiego, potokiem Wątok, od zachodu ul. Krasińskiego wraz z ul. Krakowską i Lwowską (z wykluczeniem zespołu Starego Miasta po zewnętrznej granicy ul. Wałowej) jako głównymi osiami
perspektywicznymi układu, wytworzony został podczas austriackiej regulacji miasta, z wieloma wartościowym obiektami.
 układ urbanistyczny osiedla mieszkaniowego Mościce zamknięty ulicami: Chemiczną, Lipową, Zawadzkiego, Akacjową, Czerwonych Klonów i Zbylitowską.
Osiedle zaprojektowane w latach 1927 – 1929 jako realizacja idei miasta – ogrodu oparte
jest o osiowe kompozycje z regularną siatką ulic, które tworzą aleje ze szpalerami drzew.
Zespół tworzą budynki użyteczności publicznej oraz parterowa i piętrowa zabudowa mieszkalna sytuowana na dużych działkach ogrodowych symetrycznie względem alei. Podstawowa oś (ul. Czerwonych Klonów) ukierunkowana od północy na główny budynek Zakładów
2014
95
Azotowych, natomiast od południa na dom kultury, krzyżuje się z wytyczonymi do niej prostopadle ulicami. Układ tworzy również park im. Eugeniusza Kwiatkowskiego wytyczony na
planie kwadratu.
 Zespół dworsko-parkowy w Gumniskach
Klasycystyczny pałac wzniesiony w 1799 r. z inicjatywy Hieronima Sanguszki jako letnia rezydencja rozbudowany został w 2. poł. XIX w. Budynek od 1945 r. użytkowany jest jako siedziba Zespołu Szkół Ekonomiczno – Ogrodniczych. Park założony został w XVIII / XIX w. jako
układ krajobrazowy o nieregularnej kompozycji wraz z układem wodnym. W latach późniejszych fragment parku przed tarasem pałacu przekształcono w symetryczny układ parterowy
z fontanną. Zespół obejmuje również zabudowę towarzyszącą – budynek administracyjny,
dom ogrodnika, dawny dom narzędzi ogrodniczych, dawną pompownię wody, zabudowę
folwarczną.
 dworcowy zespół urbanistyczny
Secesyjny gmach dworca kolejowego wybudowany został w latach 1906 – 1910 na wzór
dworca lwowskiego. Budynek dworca oraz plac dworcowy zostały poddane gruntownej
modernizacji w 2010 r. przy zachowaniu oryginalnych elementów projektu.
 relikty zamku Tarnowskich na Górze Św. Marcina,
Powstała staraniem Spycimira Leliwity w związku z lokacją miasta w 1330 r. budowla wznoszona była do ok. 1342 r. i obejmowała zamek wysoki oraz zamek dolny z zapleczem gospodarczym. Zamek odbudowywano i przebudowywano kilkukrotnie, m.in. po najeździe węgierskim z 1441 r., staraniem hetmana Jana Tarnowskiego w XVI w. poprzez nadanie mu
charakteru rezydencji obronnej o cechach renesansowych wraz z budową systemu obronnego. Zamek opuszczony został w 1. połowie XVIII w. i rozebrany w celu pozyskania materiału budowlanego. Obecnie zachowały się ruiny zespołu obejmujące dolne partie muru
zamku wysokiego i dolnego oraz relikty fortyfikacji ziemnych i murowanych.
 kościół p.w. Najświętszej Marii Panny (na Burku)
Drewniany kościół gotycki, konsekrowany w 1462 r., zlokalizowany jest nad potokiem Wątok. Jego jednonawowa konstrukcja przekryta jest gontem i słupową wieżą z baniastym
hełmem, również krytym gontem.
 kościół p.w. Świętej Trójcy (na Terlikówce)
Kościół wzniesiony został w 1589 r. jako drewniana, kryta gontem jednonawowa świątynia
zwieńczona dwukondygnacyjną wieżą z baniastym hełmem o ośmiobocznej latarni oraz
z iglicą. Wnętrze kościoła posiada cechy barokowe i manierystyczne, ołtarz główny pochodzi
z 1. poł. XVII r.
2014
96
VII.
 kościół p.w. Podwyższenia Krzyża oo. bernardynów (ul. Bernardyńska 13)
Budowla zakonu ss. bernardynek, ukończona w 1680 r., została przejęta w 1789 r. przez oo.
bernardynów. Kościół nosi cechy barkowe, jest jednonawowy, murowany i tynkowany.
 dawny zespół klasztorny oo. bernardynów (ul. Bernardyńska 24)
Pierwotnie gotycki kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej wzniesiony został jako budowla gotycka
w 1468 r. dla przybyłych do miasta oo. bernardynów. Po pożarze, który zniszczył kościół
rozbudowano go w drugiej połowie XVIII w., po czym w 1789 r. decyzją władz austriackich
odebrano oo. bernardynom klasztor wraz z kościołem. Otrzymali oni wówczas pobliski kościół ss. bernardynek po kasacie zakonu żeńskiego. W XIX w. budynki przebudowano na cele
świeckie (Sąd Szlachecki). Podział budowli kościoła na kondygnacje i nadanie cech klasycystycznych fasadzie doprowadziło do zatracenia pierwotnego charakteru zespołu.
 kościół katedralny p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
Budowla wzniesiona została jako kościół parafialny w wyniku lokacji miasta w 1330 r. pierwotnie jednonawowy. Po podniesieniu do rangi kolegiaty w 1400 r., a następnie katedry
w 1786 r. został wielokrotnie poddawany rozbudowie. Kościół gotycki z elementami neogotyckimi z późnobarokową kaplicą stanowi murowaną konstrukcję trójnawową bazylikową.
We wnętrzu znajdują się renesansowe nagrobki rodu Tarnowskich oraz manierystyczne rodu Ostrogskich
 park miejski - Ogród Strzelecki
Park założony został w latach 1866 – 1869 w układzie krajobrazowym z wydzieloną przy zachodniej granicy częścią gospodarczą (później ów ogród warzywny przekształcono
w ogródek jordanowski). Założenie zachowało w ogólnych zarysach pierwotną kompozycję
z nieregularnym, krętym układem alejek. W północnej części parku w latach 20. XX w. zlokalizowano Mauzoleum gen. Józefa Bema w formie dwurzędowej kolumnady z sarkofagiem,
na którym widnieją inskrypcje w języku polskim, węgierskim i tureckim. Na terenie parku
znajduje się również neogotycki pałac Towarzystwa Strzeleckiego, dom ogrodnika, zabytkowa fontanna, studnia oraz ogrodzenie.
 stary cmentarz przy ul Narutowicza
Cmentarz złożony w 1787 r. w późniejszych latach był kilkukrotnie powiększany, natomiast
oficjalnie zamknięto go w 1928 r. Najstarszy nagrobek Księżnej Marii z Lubomirskich Radziwiłłowej pochodzi z 1795 r. Do najcenniejszych obiektów zlokalizowanych na terenie cmentarza należy zaliczyć dwie kaplice – mauzoleum Radzikowskich z pocz. XIX w. oraz mauzoleum Sanguszków z lat 1868 – 70.
2014
97
 cmentarz żydowski przy ul. Starodąbrowskiej
Cmentarz założony pod koniec XVI w. na podstawie przywileju na cmentarz dla gminy żydowskiej Tarnowa z 1583 r. jest bardzo dobrze zachowany. W latach 1942 – 43 kirkut był
miejscem kaźni Żydów podczas likwidacji tarnowskiego getta.
Ochroną prawną poprzez wpisanie do rejestru zabytków objętych zostało 66 elementów zlokalizowanych na terenie Tarnowa. Wśród nich są 3 układy urbanistyczne obejmujące
centralną część miasta oraz fragment dzielnicy Mościce, 1 zespół urbanistyczny i jeden zespół
pałacowo – parkowy. Największą grupę wśród budynków zabytkowych w wykazie tworzą kamienice (35 obiektów). Na listę wpisanych jest również 8 obiektów sakralnych, 5 dworków bądź
willi, 5 obiektów użyteczności publicznej, 3 cmentarze i jedna kaplica cmentarna. Rejestrem objęte jest ponadto miejsce historyczne, park miejski, obiekt techniki, a także ruiny zamku.
wykres 3. Procentowy udział poszczególnych typów obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków
Poniższa tabela zawiera wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków.
Tabela 10. Obiekty wpisane do rejestru zabytków
nr wpisu do
rejestru
data wpisu
do rejestru
XIV - XVI w.
A-130
24.09.1934
Śródmieście
XVIII - XIX w.
A-86
12.04.1976
Mościce
lata 20. XX w.
A-208
17.12.1978
l.p.
obiekt
lokalizacja
1
układ urbanistyczny - zespół staromiejski
Stare Miasto
2
układ urbanistyczny XVIII - XIX w.
3
układ urbanistyczny - osiedle Mościce
datowanie
2014
98
VII.
l.p.
obiekt
lokalizacja
datowanie
data wpisu
do rejestru
4
dworcowy zespół urbanistyczny
(gmach dworca głównego, wiaty
peronowe, pl. Dworcowy, ul.
Dworcowa)
ul. Dworcowa
XIX / XX
A-80
3.11.1975
5
zespół pałacowo-parkowy w Gumniskach (pałac, oficyna, 2 budynki
administracyjno - gospodarcze,
spichrz, ogród)
Gumniska
XVIII / XIX
A-55
19.11.1968
6
ruiny zamku Tarnowskich
Góra św. Marcina, ul.
Wypoczynkowa
1340 r.
A-119
25.10.1976
7
ratusz
Rynek 1
XIV
582 (stary nr)
20.10.1936
8
Ogród Strzelecki, ob. park miejski
XIX
A-81
13.12.1975
9
kościół p.w. Podwyższenia Krzyża
oo. bernardynów
ul. Bernardyńska 13
XVIII
A-185
24.04.1970
10 zespół klasztorny oo. bernardynów
ul. Bernardyńska 24
2. poł XV, XIX
A-419
16.06.1998
11 Katedra p.w. Narodzenia NMP
Plac Katedralny
ok.1400, 1887 1897
A-228
25.09.1980
zespół zabudowy - dom kapituły
12 (muzeum), dom Mikołajowskich,
scholasteria
Plac Katedralny
XVI
A-338
18.07.1991
13
kościół pomocniczy p.w. Świętej
Trójcy na Terlikówce (drewniany)
ul. Tuchowska 5
1562, 1857
A-187
25.04.1970
14
kościół pomocniczy p.w. NMP na
Burku (drewniany)
ul. Konarskiego / ul.
Najświętszej Marii
Panny
XV, XVII
A-186
24.04.1970
15
kościół parafialny p.w. Św. Rodziny
wraz z plebanią
ul. Krakowska 41
1904-07 r.
A-319
19.10.1988
zespół klasztorny urszulanek (budynek internatu, budynek szkolny,
16
budynek klauzury, ogród i dziedziniec klasztorny)
ul. Gen.J. Bema
XIX/XX
A-80/M
22.03.2007
17 Stary Cmentarz
ul. Narutowicza
XVIII
A-127
11.06.1977
A-125
18.06.1977
kaplica Św. Józefa, kaplica grobowa ul. Narutowicza, Stary 1805, 186918
Sanguszków
Cmentarz
1871
19 cmentarz żydowski
20 cmentarz wojenny nr 200
ul. Szpitalna
ul. Chyszowska
XVI
1915 r.
A-22
A-54/M
28.09.1976
5.05.2006
miejsce historyczne - skwer z ka21 mieniem węgielnym osiedla "Nasz
Dom" ("Za Torem")
ul. Obrońców Lwowa
1934 r.
A-411
2.02.1998
ul. Piłsudskiego 4
1883 r.
A-23/M
14.11.2005
23 komin d. browaru Sanguszków
ul. Narutowicza 1
1894 r.
A-143/M
4.04.2008
24
25
26
27
28
ul. Batorego 19
ul. Gumniska 30
ul. Brodzińskiego 5
1 poł. XIX
2 poł. XIX
1905 r.
1906 r.
1908 r.
A-225
A-48/M
A-145
A-146
A-242
6.09.1980
22.03.2006
1.03.1978
1.03.1978
14.05.1982
22
2014
nr wpisu do
rejestru
Gmach I Liceum Ogólnokształcącego
dworek
willa, ob. Urząd Stanu Cywilnego
kamienica
kamienica
kamienica
l.p.
obiekt
lokalizacja
datowanie
nr wpisu do
rejestru
data wpisu
do rejestru
29 zespół willowy
ul. Jarzębinowa 9
1920 r.
A-63/M
21.07.2006
30 kamienica
Plac Kazimierza Wielkiego 2
pocz. XX
A-362
3.11.1993
pocz. XIX
1874 r.
l poł. XIX
2 poł. XIX
2 poł. XIX
A-120
A-320
A-224
A-135
A-380
25.10.1977
15.02.1989
25.08.1980
9.12.1977
3.10.1994
pocz. XX
A-415
7.05.1998
XVIII/XIX
1900-1905 r.
ok. 1900 r.
pocz. XX
A-221
A-237
A-236
A-408
17.08.1980
9.10.1981
9.10.1981
30.12.1997
A-27/M
7.07.2005
A-208
17.12.1979
A-67/M
A-156/M
A-230
A-109/M
A-17/M
A-394
A-369
A-383
A-388
A-413
A-412
A-397
A-370
A-371
167 (stary nr)
585 (stary nr)
586 (stary nr)
A-30/M
A-1204/M
A-12/M
A-137
A-229
A-84
20.12.2006
25.08.2008
16.10.1980
23.08.2007
5.04.2004
6.09.1996
17.11.1993
4.05.1995
20.11.1985
30.04.1998
10.03.1998
29.11.1996
17.11.1993
18.11.1993
19.05.1947
14.07.1933
17.01.1936
29.09.2005
22.04.2010
12.12.2003
14.12.1977
7.10.1980
30.03.1976
A-407
26.11.1997
31
32
33
34
35
zajazd, ob. dom
szkoła
dworek
kamienica z oficynami
kamienica z oficynami
36 kamienica, ob. Hotel Bristol
37
38
39
40
zespół dworku
kamienica
kamienica
kamienica
ul. Kołłątaja 1
ul. Kopernika 5
ul. Konarskiego 15
ul. Krakowska 2
ul. Krakowska 8
ul. Krakowska 9,
Nowy Świat 3
ul. Krakowska 10
ul. Legionów 14
ul. Legionów l6
ul. Narutowicza 33
41 budynek Wodociągów Tarnowskich ul. Narutowicza 37
pocz. XX
42
budynek Urzędu Dozoru Technicznego
ul. Czerwonych Klonów 6
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica
kamienica (budynek starostwa)
kamienica
kamienica
kamienica (sala lustrzana)
ul. Piłsudskiego 3
ul. Rogoyskiego 28
ul. Rogoyskiego 30
Rynek 3
Rynek 4
Rynek 8
Rynek 9
Rynek 10
Rynek 12
Rynek 13
Rynek 14
Rynek 15
Rynek 16
Rynek 17
Rynek 19
Rynek 20
Rynek 21
Rynek 22
Rynek 24
Plac Sobieskiego 5
ul. Sowińskiego 11
ul. Sowińskiego 13
ul. Wałowa 10
XIX/XX
1913 r.
XVI
l poł. XIX
XVI-XVII
XVI
XVIII-XIX
XVI
XVI
ok. XVI
3 ćw. XIX
XVI
2 poł. XIX
2 poł. XVI
2 poł. XVI
2 poł. XVI
XVI-XVII
XVI-XVII
poł. XIX
1906 r.
1913 r.
1880-82 r.
ul. Żydowska 20
poł. XVI
66 kamienica
99
na podstawie informacji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
Rysunek zmiany studium nr 2d prezentuje zagadnienia w zakresie dziedzictwa kulturowego na mapie całego miasta. Lokalizację obiektów objętych rejestrem zabytków oraz
2014
100
VII.
obiektów ujętych w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na obszarze centrum
miasta ilustruje Rysunek 30.
Rysunek 30. Zabytki na obszarze centrum miasta
Analiza wartości kulturowych pozwala na wysunięcie wniosku o rozpatrzenie możliwości objęcia ochroną następujących obiektów i zespołów zabytkowych, które niezależnie od
swojej wartości historycznej, stanowią o wartości fizjonomii miasta i jej różnorodności:
 układ urbanistyczny Plac Świętego Ducha, ob. Plac gen. J. Bema, wykształcony w XV w.
 układ urbanistyczny Placu Drzewnego, wytyczony w 1784 r.
 układ urbanistyczny zespołu zabudowy osiedla pracowniczego Warsztatów Kolejowych
z lat 20. XX w. zamknięty ulicami Warsztatowa – Skorupki, Ogrodowa – Kassali
 alejowe ukształtowanie ul. Piłsudskiego, 1884 r.
 fortyfikacje miejskie
 kościół parafialny p.w. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej z lat 1957 – 1960
 kościół parafialny p.w. Świętego Krzyża i Świętego Filipa Neri przy ul. Piłsudskiego
z końca XIX w.
 kościół parafialny p.w. św. Krzyża i Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krzyżu z lat
1909 – 1910
2014















101
zespół Szpitala Miejskiego przy ul. Szpitalnej z lat 1861 – 1912
Wielkie Schody
schody w ciągu ul. Basztowej
most kolejowy na Białej Tarnowskiej
strażnica na lewym brzegu rz. Białej przy moście kolejowym
dawny zespół młyna Szancerów przy ul. Kołłątaja
zespół budynków zlokalizowanych przy ul. Taras 4 i Targowa 12
mur obronny przy klasztorze oo. bernardynów (od ul. Franciszkańskiej)
Bima - pozostałość po renesansowej synagodze
budynek administracyjny dawnego browaru Sanguszków przy ul. Krakowskiej
zespół obiektów stadniny koni w Klikowej z lat 20-tych XX w.
zespół zabudowy z początku lat 50-tych XX w przy ul. Lwowskiej
osiedle urzędnicze z lat 20-tych XX w. w Mościcach
osiedle mieszkaniowe „Za Torem” w Mościcach
zespół kościoła i klasztoru ss. Miłosierdzia Serca Bożego z dawną szkołą dla panien przy
ul. Owsianej.
Ponadto w Tarnowie zlokalizowanych jest 65 kapliczek, krzyży, figur, pomników:
 Plac katedralny, figura MB na postumencie, 1884 r.,
 ul. Szopena 15, figura MB na postumencie, 1890 r.,
 ul. Panny Marii, figura MB na postumencie (przy plebani), 1930 r.,
 ul. Panny Marii 7, figura MB w sztucznej skale, 1947 r.,
 ul. Tuchowska, kapliczka przy nasypie, św. Walentego,
1798 r.,
 ul. Tuchowska, we wnęce muru cmentarza starego,
1927–31 r., z figurą św. Stanisława Szczepanowskiego,
 ul. Klikowska 45, posąg na postumencie, 1925 r.,
 ul. Gumniska 18–20, krzyż-figura, 1892 r., neogotycka;
 ul. Krakowska 41, kapliczka kubaturowa, ok. poł. XIX w.,
 ul. Krakowska 127, kapliczka kubaturowa, I poł. XIX w.,
 ul. Głowackiego 73, Grupa Ukrzyżowania na postumencie, poł. XIX w.,
 ul. Głowackiego 3, figura na postumencie, poł. XIX w.,
 ul. Głowackiego 24, figura na postumencie, XIX/XX w.,
 ul. Mościckiego 177, Chrystus na postumencie, 1888 r.,
 ul. Mościckiego 125, Chrystus na postumencie, 1925 r.,
 ul. Mościckiego 134, krzyż drewniany z wizerunkiem
Chrystusa, ok. 1925 r.,
 ul. Do Huty, krzyż drewniany z wizerunkiem Chrystusa,
1925 r.,
 ul. Pszenna 3, grota z figurą MB, pocz. XX w.,
 ul. Pszenna 3, figura na postumencie, pocz. XX w.,
 ul. Mokra (nad stawem), kapliczka na drzewie, 1917 r.,
 ul. Mokra, krzyż drewniany, pocz. XX w.,
 ul. Krakowska (obok cm. wojennego), krzyż drewniany
(metalowy?), 1914r.,
 ul. Liściasta 216, krzyż drewniany, pocz. XX w.,
 ul. Klikowska/Niedomnicka, figura na postumencie,
1936 r.,
 ul. Zagumnie 69, krzyż drewniany z kapliczką szafkową,
1984 r.,
 ul. Klikowska 169, krzyż drewniany, 1956 r., w miejscu
starszego wg tradycji na mogile zmarłych na zarazę,
 przy ogrodzeniu kościoła parafialnego w Klikowej, krzyż z
kapliczką szafkową, 1960 r., w miejscu starszego wg
tradycji na mogile powstańców (?),
 ul. Czerwona/Daleka, kapliczka szafkowa na drzewie,
1900 r.,
 ul. Azotowa/Lipowa, krzyż żeliwny, 1954 r., w miejscu
starszego wg tradycji na mogile dzieci zmarłych na
cholerę,
 ul. Tuchowska, figura na postumencie, 1900 r.,
 ul. Tuchowska (przy kościele p.w. św. Trójcy), figura na
postumencie, 1892 r.,
 ul. Tuchowska, j.w., krzyż drewniany, 1911 r.,
 Góra św. Marcina, krzyż drewniany (metalowy?), 1935 r.,
 ul. H. Marusarz, kapliczka kubaturowa, I poł. XIX w.,
2014
102
VII.
 ul. H. Marusarz 73, kapliczka murowana w kształcie słupa, 1929 r.,
 ul. H. Marusarz 69, krzyż betonowy, ok. 1930 r.,
 ul. H. Marusarz 45, krzyż drewniany, ok. 1943 r.,
 ul. Lwowska 136, kapliczka kubaturowa, II poł. XIX w.,
 Cmentarz na Rzędzinie, kapliczka kubaturowa przeniesiona z ul. Narutowicza, II poł. XIX w.,
 ul. Braci Saków 24, murowana w kształcie słupa,
XVIII/XIX w.,
 ul. Braci Saków 75, sztuczna grota z figurą, 1906 r.,
 ul. Braci Saków 43, figura na postumencie, 1912 r.,
 ul. Lwowska 38, figura MB na postumencie, 1904 r.,
(ogród ss. felicjanek),
 ul. Lwowska 36, krzyż drewniany, ok. 1910 r.,
 ul. Tarnowskiego 1, krzyż drewniany, ok. 1875 r.,
 ul. Orkana 100, krzyż drewniany, 1918 r.,
 ul. Nowodąbrowska, kapliczka murowana w kształcie
słupa, XIX/XX w.,
 ul. Nowodąbrowska 143, kapliczka kubaturowa, k. XVIII
w.,
 ul. Nowodąbrowska 112/114, figura na postumencie,
1946 r.,
 ul. Legionów 56, figura na postumencie, 1865 r.,
 ul. Starodąbrowska 33, figura na postumencie,
ok. 1933 r.,
 ul. Prostopadła, figura na postumencie, 1936 r.,
 ul. Wiśniowa, kapliczka murowana w kształcie słupa,
1939 r.,
 ul. Wilcza 9, kapliczka szafkowa na słupie, 1903 r.,
 ul. Rzeczna 2, figura MB, murowana, pocz. XX w.,
 ul. Tuchowska, figura MB z Dzieciątkiem, ok. 1900 r.,
 ul. Kościuszki 75, krzyż na postumencie, 1901 r.,
 ul. Orkana 43A, kapliczka z figurą Chrystusa i MB, I poł.
XIX w.,
 ul. Orkana 33, krzyż drewniany, pocz. XX w.,
 ul. Piłsudskiego, Pomnik Nieznanego Żołnierza, 1920 r.,
 ul. Piłsudskiego, Pomnik K. Brodzińskiego, 1884 r.,
 ul. Piłsudskiego, Pomnik J. Szujskiego, 1886 r.,
 pl. im. 5. Pułku Strzelców Konnych, pomnik, 1923 r.,
 pl. Kazimierza Wielkiego, Pomnik A. Mickiewicza,
1900 r.,
 ul. Mickiewicza, kaplica na dziedzińcu przed budynkiem
d. koszar piechoty.
Tarnów charakteryzuję się bardzo wysokimi walorami w zakresie dziedzictwa kulturowego w skali regionu. Wiąże się to z wieloletnią historią miasta i wykształceniem bardzo wartościowych układów urbanistycznych, tworzonych przez cenną architekturę z różnych okresów.
Stan zachowania obiektów objętych rejestrem jest zadowalający. Sytuacja nie jest
jednak podobna w odniesieniu do wielu budynków ujętych w ewidencji zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (zwłaszcza na terenach dawnych wsi Krzyż, Klikowa, Rzędzin). W celu
ochrony wszystkich elementów dziedzictwa kulturowego tworzących tożsamość miasta należy
sporządzić miejski program opieki nad zabytkami. Zgodnie z założeniami służyłby on aktualizacji
zabytkowych zasobów miasta, weryfikacji i poprawie stanu zachowania zabytków, wykorzystania
ich na potrzeby społeczne, gospodarcze i edukacyjne.
Zgodnie z wojewódzkim programem opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata
2010 – 2013 w Tarnowie zlokalizowane są 3 pomniki stanowiące dobra kultury współczesnej:



2014
pomnik gen. Józefa Bema, ul. Wałowa,
pomnik pierwszego transportu do Oświęcimia, pl. Więźniów Oświęcimia,
pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu, ul. Narutowicza.
103
Zasoby archeologiczne
W zakresie badań archeologicznych przeprowadzonych w ramach Archeologicznego
Zdjęcia Polski, zakres rejestracji obejmuje osady o powierzchni powyżej 0,5 ha, osady o powierzchni poniżej 0,5 ha, ślady osadnictwa, stanowiska archiwalne, odszukane w terenie o ustalonej lokalizacji bez dalszego materiału, stanowiska archiwalne o nieustalonej lokalizacji oraz
stanowiska o szczególnej wartości.
Rozmieszczenie 85 stanowisk archeologicznych występujących w granicach administracyjnych miasta zostało przedstawione na rysunku nr 2d.
2014
104
VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMU KOMUNIKACJI
VIII. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY
SYSTEMU KOMUNIKACJI
Podstawowy układ drogowy Tarnowa stanowią drogi i ulice:

autostrada A4 z węzłami Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów Północ (Krzyż)

w klasie dróg głównych ruchu przyspieszonego (GP):


droga krajowa 94 (d. 4) – południowa obwodnica Tarnowa
droga krajowa nr 73 – al. Jana Pawła II, ul. Lwowska

w klasie dróg głównych (G):






droga wojewódzka nr 977 do węzła z drogą krajową 94 (d. 4)
droga wojewódzka nr 973 – ul. Niedomicka, ul. Klikowska, ul. Wyszyńskiego, ul. Czysta,
ul. Mościckiego, ul. Kwiatkowskiego, ul. Czerwonych Klonów, ul. Czerwona, ul. Krakowska
ciąg ulic: Elektryczna, Spokojna
ciąg ulic: Mościckiego, Szujskiego
ul. Krakowska do ul. Sikorskiego
ciąg ulic: Lwowska, Słoneczna, Słowackiego, Szkotnik, Sikorskiego

w klasie dróg zbiorczych (Z):











ul. Tuchowska od węzła z drogą krajową 94 (d. 4)
ciąg ulic: Narutowicza, Konarskiego, Gumniska, Okrężna
ul. Skrzyszowska
ul. Orkana
ciąg ulic: Nowodąbrowska, Starodąbrowska, Kołłątaja, Dąbrowskiego
ul. Lwowska od ul. Orkana do ul. Starodąbrowskiej
ciąg ulic: Mickiewicza, Solidarności
ul. Mościckiego od ul. Szujskiego do ul. Szkotnik
ul. Chemiczna
ul. Zbylitowska
ul. Koszycka
W zarządzie miasta Tarnowa zlokalizowanych jest 351 km dróg publicznych, w tym:




2014
drogi krajowe stanowią – 8,8 km,
drogi wojewódzkie – 13,3 km,
drogi powiatowe – 60,1 km,
drogi gminne – 268,8 km.
105
Rysunek 31 zakreśla układ drogowy miasta w podziale na kategorie dróg (z pominięciem dróg gminnych).
Rysunek 31. Układ drogowy miasta w podziale na kategorie dróg
Powiązania zewnętrzne zapewnia:
 autostrada A4 przebiegająca północnymi terenami Tarnowa i łącząca się z układem ulicznym
miasta w dwóch węzłach: Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów Północ (Krzyż),
 droga krajowa 94 (d. 4) o przebiegu od zachodniej granicy państwa (przejście graniczne Olszyna i Zgorzelec - do wschodniej granicy państwa (przejście graniczne Korczowa), omijająca miasto obwodnicą po stronie południowej przejmując całkowicie ruch tranzytowy
i łącząc się z wewnętrznym układem miasta w trzech węzłach zlokalizowanych przy ulicy
Krakowskiej, Tuchowskiej oraz Lwowskiej,
 droga krajowa nr 73 oraz drogi wojewódzkie nr 977 i 973, tworzące powiązanie komunikacyjne Tarnowa z centralnym obszarem Polski i z południowym przejściem granicznym Konieczna, tworząc zewnętrzne powiązanie miasta od strony północnej i południowej.
Najbardziej obciążone ruchem są trasy prowadzące z kierunku zachodniego i północnego i południowego w stronę centrum miasta. Przepustowość ruchu samochodowego do
2014
106
miasta w ciągu drogi wojewódzkiej nr 977 nie jest limitowana skrzyżowaniem z obwodnicą południową (dwupoziomowy węzeł). Natomiast limitowana jest przepustowość drogi nienormatywnymi wiaduktami kolejowymi, a głównie skrzyżowaniem ulic Tuchowska – Konarskiego. Ze
względu na coraz większy ruch samochodowy konieczna jest rozbudowa istniejących wiaduktów
kolejowych oraz budowa połączenia drogowego w kierunku zachodnim po północnej stronie linii
kolejowej bądź budowa nowego, bezkolizyjnego przekroczenia linii kolejowej wraz z połączeniem drogowym w kierunku zachodnim. Od strony zachodniej największy ruch samochodów
odbywa się drogą powiatową – ul. Witosa. Sytuację natężenia ruchu na tej trasie może zmienić
skierowanie na nią ruchu z autostrady poprzez węzeł Tarnów Zachód (Wierzchosławice).
Powiązania wewnętrzne tworzą drogi powiatowe biegnące w ciągu ulic Spokojnej,
Elektrycznej, Klikowskiej, Szkotnik do ul. Krakowskiej, Narutowicza, Konarskiego, Gumniska,
Okrężną do drogi krajowej nr 73, które tworzą małą obwodnicę miasta oraz ulice Słowackiego,
Słoneczna do drogi krajowej nr 73 i ul. Mościckiego, Szujskiego.
Natężenie ruchu
W czerwcu 2008 r. przeprowadzono pomiar ruchu w godzinach szczytu popołudniowego na skrzyżowaniach w centrum Tarnowa, a także na kilku skrzyżowaniach usytuowanych na obrzeżach miasta. Największe natężenie ruchu występuje na ciągu ulicy Krakowskiej
(1600 poj./godz./kier.max). Bardzo duże natężenia występują na ulic Jana Pawła II (1188
poj./godz./kier.max), ulicy Słonecznej (1124 poj./godz./kier.max). Ulica Tuchowska prowadząca
od obwodnicy Tarnowa jest także bardzo obciążona, w ciągu godziny szczytu popołudniowego
zarejestrowano (788 poj./godz./kier.max).
W wyniku przeprowadzonych pomiarów ruchu na najważniejszych skrzyżowaniach
miasta ww. programie określono poniższe wnioski:
 Zauważalne są bardzo duże natężenia ruchu z kierunków miejscowości położonych wzdłuż
dróg powiatowych, szczególnie do strony Wierzchosławic.
 Między rejonami położonymi na zewnątrz miasta i w centrum dużą rolę w połączeniach odgrywają również drogi niższych klas.
 Najbardziej obciążonymi kierunkami są kierunki z zachodu, północy i południa w stronę centrum miasta.
 Pomiar natężeń ruchu na granicach między poszczególnymi rejonami miasta pokazuje bardzo duży udział przemieszczeń z zachodniej i południowo – zachodniej części miasta z rejonami ścisłego centrum. Tak duża liczba podróży między tymi rejonami powoduje bardzo
duże obciążenie ulic łączących te rejony miasta.
 Wybudowanie węzła autostradowego w zachodniej części miasta spowoduje znaczny wzrost
natężenia ruchu na ulicach łączących ten węzeł z centrum Tarnowa. Przy obecnej sieci połączeń w tamtym rejonie nastąpi przekroczenie przepustowości ulic łączących rejony położone w zachodniej części miasta z centrum. Obecne połączenie w tym rejonie jest już dość
obciążone.
2014
107
 Zdecydowanie mniej obciążone są ulice we wschodniej części miasta. Mniejszy jest także
ruch między rejonami w tej części Tarnowa.
 W celu zapewnienia dobrej przejezdności ulic łączących planowane węzły autostradowe
z centrum miasta należy dążyć do rozbudowy sieci drogowej w zachodniej części Tarnowa.
Obecny stan sieci ulicznej w tym rejonie jest już bardzo obciążony, dodatkowo wybudowanie węzłów autostradowych spowoduje całkowite wyczerpanie przepustowości tych
ulic.
Stan techniczny dróg
Stan dróg w mieście jest zróżnicowany, wpływ na ich jakość mają prowadzone działania modernizacyjne oraz natężenie ruchu. Najlepszy stan dróg posiadają drogi wojewódzkie,
które w ostatnich latach były przebudowywane. Stan techniczny dróg w roku 2011 kształtował
się następująco:
drogi krajowe:
stan dobry – 9%
stan zadowalający – 41%
stan zły – 50%
drogi wojewódzkie:
stan dobry – 80%
stan zły – 4%
drogi powiatowe:
stan dobry – 54%
stan zły – 24%
drogi gminne:
stan dobry – 34%
stan zły – 27%
System parkowania
Miejsca parkingowe i postojowe ogólnodostępne zlokalizowane są przy budynkach
użyteczności publicznej, jako miejsca postojowe wyznaczone w pasach drogowych oraz związane
są z obsługą osiedli zabudowy wielorodzinnej i usług podstawowych.
2014
108
Rysunek 32. Strefa płatnego parkowania wytyczona w centrum Tarnowa
Centrum miasta znajduje się w strefie płatnego postoju, którą wyznaczają ulice Narutowicza, Konarskiego, Dąbrowskiego, Kołłątaja, Starodąbrowska, Słoneczna, Sitki, Słowackiego,
Nowy Świat, Solidarności, Szujskiego, Szkotnik, Mościckiego, Pułaskiego, Krakowska (Rysunek
32). Z uwagi na brak wystarczającej ilości miejsc postojowych w 2007 r. opracowano program
budowy miejsc postojowych. W ramach tego programu wykonano nowe parkingi przy
Al. Tarnowskich, ul. Skowronków, Os. 25-lecia, ul. Mostowej i ul. Żurawiej.
Komunikacja zbiorowa
Transport zbiorowy opiera się na sieci komunikacji autobusowej i prywatnej. Komunikacja autobusowa nie ma wydzielonych osobnych pasów ruchu, co w godzinach szczytu powoduje utrudnienia w prawidłowym funkcjonowaniu komunikacji miejskiej. Większość linii autobusowej obsługiwana jest przez Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne. Na terenie miasta funkcjonuje 28 linii komunikacji autobusowej, które zatrzymują się łącznie na 553 przystankach usytuowanych na trasach linii komunikacyjnych na terenie miasta i poza nim (340 przystanków
znajduje się w obrębie granic miasta).
Na terenie miasta usługi przewozowe świadczy 51 prywatnych przewoźników oraz 3
Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej. Przewoźnicy prywatni i inne przedsiębiorstwa
komunikacyjne obsługują przede wszystkim linie podmiejskie, łączące Tarnów z okolicznymi
2014
109
miejscowościami. Transport prywatny wykorzystywany jest przez okolicznych mieszkańców
w celu dojazdu do pracy, szkoły, obiektów handlowych, kulturalnych, administracyjnych oraz do
ośrodków zdrowia.
Kolej
Przez Tarnów przebiega magistrala kolejowa transeuropejska E30 łącząca Kraków
i Medykę, która spotyka w Tarnowie linię kolejową biegnącą na południe – do Nowego Sącza,
Muszyny i dalej w kierunku Słowacji i Węgier. Na terenie Tarnowa zlokalizowane są dwie stacje
kolejowe. Stacja Mościce, znajdująca się przy ul. Chemicznej, przeznaczona jest tylko dla obsługi
pociągów osobowych (regionalnych). Natomiast stacja Tarnów Główny, zlokalizowana przy ul.
Dworcowej, obsługuje ruch pociągów osobowych regionalnych i dalekobieżnych. Na głównej
trasie kolejowej zlokalizowanych jest 6 wiaduktów oraz 1 przejazd, przez które odbywa się ruch
samochodowy.
Rysunek 33 ilustruje schemat komunikacji zbiorowej w Tarnowie.
Rysunek 33. Schemat publicznej komunikacji zbiorowej
Linia kolejowa nr 115 Tarnów – Szczucin jest obecnie linią pozbawioną znaczenia,
nie prowadzi ruchu pasażerskiego.
2014
110
Ścieżki rowerowe
Jednym z elementów systemu komunikacji są ścieżki rowerowe i drogi dla rowerów.
W 2003 roku opracowano program budowy ścieżek rowerowych, który jest realizowany do chwili obecnej. Ze względu na coraz bardziej popularny środek komunikacji jakim staje się rower,
miasto realizuje program „Tarnów Miastem Przyjaznym Rowerom”. W ostatnich latach poprawiono jakość tras rowerowych w wielu miejscach miasta, m.in. przy ul. Wyszyńskiego, od ul.
Klikowskiej do Mościc – jest to jedna z najbardziej uczęszczanych ścieżek w Tarnowie. Do lipca
2011 r. na terenie Tarnowa powstało ok. 60 km ścieżek rowerowych. Od strony ulicy Krakowskiej
i Chemicznej będzie doprowadzona ścieżka rowerowa od strony autostrady jak również w ciągu
ulic Dwernickiego i Cegielnianej powstaną kontrapasy o długości około 400 metrów, które umożliwią dojazd do ogródków działkowych, al. Matki Bożej Fatimskiej i osiedla przy ul. Szpitalnej.
Wykaz ścieżek rowerowych (droga rowerowa lub ciąg pieszo–rowerowy) na terenie
miasta:





























2014
al. Jana Pawła II – na całej długości
ciąg ulic: ul. Czerwona (od Krakowskiej do Norwida) – Czerwonych Klonów (na całej długości)
ciąg ulic: ul. Czarna Droga – od Pasterskiej do Brzozowej - ul Brzozowa (na całej długości)
ciąg ulic: Witosa (od granicy miasta) – Kwiatkowskiego (na całej długości, ale od pętli autobusowej do Czystej po
obydwóch stronach ulicy) – Czysta – Wyszyńskiego – Elektryczna – Spokojna - Błonie (od Starodąbrowskiej do
Lasku Lipie)
ciąg ulic: Mroźna – Sadowa - Piaskowa (od Klikowskiej do Romanowicza)
ul. Norwida (na całej długości)
ul. Sienkiewicza odc. od ul. Norwida do ul. Zacisznej
ul. Zaciszna odc. od ul. Sienkiewicza do ul. Czarna Droga
ul. Tuchowska od Narutowicza do Świętej Trójcy i dalej do granicy miasta
ul. Świętej Trójcy (na całej długości) (ścieżka biegnie nie przy Tuchowskiej ale Św. Trójcy, za kościółkiem)
ks. Indyka od Traugutta do Kwiatkowskiego (po str. zachodniej)
ul. Szkotnik od ronda do Szujskiego
ciąg ulic: Ziaja (na całej długości) i al. Tarnowskich (na całej długości)
ul. PTTK
ul. Lelewitów (na całej długości tj. od Tuchowskiej do Wypoczynkowej)
ul. Wypoczynkowa
ciąg ulic: Klikowska (od Szujskiego do Niedomickiej) – Niedomicka (do Mroźnej)
ciąg ulic: Mościckiego - Szujskiego od Czystej do Klikowskiej
ciąg ulic: Romanowicza – Piłsudskiego do Stadionu KS „Błękitni”
ciąg ulic: Krakowska (od Pułaskiego) – Koszycka (obydwie strony ulicy) - Chrobrego
ul. Krakowska od skrzyżowania z Koszycką do Spacerowej (do granic miasta)
ciąg ulic: Solidarności (od Klikowskiej) – Mickiewicza (do Legionów) – Legionów (do Wałowej)
ul. Wałowa (cała)
ciąg ulic: Lotnicza (od al. Tarnowskich) – Jara – Błotna – Park Sanguszków- Sanguszków
ciąg ulic: Słoneczna (na całej długości)
ul. Starodąbrowska - odc. od ul. Słonecznej do ul. Błonie
ul. Chemiczna (od Czerwonych Klonów do Witosa)
ul. Lwowska: od Wałowej do Jasnej (str. północna)
ciąg ulic: Braci Saków (od Parku Sanguszków) – Okrężna do potoku
111
 ul. Wojska Polskiego (od ul. Starodąbrowskiej do os. Legionów)
 ciąg ulic: Dwernickiego i Cegielnianej (między Poniatowskiego a al. Matki Bożej Fatimskiej)
Rysunek 34 ilustruje przebieg ścieżek i szlaków rowerowych w Tarnowie.
Rysunek 34. System ścieżek i szlaków rowerowych w Tarnowie
Na terenie miasta zlokalizowanych jest 10 szlaków rowerowych, które mają swoją
kontynuację poza granicą miasta:
 żółty: Tarnów - Jamna: początek przy skrzyżowaniu Okrężna/Skrzyszowska dalej Skrzyszowską pod obwodnicą do
Skrzyszowa
 czarny: Tarnów - Jamna: początek przy skrzyżowaniu Okrężna/Skrzyszowska dalej Skrzyszowską pod obwodnicą
do Skrzyszowa
 niebieski: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Ciężkowice: tunelem pod dworcem, Czerwoną, Obrońców
Lwowa, Norwida, Chabrowa, Pasterska, Pszenna, Spacerowa, Stroma do Koszyc
 niebieski: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Jamna: Chemiczną, Zbylitowską, przed przejazdem kolejowym
w prawo kierunku zachodnim przedłużeniem Szarych Szeregów, później w lewo po wiaduktem na ul. Podgórską do Czarnej Drogi, później w lewo do oznakowania czerwonego szlaku pieszego i dalej wzdłuż szlaku czerwonego na południe
 czerwony: Tarnów Dworzec Główny - Kłokowa: Dworcowa, Krakowska, Przemysłową, Rudy Młyny, pod obwodnicą, dalej wzdłuż torów na południe
2014
112
 czerwony: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Szczepanów: Chemiczną, Zbylitowską, przed przejazdem kolejowym w prawo kierunku zachodnim przedłużeniem Szarych Szeregów, później wzdłuż torów za drogą w kierunku Kępy Bogumiłowickiej następnie ul. Witosa i dalej na most w kierunku Ostrowa
 zielony: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Biadoliny: Chemiczną, Azotową, Witosa i dalej na most w kierunku Ostrowa
 czerwony: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Czarna: Czerwonych Klonów, Kwiatkowskiego, Czysta, Wyszyńskiego, Elektryczna, Spokojna, Błonie, Lasek Lipie, i dalej przedłużeniem Błonie do drogi na Wolę Rzędzińską
tak jak szlak pieszy czerwony
 niebieski: Tarnów - Mościce (dworzec kolejowy) - Dąbrowa Tarnowska: skrzyżowanie Chemiczna - Zbylitowska
(pod kościołem), dalej Chemiczną do Białej i Bobrownik
 zielony: Tarnów - Dąbrowa Tarnowska: Rondo Zesłańców Sybiru - Marusarz na Wolę Rzędzińską.
Ocena poziomu zaspokojenia potrzeb komunikacyjnych
Układ drogowy jaki został przedstawiony w studium z 1999 r. przy obecnym zagospodarowaniu terenów jest trudny do zrealizowania. Z uwagi na istniejące zagospodarowanie
utrudniona jest między innymi realizacja wyznaczonej obwodnicy wewnętrznej na odcinku od ul.
Wyszyńskiego do ul. Tuchowskiej, która stanowić miała odciążenie ruchu w centrum miasta.
Ze względu na intensywny ruch wewnętrzny na terenie miasta, należy podjąć działania zmierzające w szczególności do poprawy parametrów ciągów łączących część wschodnią
i zachodnią miasta, znajdujących się poza jego centrum. Pozwoli to na przeniesienie ruchu docelowo-źródłowego poza obszar śródmieścia. Ponadto konieczne jest wprowadzenie nowoczesnych rozwiązań dotyczących obszarowego sterowania sygnalizacjami świetlnymi.
2014
IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
113
IX. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DIAGNOZY SYSTEMÓW
INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
1) Zaopatrzenie w wodę
Źródłem zaopatrzenia w wodę Tarnowa są ujęcia powierzchniowe i infiltracyjne bazujące na rzece Dunajec. Główne znaczenie w zaopatrzeniu ludności Tarnowa w wodę do spożycia mają ujęcia Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. Zakład pobiera wodę powierzchniową
z Dunajca oraz posiada dwa ujęcia typu infiltracyjnego zlokalizowane w obszarze międzywala
Dunajca w Kępie Bogumiłowickiej i Świerczkowie. Woda powierzchniowa uzdatniana jest w Zakładzie Produkcji Wody w Zbylitowskiej Górze, woda pobierana ujęciami infiltracyjnymi podlega
tylko dezynfekcji. Woda z w/w ujęć podawana jest za pomocą sieci magistral wodociągowych na
zaopatrzenie miasta i gmin ościennych. Poza wymienionymi ujęciami, Tarnowskie Wodociągi
posiadają jeszcze dwa małe ujęcia w Łękawicy i Porębie Radlnej.
Ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w Świerczkowie oraz
ujęcie wody powierzchniowej i podziemnej Zakładów Azotowych w Tarnowie - Mościcach S.A.
mieszczą się w granicach obszaru miasta. Ponadto ujęcie wód podziemnych Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w Kępie Bogumiłowickiej posiada strefę ochrony pośredniej sięgającą terenów
miejskich.
Na terenie miasta Wodociągi Tarnowskie Sp. z o. o. posiadają trzy zbiorniki retencyjno-wyrównawcze o kluczowym znaczeniu w gospodarce wodnej miasta. W Krzyżu przy ul.
Nowodąbrowskiej („stary” i „nowy” zbiornik) o łącznej pojemności 18 500 m3. Zbiornik wieżowy
o poj. 3 000 m3 znajduje się na osiedlu Jasna. Trzeci, o poj. 6 000 m3 położony jest na Al. Tarnowskich, pod Górą Św. Marcina.
Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. produkuje wodę średnio w ilości około 27 000
m /dobę. Wodociąg zaopatruje w wodę około 140 tys. mieszkańców miasta oraz gmin: Tarnów,
Skrzyszów, Wierzchosławice (tylko miejscowość Kępa Bogumiłowicka), Ryglice, Pleśna, Pilzno,
Lisia Góra, Żabno, Dąbrowa Tarnowska i Olesno. Woda do części gmin sprzedawana jest hurtem.
Zakłady Azotowe korzystają z własnego ujęcia wody. Dodatkowymi źródłami wody są studnie
publiczne, osiedlowe lub zakładów publicznych.
3
Urządzenia wodociągowe są na bieżąco remontowane i modernizowane. Produkowana w stacjach uzdatniania woda spełnia wymogi jakościowe wody przeznaczonej do spożycia,
jednak konieczne jest stałe dążenie do poprawy niezawodności dostawy wody, zmniejszenia jej
strat w procesach dystrybucji oraz poprawy jakości wody uzdatnionej.
Ujęcie wody w Świerczkowie nie posiada stref ochrony pośredniej i bezpośredniej,
natomiast rekompensuje je położenie ujęcia w międzywalu, co związane jest z różnego typu
ograniczeniami w zabudowie, oraz położenie studni na działkach będących własnością Tarnow-
2014
114
skich Wodociągów Sp. z o. o. Wodociągi proponują wyznaczenie obszaru chronionego dla ujęcia
w Tarnowie Świerczkowie obejmującego teren prawego międzywala rzeki Dunajec oraz zlewnię
Rowu Świerczkowskiego.
Strefę ochrony bezpośredniej od 11 studni tworzą sześcioboki o długości jednego
boku od 12,0 m do 16,0 m. Teren ten powinien być ogrodzony i oznaczony.
Ujęcia wód w Kępie Bogumiłowickiej i Zbylitowskiej Górze posiadają strefę ochrony
pośredniej ustanowioną Rozporządzeniem Nr 25/2012 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 21
grudnia 2012 r.
Zasięg strefy ochrony pośredniej wynika z obszaru spływu wód do ujęć, natomiast
granica tej strefy przebiega wzdłuż istniejących ciągów komunikacyjnych i rowów. Strefa ma
powierzchnię P=5,7 km2 i obejmuje swym zakresem fragment miasta Tarnów, a także fragmenty
gmin sąsiednich. Obszar strefy przedstawiony został na Rysunku nr 35.
Na obszarze strefy obowiązuje szereg ograniczeń związanych z użytkowaniem gruntu i korzystaniem z wód. Dotyczą one zakazu wprowadzania ścieków do wód do ziemi, urządzania składowisk odpadów itp.
2) Odprowadzanie ścieków i wód opadowych
Ścieki pochodzące z miasta i okolic dostarczane są siecią kanalizacyjną do Zakładu
Oczyszczalni Ścieków Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o., znajdującego się przy ul. Czystej. Są
to miejskie ścieki komunalne, a także ścieki z Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach S.A.
Zakład posiada pozwolenie wodno-prawne na odprowadzanie oczyszczonych ścieków do rzeki
Biała Tarnowska oraz pozwolenie na prowadzenie gospodarki odpadami w zakresie wytwarzania, odzysku i transportu odpadów. Zakład posiada instalację do suszenia osadów ściekowych,
będących pozostałością po oczyszczonych ściekach, a w przyszłości planowana jest budowa instalacji do jego spalania.
Tarnów jest skanalizowany niemal w 100%. Występuje kanalizacja ogólnospławna
i rozdzielcza sanitarna. Centralna część miasta pokryta jest siecią kanalizacji ogólnospławnej,
która umożliwia odprowadzenie jednocześnie ścieków sanitarnych i wód deszczowych. W miejscu, gdzie wybudowana jest tylko sieć kanalizacji sanitarnej często występuje zapotrzebowanie
na odprowadzenie kanalizacją wód opadowych. W długoterminowych planach Tarnowskich Wodociągów i Urzędu Miasta Tarnowa jest dążenie do rozpowszechniania kanalizacji rozdzielczej,
odprowadzającej oddzielnymi przewodami ścieki sanitarne i opadowe.
Obecnie system kanalizacji opadowej funkcjonuje w oparciu o wydzielone 24 główne zlewnie wykorzystujące lokalne uwarunkowania hydrologiczne oraz systemy kanalizacyjne
składające się z rowów, potoków, kolektorów kanalizacyjnych, kanalizacji opadowej itp. Głównymi odbiorcami wód opadowych w Tarnowie jest: rów Świerczkowski, rów Klikowski, rów Chyszowski, rzeka Żabnica, potok Przemes oraz potok Wątok. Za wyjątkiem potoku Przemes, który
2014
115
należy do zlewni Wisłoki, wody opadowe trafiają do rzeki Białej i Dunajca. Poszczególne zlewnie
przedstawione zostały na rysunku zmiany studium stanowiącym załącznik 2f.
Przyjmując deszcz miarodajny o wydajności 131l/s/ha z powierzchni całego Tarnowa (7230 ha) odprowadzanych jest 947,13 m3/s ścieków opadowych. W mieście funkcjonują
przelewy burzowe. Zabezpieczają one główne kolektory przed przepełnieniem w przypadku
gwałtownych opadów kierując nadmiar wody deszczowej do Wątoku oraz Białej.
Przy bieżącej eksploatacji konieczne jest również stałe dążenie do poprawy stanu
technicznego istniejącej sieci, budowa nowych instalacji lub szersze wykorzystanie istniejących
sieci.
Rysunek 35 prezentuje główne elementy istniejącej sieci wodociągowej
i kanalizacyjnej w Tarnowie.
Rysunek 35. Sieci wodne i kanalizacyjne
2014
116
3) Ciepłownictwo
Zaopatrzenie w energię cieplną Tarnowa realizowane jest w oparciu o miejski scentralizowany system ciepłowniczy, kotłownie lokalne oraz w oparciu indywidualne źródła ciepła.
Podstawowymi źródłami zaopatrzenia w ciepło m. Tarnowa są:


ciepłownia miejska Piaskówka,
elektrociepłownia Zakładów Azotowych.
Miasto posiada rozbudowaną sieć ciepłowniczą, którą zarządza Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej S.A. w Tarnowie.
Z elektrociepłowni Piaskówka, należącej do MPEC, wyprowadzone są dwa główne
ciągi magistrali ciepłowniczej, w kierunku zachodnim oraz wschodnim. Magistrala zachodnia
o średnicy 2 x Dn 500 mm, skręca w kierunku południowym zwężając się do średnicy 2 x Dn 350
mm. Magistrala wschodnia ma średnice 2 x Dn 500 mm.
Na dzień 31.12.2011 r. spółka eksploatowała ponad 99 km sieci cieplnej magistralnej, rozdzielczej i przyłączy w zakresie średnic Dn 20 ÷ 500 mm, w tym ponad 70 km sieci wykonanej w technologii rur preizolowanych oraz ponad 29 km w technologii tradycyjnej, kanałowej.
W bardzo dobrym stanie technicznym znajdują się odcinki sieci wybudowane i zmodernizowane
w ostatnich latach o łącznej długości ponad 85 km, co stanowi 85% całkowitej długości sieci.
Od 2010 roku realizowany jest program modernizacji sieci i węzłów ciepłowniczych
w ramach projektu „Ograniczenie strat i poprawa pewności dostaw ciepła poprzez modernizację
sieci ciepłowniczej w Tarnowie”. Obejmuje on:
 modernizację 14,9 km sieci ciepłowniczej,
 modernizację 96 węzłów ciepłowniczych, w tym modernizację 62 węzłów pośredniego działania, 33 węzłów bezpośredniego działania, 1 węzła grupowego,
 wybudowanie 1 węzła ciepłowniczego grupowego,
 położenie 30,3 km sieci światłowodowej.
Rozwój Tarnowa poprzez uruchomienie nowych terenów budowlanych pociąga za
sobą zwiększenie zapotrzebowania na energię cieplną, którego pokrycie przewiduje się w oparciu o miejski system ciepłowniczy oraz w oparciu o indywidualne źródła ciepła zasilane z energii
gazu ziemnego, oleju opałowego lub energii elektrycznej.
4) Elektroenergetyka
Zapotrzebowanie na energię elektryczną odbiorców na terenie miasta zapewnione
jest przez 8 głównych punktów zasilania 110/Sn o łącznej mocy transformatorowej 452 MVA.
2014
117
Pięć z tych stacji pokrywa zapotrzebowanie odbiorców bytowo – komunalnych, a pozostałe dużych odbiorców przemysłowych.
Konsumpcja energii elektrycznej w 2010 r. w Tarnowie wyniosła 74 180 MWh. Liczba odbiorców energii elektrycznej kształtowała się w 2010 r. na poziomie 42 659 i była wyższa
o 6,8% niż w 2000 r. W planach jest budowa linii najwyższego napięcia 400 kV Tarnów – Krosno.
Przy północnej granicy miasta zlokalizowana jest stacja elektroenergetyczna
220/110 kV Klikowa. Przez Tarnów przebiegają linie wysokiego napięcia 220 kV: Połaniec – Klikowa, oraz dwutorowa Klikowa – Skawina, Klikowa – Siersza, od których wskazana jest szerokość
pasa technologicznego po 25 m od osi linii w obie strony. Oprócz tego występują linie wysokiego
napięcia 110 kV, od której wskazana jest szerokość pasa technologicznego po 15 m od osi linii
w obie strony.
5) Gazyfikacja
Tarnów posiada korzystne warunki zaopatrzenia w gaz ze względu na przebiegające
przez jego teren układ magistralnych gazociągów wysokiego ciśnienia. Dalszy rozwój miasta nie
będzie wymagał zasadniczych zmian w istniejącym systemie zaopatrzenia w gaz, jak i w systemie
sieci wysokoprężnej. Zaopatrzenie w z gaz istniejącej i projektowanej zabudowy oparte będzie
na wykorzystaniu istniejącego już systemu gazowniczego, jego modernizacji i dalszej rozbudowie. Przewiduje się wzrost ogrzewania pomieszczeń przy użyciu gazu, co zwiększy jego zapotrzebowanie.
Łączna długość sieci gazowej w 2009 r. wyniosła 388,8 km i w porównaniu z rokiem
2000 wzrosła o 32,5%. Zwiększeniu uległa również także liczba połączeń gazowych (o 53%) do
poziomu 14 119 szt. oraz liczba odbiorców gazu – do poziomu 38 335 gospodarstw domowych
(wzrost w stosunku do 2000 r. o 5,6%).
Na terenie miasta znajdują się czynne odwierty gazu, odwierty zlikwidowane, ośrodek technologiczny oraz gazociągi wysokoprężne. Od odwiertów gazowych czynnych strefa wolna od zabudowy powinna wynosić 50 m, a od odwiertów gazowych zlikwidowanych 5 m. Konieczne jest zachowanie odległości od 4-15 m po obu stronach gazociągów kopalnianych od
podstawowych obrysów obiektów terenowych.
2014
118
Rysunek 36 ilustruje główne elementy istniejącej sieci elektroenergetycznej i gazowej w Tarnowie.
Rysunek 36. Sieci energetyczne
6) Odnawialne źródła energii
Do energii wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii (OZE) zalicza się energię pochodzącą z: elektrowni wodnych, elektrowni wiatrowych, źródeł wytwarzających energię z biomasy i biogazu, z termicznego przekształcania odpadów, słonecznych ogniw fotowoltaicznych,
słonecznych kolektorów do produkcji ciepła czy ze źródeł geotermicznych.
Korzyści ze stosowania odnawialnych źródeł energii:
 środowiskowe – zastąpienie energii i paliw konwencjonalnych (węgiel, ropa, gaz ziemny)
energią odnawialną prowadzi do redukcji emisji substancji szkodliwych do atmosfery, co
wpływa na lokalne środowisko oraz przyczynia się do zmniejszenia globalnego efektu cieplarnianego;
2014
119
 ekonomiczne – ceny technologii i urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii,
dzięki rozwojowi tego rynku, sukcesywnie maleją. Ich opłacalność i przewaga nad konwencjonalnymi źródłami ciepła, mimo wysokich nakładów, wzrasta z chwilą udzielenia dofinansowania przez różne fundusze ekologiczne, które przez to promują OZE. Drugą cechą
OZE jest o wiele tańsza późniejsza eksploatacja. Z tego też powodu, patrząc w dłuższej
perspektywie czasu, wiele z zastosowań OZE będzie opłacalne ekonomicznie;
 prawne – umowy międzynarodowe, zobowiązania wobec niektórych krajów oraz Unii Europejskiej do ochrony klimatu Ziemi i produkcji części energii ze źródeł energii odnawialnej,
prawo krajowe narzucające obowiązki na wytwórców energii, projektantów budynków,
deweloperów oraz właścicieli, wszystko to ma przyczynić się do wzrostu udziału OZE
w produkcji energii na świecie.
Energia wiatrowa
Tarnów znajduje się na obszarze kategorii IV dla lokalizacji elektrowni wiatrowych,
czyli na obszarze mało korzystnym. Nie przesądza to jednak o opłacalności tego rodzaju inwestycji o charakterze lokalnym. Na podstawie przeprowadzonych analiz instalowanie turbin wiatrowych o dużych mocach ma sens ekonomiczny tylko w rejonach o średniorocznej prędkości wiatru powyżej 4,0 m/s. Notowane średnie prędkości wiatru na rozpatrywanym obszarze wynosi od
3,7 m/s do 8,2 m/s.
Mocne strony energetyki wiatrowej to naturalna odnawialność zasobów energii
wiatru bez ponoszenia kosztów, niskie koszty eksploatacyjne siłowni wiatrowych, a także duża
dekoncentracja elektrowni - pozwala na zbliżenie miejsca wytwarzania energii elektrycznej do
odbiorcy.
Do słabych stron tego rodzaju energetyki można zaliczyć: wysokie koszty inwestycyjne rzędu 4-5 mln zł/MW (przy posadowieniu na lądzie), niską przewidywalność produkcji,
niskie wykorzystanie mocy zainstalowanej, trudności z podłączeniem do sieci elektroenergetycznej, trudności lokalizacyjne ze względu na ochronę krajobrazu oraz ochronę dróg przelotów ptaków, a także dość wysoki poziom hałasu pochodzącego głównie z obracających się łopat wirnika,
nie jest to dźwięk o dużym natężeniu, ale problemem jest jego monotonność i długoczasowe
oddziaływanie na człowieka. Strefą ochronną powinien być objęty obszar ok. 500 m wokół masztu elektrowni.
Energia słoneczna
Energię słoneczną można wykorzystać do produkcji energii elektrycznej i do produkcji ciepłej wody, bezpośrednio poprzez zastosowanie specjalnych systemów do jej pozyskiwania i akumulowania. Ze wszystkich źródeł energii, energia słoneczna jest najbezpieczniejsza.
W Polsce generalnie istnieją dobre warunki do wykorzystania energii promieniowania słonecznego przy dostosowaniu typu systemów i właściwości urządzeń wykorzystujących tę energię do
charakteru, struktury i rozkładu w czasie promieniowania słonecznego.
2014
120
Z uwagi na zainteresowanie mieszkańców Tarnowa energią słoneczną, a także władz
miasta ograniczeniem niskiej emisji oraz spalania odpadów w starych paleniskach węglowych
przez osoby fizyczne, w 2011 roku Rada Miejska przyjęła uchwałą przygotowany przez Prezydenta Tarnowa „Regulamin udzielania dotacji celowej z budżetu Gminy Miasta Tarnowa na dofinansowanie kosztów inwestycji związanej ze zmianą systemu ogrzewania oraz zakupem i montażem
kolektorów słonecznych”, w którym zawarte zostały zasady udzielania dotacji, w tym kryteria
wyboru inwestycji do dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielenia dotacji
i sposób jej rozliczenia. Kwota dofinansowania nie może przekroczyć 50% kosztów inwestycji,
a kolejność realizacji ustalana jest wg napływu wniosków.
Także Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wprowadził
program dotyczący finansowania instalacji kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej
wody użytkowej kierowany do osób fizycznych i wspólnot mieszkaniowych poprzez banki komercyjne. Stwarza on możliwości pozyskania dotacji na przedsięwzięcie związane z realizacją
instalacji kolektorów słonecznych w wysokości 45% kapitału kredytu bankowego wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych inwestycji.
Energia z biomasy
Biomasa to substancje, które są pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, ulegają
biodegradacji, pochodzą z produktów, odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz leśnej oraz
przemysłu przetwarzającego ich produkty, a także inne części odpadów, które ulegają biodegradacji.
W 2005 roku na terenie składowiska odpadów komunalnych w Tarnowie — Krzyżu
oddano do użytku instalację odgazowującą wraz z bioelektrownią. Pozyskiwany gaz wysypiskowy
spalany jest w silnikach tłokowych o zapłonie iskrowym, które są sprzężone z generatorami prądu. W ten sposób następuje przetworzenie biogazu na energię elektryczną i ciepło. Energia elektryczna sprzedawana jest do zakładu energetycznego. Ciepło wykorzystywane jest do ogrzewania pomieszczeń socjalnych obsługi bioelektrowni.
Wykorzystanie ciepła odpadowego
W Tarnowie głównym źródłem ciepła odpadowego jest obecnie w MPEC produkcja
ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu - turbina gazowa oraz kocioł odzyskowy o mocy 3,75
MWe oraz 10 MWt. Moc turbiny w okresie letnim pokrywa zapotrzebowanie na ogrzanie ccw.
dla mieszkańców Tarnowa. Energia elektryczna sprzedawana jest odbiorcom zewnętrznym.
Innym przykładem produkcji ciepła i energii elektrycznej w skojarzeniu są Zakłady
Azotowe Tarnów. Tam wytworzone ciepło prawie w całości zużywane jest do procesów technologicznych, a nadwyżki energii elektrycznej sprzedawane są odbiorcom zewnętrznym. Osiągalna
moc cieplna i elektryczna w EC2 wynosi 558 MW i 102 MW.
2014
121
Energia geotermalna
W Polsce wody geotermalne mają na ogół temperatury nieprzekraczające 100°C.
Wynika to z tzw. stopnia geotermicznego, który w Polsce waha się od 10 do 110 m, a na przeważającym obszarze kraju mieści się w granicach od 35 – 70 m. Wartość ta oznacza, że temperatura
wzrasta o 1°C na każde 35 – 70 m.
W Polsce zasoby energii wód geotermalnych uznaje się za duże, ponadto występują
na obszarze około 2/3 terytorium kraju. Nie oznacza to jednak, że na całym tym obszarze istnieją
obecnie warunki techniczno-ekonomiczne uzasadniające budową instalacji geotermalnych. Przy
znanych technologiach pozyskiwania i wykorzystywania wody geotermalnej w obecnych warunkach ekonomicznych najefektywniej mogą być wykorzystane wody geotermalne o temperaturze
większej od 60°C. W zależności od przeznaczenia i skali wykorzystania ciepła tych wód oraz warunków ich występowania, nie wyklucza się jednak przypadków budowy instalacji geotermalnych, nawet gdy temperatura wody jest niższa od 60°C.
Energia wodna
W chwili obecnej na terenie Tarnowa energia spadku wody nie jest wykorzystywana.
2014
122
X. ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA
Z punktu widzenia zdrowia ludzi oraz zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia najistotniejsze znaczenie mają uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Do elementów najbardziej zagrażających można zaliczyć zanieczyszczenia wody pitnej, w mniejszym
stopniu zanieczyszczenia powietrza. Dla funkcjonowania ekosystemów podstawowe znaczenie
mają zanieczyszczenie powietrza lub wód powierzchniowych, wpływające na procesy życiowe
roślin i zwierząt, oraz zmieniające stan środowiska, takie jak eutrofizacja, powodująca niekorzystne zmiany w ekosystemie wód, zakwaszenie oraz uciążliwości powodowane hałasem.
Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem środowiska szczegółowo omówione zostały w rozdziale VI. Uwarunkowania wynikające z diagnozy stanu środowiska przyrodniczego,
punkt 2). Diagnoza stanu środowiska i zagrożenia. Przedstawione tam zostały zagrożenia związane z antropogenicznymi przekształceniami rzeźby terenu, degradacją gleb, zanieczyszczeniami
wód powierzchniowych i podziemnych, zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego, obszarami zdegradowanymi i wymagającymi rekultywacji.
Ponadto zagrożenie bezpieczeństwa ludności i jej mienia stanowić mogą następujące elementy:
Zakłady stwarzające ryzyko poważnej awarii
Na terenie miasta Tarnów w myśl ustawy Prawo ochrony środowiska zlokalizowany
jest zakład o dużym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. Są to Zakłady Azotowe Tarnów –
Mościce S.A., które zostały zakwalifikowane do grupy dużego ryzyka ze względu na ilość produkowanych i magazynowanych substancji chemicznych, do których możemy zaliczyć: amoniak,
oleum, kwas azotowy, nitroza, formalina, fenol, benzen, cykloheksan. W związku z tym zakład
ten jest zobligowany do opracowania Programu Zapobiegania Awariom, w skład którego wchodzą wewnętrzny oraz zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy. Dodatkowo firma przekłada raporty o bezpieczeństwie. Ponadto na terenach osiedlowych zainstalowana jest sieć nagłaśniająca
umożliwiająca nadawanie dla mieszkańców komunikatów o ewentualnych zagrożeniach.
Zgodnie z programem zapobiegania awariom oraz zastosowanymi ciągami technologicznymi, zagrożenie ze strony zakładów może wystąpić tylko w wypadku katastrofalnych
uszkodzeń zbiorników, głównie z amoniakiem lub oleum.
Po usłyszeniu alarmu o zagrożeniu należy unikać kontaktu z substancjami niebezpiecznymi, nie utrudniać dojazdu jednostkom ratowniczym, nie wchodzić w obszary wysokiego
ryzyka, zachować spokój i oddalać się od miejsca zagrożenia w kierunku prostopadłym do kierunku wiatru, objąć opieką osoby poszkodowane, starsze, niepełnoletnie i niepełnosprawne,
zamknąć i uszczelnić drzwi i okna, uszczelnić przewody wentylacyjne (zatkać je), słuchać infor-
2014
123
macji w lokalnych środkach masowego przekazu oraz stosować się do poleceń służb ratunkowych i organizacyjnych.
Zagrożenie hałasem
Zagrożenie hałasem w Tarnowie wynika w głównej mierze z jego emisji pochodzących z ciągów komunikacyjnych. Hałas drogowy związany jest z obsługą miasta na głównych
arteriach, z ruchem tranzytowym (droga krajowa 94, d. 4, oraz droga krajowa nr 73). Hałas kolejowy generowany przez linię kolejową Kraków – Rzeszów, Tarnów – Nowy Sącz oraz tereny kolejowe. Hałas przemysłowy związany z funkcjonowaniem zakładów przemysłowych na terenie
miasta. Najwięcej skarg związanych z uciążliwością hałasową zostało złożonych na Zakłady Azotowe w Tarnowie S.A., PKS Sp. z o.o., MLEKTAR Sp. z o.o. oraz składy węgla znajdujące się na
terenie miasta.
Ostatni monitoring poziomu hałasu na terenie miasta Tarnowa został przeprowadzony w 2010 r. i objął badania poziomu hałasu kolejowego w jednym punkcie na obszarze miasta Tarnowa i w trzech obiektach przemysłowych. Przekroczone dopuszczalnych norm wartości
hałasu zostało odnotowane w 1 punkcie pomiarowym, oddalonym od torów około 30 m, przekroczenie mieściło się w przedziale od 5 do 10 dB.
Okrojone badania hałasowe wynikają z wymogu opracowania mapy akustycznej dla
miasta Tarnowa. Na aktualnym etapie bez kompleksowej analizy hałasu dla całego miasta nie ma
możliwości wskazania terenów zagrożonych hałasem, wrażliwych na hałas oraz terenów o przekroczonych normach hałasowych.
Promieniowanie elektromagnetyczne
Głównymi źródłami promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego, mogące stanowić zagrożenie bądź też ograniczenie w zagospodarowaniu terenu są urządzenia elektroenergetyczne (linie wysokiego i średniego napięcia oraz niektóre stacje transformatorowe),
nadajniki radiowe oraz stacje bazowe telefonii komórkowej. W województwie małopolskim
przeprowadzano trzyletni cykl pomiarowy poziomów pól elektromagnetycznych, który zakończono w 2010 r. Na terenie Tarnowa w żadnym z 6 punktów pomiarowych nie odnotowano
przekroczenia dopuszczalnych wartości.
Zagrożenie powodziowe
Na dwóch największych rzekach na terenie miasta Tarnowa – Dunajcu oraz Białej
Tarnowskiej odnotowuje się duże wahania amplitud. Wynika to z położenia miasta i sposobu
zasilania obu rzek. Są to rzeki prowadzące wody z terenów górskich. W przypadku rzeki Dunajec
jej przepływ w nieznacznym stopniu jest wyrównywany zbiornikami w górnym jej biegu tj. Zalew
Czorsztyński, Zalew Rożnowski. W przypadku rzeki Biała Tarnowska brak jest urządzeń wyrównujących przepływ w górnym jej biegu. Skutkiem tego są wezbrania o nagłym charakterze związane
z deszczami nawalnymi i przyspieszonym spływem z terenów górskich, spowodowanym brakiem
2014
124
małej retencji w dorzeczu. Z tego powodu, nierzadko stwarzają zagrożenie dla przyległych terenów. Ze względu na istniejące zagrożenie powodziowe obydwie rzeki w miejscach szczególnie
niebezpiecznych posiadają obwałowanie. Planowana jest budowa nowych odcinków wałów
wzdłuż rzeki Białej, które mają uzupełnić ochronę przeciwpowodziową na terenie miasta.
Wątok jest potokiem o charakterze wyżynnym, co oznacza, że często występują
w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza wiosną i po silnych ulewach. Wątok często
wylewa, prowadząc do powodzi i podtopień. Przyczyną jest słabe zalesienie i użytkowanie rolnicze zlewni, prowadzące do słabych zdolności retencyjnych.
Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy, nakazy, ograniczenia i dopuszczenia wynikające z przepisów odrębnych, dotyczących ochrony przed powodzią.
Zagrożenia osuwaniem mas ziemnych
Biorąc pod uwagę budowę geologiczną oraz ukształtowanie terenu na przeważającym obszarze miasta Tarnów brak jest zagrożenia ze strony osuwania się mas zimnych. Wyjątek
stanowią niezabudowane tereny wzniesienia Św. Marcina, które pełnią funkcję rekreacyjną.
Transport tranzytowy
Problemem sieci transportowej miasta jest jej niezhierarchizowany układ, co skutkuje prowadzeniem intensywnego ruchu kołowego (w tym tranzytowego) przez tereny silnie
zurbanizowane. Dotyczy to głównie ciągu dróg krajowych nr 73 i 4 (ruch tranzytowy), ruchu ciężkiego związanego z obsługą terenów przemysłowych oraz prowadzenie ruchu niebezpiecznego
związanego z działalnością Zakładów azotowych Tarnów – Mościce S.A. Powoduje to rozrost
terenów zabudowy mieszkaniowej zagrożonej hałasem i bezpośrednio narażonych na wypadek
z udziałem samochodów przewożących substancje niebezpieczne.
2014
XI. POTRZEBY I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU TARNOWA
125
Analiza zapotrzebowania na podstawowe usługi z zakresu infrastruktury sp ołecznej
Zaspokojenie podstawowych potrzeb mieszkańców w zakresie zapewnienia dostępu
do publicznych usług oświaty i opieki zdrowotnej, a także do ogólnodostępnych terenów zieleni,
wypoczynku i sportu jest jednym z podstawowych zadań jednostek samorządu lokalnego, realizowanym między innymi poprzez odpowiednie ustalenia dokumentów planistycznych, strategicznych i finansowych przez nie tworzonych. Niezbędne jest przy tym zachowane normatywów
urbanistycznych określających przestrzenne minima społeczne i zdrowotne. Brak takich standardów często doprowadza do realizacji zespołów mieszkaniowych bez dostępu do komunikacji
publicznej i infrastruktury społecznej w postaci przedszkoli, szkół, terenów zieleni i rekreacji.
Regulacje te dotyczą zarówno wykształconych już osiedli i obszarów zurbanizowanych ubogich
w podstawowe usługi, jak i nowe tereny inwestycyjne, wyznaczane w studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego.
Oświata obok ochrony zdrowia należy do podstawowych i najważniejszych zobowiązań państwa wobec jego obywateli. Zaspokajanie tych zobowiązań powinno się dokonywać
przede wszystkim w sferze publicznej, przedsięwzięcia prywatne mogą być uzupełnieniem
wzbogacającym ofertę publiczną.
Kwestię rozmieszczenia usług publicznych na terenie Tarnowa należy rozważać po
wzięciu pod uwagę szeregu uwarunkowań i przyszłych tendencji, przede wszystkich prognoz
demograficznych. Obecną sytuację (dane na 2010 r.), w której na terenie miasta funkcjonuje 28
publicznych przedszkoli, 12 publicznych szkół podstawowych oraz 5 publicznych gimnazjów, już
weryfikuje zmniejszająca się w ostatnich latach liczba uczniów. Dodatkowo prognozowany ubytek ludności (zgodnie z prognozami GUS ok. 94,5 tys. w 2035 r.) wpłynie na liczbę publicznych
placówek oświatowych. Niemniej jednak w zmieniających się uwarunkowaniach należy zapewnić
mieszkańcom nieprzerwany dostęp do publicznego kształcenia, usług ochrony zdrowia oraz
ogólnodostępnych terenów zieleni, biorąc pod uwagę zasięg dojścia i dojazdu do poszczególnych
punktów dla wszystkich mieszkańców.
Obowiązujące przepisy prawa nie regulują w żaden sposób wskaźników
i standardów urbanistycznych dla zapewnienia usług z zakresu infrastruktury społecznej. Niemniej jednak w opracowywanej zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego należy przyjąć zalecane przez specjalistów wskaźniki.
Rozmieszczenie podstawowych usług z zakresu infrastruktury społecznej zapewnia
nierównomierny dostęp do nich dla mieszkańców Tarnowa. Część osiedli mieszkaniowych zloka-
2014
126
lizowanych poza centrum miasta nie jest w pełni wyposażona w placówki oświatowe (przedszkola i szkoły podstawowe) oraz w placówki związane z ochroną zdrowia. Natomiast największe
zagęszczenie usług publicznych występuje w centralnej części miasta.
Osiedlami o najuboższym dostępie do usług publicznych w zakresie oświaty są Koszyce, Zbylitowska Góra, Rzędzin, Zabłocie, Osiedle Nauczycielskie, których mieszkańcy korzystać
muszą z placówek zlokalizowanych w innych rejonach. Lepsza sytuacja występuje na osiedlach
Krzyż, Klikowa, Chyszów, Gumniska, Mościce, gdzie funkcjonują pojedyncze placówki oświatowe
na szczeblu przedszkolnym i podstawowym. Edukacja na poziomie ponadpodstawowym realizowana jest głównie w centralnych obszarach miasta oraz na ternie osiedla Mościce.
Nieco gorzej kształtuje się sytuacja dostępu do podstawowych usług w zakresie
ochrony zdrowia i opieki nad najmłodszymi dziećmi. Poza Mościcami na terenie wszystkich pozacentralnych osiedli nie funkcjonują żadne przychodnie ani punkty medyczne, a także żłobki.
Mieszkańcy Klikowej, Krzyża, Rzędzina, Osiedla Nauczycielskiego, Gumnisk, Zabłocia, Koszyc
i Zbylitowskiej Góry korzystać muszą z placówek zlokalizowanych w centrum miasta lub
w Mościcach.
Niewystarczający wydaje się również stopień zaspokojenia potrzeb mieszkańców
osiedli jednorodzinnych w zakresie dostępu do urządzonych terenów zieleni, tj. publicznych parków, skwerów czy zieleńców.
Ponad poziomem podstawowym zaspokajania potrzeb mieszkańców należy zauważyć dodatkowo poziom profilowany zapotrzebowania na usługi kształtujące jakość środowiska
mieszkaniowego danego osiedla. Zapotrzebowanie to jest różnicowane przez różnorodne czynniki, przede wszystkim przez status materialny mieszkańców, prowadzony styl życia, ale także
trendy demograficzne. Dane dotyczące pierwszych z wymienionych czynników decydować mogą
o bliższej lub dalszej lokalizacji od miejsca zamieszkania konkretnych usług, w zależności od częstotliwości korzystania bądź też uciążliwości. Natomiast prognozy demograficzne weryfikować
mogą charakter oferty usługowej, wymuszając jej elastyczność i zdolność do przekształceń przy
minimalnych nakładach finansowych.
Główne problemy do rozwiązania
Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego miasta wskazuje, iż stabilny i zrównoważony rozwój Tarnowa wymaga rozwiązania kilku zasadniczych kwestii problemowych w zakresie sfery ekonomiczno – społecznej, sfery funkcjonalno – przestrzennej, a także
ochrony środowiska przyrodniczego i budowy środowiska miejskiego dobrej jakości.
Główne problemy natury ekonomiczno – społecznej to przede wszystkim szeroko
rozumiana restrukturyzacja przemysłu, co wiąże się z prywatyzacją i unowocześnianiem zakładów, a także z zapotrzebowaniem na wysoko wykwalifikowane kadry pracownicze. W zakresie
sfery funkcjonalno – przestrzennej należy zauważyć, iż usytuowanie głównych koncentracji
mieszkalnictwa w oddaleniu od koncentracji miejsc pracy zarówno w przemyśle jak i w usługach
2014
127
powoduje konieczność funkcjonowania miasta w oparciu o komunikację kołową (indywidualną
i zbiorową), co z kolei generuje znaczny ruch wahadłowy pomiędzy poszczególnymi częściami
miasta (zwłaszcza kierunek wschód-zachód).
Podstawowym zadaniem do rozwiązania w zakresie zagospodarowania terenów jest
określenie zasad równoważenia funkcjonalnego poszczególnych obszarów poprzez sterowanie
rozmieszczeniem nowych terenów aktywności bezpośrednio związanych z mieszkalnictwem,
ukierunkowanie rozwoju centrum, a także wyznaczenie lokalizacji i zasad rozwoju centrów lokalnych. Za tym idzie potrzeba tworzenia warunków dla realizacji mieszkalnictwa stosownie do
potrzeb podnoszenia ilościowych i jakościowych standardów mieszkaniowych, a także dla racjonalizacji funkcjonowania systemów infrastruktury komunikacyjnej i technicznej.
Trzecia grupa problemów, odnosząca się do kwestii środowiska przyrodniczego
i środowiska miejskiego, wymaga doprowadzenie stanu środowiska przyrodniczego do poziomu
wymaganych standardów międzynarodowych oraz wprowadzenia rygorów korzystania z jego
zasobów, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a także stworzenia jakości przestrzeni
i kompozycji miasta, w oparciu o zachowane walory przyrodnicze i kulturowe, z poszanowaniem
tradycji miejsca i wydobyciem jego tożsamości.
2014
CZĘŚĆ B.
KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
XII. POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA
131
Generalna wizja rozwoju miasta, wyznaczona w strategii to „Tarnów – miasto komfortu i rozwoju, pomnażające bogactwa”. Wizja ta ma być realizowana w oparciu o trzy cele strategiczne:

w obszarze rozwoju gospodarczego – Tarnów atrakcyjny inwestycyjnie, innowacyjny,
wspierający przedsiębiorczość,

w obszarze komfortu życia – Tarnów komfortowy i przyjazny dla mieszkańca,

w obszarze regionalnego oddziaływania – Tarnów jako centrum usług ponadlokalnych.
Oznacza to, iż w kształtowaniu polityki przestrzennej Tarnowa należy dążyć do wytworzenia czytelnej i efektywnej struktury przestrzennej miasta, która w oparciu o idee rozwoju
zrównoważonego zapewnia możliwość nowoczesnej i zdywersyfikowanej gospodarki oraz tworzy zdrowe, przyjazne i bezpieczne środowisko do zamieszkania i rozwijania przedsiębiorczości.
Nadanie wyjątkowego charakteru miastu, wszechstronne zaspokojenie potrzeb mieszkańców,
optymalna dostępność do usług i dogodne warunki prowadzenia działalności gospodarczej prowadzić powinny do podniesienia atrakcyjności miasta w skali regionu i całego kraju. Tym samym,
realizując przyjęte cele strategiczne, kluczowym działaniem jest przebudowa struktury wewnętrznej miasta podnoszące jego kondycję ekonomiczną poprzez realizację zdywersyfikowanego programu aktywności gospodarczej, tworząc układ terenów mieszkaniowych powiązany
z systemem przyrodniczym miasta oraz oparty na przemyślanej kompozycji przestrzennej.
cele polityki przestrzennej
Określona powyżej wizja rozwoju miasta realizowana być powinna poprzez działania w zakresie polityki przestrzennej mające na celu następujące kwestie:

wzmocnienie tożsamości Tarnowa w oparciu o dziedzictwo kulturowe, walory
przyrodniczo-krajobrazowe i tradycje gospodarcze miasta,

segregacja ruchu komunikacyjnego poprzez wyprowadzenie ruchu tranzytowego
i transportu ciężkiego z miasta wyznaczonymi trasami obwodowymi, co pozwoli na
wykształcenie wewnątrz Tarnowa ulic miejskich z usługami jako osnowy układu
przestrzeni publicznych,
2014
132
2014
XII.
POLITYKA PRZESTRZENNA MIASTA

integracja przestrzenna i funkcjonalna całego miasta w oparciu o utworzenie
sprawnego systemu transportowego (zbiorowego, indywidualnego, tranzytowego,
rowerowego),

wyeksponowanie głównych elementów kształtujących strukturę przestrzenną miasta,
poprzez odpowiednie ich zagospodarowanie, co pozwoli na jednoznaczną identyfikację
elementów charakterystycznych dla Tarnowa zarówno przez mieszkańców jak
i przyjezdnych,

ukształtowanie hierarchicznej struktury obszarów centralnych dla poszczególnych
rejonów miasta, zapewniających optymalny dostęp do sieci handlowo – usługowej,

wytworzenie układu atrakcyjnych przestrzeni publicznych integrującego przestrzennie
miasto i podnoszącego jakość miasta,

ukształtowanie przyjaznego środowiska zamieszkania w poszczególnych zespołach
mieszkaniowych o zróżnicowanej strukturze, nadanie im wielofunkcyjnego charakteru
przy jednoczesnym podnoszeniu atrakcyjności przestrzeni publicznych, co skutkować ma
podniesieniem jakości i komfortu życia mieszkańców,

stworzenie atrakcyjnych warunków dla rozwoju działalności gospodarczej, ze
szczególnym uwzględnieniem działalności badawczo-rozwojowej oraz opartej na wiedzy
i wykorzystującej innowacyjne technologie,

regulacja systemu przyrodniczego miasta w oparciu o wyeksponowanie najbardziej
wartościowych elementów systemu – Górę Św. Marcina i jej podnóże, Stawy Krzyskie,
dolina rzeki Białej, a także zapewnienie dobrej dostępności do atrakcyjnych terenów
zieleni, w tym zieleni leśnej, co skutkować będzie podniesieniem jakości przestrzeni
miejskiej i jakości środowiska przyrodniczego,

uzyskanie przestrzennej ciągłości struktury terenów zurbanizowanych i terenów
otwartych przy uwzględnieniu zasady eliminacji rozpraszania zabudowy, wykorzystania
terenów już zainwestowanych i uzbrojonych, w tym zdegradowanych i wymagających
rehabilitacji, oraz maksymalnego zachowania terenów otwartych spełniających funkcję
ekologiczną, przestrzenno – kompozycyjną i funkcjonalną,

poprawa funkcjonowania i rozwój infrastruktury komunikacyjnej i inżynieryjnej
Tarnowa, w tym głównie powiązań komunikacyjnych pomiędzy poszczególnymi
częściami miasta, systemu parkowania, systemu transportu zbiorowego, rowerowego
i pieszego.
133
Osiągnięcie powyższych celów określone zostało poniżej poprzez wytyczenie głównych kierunków zmian w strukturze przestrzennej Tarnowa, a kolejno poprzez ustalone kształtowanie struktur przestrzennych w zakresie stref polityki przestrzennej i terenów o odmiennym
przeznaczeniu oraz określenie zasad ochrony środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju infrastruktury komunikacyjnej i inżynieryjnej.
główne elementy kształtujące strukturę przestrzenną Tarnowa
Do podstawowych elementów, które kształtują strukturę przestrzenną miasta należy zaliczyć następujące obszary:
 Stare Miasto z wykształconym bardzo wartościowym historycznym układem
urbanistycznym i zabytkową architekturą, pełniący kluczową rolę w obszarze
centrum Tarnowa,
 obszar śródmieścia wraz z Placem Kościuszki i dworcem kolejowym,
o wykształconej zabudowie pierzejowej i usługach, pełniący rolę obszaru
centralnego miasta,
 Góra Św. Marcina wraz z otwartymi terenami u jej podnóża – rejonem ul.
Lotniczej, mające charakter ważnej przestrzeni przyrodniczej, kulturowej
i rekreacyjnej w Tarnowie,
 rejon Zakładów Azotowych w Mościcach wraz z otoczeniem, jako jeden
z najistotniejszych elementów w strukturze zatrudnienia mieszkańców,
strukturze przestrzennej miasta, a także w historii miasta,
 zalążki centrów lokalnych w poszczególnych rejonach miasta, które wymagają
klarownej delimitacji i wyposażenia w ramach możliwości w pełen program usług
podstawowych,
 tereny zieleni, w tym tereny zieleni leśnej i tereny rekreacyjne, mające układ
plamowy i wymagające uzupełnienia, wzajemnego powiązania i nadania im
różnych form intensywnej zieleni miejskiej, głównie parków, parków leśnych
o znaczeniu rekreacyjnym,
 szlaki komunikacyjne o zasięgu krajowym i międzynarodowych w postaci
autostrady A-4 wraz z węzłami Tarnów Zachód (Wierzchosławice) i Tarnów
Północ (Krzyż), dróg krajowych 94 (d. 4) i 73.
Generalnym celem ustaleń kierunkowych dla powyższych elementów jest ich
ochrona i wyeksponowanie poprzez podniesienie standardu ich zagospodarowania, a także wytworzenie powiązań między nimi, które wyznaczać będą układ przestrzeni publicznych.
2014
134
XII.
kierunki zmian w strukturze przestrzennej
Polityka przestrzenna Tarnowa zakłada zwrócenie szczególnej uwagi na wybrane
kierunki zmian w strukturze przestrzennej miasta, które realizować mają określone powyżej cele
i umożliwić osiągnięcie założonej w strategii wizji:
1. WYKSZTAŁCENIE EFEKTYWNEGO SYSTEMU TRANSPORTOWEGO
2. STWORZENIE CZYTELNEGO I HIERARCHICZNEGO UKŁADU OBSZARÓW CENTRALNYCH ORAZ PRZESTRZENI PUBLICZNYCH
3. ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ ROZWOJOWI TARNOWA JAKO OŚRODKA REGIONALNEGO
4. UKSZTAŁTOWANIE TERENÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ ZE SZCZEGÓLNYM
UWZGLĘDNIENIEM ROZWOJU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII
5. ROZWÓJ ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WRAZ Z PODNOSZENIEM STANDARDÓW
ZAMIESZKANIA
6. UKSZTAŁTOWANIE SYSTEMU PRZYRODNICZEGO MIASTA
7. ROZBUDOWA UKŁADU TERENÓW REKREACYJNYCH
8. UPORZĄDKOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIASTA
Wskazane kierunki zmian struktury przestrzennej określają generalne założenia
zmian i przekształceń, które mają swoją kontynuację w ustaleniach szczegółowych dla stref polityki przestrzennej, przeznaczeniu terenów, a także zawierają się we wskazanych kierunkach
i wskaźnikach dotyczących zagospodarowania oraz użytkowania trenów.
Określone główne kierunki zmian mają na celu:
1. WYKSZTAŁCENIE EFEKTYWNEGO SYSTEMU TRANSPORTOWEGO
a. Stworzenie czytelnego i hierarchicznego układu drogowego

2014
Przebudowa układu drogowego Tarnowa poprzez wytyczenie obwodnicy śródmiejskiej w ciągu ulic: Błonie – Jana Pawła II – Słoneczna – droga projektowana wzdłuż linii kolejowej Kraków–Rzeszów – Tuchowska – droga projektowana – Krakowska –
Czerwona – Czerwonych Klonów – Kwiatkowskiego – Czysta – Wyszyńskiego – Elektryczna – Spokojna.

Wytworzenie obwodnicy miasta dla ruchu tranzytowego w ciągu autostrady A-4, drogi krajowej 94 (d. 4) oraz planowanych łącznic tych dróg – zachodniego w klasie drogi
GP (zgodnie z przebiegiem planowanym w poprzednich miejskich dokumentach planistycznych) oraz wschodniego – nowego przebiegu drogi krajowej nr 73, za zdecydowanie najbardziej korzystny dla miasta należy uznać rozpatrywany wariant III dla
odcinka poniżej węzła Tarnów Północ (Krzyż), który nie ingeruje w zwartość tkanki
miejskiej.

Stworzenie dogodnych powiązań komunikacyjnych dla transportu ciężkiego obsługującego tereny aktywności gospodarczej oraz segregacja ruchu indywidualnego i ruchu
przemysłowego, w tym głównie ruchu związanego z obsługą Zakładów Azotowych
w Mościcach, poprzez realizację zachodniego odcinka obwodnicy – łącznicy autostrady A4 z drogą krajową 94 (d. 4) jako najbardziej optymalnego rozwiązania wyprowadzającego ruch z niebezpiecznymi ładunkami. Przebieg łącznicy wskazany jest w obowiązującym Planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego,
posiada zarezerwowany korytarz w obowiązujących dokumentach planistycznych
miasta oraz gmin sąsiednich, a także stanowi relatywnie krótki odcinek drogi do realizacji, pozwalający na obsługę komunikacyjną Zakładów Azotowych i terenów aktywności gospodarczej położonych w strefach AG I i AG II, sąsiadujących z węzłem autostradowym Tarnów Zachód (Wierzchosławice).

Wytyczenie nowych połączeń lokalnych, które pozwolą na integrację poszczególnych
części miasta rozdzielonych barierą w postaci linii kolejowych Kraków – Rzeszów,
Tarnów – Szczucin, rzeką Białą Tarnowską oraz drogami wyższych klas technicznych –
m. in. połączenie ulic Wyszyńskiego i Szujskiego – Mościckiego, powiązanie ulic Tuchowskiej i Lwowskiej za pośrednictwem nowej drogi zlokalizowanej wzdłuż linii kolejowej Kraków – Rzeszów, połączenie ul. Niedomickiej i Alei Piaskowej, powiązanie ul.
Tuchowskiej z Krakowską, a poprzez ul. Warsztatową również z ul. Mościckiego i ul.
Czystą. Ponadto planowana przebudowa wiaduktów drogowych i kolejowych (lub
budowa nowych) wraz z realizowaną modernizacją linii kolejowej Kraków – Rzeszów
usprawni powiązania komunikacyjne pomiędzy północną i południową częścią miasta.
135
b. Preferencja dla rozwoju sprawnego systemu transportu zbiorowego



Zwiększenie udziału podróżujących transportem zbiorowym na rzecz zmniejszenia ruchu samochodowego w centralnej części miasta (Stare Miasto, Śródmieście), zapewnienie dogodnego dojazdu do miejsc zagęszczenia ruchu samochodowego.
Stworzenie miejskich powiązań transportem szynowym.
Lokalizacja nowego przystanku kolejowego (Lwowska) oraz w perspektywie czasu na
linii kolejowej Tarnów – Szczucin w rejonie ul. Klikowskiej.
2014
136
XII.




Modernizacja linii kolejowej E30/C-E30 Kraków – Rzeszów – Medyka – granica państwa.
W miarę możliwości wspieranie działań zmierzających do wykorzystania dla przewozów pasażerskich i/lub towarowych linii kolejowej nr 115 Tarnów-Szczucin.
Stworzenie sieci parkingów zbiorowych typu Parkuj i Jedź oraz Parkuj i Idź przy przystankach kolejowych, priorytetowych trasach miejskiej komunikacji autobusowej, na
obrzeżu Śródmieścia oraz przy głównych węzłach drogowych.
Ukształtowanie systemu węzłów przesiadkowych: samochód – kolej – autobus – rower w proponowanych lokalizacjach – na trasie linii kolejowej Kraków – Rzeszów:
dworzec główny, dworzec Lwowska, dworzec Mościce, a także przy trasach wjazdowych do miasta: Parkuj i Jedź Mościce, Parkuj i Jedź Krzyż, Parkuj i Jedź Rzędzin.
c. Rozbudowa systemu komunikacji rowerowej

Stworzenie alternatywy dla transportu indywidualnego i zbiorowego poprzez wytyczenie wygodnych i bezpiecznych tras rowerowych, łączących zespoły zabudowy
mieszkaniowej ze śródmieściem, rejonami skupiającymi miejsca pracy oraz z terenami rekreacyjnymi – w tym m. in. przeprowadzenie trasy rowerowej wzdłuż rzeki Białej
i Wątoka, do rezerwatu Debrza i terenów rekreacyjnych przy Stawach Krzyskich,
osadnikach Czajka, w okolice Góry Św. Marcina.

Utworzenie sieci parkingów rowerowych w rejonach węzłów przesiadkowych oraz
w rejonach koncentracji usług.
2. STWORZENIE CZYTELNEGO I HIERARCHICZNEGO UKŁADU OBSZARÓW CENTRALNYCH
ORAZ PRZESTRZENI PUBLICZNYCH
a. Śródmieście stanowiące centralny rejon administracyjno – usługowy Tarnowa skupiający najważniejsze elementy tworzące funkcje miejskie i regionalne
2014

Wyznaczenie lokalizacji głównego obszaru centralnego Tarnowa w obrębie ulic: Słowackiego – Mickiewicza – Mostowej – Konarskiego – Narutowicza – Sikorskiego –
Szkotnik.

Podniesienie atrakcyjności głównego obszaru centralnego miasta będącego najważniejszym elementem identyfikacji przestrzennej w Tarnowie poprzez wprowadzenie
różnorodnych funkcji o zasięgu miejskim i regionalnym, wykreowania wyjątkowego
wizerunku dzięki zabytkowym układom urbanistycznym wypełnionym architekturą
zabytkową i nowoczesną w dobrym stanie technicznym i bardzo wysokiej jakości,
a także poprzez wytworzenie wyjątkowego klimatu sprzyjającego korzystaniu
z wydarzeń kulturalnych, społecznych, z obiektów usługowych, w tym handlowych
i publicznych, oraz z przestrzeni publicznych.

Rozwój śródmieścia z wysokim udziałem usług oraz infrastruktury służącej wykształceniu funkcji regionalnych nastąpi w oparciu o zasady zagospodarowania w strefach
polityki przestrzennej Starego Miasta i Śródmiejskiej oraz przez wyznaczenie następujących kierunków przeznaczenia terenów – MS, UP, UC, U, a także M1, M2, US.

Zwiększenie udziału zielni urządzonej w obrębie centrum poprzez wprowadzenie zieleni ulicznej: drzew i krzewów na istniejących skwerach, obsadzenie alejek oraz urządzenie bulwarów spacerowych wzdłuż rzeki Wątok.

Rehabilitacja zaniedbanej zabudowy mieszkaniowo – usługowej, ponowne zagospodarowanie terenów poprzemysłowych, nieużytkowanych poprzez zagospodarowanie
o formie i funkcji odpowiedniej dla śródmieścia, a także realizacja nowych inwestycji
umożliwiających wytworzenie nowoczesnej i atrakcyjnej przestrzeni centralnej.

Realizacja zadań mających na celu podniesienie atrakcyjności centrum Tarnowa powinna opierać się na zasadzie równoległych działań publicznych i komercyjnych tworzących nowe funkcje i struktury.

Wzmocnienie powiązań na kierunku główny dworzec kolejowy – centrum poprzez
rozwój usług wzdłuż ulic łączących te dwa miejsca.
137
b. Ukształtowanie centrów lokalnych w poszczególnych zespołach zabudowy mieszkaniowej tworzących koncentrację funkcji usługowych

Wskazanie układu centrów lokalnych, stanowiących ważne elementy identyfikacji
przestrzennej miasta i poszczególnych jego rejonów, na podstawie lokalizacji
w strukturze przestrzennej miasta i osiedla, powiązań komunikacyjnych, w tym także
pieszych, z istniejącymi już zespołami funkcji usługowych.

Centra lokalne powinny być niezależne i zaspokajać potrzeby mieszkańców poszczególnych rejonów miasta w zakresie usług podstawowych – dostęp do artykułów
i usług częstego użytku – handel, oświata, kultura, rekreacja, w zasięgu dogodnego
dojścia pieszego mieszkańców, nie dłuższego niż 15 minut.

Kształtowanie zagospodarowania przestrzennego centrów lokalnych w sposób podkreślający rangę miejsca poprzez wprowadzanie rozwiązań architektonicznych o wysokim standardzie, kształtowanie zabudowy o zwartej strukturze o charakterze miejskim.

Kreowanie przestrzennego wyróżnika, który pozwoli na zwiększenie tożsamości poszczególnych zespołów.
2014
138
XII.
c. Układ przestrzeni publicznych integrujący centrum miasta z centrami lokalnymi

Ukształtowanie przyjaznych, funkcjonalnych i bezpiecznych przestrzeni publicznych
na obszarze centrum miasta, w poszczególnych centrach lokalnych i na szlakach łączących je z głównym obszarem centralnym.

Sposób zagospodarowania przestrzeni publicznych na obszarze centrum miasta
w sposób podkreślający prestiżowy charakter miejsca powinien być priorytetem,
przestrzeń tę należy kształtować w oparciu o zróżnicowane funkcje i aranżacje, charakteryzujące się najwyższą jakością przygotowania i wykonania.

Sposób zagospodarowania przestrzeni publicznych w centrach lokalnych służyć powinien właściwej identyfikacji przestrzennej ośrodka (w tym poprzez nazewnictwo nawiązujące do tradycji miejsca), podniesieniu estetyki zagospodarowania miejsca,
a także wytworzeniu przyjaznego środowiska zamieszkania integrującego życie społeczne mieszkańców.

Zaakcentowanie powiązań centrów lokalnych z centrum miasta poprzez wykształcenie ciągów wielofunkcyjnych w oparciu o układ przestrzeni publicznych i powiązania
komunikacyjne – transport zbiorowy, transport rowerowy, ruch pieszy.

Wzajemne powiązania pomiędzy centrami lokalnymi oraz centrum miasta kształtować należy w oparciu o wyznaczone rejony koncentracji usług na terenach zabudowy
mieszkaniowej, tworzące pasaże usługowe wzdłuż ulic i placów.

Wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań.
3. ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SŁUŻĄCEJ ROZWOJOWI TARNOWA JAKO OŚRODKA
REGIONALNEGO
2014

Wszechstronne wzmocnienie funkcji regionalnych pozwoli miastu stać się centrum
usług ponadlokalnych.

Inwestycje w zakresie kultury oraz organizacja atrakcyjnych wydarzeń artystycznych
rozwijana na bazie działalności miejskich instytucji kultury: Tarnowskiego Centrum
Kultury (organizującego festiwal Tarnowska Nagroda Filmowa), Biura Wystaw Artystycznych (w nowej przestrzeni wystawienniczej w Parku Strzeleckim) oraz Teatru im.
Ludwika Solskiego, zdecydowanie podniesie atrakcyjność miasta. Wskazanymi działaniami w tym zakresie jest budowa amfiteatru w sąsiedztwie zbiornika wodnego Kantoria, budowa kina, muzeum (np. poświęconego tematyce żydowskiej), sali widowiskowej, realizacja projektu KANiON Kultury z plenerową ekspozycją Panoramy Siedmiogrodzkiej w Parku Strzeleckim, budowa gmachu biblioteki, a także organizacja
masowych imprez plenerowych, którym służyć będą Rynek Starego Miasta, tereny
139
przy ul. Lotniczej, tereny w rejonie ul. Piłsudskiego czy tereny sportowe w Mościcach.
W tym celu wskazana jest również adaptacja nieużytkowanego budynku dworca kolejowego w Mościcach.

Rozwój infrastruktury związanej ze szkolnictwem wyższym na bazie istniejących
uczelni wyższych, a także dążenie do rozbudowy funkcji akademickich Tarnowa,
w szczególności w powiązaniu działalnością ośrodków badawczo – rozwojowych
wspierających aktywność gospodarczą realizowaną na terenie miasta. Koncentracja
tego typu funkcji w rejonie śródmieścia oraz na obszarach centralnych zapewni witalność obszaru centralnego, nie będzie obciążać systemu komunikacyjnego, a także
przyczyni się do zwiększenia atrakcyjności miasta.

Zwiększenie infrastruktury związanej z turystyką pobytową, tj. rozbudowa bazy hotelowej o zróżnicowanym standardzie, obsługującej przyjazdy biznesowe, turystyczne
czy związane z wydarzeniami artystycznymi jako podniesienie jakości przestrzeni
wzdłuż tras łączących obszary turystyczne. Wskazuje się wykreowanie szlaków turystycznych łączących strefę rekreacyjną południową (Góra św. Marcina z ruinami zamku) ze strefą rekreacyjną północną (Stawy Krzyskie) poprzez Stare Miasto i Śródmieście, strefą rekreacyjną centralną (okolice basenu przy ul. Piłsudskiego) i strefą rekreacyjną nadrzeczną (dolina rzeki Białej), a także z bulwarami nad Wątokiem oraz terenami rekreacyjnymi w Mościcach. Obszary turystyczne powinny być wspierane atrakcyjnymi obszarami zlokalizowanymi poza strefami rekreacyjnymi i historycznie
ukształtowanym centrum miasta. Wsparcia wymagają również działania mające na
celu upowszechnienie rozwoju turystyki rowerowej poprzez budowę tras rowerowych, parkingów dla rowerów w sąsiedztwie atrakcji turystycznych, usług i dworców.

Rozwój infrastruktury związanej ze sportem i rekreacją w zakresie zapewnienia
mieszkańcom oraz przyjezdnym różnorodnych form rozrywki, szczególnie aktywnego
wypoczynku oraz przedsięwzięć związanych ze sportem, edukacją czy działalnością
artystyczną. Rozbudowa infrastruktury w tym zakresie opierać się będzie o inwestycje
zlokalizowane przede wszystkim w wyznaczonych strefach rekreacyjnych południowej i centralnej (rejon ul. Piłsudskiego), a także na terenach rekreacyjnych w Mościcach.

Utworzenie infrastruktury służącej obsłudze konferencji, kongresów, targów, wystaw, powierzchnie biurowe, które organizowane będą w oparciu o działalność
uczelni wyższych, instytucji kulturalnych, jednostek administracji publicznej oraz instytucji badawczo – rozwojowych towarzyszących prowadzonej działalności gospodarczej opartej na nowych technologiach. Polityka przestrzenna powinna zmierzać do
zapewnienia zróżnicowanych ofert funkcjonalnych jak również przestrzennych dla
działalności związanej z obsługą firm. Rozwój takiej działalności wymaga zapewnienia
terenów dla obiektów o znacznych powierzchniach biurowych przeznaczonych dla
małych, średnich i wielkich firm o zasięgu międzynarodowym, potrzebujących obiekZMIANA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
2014
140
XII.
tów i powierzchni o wysokim standardzie. Pod lokalizację takiej infrastruktury przyjmuje się szczególnie tereny wskazane do przekształceń zlokalizowanych po południowej stronie dworca kolejowego, w rejonie ul. Piłsudskiego, na terenach parków
technologicznych, na terenach położonych na wschód od Parku Sanguszków, wzdłuż
dojazdów do węzła autostradowego Tarnów Północ (Krzyż), a także w Śródmieściu
w ramach planowanego centrum lokalnego na obszarze dawnych zakładów OWINTAR.

Rozwój infrastruktury ochrony zdrowia na bazie funkcjonujących szpitali – Św. Łukasza i im. E. Szczeklika, zakładu opiekuńczo – leczniczego w Mościcach, a także wykształcenia nowych ośrodków związanych z ochroną zdrowia – publicznych bądź prywatnych, takich jak ośrodki specjalistyczne, rehabilitacyjne czy obiekty zamieszkania
zbiorowego (domy opieki, zakładane w rejonach miasta dotychczas ich pozbawionych
– Rzędzin, Zabłocie, Piaskówka, Strusina czy Klikowa).
4. UKSZTAŁTOWANIE TERENÓW AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ
UWZGLĘDNIENIEM ROZWOJU NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII
2014
ZE
SZCZEGÓLNYM

Koncentracja terenów produkcyjnych w czterech wydzielonych strefach aktywności
gospodarczej – Zakłady Azotowe, Czysta-Mechaniczne, Kryształowa-Niedomicka oraz
Krzyż, a także w rejonie ul. Tuchowskiej przy zjeździe na drogę krajową 94 (d. 4)
w strefie wskazanej do przekształceń.

Rozwój działalności wykorzystującej innowacyjne rozwiązania i nowe technologie, tj.
działalność produkcyjną i usługową charakteryzującą się wysoką wartością dodaną
wytwarzanych produktów i usług ze znacznym udziałem wysoko wykwalifikowanej
kadry pracowniczej o profilu techniczno – inżynieryjnym.

Rozwój wyspecjalizowanych form działalności gospodarczej w oparciu o istniejące już
instytucje – Tarnowski Klaster Przemysłowy S.A. zarządzający Podstrefą Specjalnej
Strefy Ekonomicznej w Krakowie – w celu utworzenia kolejnych parków przemysłowych i technologicznych,

Zmniejszenie udziału uciążliwych terenów przemysłowych na korzyść powiększenia
terenów nieuciążliwej produkcji, terenów usług produkcyjnych, magazynów, handlu
hurtowego, usług transportowo – logistycznych (w Krzyżu przy węźle autostrady A4).

Dążenie do rozdzielenia funkcji produkcyjnych od zespołów zabudowy mieszkaniowej
z uwagi na uciążliwość i nieatrakcyjne sąsiedztwo poprzez tworzenie buforów zieleni
izolacyjnej, w szczególności w rejonie ulicy Mościckiego, w Klikowej przy ul. Niedomickiej, w Krzyżu przy przedłużeniu al. Jana Pawła II.

Dążenie do skupiania terenów przemysłowych w kompleksach posiadających dogodny dojazd i dostęp do infrastruktury technicznej, odznaczających się również takim
141
zagospodarowaniem, które będzie podnosiło walory krajobrazowe (parki przemysłowe, parki technologiczne).
5. ROZWÓJ ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WRAZ Z PODNOSZENIEM STANDARDÓW ZAMIESZKANIA

Utrzymanie zwartego układu terenów mieszkaniowych na terenie miasta nasyconych
usługami i terenami zieleni, o czytelnej siatce przestrzeni publicznych stanowiących
identyfikatory osiedli, kształtujących wzajemne powiązania między poszczególnymi
osiedlami i centrum miasta.

Zapewnienie różnorodnych form zamieszkiwania z przewagą niewielkich rozmiarów
osiedli zabudowy niskiej.

Kształtowanie zabudowy mieszkaniowej o zróżnicowanym charakterze odnośnie intensywności, formy, organizacji, a także standardu, w ramach wydzielonych przeznaczeń terenów: MS – tereny zabudowy śródmiejskiej, M1 – tereny zabudowy mieszkaniowej wysokiej, M2 – tereny zabudowy mieszkaniowej niskiej intensywnej, M3 – tereny zabudowy mieszkaniowej niskiej ekstensywnej, M4 - tereny zabudowy mieszkaniowej niskiej w enklawach.

Wskazanie lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej o parametrach określonych
ustaleniami szczegółowymi zmiany studium we wschodniej części (Rzędzin, Gumniska, tereny na południe od ul. Błonie), na osiedlu Strusina oraz w północnej części
miasta (Krzyż i Klikowa).

Uporządkowanie struktury przestrzennej osiedli mieszkaniowych wykształconych na
układach dawnych wsi na łanowym rozkładzie pól poprzez rozwiązania planistyczne
dążące do ukształtowania prawidłowego i wygodnego układu komunikacyjnego, sposobu zagospodarowania działek budowlanych, odpowiedniego wyposażenia tych terenów w infrastrukturę techniczną, społeczną i rekreacyjną, a także poprzez staranne
powiązanie ich z otaczającym krajobrazem z wykorzystaniem form nawiązujących
w ukształtowaniu do charakteru wiejskiego (północna część osiedla Krzyż w układzie
opartym na ul. Wiśniowej oraz osiedle Klikowa w układzie opartym na ul. Klikowskiej).

Rozwój infrastruktury związanej z edukacją poprzez stworzenie rezerw terenowych
dla obiektów edukacyjnych i opiekuńczo – wychowawczych dla dzieci i młodzieży,
szczególnie w obszarach wskazanych pod rozwój terenów mieszkaniowych, przy zachowaniu standardowych wielkości tych placówek oraz odpowiednich promieni dojścia do nich w danej jednostce urbanistycznej.
2014
142
XII.

Dążenie do łatwiejszej dostępności do zasobów mieszkaniowych, zarówno poprzez
ich zwiększenie, jak również poprzez utrzymanie zasobów istniejących wraz z odpowiednią ich rehabilitacją.

Należy zmierzać do podnoszenia ładu przestrzennego osiedli wielorodzinnych poprzez przekształcenia i uzupełnienia, wyposażenie w urządzenia rekreacyjne i zieleń,
parkingi, usługi.
6. UKSZTAŁTOWANIE SYSTEMU PRZYRODNICZEGO MIASTA
2014

Utworzenie układu terenów przyrodniczych o wzajemnych powiązaniach jako istotnego elementu struktury przestrzennej miasta, wspierającego rozwój zrównoważony
i warunkującego funkcjonowanie zdrowego środowiska mieszkaniowego.

Elementy istotne w strukturze przestrzennej miasta, stanowiące podstawę kształtowania systemu przyrodniczego miasta to tereny leśne na Górze Św. Marcina, rezerwat Debrza, tereny otwarte w rejonie ul. Lotniczej, Stawy Krzyskie wraz z sąsiadującymi terenami leśnymi, dolina rzeki Białej, Las Lipie oraz parki miejskie (m. in. Strzelecki, Sośnina, Piaskówka, Planty Kolejowe). Elementami uzupełniającymi system
podstawowy są tereny leśne przy ul. Giełdowej i Wyszyńskiego oraz Krakowskiej, dolina rzeki Wątok, tereny ogródków działkowych.

Tworzenie struktury zieleni miejskiej przenikającej obszary zurbanizowane, poprzez
wprowadzenie pasaży zieleni miejskiej, parków i skwerów miejskich, terenów zieleni
wewnątrzosiedlowej, alei drzew.

W oparciu o wymienione elementy w istniejącym układzie przyrodniczym miasta polityka przestrzenna zakłada kształtowanie powiązań przyrodniczych pomiędzy wskazanymi elementami głównie poprzez wprowadzenie terenów zieleni urządzonej, terenów zieleni rekreacyjnej oraz ogólnodostępnej zieleni naturalnej w celu utworzenia
pełnego i sprawnego systemu przyrodniczego Tarnowa.

W kształtowaniu struktury przestrzennej terenów zieleni istotne jest zachowanie
i tworzenie ciągłości przestrzennej elementów przyrodniczych w relacji z powiązaniami lokalnymi i regionalnymi, wyeksponowanie w strukturze miasta najbardziej
wartościowych obszarów przyrodniczych, a także intensywne uzupełnianie zielenią,
również wysoką, istniejących i nowych zespołów zabudowy oraz ulic i placów.

Powiązanie terenów zieleni oraz terenów rekreacyjnych z zespołami zabudowy
mieszkaniowej i usługowej za pośrednictwem ciągów pieszych i rowerowych.

Zwiększanie udziału powierzchni aktywnych biologicznie w obrębie przestrzeni zurbanizowanej poprzez ustalenie wysokiego wskaźnika powierzchni terenów biologicznie czynnych, zgodnie z zaleceniami ustaleń szczegółowych zmiany studium.

Dążenie do podniesienia wskaźnika lesistości w mieście poprzez wprowadzanie nowych zalesień na proponowanych terenach: w Krzyżu w sąsiedztwie autostrady A-4
i rezerwatu Debrza, w rejonie Stawów Krzyskich oraz w pobliżu składowiska odpadów, w Klikowej na terenach okalających osadniki odpadów azotowych, a także
w Rzędzinie w sąsiedztwie planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73.

Zagęszczanie zabudowy nie powinno odbywać się kosztem istniejących terenów zieleni urządzonej lub rekreacyjnej oraz kosztem terenów, które mogą stanowić uzupełnienie braków w systemie przyrodniczym miasta.
143
7. ROZBUDOWA UKŁADU TERENÓW REKREACYJNYCH

Stworzenie układu terenów rekreacyjnych o dobrej dostępności i bogatym programie
przede wszystkim w rejonach wydzielonych stref polityki przestrzennej – rekreacyjnej
centralnej, północnej, południowej i nadrzecznej, a także w pozostałych strefach polityki przestrzennej, głównie w roli uzupełnienia zespołów zabudowy mieszkaniowej.

Zwiększenie udziału obszarów pełniących funkcje terenów rekreacji codziennej
i weekendowej, zróżnicowanych programowo, w tym w obszarach z udziałem zieleni
wysokiej, jak i przestrzeni o charakterze otwartym (polany rekreacyjne).

Ukształtowanie programu rekreacyjnego w oparciu o wydzielone tereny: US – tereny
sportu i rekreacji, ZP – tereny zieleni urządzonej, ZR – tereny zieleni rekreacyjnej, ZO
– tereny zieleni otwartej, ZD – tereny zieleni ogrodów działkowych, ZL – tereny zieleni
leśnej.

W celu podniesienia jakości środowiska zamieszkania i komfortu mieszkańców i użytkowników miasta konieczna jest poprawa dostępności rekreacyjnych terenów zieleni
oraz wzrost jakości tych terenów poprzez ich odpowiednie zagospodarowanie.

Wykorzystanie dolin rzecznych pod funkcje rekreacyjne, pod warunkiem podporządkowania ich, nadrzędnej dla międzywala, funkcji przeciwpowodziowej oraz zachowaniu korzystnych warunków przyrodniczych tego obszaru.

Wyznaczenie czytelnych w przestrzeni miejskiej punktów widokowych (przede
wszystkim na Górze Św. Marcina) poprzez odpowiednie zagospodarowanie elementami małej architektury oraz uporządkowanie szaty roślinnej z zachowaniem najcenniejszych walorów przyrodniczych i jednoczesnym wyeksponowaniu sylwety miasta.

Podwyższenie standardu urządzenia istniejących parków, sukcesywna eliminacja zagrożeń z ich obszarów.

Uzupełnianie bazy rekreacyjnej o obiekty sportowe i urządzenia terenowe tj. ośrodki
rekreacyjno – wypoczynkowe wzbogacone szerokim wachlarzem usług sportowych.
2014
144
XII.
8. UPORZĄDKOWANIE STRUKTURY PRZESTRZENNEJ MIASTA

Kształtowanie prawidłowych i czytelnych układów urbanistycznych na terenach podlegających przekształceniom (obszary po południowej stronie dworca kolejowego)
poprzez integrację regenerowanych obszarów z tkanką miejską oraz tworzenie kompleksowych programów przekształceń.

Przekształcenia zdegradowanych, lecz wartościowych obiektów poprzez zaadaptowanie ich do nowej funkcji przy zachowaniu cennych walorów architektonicznych
oraz poprzez ich restaurację i integrację w przestrzeni miasta – dotyczy to m. in. budynku dworca w Mościcach i zabudowań dawnego zespołu młyna Szancerów przy ul.
Kołłątaja.

Uporządkowanie struktury przestrzennej osiedli mieszkaniowych wykształconych na
układzie dawnych wsi – Klikowa, Rzędzin, Krzyż, Gumniska, przy wykorzystaniu rozwiązań planistycznych w celu ukształtowania prawidłowego układu komunikacyjnego
i zasad zagospodarowania terenu przy zachowaniu zasady utrzymania elementów zabytkowych.

Eliminacja konfliktów funkcjonalno – przestrzennych polegających na konfliktowym
sąsiedztwie (głównie uciążliwych terenów produkcyjnych, baz, składów i magazynów
czy hałaśliwych tras zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie z terenami mieszkaniowymi) poprzez stopniowe przekształcanie uciążliwych terenów sąsiadujących
z zespołami zabudowy mieszkaniowej w kierunku nieuciążliwych obiektów usługowych i produkcyjnych o estetycznej formie.

Porządkowanie struktury przestrzennej miasta przy uwzględnieniu zasad ochrony
elementów dziedzictwa kulturowego, w tym elementów zabytkowych i historycznego
rozplanowania terenów.

Dążenie do utrzymania zwartości miasta i racjonalnego wykorzystania przestrzeni
poprzez niedopuszczenie do rozlewania się zabudowy na tereny otwarte.

Wprowadzanie ujednoliconych elementów małej architektury oraz elementów systemu informacji wizualnej.
Jako perspektywę rozwoju Tarnowa przyjmuje się możliwość włączenia w jego obszar terenów przyległych do granic administracyjnych miasta, o ile taki proces zostanie społecznie zaakceptowany. Dotyczyć to może obszarów bezpośrednio przylegających do miasta, a ograniczonych barierami w postaci rzek lub tras komunikacyjnych w celu optymalnego zarządzania
tymi terenami.
2014
145
obszary planowanych przekształceń i rozwoju
1) obszar śródmieścia
Obszar obejmujący swym zasięgiem centralny obszar Tarnowa o wykształconym,
częściowo zabytkowym układzie urbanistycznym. Zakres przekształceń powinien odnosić się
m.in. do podniesienia jakości zagospodarowania głównej przestrzeni reprezentacyjnej miasta,
zwiększenia atrakcyjności funkcjonalnej centrum Tarnowa poprzez koncentrację zdywersyfikowanych usług miejskich, ukształtowanie układu przestrzeni publicznych podnoszących rangę
obszaru w strukturze miasta.
2) obszar wskazany do przekształceń po południowej stronie dworca kolejowego
Obszar ograniczony ulicami Krakowską, linią kolejową Kraków – Rzeszów, ul.
Ostrogskich, drogą krajową 94 (d. 4) i rzeką Białą wskazany jest do restrukturyzacji i przekształceń w związku z postępującą degradacją terenu zlokalizowanego w bezpośrednim sąsiedztwie
centrum miasta. Należy wdrożyć kompleksowe programy regeneracji tego obszaru obejmujące
gruntowną przebudowę układu komunikacyjnego wraz z integracją tej części miasta z pozostałą
tkanką urbanistyczną, wprowadzenie nowego przeznaczenia i zasad zagospodarowania przestrzennego zapewniając wysoki poziom nasycenia obszaru terenami zieleni wzdłuż rzeki Wątok,
a także dbając o wysoką jakość stosowanych rozwiązań.
3) rejon Góry Św. Marcina i ul. Lotniczej – południowa strefa rekreacyjna
Obszar obejmujący tereny leśne na Górze Św. Marcina, ruiny zamku Tarnowskich
oraz tereny sportu i rekreacji wraz z rozległymi obszarami otwartymi u podnóża Góry należy
objąć szczególną uwagą ze względu na bardzo wartościowe walory kulturowe, kompozycyjne
i przyrodnicze w strukturze miasta. Na obszarze tym wskazany jest rozwój funkcji przyrodniczej
w oparciu o wprowadzenie odpowiedniego zagospodarowania, z ograniczoną lokalizacją zabudowy. Należy dążyć do podniesienia rangi miejsca poprzez kreowanie go jako miejsca aktywnych
form wypoczynku mieszkańców w zakresie lokalnym oraz jako miejsca tematycznych imprez
masowych również związanych z historią miasta i zamku Tarnowskich, mogących pełnić funkcje
edukacyjne. Promowanie podnóża Góry św. Marcina jako miejsca spotkań mieszkańców, odznaczającego się wysokimi walorami krajobrazu oraz starannym urządzeniem, zachęcać powinno do
spacerów lub jazdy na rowerze. Wzbogacenie zagospodarowania umożliwiać powinno wykorzystanie polan jako miejsc piknikowych, ośrodków jazdy konnej i podobnych przy jednoczesnym
zachowaniu kulturowego i krajobrazowego charakteru.
4) okolice ul. Piłsudskiego – centralna strefa rekreacyjna oraz okolice ulicy Traugutta - południe strefy MIII
Obszar obejmujący swym zasięgiem Park Strzelecki, tereny sportu i rekreacji przy ul.
Piłsudskiego, Park Piaskówka, tereny ogródków działkowych i rejon zbiornika wodnego Kantoria,
a także tereny sportu i rekreacji w Mościcach. Planowany obszar wskazany jest do rozwoju funk-
2014
146
XII.
cji rekreacyjnej w oparciu o budowę nowych obiektów sportu i rekreacji wraz usługami, amfiteatru i atrakcyjne zagospodarowanie terenów zieleni urządzonej.
5) obszary wskazane do lokalizacji nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej
Rozbudowa zespołów zabudowy mieszkaniowej wskazana jest przede wszystkim na
obszarze ograniczonym ulicami: Jana Pawła II, Błonie, Orkana i wschodnią granicą administracyjną miasta, obszarze pomiędzy ul. Lwowską, granicą administracyjna miasta, ul. Marusarz i Szpitalem Wojewódzkim, po wschodniej stronie alei Tarnowskich oraz po północnej stronie osiedla
Klikowa. Uzupełnienie zabudowy mieszkaniowej wskazane jest na osiedlu Krzyż, Nauczycielskie,
Gumniska oraz na obszarze ograniczonym ulicami Klikowską, Mościckiego oraz linią kolejową
Tarnów – Szczucin. Wszystkie nowe zespoły zabudowy kształtowane być powinny w oparciu
o układ ulic i placów oraz uzupełniane usługami i terenami zieleni urządzonej.
6) obszary wskazane do rozwoju działalności gospodarczej opartej na nowoczesnych technologiach
Obszary predysponowane do rozwoju działalności aktywności gospodarczej zlokalizowano w sąsiedztwie węzła autostrady A4, gdzie wskazana jest również rozbudowa składowiska odpadów o nowoczesną spalarnię odpadów. Wraz z pozostałymi obszarami aktywności gospodarczej, obejmujące teren przy ul. Niedomickiej, Zakłady Azotowe, parki przemysłowe Czysta,
Mechaniczne i Kryształowa, tereny o charakterze gospodarczym charakteryzować się powinny
wykorzystaniem nowoczesnych, ekologicznych technologii, przekształcać się i rozwijać się przy
wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań.
2014
XIII. KIERUNKI ZMIAN W PRZEZNACZENIU TERENÓW
147
Analiza funkcjonalno – przestrzenna Tarnowa wskazuje, iż należy dążyć do uporządkowania sposobu zagospodarowania miasta poprzez wprowadzenie zasad kształtowania struktur
przestrzennych. Kierunki zmian w przekształceniu terenów wyznaczone zostały w oparciu o wyodrębnione trzy poziomy struktur przestrzennych:
kształtowanie struktur przestrzennych
 obszary zurbanizowane – obszary otwarte,
 strefy polityki przestrzennej,
 przeznaczenie terenów.
Rysunek 37. Kierunkowa struktura przestrzenna miasta
2014
148
Podział struktury przestrzennej miasta na obszary zurbanizowane i obszary otwarte
ma na celu dążenie do utrzymania zwartości zespołów zabudowy oraz ciągłości przestrzeni
otwartych, pełniących funkcje rekreacyjne, przyrodnicze i krajobrazowe, stanowiących jednocześnie łącznik przestrzeni zurbanizowanych. Powyższy Rysunek 37 wskazuje kierunkowy zasięg
zabudowy na terenie miasta w strukturze obszarów otwartych. Wskazano również terytorialny
zasięg planowanych zespołów zabudowy w stosunku do zdiagnozowanego stanu istniejącego.
Kolejnym poziomem kształtowania struktury przestrzennej Tarnowa są wydzielone
typy stref funkcjonalno-przestrzennych, dla których wprowadzono odrębne ustalenia, zalecenia
i ukierunkowania: strefa Stare Miasto, strefa Śródmieście, strefa przekształceń, strefy mieszkaniowe, strefa aktywności gospodarczej i strefa rekreacyjna. Ponadto dla prawidłowego kształtowania sposobu zagospodarowania poszczególnych rejonów miasta część stref została podzielona w oparciu o kryterium terytorialne i charakter zagospodarowania, dotyczy to stref mieszkaniowych, aktywności gospodarczej i stref rekreacyjnych.
Najbardziej szczegółowe kryteria wskazujące sposób zagospodarowania miasta wytyczono w wydzielonych terenach o odmiennym przeznaczeniu. Dla terenów tych wskazano
podstawowe i dopuszczalne kierunki przeznaczenia, zasady, kierunki i wskaźniki zagospodarowania i użytkowania terenów.
2014
149
1) Strefy polityki przestrzennej
W zmianie studium wyznaczono 22 strefy polityki przestrzennej (w podziale na 6
typów), dla których określono odrębne zasady zagospodarowania.
ST
Strefa Stare Miasto
SR
Strefa Śródmieście
P
Strefa przekształceń
MI
Strefa mieszkaniowa Strusina – Piaskówka
M II
Strefa mieszkaniowa wielkoskalowa
M III
Strefa mieszkaniowa Mościce
M IV
Strefa mieszkaniowa Mościce – Koszyce – Zbylitowska Góra
MV
Strefa mieszkaniowa Klikowa
M VI
Strefa mieszkaniowa Krzyż
M VII
Strefa mieszkaniowa nowa
M VIII
Strefa mieszkaniowa Rzędzin – Gumniska
M IX
Strefa mieszkaniowa Zabłocie
MX
Strefa mieszkaniowa Krakowska
M XI
Strefa mieszkaniowa Dunajcowa
AG I
Strefa aktywności gospodarczej – Zakłady Azotowe
AG II
Strefa aktywności gospodarczej – Czysta – Mechaniczne
AG III
Strefa aktywności gospodarczej – Kryształowa – Niedomicka
AG IV
Strefa aktywności gospodarczej – Krzyż
RI
Strefa rekreacyjna centralna
R II
Strefa rekreacyjna południowa
R III
Strefa rekreacyjna północna
R IV
Strefa rekreacyjna nadrzeczna
2014
150
Rysunek 38. Strefy polityki przestrzennej
ST – STREFA STARE MIASTO
Położenie i charakterystyka
Strefa obejmująca historyczny zespół Starego Miasta, objęty w całości ochroną
prawną jako zabytkowy układ urbanistyczny. Obszar ograniczony ulicami: Wałową, Szeroką, Bernardyńską od Placu Morawskiego do Placu Świętego Ducha, Placem Świętego Ducha, ul. Targową do Wałowej, wraz z Rynkiem Starego Miasta oraz placami Kazimierza Wielkiego, Katedralnym
i Rybnym stanowią kluczowy element struktury przestrzennej miasta.
Zasady zagospodarowania przestrzennego
Kształtowanie struktury urbanistycznej staromiejskiej części Tarnowa powinno mieć
ma celu ochronę i rewaloryzację historycznej części miasta poprzez wykorzystywanie istniejących obiektów do nowych funkcji przy uwzględnieniu wartości zabytkowych obszaru i poszczególnych obiektów, harmonijne komponowanie nowych realizacji z zabytkowym charakterem
zabudowy, a także podnoszenie jakości przestrzeni publicznej w sposób nawiązujący do rangi
miejsca w skali miasta. Stosowanie najwyższych standardów w przyjmowanych rozwiązaniach
2014
151
architektonicznych i w indywidualnym sposobie zagospodarowania, a także zwiększenie funkcjonalnej atrakcyjności Starego Miasta poprzez wprowadzenie różnorodnego programu usługowego, skutkować powinno wytworzeniem najbardziej reprezentacyjnego obszaru miasta oraz
witalnej i różnorodnej przestrzeni publicznej.
Wzmocnienie prestiżu miejsca oraz dążenie do podwyższenia atrakcyjności zamieszkiwania w strefie Starego Miasta należy realizować poprzez podwyższony standard mieszkań, zwiększoną dbałość o estetykę przestrzeni przeznaczonych dla mieszkańców i przyjezdnych.
Należy dążyć do ujednolicenia elementów informacji wizualnej w formie dostosowanej do charakteru obszaru.
SR – STREFA ŚRÓDMIEŚCIE
Strefa obejmująca obszar ograniczony obwodnicą śródmiejską, oraz rejon dworca
kolejowego i nowego obszaru administracyjnego miasta. Granica strefy biegnie ulice Słowackiego, Piłsudskiego, Cegielnianą, Starodąbrowską, Mostową, rzeką Wątok, kolejno ulicami Dąbrowskiego, Konarskiego, Tuchowską, torami kolejowymi, Krakowską, Sikorskiego i Szkotnik. Część
obszaru objęta jest ochroną prawną zabytkowego układu urbanistycznego wytworzonego
w XVIII-XIX w. Na obszarze tym zlokalizowany jest dworzec kolejowy o charakterze zabytkowym
oraz wartościowe obszary zieleni (planty kolejowe i Cmentarz Stary). Strefa ta skupia najważniejsze funkcje miejskie i regionalne oraz stanowi główny obszar administracyjno – usługowy Tarnowa.
Gospodarowanie przestrzenią strefy śródmiejskiej dążyć powinno do ukształtowania reprezentacyjnego centrum miasta i obszaru o wyeksponowanych powiązaniach przestrzennych: Plac Kościuszki – Krakowska – Rynek – Lwowska oraz Plac Sienkiewicza – Rynek – Plac Bema – Kościół na Burku. Rewaloryzacja funkcjonalno – przestrzenna strefy powinna przebiegać
z uwzględnieniem zabytkowych wartości układu urbanistycznego i poszczególnych obiektów.
Istniejący układ zabudowy oparty o pierzeje uliczne należy uzupełniać o nowe obiekty w sposób
tworzący spójną kompozycję przestrzenną. Główne powiązania przestrzenne oraz najważniejsze
punkty węzłowe należy kształtować w sposób podkreślający charakter miejsca oraz w oparciu
o indywidualne rozwiązania architektoniczne i sposób zagospodarowania terenu – wprowadzenie elementów małej architektury, kompozycji zieleni, zasad ruchu uspokojonego, zasad sytuowania reklam i informacji wizualnej.
Należy dążyć do ukształtowania reprezentacyjnego charakteru obszaru zlokalizowanego pomiędzy ulicami Krakowską i Bandrowskiego (dworzec kolejowy, planty kolejowe, teren
usługowy na obszarze dawnych zakładów OWINTAR), jako terenu stanowiącego bramę Tarnowa
dla przyjezdnych koleją. Konieczne jest opracowanie wytycznych konserwatorskich do projektu
zagospodarowania zakładów OWINTAR, zbudowanych w miejscu dawnego browaru Sanguszków
2014
152
z uwzględnieniem elementów zabytkowych (m in. komin wpisany do rejestru zabytków). Postuluje się również lokalizację ogólnodostępnego wielopoziomowego parkingu strategicznego typu
Parkuj i Idź na tym terenie. Wskazane jest ponadto nasycenie usługami, w tym usługami o charakterze reprezentacyjnym rejonu dworca oraz tras łączących go ze Starym Miastem.
Ponadto w rejonie ulic Dwernickiego – Matki Bożej Fatimskiej – Księdza Jana Marszałka należy dążyć do ukształtowania obszaru o charakterze centralnym i reprezentacyjnym,
w związku z planowanym przeniesieniem siedziby Urzędu Miasta Tarnowa, proponowaną lokalizacją parkingu strategicznego typu Parkuj i Idź oraz możliwością wykorzystania zdegradowanych
terenów poprzemysłowych i zaadaptowania ich do nowej funkcji.
Postulowane jest również wykorzystanie do celów kulturalnych i/lub rekreacyjnych
dawnego amfiteatru letniego zlokalizowanego przy ul. Kopernika, jako obiektu uzupełniającego
nowy amfiteatr przy ulicy Piłsudskiego. Położenie w bezpośrednim sąsiedztwie Rynku Starego
Miasta stanowić może atrakcyjną lokalizację potencjalnego nowego obiektu kulturalnego, skweru/zieleńca, wrotkowiska lub podobnych inicjatyw.
P – STREFA PRZEKSZTAŁCEŃ
Strefa wskazana do przekształceń obejmuje w większości tereny oddzielone od
tkanki miejskiej barierami naturalnymi i komunikacyjnymi w postaci rzeki Białej Tarnowskiej, linii
i bocznic kolejowych, ulicami Krakowską i Tuchowską oraz drogą krajową 94 (d. 4). Strefa ta
obejmuje obszar zlokalizowany w obrębie torów kolejowych Kraków – Rzeszów, ulic: Tuchowska,
Ostrogskich, droga krajowa 94 (d. 4), następnie wał rzeki Białej Tarnowskiej oraz ulice Gliniańska
i Krakowska.
Na obszarze tym zlokalizowany jest drewniany kościół na Terlikówce o charakterze
zabytkowym, objęty prawną ochroną konserwatorską. Zdecydowaną większość obszaru stanowi
nieuporządkowany układ terenów poprzemysłowych, usług uciążliwych, zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz terenów niezagospodarowanych bądź zdegradowanych, o fatalnej obsłudze komunikacyjnej.
Działania mające na celu przekształcenia tej strefy powinny mieć charakter kompleksowy. Postuluje się włączenie obszaru w tkankę miejską poprzez wytyczenie drogi w klasie
zbiorczej łączącej ulicę Krakowską z ulicą Tuchowską oraz układ ulic i placów miejskich skomunikowanych z ulica Krakowską oraz ulicą Wita Stwosza. Należy również dążyć do ukształtowania
wygodnego powiązania komunikacyjnego ul. Dworcowej z ulicą Tuchowską wzdłuż torów kolejowych po ich północnej stronie.
2014
153
Konieczne jest utworzenie połączeń komunikacyjnych, zwłaszcza pieszych i rowerowych, północnej i południowej strony torów kolejowych Kraków-Rzeszów – przejścia podziemnego na wysokości peronów dworca kolejowego, łączącego dworzec z planowanym parkingiem Parkuj i Jedź, przejazdu podziemnego w ciągu ulicy Wita Stwosza oraz przejścia pieszo –
rowerowego w obecnym biegu ul. Tuchowskiej.
Daleko idących przekształceń i szczególnego opracowania rozwiązań urbanistycznych wymaga ponadto obszar pomiędzy ul. Krakowską a bocznicą kolejową. Przekształcenia
prowadzić powinny do poszerzenia funkcjonalnego obszaru Śródmieścia poprzez tworzenie prawidłowej tkanki miejskiej o wysokich walorach kompozycyjnych. Zakres wdrażanych zmian funkcjonalno – przestrzennych powinien dążyć do podniesienia jakości i wartości terenów zlokalizowanych w bezpośrednim sąsiedztwie centrum miasta oraz stanowić atrakcyjny obszar do lokalizowania nowych inwestycji w zakresie usług społecznych i konsumpcyjnych oraz w zakresie aktywności gospodarczej. Szczególną uwagą należy objąć rzekę Wątok, której bieg powinien stanowić powiązanie przyrodnicze z centrum miasta. Istotną kwestią jest ponadto uporządkowanie
i rehabilitacja zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zlokalizowanej w tej strefie.
Na terenie strefy w rejonie ul. Gliniańskiej dopuszczona jest lokalizacja farmy fotowoltaicznej. W rejonie ul. Wita Stwosza przy potoku Wątok dopuszczona jest realizacja suchego
polderu, zgodnie z opracowaniem pn. „Potok Wątok – koncepcja zabezpieczenia powodziowego
potoku w km 0+000 – 24+680 w gm. Miasto Tarnów, Skrzyszów, Ryglice”.
M I – STREFA MIESZKANIOWA STRUSINA - PIASKÓWKA
Strefa obejmuje swym zasięgiem osiedla Strusina i Piaskówka w obrysie ulic: Elektryczna – Jastruna – Gombrowicza – Czapskiego – Lippóczy’ego – Nowy Świat – Słowackiego –
Szkotnik – Krakowska – Kochanowskiego – Konopnickiej oraz linii kolejowej Tarnów – Szczucin.
Obszar ten stanowi w znacznej większości ukształtowane zespoły osiedli mieszkaniowych. Brak
jednak wykształconych jednoznacznych centrów lokalnych, terenów zieleni urządzonej oraz czytelnego układu przestrzeni publicznych. W obrębie strefy, w obrysie ulic Szujskiego, Kołodzieja
i Elektrycznej, zlokalizowany jest rozległy obszar o naturalnym charakterze zagospodarowania.
Polityka przestrzenna obejmująca tę strefę zakłada skrystalizowanie struktury zabudowy osiedli Strusina i Piaskówka – w dość dobrze ukształtowanej tkance miejskiej należy określić zasady uzupełniania zabudowy, a także wyznaczyć rejony koncentracji funkcji osiedlowych
w postaci centrów lokalnych. Na obszarze wskazanym do rozwoju nowych zespołów zabudowy
mieszkaniowej i usługowej należy określić zasady jej kształtowania w oparciu o układ ulic i placów odpowiednio powiązanych z otoczeniem oraz uzupełnienia ich terenami zieleni urządzonej
i terenami rekreacyjnymi.
2014
154
Centra lokalne osiedli należy kształtować w rejonie skrzyżowania ulic Klikowskiej
i Romanowicza, w rejonie skrzyżowania ulic Klikowskiej, Słowackiego i Szkotnik oraz w rejonie ul.
Szujskiego. Punkty węzłowe należy kształtować w sposób tworzący spójną kompozycję przestrzenną podkreślającą charakter miejsca, a także łączyć wzajemnie oraz z centrum miasta za
pomocą wielofunkcyjnych ciągów ulicznych tworzących atrakcyjne przestrzenie publiczne – ul.
Klikowska, Krakowska, Kościuszki, Szujskiego, Romanowicza.
M II – STREFA MIESZKANIOWA WIELKOSKALOWA
Strefa wielkoskalowa obejmuje ukształtowane osiedla mieszkaniowe – Grabówka,
Jasna, Legionów, Westerplatte i Zielone w zasięgu ulic: Błonie, Jana Pawła II, Ablewicza, Dąbrowskiej, Orkana, rzeki Wątok, ulic Mostową, Starodąbrowską, Cegielnianą, Legionów, Matki Bożej
Fatimskiej, Działkową i Nowodąbrowską. Zespoły zabudowy ukształtowane w tej strefie mają
charakter wielkoskalowy, gdyż osiedle stanowią kilkunastopiętrowe bloki wykonane w prefabrykowanej technologii wielkiej płyty. Układ wysokich budynków mieszkalnych wielorodzinnych
uzupełniony jest zabudową usługową zlokalizowaną w odrębnych pawilonach bądź zespołach
budynków, a także zabudową mieszkaniową jednorodzinną zlokalizowaną częściowo w zwartych
zespołach zabudowy, a częściowo jako pojedyncze budynki, co w całości tworzy chaos i kontrast
przestrzenny ze względu na znaczną różnicę wysokości i formę zabudowy.
Działania w zakresie polityki przestrzennej w tej strefie powinny objąć rehabilitację
wysokiej zabudowy blokowej poprzez ukształtowanie atrakcyjnej przestrzeni publicznej na osiedlach, uzupełnienie programu usługowego o atrakcyjną działalność podnoszącą witalność miejsca, wzbogacenie struktury osiedli o tereny zieleni urządzonej, a także poprawę stanu technicznego budynków. Określić należy zasady uzupełniania zabudowy mieszkaniowej i usługowej, przy
zachowaniu zasady przeciwdziałania zagęszczania zabudowy mieszkaniowej ukształtowanych
osiedli mieszkaniowych, zwłaszcza kosztem terenów zieleni i przestrzeni publicznych. Północna
część osiedla Westerplatte wymaga ukształtowania w oparciu o układ placów i ulic powiązany
przede wszystkim z południową częścią strefy (w kierunku centrum miasta) oraz północną (koncentracja obiektów handlowych).
Miejsca o charakterze centrów lokalnych należy kształtować w rejonie skrzyżowania
ulic: Jana Pawła II, Westerplatte i Ablewicza dla centralnej części strefy, w ciągu ul. Lwowskiej na
odcinku Skowronków – Krupnicza dla południowej części strefy, a także w rejonie koncentracji
usług w obrębie skrzyżowania ulic Jana Pawła II i Błonie dla północnej części strefy a także dla
stref sąsiednich – M VI mieszkaniowa Krzyż i M VII mieszkaniowa nowa.
2014
155
M III – STREFA MIESZKANIOWA MOŚCICE
Strefa Mościce obejmuje swym zasięgiem ukształtowany układ urbanistyczny osiedla mieszkaniowego w Mościcach, objętego ochroną konserwatorską wraz z zespołem zabudowy
usługowej oraz rozbudowanymi terenami sportu i rekreacji. Łącznie strefa ta obejmuje obszar w
zasięgu ulic Witosa – Kwiatkowskiego, Azotowa oraz granicy administracyjnej miasta, torów
kolejowych Kraków – Rzeszów oraz obwałowań rzeki Białej Tarnowskiej.
Podstawowym kierunkiem działań w obrębie strefy powinna być ochrona zabytkowego układu urbanistycznego osiedla wraz z jego najbardziej cennymi elementami. Ochroną
przed zmianą przeznaczenia należy również objąć wskazany jako tereny US i UP zasięg kompleksu sportowego Tarnowskiego Ośrodka Sportów i Rekreacji oraz Unii Tarnów, przy czym koniecznie jest podniesienie standardów zabudowy i urządzeń terenowych w celu podniesienia jakości
świadczonych usług. Nowym terenem inwestycyjnym w zakresie usług społecznych i ogólnomiejskich jest wskazany obszar przy ul. Czerwonych Klonów.
Istotną kwestią w zagospodarowaniu strefy powinno być wyeksponowanie obszarów centralnych zlokalizowanych w rejonie stacji kolejowej Tarnów Mościce oraz w rejonie bramy głównej Zakładów Azotowych, a także pokreślenie wzajemnych połączeń między nimi. Kluczową kwestią w ukształtowaniu centrum lokalnego integrującego dwie strefy polityki przestrzennej (Mościce oraz Moście – Koszyce – Zbylitowska Góra) jest odpowiednie zagospodarowanie w kierunku usługowym (np. gastronomicznym, kulturalnym, artystycznym) budynku
dworca kolejowego w Mościcach. W rejonie tego centrum lokalnego zaproponowana jest również lokalizacja parkingu strategicznego typu Parkuj i Jedź. W rejonie zabytkowego układu postuluje się ochronę przed zagęszczaniem zabudowy.
M IV – STREFA MIESZKANIOWA MOŚCICE – KOSZYCE – ZBYLITOWSKA GÓRA
W obrębie wydzielonej strefy zlokalizowane są jedne z najlepiej wykształconych zespołów zabudowy mieszkaniowej w mieście. Obszar obejmujący osiedle Mościce (po południowej stronie torów kolejowych), osiedle Zbylitowska Góra oraz osiedle Koszyce, zdelimitowany
został w oparciu o granicę administracyjną miasta, linię kolejową oraz wały rzeki Biała Tarnowska. Na obszarze tym zlokalizowanych jest kilka wartościowych obiektów stanowiących o identyfikacji przestrzennej osiedla, m. in.: osiedle mieszkaniowe „Za Torem” w Mościcach (proponowany do uznania jako dobro kultury współczesnej) oraz zespół kościoła i klasztoru ss. Miłosierdzia Serca Bożego z dawną szkołą dla panien przy ul. Owsianej. Istotną kwestię problemową
stanowi obecnie tranzytowy ruch samochodów ciężarowych w ciągu ul. Czerwonej.
2014
156
Jedną z podstawowych kwestii wymagających rozwiązania jest wyprowadzenie ruchu ciężkiego z terenu osiedla. Służyć temu będzie planowana droga łącząca węzeł autostrady
A4 Tarnów Zachód (Wierzchosławice) z terenami Stref Aktywności Gospodarczej oraz z węzłem
Krakowska na drodze krajowej 94 (d. 4), przejmująca funkcję tranzytową dla ruchu ciężkiego od
ul. Czerwonej.
Działania kierunkowe w tej strefie polityki przestrzennej określać powinny zasady
uzupełniania zabudowy mieszkaniowej oraz tworzenia wzajemnych połączeń między centrami
lokalnymi wskazanymi do wykształcenia w rejonach skrzyżowania ulic Krakowskiej, Czerwonej
i Koszyckiej, skrzyżowania ulic Czerwonych Klonów z Czerwoną, 11 Listopada, linią kolejową oraz
ulicą Chemiczną (stacja kolejowa Tarnów Mościce), a także wzdłuż ulicy Pszennej w Zbylitowskiej
Górze. Obszary koncentracji usług należy kształtować również wzdłuż ulic Czerwona, Czarna
Droga, Norwida i Zbylitowska. Mając na celu integrację przestrzenną tej części miasta z centrum
Tarnowa należy wziąć pod uwagę utworzenie połączeń pieszo – rowerowych przez rzekę Białą
Tarnowską na połączeniu ul. Stanisława Anioła z ul. Stanisława Kassali oraz na połączeniu ul.
Mieszka I z ul. Kąpielową.
Bezwzględniej ochronie podlegać powinny wartościowe tereny przyrodnicze w strefie – Park Sośnina, lasy w Zbylitowskiej Górze, aleja lipowy wzdłuż ul. Obrońców Lwowa, które
uzupełnić należy ciągami powiązań przyrodniczych z wartościowymi przestrzeniami przyrodniczymi zlokalizowanymi na zewnątrz względem osiedla.
Przemyślanego ukształtowania wymaga obszar dość chaotycznie i częściowo do tej
pory zainwestowany, zlokalizowany w obrębie ulic Czerwona, Krakowska, Mokra, Pasterska,
Czarna Droga i Brzozowa.
M V – STREFA MIESZKANIOWA KLIKOWA
Strefa Klikowa wyznaczona została w oparciu o zasięg istniejącej zabudowy mieszkaniowej na tym osiedlu oraz planowanych terenów wskazanych do rozwoju. Osiedle ukształtowane jest na układzie dawnej wsi, a więc układ komunikacyjny wytyczony został po łanowym
układzie pól. Taka kompozycja utrudnia zagospodarowanie na tym obszarze, a także skutkuje
nieuporządkowaną strukturą zabudowy i często utrudnioną obsługą komunikacyjną poszczególnych rejonów osiedla. W zasięgu strefy znajduje się rekreacyjny teren Stada Ogierów o dość
długiej tradycji.
Głównym celem działań polityki przestrzennej powinno być uporządkowanie struktury przestrzennej osiedla w odniesieniu do ukształtowania czytelnego i hierarchicznego układu
2014
157
komunikacyjnego, całościowa regeneracja układu zabudowy oraz podniesienie jakości życia
mieszkańców. Określić ponadto należy zasady ochrony zabudowy tradycyjnej, a także uzupełnienia układu o funkcje usługowe i rekreacyjne. Należy dążyć do ukształtowania atrakcyjnych
obszarów przestrzeni publicznych wypełnionych funkcjami usługowymi w ciągu ul. Klikowskiej
z dwoma wyodrębnionymi rejonami centralnymi – obszarem skrzyżowania ulic Klikowskiej,
Ogrodniczej, Bajdy oraz obszarem skrzyżowania ulic Klikowskiej i Cedrowej. Obszary wskazane
do rozwoju (pomiędzy ulicami Ścieżki, Czajki, Żytnią i Rowem Klikowskim) należy kształtować
w kompozycji nawiązującej do historycznego rozplanowania osiedla przy zachowaniu standardów obowiązujących dla prawidłowego formowania struktur osiedli miejskich. Zespoły zabudowy uzupełnione być powinny o tereny zieleni urządzonej i rekreacyjnej (m.in. przy wykorzystaniu
terenów Agencji Nieruchomości Rolnych) oraz o układ powiązań przyrodniczych z cennymi obszarami o charakterze naturalnym położonymi na zewnątrz względem strefy.
M VI – STREFA MIESZKANIOWA KRZYŻ
Strefa została wyznaczona w zasięgu zabudowy osiedla mieszkaniowego Krzyż
w oparciu o ulicę Spokojną, przedłużenie al. Jana Pawła II, granicę administracyjną miasta, granicę otwartych terenów przyrodniczych w rejonie Stawów Krzyskich oraz granicę terenów przemysłowych w rejonie ul. Szklanej, Sadowej, Piaskowej. Obszar ten przecina autostrada A4, układ
komunikacyjny natomiast oparty jest na ulicy Krzyskiej (droga powiatowa) i Nowodąbrowskiej
(droga krajowa w starym przebiegu).
Układ przestrzenny osiedla jest częściowo uporządkowany, całość wymaga natomiast uzupełnienia o program usługowy, dobrze ukształtowane przestrzenie publiczne, tereny
zieleni urządzonej oraz wyeksponowane centra lokalne, skupiające aktywność w skali osiedla.
Obszary te lokalizować należy w rejonie ulic Jaracza, Ćwiklińskiej, Solskiego, a także jako centra
uzupełniające – w rejonie skrzyżowania ulicy Wiśniowej i Krzyskiej oraz skrzyżowania ulicy Wiśniowej i Nowodąbrowskiej. Wskazać należy ponadto zasady ochrony zabudowy tradycyjnej
zlokalizowanej w ciągu ul. Krzyskiej. Rozwój zabudowy w północnej części strefy powinien charakteryzować się ekstensywnym charakterem zagospodarowania.
M VII – STREFA MIESZKANIOWA NOWA
Strefa określona jako nowa obejmuje swoim zasięgiem Osiedle Nauczycielskie –
jedno z najmłodszych osiedli tarnowskich, o dobrze uporządkowanej tkance miejskiej jednak
pozbawionej podstawowego programu usługowego oraz terenów zieleni urządzonej, a także
rozległe tereny niezainwestowane, zlokalizowane we wschodniej części miasta, przewidziane do
rozwoju zabudowy mieszkaniowej i usługowej.
2014
158
Kwestią decydującą o kształtowaniu nowych zespołów zabudowy w tej strefie jest
planowana realizacja przełożenia drogi krajowej nr 73, domykającej zewnętrzną obwodnicę miasta. Wskazany w zmianie studium nowy zespół zabudowy mieszkaniowej, zlokalizowany za planowaną obwodnicą względem miasta, może mieć utrudnione powiązania komunikacyjne z ulicami Lwowską i Marusarz. Kwestię obsługi komunikacyjnej tego rejonu należy rozwiązać na etapie sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Podstawowym zadaniem polityki przestrzennej w obrębie tej strefy jest ukształtowanie struktury przestrzennej nowych osiedli mieszkaniowych w oparciu o układ ulic i placów
powiązanych z otoczeniem i uzupełnionych programem usługowym, terenami zieleni urządzonej
oraz czytelnym układem przestrzeni publicznych. W północno – zachodniej części strefy należy
kształtować zespoły intensywnej zabudowy mieszkaniowej w sąsiedztwie terenów zieleni urządzonej oraz wielofunkcyjnego obszaru usługowego wymagającego ukształtowania w rejonie
skrzyżowania ulic Jana Pawła II, Ablewicza i Westerplatte oraz skrzyżowania ulic Jana Pawła II
i Błonie.
M VIII – STREFA MIESZKANIOWA RZĘDZIN – GUMNISKA
Strefa polityki przestrzennej obejmuje części osiedli mieszkaniowych Rzędzin
i Gumniska ukształtowane na układach dawnych wsi o łanowym układzie pól. Strefę tę od centrum miasta oddzielają ulica Dąbrowskiej, rzeka Wątok, ulice Gumniska i Braci Saków. W obrębie
tej strefy zlokalizowane są dość uciążliwe tereny obsługi transportu, a także zespół zabudowy
Szpitala Wojewódzkiego im. Św. Łukasza.
Działania polityki przestrzennej w obrębie tej strefy powinny dążyć do określenia
zasad regeneracji istniejących zespołów zabudowy polegającej na usprawnieniu układu komunikacyjnego, zasad ochrony zabudowy tradycyjnej, a także uzupełnienia układu o funkcje usługowe i rekreacyjne. Ustalić należy również zasady uzupełniania terenów zabudowy w oparciu
o opracowanie czytelnego i hierarchicznego układu komunikacyjnego obszaru. Należy również
dążyć do ukształtowania atrakcyjnych obszarów przestrzeni publicznych wypełnionych funkcjami
usługowymi i prowadzącymi ruch w kierunku centrum lokalnego zlokalizowanego w rejonie
skrzyżowania ul. Lwowskiej z linią kolejową (planowany przystanek kolejowy oraz parking strategiczny typu Parkuj i Jedź) oraz w kierunku centrum miasta i terenów rekreacyjnych zlokalizowanych na południu.
2014
159
M IX – STREFA MIESZKANIOWA ZABŁOCIE
Strefa Zabłocie obejmuje ukształtowane zespoły zabudowy mieszkaniowej zlokalizowanej na południe od ul. Konarskiego, Gumniska oraz od linii kolejowej w obszarze ograniczonym ulicami Ostrogskich i Leńka, aż do drogi krajowej 94 (d. 4).
Polityka przestrzenna w zakresie zagospodarowania tego obszaru powinna mieć na
celu uzupełnienie układu o dobrze ukształtowane przestrzenie publiczne nasycone funkcjami
usługowymi oraz wytworzenie nowego zespołu zabudowy mieszkaniowej po wschodniej stronie
alei Tarnowskich. Określić należy zasady kształtowania nowej zabudowy w obrębie tej strefy przy
uwzględnieniu wartościowego sąsiedztwa o funkcji rekreacyjnej i krajobrazowej. Rejon o charakterze centralnym w strefie kształtować należy wzdłuż al. Tarnowskich w oparciu przestrzeń publiczną stanowiącą powiązanie pomiędzy centrum miasta a Górą Św. Marcina, wypełnioną funkcjami usługowymi.
M X – STREFA MIESZKANIOWA KRAKOWSKA
Strefa stanowi ukształtowane osiedle mieszkaniowe Krakowska, które tworzą zespoły zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w układzie współczesnym oraz układ urbanistyczny zespołu zabudowy osiedla pracowniczego Warsztatów Kolejowych z lat 20. XX w., zamknięty ulicami Warsztatowa – Skorupki, Ogrodowa – Kassali. Zasięg strefy wyznaczono w oparciu o linię kolejową Kraków – Rzeszów, ulicę Krakowską, Gliniańską, a także obwałowania rzeki
Białej Tarnowskiej oraz granicę terenów ogrodów działkowych. W obrębie ulic Warsztatowej,
Krakowskiej i linii kolejowej zlokalizowane są obiekty produkcji i usług uciążliwych oraz budynki
mieszkaniowe jednorodzinne.
Kierunki zagospodarowania przestrzennego określać powinny przede wszystkim zasady ochrony zabytkowego układu urbanistycznego, które powinno zostać objęte ochroną prawem miejscowym. Uporządkować należy ponadto strukturę funkcjonalną części strefy minimalizując bądź eliminując uciążliwość funkcji produkcyjnej i usługowej dla zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej. Jednym z priorytetów powinno być utworzenie sprawnego połączenia komunikacyjnego w ciągu ulicy Warsztatowej z terenami położonymi po północnej stronie torów kolejowych. Obszar centralny strefy kształtować należy w rejonie skrzyżowania ulic Krakowskiej,
Warsztatowej, Skorupki, Zakładowej.
2014
160
M XI – STREFA MIESZKANIOWA DUNAJCOWA
Strefa obejmuje swym zasięgiem ekstensywną zabudowę mieszkaniową zlokalizowaną w rejonie ulic: Azotowa, Dunajcowa, Turystyczna, Witosa.
Z uwagi na istniejące sąsiedztwo istotne jest określenie zasad kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenu na terenach mieszkaniowych zlokalizowanych w rejonie ulic
Dunajcowej i Azotowej, przy zachowaniu ekstensywnego charakteru zabudowy i odpowiedniego
odizolowania od terenów produkcyjnych.
AG I – STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – ZAKŁADY AZOTOWE
Strefa aktywności gospodarczej w Mościcach wykreślona została w zasięgu kompleksu Zakładów Azotowych W Tarnowie-Mościcach S.A., największego tarnowskiego przedsiębiorstwa, wraz z sąsiadującymi terenami produkcyjnymi, terenami infrastruktury technicznej
oraz terenem zakładu karnego. Granica strefy opiera się o wały przeciwpowodziowe Dunajca
i Białej oraz ulicę Kwiatkowskiego, z wyłączeniem enklawy zabudowy mieszkaniowej w rejonie
ulic Dunajcowej i Azotowej.
Polityka przestrzenna dla tej strefy powinna odnosić się do utrzymania koncentracji
funkcji przemysłowej w tym rejonie, co uwarunkowane jest również historycznie i kompozycyjnie w strukturze miasta. Należy dążyć jednakże do przekształcania terenów produkcyjnych
w kierunku nowoczesnych i czystych technologii. Konieczna jest jednakże reorganizacja układu
komunikacyjnego w mieście, który obciążony jest transportem ciężkim kierującym się w rejon
zakładów. Odciążenie powinno nastąpić poprzez realizację autostrady A4 wraz z budową drogi
łączącej autostradę z drogą krajową 94 (d. 4). Należy zdecydowanie wykluczyć lokalizację zabudowy mieszankowej w obrębie strefy.
AG II – STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – CZYSTA – MECHANICZNE
Strefa aktywności gospodarczej obejmuje istniejące i projektowane tereny produkcyjne (m. in. Zakłady Mechaniczne), tereny usług w zakresie handlu giełdowego, samochodowego itp., a także teren oczyszczalni ścieków przy ul. Czystej. W obrębie strefy zlokalizowane są
ponadto tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, które wymagają określenia zasad
ochrony przed uciążliwością sąsiadujących terenów usługowych i produkcyjnych.
2014
161
Działania w zakresie polityki przestrzennej w obrębie tej strefy powinny dążyć do
segregacji wykluczających się funkcji mieszkaniowych i produkcyjno – usługowych, należy przede
wszystkim określić zasady funkcjonowania i uzupełniania zabudowy mieszkaniowej na terenie
strefy. Na nowych terenach inwestycyjnych, na których wskazane jest kształtowanie nowej zabudowy produkcyjno – usługowej pożądane jest dążenie do wykorzystania nowoczesnych i czystych rozwiązań technologicznych. W strefie wskazuje się ochronę zwartego kompleksu leśnego,
który pełnić ma funkcję ekologiczną w obrębie strefy oraz w całym systemie przyrodniczym miasta.
Na terenie strefy w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków (ul. Czysta, Biała) dopuszczona
jest lokalizacja farmy fotowoltaicznej.
AG III – STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – KRYSZTAŁOWA – NIEDOMICKA
Zasięg strefy wytyczony został w oparciu o istniejące tereny produkcyjne w rejonie
ulic Elektrycznej, Spokojnej, Sadowej, Klikowskiej i Mroźnej oraz na terenach wskazanych do
rozwoju tej funkcji pomiędzy ulicą Niedomicką i torami kolejowymi Tarnów – Szczucin. Na obszarze tym zlokalizowane są jedne z większych przedsiębiorstw w mieście (m. in.: huta szkła Alicja,
Fabryka Silników Elektrycznych Tamel S.A., zakład brukarski Bruk-Bet, elektrociepłownia Piaskówka).
Polityka przestrzenna w obrębie tej strefy powinna dążyć do rozwoju terenów produkcyjnych w kierunku nowoczesnych i czystych technologii. Preferowana powinna być zabudowa usługowa i służąca zaawansowanej technologicznie działalności produkcyjnej, zorganizowana
w formie parków przemysłowych, parków technologicznych.
Na terenie strefy w jej północno - wschodniej części (ul. Traktorowa) planowana jest
realizacja farmy fotowoltaicznej o mocy 1,5 MW.
AG IV– STREFA AKTYWNOŚCI GOSPODARCZEJ – KRZYŻ
Strefa obejmuje swym zasięgiem północno – wschodnie krańce miasta, do tej pory
w przeważającej części niezainwestowane. W obrębie strefy funkcjonuje tarnowskie składowisko
odpadów, a także zlokalizowany jest węzeł autostradowy Tarnów Północ (Krzyż), łączący autostradę i drogę krajową nr 73.
2014
162
W obrębie strefy należy dążyć do ukształtowania nowych terenów inwestycyjnych
w kierunku produkcyjnym z preferencją lokalizacji centrów logistycznych, z uwagi na sąsiedztwo
węzła autostradowego. Istotną kwestią w zagospodarowaniu tej strefy pełnić powinna rozbudowa miejskiej infrastruktury technicznej – składowisko odpadów wraz z budową spalarni odpadów – Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych w rejonie ulicy Cmentarnej.
W kształtowaniu struktury przestrzennej strefy kluczowe jest maksymalne zachowanie otwartych terenów zieleni, w tym zwartego kompleksu leśnego – Lasu Lipie.
R I – STREFA REKREACYJNA CENTRALNA
Centralna strefa rekreacyjna wyznaczona została w obrębie ulicy Piłsudskiego na
bazie istniejących obiektów sportowo – rekreacyjnych oraz terenów zieleni – Parku Strzeleckiego, Parku Piaskówka i ogrodów działkowych. Strefa ta zlokalizowana jest centralnie w układzie
przestrzennym miasta i jest dobrze skomunikowana z większością osiedli mieszkaniowych.
Zagospodarowanie przestrzenne w obrębie tej strefy dążyć powinno do inwestycyjnego wykorzystania terenów. Centralna lokalizacja stanowi duży atut dla kształtowania nowych
form zabudowy usługowej, sportowo – rekreacyjnej, kulturowej. Planowane przedsięwzięcia –
budowa hali sportowej oraz amfiteatru przy zbiorniku Kantoria, wraz z istniejącym basenem
miejskim i terenami zieleni urządzonej, powinna dążyć do ukształtowania atrakcyjnego rejonu
miasta o unikalnym sportowo – rekreacyjnym charakterze, który przyciągać będzie zarówno
mieszkańców miasta, jak i przyjezdnych z gmin sąsiednich oraz całego regionu. Istotną kwestią
jest ukształtowania czytelnych połączeń pieszych i rowerowych strefy z obszarem centralnym
miasta oraz z mieszkalnymi strefami polityki przestrzennej. Nowy zespól zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej ukształtowany być powinien z uwzględnieniem powiązań kompozycyjnych
i przyrodniczych z terenami sąsiadującymi.
R II – STREFA REKREACYJNA POŁUDNIOWA
Południowa strefa rekreacyjna wytyczona została w oparciu jedne z najważniejszych
terenów rekreacyjnych w mieście, istotnych również z punktu widzenia historii i kształtowania
tożsamości Tarnowa. W zasięgu strefy znalazł się masyw Góry Św. Marcina wraz z przedpolem
obejmującym otwarte tereny rekreacyjne, tzw. błonia, zlokalizowane częściowo na terenach
Aeroklubu Ziemi Tarnowskiej.
2014
163
Odpowiednie zagospodarowanie tej strefy powinno mieć kluczowy charakter
w kształtowaniu struktury przestrzennej Tarnowa. Przesłanki historyczne, kompozycyjne i przyrodnicze wskazują, iż jest to jeden z najważniejszych i najbardziej atrakcyjnych lokalizacji w mieście. Zagospodarowanie powinno się kształtować na zasadzie powiązania kompozycyjnego i widokowego obszaru Starego Miasta i wzniesienia, z zachowaniem zasad ochrony ekspozycji
przedpola Góry Św. Marcina. Należy dążyć do zagospodarowania ruin zamku Tarnowskich
z maksymalnym uwzględnieniem ochrony konserwatorskiej w kierunku usług turystyki i kultury,
a także urządzenia atrakcyjnej przestrzeni publicznej w formie punktu widokowego z zagospodarowaną zielenią, nie zaburzającą widoku rozległej panoramy miasta, wraz z elementami małej
architektury.
Park miejski na Górze Św. Marcina należy zagospodarować w kierunku sportowo –
rekreacyjnym z wykorzystaniem urządzeń terenowych oraz kształtować zespół zabudowy usługowej o funkcji gastronomicznej, kulturowej, itp. w lokalizacji wskazanej na rysunku zmiany studium.
Tereny błoni w rejonie ulicy Lotniczej należy kształtować jako obszary otwarte
o atrakcyjnym zagospodarowaniu zieleni i terenowych urządzeń rekreacyjnych. Obiekty i zespoły
obiektów o funkcji usługowej, rekreacyjnej, określone w ustaleniach szczegółowych zmiany studium, należy kształtować w rejonach koncentracji usług, wskazanych na rysunku zmiany studium, z uwzględnieniem powiązań kompozycyjnych i widokowych obszaru ze Starym Miastem
i Górą Św. Marcina. Ochronie podlegać powinno ukształtowanie terenu w rejonie ulicy Sanguszków oraz zieleń wysoka zlokalizowana w formie szpalerów drzew wzdłuż ulic.
Dla witalności przestrzeni rekreacyjnej strefy południowej kluczowe jest ukształtowanie czytelnych połączeń pieszych, rowerowych oraz wykorzystującej środki komunikacji publicznej z obszarem centralnym, zespołami zabudowy mieszkaniowej poszczególnych stref polityki przestrzennej, a także z pozostałymi terenami przyrodniczymi i rekreacyjnymi miasta.
R III – STREFA REKREACYJNA PÓŁNOCNA
Północna strefa rekreacyjna obejmuje rozległe tereny o charakterze otwartym zlokalizowane w rejonie Stawów Krzyskich, otwarte tereny rolne w Klikowej oraz kompleksy osadników zlokalizowanych przy granicy administracyjnej miasta.
Kształtowanie struktury przestrzennej obszaru strefy dążyć powinno do maksymalnego wykorzystania potencjału przyrodniczego zlokalizowanych tu elementów krajobrazu naturalnego, dotyczy to zwłaszcza kompleksów leśnych i układu wodnego. Nowa zabudowa o funk-
2014
164
cjach wskazanych w ustaleniach szczegółowych zmiany studium koncentrować się powinna
w rejonie ul. Wiśniowej i Ścieżki. Istotne jest powiązanie obszaru rekreacyjnego w rejonie stawów z miastem za pomocą wytyczenia nowych dróg rowerowych i pieszych omijających rozległe
tereny produkcyjne stanowiące barierę przestrzenną od strony południowej.
Pozostałą cześć obszaru należy traktować jako otwartą przestrzeń przyrodniczą,
z dopuszczeniem upraw rolniczych na zasadach określonych w studium, a także dążyć do rekreacyjnego wykorzystania osadnika Czajka po przeprowadzonym procesie rekultywacji. Dopuszcza
się realizację farm fotowoltaicznych w obrębie osadników przy ul. Czajki i ul. Czystej.
R IV – STREFA REKREACYJNA NADRZECZNA
Rekreacyjna strefa nadrzeczna wytyczona została w obrębie międzywala Białej i Dunajca i obejmuje obszary naturalnej zieleni nadwodnej, wymagającej objęcia ochroną ze względów przyrodniczych oraz mając na uwadze ochronę przeciwpowodziową miasta. W obrębie tej
strefy zlokalizowane są ponadto ogrody działkowe oraz projektowany użytek ekologiczny Starorzecze Białej Tarnowskiej.
Możliwość zagospodarowania strefy nadrzecznej powinna ograniczyć się do urządzenia ścieżek pieszych i rowerowych na wałach przeciwpowodziowych, a także wytyczenia rejonów rekreacyjnych z urządzonymi miejscami do urządzania pikników, zorganizowanymi plażami, zwłaszcza w rejonie osiedli mieszkaniowych Koszyce, Mościce, Krakowska. Priorytetem
w zagospodarowaniu terenu międzywala powinna pozostać ochrona przeciwpowodziowa.
Z uwagi na fakt, iż wskazana jest integracja przestrzenna osiedli mieszkaniowych
w Mościcach z centrum Tarnowa należy wziąć pod uwagę utworzenie połączeń pieszo – rowerowych przez rzekę Białą Tarnowską na połączeniu ul. Stanisława Anioła z ul. Stanisława Kassali
oraz na połączeniu ul. Mieszka I z ul. Kąpielową.
2014
165
2) Zasady zagospodarowania w obrębie terenów o odmiennym
przeznaczeniu
W obrębie stref polityki przestrzennej określono kierunki przeznaczenia terenów,
oznaczonych na rysunku zmiany studium następującymi symbolami:
1)
MS – TERENY ZABUDOWY ŚRÓDMIEJSKIEJ
2)
M1 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WYSOKIEJ
3)
M2 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ INTENSYWNEJ
4)
M3 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ EKSTENSYWNEJ
5)
M4 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ W ENKLAWACH
6)
U – TERENY USŁUG
7)
UP – TERENY USŁUG SPOŁECZNYCH W ZIELENI URZĄDZONEJ
8)
UC – TERENY WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW USŁUGOWYCH
9)
US – TERENY SPORTU I REKREACJI
10) PU – TERENY PRODUKCYJNO – USŁUGOWE
11) PT – TERENY PARKÓW TECHNOLOGICZNYCH
12) ZP – TERENY PARKÓW MIEJSKICH
13) ZR – TERENY ZIELENI REKREACYJNEJ
14) ZO – TERENY ZIELENI OTWARTEJ
15) ZD – TERENY OGRODÓW DZIAŁKOWYCH
16) ZL – TERENY ZIELENI LEŚNEJ, ZIELENI WYSOKIEJ
17) ZC – TERENY CMENTARZY
18) I – TERENY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, w tym:
-
IE – ELEKTROENERGETYKA
IC – CIEPŁOWNICTWO
IO – GOSPODARKA ODPADAMI
IW – WODOCIĄGI
IK – KANALIZACJA
IG – GAZOWNICTWO
IS – SPALARNIA ODPADÓW
2014
166
1) MS – TERENY ZABUDOWY ŚRÓDMIEJSKIEJ
podstawowe kierunki przeznaczenia:
 intensywna zabudowa wielofunkcyjna – mieszkaniowa, usługowa, mieszkaniowo usługowa, o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 4,0, zgodnie z tabelą 11, z przewagą usług o randze ogólnomiejskiej i regionalnej, ze szczególnym
uwzględnieniem usług społecznych (oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury,
sportu i rekreacji, pomocy społecznej i administracji) i usług konsumpcyjnych (gastronomii, rozrywki, handlu detalicznego itp.),
 usługi związane z obsługą biznesu (centra konferencyjne i inne usługi prowadzone
w budynkach biurowych),
 rzemiosło nieprodukcyjne
dopuszczalne kierunki przeznaczenia:
 obiekty handlowo-usługowe o łącznej powierzchni sprzedaży poniżej 2000 m2
w formie wielokondygnacyjnych galerii, pasaży lub centrów handlowych,
 targowisko (w rejonie Placu Bema),
 usługi kultu religijnego w historycznych lokalizacjach,
 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna,
 obiekty zamieszkania zbiorowego,
 obiekty infrastruktury technicznej,
 garaże wielopoziomowe i podziemne,
 układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, układ placów,
ciągów pieszych i rowerowych, tereny zieleni urządzonej, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne.
ograniczenia zmian przeznaczenia:
 obowiązek uwzględniania ograniczeń wynikających z wytycznych Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków dla obszarów i obiektów objętych ochroną prawną, a także dla obiektów objętych ochroną w prawie miejscowym, zlokalizowanych w zabytkowym staromiejskim układzie urbanistycznym XIV - XVI w. (A-130 z dn.
24.09.1934) oraz w zabytkowym śródmiejskim układzie urbanistycznym (A-86
z dn. 12.04.1976 r.).
standardy kształtowania zabudowy i zasad zagospodarowania terenu:
 kształtowanie układu zabudowy w oparciu o historyczny układ urbanistyczny,
 koncentracja usług społecznych i komercyjnych w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium,
2014
167
 kształtowanie zabudowy od strony głównych przestrzeni publicznych w formie pierzejowej, w oparciu o istniejące kwartały zabudowy,
 lokalizacja nowych obiektów i zespołów zabudowy powinna nawiązywać do historycznego układu zabudowy i do zabudowy sąsiadującej,
 stopniowe przekształcanie obszarów i obiektów substandardowych i zdegradowanych do podstawowego i dopuszczalnego przeznaczenia terenu,
 zachowanie i uzupełnienie zieleni ulicznej, zieleni towarzyszącej przestrzeniom publicznym oraz zieleni wewnątrzkwartałowej towarzyszącej funkcjom mieszkaniowym i usługowym,
 uzupełnianie i podniesienie jakości układu przestrzeni o charakterze reprezentacyjnym.
2) M1 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ WYSOKIEJ
 intensywna zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna wysoka o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 2,0 - 4,0, zgodnie z tabelą 11, wraz z usługami,
 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna w zakresie utrzymania istniejących budynków,
 zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp.,
 usługi społeczne, m. in. w zakresie oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu
i rekreacji, pomocy społecznej i administracji,
 usługi konsumpcyjne, m. in. w zakresie handlu o powierzchni sprzedaży do 2000 m2,
gastronomii, rozrywki,
 obiekty biurowe,
 usługi kultu religijnego,
 obiekty zamieszkania zbiorowego,
2014
168
 dla nowych zespołów zabudowy wskazuje się rozplanowanie usług społecznych stosownie do przewidywanej liczby mieszkańców z uwzględnieniem ich dostępności
w zakresie dojścia pieszego,
 nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej wysokiej powinny być realizowana w formie
ukształtowanych osiedli na wyznaczonych terenach w strefach mieszkaniowych
nowej i wielkoskalowej (północ osiedla Westerplatte) oraz w obszarze zamkniętym ulicami Szujskiego, Rolniczą, Kołodzieja, Jastruna, Elektryczną, Wyszyńskiego
i Chyszowską,
 na pozostałych terenach zabudowy mieszkaniowej wysokiej wskazany jest jej rozwój
poprzez uzupełnianie istniejącej zabudowy, w tym w ramach uzupełniania pierzei,
jednakże pod warunkiem zachowania określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej,
 nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej należy kształtować w oparciu
o założenia kompozycji urbanistycznej uwzględniającej połączenia z terenami zieleni urządzonej, terenami usługowymi w postaci ciągów przestrzeni publicznych,
 dążenie do koncentracji usług w lokalizacjach wskazanych na rysunku zmiany studium w oparciu o samodzielne budynki usługowe oraz atrakcyjne i ogólnodostępne zagospodarowywanie parterów budynków wielofunkcyjnych frontowych
względem głównych przestrzeni publicznych,
 przeciwdziałanie zagęszczaniu zabudowy mieszkaniowej ukształtowanych osiedli
mieszkaniowych, zwłaszcza kosztem terenów zieleni, a także kosztem powierzchni
parkingów ogólnodostępnych, jeśli stanowiłoby to deficyt miejsc określonych
standardami parkingowymi,
 tereny zaplecza technicznego obiektów handlowych należy odizolować wizualnie
od terenów przestrzeni publicznej oraz od zabudowy mieszkaniowej,
 wzbogacanie zielenią ciągów komunikacyjnych, przede wszystkim w ramach głównych przestrzeni reprezentacyjnych łączących poszczególne strefy polityki przestrzennej i centra lokalne,
 wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań.
3) M2 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ INTENSYWNEJ
 intensywna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna niska, o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 1,2 – 1,5, zgodnie z tabelą 11, wraz z usługami,
 zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp.,
2014
169
 zabudowa wielorodzinna niska,
 usługi społeczne, m. in. w zakresie oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu
i rekreacji, pomocy społecznej i administracji,
 usługi konsumpcyjne,
 usługi kultu religijnego,
 tereny zieleni rekreacyjnej,
 nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej należy kształtować w formie
zwartych osiedli o jednorodnym charakterze zabudowy – w formie wolnostojącej
albo bliźniaczej albo szeregowej,
 na terenach zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej niskiej wskazany jest jej rozwój poprzez uzupełnianie istniejącej zabudowy, w tym w ramach uzupełniania pierzei, jednakże pod warunkiem zachowania określonych wskaźników intensywności
zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej,
 nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej niskiej należy kształtować
w oparciu o założenia kompozycji urbanistycznej uwzględniającej połączenia z terenami zieleni urządzonej, terenami usługowymi w postaci ciągów przestrzeni publicznych,
 obszary wskazane do rehabilitacji obejmujące osiedle Klikowa (rejon ul. Niedomickiej i ul. Klikowskiej) oraz teren pomiędzy ul. Krakowską i Starym Wątokiem należy
zagospodarować w kierunku wykształcenia zwartego układu przestrzennego, poprzez poprawę systemu identyfikacji osiedli mieszkaniowych, wykreowanie przestrzeni centralnych, wprowadzenie zieleni wysokiej i zakomponowanie zieleni niskiej,
 tereny zaplecza technicznego obiektów handlowych należy odizolować wizualnie
o terenów przestrzeni publicznej oraz od zabudowy mieszkaniowej,
 dążenie do uzupełniania zabudowy mieszkaniowej usługami, w tym usługami
w parterach budynków od strony głównych przestrzeni reprezentacyjnych,
 wzbogacanie zielenią ciągów komunikacyjnych, przede wszystkim w ramach głównych przestrzeni reprezentacyjnych łączących poszczególne strefy polityki - przestrzennej i centra lokalne,
2014
170
4) M3 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ EKSTENSYWNEJ
 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna niska ekstensywna o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 0,8 – 1,0, zgodnie z tabelą 11.
 usługi społeczne o lokalnym zasięgu obsługi, m. in. w zakresie oświaty, ochrony
zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej i administracji,
 usługi konsumpcyjne o lokalnym zasięgu obsługi, m. in. w zakresie rozrywki, handlu,
gastronomii,
 zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp., zieleń izolacyjna, tereny zieleni rekreacyjnej,
 zakaz lokalizowania zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
 zakaz lokalizacji funkcji o ponadlokalnym zasięgu oddziaływania i innych silnie generujących ruch,
 nowe zespoły zabudowy mieszkaniowej odznaczać się powinny wysokimi walorami
kompozycyjnymi,
 na pozostałych terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej niskiej ekstensywnej wskazany jest jej rozwój poprzez uzupełnianie istniejącej zabudowy, pod
warunkiem zachowania określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej,
 wykreowanie przestrzeni centralnych w obszarach koncentracji usług wskazanych na
rysunku zmiany studium, w oparciu o ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
 wykreowanie cech indywidualnych poszczególnych przestrzeni publicznych z wykorzystaniem lokalnych uwarunkowań,
2014
171
 dążenie do stopniowego przekształcania istniejącego zagospodarowania o charakterze odmiennym od przeznaczenia podstawowego (istniejąca ferma drobiu, obsługa produkcji w gospodarstwach rolnych, itp.).
5) M4 – TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWEJ NISKIEJ W ENKLAWACH
 zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna niska ekstensywna o maksymalnym wskaźniku intensywności zabudowy 0,6, zgodnie z tabelą 11.
 usługi nieuciążliwe w zakresie biur, pracowni projektowych, biur rachunkowych itp.)
 tereny zieleni rekreacyjnej,
 zakaz usług handlu,
 zakaz lokalizowania zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,
 zakaz lokalizacji funkcji o ponadlokalnym zasięgu oddziaływania i innych silnie generujących ruch.
 uzupełnianie istniejącej zabudowy przy zachowaniu określonych wskaźników intensywności zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej,
6) U – TERENY USŁUG
 obiekty i zespoły usługowe,
 usługi społeczne (oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej, administracji, bezpieczeństwa),
 usługi konsumpcyjne (gastronomii, rozrywki, handlu detalicznego o powierzchni
sprzedaży do 2000 m2, hotelarstwa, obrotu finansowego, ubezpieczeń, transportu,
łączności, itp.),
 obiekty kongresowe i targowo-wystawiennicze,
 usługi turystyki, obiekty hotelowe,
2014
172
 budynki zamieszkania zbiorowego,
 zieleń ogólnodostępna z możliwością lokalizowania urządzeń sportowo rekreacyjnych, placów zabaw, itp., w tym zieleń urządzona towarzysząca usługom i zieleń
izolacyjna.
 funkcje uzupełniające związane z podstawowym kierunkiem przeznaczenia,
 stacje paliw z zapleczem usługowo-handlowym,
 handel hurtowy, giełdowy i targowiskowy – jedynie w rejonie ulicy Hodowlanej
i Giełdowej,
 budynki i obiekty techniczne związane z utrzymaniem dróg – jedynie w rejonie węzła
Tarnów Północ (Krzyż),
 zakaz realizacji nowej zabudowy bez powiązania z zagospodarowaniem terenów zieleni urządzonej z dostępem publicznym,
 zakaz realizacji obiektów przeznaczenia dopuszczalnego bez powiązania z zagospodarowaniem zgodnym z podstawowym przeznaczeniem,
 na terenach usług zlokalizowanych na obszarach narażonych na osuwanie się mas
ziemnych (Góra Św. Marcina) dopuszcza się utrzymanie istniejącej zabudowy, oraz
lokalizację nowych obiektów w zasięgu tych terenów jedynie w formie lekkich pawilonów parkowych, kawiarnianych itp.
 zespoły zabudowy usługowej wskazane jako centra lokalne kształtować w formie
wnętrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakości architektury
i kompozycji przestrzennej, uzupełnionych zielenią urządzoną, placami,
 wykształcenie dominant przestrzennych, w celu podkreślenia rangi i prestiżu miejsca
w obszarach centrów lokalnych,
 obszary wskazane do przekształceń obejmujące tereny po południowej stronie
dworca kolejowego, należy zagospodarować w kierunku wykształcenia zwartego
układu przestrzennego, poprzez wykreowanie przestrzeni o wysokim standardzie
dla obiektów i powierzchni biurowych uzupełnionych wzbogacającymi funkcjami
(konferencyjno-wystawowymi, hotelowymi, rozrywkowymi, kulturalnymi, usłu-
2014
173
gami sportu i rekreacji, itp.), zielenią wysoką i niską, poprawę estetyki i standardu
technicznego budynków.
7) UP – TERENY USŁUG SPOŁECZNYCH W ZIELENI URZĄDZONEJ
 usługi społeczne (oświaty, ochrony zdrowia, nauki, kultury, sportu i rekreacji, pomocy społecznej, administracji, bezpieczeństwa) o znaczeniu ogólnomiejskim i regionalnym, uzupełnione zielenią urządzoną,
 tereny zieleni urządzonej,
 obiekty zamieszkania zbiorowego, w tym zakłady karne przy ul. Dąbrowskiego
i Śniadeckiego.
 usługi towarzyszące, w tym centra kongresowe i targowo – wystawiennicze,
ciągów pieszych i rowerowych, parkingi oraz inne przestrzenie publiczne.
 zakaz realizacji nowej zabudowy bez powiązania z zagospodarowaniem terenów zieleni urządzonej z dostępem publicznym,
 kształtowanie usług jako centrów w formie wnętrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakości architektury i kompozycji przestrzennej, uzupełnionych
zielenią urządzoną, placami,
 wykształcenie dominant przestrzennych, w celu podkreślenia rangi i charakteru
miejsca w obszarach centrów lokalnych,
8) UC – TERENY WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW USŁUGOWYCH
 obiekty handlu detalicznego i obiekty handlowo – usługowe o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m², (uzupełnione wielofunkcyjnym programem, np. gastronomią),
 usługi kultury i nauki,
 usługi zdrowia, opieki społecznej,
2014
174
 usługi biznesowe, finansowe,
 biura, administracja,
 usługi rekreacji i sportu.
 hotele,
 stacje paliw z zapleczem usługowo-handlowym,
zielenią urządzoną,
 wykształcenie dominant przestrzennych, w celu podkreślenia rangi i charakteru
miejsca w obszarach centrów lokalnych,
9) US – TERENY SPORTU I REKREACJI
 budowle i urządzenia sportowo-rekreacyjne (boiska do sportowych gier zespołowych, korty tenisowe, bieżnie, skocznie, strzelnice sportowe, skate-parki z wyposażeniem, skałki i ścianki wspinaczkowe, pola golfowe do mini golfa, itp.)
 budynki i obiekty do uprawiania sportu i rekreacji oraz poprawy kondycji fizycznej
(odkryte, przekryte w całości lub w części),
 tereny zieleni urządzonej,
 usługi rekreacji, rozrywki, turystyki i wypoczynku (hotelarstwo, gastronomia, agencje turystyczne, biura podróży i inne obsługi ruchu turystycznego, usługi kultury,
wystawiennictwo, usługi związane z poprawą kondycji fizycznej, gabinety odnowy
biologicznej),
 handel detaliczny i usługi komercyjne związane z funkcją podstawową,
2014
175
 na terenach usług sportu i rekreacji zlokalizowanych na obszarach narażonych na
osuwanie się mas ziemnych (Góra Św. Marcina) dopuszcza się utrzymanie istniejącej zabudowy oraz lokalizację nowych obiektów w zasięgu tych terenów jedynie
w formie lekkich pawilonów parkowych, kawiarnianych itp.
zielenią urządzoną.
10)PU – TERENY PRODUKCYJNO – USŁUGOWE
 działalność produkcyjna, w tym zorganizowana w formie inkubatorów przedsiębiorczości, centrów technologicznych, wykorzystujących zaawansowane technologie,
 usługi, w tym handel hurtowy,
 obiekty produkcyjne, składy, magazyny, wraz z zapleczem administracyjnym i socjalnym,
 centra logistyczne, tereny transportu samochodowego, składy magazyny,
 farmy fotowoltaiczne – we skazanych w zmianie studium lokalizacjach.
 usługi związane ze sprzedażą, diagnostyką i naprawą pojazdów,
 usługi handlu uzupełnione usługami gastronomicznymi,
 stacje paliw wraz z zapleczem usługowo – handlowym,
2014
176
 zakaz lokalizacji nowej zabudowy mieszkaniowej,
 tereny PU zlokalizowane w obrębie strefy RIII – przeznaczenie podstawowe i dopuszczalne jedynie w zakresie produkcji energii w przypadku realizacji farm fotowoltaicznych,
 od terenów mieszkaniowych, usługowych, sportowo – rekreacyjnych, przestrzeni
publicznych oraz od dróg o klasie powyżej klasy lokalnej należy lokalizować budynki administracyjno-socjalne uzupełnione zielenią wysoką lub sama zieleń izolacyjną, w celu odseparowania wizualnego od placów manewrowych i zaplecza
technicznego,
11) PT – TERENY PARKÓW TECHNOLOGICZNYCH
 zabudowa przemysłowa i parki technologiczne (w tym zabudowa produkcyjna wykorzystująca nowoczesne proekologiczne technologie i obiekty naukowo – badawcze),
 składy i magazyny wraz z zapleczem administracyjnym i socjalnym,
 centra logistyczne wykorzystujące linie kolejowe i usługi związane z przemysłem,
 od granicy z sąsiadującymi terenami mieszkaniowymi, usługowymi, sportowo – rekreacyjnymi, przestrzeniami publicznymi oraz od dróg o klasie powyżej klasy lokalnej należy lokalizować budynki administracyjno-socjalne uzupełnione zielenią
wysoką lub sama zieleń izolacyjną, w celu odseparowania wizualnego od placów
manewrowych i zaplecza technicznego.
12) ZP – TERENY PARKÓW MIEJSKICH
 tereny zieleni urządzonej z dostępem publicznym (parki, skwery o charakterze lokalnym – osiedlowym oraz ponadlokalnym,
2014
177
 lasy zagospodarowane rekreacyjnie – parki leśne,
 arboreta, ogrody botaniczne,
 wody płynące i zbiorniki wodne,
 zieleń izolacyjna,
 parki tematyczne, parki rozrywki.
 urządzenia placów zabaw i rekreacji,
 ogródki jordanowskie,
 obiekty infrastruktury technicznej, za wyjątkiem obiektów gospodarki odpadami,
 oranżerie,
 realizacja suchego polderu służącego ochronie przeciwpowodziowej w rejonie ul.
Wita Stwosza, w miejscu wskazanym na rysunku kierunków zmiany studium,
 architektura parkowa i kompozycja przestrzenna wysokiej jakości.
13) ZR – TERENY ZIELENI REKREACYJNEJ
 zieleń urządzona z dostępem publicznym,
 miejsca organizacji plenerowych wydarzeń kulturalnych, imprez masowych,
 ogrody botaniczne,
 arboreta,
 parki tematyczne,
 oranżerie,
 terenowe urządzenia sportu i rekreacji takie jak: boiska do sportowych gier zespołowych, korty tenisowe, trasy rowerowe i biegowe, skate-parki z wyposażeniem,
skałki i ścianki wspinaczkowe, pola golfowe i do mini golfa, place, urządzone miejsca wypoczynku oraz podobne,
 obiekty infrastruktury technicznej, za wyjątkiem obiektów gospodarki odpadami
2014
178
 zalesienia i zadrzewienia w proponowanych obszarach wskazanych na rysunku
zmiany studium,
 architektura parkowa,
 zakaz lokalizacji nowej zabudowy.
 utrzymanie jako dominującej powierzchni zieleni urządzonej ze szlachetnymi gatunkami zieleni,
 istniejące zagospodarowanie o funkcji niezgodnej z kierunkiem przeznaczenia należy
izolować wizualnie zielenią osłonową, docelowo wskazane jest przekształcanie się
tych terenów w kierunku przeznaczenia podstawowego,
 zagospodarowanie poszczególnych terenów ZR wskazanych w zmianie studium
w formie założenia całościowego w oparciu ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
 wykreowanie przestrzeni dostępnych, funkcjonalnych i komfortowych,
 wprowadzenie bogatej oferty programowej w celu stworzenia obszarów wielofunkcyjnych (miejsce wypoczynku i relaksu, zabaw, edukacji, sportu i rekreacji, miejsce
„prospołeczne”),
 w strefie rekreacyjnej południowej ze względu na konieczność utrzymania walorów
krajobrazowych dopuszcza się kubaturę jedynie w formie architektury parkowej
tj.: urządzeń do koncertów i przedstawień na otwartym powietrzu, oranżerie,
otwarte pawilony, mała architektura,
 zagospodarowanie strefy rekreacyjnej południowej należy realizować ze szczególnym uwzględnieniem powiązań widokowych z Górą św. Marcina i Starym Miastem,
 należy dążyć do zwiększenia dostępności Góry św. Marcina i terenów zieleni rekreacyjnej po południowej stronie drogi krajowej 94 (d. 4) z terenami rekreacyjnymi
zlokalizowanymi na północ od drogi, poprzez realizację powiązań komunikacyjnych.
14) ZO – TERENY ZIELENI OTWARTEJ
 tereny zieleni naturalnej i urządzonej,
 tereny rolnicze,
 wody powierzchniowe.
2014
179
 usługi sportu i rekreacji,
 utrzymanie istniejącej zabudowy mieszkaniowej na zasadach określonych w planie
miejscowym,
 tereny rekreacyjne nad rzeką Białą, wraz z adaptacją do nowej funkcji budynku
strażnicy oraz mostu kolejowego na Białej,
 zalesienia w proponowanych obszarach wskazanych na rysunku zmiany studium,
 układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, ciągów pieszych i rowerowych.
 wyklucza się nową zabudowę kubaturową.
 utrzymanie dominacji terenów otwartych z ochroną ciągłości ekosystemów w skali
lokalnej i ponadlokalnej,
 ochrona gleb, wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem,
 utrzymanie naturalnej otuliny rzek i cieków wodnych, z zachowaniem zasad ochrony
przeciwpowodziowej.
15) ZD – TERENY OGRÓDKÓW DZIAŁKOWYCH
 zorganizowane ogrody działkowe,
 tereny zieleni naturalnej i urządzonej.
 usługi sportu i rekreacji,
 obiekty infrastruktury technicznej, za wyjątkiem obiektów gospodarki odpadami,
 układ publicznych dróg lokalnych i dojazdowych, dróg wewnętrznych, ciągów pieszych i rowerowych, parkingi,
 realizacja suchego polderu służącego ochronie przeciwpowodziowej.
 wyklucza się lokalizację zabudowy mieszkaniowej i związanej z gospodarką rolną.
2014
180
 utrzymanie dominacji terenów otwartych z ochroną ciągłości ekosystemów w skali
lokalnej i ponadlokalnej,
 ochrona gleb, wód powierzchniowych i podziemnych przed zanieczyszczeniem,
 utrzymanie naturalnej otuliny rzek i cieków wodnych, z zachowaniem zasad ochrony
przeciwpowodziowej.
16) ZL – TERENY ZIELENI LEŚNEJ, ZIELENI WYSOKIEJ
 lasy i zadrzewienia,
 zieleń izolacyjna,
 tereny zieleni naturalnej i urządzonej.
 usługi sportu i rekreacji wraz z urządzeniami terenowymi,
 miejsca zakwaterowania rekreacyjnego – kempingi, pola biwakowe,
 ścieżki piesze, dydaktyczne, rowerowe,
 obiekty infrastruktury technicznej.
 kształtowanie ciągów pieszych i rowerowych wiążących tereny leśne z zespołami zabudowy mieszkaniowej i usługowej.
17) ZC – TERENY CMENTARZY
 cmentarze wraz z usługami kultu religijnego,
 usługi związane z przeznaczeniem podstawowym – zakłady kamieniarskie, pogrzebowe, drobny handel (kwiaty, znicze),
 krematorium,
 dojazdy, drogi wewnętrzne, układ ciągów pieszych i rowerowych, parkingi.
 zakaz lokalizacji obiektów niezwiązanych z przeznaczeniem podstawowym.
2014
181
 nakaz wizualnego oddzielenia cmentarzy od sąsiadującej zabudowy mieszkaniowej
(m in. poprzez zieleń, mury cmentarne),
 zagospodarowanie terenów sąsiednich z uwzględnieniem obowiązujących stref sanitarnych w odległości 50 m i 150 m, wyznaczonych od granicy cmentarza.
18) TERENY INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ – IE - ELEKTROENERGETYKA, IC - CIEPŁOWNICTWO, IO - GOSPODARKA ODPADAMI, IW - WODOCIĄGI, IK - KANALIZACJA, IG - GAZOWNICTWO, IS – SPALARNIA ODPADÓW
 obiekty i urządzenia infrastruktury technicznej związane z elektroenergetyką,
ciepłownictwem, gospodarką wodno – kanalizacyjną, gospodarką odpadami,
gazownictwem.
 zieleń towarzysząca, infrastruktura komunikacyjna.
 obiekty administracyjne związane z przeznaczeniem podstawowym.
 zakaz lokalizacji obiektów niezwiązanych z przeznaczeniem podstawowym.
 możliwość rozbudowy urządzeń i obiektów infrastruktury technicznej.
Dla terenów kolejowych, które stanowią tereny zamknięte, (w ciągu linii E- 30 Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka, linii nr 96 Tarnów – Leluchów oraz nr 115 Tarnów – Szczucin), w przypadku zniesienia statusu prawnego terenu zamkniętego, wskazuje się ich rozwój
w kierunku komunikacyjnym (m. in. drogi, parkingi miejskiej), a także w kierunku usługowym,
zgodnie z kierunkami zagospodarowania określonymi dla terenów bezpośrednio z nimi sąsiadujących.
2014
182
3) Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów
Wskaźniki zagospodarowania terenów
Zmiana studium dla poszczególnych przeznaczeń terenów wyznaczonych w strefach polityki przestrzennej określa podstawowe parametry i wskaźniki zagospodarowania przestrzennego:
 maksymalny wskaźnik intensywności zabudowy – tj. maksymalna wartość stosunku
powierzchni całkowitej wszystkich budynków istniejących i lokalizowanych na danym
terenie do powierzchni tego terenu,
 maksymalna powierzchnia zabudowy – tj. procentowy udział powierzchni zabudowy
wszystkich budynków i innych obiektów zlokalizowanych na terenie / działce budowlanej / terenie realizacji inwestycji, liczona po ich zewnętrznym obrysie w powierzchni
tego terenu / działki budowlanej / terenie realizacji inwestycji.
 maksymalna wysokość zabudowy – tj. dopuszczalny wymiar pionowy mierzony od poziomu terenu przy najniżej położonym wejściu do budynku lub jego części, znajdującym się w kondygnacji naziemnej budynku, do poziomu kalenicy lub górnej krawędzi
attyki, wyrażony w metrach,
 minimalny udział terenu biologiczne czynnego – tj. procentowy udział terenu / działki
budowlanej / terenu realizacji inwestycji, z nawierzchnią ziemną zapewniającą naturalną wegetację roślinną, a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów
z nawierzchnią ziemną nie mniejszą niż 10 m2 urządzoną w sposób zapewniający taką
wegetację oraz wody powierzchniowe.
Określone parametry i wskaźniki mają charakter orientacyjny i podlegają uszczegółowieniu na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Zmiana
studium dopuszcza uszczegółowienie w planie miejscowym określonych parametrów i wskaźników maksymalnie o 30%. Nie określa się parametrów i wskaźników dla terenów infrastruktury
technicznej IE, IC, IO, IW, IK, IG, IS, terenów zieleni otwartej ZO, terenów zieleni leśnej i wysokiej
ZL oraz terenów cmentarzy ZC, dla których należy określić je indywidualnie w oparciu o specyfikę
zagospodarowania terenu.
Zmiana studium wskazuje maksymalną wysokość zabudowy zgodnie parametrami
i wskaźnikami terenu zawartymi w tabeli 11. Niemniej jednak zmiana studium dopuszcza lokalizację dominant o wysokości do 55 m, których lokalizacja wynikać będzie z przesłanek kompozycyjnych, kształtujących atrakcyjne zamknięcia widokowe oraz formujących atrakcyjną sylwetę
miasta. Lokalizacja i wysokość takiej zabudowy wskazana być powinna w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego, a jej umiejscowienie nie może naruszać wskazanych w zmianie studium otwarć i powiązań widokowych oraz negatywnie wpływać na historycznie ukształtowaną sylwetę miasta.
Dopuszcza się lokalizację zabudowy wysokiej (do 55 m) w rejonie centrów lokalnych
w strefach MIII – w rejonie skrzyżowania ul. Czerwonych Klonów i Chemicznej oraz MII / MVII –
w rejonie skrzyżowania ul. Jana Pawła II i Błonie. Ponadto dopuszcza się taką zabudowę na tere-
2014
183
nach MS, M1, U, UP, UC, PT zlokalizowanych w strefach SR, P, MI, MII, MIII, MVII, AGII, AGIII (na
wschód od linii kolejowej Tarnów – Szczucin).
Wskazana maksymalna wysokość zabudowy nie dotyczy urządzeń infrastruktury technicznej – np. masztów telefonii komórkowej, instalacji kolektorów słonecznych, obiektów
i urządzeń, których wysokość wynika bezpośrednio z wymogów technologicznych i technicznych
lub konstrukcyjnych. Dla obiektów tych maksymalna wysokość zabudowy określana powinna być
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz zgodnie z przepisami odrębnymi.
Dla terenów, których istniejące zagospodarowanie przekracza określone w zmianie studium parametry i wskaźniki, ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
mogą ustalać je zgodnie ze stanem istniejącym pod warunkiem, iż nie narusza to przepisów odrębnych oraz pozostałych ustaleń zmiany studium, w szczególności ustaleń dotyczących celów
i kierunków zagospodarowania przestrzennego określonych w polityce przestrzennej miasta.
Tabela 11. Parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu
kierunek przeznaczenia
(strefa polityki przestrzennej / symbol
przeznaczenia terenu)
parametry i wskaźniki zagospodarowania terenu
maksymalny
wskaźnik
intensywności
zabudowy
maksymalna
powierzchnia
zabudowy
maksymalna
wysokość
zabudowy
minimalny
udział terenu
biologiczne
czynnego
uwagi
1. Strefa Stare Miasto - ST
MS
4,0
-
20 m
-
 obszar zabytkowego staromiejskiego
układu urbanistycznego (wskaźnik
wysokości nie dotyczy katedry
i ratusza)
 obszar zabytkowego układu urbanistycznego z XVIII / XIX w.
 wskaźnik wysokości nie dotyczy
obiektów sakralnych
 dopuszczenie zabudowy wysokiej na
zasadach określonych w zmianie studium
2. Strefa Śródmieście - SR
MS
4,0
-
25 m
5%
M1
M2
2,0
1,5
-
25 m
12 m
20 %
30 %
U
2,0
-
25 m
20 %
UP
2,0
-
25 m
30 %
UC
3,0
-
25 m
20%
US
ZP
0,8
-
-
20 m
4m
60 %
-
2014
184
maksymalny
wskaźnik
intensywności
zabudowy
maksymalna
powierzchnia
zabudowy
maksymalna
wysokość
zabudowy
minimalny
udział terenu
biologiczne
czynnego
uwagi
3. Stefa przekształceń - P
M2
1,5
-
12 m
30 %
U
3,0
-
20 m
20 %
PU
1,2
-
15 m
10 %
ZP
ZD
-
20 %
20 %
5m
-
 wysokość obiektów przemysłowych
zgodna z potrzebami technologicznymi
4. Strefa mieszkaniowa Strusina – Piaskówka – M I
M1
2,0
-
25 m
20 %
M2
1,5
-
12 m
30 %
U
1,5
-
20 m
20 %
UP
1,5
-
20 m
30 %
US
ZP
0,8
-
20 %
20 m
-
60 %
-
5. Strefa mieszkaniowa wielkoskalowa – M II
6.
M1
4,0
-
25 m
40 %
M2
1,5
-
12 m
30 %
U
1,5
-
20 m
20 %
UP
1,5
-
20 m
30 %
UC
3,0
-
25 m
10 %
US
ZP
0,8
-
20 %
25 m
-
60 %
-
20 m
30 %
Strefa mieszkaniowa Mościce – M III
M1
2014
 dla istniejących bloków mieszkalnych
liczących 8 - 12 kondygnacji maksymalna wysokość zabudowy do 40 m
2,0
-
7.
8.
9.
185
maksymalny
wskaźnik
intensywności
zabudowy
maksymalna
powierzchnia
zabudowy
maksymalna
wysokość
zabudowy
minimalny
udział terenu
biologiczne
czynnego
M2
1,2
-
12 m
30 %
M3
0,8
-
12 m
40 %
U
2,5
-
25 m
20 %
UP
1,5
-
20 m
30 %
US
0,8
-
25 m
60 %
ZP
-
20 %
-
-
ZD
-
20 %
5m
-
uwagi
 obszar zabytkowego układu urbanistycznego Mościce
 część w obszarze zabytkowego układu urbanistycznego Mościce
 obszar zabytkowego układu urbanistycznego Mościce
Strefa mieszkaniowa Mościce – Koszyce – Zbylitowska Góra – M IV
M1
M2
M3
U
2,0
1,5
0,8
1,0
-
20 m
12 m
12 m
12 m
30 %
30 %
40 %
20 %
UP
1,5
-
12 m
30 %
US
PU
ZP
ZD
ZR
0,8
1,0
-
20 %
20 %
10 %
5m
12 m
5m
5m
60 %
10 %
-
Strefa mieszkaniowa Klikowa – M V
M2
M3
U
1,2
0,8
1,0
-
12 m
12 m
16 m
30 %
40 %
20 %
UP
1,0
-
12 m
30 %
US
ZP
1,0
-
20 %
12 m
-
60 %
-
20 %
20 %
10 %
12 m
12 m
12 m
12 m
5m
5m
5m
30 %
40 %
40 %
20 %
60 %
-
Strefa mieszkaniowa Krzyż – M VI
M2
M3
M4
U
US
ZP
ZD
ZR
1,5
0,8
0,6
1,0
0,3
-
2014
186
10.
11.
12.
2014
maksymalny
wskaźnik
intensywności
zabudowy
maksymalna
powierzchnia
zabudowy
maksymalna
wysokość
zabudowy
minimalny
udział terenu
biologiczne
czynnego
uwagi
Strefa mieszkaniowa nowa – M VII
M1
4,0
-
25 m
20 %
M2
M3
1,5
0,8
-
12 m
12 m
30 %
40 %
U
1,5
-
20 m
20 %
UP
1,5
-
20 m
30 %
UC
2,0
-
20 m
20 %
US
ZP
ZD
0,8
-
20 %
30 %
25 m
5m
60 %
-
Strefa mieszkaniowa Rzędzin – Gumniska – M VIII
M2
U
1,5
1,5
-
12 m
12 m
30 %
20 %
UP
1,5
-
25 m
30 %
UC
US
PU
ZP
ZD
3,0
0,8
1,2
-
20 %
30 %
20 m
25 m
15 m
5m
10 %
20 %
10 %
-
20 %
20 m
12 m
12 m
20 m
25 m
12 m
-
40 %
30 %
40 %
30 %
60 %
10 %
-
Strefa mieszkaniowa Zabłocie – M IX
M1
M2
M3
UP
US
PU
ZP
13.
2,0
1,5
1,0
2,0
0,8
1,0
-
Strefa mieszkaniowa Krakowska – M X
M1
M2
U
UP
2,0
1,5
1,5
1,5
-
20 m
12 m
12 m
12 m
20 %
30 %
20 %
10 %
UC
3,0
-
20 m
10 %
US
PU
0,8
1,5
-
5m
12 m
60 %
10 %
 dopuszczenie dominanty kompozycyjnej do 25 m
14.
15.
17.
18.
maksymalny
wskaźnik
intensywności
zabudowy
maksymalna
powierzchnia
zabudowy
ZP
20 %
Strefa mieszkaniowa Dunajcowa – M XI
M4
0,6
U
1,0
-
maksymalna
wysokość
zabudowy
minimalny
udział terenu
biologiczne
czynnego
-
-
12 m
12 m
40 %
20 %
uwagi
Strefa aktywności gospodarczej – Zakłady Azotowe – AG I
UP
16.
187
1,5
-
12 m
10 %
PT
2,0
-
12 m
5%
PU
-
-
-
5%
zasadach określonych w studium
Strefa aktywności gospodarczej – Czysta – Mechaniczne – AG II
M2
1,5
-
12 m
30 %
U
1,5
-
12 m
20 %
UP
1,5
-
12 m
30 %
UC
3,0
-
20 m
20 %
PT
2,0
-
12 m
20 %
PU
2,0
-
-
5%
ZP
-
20 %
-
-

Strefa aktywności gospodarczej – Kryształowa – Niedomicka – AG III
PT
2,0
-
12 m
20 %
PU
1,0
-
12 m
10 %
12 m
20 %
Strefa aktywności gospodarczej – Krzyż – AG IV
U
1,0
-
2014
188
maksymalny
wskaźnik
intensywności
zabudowy
maksymalna
powierzchnia
zabudowy
maksymalna
wysokość
zabudowy
minimalny
udział terenu
biologiczne
czynnego
PU
1,5
-
12 m
10 %
20 %
20 %
20 m
12 m
12 m
25 m
25 m
5m
5m
20 %
30 %
40 %
40 %
60 %
-
19.
Strefa rekreacyjna centralna – R I
M1
M2
M3
U
US
ZP
ZD
20.
21.
2014
2,0
1,2
1,0
1,5
1,0
-
Strefa rekreacyjna południowa – R II
M2
1,2
-
12 m
30 %
U
1,5
-
12 m
30 %
US
1,0
-
12 m
60 %
ZP
-
10 %
5m
-
ZR
-
10 %
5m
-
-
12 m
40 %
 część terenu stanowią ruiny zamku
Tarnowskich
 zespół dworsko-parkowy w Gumniskach
 strefa ochrony ekspozycji
Strefa rekreacyjna północna – R III
M4
22.
uwagi
0,6
PU
1,0
ZR
-
12 m
20 %
10 %
5m
-
 przeznaczenie podstawowe i dopuszczalne jedynie w zakresie produkcji
energii w przypadku realizacji farm
fotowoltaicznych
Strefa rekreacyjna nadrzeczna – R IV
ZR
-
5%
5m
-
ZD
-
20 %
5m
-
 obszary szczególnego zagrożenia
powodzią
 obszary szczególnego zagrożenia
powodzią
189
Wskaźniki dostępności do wybranych usług społecznych
Zalecane standardy dla infrastruktury społecznej w zakresie usług opiekuńczo – wychowawczych i edukacyjnych kształtują się następująco:
Tabela 12. Zalecane wskaźniki urbanistyczne dla usług oświaty
usługa
wskaźnik
żłobki
przedszkola
szkoły podstawowe
gimnazja
% liczby mieszkańców korzystających z
usług (przy uwzględnieniu prognoz demograficznych GUS do 2035 r.)
0,3%
3%
6%
3%
60 dzieci
120 dzieci
500-700
uczniów
300-600
uczniów
0,3 ha
0,4 ha
1,5 – 2 ha
1,5 – 2 ha
liczba mieszkańców / 1 obiekt
20 000
4 000 –
5 000
10 000
10 000 –
20 000
powierzchnia terenu / 1 mieszkańca
0,15 m
zalecana chłonność placówki
powierzchnia działki
2
0,9 m
2
1,8 m
2
zalecany maksymalny promień dojścia
1000 m
500 m
500 – 800 m
pieszego
na podstawie: Grażyna Dąbrowska – Milewska, 2010,
„Standardy urbanistyczne dla terenów mieszkaniowych – wybrane zagadnienia”
1,0 – 1,5 m
2
800 – 1000 m
Uzupełnienia oferty usług społecznych konieczne są na terenach osiedli mieszkaniowych Krzyż, Rzędzin, Zabłocie i Klikowa. Usługi te należy lokalizować przede wszystkim w rejonach koncentracji usług wskazanych na rysunku zmiany studium oraz w lokalizacjach centrów
lokalnych.
Wskaźniki dostępności do terenów zieleni
Dla zapewnienia odpowiedniego przyjaznego środowiska zamieszkania komfortu założonego w Strategii rozwoju miasta, w kształtowaniu struktury przestrzennej miasta należy
szczególną uwagę zwrócić na tereny zieleni. Ich wielkość i sposób zagospodarowania powinny
być różnorodne, istotną kwestią jest ponadto ogólna dostępność terenów zieleni i rekreacji dla
wszystkich mieszkańców Tarnowa.
Polityka kształtowania terenów zieleni w mieście zakłada stworzenie systemu przyrodniczego miasta, w obrębie którego wskazać można trzy rodzaje terenów zieleni i rekreacji, dla
których określono następujące wskaźniki:
2014
190
Tabela 13. Wskaźniki dostępności do terenów zieleni
rodzaj
terenu zieleni
charakter
tereny zieleni
urządzonej w
formie parków
miejskich i rozległych terenów
zieleni rekreacyjnej
parki miejskie o zróżnicowanym charakterze i
zagospodarowaniu –
strefa zagospodarowania
rekreacyjnego, rekreacyjnego, alejki piesze do
spacerów, strefa wypoczynku cichego, wyznaczone miejsca do piknikowania
 Park na Górze Św. Marcina
 tereny zieleni rekreacyjnej w
rejonie ul. Lotniczej
 tereny zieleni rekreacyjnej w
rejonie Stawów Krzyskich
 Park Paskówka
 częściowo ten charakter
posiadają również parki zabytkowe - Park Strzelecki,
Park Kwiatkowskiego, Park
Sośnina
tereny zieleni
urządzonej w
formie parków
osiedlowych
zieleń urządzona z elementami urządzeń sportowych, urządzeń przeznaczonych dla zabawy,
strefy wypoczynku cichego
centralnie względem zespołów
zabudowy na poszczególnych
osiedlach, połączony bezpośrednimi dojściami pieszymi i
dojazdami ścieżkami
rowerowymi
skwery, zieleńce, place
zabaw dla dzieci
jako uzupełnienie zespołów
zabudowy mieszkaniowej i
usługowej
lokalizacja
orientacyjna
wielkość
dostępność
minimum 10 ha
dobra dostępność
komunikacją
publiczną, zorganizowany parking
dla dojazdów
indywidualnych,
bezpośrednie
połączenie rowerowe ścieżkami
rowerowymi
1,2 ha – 8,0 ha
0,4 – 1 ha /
1 000 mieszkańców
0,3 – 0,8 ha
zieleń w formie
skwerów, zieleńców
0,1 – 0,2 ha /
1 000 mieszkańców
pieszo lub na
rowerze w promieniu 500 –
1000 m
pieszo w promieniu 100 – 400 m,
w zależności od
intensywności
zabudowy
4) Tereny wyłączone spod zabudowy
Do terenów, które powinny być wyłączone spod zabudowy należy zaliczyć:
2014

tereny objęte ochroną prawną na podstawie przepisów o ochronie przyrody – Rezerwat Debrza,

tereny zieleni otwartej, oznaczone symbolem ZO, jako tereny o funkcji przyrodniczo –
ekologicznej (nie dotyczy istniejącego zagospodarowania, zgodnie z ustaleniami
zmiany studium dla tych terenów),

tereny zieleni rekreacyjnej, oznaczone symbolem ZR, na zasadach określonych zgodnie z ustaleniami zmiany studium dla tych terenów,

tereny zieleni leśnej, zieleni wysokiej, oznaczone symbolem ZL,

tereny wód powierzchniowych,

obszary szczególnego zagrożenia powodzią,

tereny stanowiące rezerwy pod projektowane drogi uzupełniające układ komunikacyjny miasta,

strefy techniczne wokół magistralnych urządzeń infrastruktury technicznej na zasadach określonych w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a także
zgodnie z przepisami odrębnymi i w porozumieniu z administratorami sieci.
191
Zakaz zabudowy na wskazanych powyżej terenach nie dotyczy obiektów drogowych, elementów infrastruktury technicznej, obiektów hydrotechnicznych lub służących ochronie środowiska bądź zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego.
5) Zasady kształtowania kompozycji przestrzennej
Przyjęta koncepcja przestrzenna zakłada ciągłość rozwoju miasta opartego o układ
ulic i placów nasyconych usługami, tworzących układ przestrzeni publicznych i obszarów centralnych atrakcyjnych dla mieszkańców ze względów użytkowych i przestrzenno-kompozycyjnych.
2014
192
Rysunek 39. Układ obszarów centralnych
Centralną część zespołu miejskiego tworzy staromiejski i śródmiejski układ zabudowy o atrakcyjnej formie funkcjonalno – kompozycyjnej. Historyczna tkanka miejska tworzy kwartały zabudowy, a połączenia zewnętrzne czytelne powiązania z sąsiadującymi zespołami zabudowy mieszkaniowej. Kierunkowy układ ulic miejskich z obszarami koncentracji usług
i ukształtowanymi przestrzeniami publicznymi powinien łączyć istniejące zespoły zabudowy oraz
nowe tereny rozwojowe z historyczną tkanką w jeden spójny organizm miejski.
Rysunek zmiany studium nr 2c Kompozycja przestrzenna miasta określa lokalizację
najistotniejszych elementów kształtowania przestrzeni miasta mających wpływ na tworzenie
hierarchicznej struktury punktów węzłowych i ich połączeń. Strefa staromiejska i śródmiejska,
tworzące centralny obszar miasta i skupiające funkcje o charakterze miejskim i regionalnym,
powiązane być powinny starannie ukształtowanymi przestrzeniami publicznymi z układem centrów lokalnych, skupiających aktywność społeczną poszczególnych osiedli.
Najważniejsze powiązania przestrzenne o charakterze reprezentacyjnym, obejmujące strefę staromiejską oraz jej połączenia z punktami węzłowymi zlokalizowanymi na obrzeżach
strefy śródmiejskiej są kluczową kwestią w kształtowaniu atrakcyjnego i przyjaznego wizerunku
miasta. Pozostałe – ważne powiązania przestrzenne powinny w atrakcyjny sposób tworzyć czy-
2014
193
telne powiązania poszczególnych centrów lokalnych. Kształtowanie witalnych przestrzeni publicznych wiązać się powinno z uzupełnianiem pierzei ulicznych usługami, stosowaniem wysokich jakości rozwiązań w zakresie zagospodarowania terenu, w tym również kompozycji zieleni
ulicznej.
Kształtowanie układu struktury terenów usługowych powinno opierać się na zasadzie koncentracji usług na obszarze staromiejskim i śródmiejskim, we wskazanych centrach lokalnych, a także w rejonach wskazanych powiązań między poszczególnymi centrami (obszary
koncentracji usług). Istotnym kierunkiem działań jest nasycenie peryferyjnych osiedli mieszkaniowych pełnym programem usług podstawowych.
Wielofunkcyjne centra handlowe lokalizowane być powinny na wskazanych terenach UC oraz MS, na zasadach określonych dla tych terenów. Na układ wielkopowierzchniowych
obiektów handlowych składają się obiekty istniejące:







Centrum Handlowe Echo przy ul. Błonie,
Galeria Tarnovia przy ul. Krakowskiej,
Centrum Handlowe Gemini Park Tarnów przy ul. Nowodąbrowskiej,
Kaufland przy ul. Lwowskiej na wysokości ul. Południowej,
Alma przy ul. Dąbrowskiego,
Centrum Handlowe Max przy ul. Szkotnik,
Centrum Handlowe Świt przy ul. Kościuszki,
oraz planowane




na terenie przy ul. Lwowskiej na wysokości ul. Karpackiej,
na terenie przy ul. Hodowlanej.
Na terenie przy ul. Błonie, po wschodniej stronie al. Jana Pawła II,
na terenie przy al. Jana Pawła II / Westerplatte.
2014
194
Rysunek 40. Rozmieszczenie terenów wielkopowierzchniowych obiektów usługowych
Układ terenów zieleni powinien być kształtowany w sposób ciągły, zapewniający
powiązania najważniejszych elementów systemu przyrodniczego. Istotne jest uzupełnianie istniejącej i nowo kształtowanej zabudowy o zieleń urządzoną w formie parków miejskich, skwerów, zieleńców oraz zieleni ulicznej.
Poniższe rysunki ilustrują kierunkową strukturę terenów usługowych oraz terenów
zieleni.
2014
195
Rysunek 41. Kierunkowa struktura terenów usługowych
Rysunek 42. Kierunkowa struktura terenów zieleni
2014
196
XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
XIV. ZASADY OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO
Wśród podstawowych walorów przyrodniczych miasta wymienia się: położenie nad
doliną Dunajca, obecność doliny Białej, bogatą sieć małych cieków, stawów, oczek wodnych,
zróżnicowane ukształtowanie terenu, różnorodne pokrycie roślinnością, urozmaicony krajobraz.
Na jakość środowiska wpływ wywiera przede wszystkim przemysł, odgrywający
również dużą rolę w rozwoju regionu. Przemysł oddziałuje negatywnie na wszystkie elementy
środowiska, w szczególności na wody powierzchniowe (ścieki, pobór wód) i powietrze (emisja
zanieczyszczeń). Stanowi również źródło hałasu oraz potencjalnych poważnych awarii. Na środowisko miasta intensywny wpływ wywiera również układ komunikacyjny. Stąd podstawowymi
zadaniami w polityce przestrzennej miasta, mającymi na celu poprawę jakości środowiska lub
ochronę stanu istniejącego, jest ograniczenie negatywnego wpływu niniejszych czynników degradujących. Przeważająca część Tarnowa znajduje się w strefie obszarów silnie przekształconych i zdegradowanych, wymagających szybkich działań dla poprawy stanu środowiska.
Obszary i obiekty chronione na mocy ustawy o ochronie przyrody
Udział powierzchni terenów objętych ochroną prawną na mocy ustawy o ochronie
przyrody jest nieznaczny i wynosi około 1,3% powierzchni miasta. Są to następujące obiekty
i obszary:




41 obiektów przyrody ożywionej i nieożywionej (pojedyncze drzewa, grupy drzew, aleje
drzew: aleja jaworowa wzdłuż ul. Pszennej, aleja różnogatunkowa przy ul. Krzyskiej, aleja
lipowa przy ulicy Obrońców Lwowa, starodrzewy parków: Park Strzelecki, Park Sanguszków, Planty Kolejowe i Park Zbylitowska Góra, głazy narzutowe);
rezerwat przyrody „Debrza”;
fragment obszaru Natura 2000 PLH120085 Dolny Dunajec;
fragment Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego.
Ponadto na terenie Gminy Miasta Tarnowa wskazuje się w części południowej projektowany użytek ekologiczny Starorzecze Białej.
Bezpośrednio z Gminą Miasta Tarnowa graniczy od strony południowej obszar Natura 2000 PLH120090 Biała Tarnowska oraz od strony południowej większa część Obszaru Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego.
Użytkowanie obszarów objętych ochroną prawną dopuszcza się tylko w ograniczonym zakresie, warunkującym zachowanie walorów przyrodniczych dla ochrony, których zostały
2014
197
one wyznaczone. Zagospodarowanie i użytkowanie ich otoczenia należy kształtować w sposób
nienaruszający równowagi przyrodniczej w obrębie terenów chronionych.
Dla realizacji autostrady A4, bezpośrednio graniczącej z w/w przedmiotami ochrony, wskazuje się na konieczność realizacji rozwiązań określonych w decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach, mających na celu minimalizację negatywnych skutków realizacji przedsięwzięcia na obszary chronione.
Obszary objęte ochroną mogą być wykorzystywane do celów rekreacyjnowypoczynkowych, pod warunkiem, że nie wpłynie to negatywnie na wartości przyrodnicze obszaru.
Zasady zagospodarowania i użytkowania obszaru rezerwatu Debrza określa Zarządzenie Ministra Środowiska Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 stycznia 1995 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. 1995, Nr 5, poz.77). Zgodnie z niniejszym Zarządzeniem
celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych dobrze zachowanego
i mało zniekształconego florystycznie, wielogatunkowego starodrzewia z bogatym podszytem
i runem leśnym. Obszar ten nie posiada planu ochrony.
Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody dla obszarów Natura 2000 obowiązuje zakaz
podejmowania działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności pogorszyć stan
siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz wpłynąć negatywnie na gatunki, dla ochrony których wyznaczono obszar. Działania te nie mogą również pogorszyć integralności obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.
Obszar Natura 2000 Dolny Dunajec PLH120085, stanowiący ostoję wielu gatunków
ryb cennych z przyrodniczego i gospodarczego punktu widzenia, terytorialnie zajmuje nieznaczną powierzchnię miasta Tarnów, niemniej jednak oddziałuje ono na stan obszaru. W celu ograniczenia negatywnego wpływu na funkcjonowanie obszaru należy podjąć działania mające na celu:




ograniczenie źródeł obszarowych i punktowych zanieczyszczeń wód, w tym wód dopływów Dunajca (ograniczenie zrzutów ścieków komunalnych i przemysłowych do cieków,
w tym niekontrolowanych zrzutów ścieków komunalnych, spływów wód powierzchniowych z obszarów zanieczyszczonych bezpośrednio do kolektorów opadowych, przeciwdziałanie powstawaniu dzikich wysypisk śmieci),
ograniczenie wprowadzenia zabudowy w obszary terenów zalewowych,
ograniczenie rolniczego i przemysłowego zagospodarowania tarasu zalewowego;
ochronę występujących lasów łęgowych.
Obszar Natura 2000 Biała Tarnowska PLH120090 położony jest poniżej Tarnowa,
stąd miasto nie wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie obszaru. Wśród zagrożeń dla niniejszego obszaru wymienia się plany regulacji rzeki. Niezbędne prace z zakresu ochrony przeciw-
2014
198
powodziowej powinny być prowadzone zgodnie z zasadami dobrej praktyki regulacji rzek i potoków, tak aby umożliwić migrację gatunków dwuśrodowiskowych.
W sąsiedztwie drzew uznanych za pomniki przyrody zakazuje się lokalizacji obiektów mogących stanowić zagrożenie dla ich zachowania oraz wykonywania nawierzchni nieprzepuszczalnych dla wody, a przeprowadzane roboty ziemne nie mogą naruszać ich systemu korzeniowego.
W przypadku założeń parkowych oraz alei uznanych za pomniki przyrody wskazuje
się na uzupełnianie luk w drzewostanie zgodnie z historycznym układem kompozycyjnym oraz
składem gatunkowym.
Inne obszary cenne pod względem przyrodniczym, dotychczas nie objęte ochroną
prawną, powinny być chronione przed zainwestowaniem oraz niekorzystnym oddziaływaniem
innych czynników związanych z użytkowaniem terenu, stanowiących potencjalne zagrożenie dla
ich wartości.
W celu ochronny cennego siedliska przyrodniczego, jakim jest niewielki zbiornik
wodny - Starorzecze Białej wraz z roślinnością towarzyszącą, charakteryzujący się wysoką bioróżnorodnością (obecności 63 gatunków roślin, z czego 1 gatunku chronionego oraz 51 gatunków fauny, w tym 35 chronionych) wskazuje się na objęcie danego terenu ochroną prawną poprzez ustanowienie użytku ekologicznego. Zgodnie z art. 44 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody
ustanowienie użytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy. Teren ten należy
chronić przede wszystkim przed wykorzystaniem gospodarczym i wszelkimi zmianami wpływającymi na warunki siedliskowe, w tym osuszanie terenów przyległych, czy zasypaniem zbiornika.
Ochrona przyrody i krajobrazu
Podstawową zasadą polityki przestrzennej w odniesieniu do środowiska przyrodniczego jest zapewnienie ciągłości przestrzennej systemu terenów przyrodniczych, z zasady chronionych przed zabudową.
Wśród terenów o wysokich walorach przyrodniczych, kształtujących podstawowy
system przyrodniczy miasta na terenie Tarnowa wymienia się:


2014
dolinę Dunajca pełniącą przede wszystkim funkcje ekologiczne, wskazywaną w koncepcjach powiązań ekologicznych jako korytarz ekologiczny o randze międzynarodowej;
tereny naturalnej zieleni wysokiej i niskiej o zróżnicowanych warunkach siedliskowych
i krajobrazowych:
o dolina Białej pełniąca funkcje regionalnego korytarza ekologicznego;
o tereny leśne - stanowiące własność Skarbu Państwa (Las Lipie, lasy w Krzyżu, las
Sośnina w Mościcach, las w Zbylitowskiej Górze, w tym lasy zaliczone do lasów

199
o szczególnych wartościach przyrodniczych (HCVF) oraz lasy innych własności,
jak las na Górze św. Marcina (częściowo park gminny);
o Stawy Krzyskie wraz z terenami zieleni nadwodnej;
tereny komponowanej zieleni miejskiej w obszarach zabudowy lub na jej styku, urządzone pod funkcje wypoczynkowe i przystosowane do dużej frekwencji użytkowników; są to
parki miejskie oraz dolina Wątoka w znacznej mierze stanowiąca ciąg spaceroworekreacyjny wewnątrz obszarów zainwestowanych.
Uzupełnienie stanowią: tereny zieleni cmentarnej, tereny zieleni działkowej, tereny
zieleni izolacyjnej, zadrzewienia oraz aleje, w szczególności aleje o szczególnych wartościach
występujące w rejonie Mościc, kształtujące zarówno strukturę przyrodniczą, jak i krajobrazową
miasta.
Rysunek 43. Kierunkowy system przyrodniczy Tarnowa
Dla terenów wymienionych jako podstawowe elementy systemu przyrodniczego
miasta powinny obowiązywać następujące zasady:

Wykluczenie w obrębie systemu źródeł silnego oddziaływania na środowisko (przemysł,
intensywna zabudowa mieszkaniowa, wysoko wydajne rolnictwo);
2014
200

Podtrzymywanie, w miarę możliwości, obecnego użytkowania terenów, zgodne
z pełnionymi przez system funkcjami ekologicznymi, tj.: doliny rzeczne, wody otwarte,
lasy, zieleń miejska o charakterze publicznym, ogrody działkowe;

Obszary o wysokich walorach przyrodniczych mogą być zagospodarowane jako tereny
zieleni urządzonej, pod warunkiem doboru sposobu zagospodarowania warunkującego
zachowanie wartości przyrodniczych obszaru, w szczególności wskazuje się strefy:
o
o
o
rekreacyjna północna, obejmujące teren rezerwatu Debrzy, Stawów Krzyskich,
lasów oraz terenów o charakterze zieleni niskiej,
rekreacyjna południowa, obejmujące lasy na Górze św. Marcina oraz tereny zieleni niskiej, objęte częściowo Obszarem Chronionego Krajobrazu Pogórza Ciężkowickiego,
rekreacyjna nadrzeczna – dolina Białej oraz Dunajca;

Możliwe wykorzystanie terenów międzywala pod funkcje rekreacyjne pod warunkiem,
że podporządkowane one będą, nadrzędnej dla międzywala, funkcji przeciwpowodziowej oraz zachowaniu korzystnych warunków przyrodniczych tego obszaru;

Wszelkie obiekty budowlane powstające na terenach o wartościach przyrodniczych powinny być sytuowane i projektowane w sposób nie zakłócający walorów krajobrazu, budynki wznoszone w ich obrębie oraz na terenach sąsiadujących powinny tworzyć harmonijną kompozycję krajobrazową, a także zachowywać istniejące otwarcia widokowe;

Punkty widokowe, w szczególności zlokalizowane na terenie Góry św. Marcina, powinny
być zagospodarowane w sposób umożliwiający identyfikację miejsca poprzez zastosowanie elementów małej architektury, w tym tablic informacyjnych. Dopuszcza się uregulowanie drzewostanu w sposób umożliwiający optymalną ekspozycję sylwety miasta,
niemniej jednak nie naruszający znacząco wartości przyrodniczych kompleksu leśnego;

Zagospodarowanie przedpola Góry św. Marcina nie powinno zakłócać ekspozycji krajobrazowej,
Ponadto określa się następujące zasady kształtowania struktury przyrodniczej i kra-
jobrazowej:
2014

Należy dążyć do zachowywania i kształtowania powiązań przyrodniczych pomiędzy obszarami określonymi jako podstawowe elementy struktury przyrodniczej, poprzez zachowywanie otuliny biologicznej wokół cieków, wprowadzanie terenów zieleni w obrębie obszarów zurbanizowanych, kształtowanie struktury zieleni przenikającej tkankę
miejską;

Krajobraz terenów otwartych, w tym pozostałości trenów rolniczych, powinien służyć zachowaniu i wzmocnieniu funkcjonowania przyrodniczego miasta, w szczególności obsza-
201
ry zlokalizowane w północno-zachodniej (Krzyż, Klikowa) oraz południowo-wschodniej
(Gumniska) części miasta. Zachowuje się również historyczny, łanowy układ pól w tych
częściach miasta, kształtujące krajobraz kulturowy obszaru. Sposób zagospodarowania
i użytkowania tych obszarów powinien służyć zachowaniu i wzmocnieniu walorów krajobrazowych;

W procesie przekształceń terenów poprzemysłowych oraz innych terenów, które wpływają niekorzystnie na percepcję krajobrazu, należy przyjmować rozwiązania służące
kształtowaniu ich krajobrazu w sposób harmonijny i zrównoważony, m.in. poprzez
wprowadzanie zielni komponowanej. Wśród obszarów wymagających przekształceń
w celu poprawy jakości krajobrazu wymienia się m.in. strefę przekształceń oraz otoczenia terenów przemysłowych i poprzemysłowych;

Wykorzystanie zróżnicowania wysokościowego i naturalnych cech terenu w kompozycji
miasta powinno stanowić podstawowe założenie działań przestrzennych;

Zachowanie i odbudowanie zieleni przyulicznej, z zastosowaniem gatunków odpornych
na zanieczyszczenie i zasolenie gruntu, w przypadku alei historycznych lub uznanych za
pomniki przyrody odtworzenie drzewostanu zgodnie z pierwotnym składem gatunkowym, o ile są to gatunki drzew nie stwarzające zagrożenie dla użytkowników drogi (np.
gatunki łamliwe);

Stworzenie warunków umożliwiających przenikanie wód opadowych do systemu korzeniowego drzew w rejonie ciągów komunikacyjnych oraz parkingów poprzez stosowanie
nawierzchni półprzepuszczalnych;

Dążyć do zagospodarowania zielenią noworealizowanych i modernizowanych dróg,
zwiększać obszary zieleni izolacyjnej, zakładanie pasów zieleni izolacyjnej od istniejących
i nowolokalizowanych stacji paliw, dróg, kolei i innych obiektów uciążliwych – z preferencją nasadzeń rodzimych gatunków flory
Ochrona lasów
Wszystkie lasy położone w obrębie miasta pełnią funkcje ochronne, zgodnie z ustawą o ochronie lasów. Zasadnicze kierunki polityki przestrzennej w odniesieniu leśnej przestrzeni
produkcyjnej na terenie miasta obejmują:

ograniczenie do niezbędnego minimum przeznaczania terenów leśnych na cele nieleśne,
a w szczególności utrzymanie lasów: rezerwatu Debrzy oraz pozostałych lasów w Krzyżu,
na Górze św. Marcina, Lipie, Soślina w Mościcach, w Zbylitowskiej Górze oraz terenów
leśnych w okolicy składowiska odpadów komunalnych;

dążenie do utrzymania i kształtowania zwartych kompleksów leśnych;
2014
202

dostosowanie użytkowania rekreacyjnego kompleksów leśnych, zgodnie z chłonnością
naturalną zbiorowisk,

dążenie do podniesienia wskaźnika lesistości w mieście poprzez wprowadzanie nowych
zalesień na proponowanych terenach: w Krzyżu w sąsiedztwie autostrady A-4
i rezerwatu Debrza, w rejonie Stawów Krzyskich oraz w pobliżu składowiska odpadów,
w Klikowej na terenach okalających osadniki odpadów azotowych, a także w Rzędzinie
w sąsiedztwie planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73.
Obszary i zasady ochrony wód
Tarnów położony jest poza obszarami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych.
Jednakże zachodnia cześć miasta znajduje się w zasięgu regionalnej strefy najwyższej ochrony
poziomów wodonośnych – strefy alimentacyjnej dużych ujęć komunalnych. Podatność pierwszego poziomu wodonośnego na zanieczyszczenia w Tarnowie jest oceniana na bardzo dużą lub
dużą.
Głównym źródłem zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych na terenie
Tarnowa są spływy powierzchniowe wód opadowych z powierzchni zanieczyszczonych do kolektorów, zrzuty ścieków przemysłowych i komunalnych, istotny jest również brak kanalizacji na
terenach rozproszonej zabudowy oraz dzikie wysypiska, stąd wśród zadań mających na celu
ochronę zasobów wodnych polega na ograniczeniu negatywnego wpływu niniejszych czynników.
Priorytetowym celem w zakresie ochrony wód powierzchniowych jest przywrócenie
ich jakości do wymaganych standardów ekologicznych. Zanieczyszczenie wód ma charakter ponadlokalny, stąd dla osiągnięcia niniejszego celu konieczne będzie podjęcie szerokiej współpracy
regionalnej z jednostkami leżącymi na terenie zlewni wspólnych rzek.
Podstawowym działaniem jest likwidacja wszystkich źródeł zanieczyszczeń wód powierzchniowych i podziemnych – punktowych, obszarowych i liniowych poprzez:
2014

likwidację obszarów zagrożenia ekologicznego, obszarów na których w skutej presji
przemysłowej zanikły procesy samoregulacyjne w przyrodzie, co powoduje ponadnormatywną koncentrację substancji toksycznych;

objęcie systemem kanalizacji służącym do zbiorowego odprowadzania ścieków wszystkich wytwórców ścieków, w tym obszarów istniejącej i projektowanej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zlokalizowanej na obrzeżach miasta;

likwidację niekontrolowanych zrzutów ścieków bytowych;

obowiązek zagospodarowania wód opadowych i roztopowych na terenie własnej nieruchomości z preferencją stosowania metody infiltracji, o ile nie zmieni to stanu wody na
gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu wód;

ograniczenie rolniczego i przemysłowego zagospodarowania tarasu zalewowego;

zachowywanie otulin biologicznych wokół cieków i zbiorników wodnych ograniczających
spływ zanieczyszczeń oraz stwarzających warunki dla naturalnego, biologicznego oczyszczania się wód (szczególne funkcje stref szuwarowych);

w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy ustanawiać zakaz zabudowy wzdłuż cieków, w pasie o szerokości nie mniej niż 5 m od brzegów koryta oraz
grodzenia nieruchomości w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od krawędzi koryta cieku;

zobowiązanie przemysłowych użytkowników wody do relatywnego zmniejszenia jej zużycia, np. poprzez wprowadzenie zamkniętych obiegów wody, zmiany technologii, poprawę stanu zakładowych sieci wodociągowych, opomiarowanie i zakup urządzeń wodooszczędnych;

ograniczenie przenikania zanieczyszczeń do wód poprzez ograniczenie spływu powierzchniowego wód opadowych bezpośrednio do cieków z terenów silnie uprzemysłowionych i zurbanizowanych; stosowanie nawierzchni szczelnych w przypadkach określonych w określonych w §19 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 8 lipca 2004 r.
w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi
oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U. Nr
168, poz. 1763) oraz oczyszczanie wód opadowych i roztopowych z takich powierzchni
w sposób wymagany w niniejszym rozporządzeniu, m.in. poprzez: budowę systemów
podczyszczania wód deszczowych (rowów i separatorów na substancje ropopochodne),

stosowanie najlepszych dostępnych technik zabezpieczających wody podziemne przed
zanieczyszczeniem w przedsięwzięciach mogących stanowić potencjalne źródło zanieczyszczeń;

likwidacja nieużywanych otworów studziennych, a w koniecznych przypadkach ograniczenie i monitorowanie wielkości eksploatacji;

wyznaczenie strefy ochrony pośredniej wokół ujęcia wód podziemnych w Świerczkowie,
proponuje się objęcie ochroną teren prawego międzywala rzeki Dunajec oraz zlewnię
Rowu Świerczkowskiego, do czasu wyznaczenia niniejszej strefy obowiązuje zasada
ograniczonego użytkowania wynikające z położenia w międzywalu;

respektowanie zasad zagospodarowania w obrębie strefy ochrony pośredniej ujęcia wód
w Kępie Bogumiłowickiej i Zbylitowskiej Górze.
203
2014
204

ustanawia się ochronę powierzchniowych wód stojących pełniących ważne funkcje przyrodnicze, zarówno siedliskowe, jak i retencyjne. W szczególności ochrona ta dotyczy
Stawów Krzyskich.
Złoża kopalin i warunki ich eksploatacji
Na terenie Gminy Miasta Tarnowa występują następujące złoża kopalin, dla których
ustala się zasady ochrony:

gaz ziemny : Tarnów (jura), Tarnów (miocen) – złoża zagospodarowane;

kruszywa naturalne – Tarnów-Klikowa – złoże rozpoznane szczegółowo;

surowce ilaste ceramiki budowlanej: Krzyż – złoże zagospodarowane; KonstancjaMieszczanka – eksploatacja złoża zaniechana;
Na terenie miasta Tarnów występują ponadto dwa wyrobiska poeksploatacyjne Tarnowianka oraz Kantoria wskazane wraz z otoczeniem do rekultywacji.
W celu ochrony złóż należy:
2014

zapewnić możliwość eksploatacji surowców zgodnie z koncesjami udzielonymi dla ustanowionych terenów górniczych oraz ochronę złóż dotychczas niezagospodarowanych,
poprzez odpowiednie ustalenia w zakresie przeznaczenia i zasad zagospodarowania terenów umożliwiających późniejszą eksploatację złoża;

zasady korzystania z kopalin zgodnie z ustawą prawo geologiczne i górnicze oraz ustawą
prawo ochrony środowiska;

ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych
i eksploatacji kopalin;

obowiązek poeksploatacyjnej rekultywacji lub rewitalizacji złoża w celu przywrócenia
właściwej wartości terenu w przeciągu 5 lat od zakończenia działalności wydobywczej
oraz niedopuszczenie do dalszej degradacji np. w postaci niekontrolowanego składowania odpadów; preferowany kierunek rekultywacji wodno-leśny z przeznaczeniem na cele
rekreacyjno-wypoczynkowe;

od odwiertów gazowych czynnych obowiązuje strefa wolna od zabudowy w promieniu
50 m, od odwiertów gazowych zlikwidowanych – 5m.
205
Ochrona gleb i gruntów
Priorytetowe działania to:

ochrona gruntów w północno-zachodniej (Krzyż, Klikowa) oraz południowo-wschodniej
(Gumniska) części miasta przed przeznaczeniem na cele budowlane, jako terenów
otwartych, wspomagających funkcjonowanie powiązań ekologicznych z zachowaniem
historycznego łanowego układu pól (ochrona krajobrazu kulturowego);

możliwość zalesienia gruntów o niskiej klasie bonitacyjnej, na których nastąpiła już naturalna sukcesja roślinna – w szczególności tereny położone w północno-wschodniej części
miasta;

ze względu na występujące zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi oraz trudny do
określenia zasięg i stopień zanieczyszczenia gleb, wskazuje się na ograniczoną przydatność terenów pod uprawę roślin konsumpcyjnych; możliwość wykorzystania niniejszych
obszarów pod uprawy roślin przemysłowych, ozdobnych;

tereny ogrodów działkowych ze względu na w/w zanieczyszczenia powinny być wykorzystywane w celach rekreacyjno-wypoczynkowych z wykluczeniem możliwości upraw roślin konsumpcyjnych;

rekultywacja terenów, na których stwierdzono przekroczenie standardów jakościowych
gleby lub ziemi, w tym terenów poprzemysłowych zdegradowanych chemicznie lub pod
względem morfologiczno-fizycznym oraz składowisk odpadów; możliwe przeznaczanie
gleb zdegradowanych do zalesiania;

rekultywacja i rewitalizacja terenów przekształconych, w tym terenów poeksploatacyjnych, czy zdegradowanych (wyrobiska, osadniki, destrukty glebowe i inne) oraz terenów
przekształconych w wyniku wszelkich prac budowlanych;

przeznaczenie terenów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego należy określić uwzględniając jakość gleb i gruntów zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9.09.2002 r. w sprawie standardów jakości gleb oraz standardów jakości
ziemi (Dz. U. 2002 Nr 165, poz.1359), w szczególności w przypadku zmiany przeznaczenia
na cele mieszkaniowe rejonów położonych w bezpośrednim rejonie terenów przemysłowych.
Ochrona powietrza
Zagospodarowanie nowych terenów oraz zmiany sposobu użytkowania istniejących
terenów zainwestowanych powinny uwzględniać potrzebę poprawy jakości powietrza atmosferycznego, a w szczególności: ograniczenie stężenia pyłu PM10 i benzo(a)pirenu, systematyczne
2014
206
zmniejszanie obszarów o emisji tlenków azotu większej niż 30 mg/m3, ograniczenie stężeń i zasięgów oddziaływania substancji specyficznych w powietrzu. Wśród przyczyn stwierdzonych
przekroczeń wymienia się oddziaływanie emisji związanych z indywidualnym ogrzewaniem budynków oraz związanej z ruchem pojazdów w mieście, jak i szczególne lokalne warunki rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń i niekorzystne warunki klimatyczne.
Ze względu na przekroczenie dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza, dla
obszaru miasta Tarnowa opracowano programy naprawcze.
W szczególności należy realizować działania wymienione w Programie ochrony środowiska dla miasta Tarnowa oraz w projekcie Programu ochrony powietrza dla województwa
małopolskiego, miasto Tarnów:
2014

ograniczenie niskiej emisji poprzez sukcesywne podłączanie budynków do sieci ciepłowniczej przy jednoczesnej likwidacji źródeł indywidualnego ogrzewania oraz umożliwienie
zaopatrzenia w ciepło nowoprojektowanych terenów budowlanych z sieci ciepłowniczej;

modernizacja ciepłowni i sieci ciepłowniczej na terenie miasta;

wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii;

zmniejszenie emisji ze źródeł przemysłowych poprzez modernizację układów technologicznych ciepłowni oraz stosowanie wysokosprawnych urządzeń odpylających;

wprowadzanie zieleni izolacyjnej od terenów przemysłowych zatrzymującej część zanieczyszczeń pyłowych i gazowych;

projektowanie linii zabudowy uwzględniając zapewnieni „przewietrzania” miasta ze
szczególnym uwzględnieniem terenów o gęstej zabudowie;

wyprowadzenie ruchu tranzytowego z obszaru zabudowy miejskiej, między innymi poprzez realizację połączeń z autostradą A4;

budowa sieci parkingów, zatok postojowych, szczególnie na obrzeżach miasta
i w rejonach intensyfikacji funkcji usługowych (system Parkuj i Jedź oraz Parkuj i Idź);

ograniczenie emisji z transportu drogowego poprzez budowę ścieżek rowerowych, tworzenie zieleni izolacyjnej wzdłuż ciągów komunikacyjnych;

zmianę dotychczasowego przeznaczenia gruntów po zlikwidowanej zabudowie na tereny
zielni, pasaże, place oraz innych form niekubaturowego wykorzystania przestrzeni;

zachowanie istniejących i wprowadzanie nowych zalesień oraz zadrzewień wpływających
korzystnie na jakość powietrza poprzez redukują zanieczyszczenia i produkcję tlenu.
207
Ochrona przed hałasem
Głównymi źródłami hałasu na terenie miasta Tarnowa jest ruch drogowy oraz produkcja. Priorytetowymi działaniami mającymi na celu ograniczenie uciążliwości ze strony hałasu
są:

eliminacja ruchu tranzytowego z centrum miasta, a docelowo poza obszar zwartej zabudowy (budowa obwodnic wraz ze wszystkimi towarzyszącymi inwestycji obiektami inżynierskimi (mosty, wiadukty kolejowe i drogowe);

ograniczenie ruchu samochodowego w mieście poprzez rozszerzenie systemu płatnego
parkowania, budowa sieci parkingów, zatok postojowych, szczególnie na obrzeżach miasta i w rejonach intensyfikacji funkcji usługowych (system Parkuj i Jedź oraz Parkuj i Idź);

zwiększenie udziału komunikacji publicznej (zbiorowej), w celu zmniejszenia ogólnej liczby pojazdów;

rozwój systemu ścieżek rowerowych w miejskich systemach zieleni (doliny rzeczne) i ciągach ulicznych;

zakładanie pasów zieleni izolacyjnej od istniejących i projektowanych obiektów, w tym
dróg, kolei, zakładów przemysłowych i innych obiektów uciążliwych;
Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym
Zgodnie z przeprowadzonymi w latach 2009-2010 pomiarami pól elektromagnetycznych nie stwierdzono na terenie miasta Tarnowa nie wystąpiły przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych.
W celu ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym ustala się:

lokalizację instalacji radiokomunikacyjnych, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej, w taki sposób aby zasięg ponadnormatywnego oddziaływania tych stacji, ustalony
na podstawie przepisów odrębnych, nie kolidował z zagospodarowaniem istniejącym
oraz stwarzał ograniczeń w zagospodarowaniu terenów przyległych nie będących we
władaniu operatora instalacji, w których zgodnie z ustaleniami zmiany studium mogą być
wznoszone obiekty przeznaczone na pobyt ludzi;

wyznacza się strefy ograniczonego użytkowania wokół urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne, zgodnie z przepisami odrębnymi.
2014
208
XV. ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Ogólne zasady ochrony dziedzictwa kulturowego Tarnowa
Ochrona krajobrazu kulturowego łączy poszanowanie natury, jak również odrębności etnicznych, religijnych i lokalnych. Rozwój świadomości kulturowej powinien być realizowany poprzez pielęgnowanie tradycji regionalnych oraz ochronę dóbr kultury materialnej.
Konstytucja RP z 1997 r. w artykułach 5 i 6 mówi, że: „RP strzeże dziedzictwa narodowego, stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju”.
Do ogólnych zasad sformułowanych na potrzeby niniejszej zmiany studium, a dotyczących ochrony dziedzictwa kulturowego należy zaliczyć: dokumentowanie, zachowanie, ochrona
i propagowanie wartości dziedzictwa kulturowego, co jest obowiązkiem władz państwowych,
samorządowych i społeczeństwa. Działalność ta z jednej strony stanowi element edukacji
i rozbudzania poczucia tożsamości, z drugiej zaś musi godzić elementy ochrony z potrzebami
adaptacji do wymogów współczesności. Dziedzictwo kulturowe stanowi wartość podlegającą
ochronie prawnej. Ochrona dóbr kultury materialnej jest także zadaniem polityki przestrzennej.
Dobra kultury powinny być wykorzystywane i użytkowane z zapewnieniem opieki konserwatorskiej, rewaloryzacji oraz nadania im odpowiednich funkcji użytkowych.
Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r.
(Dz. U. 162 poz. 1568) działania prowadzone w sferze ochrony krajobrazu kulturowego powinny
zmierzać do:
 zachowania istniejącej zabudowy o wartościach zabytkowych i kompozycyjnych,
 konserwacji, rewaloryzacji i porządkowania zabytkowych parków i cmentarzy, oraz innych
terenów publicznych,
 zachowania i ochrony stanowisk archeologicznych,
 zachowania i konserwacji historycznych układów przestrzennych oraz dążenia do usunięcia
elementów uznanych za zniekształcające założenia historyczne i rekonstrukcji obiektów
zniszczonych po uzyskaniu pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
 dostosowania nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej,
 usunięcia lub przebudowy obiektów dysharmonijnych,
 dostosowania współczesnej funkcji do wartości obiektów zabytkowych.
Do głównych celów polityki przestrzennej należy ochrona historycznej tożsamości Tarnowa poprzez odpowiednie kształtowanie struktur funkcjonalno-przestrzennych. Ochrona ta ma
na celu zachowanie wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego oraz wyeksponowanie
obszarów i obiektów o istotnych wartościach kulturowych. Ważną kwestią jest ponadto zahamowanie procesów degradacji obiektów zabytkowych i ich otoczenia.
Przedmiotem ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego są zachowane
elementy historycznej struktury przestrzennej Tarnowa obejmujące zachowane układy urbanistyczne, zespoły obiektów bądź obiekty i obszaru o wartości historyczno-kulturowej, a także
elementy świadczące o ciągłości historycznej osadnictwa na terenie miasta w postaci stanowisk
2014
XV.
ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
209
archeologicznych. Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca
2003 r. (Dz. U. 162 poz. 1568) część tarnowskich elementów zabytkowych objęta jest ochroną
prawną – obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków. Pozostałe elementy zabytkowe, które
ujęte są w ewidencji zabytków, objęte są strefami ochrony konserwatorskiej, stanowią dobra
kultury współczesnej, charakteryzują się wysokimi wartościami kulturowymi, bądź kwalifikują się
do utworzenia parku kulturowego, objęte są ochroną na mocy prawa miejscowego.
Realizacja zapisów zamieszczonych w tym rozdziale powinna zostać poprzedzona opracowaniem szczegółowych programów rewaloryzacji i rewitalizacji obszarów i obiektów objętych
ochroną prawna na podstawie wpisów do rejestrów zabytków.
Elementy dziedzictwa kulturowego objęte prawną ochroną konserwatorską
oraz wskazane do ochrony prawem miejscowym
Zasady ochrony wszystkich zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego, którym podporządkować należy sposób kształtowania zagospodarowania przestrzennego miasta są następujące:
 zachowanie i regularna konserwacja zasobu zabytkowego Tarnowa, w tym zabytkowych układów urbanistycznych Starego Miasta, Śródmieścia i Mościc, a także kompozycji przestrzennych, zespołów zabudowy, poszczególnych obiektów oraz innych zabytkowych obszarów,
 wyeksponowanie historycznej fizjonomii miasta o zachowanym układzie urbanistycznym wraz z wypełniającą go zabudową o wartości zabytkowej,
 maksymalna ochrona z mocy prawa obszarów i obiektów ujętych w rejestrze zabytków, przy czym wykaz obiektów objętych rejestrem jest zestawieniem otwartym, który można uzupełniać o nowe elementy wskazane do objęcia ochroną prawną, jeżeli
wynika to z działań bądź decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
 rewaloryzacja historycznych elementów zabytkowych – układów urbanistycznych,
zabudowy oraz sposobu zagospodarowania terenu w oparciu o szczegółowe wytyczne konserwatorskie, opracowane w wyniku analiz konserwatorskich dla całych założeń przestrzennych, a także podporządkowanie wymogom konserwatorskim przekształceń elementów zabytkowych,
 harmonijne komponowanie nowej zabudowy i nowego zagospodarowania terenu
w zabytkowy krajobraz miejski,
 wykluczenie lokalizowania obiektów dysharmonizujących z zabytkowym sąsiedztwem
i przesłaniających obiekty zabytkowe (dotyczy to również lokalizacji naziemnych
obiektów infrastruktury technicznej).
Obszary i obiekty objęte rejestrem zabytków
Wśród układów i obiektów zabytkowych zlokalizowanych na terenie miasta 66 jest objętych ochroną prawną poprzez wpis do rejestru zabytków (zgodnie z wykazem w tabeli 10, rozdział VI). Do najcenniejszych elementów dziedzictwa kulturowego objętych ochroną prawną
2014
210
należą układy urbanistyczne Starego Miasta, śródmiejski i Mościc, zespół dworsko – parkowy
w Gumniskach, dworcowy zespół urbanistyczny, ruiny zamku Tarnowskich, a także pozostałe
elementy zabytkowe – kamienice, obiekty sakralne, obiekty użyteczności publicznej, dworki,
cmentarze czy parki.
W odniesieniu do powyższych elementów objętych ochroną prawną obowiązuje priorytet wymagań konserwatorskich:
 uzyskanie pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dla działań inwestycyjnych w obiektach i na obszarach wpisanych do rejestru zabytków i wykonywanie
zamierzeń i działań inwestycyjnych zgodnie z zaleceniami konserwatorskimi, które
Wojewódzki Konserwator Zabytków może wystawić na wniosek właściciela zabytku
(zwłaszcza w przypadku prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, wykonywania robót budowlanych w zabytku oraz jego otoczeniu, dokonywania podziału
nieruchomości, zmiany przeznaczenia obiektu, a także umieszczania na nim urządzeń
technicznych, tablic, reklam, nośników informacji wizualnej),
 trwałe zachowanie historycznej formy urbanistycznej i architektonicznej oraz rewaloryzacja otoczenia zabytków zgodnie z historycznym zagospodarowaniem,
 w przypadku remontów przebudowy, zmian sposobu zagospodarowania
i użytkowania należy zachować zabytkowy wystrój elewacji i wyposażenia wnętrz,
utrzymać gabaryty i historyczne rozplanowanie wnętrz, stosować tradycyjne materiały budowalne o wysokiej jakości.
Zasady ochrony dla zabytkowych układów i zespołów urbanistycznych:
-
staromiejski układ urbanistyczny (nr wpisu do rejestru A-130 z dnia 24.09.1934)
układ urbanistyczny XVIII - XIX w. (nr wpisu do rejestru A-86 z dnia 12.04.1976)
układ urbanistyczny osiedla Mościce (nr wpisu do rejestru A-208 z dnia 17.12.1978)
dworcowy zespół urbanistyczny (nr wpisu do rejestru A-80 z dnia 3.11.1975)
 dla obszaru staromiejskiego bezwzględne zachowanie i rewaloryzacja zabytkowego
układu urbanistycznego, w tym zachowanie parametrów zabudowy, układu placów
i ulic z zachowaniem ich przebiegu, linii rozgraniczających, linii zabudowy, podziałów
parcelacyjnych oraz układu zieleni, wskazane są działania mające na celu ustanowienie pomnika historii,
 dla pozostałych obszarów zachowanie i rewaloryzacja zabytkowego układu/zespołu
urbanistycznego wraz z kompozycją przestrzenną – osie urbanistyczne, powiązania
widokowe, zespoły zabudowy i układy zieleni,
 zachowanie układu przestrzennego i układu zieleni, kształtujących sylwetę miasta historycznego – Starego Miasta i Śródmieścia, obserwowanej zwłaszcza z Góry Św.
Marcina, wzdłuż ciągów komunikacyjnych – ul. Krakowskiej, Lwowskiej, z wzniesienia
Grabówki,
 uczytelnienie i wyeksponowanie w strukturze przestrzennej wzajemnych powiązań
rynku, placów i ulic, ze szczególnym uwzględnieniem powiązań Rynku Starego Miasta
z Placem Katedralnym, Placem Rybnym, Placem Bema, Placem Sienkiewicza, Placem
Dworcowym oraz ulicami Krakowską i Lwowską,
2014
XV.
211
 zachowanie i rewaloryzacja obiektów zabytkowych kształtujących pierzeje ulic
i placów,
 dopuszczenie uzupełniania układu urbanistycznego w uzasadnionych przypadkach,
w oparciu o wyniki analiz historycznych i widokowych – gabaryty, wysokość, rozwiązania architektoniczne,
 dostosowanie gabarytów nowej zabudowy do istniejącego sąsiedztwa,
 utrzymanie i uzupełnianie układów zieleni oraz zachowanie i konserwacja zabytkowych elementów zagospodarowania – nawierzchnie, posadzki, mała architektura, zieleń,
 zakaz lokalizowania obiektów i urządzeń wysokich i wysokościowych konkurujących
z istniejącymi dominantami zlokalizowanymi w układach zabytkowych.
Zasady ochrony dla zabytkowego zespołu pałacowo – parkowego w Gumniskach (nr
wpisu do rejestru A-55 z dnia 19.11.1968):
 zachowanie założenia, historycznych osi kompozycyjnych i powiązań widokowych,
 zachowanie zabytkowej kompozycji układów zieleni,
 utrzymanie jednej własności obejmującej zespół,
 zachowanie zabudowy zabytkowej z dopuszczeniem uzupełnienia układu przestrzennego w uzasadnionych przypadkach w oparciu o wyniki analiz historycznych i widokowych – gabaryty, wysokość, rozwiązania architektoniczne,
 pielęgnacja i konserwacja zieleni.
Zasady ochrony dla zabytkowych parków i cmentarzy:
-
park Strzelecki (nr wpisu do rejestru A-81 z dnia 13.12.1975)
Stary Cmentarz (nr wpisu do rejestru A-127 z dnia 11.06.1977)
cmentarz żydowski (nr wpisu do rejestru A-22 z dnia 28.09.1976)
cmentarz wojenny (nr wpisu do rejestru A-54/M z dnia 5.05.2006)
 zachowanie założenia, historycznych osi kompozycyjnych i powiązań widokowych,
 zachowanie zabytkowej kompozycji układów zieleni,
 pielęgnacja i konserwacja zieleni,
 zachowanie i konserwacja zabytków architektury (w tym Mauzoleum gen. Józefa Bema), sztuki sakralnej i nagrobnej.
Zasady ochrony dla zabytkowych ruin zamku Tarnowskich (nr wpisu do rejestru A-119
z dnia 25.10.1976):
 zapobieganie dalszej dewastacji ruin zamku,
2014
212
 restauracja pozostałości po zabytkowej budowli w celu uczytelnienia założenia,
 likwidacja zieleni zagrażającej zabytkowi oraz ograniczającej powiązania widokowe
z miastem w celu zapewnienia ekspozycji zamku, a także rozległą panoramę miasta
roztaczającą się z okolic ruin.
Zasady ochrony dla zabytkowych obiektów użyteczności publicznej, obiektów sakralnych, dworków, kamienic, obiektu techniki i miejsca historycznego, wymienionych w tabeli 10,
rozdział VI (nr wpisu do rejestru zgodnie z wykazem):
 zachowanie i konserwacja formy architektonicznej i stylistycznej obiektów pojedynczych oraz tworzących zespoły zabudowy przy zachowaniu wszystkim elementów zabytkowych,
 rewaloryzacja otoczenia obiektu zabytkowego zgodnie z historycznym zagospodarowaniem,
 dopuszczenie adaptacji obiektu do nowego zagospodarowania przy zachowaniu zabytkowej kompozycji obiektu oraz układu i wystroju wnętrz.
Strefy ochrony konserwatorskiej
Celem ochrony obszaru zabytkowego objętego strefami ochrony konserwatorskiej powinno być zachowanie, utrzymanie i uczytelnienie oryginalnych historycznych struktur przestrzennych. Prowadzone działania powinny dążyć do modernizacji i adaptacji obiektów i obszarów zabytkowych, natomiast wprowadzanie nowych obiektów powinno nastąpić na zasadzie
kontynuacji cech i utrzymania wartości historycznej przestrzeni.
Celem ochrony konserwatorskiej ekspozycji jest zachowanie historycznych panoram
oraz zapewnienie ekspozycji zabytkowych struktur z dopuszczeniem zagospodarowania niepowodującego zagrożeń dla zachowania lub poprawy stanu przestrzeni w granicach stref ochrony
konserwatorskiej. Planowane zagospodarowanie w strefie wymaga opracowania analiz widokowych przesądzających o dopuszczalnych działaniach oraz określających warunki zagospodarowania.
Obiekty ujęte w ewidencji zabytków
Wśród obiektów zabytkowych zlokalizowanych w Tarnowie ponad 800 obiektów ujętych
jest w ewidencji zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (wykaz nr 1). Obiekty te
oznaczane są symbolem graficznym na rysunku zmiany studium nr 2d i wskazane są do objęcia
ochroną w planach miejscowych.
Należy jednakże zauważyć, iż obiekty figurujące ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków mogą mieć różny stan zachowania – mogły zostać poddane przebudowie, rozbudowie, nadbudowie, a także stracić wartościowe elementy zabytkowe. Część z nich, dotyczy to
zwłaszcza zabudowy dawnych wsi Klikowa, Krzyż, Rzędzin) ze względu na zły stan techniczny
mogła zastać rozebrana.
2014
XV.
213
Ponadto do objęcia ochroną w planie miejscowym, a na dalszym etapie ochroną prawną,
proponuje się obszary i obiekty, które dzięki swojej wartości zabytkowej i historycznej stanowią
fizjonomii miasta:
- układ urbanistyczny Pl. Świętego Ducha, ob. Plac gen. J. Bema, wykształcony w XV w.
- układ urbanistyczny Placu Drzewnego, wytyczony w 1784 r.
- układ urbanistyczny zespołu zabudowy osiedla pracowniczego Warsztatów Kolejowych z lat
20. XX w. zamknięty ulicami Warsztatowa – Skorupki, Ogrodowa – Kassali
- alejowe ukształtowanie ul. Piłsudskiego, 1884 r.
- fortyfikacje miejskie
- kościół parafialny p.w. Świętego Krzyża i Świętego Filipa Neri przy ul. Piłsudskiego z końca
XIX w.
- kościół parafialny p.w. św. Krzyża i Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Krzyżu z lat 1909 –
1910
- zespół Szpitala Miejskiego przy ul. Szpitalnej z lat 1861 – 1912
- Wielkie Schody
- schody w ciągu ul. Basztowej
- most kolejowy na Białej Tarnowskiej,
- strażnica na lewym brzegu rz. Białej przy moście kolejowym
- dawny zespół młyna Szancerów przy ul. Kołłątaja
- budynek administracyjny dawnego browaru Sanguszków przy ul. Krakowskiej
- zespół obiektów stadniny koni w Klikowej z lat 20-tych XX w.
- zespół budynków zlokalizowanych przy ul. Taras 4 i Targowa 12
- mur obronny przy klasztorze oo. bernardynów (od ul. Franciszkańskiej)
- Bima - pozostałość po renesansowej synagodze
- osiedle urzędnicze z lat 20-tych XX w. w Mościcach
- zespół kościoła i klasztoru ss. Miłosierdzia Serca Bożego z dawną szkołą dla panien przy ul.
Owsianej.
Ochroną w prawie miejscowym powinny być objęte również kapliczki, krzyże i figury zlokalizowane w Tarnowie (wykaz obiektów w rozdziale VI zmiany studium).
Z uwagi na fakt, że wykaz obiektów objętych ewidencją zabytków jest zestawieniem
otwartym, zmiana studium dopuszcza korekty w ramach wykazu obiektów będących bądź wskazanych do wpisania do miejskiej ewidencji zabytków oraz na etapie sporządzania miejscowych
planów zagospodarowania przestrzennego Tarnowa.
Ponieważ Tarnów charakteryzuje się bardzo wysokimi walorami w zakresie dziedzictwa
kulturowego w skali regionu, a także licznym zasobem substancji zabytkowej (łącznie ponad
1000 obiektów) niezwykle pilne jest stworzenie miejskiej ewidencji zabytków wraz
z programem opieki nad zabytkami. Działania te miałyby na celu weryfikację stanu zachowania
zabytkowych zasobów Tarnowa oraz, co najważniejsze, ułatwić właściwe utrzymanie
i gospodarowanie zabytkami, wykorzystanie ich na potrzeby społeczne, gospodarcze, mieszkaniowe i edukacyjne.
2014
214
Wskazane elementy zabytkowe, ujęte w ewidencji zabytków oraz wymienione powyżej,
należy uwzględniać w planach miejscowych, które określać powinny zasady ich ochrony. Ogólne
zasady ich ochrony kształtują się następująco:
 zachowanie obszarów i obiektów z możliwością rozbudowy, nadbudowy, przebudowy, zmiany sposobu użytkowania obiektów na zasadach określonych w planach miejscowych,
 uzgadnianie zamierzeń inwestycyjnych w zakresie rozbudowy, nadbudowy, przebudowy oraz rozbiórki obiektów z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, który na
wniosek właściciela może przedstawić zalecenia konserwatorskie,
 usunięcie w miarę możliwości obiektów, bądź ich części, stanowiących substandardowe lub dysharmonijne elementy,
 ochrona zieleni towarzyszącej obiektom zabytkowym.
Dobra kultury współczesnej
Wśród współczesnych obiektów architektury wskazuje się do ochrony w planie miejscowym następujące obiekty i układy zabudowy miejskiej:
- kościół parafialny p.w. św. Józefa i Matki Bożej Fatimskiej z lat 1957 – 1960,
- budynek dworca kolejowego w Mościcach,
- osiedle mieszkaniowe „Za Torem” w Mościcach.
Ponadto zgodnie z wojewódzkim programem opieki nad zabytkami w Małopolsce na lata
2010 – 2013 w Tarnowie zlokalizowane są 3 pomniki stanowiące dobra kultury współczesnej:
- pomnik gen. Józefa Bema, ul. Wałowa,
- pomnik pierwszego transportu do Oświęcimia, pl. Więźniów Oświęcimia,
- pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu, ul. Narutowicza.
Ustala się ochronę wartości kulturowych obszarów i obiektów stanowiących dobra kultury współczesnej poprzez uwzględnianie w zagospodarowaniu przestrzennym, w tym zwłaszcza
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, następujących zasad:
 zachowanie istotnych parametrów układu urbanistycznego,
 uzupełnianie kompozycji układu w oparciu o wyniki analiz wartości kulturowych
i analiz przestrzennych,
 wskazanie w planie miejscowym warunków i zakres ochrony układów i obiektów
w zakresie gabarytów, dopuszczalnych przekształceń przestrzennych,
 ograniczenie dowolności w stosowaniu rozwiązań materiałowych, kolorystyki, a także
wprowadzania reklam.
2014
XV.
215
Parki kulturowe
Zmiana studium wskazuje możliwość utworzenia parku kulturowego na obszarze Starego
Miasta w celu ochrony najcenniejszych w Tarnowie elementów zabytkowych. Utworzenie parku
kulturowego, a także co się z tym wiąże przyjęcie planu miejscowego dla tego obszaru, umożliwiłoby stworzenie przyjaznej przestrzeni publicznej, stanowiącej wizytówkę miasta. Zgodnie z zapisami ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz. U. 162 poz.
1568) park kulturowy może bowiem regulować zasady prowadzenia działalności usługowej, sposobu korzystania z zabytków nieruchomych, a także umieszczania tablic i reklam.
Zasady ochrony zasobów archeologicznych
Na terenie miasta zlokalizowanych jest 85 stanowisk archeologicznych, zlokalizowanych w dwóch wyznaczonych strefach ochrony archeologicznej:
A – strefa systematycznych badań archeologicznych, obejmująca zespół lokacyjnego centrum Tarnowa w granicy fortyfikacji miejskich, zespół dawnego klasztoru Bernardynów, teren
nieistniejącego zespołu szpitala z kościołem p.w. Św. Ducha oraz nieistniejącego kościoła p.w.
Św. Anny w obrębie dawnego przedmieścia Burek, część zespołu dworsko – parkowego w Gumniskach obejmującą domniemany gródek wójtowski, teren ruin zamku na Górze Św. Marcina.
B – strefa obserwacji archeologicznej, obejmująca historyczne przedmieście Burek, historyczne przedmieście Małe (rejon ul. Lwowskiej), teren folwarku w Chyszowie, rejonu lokacyjnego
centrum osadniczego Dąbrówki Infułackiej, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Klikowej
i terenu dawnego folwarku w Klikowej, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Krzyża, rejonu
lokacyjnego centrum osadniczego Rzędzina w wyłączeniem nasypu kolejowego, rejonu lokacyjnego centrum osadniczego Strusiny, teren dawnego folwarku w Świerczkowie, centrum osadnicze w obrębie Zabłocia pomiędzy Wątokiem w ul. Konarskiego, a także otoczenie kościołów NMP
na Burku oraz p.w. Św. Trójcy na Terlikówce.
Ocena ich wartości poznawczej na podstawie rejestracji powierzchniowej, a bez
wnikania w struktury nawarstwień, nie daje podstaw do oceny ich wartości. Obszary zajmowane
przez zabytki archeologiczne dostępne są do celów inwestycyjnych, pod warunkiem wykonania
badań archeologicznych, niezbędnych w celu ochrony zabytku. Ochronę zasobów archeologicznych należy prowadzić zgodnie z ustaleniami zawartymi w przepisach odrębnych, w tym ustawie
o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Postulowane jest objęcie reliktów archeologicznych dwóch renesansowych bastionów i podziemnego korytarza z I poł. XVI w. zlokalizowanych w obrębie placu Morawskiego.
Podczas działań inwestycyjnych ingerujących w strefy obserwacji archeologicznej
należy powiadamiać Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków o wszelkich zamierzonych pracach
ziemnych już przed ich rozpoczęciem, a także przeprowadzać je pod nadzorem archeologicznym.
2014
216
W przypadku stwierdzenia obecności cennych obiektów archeologicznych należy przeprowadzić
badania archeologiczne.
Wytyczne dotyczące zasad ochrony dziedzictwa kulturowego w miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego
Ochronę zasobów dziedzictwa kulturowego w planach miejscowych należy
uwzględniać w zależności od potrzeb poprzez:
 uściślenie granic obszarów ochrony dziedzictwa kulturowego zgodnie z formami
ochrony,
 wskazanie do ochrony elementów zabytkowych wraz z określeniem zasad ich zachowania bądź rozwoju.
2014
XVI. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY KOMUNIKACYJNEJ
217
Polityka transportowa
Głównym celem polityki transportowej Tarnowa realizowanej zgodnie z zasadą
zrównoważonego rozwoju jest usprawnienie i rozwój systemu transportowego zapewniającego
warunki dla sprawnego przemieszczania osób i towarów przy ograniczeniu uciążliwości dla środowiska.
Warunkiem osiągania celu głównego jest realizacja celów szczegółowych:
1. ograniczenie wzrostu udziału transportu indywidualnego w ogólnym bilansie
transportowym miasta na korzyść zwiększającego się udziału transportu zbiorowego
2. zwiększanie atrakcyjnosci transportu zbiorowego
3. poprawa bezpieczeństwa ruch drogowego
4. zmniejszanie negatywnego oddziaływania transportu na warunki życia mieszkańców
5. usprawnienie systemu zarządzania drogami i ruchem drogowym
Zagadnienia komunikacji pokazano na rysunku zmiany studium nr 2e.
Układ drogowy
Funkcjonowanie sprawnego układu drogowo-ulicznego na terenie miasta pozwoli
na sprawne rozprowadzenie ruchu na terenie miasta zarówno z miejskich generatorów ruchu,
jak również ze źródeł zewnętrznych. Dotyczy to głównie wprowadzenie zewnętrznych potoków
ruchu na teren miasta.
Stworzenie czytelnego i hierarchicznego układu drogowego pozwoli zapewnić:
 sprawne powiązanie z trasami zewnętrznymi (autostradą A4, drogą krajową 94, d. 4,
drogą krajową nr 73),
 wyprowadzenie ruchu tranzytowego na najbardziej obciążonych relacjach wschódzachód i zachód-północ na zewnątrz miasta,
 stworzenie dogodnych powiązań komunikacyjnych dla transportu ciężkiego obsługującego tereny aktywizacji gospodarczej, w tym głównie Zakłady Azotowe,
 usprawnienie powiązań wewnętrznych omijających obszar śródmiejski,
 sprawną obsługę terenów zainwestowanych,
 bezpośrednią obsługę otaczającego zagospodarowania,
 możliwość prowadzenia dróg rowerowych.
2014
218
Rysunek 44. Kierunkowy układ drogowy Tarnowa
powiązania zewnętrzne
Powiązania Tarnowa z siecią dróg międzynarodowych i krajowych zapewniać będą
związane bezpośrednio z obszarem miasta trasy stanowiące obwodnicę zewnętrzną:
 od zachodu i północy – autostrada A4 z węzłami Tarnów Zachód (Wierzchosławice)
i Tarnów Północ (Krzyż),
 od południa – droga krajowa 94 (d. 4) w klasie drogi głównej ruchu przyspieszonego
(GP) z węzłami Krakowska, Tuchowska i Lwowska,
 od wschodu – projektowane przełożenie drogi krajowej nr 73 w klasie drogi głównej
ruchu przyspieszonego (GP),
Na etapie sporządzania zmiany studium rozpatrywane są trzy warianty przebiegu
planowanej trasy. Za zdecydowanie najbardziej korzystny dla miasta należy uznać
rozpatrywany wariant III dla odcinka poniżej węzła Tarnów Północ (Krzyż), który nie
ingeruje w zwartość tkanki miejskiej.
2014

219
projektowana droga klasy GP łącząca węzły Tarnów Zachód (Wierzchosławice)
i Krakowska stanowiąca połączenie autostrady A4 i drogi krajowej 94 (d. 4) od strony zachodniej i domknięcie obwodnicy zewnętrznej.
Realizacja tej drogi stanowi ponadto optymalne rozwiązanie problemu transportu niebezpiecznych ładunków z Zakładów Azotowych w Mościach, obecnie transport ten odbywa się przez mościckie osiedla mieszkaniowe. Przebieg łącznicy wskazany jest w obowiązującym Planie zagospodarowania przestrzennego województwa
małopolskiego, posiada zarezerwowany korytarz w obowiązujących dokumentach
planistycznych miasta oraz gmin sąsiednich, a także stanowi relatywnie krótki odcinek drogi do realizacji, pozwalający na obsługę komunikacyjną Zakładów Azotowych
i terenów aktywności gospodarczej położonych w strefach AGI i AGII, sąsiadujących
z węzłem autostradowym Tarnów Zachód (Wierzchosławice). Ostateczny przebieg
planowanej trasy, a także miejsce przekroczenia przez drogę linii kolejowej Kraków
– Rzeszów, należy ustalić w oparciu o szczegółowe opracowania drogowe – koncepcje programowo-przestrzenne przebiegu trasy z programem funkcjonalnoużytkowym drogi.
główne powiązania wewnętrzne
W związku z brakiem możliwości wytyczenia zachodniego i południowego odcinka
obwodnicy wewnętrznej wzdłuż linii kolejowych Tarnów – Szczucin oraz Kraków – Rzeszów,
wskazanych w poprzedniej edycji studium, realizację obwodowych połączeń wewnętrznych
pełnić będą ulice:
 od zachodu: ciąg ulic Krakowska – Czerwona – Czerwonych Klonów, w klasie drogi
zbiorczej (Z),
 od północy: ciąg ulic Witosa – Kwiatkowskiego – Czysta – Wyszyńskiego –Elektryczna
– Spokojna – Błonie, w klasie drogi głównej (G),
Dopuszcza się zaprojektowanie przebiegu drogi w klasie drogi głównej (G) – łączącej
rondo przy ul. Chemicznej i ul. Kwiatkowskiego z ul. Wyszyńskiego (po północnej
stronie Zakładów Azotowych). Przebieg drogi powinien być określony w oparciu
o szczegółowe koncepcje programowo-przestrzenne wraz z programem funkcjonalno-użytkowym drogi, przy założeniu, że arteria nie będzie przecinać obszaru Natura
2000 Dolny Dunajec.
 od wschodu: ciąg ulic Jana Pawła II – Słoneczna, w klasie drogi głównej (G),
 od południa: projektowana ulica wzdłuż linii kolejowej Kraków - Rzeszów na odcinku
ul. Słoneczna/Lwowska – ul. Tuchowska w klasie drogi głównej (G), ul. Tuchowska
w klasie drogi głównej (G), projektowana ulica łącząca ul. Krakowską i Tuchowską
w klasie drogi zbiorczej (Z).
2014
220
Pozostałą część układu podstawowego stanowią istniejące i projektowane ulice
w klasie drogi głównej (G):
 istniejące ulice: Witosa, Kwiatkowskiego, Niedomicka, Mroźna – Sadowa – Aleja Piaskowa, Jana Pawła II (odc. od węzła Tarnów Północ do ul. Błonie), Lwowska, Tuchowska, Krakowska (odc. Czerwona – węzeł Krakowska),
 projektowane przedłużenie ulicy Błonie do planowanego przełożenia drogi krajowej
nr 73.
oraz ulice w krasie drogi zbiorczej, istniejące i projektowane, związane z obsługą nowych terenów inwestycyjnych i powiązaniem ich z istniejącym układem komunikacyjnym.
Zmiana studium zakłada wytyczenie następujących nowych powiązań drogowych
w klasie drogi zbiorczej (Z):
 połączenie ulic Wyszyńskiego i Szujskiego/Mościckiego,
 powiązanie ul. Tuchowskiej z Krakowską, dalej poprzez ul. Warsztatową z ul. Mościckiego i ul. Czystą,
 połączenie ulic Starodąbrowskiej i Jana Pawła II, dalej z ulicą Orkana,
 powiązanie ul. Czystej z Mroźną poprzez przedłużenie jej w stronę północną do ul.
Zagumnie, Klikowskiej, dalej wzdłuż Rowu Klikowskiego do skrzyżowania ul. Mroźnej
z ul. Niedomicką.
Istotną rolę w zapewnieniu powiązań pomiędzy częściami miasta rozdzielonego liniami kolejowymi Kraków – Tarnów – Rzeszów i Tarnów – Leluchów (granica państwa) będzie
miała przebudowa istniejących i budowa nowych (bezkolizyjnych) skrzyżowań układu drogowego z torami kolejowymi. Ma to związek z przeprowadzaną modernizacją linii kolejowej Kraków –
Rzeszów, a przyczynić się powinno do zmniejszenia natężenia ruchu, poprawy bezpieczeństwa,
zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i kosztów eksploatacyjnych.
Dotyczy to istniejących przecięć torów linii Kraków - Rzeszów z ulicami:
 ul. Zbylitowska – budowa wiaduktu drogowego,
 ul. Warsztatowa – przebudowa wiaduktu kolejowego,
 ul. Tarnowskich – budowa wiaduktu drogowego,
 ul. Gumniska – przebudowa wiaduktu kolejowego,
oraz projektowanych przecięć torów linii kolejowej z ulicami:
 projektowanym przełożeniem drogi krajowej nr 73,
 projektowaną ulicą zbiorczą we wschodniej części miasta, łączącą ulice Lwowską i Orkana,
 ulicą lokalną na przedłużeniu ul. Wita Stwosza,
2014
221
 projektowaną ulicą zbiorczą pomiędzy ulicami Krakowską i Tuchowską (przecięcie
z linią Tarnów – Leluchów).
Przebieg powiązań lokalnych (drogi w klasie lokalnej i dojazdowej) należy kształtować na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Wskazane
na rysunkach zmiany studium „pozostałe drogi” są elementem informacyjnym, ilustrującym charakter tkanki miejskiej w poszczególnych rejonach Tarnowa i nie należy ich traktować jako ustalenie zmiany studium, którego plan miejscowy nie może naruszać.
obsługa obszaru centrum strefy ruchu uspokojonego i pieszego
W obszarze śródmiejskim należy dążyć do tworzenia stref ruchu uspokojonego
z ograniczeniem ruchu pojazdów indywidualnych i zakazem ruchu ciężarowego, natomiast
w obszarze historycznego centrum do całkowitej eliminacji ruchu zmotoryzowanego i dopuszczeniem wyłącznie ruchu pieszego i rowerowego.
W strefie ruchu uspokojonego w centrum zainteresowania są uczestnicy najbardziej
narażeni na ewentualnie kolizje tj. piesi i rowerzyści. Dzieje się to po przez wymuszenie na kierowcach zwiększonej uwagi na to co dzieje się na drodze i ograniczenie prędkości pojazdów. Na
terenie strefy ruchu uspokojonego obowiązuje zazwyczaj ograniczenie prędkości do 30 km/h,
jednakże na drogach, z których korzystają pojazdy komunikacji miejskiej, prędkość ta może zostać podniesiona, np. do 40 km/h. Oprócz ograniczenia prędkości dodatkowymi możliwymi do
zastosowania elementami są na przykład progi zwalniające, zmiana organizacji ruchu (skrzyżowania równorzędne) czy likwidacja zatok autobusowych. Prowadzi to do zmiany sposobu jazdy,
co pozwala uzyskać nadrzędne cele, którym jest wzrost bezpieczeństwa w aspekcie ruchu drogowego oraz przyjaznej przestrzeni publicznej w aspekcie urbanistycznym. Dodatkowo wprowadzenie strefy ruchu uspokojonego stwarza możliwość rezygnacji z kosztochłonnych i przestarzałych rozwiązań komunikacyjnych na terenach śródmiejskich (np. budowa przejść podziemnych
dla pieszych).
drogi rowerowe
Tarnów dysponuje dość dobrze rozwiniętym systemem dróg i tras rowerowych (ok.
60 km), a udział podróży rowerem w podziale zadań przewozowych wynosi ponad 15% (wskaźnik gęstości sieci – 0,52 km/1000 mieszkańców).
2014
222
Rysunek 45. Kierunkowy układ ścieżek i tras rowerowych
Dalszy rozwój systemu dróg rowerowych powinien być ukierunkowany na:
 tworzenie nowych i uzupełnianie brakujących odcinków tras istniejących w celu stworzenia spójnego systemu,
 budowie dróg niezależnych od układu drogowego,
 przystosowanie ulic w strefie ruchu uspokojonego do ruchu rowerowego, pieszych
i pojazdów,
 tworzenie stref ruchu pieszego i rowerowego zamkniętych dla samochodów,
 utworzenie sieci parkingów rowerowych w rejonach węzłów przesiadkowych oraz
w rejonach koncentracji usług.
Transport zbiorowy
Podstawową kwestią w zakresie usprawnienia systemu transportu zbiorowego
w Tarnowie oraz regionie tarnowskim powinny być działania zmierzające do rozwoju zintegro-
2014
223
wanego systemu komunikacji zbiorowej. Efektywna sieć miejskich linii autobusowych, przystanki
pociągów lub szynobusów prowadzących ruch lokalny, a także indywidualny ruch samochodowy
bądź rowerowy spotykać się powinny w zintegrowanych węzłach przesiadkowych, które pozwolą
na sprawne przemieszczanie się po terenie miasta.
Rysunek 46. Kierunkowy układ komunikacji zbiorowej
Sieć zintegrowanych węzłów przesiadkowych wyznaczona została w oparciu o lokalizację proponowanych parkingów strategicznych, stacji i przystanków kolejowych, wyznaczonych centrów lokalnych oraz układu komunikacyjnego. Proponuje się ukształtowanie systemu
złożonego z sześciu węzłów przesiadkowych:
 na trasie linii kolejowej Kraków – Rzeszów:
dworzec główny,
dworzec Lwowska,
dworzec Mościce,
 a także przy trasach wjazdowych do miasta:
Mościce – rejon skrzyżowania Witosa / Chemiczna,
Krzyż – w sąsiedztwie węzła autostradowego,
2014
224
Rzędzin – w sąsiedztwie węzła Lwowska, łączącego drogę krajową 94 (d. 4) i planowane przełożenie drogi krajowej nr 73.
Rysunek nr 47 ilustruje schematyczny kierunkowy układ komunikacji zbiorowej wraz
z lokalizacją proponowanych węzłów przesiadkowych.
komunikacja autobusowa
Podstawę komunikacji zbiorowej w Tarnowie stanowi komunikacja autobusowa zarówno publiczna jak i prywatna. Zgodnie z polityką transportową opartą na zasadach zrównoważonego rozwoju transport zbiorowy powinien odgrywać priorytetową rolę w systemie transportowym miasta.
Rozwój i poprawa standardów funkcjonowania miejskiej komunikacji autobusowej
powinien być realizowany w następujących kierunkach:
 wprowadzanie w miarę możliwości wydzielonych pasów dla autobusów na odcinkach
ulic obciążonych dużym ruchem pasażerskim,
 stosowanie zasad organizacji ruchu i priorytetów dla komunikacji autobusowej,
 sukcesywna wymiana taboru na mniej energochłonny, spełniający aktualne normy
emisji zanieczyszczeń oraz dostosowany do korzystania przez osoby niepełnosprawne. Dotyczy to również elementów zagospodarowania dworca autobusowego oraz
głównych węzłów przesiadkowych komunikacji zbiorowej,
 projektowanie na nowych terenach przekrojów ulic zapewniających możliwość rozwoju komunikacji autobusowej,
 integracja komunikacji autobusowej z innymi środkami transportu zbiorowego przy
zastosowaniu wspólnej taryfy przewozowej z wykorzystaniem Tarnowskiej Karty
Miejskiej.
Komunikację autobusową dalekobieżną i regionalną obsługuje dworzec autobusowy
zlokalizowany przy stacji kolejowej Tarnów Główny.
komunikacja kolejowa
System komunikacji kolejowej opiera się na funkcjonującej linii kolejowej nr 91 Kraków – Tarnów – Rzeszów oraz linii nr 96 Tarnów – Leluchów (granica państwa).
Przewidywana modernizacja linii nr 91 zgodnie z umową AGTC polegać będzie na
przystosowaniu do prędkości szlakowej 160 km/h na istniejącej trasie.
Linia kolejowa nr 115 Tarnów – Szczucin jest obecnie linią pozbawioną znaczenia,
nie prowadzi ruchu pasażerskiego.
2014
225
Ze względu na wielkość miasta rola komunikacji kolejowej w podróżach wewnątrzmiejskich jest znikoma. Nie mniej jednak znaczenie dojazdów koleją w skali regionalnej i podmiejskiej może wzrastać. W związku z tym postuluje się podniesienie standardu obsługi dojazdów regionalnych i podmiejskich komunikacją kolejową poprzez:
 realizację stacji Lwowska we wschodniej części miasta,
 realizację parkingów typu „Parkuj i Jedź” związanych z obsługą podróżujących koleją
przy istniejącej stacji Tarnów Główny, Mościce oraz projektowanej stacji Lwowska,
Parkingi te powinny być również wyposażone w urządzenia umożliwiające pozostawienie roweru.
Rozwój miasta, pojawienie się atrakcyjnych celów ruchu, wzrastająca rola transportu zbiorowego, aktywizacja gospodarcza miejscowości położonych przy linii kolejowej nr 115,
wreszcie potencjalna możliwość połączenia jej z siecią kolejową (budowa odcinka Żabno – Busko) przemawiają za tym, że linia nr 115 powinna być zachowana.
Miejsca parkingowe
parkingi strategiczne
Zmiana studium określa sieć strategicznych parkingów zlokalizowanych obsługujących mieszkańców i przyjezdnych:
 parkingi strategiczne typu Parkuj i Jedź, zlokalizowane na obrzeżach miasta, pozwalające
na ograniczenie ruchu indywidulanego po drogach wewnętrznego układu komunikacyjnego:
Parkuj i Jedź Mościce – rejon skrzyżowania Witosa / Chemiczna,
Parkuj i Jedź Krzyż – w sąsiedztwie węzła autostradowego Tarnów Północ (Krzyż),
Parkuj i Jedź Rzędzin – w sąsiedztwie węzła Lwowska, łączącego drogę krajową 94
(d. 4) i planowane przełożenie drogi krajowej nr 73,
 parkingi strategiczne typu Parkuj i Jedź, zlokalizowane w sąsiedztwie stacji i przystanków
kolejowych, związane z obsługą podróżujących koleją:
Parkuj i Jedź Tarnów Główny,
Parkuj i Jedź Mościce,
Parkuj i Jedź Lwowska,
 parkingi strategiczne typu Parkuj i Idź, zlokalizowane na obrzeżu obwodnicy śródmiejskiej, pozwalające znacząco ograniczyć ruch indywidualny ze ścisłego centrum miasta:
Parkuj i Idź Krakowska / Narutowicza,
Parkuj i Jedź Szkotnik.
2014
226
Rozmieszczenie parkingów strategicznych wskazane na rysunkach zmiany studium
stanowi lokalizację orientacyjną. O dokładnej lokalizacji parkingów decydować należy na etapie
sporządzania planów miejscowych. Realizacja poszczególnych parkingów, a także ich wielkość
i charakter zagospodarowania, powinny być związane z funkcjami określonymi powyżej oraz
z natężeniem ruchu, które ulegać będzie modyfikacji po realizacji kolejnych odcinków planowanych dróg, projektowanego przeznaczenia terenu bądź inwestycji z zakresu komunikacji zbiorowej.
strefy zróżnicowanych warunków obsługi komunikacyjnej i parkowania pojazdów
Uprzywilejowanie komunikacji zbiorowej, zwiększające się zatłoczenie ulic obszarów centralnych oraz ogromny popyt na miejsca parkingowe powodują, że niezbędny jest podział miasta na obszary różniące się:
 poziomem uprzywilejowania transportu publicznego,
 stopniem ograniczenia ruchu samochodów osobowych i ciężarowych,
 wymaganiami dotyczącymi liczby miejsc postojowych.
Charakterystyka stref przedstawia się następująco:
Tabela 14. Wskaźniki parkingowe
rodzaj strefy
strefa centralna
strefa śródmiejska
strefa miejska
strefa peryferyjna
2014
charakterystyka
• maksymalne ograniczenie dostępności dla samochodów
• transport zbiorowy jako podstawowy środek przewozowy
• wskaźniki parkingowe:
2
o 5 m.p./ 1000 m powierzchni użytkowej podstawowej (max)
o 1 m.p./ 1 mieszkanie (lub mniej)
• ograniczenie dostępności dla samochodów
• priorytet transportu zbiorowego
2
o 10 - 20 m.p./1000 m powierzchni użytkowej podstawowej
o 1 m.p./ 1 mieszkanie(lub mniej)
• częściowe utrudnienia dla samochodów
• transport zbiorowy konkurujący z samochodem
2
o 25 – 35 m.p./1000 m powierzchni użytkowej podstawowej
o 1 m.p./ 1 mieszkanie
• pełna swoboda korzystania z samochodu
• transport zbiorowy uzupełniający komunikację indywidualną
2
o 30 - 60 m.p./1000 m powierzchni użytkowej podstawowej
o 1 m.p./ 1 mieszkanie (min)
227
Rysunek 47. Strefy parkowania
Dla poszczególnych stref konieczne jest opracowanie szczegółowych norm parkingowych uwzględniających również miejsca postojowe dla rowerów. Program parkingowy powinien być realizowany na terenie działek własnych inwestycji.
Ograniczenie dostępności układu ulicznego w obszarze śródmiejskim poprzez limitowanie podaży miejsc parkingowych pozwoli na uporządkowanie parkowania w pasach ulic
stwarzając warunki dla podnoszenia standardów komunikacji zbiorowej, rowerowej oraz zapewnienie przestrzeni publicznej dla ruchu pieszego.
Przewidywane działania to:
 monitorowanie oraz analiza możliwości rozszerzenia strefy płatnego parkowania,
 uporządkowanie parkowania w liniach rozgraniczających ulic w klasach L i Z oraz ograniczenie możliwości parkowania wzdłuż ulic klasy G,
 ograniczenie możliwości parkowania poza wyznaczonymi miejscami,
 porządkowanie parkowania w strefie zabudowy wysokiej,
2014
228
 uzupełniania i zachowania w miarę możliwości istniejącej zielenie na terenach przeznaczonych pod lokalizację nowych miejsc postojowych,
W celu poprawy bilansu parkingowego centralnych rejonu miasta na styku strefy
śródmiejskiej i miejskiej przewidziano lokalizację parkingów typu Parkuj i Idź. Lokalizacja parkingów uwzględnia główne potoki ruchu na terenie miasta oraz ma zapewnić odciążenie strefy
śródmiejskiej i w powiązaniu z ograniczeniem dostępności dla ruchu indywidualnego w tej strefie, prowadzić do wytworzenia dobrze skomunikowanej przyjaznej przestrzeni publicznej.
2014
XVII.
KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
229
XVII. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
Określona w zmianie studium koncepcja rozwoju Tarnowa nie narusza zasad istniejącego systemu zaopatrzenia miasta w podstawowe media ani urządzenia infrastruktury technicznej. Poprawa stanu istniejącej infrastruktury oraz jej rozbudowa to istotny czynnik prawidłowo rozwijającego się obszaru miasta. Dobry dostęp do mediów to również podstawa w zabieganiu o poprawę warunków życia mieszkańców.
Zwartość proponowanej w zmianie studium struktury przestrzennej Tarnowa, rozmieszczenie nowo projektowanych zespołów mieszkaniowych i usługowych oraz zakładane
ograniczenie rozproszenia budownictwa indywidualnego, pozwalają na oszczędne i racjonalne
dozbrojenie miasta w sposób ewolucyjny, umożliwiający kontynuację zaprogramowanych już lub
będących w trakcie realizacji, zadań inwestycyjnych. Może to znacznie przyspieszyć proces uruchomienia nowych terenów rozwojowych i ułatwić ich wyposażenie w niezbędną infrastrukturę
bez poważniejszych zakłóceń w funkcjonowaniu miasta.
W zmianie studium uwzględnione zostało utworzenie stref aktywności gospodarczej. Zostaną zrealizowane inwestycje ułatwiające komunikację z tymi obszarami, a także zostaną one wyposażone w kompleksowe uzbrojenie terenu. W tym przypadku rozbudowa infrastruktury ma wpłynąć korzystnie na atrakcyjność obszarów do prowadzenia działalności gospodarczej
i inwestowania. Rozbudowa Strefy Aktywności Gospodarczej w Tarnowie zakłada powiększenie
obecnie istniejącej Strefy Aktywności Gospodarczej „Mechaniczne”. Obok działań ukierunkowanych na poprawę dostępu do terenu Strefy (tj. droga publiczna wraz z towarzyszącą infrastrukturą na odcinku łączącym ulicę Kochanowskiego z rondem w miejscu połączenia z ulicami Mościckiego i Czystą) zbudowana ma być kanalizacja deszczowa wraz z uzbrojeniami, kanalizacja sanitarna oraz sieć wodociągowa.
Układ przestrzenny rozbudowywanej sieci uzbrojenia pokazano na rysunku zmiany
studium nr 2f.
Zaopatrzenie w wodę
Obecnie sieć wodociągowa obejmuje swoim zasięgiem niemal 100 % odbiorców.
Wraz z rozbudową poszczególnych dzielnic rozbudowywana jest sieć wodociągowa.
Politykę rozwoju systemu zaopatrzenia w wodę w dostosowaniu do prognozowanej
liczby mieszkańców i rozbudowy przestrzennej miasta określonej w zmianie studium oparto
o niżej wymienione założenia. Przewidywane jest dalsze wykorzystywanie istniejących ujęć wody
bazujących na zasobach rzeki Dunajec. Bazują na niej wszystkie istniejące ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych – infiltracyjnych w Zbylitowskiej Górze, Kępie Bogumiłowickiej i Świercz-
2014
230
XVII.
kowie. Zakłady Azotowe wykorzystywać mogą własne ujęcie, należy jednakże rozważyć połączenie systemów wodociągowych Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach S.A. i Tarnowskich
Wodociągów Sp. z o. o. dla zwiększenia potencjału oraz bezpieczeństwa zaopatrzenia w wodę.
Ujęcia wód w Kępie Bogumiłowickiej i Zbylitowskiej Górze posiadają strefę ochronną ustanowioną Rozporządzeniem Nr 25/2012 Dyrektora RZGW w Krakowie z dnia 21 grudnia
2012 r.
Ponadto Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. odwierciły 9 studni i wykonały 1 studnię
drenażową na terenie miejscowości Zbylitowska Góra i Kępa Bogumiłowicka (ujęcie typu infiltracyjnego Zbylitowska Góra), ujęcie to posiada zatwierdzone zasoby eksploatacyjne, zostało ujęte
we wniosku o wyznaczenie strefy ochrony pośredniej (wspólna strefa dla ujęć wód podziemnych
typu infiltracyjnego Zbylitowska Góra i Kępa Bogumiłowicka). Ujęcie wody podziemnej Zbylitowska Góra obecnie nie jest jeszcze eksploatowane, jego włączenie do eksploatacji planowane jest
w przyszłości. Włączenie do eksploatacji ujęcia wód podziemnych w Zbylitowskiej Górze nie będzie się wiązało z wyłączeniem bądź ograniczeniem eksploatacji ujęcia wody powierzchniowej
w Zbylitowskiej Górze.
Źródłem wody dla mieszkańców, zakładów użyteczności publicznej, usług i zakładów
przemysłowych w rejonach zwartej zabudowy jest wodociąg komunalny „Tarnów”. Pracuje on
jako wodociąg grupowy i zasila również obszar gmin: Tarnów, Skrzyszów, Wierzchosławice (tylko
m. Kępa Bogumiłowicka), Ryglice, Pleśna, Pilzno, Lisia Góra, Żabno, Dąbrowa Tarnowska i Olesno.
Przy analizie zapotrzebowania na wodę należy rozgraniczyć zużycie wody w różnych
sektorach. Występuje różne zapotrzebowanie wody dla mieszkalnictwa niskiego, wysokiego,
przemysłu, usług, a także zużycie wody na utrzymanie zieleni, mycie ulic. Należy również brać
pod uwagę zużycie wody na potrzeby własne wodociągu oraz jej utratę w wyniku nieszczelności
sieci. Wydajność ujęć wody Tarnowskich Wodociągów Sp. z o. o. w pełni pokrywa zapotrzebowanie obecne i perspektywiczne.
W zakresie wyposażenia w sieć wodociągową nowo urbanizowanych terenów miasta będzie wymagać niewielkich zmian w prowadzeniu nowych ciągów magistralnych oraz uzbrojenia w sieć rozdzielczą, opartą o istniejący układ magistralny
Dla pozostałych obszarów Tarnowa przyjęte dotychczas kierunki rozbudowy i porządkowania magistralnego układu sieci wodociągowej nie tracą aktualności. Aktualne pozostaje
również wiązanie wodociągów wiejskich oraz połączenie systemów wodociągowych Tarnowskich
Wodociągów Sp. z o. o. z innymi operatorami dla pełniejszego zabezpieczenia bezpieczeństwa
dostawy wody.
W związku z zapewnieniem możliwości intensywnego czerpania wody dla celów
bezpieczeństwa przeciwpożarowego należy stosować stosowne przepisy szczególne. Ponadto
zmiana studium tudium proponuje lokalizację hydrantów intensywnego czerpania wody co ce-
2014
XVII.
231
lów przeciwpożarowych: ul. Nowodąbrowska – łącznik z autostradą A4, ul. Jana Pawła, ul. Lwowska w obrębie Szpitala Wojewódzkiego im. Świętego Łukasza, ul. Tuchowska w obrębie obiektów
magazynowo – handlowych, ul. Elektryczna w obrębie przedsiębiorstwa Tamel S.A., ul. Kryształowa w obrębie hal magazynowych, ul. Czysta w obrębie obiektów produkcyjno – magazynowych, ul. Kochanowskiego w obrębie przedsiębiorstwa Zakłady Mechaniczne S.A. oraz ul. Kwiatkowskiego w obrębie Zakładów Azotowych w Tarnowie – Mościcach S. A.
Odprowadzenie ścieków i wód opadowych
Przyjęta w zmianie studium rozbudowa miasta nie wprowadza zmian w prowadzoną dotychczas gospodarkę ściekami. Miasto jest wyposażone w wysokosprawną oczyszczalnie
ścieków, stopień skanalizowania to ok. 99%. Właścicielem oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnej (ogólnospławnej i sanitarnej) są Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o., do sieci tej trafiają ścieki komunalne oraz przemysłowe. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków z terenów miasta jest
rzeka Biała Tarnowska.
Centralna część miasta wyposażona jest w kanalizację ogólnospławną, na pozostałych terenach istnieje kanalizacja rozdzielcza sanitarna. Niektóre osiedla (osiedle Nauczycielskie,
Zabłocie, osiedle Koszyckie) wyposażone są w system kanalizacji opadowej. Należy dążyć do
sukcesywnej rozbudowy kanalizacji na terenie miasta w ramach modernizacji dróg, w obszarach
nowo zagospodarowywanych oraz obszarach podmiejskich.
Szczególną analizą przy zagospodarowywaniu nowych terenów, a także wykonywaniu inwestycji wielkopowierzchniowych należy objąć kwestię odprowadzania wód opadowych.
Na terenach zurbanizowanych występuje szybki wzrost powierzchni tzw. szczelnych
tj. drogi, parkingi, dachy itp. Tylko niewielka część wód zasila zasoby wód podziemnych, natomiast większość jest zbierana i odprowadzana do sieci kanalizacyjnych. Występuje zbyt szybki
odpływ wód opadowych systemami kanalizacyjnymi do naturalnych odbiorników. W wyniku
szybko postępującej urbanizacji następuje wzrost ilości wód opadowych, które należy zebrać
i odprowadzić do odbiornika.
W Tarnowie występują dwa rodzaje kanalizacji – ogólnospławna i rozdzielcza sanitarna. W Polsce w przeszłości przeważała kanalizacja ogólnospławna. W takich systemach często
jednak dochodzi do przeciążenia sieci w wyniku gwałtownych opadów. Woda opadowa spływa
zbyt szybko, co powoduje przepełnianie naturalnych odbiorników, a z drugiej strony niedostatecznej infiltracji wód deszczowych do gruntu i jego wysuszania. Wadą tego systemu jest również stosowanie dużych średnic przewodów, co generuje duże koszty jego budowy. Zaletą jest
natomiast odbiór ścieków jednym kanałem. Natomiast w częściach miasta gdzie występuje tylko
kanalizacja sanitarna pojawiają się problemy z odprowadzeniem wód deszczowych.
Wydzielone zlewnie wody deszczowej na terenie miasta Tarnów warunkują kierunki rozbudowy systemów kanalizacji opadowej są różne dla poszczególnych zlewni i występujących w nich odbiorników. Przewiduje się dalsze wykorzystanie głównych odbiorników wód desz-
2014
232
XVII.
czowych takich jak rowy, kolektory zbiorcze, koryta rzek. Dla usprawnienia działania systemu
kanalizacji deszczowej wykorzystywane są przepompownie zlokalizowane na końcowych odcinkach głównych odbiorników wód deszczowych przed ujściem do rzeki Biała i Dunajec w tym:
1.
2.
3.
4.
Przepompownia oczyszczalni ścieków (ul. Czysta),
Przepompownia odcieków ze składowiska odpadów azotowych „Nad Białą”,
Przepompownia kolektora opadowego w Mościcach, ul. Kwiatkowskiego,
Przepompownia wody opadowej kolektora ścieków opadowych ZAT S.A.
(Rów EF + A0) ul. Chemiczna,
5. Przepompownia ścieków opadowych w Strefie Aktywności Gospodarczej
SAG (Zakłady Mechaniczne)
Planowana jest budowa kolejnych przepompowni pozwalających na sprawne odwadnianie głównych odbiorników wód deszczowych:
1.
2.
3.
4.
5.
Przepompownia na potoku Klikowskim w Bobrownikach Wielkich,
przepompownia na końcu rowu Chyszowskiego (przy oczyszczalni ścieków TW),
Przepompownia na Starym Wątoku (ul. Św. Katarzyny),
Przepompownia na potoku Bródka,
Przepompownia na rowie Świerczkowskim.
Centralna część Tarnowa odwadniana będzie przez istniejące kolektory ściekowe
i systemy kanalizacji deszczowej. Sieć kanalizacji opadowej można rozbudowywać przez wykorzystanie istniejących przelewów burzowych odprowadzających nadmiar wody do Wątoku i Białej.
2014
XVII.
233
Rysunek 48. Zlewnie wód opadowych na terenie Tarnowa
Powyższy rysunek ilustruje schemat kierunkowego systemu kanalizacji deszczowej
na terenie miasta.
Zasadnicze podejście do zagadnień zagospodarowania wód opadowych powinno
być ukierunkowane, oprócz budowy wydajnej sieci kanalizacyjnej mogącej przyjąć opady po
ulewnym deszczu, przede wszystkim na miejscowym zagospodarowaniu tych wód, poprzez odprowadzenie wód opadowych do gruntu, możliwie blisko miejsca ich opadu.
Należy dążyć do poprawy bilansu wodnego i odwrócenia proporcji, tak aby większość wód opadowych zasilała wody podziemne, a tylko mała część trafiała do odbiorników sieci
kanalizacyjnych. Takie rozwiązanie przynosi liczne korzyści ekologiczne oraz może wpłynąć na
ograniczenia budowy sieci kanalizacyjnej.
Aby gospodarować wodami opadowymi zgodnie z prawem należy odwoływać się do
wiedzy, doświadczeń i badań gromadzonych na temat ilości i jakości wód opadowych z rożnych
zlewni. Posiadając takie informacje należy wykonać stosowne obliczenia, które umożliwią dobór
urządzeń służących do gospodarowania wodami. Urządzenia te może podzielić na gromadzące,
transportujące, podczyszczające lub oczyszczające, rozsączające lub retencjonujące, służące do
magazynowania i powtórnego wykorzystania.
2014
234
XVII.
Dla poszczególnych obszarów specjalistyczne firmy proponują szereg rozwiązań
z zakresu wykorzystania nowoczesnych systemów i technologii. W zależności od warunków
wodno-gruntowych można rozważyć rozsączanie lub retencję wód opadowych. Rozwiązaniami
technicznymi dla gospodarowania wodami opadowymi, wskazanymi do zastosowań na terenie
miasta Tarnowa są wymienione poniżej.
Kanalizacja deszczowa – składająca się z urządzeń służących do zbierania i odprowadzania wody
deszczowej. Do urządzeń ujmujących wody opadowe należą:
 muldy podłużne – w postaci odpowiednio ukształtowanych koryt podłużnych wzdłuż jezdni
lub parkingów. Ze względu na materiał wykonania dzielą się na: trawiaste, brukowe lub
z elementów prefabrykowanych,
 rowy odwadniające – jedno z najczęściej stosowanych urządzeń do odwadniania pasa
drogowego. Szerokość rowu trapezowego powinna wynosić około 0,4 m, a głębokość
maksymalna w zależności od rodzaju gruntu: 0,7 m dla gruntów przepuszczalnych i 1,2 m
dla gruntów nieprzepuszczalnych,
 rynny odwadniające – służące do zbierania i odprowadzenia wód deszczowych do wpustów
ulicznych. Wśród nich najczęściej stosowane są rynny przykrawężnikowe oraz skrzynkowe,
 krawężniki odwadniające – to krawężniki z wydrążonym wnętrzem i otworami dopływowymi
wody deszczowej, pełniące rolę kanałów odwadniających. Dopływ wody deszczowej
odbywa się na całej długości krawężnika, co chroni przed powstawaniem kałuż na jezdniach,
 wpusty deszczowe – łączą system odwodnienia powierzchniowego i system podziemnego
odprowadzenia wód deszczowych. Mogą posiadać osadniki, w których cząstki
zanieczyszczeń opadają na dno, skąd po nagromadzeniu są usuwane.
Do podziemnego odprowadzenia wód opadowych służą przewody zamknięte, wykonane z różnych materiałów i w różnej klasie nośności. Należy projektować wydajne sieci kanalizacyjne, które będą w stanie przyjąć opady po ulewnym deszczu. Stosowanie systemów rozsączania i retencji umożliwi stosowanie mniejszych średnic kanałów deszczowych. Dla eliminacji
przepływów szczytowych, w celu optymalnej pracy filtrów, urządzeń rozsączających, separatorów piasku i oleju i zapobiegania wypłukiwania zanieczyszczeń stosuje się regulatory przepływu
i odpływu. Dają one precyzyjną kontrolę przepływu wody deszczowej. Urządzeniami do oczyszczania i podczyszczania wód deszczowych stosowanych w kanalizacji oprócz osadników są również: separatory piasku, separatory substancji lekkich, filtry gruntowe, koryta filtracyjne, a także
pasaże roślinne i stawy sedymentacyjne.
Systemy infiltracyjne:
 Nawiewierzchnie nieumocnione i perforowane – powierzchnie wykonane z materiałów
sypkich takich jak: żwir, pospółka, kamień łamany i inne, jak również powierzchnie zielone
są powszechnie stosowanym prostym sposobem odprowadzenia wód opadowych do
gruntu. Wadą jest stosunkowo niewielka zdolność retencyjna i znaczne zapotrzebowanie na
2014
XVII.




235
powierzchnię. Dla powierzchni typu parking, droga dojazdowa, podwórze itp. wskazane jest
stosowanie okładzin perforowanych taikch jak płyty betonowe, bruki betonowe lub
kamienne. W otworach należy stosować materiały o wysokim współczynniku filtracji, który
z powodzeniem może odprowadzić znaczne ilości wody deszczowej.
Skrzynie retencyjno-rozsączające – woda deszczowa jest szybko zbierana w układy skrzynek
wykonanych z polipropylenowych płyt kratownicowych, umieszczonych w gruncie, po czym
zostaje odprowadzona wskutek wsiąkania w otaczający grunt. Mają właściwości
retencjonujące, zapewniają większą, bezpośrednią powierzchnię przechowywania
i wolniejszy odpływ wody w porównaniu do konwencjonalnego układu rurociągów.
W przypadku problemu z nadmiarem wód opadowych jest to dobre rozwiązanie
wspomagające ich szybki odbiór. Odciążają sieć kanalizacyjną.
Rowy chłonne – znajdują zastosowanie w odwadnianiu dróg o małym natężeniu ruchu
drogowego i stosunkowo niskim zanieczyszczeniu. Tworzy je podłużna niecka o przekroju
trójkątnym lub trapezowym. Skarpy usypane są z humusu obsianego trawą. Dno rowu jest
wykonane jest najczęściej z mieszaniny torfu i piasku. Pod nim znajduje się warstwa
o wysokim współczynniku wodoprzepuszczalności, z której woda odpływa do warstwy
gruntu rodzimego. W przypadku gruntów miejscowych o małym współczynniku filtracji
w warstwie chłonnej umieszcza się dreny, które odprowadzają wodę deszczową do
odbiornika.
Niecki i zbiorniki chłonne – zagłębienie terenowe służące do krótkotrwałej retencji, która
umożliwia infiltrację wody deszczowej do gruntu. Zbiorniki są większą odmianą niecek. Dno
tworzy grunt ożywiony (najczęściej torf) porośnięty mieszanką traw.
Punktowe układy retencyjno-rozsączające – należą do nich studnie chłonne. Studnie chłonne
wykonane są z elementów prefabrykowanych. Posiadają „otwarte” dno, przez które
następuje odpływ zgromadzonej wody do gruntu. Można stosować zespoły połączonych ze
sobą studni. Ze względu na konieczność ochrony wód podziemnych, dno powinno
znajdować się co najmniej 1,5 m powyżej poziomu zwierciadła wód gruntowych.
Zbiorniki retencyjne i bezodpływowe – umożliwią spowolnienie odpływu wód deszczowych,
przez co zjawisko przyjmuje mniej gwałtowny charakter. Woda deszczowa dopływa do zbiornika
przewodem podziemnym lub korytarzem powierzchniowym. W celu zabezpieczenia przed przepełnieniem powinny posiadać przelew awaryjny. Lokalizacja zbiornika retencyjnego powinna być
uzasadniona oceną przepustowości sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków, analizą wpływu
zrzutów ścieków na jakość wód odbiornika oraz lokalnymi warunkami fizjograficznymi, zagospodarowaniem i uzbrojeniem terenu przeznaczonego pod budowę zbiornika. Należy wybierać lokalizację przede wszystkim:
 poza obszarami o intensywnej zabudowie, niekolidującą z układami komunikacyjnymi i siecią
uzbrojenia podziemnego, niewymagającą wywłaszczeń i na gruntach o niskiej klasie,
 w miejscach, gdzie można wykorzystać lokalne, naturalne zagłębienia lub zaadaptowanie
zbiorników naturalnych,
2014
236
XVII.
 w miejscach systemu kanalizacyjnego, gdzie istnieje możliwość wykorzystania objętości
retencyjnej sieci kanalizacyjnej doprowadzającej wody deszczowe,
 na obszarach, gdzie nie zachodzi obawa niekorzystnego wpływu gromadzonych w zbiorniku
ścieków na jakość ujmowanych wód gruntowych.
Rozporządzenie MŚ z dnia 24 lipca 2006 r. definiuje sytuacje, w których wody opadowe są uważane za ścieki oraz kiedy i jak należy je oczyszczać. Dla tych wód wyróżnia się dwa
typy powierzchni zanieczyszczonych:

tereny przemysłowe, składowe, bazy transportowe, porty, lotniska, miasta, budowle kolejowe, drogi krajowe, powiatowe i wojewódzkie klasy G, a także tereny parkingów
o powierzchni powyżej 0,1 ha, w ilości, jaka powstaje z opadów o natężeniu min.
15/s/ha,

z zanieczyszczonej powierzchni szczelnej obiektów magazynowania i dystrybucji paliw,
w ilości jaka powstaje z opadów o częstości występowania jeden raz w roku i czasie
trwania 15 minut, lecz w ilości nie mniejszej niż powstająca z opadów o natężeniu
77l/s/ha.
Zanieczyszczone wody opadowe i roztopowe pochodzące z ww. powierzchni ujęte
w szczelne systemy kanalizacyjne - przed wprowadzeniem do wód lub ziemi, nie powinny zawierać substancji zanieczyszczających w ilościach większych niż 100 mg/l dla zawiesin ogólnych oraz
15 mg/l węglowodorów ropopochodnych.
Wody opadowe lub roztopowe, które pochodzą z innych powierzchni lub w ilościach większych od wymienionych powyżej – mogą być odprowadzane do środowiska bez
oczyszczania.
W wypadku spływów deszczowych większych od ww. wymagań, omijających urządzenia podczyszczające i kierowanych do odbiornika bez oczyszczenia, należy pamiętać o bardzo
ważnym dodatkowym wymaganiu zabezpieczenia urządzeń podczyszczających przed przeciążeniem hydraulicznym. Wymagany stopień oczyszczania ścieków opadowych oraz sprawności stosowanych urządzeń podczyszczających zależy od rzeczywistego poziomu zanieczyszczeń w ściekach pochodzących z konkretnej zlewni.
Aby gospodarować wodami opadowymi zgodnie z prawem (ww. Rozporządzeniem)
należy również odwoływać się do wiedzy, doświadczeń i badań gromadzonych na temat ilości
i jakości wód opadowych z rożnych zlewni. Posiadając takie informacje należy wykonać stosowne obliczenia, które umożliwią dobór urządzeń podczyszczających ścieki opadowe.
Dla miasta Tarnowa wskazane jest opracowanie koncepcji przebudowy i rozbudowy
sieci kanalizacji na rzecz systemu rozdzielczego. Należy przeprowadzić analizę możliwości
lokalizacji zbiorników retencyjnych dla wód opadowych, a także wziąć pod uwagę zastosowanie
2014
XVII.
237
nowoczesnych rozwiązań technicznych w zakresie systemów retencyjno – rozsączających. Przy
planowanych działaniach w zakresie gospodarki wodami opadowymi należy dążyć do
miejscowego zagospodarowania tych wód przy możliwie dużym wykorzystaniu zjawiska
infiltracji.
Istotnym problemem dla oczyszczalni jest utylizacja osadów powstających w wyniku
procesu oczyszczania ścieków. Dotychczas Tarnowskie Wodociągi Sp. z o. o. zrealizowały
instalację odwodnienia i osuszania osadów ściekowych. Osady ustabilizowane mogą być
usuwane z oczyszczalni lub wykorzystywane np. w celach:




wykorzystania rolniczego,
składowania,
poddania ich obróbce termicznej,
kompostowania.
Ponadto, na terenie miasta planowana jest budowa instalacji termicznej utylizacji
osadów ściekowych – realizowana przez Tarnowskie Wodociągi Sp. z o.o. w latach 2013- 2014.
Termiczne przekształcanie osadów ściekowych budzi liczne emocje i protesty społeczne, lecz
wydaje się nie do uniknięcia w przypadku osadów pochodzących z oczyszczalni ścieków z dużych
miast.
Należy dążyć do podjęcia działań zmierzających do zmniejszenia stężeń odprowadzanych zanieczyszczeń. W dużej mierze wymaga to uporządkowania gospodarki ściekowej zakładów przemysłowych znajdujących się obecnie na terenie miasta, a szczególnie dotyczy to
zlokalizowanej w środku miasta PKP – Lokomotywowni, terenów Zakładów Mechanicznych.
Wszystkie nowo projektowane obszary zainwestowania określone zmianą studium,
znajdują się w zasięgu zlewni głównych systemów kanalizacyjnych i jest możliwa dalsza rozbudowywanie sieci kanalizacyjnej względem istniejących przewodów.
Ciepłownictwo
Pokrycie potrzeb cieplnych nowego zainwestowania przewiduje się częściowo
w oparciu o miejski system ciepłowniczy oraz w oparciu o indywidualne źródła ciepła zasilane
z energii gazu ziemnego, oleju opałowego lub energii elektrycznej.
Określenie szczegółowego podziału ogrzewania na każde z mediów (gazowe czy sieć
cieplna) aktualnie nie jest możliwe i będzie uzależnione od decyzji poszczególnych inwestorów,
a wybór optymalnego systemu ogrzewania dla poszczególnych obszarów i rodzajów zabudowy
zależeć będzie od ich lokalizacji i w stosunku do istniejących sieci cieplnych i gazowych, kolejności realizacji i wynikłego w efekcie zakresu inwestycji dla każdego z mediów.
2014
238
XVII.
W rozwoju ciepłownictwa zmierzać będzie się do likwidacji kotłowni opalanych paliwem stałym poprzez podłączenie do miejskiego systemu ciepłowniczego zasilanego z ciepłowni
Piaskówka lub poprzez zamianę na kotłownie opalane paliwami ekologicznymi.
W rozwoju kierunkowym planuje się funkcjonowanie trzech podstawowych źródeł
ciepła:
 rozbudowanej elektrociepłowni Piaskówka,
 spalarni odpadów komunalnych,
 elektrociepłowni Zakładów Azotowych pracujących na wspólną sieć zasilającą miasto.
W koncepcji kierunkowego rozwoju Tarnowa przewiduje się rozwój terenów produkcyjnych, dla zapewnienia potrzeb cieplnych i technologicznych obiektów zlokalizowanych
w obrębie miasta proponuje się zasilanie w oparciu o dotychczasowe źródła z przeprowadzeniem niezbędnej modernizacji systemu. Wprawdzie w związku z przewidywaną w zmianie studium rozbudową miasta wzrośnie zapotrzebowanie na energię elektryczną, ale potrzeby te, szacowane na około 20 MW, mogą być pokryte bez większych przeszkód z istniejących podstawowych urządzeń zasilających, bez konieczności budowy nowych. Wielkości te mogą być ponadto
rekompensowane zmniejszającym się zapotrzebowaniem na energię elektryczną w przemyśle.
Dodatkowym zabezpieczeniem w dostarczaniu energii elektrycznej dla rozbudowywanego miasta będzie w przyszłości budowa skojarzonego źródła energii cieplnej i elektrycznej
na terenie ciepłowni Piaskówka.
Rozwój i modernizacja miejskiego systemu ciepłowniczego winna służyć poszerzeniu obszaru zasilania, zwiększeniu sprawności systemu oraz zapewnieniu niezawodności dostawy ciepła.
Termiczna utylizacja odpadów
Projektowana lokalizacja termicznej utylizacji odpadów wymaga szczególnej analizy
ekonomicznej. Należy opracować analizę możliwości odbioru energii przez system ciepłowniczy
w Tarnowie. Lokalizacja zakładu ma duży wpływ na koszty inwestycji, które wiążą się w dużej
mierze z wykupem gruntów pod budowę projektowanych przewodów sieci.
Przy obliczeniach wydajności cieplnej spalarni konieczna jest wiedza o ilości odpadów przeznaczonych do spalenia w ciągu roku. Założono, że energia cieplna wytwarzana będzie
w skojarzeniu z energią elektryczną, która będzie wykorzystywana również na potrzeby własne
zakładu.
Zakład Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) zlokalizowany
będzie przy ulicy Cmentarnej w Tarnowie w rejonie składowiska odpadów w Krzyżu. ZTPOK spalał będzie docelowo 170 000 Mg/rok paliwa. Ilość odpadów komunalnych kierowanych do prze-
2014
XVII.
239
twarzania wyniesie ok. 153 000 Mg/rok plus osady ściekowe 65 000 Mg/rok o zawartości 20%
s.m. Osady przed spaleniem będą poddawane procesowi suszenia. W skład regionu który obsługiwała będzie spalarnia wejdą gminy powiatu tarnowskiego, dąbrowskiego, brzeskiego, bocheńskiego oraz miasto Tarnów co obejmuje populację ok. 564 000 osób.
W spalarni znajdować się będą dwie linie termicznego przekształcania odpadów
o wydajności 22,7 Mg/h każda. Moc cieplna zakładu wyniesie ok. 54 MW moc elektryczna ok. 9
MW. Ilość dostarczanego do sieci ciepła ok. 576 000 GJ/rok, produkcja energii elektrycznej ok.
60 000 MWh/rok.
Spalarnia zostanie podłączona do tarnowskiego systemu ciepłowniczego prawdopodobnie siecią o średnicy DN 350. Planowane miejsce wpięcia znajdować się będzie w pobliżu
skrzyżowania ul. Westerplatte oraz ul. Marynarki Wojennej lub bezpośrednio do elektrociepłowni Piaskówka.
Na etapie opracowywania zmiany studium projekt znajduje się w fazie oczekiwania
na wydanie decyzji środowiskowej. Zakłada się, że realizowany obiekt będzie mniejszy.
Zakład mógłby produkować ilość ciepła w wielkości ok 48 TJ/miesiąc. Po podłączeniu go do systemu ciepłowni Piaskówka stanowiłoby to znaczne odciążenie od potrzeb zaopatrzenia jej w dotychczasowymi paliwami.
Elektroenergetyka
W przyjętym kierunku rozwoju systemu elektroenergetycznego, z wyjątkiem odcinkowych korekt przebiegu linii napowietrznych, związanych głównie z nowym układem komunikacyjnym miasta (w tym autostrady) nie przewiduje się większych zmian. Wyjątek stanowi konieczność lokalizacji stacji 110/Sn w wykonaniu małogabarytowym, dla której przewiduje się
lokalizację w pobliżu śródmieścia miasta. Wzrost zapotrzebowania na moc elektryczną ponad
obecne zapotrzebowanie pokrywany będzie w perspektywie planu z rezerw istniejącego podsystemu.
Dla linii elektroenergetycznych wysokich napięć obowiązują następujące strefy
techniczne o ograniczonym użytkowaniu, w zasięgu których nie należy lokalizować budynków
mieszkalnych, obiektów przeznaczonych na pobyt stały ludzi, zieleni wysokiej):
 dla linii 220 kV strefa techniczna o szerokości 25 m licząc od osi linii w obie strony,
 dla linii 110 kV strefa techniczna o szerokości 15 m licząc od osi linii w obie strony.
2014
240
XVII.
Gazownictwo
Tarnów ma korzystne warunki zaopatrzenia w gaz z uwagi na przebiegające przez
jego terytorium magistralne gazociągi wysokiego ciśnienia. Zapewnia to pokrycie niezbędnych
potrzeb związanych z kierunkowym rozwojem miasta oraz dostarczenie gazu nowym odbiorcom
w oparciu o istniejący system gazowniczy, jego modernizację i rozbudowę.
Generalne zasady rozbudowy systemu oparto na następujących założeniach:
 głównymi źródłami zasilania Tarnowa w gaz będzie gazociąg wysokoprężny Ø400 przebiegający przez teren miasta oraz istniejące i projektowane stacje redukcyjne I stopnia,
 system gazowy miasta dosilany będzie z istniejących i projektowanych stacji redukcyjnych
I stopnia zlokalizowanych poza obszarem miasta, na terenach gmin sąsiadujących,
 rezerwy przepustowości istniejących stacji redukcyjnych I stopnia oraz dosył gazu z projektowanych stacji pozwolą na dostawę zwiększonych jego ilości niezbędnych dla zaspokojenia potrzeb kierunkowych,
 istniejący i projektowany system głównych gazociągów średnioprężnych powiązany będzie
z sieciami gmin sąsiednich (Lisia Góra, Tarnów),
 przebiegający przez teren miasta system gazociągów pozostawi się bez zmian z dopuszczeniem (dla uzyskania korzystnych efektów zagospodarowania przestrzennego) korekt odcinkowych),
 dla obiektów Ośrodka Kopalń Gazu Tarnów (Kopalnie Tarnów I i II) tj. odwiertów eksploatacyjnych gazu oraz gazociągów wysokoprężnych z odwiertów będących w gestii Polskiego
Górnictwa Naftowego i Gazownictwa Sanockiego Zakładu Nafty i Gazu, utrzymuje się
określone przepisami strefy ochronne – od odwiertów gazowych czynnych strefa wolna od
zabudowy powinna wynosić 50 m, a od odwiertów gazowych zlikwidowanych 5 m. Konieczne jest zachowanie odległości od 4-15 m po obu stronach gazociągów kopalnianych
od podstawowych obrysów obiektów terenowych.
Sposób dystrybucji gazu w noworealizowanej zabudowie na terenie miasta uzależniony będzie od jej lokalizacji i rodzaju zabudowy. Generalnie założyć można że obiekty budowane w zasięgu sieci istniejących zasilane będą z tychże sieci średniego lub niskiego ciśnienia
zakładając ewentualną konieczność odcinkowej przebudowy istniejących gazociągów. Można
również przyjąć, że zabudowa wielorodzinna przewidywana w niniejszej zmianie studium zasilana będzie poprzez stacje redukcyjne II stopnia i sieci niskoprężne, a zabudowa jednorodzinna
bezpośrednio z sieci średnioprężnych. Lokalizację ewentualnych dodatkowych stacji redukcyjnych II stopnia przewiduje się na terenach nowych osiedli w sąsiedztwie sieci średniego ciśnienia
bez szczegółowego ich uściślenia. Ilość i lokalizacja tych obiektów uzależniona będzie od warunków określonych przez zarządcę sieci oraz kolejności realizacji zabudowy i elementów sieciowych i będzie każdorazowo wkomponowywana w zagospodarowanie osiedli. Określenie przepustowości projektowanych stacji redukcyjnych I i II stopnia oraz średnic głównych gazociągów
magistralnych wymaga opracowania szczegółowej koncepcji gazowniczej obejmującej układ
2014
XVII.
241
miasta oraz gmin sąsiednich. W związku z planowanymi przyrostami poboru gazu w pozostałych
rejonach miasta należy się liczyć z modernizacją istniejących sieci średniego, a głównie niskiego
ciśnienia np. rozbudowa sieci średnioprężnych na terenie Zbylitowskiej Góry, niskoprężnych
w rejonie Dąbrówki Infułackiej, modernizacja układu sieci w rejonie Klikowej poprzez zmniejszenie zasięgu sieci niskoprężnej i przestawienie części odbiorców na średnie ciśnienie.
Dla gazociągów obowiązują strefy techniczne o ograniczonym użytkowaniu i o szerokościach zgodnych z przepisami odrębnymi – Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26
kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe
i ich usytuowanie (Dz. U. z dnia 4 czerwca 2013 r.).
Odnawialne źródła energii, w tym źródła wytwarzające energię o mocy
przekraczającej 100 kW
Przy planowaniu skutecznej strategii osiągnięcia zrównoważonego rozwoju należy
promować wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Dopuszcza się lokalizowanie potencjalnych źródeł energii odnawialnej w postaci elektrowni wiatrowych, geotermii i elektrowni
solarnych za wyjątkiem obszarów Natura 2000 i rezerwatów przyrody. Przydatne jest rozpowszechnianie informacji na temat korzystnych warunków solarnych, wietrznych i pozyskania
w wód termalnych w regionie.
Zgodnie z Projektem założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną
i paliwa gazowe gminy miasta Tarnowa (opracowanie z 2011 r.), planowano budowę 22 elektrowni wodnych na Dunajcu pomiędzy zbiornikiem w Czchowie i ujściem do Wisły na północ od
Tarnowa. Obecnie realizacja inwestycji w tym zakresie została zatrzymana – rozwój elektrowni
wodnych jest ograniczony warunkami prawnymi, lokalizacyjnymi, wymogami terenowymi i geomorfologicznymi oraz potencjałem kapitałowym inwestora. Najwięcej funduszy pochłania budowa obiektów hydrotechnicznych piętrzących wodę (jaz, zapora).
Na terenie Zielonego Parku Przemysłowego „Kryształowa” przy ul. Traktorowej
w Tarnowie planowana jest inwestycja pn. „Farma fotowoltaiczna o mocy 1,5 MW w Tarnowie”.
Ma ona działać na zasadzie konwersji energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną. Energia z paneli fotowoltaicznych spływa do przetwornic, które zamieniają prąd stały na
zmienny a następnie przez transformator – rozdzielnie przesyłany jest do sieci energetycznej.
Cała energia wyprodukowana przez farmę jest sprzedawana do sieci ogólnej.
Na terenie miasta planowane są ponadto farmy fotowoltaiczne w rejonie ulicy Gliniańskiej i Czystej (w sąsiedztwie oczyszczalni ścieków), w obrębie osadników przy ul. Czajki i ul.
Czystej. Dopuszczalna maksymalna powierzchnia poszczególnych planowanych inwestycji to 5
ha. W związku z niewielkim zasięgiem oddziaływania tego rodzaju inwestycji granice stref
ochronnych pokrywają się z zasięgiem terenów, na których dopuszczona jest realizacja farm we
wskazanych lokalizacjach na terenach produkcyjno – usługowych PU.
2014
242
XVII.
Na terenie miasta nie przewiduje się lokalizacji elektrowni wiatrowych.
Planowana jest ponadto budowa zakładu termicznej utylizacji odpadów. Zakład
Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK) zlokalizowany będzie przy ulicy
Cmentarnej w Tarnowie w rejonie składowiska odpadów w Krzyżu. Założono, że energia cieplna
wytwarzana będzie w skojarzeniu z energią elektryczną, która będzie wykorzystywana również
na potrzeby własne zakładu. ZTPOK spalał będzie docelowo 170 000 Mg/rok paliwa. Ilość odpadów komunalnych kierowanych do przetwarzania wyniesie ok. 153 000 Mg/rok plus osady ściekowe 65 000 Mg/rok o zawartości 20% s.m. W spalarni znajdować się będą dwie linie termicznego przekształcania odpadów o wydajności 22,7 Mg/h każda. Moc cieplna zakładu wyniesie ok.
54 MW moc elektryczna ok. 9 MW. Ilość dostarczanego do sieci ciepła ok. 576 000 GJ/rok, produkcja energii elektrycznej ok. 60 000 MWh/rok.
Telekomunikacja
W zakresie infrastruktury komunikacyjnej należy dążyć do pokrycia całego obszaru
miasta siecią telekomunikacyjną kablową / radiową, spełniającą wymogi współczesnej teletransmisji cyfrowej i warunki ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym.
2014
XVIII.
OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO
243
XVIII. OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO
Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym
Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym dla Tarnowa określone są
w następujących dokumentach:
 Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju (KPZK)
- określająca inwestycje strategiczne z punktu widzenia spójności terytorialnej i przestrzennej kraju, przyjęte przez Ministra Rozwoju Regionalnego, w uzgodnieniu z innymi ministrami i programami
 Plan zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego (PZPWM)
- określający inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, uwzględnione
w dokumentach przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów,
właściwych ministrów;
- określający zadania o znaczeniu ponadlokalnym, uwzględnione w dokumentach
przyjętych przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Radę Ministrów, właściwych ministrów lub Sejmik Województwa;
 Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 – 2013 (MRPO)
- określający indykatywny wykaz indywidualnych projektów kluczowych dla MRPO
 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 – 2013 (POIiŚ)
- określający indykatywną listę projektów indywidualnych
- określający indykatywną listę projektów rezerwowych
 Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego
- określa długoterminowe cele rozwoju i docelową wizję rozwoju
- wskazuje obszary działania w celu osiągnięcia docelowej wizji
 inne dokumenty programowe i strategie (np. zarządców infrastruktury)
Tabela 15. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym
inwestycja
Budowa autostrady A4, odcinek Kraków - Tarnów, odcinek węzeł Szarów – węzeł
"Krzyż"
Budowa odcinków autostrady A4, będącej częścią transeuropejskiej sieci transportowej
TEN-T, łączącej zachodnią granicę państwa z Niemcami z południowo-wschodnią granicą
państwa z Ukrainą. Projekt ma strategiczny charakter z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest zgodny z drugim priorytetem strategicznym SRK: "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej", trzecim celem horyzontalnym
NSRO: "Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski" oraz celem głównym POIiŚ: "Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury
technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej". Projekt oraz instytucja
odpowiedzialna za realizację (GDDKiA) kwalifikują się do POIiŚ w ramach tego priorytetu.
dokument
POIiŚ – lista podstawowa
2014
244
inwestycja
Projekt ma oddziaływanie w skali ponadregionalnej i krajowej. Realizacja projektu
w znacznym stopniu wpłynie na osiągnięcie wskaźników POIiŚ, a także SRK i NSRO w
zakresie długości wybudowanych odcinków autostrad. Projekt ważny z punktu widzenia
EURO 2012, jego realizacja oraz innych odcinków A4 zapewni połączenie autostradowe
z Ukrainą.
Budowa autostrady A4, odcinek Tarnów - Rzeszów, odcinek węzeł "Krzyż" - węzeł
"Rzeszów Wschód" wraz z odcinkiem drogi ekspresowej S19 w. Rzeszów Zachód - w.
Świlcza
Budowa odcinków autostrady A4, będącej częścią transeuropejskiej sieci transportowej
TEN-T, łączącej zachodnią granicę państwa z Niemcami z południowowschodnią granicą
państwa z Ukrainą. Projekt ma strategiczny charakter z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest zgodny z drugim priorytetem strategicznym SRK: "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej", trzecim celem horyzontalnym
NSRO: "Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski" oraz celem głównym POIiŚ: "Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury
technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej". Projekt oraz instytucja
odpowiedzialna za realizację (GDDKiA) kwalifikują się do POIiŚ w ramach tego priorytetu.
Projekt ma oddziaływanie w skali ponadregionalnej i krajowej. Realizacja projektu w
znacznym stopniu wpłynie na osiągnięcie wskaźników POIiŚ, a także SRK i NSRO w zakresie długości wybudowanych odcinków autostrad. Projekt ważny z punktu widzenia EURO
2012, jego realizacja oraz innych odcinków A4 zapewni połączenie autostradowe z Ukrainą.
Modernizacja linii kolejowej E 30/C-E 30, odcinek Kraków - Rzeszów, etap III
Modernizacja linii kolejowej pomiędzy Krakowem a Rzeszowem. Projekt ma strategiczny
charakter z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest zgodny z
drugim priorytetem strategicznym SRK: "Poprawa stanu infrastruktury technicznej i
społecznej", trzecim celem horyzontalnym NSRO: "Budowa i modernizacja infrastruktury
technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności
Polski" oraz celem głównym POIiŚ: "Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej
regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej". Projekt ma oddziaływanie w skali ponadregionalnej i krajowej. Realizacja projektu w znacznym stopniu wpłynie na osiągnięcie wskaźników POIiŚ, a także
SRK i NSRO w zakresie długości zmodernizowanych odcinków linii kolejowych.
Zakup taboru kolejowego do obsługi połączeń międzywojewódzkich realizowanych
przez województwa: małopolskie, podkarpackie, śląskie i świętokrzyskie
Przedmiotem projektu jest zakup 19 sztuk EZT do obsługi połączeń międzywojewódzkich. Zadanie jest wspólnym przedsięwzięciem województw: małopolskiego, podkarpackiego, śląskiego i świętokrzyskiego.
Modernizacja 68 wagonów pasażerskich
Projekt obejmuje modernizację 68 sztuk wagonów pasażerskich, które będą użytkowane
do realizowania połączeń pasażerskich w relacji Szczecin-Poznań- Wrocław-Przemyśl.
Zmodernizowane wagony będą dostosowane do przewozu osób niepełnosprawnych i do
przewozu rowerów. Realizacja projektu przyczyni się do usprawnienia połączeń międzyregionalnych, poprawy komfortu podróżowania, skrócenia czasu podróży oraz zwiększenie mobilności osób niepełnosprawnych.
Rozbudowa Kampusu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie dla potrzeb
tworzonej Akademii Tarnowskiej
Centrum Kształcenia Budowlanego w Zespole Szkół Budowlanych w Tarnowie
2014
dokument
POIiŚ – lista podstawowa, KPZP,
SRWM, plany PKP
PLK
MRPO
MRPO
XVIII.
OBSZARY INWESTYCJI CELU PUBLICZNEGO
inwestycja
Budowa połączenia autostrady A4 (węzeł Krzyż) z drogą krajową nr 73
Modernizacja linii kolejowej nr 96 Tarnów – Leluchów na odcinku Tarnów - Stróże
Tarnów (obwodnica śródmiejska wzdłuż linii kolejowej nr 91 Kraków - Przemyśl)
Tarnów (połączenie węzła Lwowska z węzłem Krzyż)
Tarnów (połączenie węzła Krakowska z węzłem Wierzchosławice)
Modernizacja drogi 94 (d. 4)
Kraków – Tarnów – granica województwa podkarpackiego, na odcinku alternatywnym
dla autostrady płatnej i budowa obwodnic w miejscowościach Wojnicz i Łapczyca
Modernizacja drogi nr 73
Kielce – Tarnów, modernizacja na całym przebiegu w granicach województwa, budowa
obejścia Dąbrowy Tarnowskiej
Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej, budowa linii światłowodowych w ramach
modernizacji linii kolejowej E-30
245
dokument
MRPO
MRPO
PZP WM
PZP WM
PZP WM
PZP WM, SRWM,
KPZP, strategia
GDDKiA
PZP WM, SRWM,
KPZP, strategia
GDDKiA
strategia PKP
Do inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym określonych niniejszej
zmianie studium zaliczyć należy również planowane farmy fotowoltaiczne oraz planowaną spalarnię odpadów, obsługującą obszar, w którego skład wejdą gminy powiatu tarnowskiego, dąbrowskiego, brzeskiego, bocheńskiego oraz miasto Tarnów.
Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym
Wieloletni Plan inwestycyjny Miasta Tarnów na lata 2008-2013 określa inwestycje
finansowane lub współfinansowane z budżetu miasta.
Tabela 16. Inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym
inwestycja
Przebudowa Placu Handlowego Burek
Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej Gminy Miasta Tarnowa
Rozbudowa i zwiększenie dostępności do sieci szerokopasmowych systemu EDUNET w
Tarnowie
Platforma zintegrowanych e-usług dla mieszkańców Tarnowa z elementami Karty Mieszkańca
Budowa nowego budynku przedszkola publicznego nr 8 przy ul. Olszynowej w Tarnowie
Rewitalizacja wybranych obszarów miasta – program zapewnienia harmonii estetycznej i
urbanistycznej centrum miasta – rewitalizacja przestrzeni publicznej placu Rybnego i
Bimy
urbanistycznej centrum miasta – renowacja murów miejskich wraz z pracami ziemnymi
w podwórkach przy istniejącym murze pierzei południowej
urbanistycznej centrum miasta – zagospodarowanie południowej pierzei Rynku
urbanistycznej centrum miasta – opracowanie i wykonanie ścieżki edukacyjno - historycznej w centrum miasta
okres realizacji
2010-2012
2007-2013
2009-2012
2008-2012
2009-2012
2009-2011
2009-2011
2009-2011
2010-2011
2014
246
inwestycja
urbanistycznej centrum miasta – promocja projektu
urbanistycznej centrum miasta – modernizacja ul. Krakowskiej
urbanistycznej centrum miasta – rozwiązanie problemów komunikacyjnych w centrum
miasta – remont pl. Sobieskiego wraz ze skrzyżowaniami ul. Katedralnej, Wałowej i Targowej
Budowa Centrum Administracji
Budowa zintegrowanego systemu informacji przestrzennej wspomagającego zarządzania
Gminą Miasta Tarnowa
Modernizacja obiektów użyteczności publicznej w Tarnowie – zwiększenie efektywności
energetycznej
Modernizacja przedszkoli publicznych w Tarnowie – zwiększenie efektywności cieplnej
Budowa Strefy Aktywności Gospodarczej w Tarnowie – etap I
Rewaloryzacja budynku Bractwa Strzeleckiego w Tarnowie wraz z otoczeniem i adaptacja na potrzeby Galerii Miejskiej
Rozbudowa ul. Spokojnej na odcinku od ul. Nowodąbrowskiej do ul. Krzyskiej
Budowa domu dla bezdomnych
okres realizacji
2010-2012
2010-2012
2011
2009-2014
2010-2012
2008-2012
2008-2012
2010-2012
2010-2013
2011-2012
2010-2013
Określa się, że inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym służące zaspokojeniu potrzeb przede wszystkim mieszkańców Tarnowa mogą być lokalizowane na podstawie
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji lokalizacyjnych podejmowanych zgodnie z procedurą określoną w aktualnych przepisach prawa, a w tym na terenach
mieszkaniowych i usługowych, na terenach przemysłowo-usługowych, na terenach obiektów
i urządzeń infrastruktury technicznej oraz na terenach otwartych w formie:
 obiektów usług publicznych, o ile prowadzona w nich działalność nie powoduje znacznego
oddziaływania na środowisko,
 urządzeń infrastruktury technicznej i komunikacyjnej, zgodnie z przyjętymi programami rozwiązań tych urządzeń,
 terenów usług sportu i rekreacji,
 terenów zieleni urządzonej,
 cmentarzy,
 inne cele publiczne określone na zasadzie przepisów odrębnych.
2014
XIX.
MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
247
XIX. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:
 obiekty handlowe o powierzchni sprzedaży powyżej 2 000 m2: nowe tereny UC, stanowiące obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej
2000 m2: teren przy ulicy Błonie, teren przy ul. Hodowlanej.
 obszary przestrzeni publicznej: zmiana studium nie wyznacza obszarów przestrzeni publicznej,
 obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości: zmiana studium
nie wyznacza obszarów wymagających scaleń i podziału nieruchomości.
Rysunek 49. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowiązkowe i wskazane do opracowania
2014
248
XIX.
MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Obszary, dla których wskazane jest sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wraz z proponowaną kolejnością sporządzania:
 obszary, dla których wskazane jest sporządzenie planu w pierwszej kolejności
I.
obszar objęty strefą przekształceń, związany z koniecznością regeneracji urbanistycznej,
II.
obszar południowej strefy rekreacyjnej jako kluczowy teren rekreacyjny Tarnowa
wraz z wyznaczeniem terenów z zakazem zabudowy na zasadach określonych
w zmianie studium,
 obszary, dla których wskazane jest sporządzenie planu w dalszej kolejności
III. obszar nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej we wschodniej części miasta –
część północna,
IV. obszar nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej we wschodniej części miasta –
część południowa,
V.
obszar obejmujący centralną strefę rekreacyjną, związaną z planowanymi inwestycjami w zakresie sportu i rekreacji, kultury, nauki,
VI. obszar nowych zespołów zabudowy mieszkaniowej w Klikowej,
VII. obszar obejmujący tereny osiedla Nauczycielskiego,
VIII. obszar obejmujący zabudowę mieszkaniową w Rzędzinie,
IX. obszar usługowy w rejonie ulicy Hodowlanej,
X.
obszar objęty strefą aktywności gospodarczej Krzyż,
XI. obszar położony w północnej części osiedla Krzyż, obejmujący tereny rekreacyjne
Stawów Krzyskich wraz z wyznaczeniem terenów z zakazem zabudowy na zasadach określonych w zmianie studium,
XII. obszar położony w północnej części osiedla Krzyż, obejmujący rozbudowywane
zespoły zabudowy mieszkaniowej.
2014
XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ
249
XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ
PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ
Rolnicza przestrzeń produkcyjna
Z uwagi na fakt, iż rolnicza przestrzeń produkcyjna na obszarze Tarnowa nie ma
szczególnego znaczenia w gospodarce miasta, a znaczna część gruntów rolnych jest odłogowana,
struktura własnościowa gruntów rolnych jest bardzo rozdrobniona, a sąsiedztwo terenów przemysłowych powoduje silne ich zanieczyszczenie, nie przewiduje się rozwoju działalności rolniczej
w mieście.
Zmiana studium wyznacza następujące kierunki w zakresie obszarów rolnych:
 Stopniowe przekształcanie terenów rolniczych na tereny zieleni otwartej ZO i tereny zieleni rekreacyjnej ZR, o zasadach zagospodarowania określonych w zmianie studium.
 Ochrona przed zabudową terenów otwartych, mających istotne znaczenie przyrodnicze
i krajobrazowe w systemie przyrodniczym miasta, poprzez niedopuszczenie do rozpraszania zabudowy.
 Dopuszczenie na terenach zieleni otwartej ZO wykorzystania rolniczego na zasadzie wysoko wyspecjalizowanej produkcji roślinnej (rośliny ozdobne, zioła, szkółki leśne) przy
jednoczesnym utrzymaniu wysokiej jakości produkcji.
 Grunty rolne mogą być przeznaczone pod zalesienia pod warunkiem, iż nie będzie to negatywnie wpływało na stosunki wodne.
Leśna przestrzeń produkcyjna
Udział terenów leśnych w powierzchni miasta jest niewielki (3,6% w 2010 r. dane
GUS). W celu ukształtowania systemu przyrodniczego miasta opartego na najcenniejszych elementach o wartości przyrodniczej wskazuje się następujące zasady:
 Całkowita ochrona przez zmianą przeznaczenia zwartych obszarów leśnych: rezerwat leśny Debrza, las na Górze św. Marcina, Lipie, lasy w Krzyżu, Sośnina w Mościcach, las
w Zbylitowskiej Górze i tereny leśne w okolicy składowiska odpadów komunalnych, ul.
Elektrycznej, Giełdowej i Wyszyńskiego, a także parków miejskich o leśnym charakterze.
 Dążenie do podniesienia wskaźnika lesistości w mieście poprzez wprowadzanie nowych
zalesień na proponowanych terenach: w Krzyżu w sąsiedztwie autostrady A-4
i rezerwatu Debrza, w rejonie Stawów Krzyskich oraz w pobliżu składowiska odpadów,
2014
250
XX. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ
w Klikowej na terenach okalających osadniki odpadów azotowych, a także w Rzędzinie
w sąsiedztwie planowanego przełożenia drogi krajowej nr 73.
 W przypadku konieczności zmiany przeznaczenia części zwartego kompleksu leśnego na
cele nieleśne w przypadku realizacji dróg lub urządzeń infrastruktury technicznej postuluje się przyjmowanie rozwiązań projektowych jak najmniej ingerujących w zwartości kompleksów leśnych i ich najcenniejsze elementy.
 Gospodarka leśna na terenach Lasów Państwowych opierać się powinna o planu urządzenia lasu z uwzględnieniem statusu ochronności lasów oraz występowania w ich obrębie wartości przyrodniczych podlegające ochronie prawnej (rezerwat Debrza).
 Możliwość wykorzystania terenów leśnych na cele rekreacji – w szczególności terenów
na Górze Św. Marcina, przede wszystkim poprzez wytyczanie ścieżek pieszych i rowerowych, wyznaczanie miejsc piknikowych i rejonów lokalizacji urządzeń terenowych
bez konieczności zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne przy zachowaniu przepisów odrębnych.
 Dopuszczenie zmiany przeznaczenia rozdrobnionych gruntów leśnych na cele nieleśne,
stanowiące własność prywatną lub Skarbu Państwa, jedynie w uzasadnionych przypadkach i w trybie sporządzania planu miejscowego po uzyskaniu zgody właściwego organu.
 W zmianie studium wskazuje się obszar wymagający zmiany przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne w trybie sporządzania planu miejscowego po uzyskaniu zgody
właściwego organu na terenie PU w strefie AG II w rejonie ul. Giełdowej / Hodowlanej.
2014
XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBIEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH
251
XXI. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI
I OSUWANIA SIĘ MAS ZIEMNYCH
Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi
Zgodnie z Prawem wodnym (Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r., Dz.U.2012.145 j.t. ze
zm.) na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią zabrania się wykonywania robót oraz
czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub zwiększających zagrożenie powodziowe.
Dla obszarów szczególnego zagrożenia powodzią obowiązują zakazy, nakazy, ograniczenia i dopuszczenia wynikające z przepisów szczególnych dotyczących ochrony przed powodzią.
Zasięg obszarów szczególnego zagrożenia powodzią został określony w operacie
sporządzonym dla Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie dla rzeki Dunajec oraz
Biała Tarnowska.
W 2008 r. sporządzone zostało „Opracowanie koncepcji na budowę wałów przeciwpowodziowych rzeki Biała w gm. Bobowa, Ciężkowice, Gromnik, Tuchów, Pleśna, Tarnów, m.
Tarnów”, które proponuje budowę dwóch fragmentów wałów przeciwpowodziowych dla wód
rzeki Białej. Mają one stanowić uzupełnienie obwałowania rzeki na odcinku przebiegającym
przez miasto. Planowane wały, oznaczone symbolem graficznym na rysunkach zmiany studium,
to:
 wał przeciwpowodziowy prawobrzeżny o długości ok. 700 m, chroniący część ogródków
działkowych zlokalizowanych pomiędzy torami kolejowymi a ujściowym odcinkiem Wątoka,
 wał przeciwpowodziowy lewobrzeżny o długości ok. 1500 m, chroniący osiedle Koszyce.
Ponadto wskazano teren poniżej ujścia potoku Wątok do rzeki Białej jako obszar sugerowanej lokalnej ochrony przeciwpowodziowej (przykładowo dla realizacji suchych polderów).
Dopuszcza się korekty w przebiegu projektowanych wałów przeciwpowodziowych
i proponowanych lokalizacji suchych polderów, wskazanych na rysunku zmiany studium symbolem graficznym, w uzasadnionych przypadkach, w wyniku aktualizacji dokumentów związanych z
ochroną przeciwpowodziową, a także po uzgodnieniu z właściwymi instytucjami w zakresie
ochrony przeciwpowodziowej.
Rysunek 28 oraz rysunek 51 ilustrują charakterystykę zagrożenia powodziowego na
terenie miasta.
2014
252
Rysunek 50. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwanie się mas ziemnych
Obszarem narażonym na niebezpieczeństwo powodzi są również tereny położone
wzdłuż Wątoka, w którym często występują w nim gwałtowne przyrosty stanu wody, zwłaszcza
wiosną i po silnych ulewach. Rzeka nie jest obwałowana, na wysokości Starego Miasta uregulowano brzeg oraz urządzone zostały ciągi piesze.
W 2011 r. sporządzono opracowanie pn. „Potok Wątok – koncepcja zabezpieczenia
powodziowego potoku w km 0+000 – 24+680 w gm. Miasto Tarnów, Skrzyszów, Ryglice”, które
analizuje istniejące zagrożenie powodziowe na terenie zlewni Wątoka oraz określa możliwości
jego obniżenia poprzez zaproponowane działania z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.
W celu skutecznej ochrony zaproponowane następujące działania należy wdrażać kompleksowo
(wymieniono tylko działania wskazane do realizacji na terenie Gminy Miasta Tarnowa):
•
•
•
2014
miejscowe podniesienie brzegów – Wątok: ujście Strusinki, ul. Grunwaldzka, ul. Do Huty,
Strusinka: ul. Tuchowska, ul. Ostrogskich, ul. Zamkowa, ul. Zgody,
urządzenie suchych polderów – prawy brzeg, pętla kolejowa (teren ZP w rejonie ul. Wita
Stwosza),
przebudowa mostu kolejowego – ul. Spytki z Melsztyna,
•
•
•
•
•
•
253
usypanie wału / podniesienie rzędnej istniejącej drogi – lewy brzeg, pętla kolejowa, ul.
Spytki z Melsztyna,
budowa murków zabezpieczających lub parkanów eliminujących zagrożenie powodziowe – ul. Tuchowska, cmentarz przy ul. Tuchowskiej, ul. Wodna
obniżenie dna koryta Strusinki – ul. Tuchowska, al. Tarnowskich,
udrożnienie przepustów, oczyszczenie koryta – na całej długości,
umocnienie skarpy, wzmocnienie krawędzi drogi, zabezpieczenie drogi i skarp przed
podmywaniem – Małochlebówka (in. Mrozówka),
realizacja „Koncepcji zabudowy i ochrony przeciwpowodziowej potoku Wątok na odcinku od mostu przy ul. Dąbrowskiego do kładki przy ul. Kossaka.
Obszary narażone na niebezpieczeństwo osuwania się mas zie mnych
Na terenach zagrożonych ruchami masowymi, zlokalizowanych na stokach Góry Św.
Marcina wskazuje się obszar ochrony stoku na całej jego długości wraz z terenami położonymi
w rejonie korony i dolnej krawędzi stoku. Zasięg obszaru wkreślony na rysunki zmiany studium
jest zgodny z materiałami Państwowego Instytutu Geologicznego. Na obszarze tym wskazuje się
konieczność stosowania rozwiązań technicznych zapewniających stabilność zboczy, wprowadza
się odprowadzania na zbocza skarpy wód opadowych i roztopowych ujętych w system kanalizacyjny, a także wskazuje się obowiązek zachowania, pielęgnacji i uzupełniania roślinności ograniczającej erozję zboczy oraz utrzymującej ich stabilność.
Dopuszcza się utrzymanie istniejącej zabudowy w ramach wyznaczonych terenów U
i US (w tym teren ruin zamku Tarnowskich), oraz lokalizację nowych obiektów w zasięgu tych
terenów jedynie w formie lekkich pawilonów parkowych, kawiarnianych, itp.
Obszar narażony na niebezpieczeństwo osuwania się mas ziemnych powinien być
wyznaczony w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego w oparciu o szczegółowe dane ekofizjograficzne.
2014
254
XXIV.OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI
XXII. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI,
REKULTYWACJI
Do obszarów wymagających przekształceń zaliczono teren po południowej stronie
dworca kolejowego w Tarnowie. Obszar ten, objęty odrębną strefą polityki przestrzennej (strefa
przekształceń P), wymaga szczególnych zmian w zakresie funkcjonalnym i przestrzennym, zmierzających do poprawy ładu przestrzennego, bardziej efektywnego wykorzystania walorów ekonomicznych przestrzeni oraz powiązania go z tkanką miejską. Ponadto obszarem wymagającym
przekształceń jest rejon dworca kolejowego w Mościcach, gdzie wskazano rozwój centrum lokalnego dla zachodniej dzielnicy miasta, wraz terenem położnym po wschodniej stronie ulicy Czerwonych Klonów, wskazanym do rozwoju usług. Kierunki działań w obrębie tych obszarów wskazane zostały w ustaleniach zmiany studium dotyczących stref polityki przestrzennej.
Wskazane obszary wymagające rehabilitacji to rejony zabudowy mieszkaniowej,
które wymagają zmian sposobu zagospodarowania, polegających na przywróceniu im prawidłowego funkcjonowania, w tym prawidłowego powiązania go z otoczeniem i podniesieniu standardu zabudowy. Rehabilitacją powinno się objąć obszary wysokiej zabudowy mieszkaniowej,
ujęte w wielkoskalowej strefie polityki przestrzennej oraz osiedla wykształcone na układzie dawnych wsi, przede wszystkim Klikowa, Rzędzin i Gumniska. Priorytetem w zakresie działań rehabilitacyjnych powinno być uczytelnienie układu komunikacyjnego, poprawa stanu technicznego i
podniesienie standardu zabudowy, a także wzbogacenie tych obszarów zielenią urządzoną i
usługami, w szczególności usługami społecznymi.
2014
XXII.
OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI
255
Rysunek 51. Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji, rekultywacji
Rekultywacją w kierunku rekreacyjnym powinny zostać objęte obszary zdegradowane i przekształcone przez działalność człowieka – osadniki w rejonie ul. Czajki i Czystej oraz
wyrobiska powstałe w wyniku wydobycia kopalin – w rejonie ulicy Pomarańczowej w Krzyżu oraz
ulicy Tuchowskiej. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja w kierunku leśnym, rolniczym,
polegająca na przywróceniu wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zdegradowanym,
pozwala na wykorzystanie wartości użytkowych terenu, początkowo na funkcje rekreacyjne,
docelowo jako atrakcyjny teren inwestycyjny.
2014
256
XXII.
GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH
XXIII. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĘTYCH
Na obszarze miasta zlokalizowane są tereny zamknięte, które wyłączone zostały
z opracowania. Przy ul. Dąbrowskiego 10 znajduje się kompleks wojskowy K-3517 (na działce
ewid. nr 176/6, obr. 253, Zabłocie). Ponadto tereny zamknięte stanowią tereny kolejowe w ciągu
linii E- 30 Zgorzelec – Kraków – Rzeszów – Medyka, linii nr 96 Tarnów – Leluchów oraz nr 115
Tarnów – Szczucin.
Rysunek 52. Tereny zamknięte
2014
XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW STUDIUM
257
XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW ZMIANY STUDIUM
Treść tekstu i rysunku zmiany studium wyraża kierunki polityki przestrzennej Tarnowa, nie jest jednak ścisłym przesądzeniem o granicach zainwestowania i użytkowania terenów.
W stosunku do zmiany studium przyjmuje się następującą interpretację:
 ostateczne ustalenie przebiegu granic terenów powinno być dokonywane w miejscowych
planach zagospodarowania przestrzennego, decyzjach o warunkach zabudowy lub decyzjach o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego;
 w zmianie studium przedstawiono zgeneralizowany obraz użytkowania każdego z terenów,
tzn. że określone na rysunkach przeznaczenie terenu oznacza funkcję dominującą (a nie
wyłączną) i może być uzupełnione innymi funkcjami, które jednak nie mogą być przeciwstawne funkcji dominującej i pogarszać warunków jej funkcjonowania;
 podane parametry i wskaźniki dotyczące zagospodarowania trenów mają charakter orientacyjny i podlegają uszczegółowieniu na etapie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, zmiana studium dopuszcza uszczegółowienie w planie miejscowym określonych parametrów i wskaźników maksymalnie o 30%; w przypadku, gdy
wskaźniki określone w obowiązujących planach miejscowych są inne, niż wskazane w
zmianie studium, dopuszcza się ich utrzymanie na poziomie określonym w planie; w konkretnych warunkach usytuowanie budynków musi spełniać przede wszystkim ustalenia
prawa odnoszące się do minimalnych odległości od granic działek sąsiednich, komunikacji,
elementów uzbrojenia infrastruktury technicznej;
 dla terenów, których istniejące zagospodarowanie przekracza określone w zmianie studium
parametry i wskaźniki, ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
mogą ustalać je zgodnie ze stanem istniejącym pod warunkiem, iż nie narusza to przepisów odrębnych oraz pozostałych ustaleń zmiany studium, w szczególności ustaleń dotyczących celów i kierunków zagospodarowania przestrzennego określonych w polityce
przestrzennej miasta;
 układ komunikacyjny wskazany na rysunku zmiany studium ma przebieg orientacyjny i nie
obejmuje w pełni lokalnego układu komunikacyjnego, o dokładnej lokalizacji i technicznych rozwiązaniach projektowych dróg stanowić będzie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzja ZRID (Zezwolenia Realizacji Inwestycji Drogowej), projekt budowlany;
2014
258
XXIV. INTERPRETACJA ZAPISÓW W STUDIUM
 strefy ochronne od urządzeń i obiektów infrastruktury technicznej stanowią element informacyjny, dopuszcza się zmiany w uzasadnionych przypadkach i zgodnie z przepisami odrębnymi;
 dla terenów z istniejącą zabudową zlokalizowaną w strefach technicznych napowietrznych
linii elektroenergetycznych 220 kV i 110 kV oraz gazociągów wysokoprężnych, dla których
obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, utrzymuje się przeznaczenie terenu wynikające z planu miejscowego;
 uznaje się, że zmiana studium stanowić będzie podstawę do określenia ewentualnej niezbędnej aktualizacji programów infrastruktury technicznej miasta;
 istotne jest koordynowanie polityki przestrzennej w odniesieniu do graniczących
z Tarnowem gmin celem zapobieżenia przeznaczania terenów na cele, które mogłyby wywrzeć negatywny wpływ na zlokalizowane funkcje w mieście;
 uznaje się za istotny czynny udział przedstawicieli samorządu miasta w tworzeniu i opiniowaniu opracowań typu „strategia rozwoju województwa”, „plan zagospodarowania przestrzennego województwa”, „programy inwestycyjne”, „plany związane z dziedzictwem
kulturowym” itp., wywierającymi wpływ na rozwój Tarnowa i jej zagospodarowania przestrzennego.
2014
Spis rysunków
RYSUNEK 1. GŁÓWNE CECHY POLSKIEJ PRZESTRZENI 2030 WSKAZANE W KONCEPCJI PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA
KRAJU .............................................................................................................................................................. 14
RYSUNEK 2. ZAGADNIENIA TRANSPORTU W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ...... 18
RYSUNEK 3. ZAGADNIENIA SFERY EKOLOGICZNEJ W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA
MAŁOPOLSKIEGO ............................................................................................................................................... 19
RYSUNEK 4. ZAGADNIENIA SPOŁECZNO-GOSPODARCZE W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA
MAŁOPOLSKIEGO ............................................................................................................................................... 20
RYSUNEK 5. ZAGADNIENIA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA ........ 21
RYSUNEK 6. ZAGADNIENIA SPOŁECZNE W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ......... 21
RYSUNEK 7. ZAGADNIENIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ W PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA
MAŁOPOLSKIEGO ............................................................................................................................................... 22
RYSUNEK 8. STRUKTURA WŁASNOŚCI GRUNTÓW (STAN NA LISTOPAD 2011) ......................................................................... 30
RYSUNEK 9. TARNÓW NA TLE PODZIAŁU ADMINISTRACYJNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO .............................................. 31
RYSUNEK 10. GMINY SĄSIADUJĄCE Z TARNOWEM ............................................................................................................ 32
RYSUNEK 11. LOKALIZACJA TARNOWA W UKŁADZIE KOMUNIKACYJNYM REGIONU.................................................................... 33
RYSUNEK 12. PODZIAŁ TARNOWA NA OSIEDLA ................................................................................................................. 38
RYSUNEK 13. STRUKTURA PRZESTRZENNA MIASTA – STAN OBECNY....................................................................................... 46
RYSUNEK 14. ZASIĘG I STRUKTURA ZABUDOWY W TARNOWIE ............................................................................................. 47
RYSUNEK 15. NAJCENNIEJSZE OBSZARY ZIELENI NA TERENIE MIASTA ..................................................................................... 54
RYSUNEK 16. OBSZARY WSKAZANE DO INGERENCJI I PRZEKSZTAŁCEŃ .................................................................................... 56
RYSUNEK 17. ROZMIESZCZENIE USŁUG OŚWIATY O CHARAKTERZE PUBLICZNYM I NIEPUBLICZNYM ............................................... 58
RYSUNEK 18. ROZMIESZCZENIE USŁUG ZDROWIA I OPIEKI SPOŁECZNEJ O CHARAKTERZE PUBLICZNYM I NIEPUBLICZNYM ................... 60
RYSUNEK 19. ROZMIESZCZENIE USŁUG KULTURY, SPORTU I REKREACJI ................................................................................... 61
RYSUNEK 20. UKŁAD PRZESTRZENI PUBLICZNYCH .............................................................................................................. 62
RYSUNEK 21. SUBURBANIZACJA - OBSZAR WPŁYWU TARNOWA ........................................................................................... 64
RYSUNEK 22. STUDIA GMIN OŚCIENNYCH ........................................................................................................................ 66
RYSUNEK 23. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W TARNOWIE ........................................................ 67
RYSUNEK 24. ZŁOŻA KOPALIN ORAZ TERENY I OBSZARY GÓRNICZE WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE MIASTA .......................................... 74
RYSUNEK 25. UKŁAD TERENÓW ZIELENI MIEJSKIEJ ............................................................................................................. 79
RYSUNEK 26. LOKALIZACJA PARKÓW W TARNOWIE ........................................................................................................... 81
RYSUNEK 27. FORMY OCHRONY PRZYRODY WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE MIASTA I W BEZPOŚREDNIM SĄSIEDZTWIE ........................... 82
RYSUNEK 28. ZAGROŻENIE POWODZIOWE WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE MIASTA ........................................................................ 89
RYSUNEK 29. ZABYTKOWE UKŁADY I OBSZARY NA TERENIE MIASTA ....................................................................................... 94
RYSUNEK 30. ZABYTKI NA OBSZARZE CENTRUM MIASTA ................................................................................................... 100
RYSUNEK 31. UKŁAD DROGOWY MIASTA W PODZIALE NA KATEGORIE DRÓG ......................................................................... 105
RYSUNEK 32. STREFA PŁATNEGO PARKOWANIA WYTYCZONA W CENTRUM TARNOWA ............................................................ 108
RYSUNEK 33. SCHEMAT PUBLICZNEJ KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ.......................................................................................... 109
RYSUNEK 34. SYSTEM ŚCIEŻEK I SZLAKÓW ROWEROWYCH W TARNOWIE.............................................................................. 111
RYSUNEK 35. SIECI WODNE I KANALIZACYJNE ................................................................................................................. 115
RYSUNEK 36. SIECI ENERGETYCZNE .............................................................................................................................. 118
RYSUNEK 37. KIERUNKOWA STRUKTURA PRZESTRZENNA MIASTA ....................................................................................... 147
RYSUNEK 38. STREFY POLITYKI PRZESTRZENNEJ............................................................................................................... 150
RYSUNEK 39. UKŁAD OBSZARÓW CENTRALNYCH ............................................................................................................. 192
RYSUNEK 40. ROZMIESZCZENIE TERENÓW WIELKOPOWIERZCHNIOWYCH OBIEKTÓW USŁUGOWYCH .......................................... 194
RYSUNEK 41. KIERUNKOWA STRUKTURA TERENÓW USŁUGOWYCH ..................................................................................... 195
RYSUNEK 42. KIERUNKOWA STRUKTURA TERENÓW ZIELENI............................................................................................... 195
RYSUNEK 43. KIERUNKOWY SYSTEM PRZYRODNICZY TARNOWA ......................................................................................... 199
RYSUNEK 44. KIERUNKOWY UKŁAD DROGOWY TARNOWA ................................................................................................ 218
RYSUNEK 45. KIERUNKOWY UKŁAD ŚCIEŻEK I TRAS ROWEROWYCH...................................................................................... 222
RYSUNEK 46. KIERUNKOWY UKŁAD KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ ........................................................................................... 223
RYSUNEK 47. STREFY PARKOWANIA ............................................................................................................................. 227
RYSUNEK 48. ZLEWNIE WÓD OPADOWYCH NA TERENIE TARNOWA ..................................................................................... 233
RYSUNEK 49. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO OBOWIĄZKOWE I WSKAZANE DO OPRACOWANIA ......... 247
RYSUNEK 50. OBSZARY NARAŻONE NA NIEBEZPIECZEŃSTWO POWODZI I OSUWANIE SIĘ MAS ZIEMNYCH ..................................... 252
RYSUNEK 51. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAŁCEŃ, REHABILITACJI, REKULTYWACJI........................................................... 255
RYSUNEK 52. TERENY ZAMKNIĘTE ................................................................................................................................ 256
Spis tabel
TABELA 1. ANALIZA SWOT (STRATEGIA ROZWOJU MIASTA – TARNÓW 2020) .................................................................... 25
TABELA 2. ZMIANY POWIERZCHNI MIASTA ....................................................................................................................... 36
TABELA 3. LICZBA LUDNOŚCI W TARNOWIE ...................................................................................................................... 37
TABELA 4. LICZBA MIESZKAŃCÓW POSZCZEGÓLNYCH OSIEDLI MIASTA.................................................................................... 38
TABELA 5. MIGRACJE W TARNOWIE ............................................................................................................................... 39
TABELA 6. WYKAZ MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO............................................................... 67
TABELA 7. WYKAZ ZŁÓŻ KOPALIN ................................................................................................................................... 73
TABELA 8. WYKAZ TERENÓW I OBSZARÓW GÓRNICZYCH ..................................................................................................... 73
TABELA 9. WYKAZ POMNIKÓW PRZYRODY NA TERENIE MIASTA TARNOWA (STAN WG DANYCH URZĘDU MIASTA TARNOWA Z
2011 R.) ......................................................................................................................................................... 83
TABELA 10. OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW .................................................................................................... 97
TABELA 11. PARAMETRY I WSKAŹNIKI ZAGOSPODAROWANIA TERENU ................................................................................. 183
TABELA 12. ZALECANE WSKAŹNIKI URBANISTYCZNE DLA USŁUG OŚWIATY............................................................................. 189
TABELA 13. WSKAŹNIKI DOSTĘPNOŚCI DO TERENÓW ZIELENI ............................................................................................. 190
TABELA 14. WSKAŹNIKI PARKINGOWE .......................................................................................................................... 226
TABELA 15. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM ...................................................................... 243
TABELA 16. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM................................................................................ 245
Spis wykazów
WYKAZ 1. OBIEKTY UJĘTE W EWIDENCJI WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW ....................................................... 261
Wykaz 1. Obiekty ujęte w ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
1
willa "Janina"
Al. Solidarności
17
Al. Solidarności
18
Al. Solidarności
21a
Al. Solidarności
23
Al. Solidarności
27
1904
2
szkoła
X1X/XX
3
dom
4
dom
5
dom
6
dom
Bandrowskiego 3
pocz. XX
7
dom
Bandrowskiego 6
pocz. XX
8
Dom
Westwalewicza 4
Pocz.XX
9
Dom
Westwalewicza 6
Pocz.XX
10
Dom
Westwalewicza 8
XIX/XX
11
baszta
Basztowa 4
1 poł. XV1
12
willa
Batorego 13
1982
X1X/XX
X1X/XX
38
pakowania
Braci Saków
Brama Pilźnieńska 3
I poł. XIX
39
dom
40
dom
41
dom
42
dom
Bratkowa 1
l.30 XX
43
dom
Brodzińskiego
1/Wałowa 24
1897
44
willa
Brodzińskiego 14
1900
45
dom
Brodzińskiego 15
pocz. XX
46
dom
Brodzińskiego 17
1910
47
dom
Brodzińskiego 18
1911
48
dom
Brodzińskiego 19
pocz. XX
49
dom
Brodzińskiego 20
pocz. XX
50
dom
Brodzińskiego 21
pocz. XX
51
dom
Brodzińskiego 22
1903
52
willa
Brodzińskiego 23
l.30 XX
53
dom
Brodzińskiego 24
1912
X1X/XX
2 poł. X1X
k. XV111
XV111/X1X
13
dom
Batorego 14
Pocz. XX
14
dom
Batorego 3
1920
15
dom
Batorego 5
1930
16
mury miejskie
Bernardyńska
1 poł XIX
54
willa
Brodzińskiego 29
k. X1X
17
dom
Bernardyńska 1
2 poł X1X
55
dom
Brodzińskiego 3
1913
18
dom
Bernardyńska 10
k. X1X
56
dom
Brodzińskiego 30
pocz. XX
19
dom
Bernardyńska 11
pocz. X1X
57
dom
Brodzińskiego 32
pocz. XX
20
dom
Bernardyńska 12
3 ćw. X1X
58
willa
Brodzińskiego 39
1928
21
dom
Bernardyńska 14
3 ćw. X1X
59
dom
Brodzińskiego 6
1895
22
dom
Bernardyńska 15
1893
60
dom
Brodzińskiego 9
1903
23
dom
Bernardyńska 19
1823
61
dom
Bukowa 12
1937
24
dom
Bernardyńska 2
1948
62
dom
Bukowa 13
l.30 XX
25
dom
Bernardyńska 20
XV111/X1X
63
dom
Bukowa 17 A
l.30 XX
26
dom
Bernardyńska 21
pocz. XX
64
kapliczka
Dąbrowskiego
poł. X1X
27
dom
Bernardyńska 25
X1X/XX
65
dom
Dąbrowskiego 18
pocz. XX
28
dom
Bernardyńska 28
poł. X1X
66
dom
Bernardyńska 3
1poł. X1X
Dąbrowskiego
27,29,31
X1X/XX
29
budynek
sądu
30
dom
Bernardyńska 4
2 poł X1X
67
dom
Dąbrowskiego 3
XV111/X1X
31
dom
Bernardyńska 7
1poł. X1X
68
dom
Dąbrowskiego 32
pocz. XX
32
dom
Bernardyńska 8
2 poł X1X
69
willa "Janka"
Drużbackiej 10
pocz. XX
33
dom
Bernardyńska 9
1poł. X1X
70
dom
Drużbackiej 9
pocz. XX
34
kaplica
Braci Saków
l poł. X1X
71
dom
Ducha 9
1 poł. X1X
35
czworaki
Braci Saków 14
1912
72
dom
Ducha 10
poł. X1X
36
czworaki II
Braci Saków 8
1922-23
73
dom
Ducha 11
XV111/X1X
37
czworaki I
Braci Saków 8
1922-23
74
dom
Ducha 7
pocz. X1X
75
Dom
Dworcowa 3
Pocz. XX
115
dom
Grottgera 3
pocz. XX
76
Dom
Dworcowa 5
Pocz. XX
116
dom
Grottgera 30
pocz. XX
77
dom
Franciszkańska 10
X1X/XX
117
dom
Grottgera 32
pocz. XX
78
dom
Franciszkańska 12
2 poł. X1X
118
dom
Grottgera 33
pocz. XX
79
dom
Franciszkańska 3
1935
119
dom
Grottgera 4/6
X1X/XX
80
dom
Franciszkańska 4
pocz. XX
120
piec, suszarnia,
wyrobnia
Gruszkowa
pocz. XX
81
dom
Franciszkańska 5
1935
82
dom
Franciszkańska 6
2 poł. X1X
121
dom
Gruszkowa 3
1939
83
dom
Franciszkańska 7
1935
122
oficyna
Gumniska
XV111/X1X
84
dom
Gen. J. Bema 1
1 poł. X1X
123
stajnia II
Gumniska
2 poł. X1X
85
Dom
Gen. J. Bema 11
Pocz. XX
124
stodoła I
Gumniska
1 poł. X1X
86
dom
Gen. J. Bema 12
poł. X1X
125
stodoła II
Gumniska
1 poł. X1X
87
Klasztor
/kościół
Gen J. Bema 13
X1X/XX
126
dom ogrodnika
Gumniska
1 poł. X1X
88
dom
Gen. J. Bema 14
poł. X1X
127
obora
Gumniska
1 poł. X1X
89
dom
Gen. J. Bema 16
X1X/XX
128
spichlerz
Gumniska
1 poł. X1X
90
dom
Gen. J. Bema 18
2 poł X1X
129
pompownia
Gumniska
1 poł. X1X
91
dom
Gen. J. Bema 20
2 poł X1X
92
dom
Gen. J. Bema 31
pocz. X1X
130
kapliczka
Gumniska
pocz. XX
93
dom
Gierymskich 8
pocz. XX
131
dom
Gumniska 10
2 poł. X1X
dom
Gumniska 8
pocz. XX
dom
Gierymskich
8/Krzyska 123A
132
94
1904
133
Pałacyk
Gumniska 30
2 poł. X1X
95
dom
Goldhammera 13
X1X/XX
134
dom
Jabłoniowa 5
l.20 XX
96
dom
Goldhammera 2
X1X/XX
135
dom
Jabłoniowa 7
l.30 XX
97
dom
Goldhammera 3
1904
136
dom
Jaracza 4
pocz. XX
98
dom
Goldhammera 4
1901
137
dom
Jesionowa 9
l.20 XX
99
dom
Goldhammera 5
X1X/XX
138
dom
Jeżynowa 4
ok.1931
100
dom
Goldhammera 6
1896
139
dom
Jodłowa 10
ok.1910
101
dom
Goldhammera 7
1892
140
dom
Jodłowa 14
ok.1914
102
dom
Goldhammera 8
1896
141
dom
Jodłowa 15
l.30 XX
103
dom
Goldhammera 9
1905-1907
142
dom
Jodłowa 24
l.20 XX
104
dom
Gołębia 11
l.20 XX
143
dom
Kaczkowskiego 4
X1X/XX
105
dom
Gołębia 4
l.30 XX
144
dom
Kaczkowskiego 5
pocz. XX
106
dom
Gołębia 7
l.20 XX
145
dom
Kaczkowskiego 6
X1X/XX
107
dom
Grochowa 3
1899
146
baszta
Kapitulna
XV
108
dom
Grochowa 5
1900
147
dom
Kapitulna 10
1800
109
dom
Grottgera 16
l poł XX
148
dom
Kapitulna 11
XV111/X1X
110
willa
Grottgera 17
pocz. XX
149
dom
Kapitulna 2
po 1814
111
willa
Grottgera 25
pocz. XX
150
dom
Kapitulna 3
1 poł X1X
112
willa
Grottgera 26
pocz. XX
151
dom
Kapitulna 4
XV111
113
willa
Grottgera 27
pocz. XX
152
dom
Kapitulna 6
XV111
114
dom
Grottgera 29
pocz. XX
153
dom
Kapitulna 7
1 poł X1X
154
dom
Kapitulna 8
XV111/X1X
195
dom
Klikowska 240a
l.30 XX
155
dom
Kapitulna 9
XV111/X1X
196
stodoła
Klikowska 241
pocz. XX
156
dom
Katedralna 1
1 poł X1X
197
dom
Klikowska 242a
pocz. XX
157
dom
Katedralna 2
X1X 3 ćw.
198
dom
Klikowska 243
1888
158
dom
Klasztorna 7
X1X/XX
199
obora
Klikowska 243
l.20 XX
159
dom
Klikowska 157a
1912
200
dom
Klikowska 244a
l.30 XX
160
dom
Klikowska 160
l.30 XX
201
dom
Klikowska 245
1933
161
dom
Klikowska 163
l.30 XX
202
dom
Klikowska 246
1939
162
dom
Klikowska 169
1914
203
dom
Klikowska 246a
1920
163
dom
Klikowska 173
ok.1925
204
dom
Klikowska 247
ok.,1920
164
dom
Klikowska 175
1938
205
stodoła
Klikowska 247
ok.1920
165
dom
Klikowska 178
pocz. XX
206
obora
Klikowska 247
ok.1920
166
dom
Klikowska 181
1928
207
dom
Klikowska 250
1935
167
dom
Klikowska 184
l.30 XX
208
dom
Klikowska 261
l.20 XX
168
dom
Klikowska 187a
1901
209
dom
Klikowska 262
1925
169
obora
Klikowska 187a
pocz. XX
210
dom
Klikowska 276
1921
170
dom
Klikowska 191
k. X1X
211
dom
Klikowska 294
1930
171
dom
Klikowska 195
1922
212
dom
Klikowska 299
1895
172
dom
Klikowska 199
l.30 XX
213
dom
Klikowska 303
l.20 XX
173
dom
Klikowska 203
l.30 XX
214
dom
Klikowska 305
1927
174
dom
Klikowska 204
1934
215
dom
Klikowska 309
k. X1X
175
dom
Klikowska 206
1939
216
Dom
Klikowska 321
1890
176
dom
Klikowska 207
1887
217
dom
Klikowska 109
l.30 XX
177
dom
Klikowska 209
l.20 XX
218
dom
Klikowska 111a
ok.1928
178
dom
Klikowska 211
l.30 XX
219
dom
Klikowska 115
l.30 XX
179
dom
Klikowska 212
pocz. XX
220
dom
Klikowska 121
l.30 XX
180
dom
Klikowska 214
ok.1928
221
dom
Klikowska 122
1937
181
dom
Klikowska 216
ok.1928
222
dom
Klikowska 124
l.20 XX
182
dom
Klikowska 221b
l.30 XX
223
dom
Klikowska 125
1931
183
dom
Klikowska 223
1880
224
dom
Klikowska 138
l.20 XX
184
dom
Klikowska 223a
1927
225
dom
Klikowska 139
1932
185
dom
Klikowska 224
l.20 XX
226
dom
Klikowska 145
1937
186
dom
Klikowska 224a
l.30 XX
227
stodoła
Klikowska 147
ok.1920
187
dom
Klikowska 224c
l.30 XX
228
dom
Klikowska 154
1937
188
dom
Klikowska 226
l.20 XX
229
dom
Klikowska 155
1938
189
dom
Klikowska 229
l.30 XX
230
dom
Klikowska 160a
1930
190
dom
Klikowska 231a
l.30 XX
231
dom
Klikowska 166a
l.30 XX
191
dom
Klikowska 233
1885
232
dom
Klikowska 170
ok.1915
192
dom
Klikowska 234
1896
233
dom
Klikowska 174
ok.1900
193
dom
Klikowska 235
1917
234
dom
Klikowska 180
1934
194
dom
Klikowska 239
1904
235
dom
Klikowska 182
l.30 XX
236
stodołą
Klikowska 187a
l.20 XX
277
dom
Krakowska 31
X1X/XX
237
Dom
Klikowska 187a
1901
278
dom
Krakowska 32
pocz. XX
238
Obora
Klikowska 187a
Pocz. XX
279
dom
Krakowska 32a
pocz. XX
239
dom
Klikowska 188a
1935
280
dom
Krakowska 33
X1X/XX
240
dom
Klikowska 189
1880
281
dom
Krakowska 34
pocz. XX
241
dom
Klikowska 200
l.20 XX
282
dom
Krakowska 35
k. X1X
242
dom
Klikowska 203a
1934
283
dom
Krakowska 38
pocz. XX
243
dom
Klikowska 4
1920
284
dom
Krakowska 4
ok.1910
244
dom
Kołłątaja 10
ok. 1925
285
dom
Krakowska 47\49
pocz. XX
245
dom
Kołłątaja 14
X1X/XX
286
dom
Krakowska 5
ok.1860
246
dom
Kołłątaja 3
1912
287
dom
Krakowska 53
pocz. XX
247
dom
Kołłątaja 9
k. X1X
288
dom
Krakowska 6
poł. X1X
248
dom
Konarskiego 17
X1X/XX
289
dom
Krakowska 7
ok.1910
249
dom
Konarskiego 4
pocz. XX
290
Plebania
Krakowska 41
Pocz. XX
250
dom
Konarskiego 9
ok.1925
291
dom
Krasińskiego 11
pocz. XX
251
dom
Konopna 6
ok.1910
292
dom
Krasińskiego 12
1930
252
dom
Kopernika 6
1910
293
dom
Krasińskiego 14
1930
253
dom
Kopernika 7
1871
294
dom
Krasińskiego 16
pocz. XX
254
dom
Kościuszki 9
pocz. XX
295
dom
Krasińskiego 17
pocz. XX
255
kapliczka
Krakowska
l poł. X1X
296
dom
Krasińskiego 18
pocz. XX
256
dom
Krakowska 1
poł. X1X
297
Dom
Krasińskiego 19
1911
257
spichlerz
Krakowska 10
k. XV111
298
dom
Krasińskiego 20
X1X/XX
258
dom
Krakowska 11
pocz. XX
299
dom
Krasińskiego 21
ok.1925
259
dom
Krakowska 12
1850-60
300
dom
Krasińskiego 22
X1X/XX
260
dom
Krakowska 13
pocz. XX
301
dom
Krasińskiego 23
ok.1923
261
dom
Krakowska 14
X1X/XX
302
Krasińskiego 24
1855
262
dom
Krakowska 15
pocz. XX
pałac młodzieży
303
dom
Krasińskiego 24a
l poł. X1X
263
dom
Krakowska 16
pocz. XX
304
dom
Krasińskiego 27
2 poł. X1X
264
dom
Krakowska 17
pocz. XX
X1X/XX
pocz. XX
Krasińskiego 29
Krakowska 18
Dom
dom
305
265
X1X/XX
pocz. XX
Krasińskiego 3
Krakowska 19
dom
dom
306
266
267
dom
Krakowska 20
pocz. XX
307
dom
Krasińskiego 33
pocz. XX
268
dom
Krakowska 22
pocz. XX
308
Dom
Krasińskiego 37
X1x/XX
309
dom
Krasińskiego 4
2 poł. X1X
269
dom
Krakowska 23
1 poł X1X
310
dom
Krasińskiego 41
pocz. XX
270
dom
Krakowska 24
poł. X1X
pocz. XX
ok.1930
Krasińskiego 44
Krakowska 25
dom
dom
311
271
pocz. XX
pocz. XX
Krasińskiego 5
Krakowska 26
oficyna
dom
312
272
273
dom
Krakowska 27
pocz. XX
313
dom
Krasińskiego 50
pocz. XX
274
dom
Krakowska 29
1906
314
dom
Krasińskiego 51
1846
X1X/XX
1910-14
Krasińskiego 52
Krakowska 3
dom
dom
315
275
1 poł X1X
pocz. XX
Krasińskiego 6
Krakowska 30
dom
dom
316
276
317
kościółklasztor
Krasińskiego 7
poł. X1X
318
kościółklasztor
Krasińskiego 9
poł. X1X
319
dom
Krótka 4
320
dom
321
356
dom
Krzyska 67
1930
357
dom
Krzyska 74
ok.1928
358
dom
Krzyska 75
ok.1920
2 poł. X1X
359
dom
Krzyska 80
l.20 XX
Krótka 6
poł. X1X
360
dom
Krzyska 82
po 1915
przedszkole
Krzyska
l.30 XX
361
dom
Krzyska 86
ok.1920
322
dom
Krzyska 102a
pocz. XX
362
dom
Krzyska 87
l.20 XX
323
dom
Krzyska 104a
k. X1X
363
dom
Krzyska 88
X1X/XX
364
dom
Krzyska 90
l.20 XX
365
dom
Krzyska 91
pocz. XX
366
dom
Krzyska 93
pocz. XX
367
dom
Krzyska 99
ok.,1920
368
dom
Legionów 18
1920-25
369
dom
Legionów 21
przed 1914
370
dom
Legionów 22
ok.1920
371
dom
Legionów 24
ok.1920
372
dom
Legionów 26
ok.1920
373
dom
Legionów 30
1903
374
dom
Legionów 31
1905
375
dom
Legionów 36
X1X/XX
376
willa
Legionów 37
pocz. XX
377
dom
Legionów 4
1908
378
dom
Lwowska 10
pocz. XX
379
dom
Lwowska 114
pocz. XX
380
dom
Lwowska 12
k. X1X
381
dom
Lwowska 13
k. X1X
382
dom
Lwowska 15
1904
383
dom
Lwowska 19
XV111/X1X
384
dom
Lwowska 2
XV111/X1X
385
dom
Lwowska 20
ok.1920
386
dom
Lwowska 21
X1X/XX
387
dom
Lwowska 3
pocz. XX
388
dom
Lwowska 30
1907
389
dom
Lwowska 34
1912
390
dom
Lwowska 4
1898
391
dom
Lwowska 5
3 ćw. X1X
392
dom
Lwowska 6
pocz. X1X
393
dom
Lwowska 7
XV111/X1X
394
dom
Lwowska 8
pocz. XX
395
dom
Lwowska 9
2 poł. X1X
396
dom
Malczewskiego 3
pocz. XX
324
dom
Krzyska 115
1883
325
obora
Krzyska 118
Pocz. XX
326
dom
Krzyska 119
1885
327
dom
Krzyska 119B
ok.1910
328
dom
Krzyska 128
l.30 XX
329
dom
Krzyska 129
l.20 XX
330
dom
Krzyska 130
l.20 XX
331
stodoła
Krzyska 137B
l.20 XX
332
stajnia
Krzyska 139
1929
333
dom
Krzyska 141
pocz. XX
334
dom
Krzyska 148
pocz. XX
335
dom
Krzyska 149
ok.1920
336
dom
Krzyska 161
l.20 XX
337
dom
Krzyska 165
l.20 XX
338
dom
Krzyska 167
l.20 XX
339
dom
Krzyska 173
X1X/XX
340
dom
Krzyska 184
X1X/XX
341
dom
Krzyska 194
X1X/XX
342
dom
Krzyska 20
l.30 XX
343
dom
Krzyska 3
ok.1926
344
dom
Krzyska 31
1939
345
dom
Krzyska 32
1938
346
dom
Krzyska 34
pocz. XX
347
dom
Krzyska 40
pocz. XX
348
dom
Krzyska 44
ok.1933
349
dom
Krzyska 46
l.30 XX
350
dom
Krzyska 48
ok.1933
351
dom
Krzyska 49
pocz. XX
352
dom
Krzyska 50
ok.1938
353
dom
Krzyska 57
l.30 XX
354
dom
Krzyska 57A
l.30 XX
355
dom
Krzyska 6
1928
397
dom
Malczewskiego 8
pocz. XX
438
dom
Mościckiego 9
2 poł. X1X
398
dom
Matejki 11
pocz. XX
439
dom
Muzyczna 20
ok.1934
399
dom
Matejki 12
X1X/XX
440
dom
Muzyczna 9
l.30 XX
400
dom
Matejki 15
pocz. XX
441
Stary cmentarz –
kaplica
Narutowicza
XVIII/XIX
401
dom
Matejki 16
pocz. XX
402
dom
Matejki 17
X1X/XX
442
dom
Narutowicza 19
pocz. XX
403
dom
Matejki 5
pocz. XX
443
dom
Narutowicza 23
pocz. XX
404
dom
Matejki 9
pocz. XX
444
dom
Narutowicza 32
pocz. XX
405
dom
Mickiewicza 1
k. X1X
445
Dom
Narutowicza 37
Pocz. XX
406
dom
Mickiewicza 15
X1X/XX
446
dom
Narutowicza 42
pocz. XX
407
dom
Mickiewicza 16
1895
447
dom
Niedomicka 1
1914
408
dom
Mickiewicza 2
1908
448
dom
Niedomicka 14
ok.1920
409
dom
Mickiewicza 23
pocz. XX
449
dom
Niedomicka 15
ok.1930
410
dom
Mickiewicza 25
pocz. XX
450
dom
Niedomicka 8
ok.1920
411
dom
Mickiewicza 4
1893-95
412
dom
Mickiewicza 6
1889-90
413
dom
Mickiewicza 7
X1X/XX
414
dom
Mickiewicza 9
k. X1X
451
dom
452
dom
Niezapominajek
10
Niezapominajek
17
1927
ok.1938
453
dom
Niezapominajek 7
1929
454
wodociąg
zbiornik
Nowodąbrowska
1910
455
wodociągbrama
Nowodąbrowska
1910
456
wodociągbrama
Nowodąbrowska
1910
457
dom
458
dom
459
dom
460
dom
461
dom
415
Dom
Mickiewicza 10
Pocz. XX
416
Dom
Miętowa 4
1937
417
Dom
Miętowa 10
1928
418
dom
Migdałowa 7
l.30 XX
419
Dom
Migdałowa
I.20 XX
420
dom
Modrzewiowa 21
l.20 XX
421
dom
Morelowa 11
k. X1X
422
dom
Morelowa 8
1936
423
dom
Mościckiego 1
X1X/XX
424
dom
Mościckiego 12
X1X/XX
425
dom
Mościckiego 13
pocz. XX
426
dom
Mościckiego 14
2 poł. X1X
462
dom
427
dom
Mościckiego 18
2 poł. X1X
463
dom
428
dom
Mościckiego 2
X1X/XX
464
dom
429
dom
Mościckiego 20
poł. X1X
430
dom
Mościckiego 23
k. X1X
465
dom
431
dom
Mościckiego 24
pocz. XX
466
dom
432
dom
Mościckiego 35
X1X/XX
467
dom
433
dom
Mościckiego 4
X1X/XX
434
dom
Mościckiego 5
k. X1X
468
dom
435
dom
Mościckiego 52
1906
469
dom
436
dom
Mościckiego 6
l poł. X1X
470
dom
437
dom
Mościckiego 7
k. X1X
471
dom
Al. MB Fatimskiej
1
Al. MB Fatimskiej
5
Al. MB Fatimskiej
11
Al. MB Fatimskiej
13
Al. MB Fatimskiej
16
Al. MB Fatimskiej
36
Al. MB Fatimskiej
38
Nowodąbrowska
46
Nowodąbrowska
50
Nowodąbrowska
50
Al. MB Fatimskiej
71
Al. MB Fatimskiej
87
Al. MB Fatimskiej
95
Al. MB Fatimskiej
97
Al. MB Fatimskiej
Pocz. XX
Pocz. XX
Pocz. XX
Pocz. XX
Ok. 1911
I.20 XX
Ok. 1925
I.30 XX
ok. 1930
1939
I.30 XX
I.30 XX
Pocz. XX
Po 1902
1939
99
507
dom
Panny Marii 15
X1X/XX
508
dom
Panny Marii 3
X1X/XX
509
dom
510
dom
511
dom
512
dom
472
dom
Nowodąbrowska
101
1922
473
Dom
Nowodąbrowska
123
1937
474
kapliczka
Nowodąbrowska
143
X1X/XX
dom
Nowodąbrowska
129
1938-39
476
dom
Nowodąbrowska
131
1938
513
dom
477
dom
Nowodąbrowska
133
ok.1930
514
dom
Plac Katedralny 4
XV11/XV111
478
dom
Nowodąbrowska
143
1925-26
515
Dom
Plac Katedralny 5
Pocz. XIX
516
dom
Plac Katedralny 6
XV1
479
Dom
517
dom
Plac Kazimierza
W. 1
2 poł. X1X
518
dom
Plac Kazimierza
W. 3
ok. 1900
519
dom
Plac Kazimierza
W. 3a
1892
475
480
dom
Nowodąbrowska
143
Nowodąbrowska
46
Nowodąbrowska
50
Nowodąbrowska
50
1925-26
l.30 XX
ok.1930
Plac Gen. J. Bema
1
Plac Gen. J. Bema
4
Plac Gen. J. Bema
6
Plac Gen. J. Bema
7
Plac Gen. J. Bema
8
poł. X1X
pocz. X1X
l poł. X1X
XV111-X1X
2 poł X1X
481
dom
482
dom
483
dom
Nowy Świat 10
X1X/XX
520
dom
Plac Kazimierza
W. 4
przed 1796
484
dom
Nowy Świat 12
X1X/XX
521
dom
Plac Kościuszki 1
pocz. XX
485
dom
Nowy Świat 13
pocz. XX
522
dom
Plac Kościuszki 2
poł. X1X
486
dom
Nowy Świat 19
pocz. XX
523
dom
Plac Kościuszki 3
poł. X1X
487
dom
Nowy Świat 26
k. X1X
524
bima
Plac Rybny
XV11
488
dom
Nowy Świat 28
pocz. XX
525
dom
Plac Rybny 1
poł. X1X
489
willa
Nowy Świat 30
pocz. XX
526
dom
Plac Rybny 2
XV11,X1X
490
dom
Nowy Świat 34
pocz. XX
527
dom
Porzeczkowa 10
l.20 XX
491
willa
Nowy Świat 38
X1X/XX
528
dom
Porzeczkowa 5
1930
492
dom
Nowy Świat 39
ok.1920
529
Dom
willa
Nowy Świat 40
pocz. XX
Porzeczkowa
obok 17
I.20 XX
493
494
dom
Nowy Świat 42
ok.1920
530
dom
Porzeczkowa 9
1933
531
dom
Powroźnicza 2
pocz. XX
532
dom
Powroźnicza 3
pocz. XX
533
dom
Powstańców Wwy 24
pocz. XX
534
dom
Powstańców Wwy 26
ok.l9l4
1939
495
dom
Nowy Świat 45
ok.1920
496
kaplica
Nowy Świat 46
pocz. XX
497
dom
Nowy Świat 48
pocz. XX
498
dom
Ogrodnicza 11
1919
499
obora
Ogrodnicza 11
1919
500
dom
Orzechowa 1
l.20 XX
535
dom
Powstańców Wwy 4
X1X/XX
501
dom
Orzechowa 10
1922-24
536
Dom
Przesmyk 5
Pocz. XX
502
dom
Orzechowa 2
l.20 XX
537
Pszenna 3
1370
503
dom
Orzechowa 4a
1929
kościół i
klasztor
504
dom
Orzechowa 5
ok.1910
538
dom
Pułaskiego 14
pocz. XX
505
dom
Panny Marii 1
1920
539
dom
Pułaskiego 16
pocz. XX
506
dom
Panny Marii 11
pocz. XX
540
dom
Pułaskiego 18
pocz. XX
541
dom
Rejtana 1
X1X/XX
542
dom
Rejtana 10
pocz. XX
583
dom
Słowackiego 6
pocz. XX
543
willa
Rejtana 12
1905
584
Dom
Słowackiego 5
1888
544
dom
Rejtana 13
pocz. XX
585
Dom
545
dom
Rejtana 14
pocz. XX
586
Dom
546
dom
Rejtana 15
pocz. XX
547
dom
Rejtana 16
1928
587
Dom
548
willa
Rejtana 17
pocz. XX
588
dom
Sowińskiego 10
k. X1X
549
willa
Rejtana 5
pocz. XX
589
dom
Sowińskiego 16
pocz. XX
550
willa
Rejtana 7
pocz. XX
590
dom
Sowińskiego 18
pocz. XX
551
willa
Rogoyskiego 13
1908
591
dom
Sowińskiego 2
X1X/XX
552
willa
Rogoyskiego 7
X1X/XX
592
dom
Sowińskiego 24
X1X/XX
553
dom
Rogoyskiego 9
pocz. XX
593
dom
Sowińskiego 4
pocz. XX
554
Dom
Rogowskiego 30
1913
594
dom
Sowińskiego 8
ok.1920
dom
Spokojna 31
1920
Plac Sobieskiego
3
Plac Sobieskiego
4
Plac Sobieskiego
5
1903
XIX/XX
Poł. XIX
555
dom
Rynek 11
XV1
595
556
dom
Rynek 18
XV1
596
dom
Stalowa 3
l.20 XX
557
dom
Rynek 2
XV1-XV11
597
dom
Starowolskiego
2/2a
ok.1925
558
Dom
Rynek 3
XVI
598
dom
Starowolskiego 4
pocz. XX
559
Dom
Rynek 4
I poł. XIX
599
willa
Starowolskiego 6
pocz. XX
560
dom
Rynek 23
2 poł. XV1
600
dom
Staszica 4
pocz. XX
561
dom
Rynek 5
XV1
601
dom
Stokrotek 16
1935
562
dom
Rynek 6
XV1-XV11
602
dom
Stokrotek 20
1925
563
dom
Rynek 7
pocz. XV1
603
dom
Stokrotek 4
l.20 XX
564
Dom
Rynek 22
XVI-XVII
604
dom
Stokrotek 8
l.30 XX
565
Dom
Rynek 24
XVI-XVII
605
WYKAZ
18 STYCZNIA
BRAK ULICY
566
dom
Sadowa 13b
ok.1930
606
Dom
Szeroka 1
Pocz. XX
567
dom
Sadowa 16a
1880
607
dom
Szeroka 3
pocz. XX
568
Dom
Sadowa 18a
I.80 XIX
608
dom
Szeroka 5
pocz. XX
569
dom
Sadowa 21
l.20 XX
609
dom
Szeroka 7
pocz. XX
570
dom
Sadowa 22
l.20 XX
610
dom
Szeroka 9
pocz. XX
571
dom
Sadowa 26a
l.20 XX
611
dom
Szewska 3
l poł. X1X
572
dom
Sadowa 7
l.20 XX
612
dom
Szklana 7
pocz. XX
573
dom
Sienna 6
pocz. XX
613
dom
Szklana 7a/9a
1904
574
dom
Św. Anny 1
1898
614
dom
Szkotnik 1
1907
575
dom
Św. Anny 5
2 poł XIX
615
dom
Szopena 11
X1X/XX
576
dom
Św. Anny 9
XIX/XX
616
dom
Szopena 15
pocz. XX
577
dom
Św. Anny 10
XIX/XX
617
dom
Szopena 4
pocz. XX
578
dom
Św. Anny 12
1912
618
dom
Szopena 7
1910
579
dom
Słowackiego 12
pocz. XX
619
dom
Szopena 8
pocz. XX
580
dom
Słowackiego 13
pocz. XX
620
dom
Szpitalna 16
pocz. XX
581
dom
Słowackiego 19
pocz. XX
621
dom
Szpitalna 38
l.30 XX
582
dom
Słowackiego 3
k. X1X
622
dom
Szpitalna 41
1928
623
dom
Szpitalna 46
l.30 XX
664
dom
Wałowa 1
pocz. XX
624
dom
Szpitalna 49
1912
665
dom
Wałowa 11
2 poł. X1X
625
dom
Szpitalna 59
l.20 XX
666
dom
Wałowa 12
1912
626
Dom
Świerkowa 3
I.20 XX
667
dom
Wałowa 13
2 poł. X1X
627
Dom
Świerkowa 10
I.20 XX
668
dom
Wałowa 14
pocz. XX
628
Dom
Świerkowa 14
I.20 XX
669
dom
Wałowa 15
pocz. XX
629
dom
św. Anny 1
1898
670
dom
Wałowa 16
X1X/XX
630
dom
św. Anny 10
X1X/XX
671
dom
Wałowa 17
X1X/XX
631
dom
św. Anny 12
1912
672
dom
Wałowa 18
l poł. X1X
632
dom
św. Anny 5
2 poł. X1X
673
dom
Wałowa 19
X1X/XX
633
dom
św. Anny 9
X1X/XX
674
dom
Wałowa 2
ok.1900
634
dom
Taras 5
pocz. X1X
675
dom
Wałowa 20
l poł. X1X
635
dom
Taras 5a
pocz. X1X
676
dom
Wałowa 21
X1X/XX
636
dom
Targowa 10
1848-1877
677
dom
Wałowa 22
X1X/XX
637
dom
Targowa 12
k. X1X
678
dom
Wałowa 23
X1X/XX
638
dom
Targowa 14
1814-1848
679
dom
Wałowa 24
X1X/XX
639
dom
Targowa 4
pocz. XX
680
dom
Wałowa 25
X1X/XX
640
dom
Targowa 5
l920
681
dom
Wałowa 27
X1X/XX
641
dom
Targowa 8
1814-1848
682
dom
Wałowa 28
1898
642
dom
Targowa 9
XV111-X1X
683
dom
Wałowa 29
X1X/XX
643
dom
Targowa 6
pocz. XX
684
dom
Wałowa 30
X1X/XX
644
kapliczka
Tuchowska
1798
685
dom
Wałowa 31
X1X/XX
645
kapliczka
Tuchowska
l poł. X1X
686
dom
Wałowa 32
X1X/XX
646
Kaplica
Tuchowska 4
Poł. XIX
687
dom
Wałowa 33
X1X/XX
647
dom
Tulipanowa 6
1893
688
dom
Wałowa 34
X1X
648
dom
Ujejskiego 12
X1X/XX
689
dom
Wałowa 37
X1X/XX
649
dom
Ujejskiego 14
X1X/XX
690
dom
Wałowa 39
X1X/XX
650
dom
Ujejskiego 16
X1X/XX
691
dom
Wałowa 4
XV111/X1X
651
dom
Ujejskiego 7
X1X/XX
692
dom
Wałowa 41
X1X/XX
652
dom
Ujejskiego 9
pocz. XX
693
dom
Wałowa 43
X1X/XX
653
dom
Urszulańska 3
X1X/XX
694
dom
Wałowa 47
XX
654
dom
Urszulańska 5
X1X/XX
695
dom
Wałowa 5
poł. X1X
655
dom
Urszulańska 6
pocz. XX
696
dom
Wałowa 6
2 poł. X1X
656
dom
Urszulańska 7/9
2 pol. X1X
697
dom
Wałowa 8
2 poł. X1X
657
dom
Urszulańska 8
X1X/XX
698
dom
Wałowa 9
X1X/XX
658
dom
Urszulańska 9
pocz. XX
699
dom
Waryńskiego 6
pocz. XX
659
dom
Urszulańska 10
1920-25
700
dom
Waryńskiego 7
pocz. XX
660
dom
Urszulańska 11
pocz. XX
701
dom
Waryńskiego 9
1900
661
dom
Urszulańska 13
pocz. XX
702
dom
Warzywna 3/3a
2 poł. X1X
662
dom
Urszulańska15
ok.1920
703
dom
Wąska 1
X1X
663
willa
Urszulańska18
pocz. XX
704
dom
Wekslarska 1
l poł. X1X
705
dom
Wekslarska 11
XV1-1 poł.
X1X
706
dom
Wekslarska 13
2 poł. XV1
707
dom
Wekslarska 15
2 poł. XV1
708
dom
Wekslarska 17
XV111
709
dom
Wekslarska 3
1 poł. X1X
710
dom
Wekslarska 5
2 poł. XV1
711
dom
Wekslarska 6
2 poł. XV1
712
dom
Wekslarska 7
l poł. X1X
713
dom
Wekslarska 9
l poł. X1X
714
dom
Westwalewicza 4
pocz. XX
715
dom
Westwalewicza 6
pocz .XX
716
dom
Westwalewicza 8
X1X/XX
717
dom
Widok 103
l.20 XX
718
dom
Widok 105
719
dom
720
745
dom
Widok 86
1937
746
dom
Widok 87
pocz. XX
747
dom
Widok 93
l.20 XX
748
dom
Widok 98
l.20 XX
749
dom
Wielkie Schody 1
750
dom
Wielkie Schody 3
pocz. XV11
751
dom
Wielkie Schody 4
pocz. X1X
752
dom
Wielkie Schody 5
XV111
753
dom
Wielkie Schody 7
XV-pocz. X1X
754
dom
Wielkie Schody 9
XV1-k.
XV111
755
budynek
gospodarczy
Wiśniowa 44
l.20 XX
756
dom
Wiśniowa 75
ok.1925
757
leśniczówka
Wiśniowa 88
l.30 XX
l.20 XX
758
Stajnia
Wiśniowa 89
I.30 XX
Widok 111
l.20 XX
759
dom
Wojtarowicza 1
pocz. XX
dom
Widok 113
l.20 XX
760
dom
Wojtarowicza 13
pocz. XX
721
dom
Widok 119
ok.1912
761
dom
Wojtarowicza 18
pocz. XX
722
dom
Widok 121
ok.1924
762
dom
Wojtarowicza 20
pocz. XX
723
dom
Widok 32
1926
763
dom
Wojtarowicza 21
pocz. XX
724
dom
Widok 35
l.30 XX
764
dom
Wojtarowicza 22
pocz. XX
725
dom
Widok 36
1907
765
dom
Wojtarowicza 23
pocz. XX
726
dom
Widok 37
l.30 XX
766
dom
Wojtarowicza 24
pocz. XX
727
Dom
Widok 39
1936
767
dom
Wojtarowicza 26
pocz. XX
728
dom
Widok 40
ok.1900
768
dom
Wojtarowicza 27
pocz. XX
729
dom
Widok 42
ok.1920
769
dom
Wojtarowicza 28
pocz. XX
730
dom
Widok 44
ok.1910
770
dom
Wojtarowicza 4
pocz. XX
731
dom
Widok 45
pocz. XX
771
dom
Wojtarowicza 6
pocz. XX
732
dom
Widok 54
pocz. XX
772
dom
Zagumie 37
1933
733
dom
Widok 58
ok.1935
773
dom
Zagumie 51a
l.20 XX
734
dom
Widok 61
pocz. XX
774
dom
Zagumie 55
1932
735
dom
Widok 62
l.30 XX
775
dom
Zagumie 59
ok.1925
736
dom
Widok 63
pocz. XX
776
dom
Zagumie 61
ok.1920
737
dom
Widok 64
l.30 XX
777
dom
Zagumie 63
ok.1920
738
dom
Widok 72
l.30 XX
778
dom
Zagumie 69
ok.1890
739
dom
Widok 74
ok.1930
779
dom
Zagumie 76
l.30 XX
740
dom
Widok 75
pocz. XX
780
dom
Zagumie 79
ok.1910
741
dom
Widok 76 i 78
ok.1930
781
dom
Zagumie 83a
1938
742
dom
Widok 79
l.20 XX
782
dom
Zagumie 85a
l.30 XX
743
dom
Widok 80
ok.1930
783
dom
Zagumie 85b
l.20 XX
744
dom
Widok 81
l.30 XX
784
dom
Zagumie 87a
l.30 XX
785
dom
Zagumie 93
pocz. XX
802
dom
Żydowska 15
poł. X1X
786
dom
Zakątna 11
1.poł. X1X
803
dom
Żydowska 16
2 poł. XV1
787
dom
Zakątna 19
1.poł. X1X
804
dom
Żydowska 17
XV1/XV11
788
dom
Zakątna 3
k. XV111
805
dom
Żydowska 18
XV1
789
dom
Zakątna 5
ok.1870
806
dom
Żydowska 19
2 poł. X1X
790
dom
Zakątna 9
1 poł. X1X
807
dom
Żydowska 2
XV1
791
Dom
Ziemniaczana 12
1926
808
dom
Żydowska 21
XV1
792
Dom
Ziołowa 4
I.30 XX
809
dom
Żydowska 22
poł. X1X
793
dom
Ziołowa 6
l.30 XX
810
dom
Żydowska 3
ok. poł. X1X
794
Dom
Żurawinowa 4a
I.20 XX
811
dom
Żydowska 4
XV11/XV111
795
dom
Żurawinowa 14a
pocz. XX
796
dom
Żurawinowa 22
ok.1929
812
dom
Żydowska 5
XV1/XV11
XV1
l.20 XX
Żydowska 6
Żurawia 14
dom
dom
813
797
798
dom
Żurawia 4
1908
814
dom
Żydowska 7
poł. X1X
799
dom
Żydowska 11
2 poł. XV1
815
dom
Żydowska 8
XV1
816
dom
Żydowska 9
XV1
800
dom
Żydowska 12
XV1/XV11
801
dom
Żydowska 13
2 poł. XV1

GMINY MIASTA TARNOWA - ZSIP

Transkrypt

Podobne dokumenty

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje w tym miejscu

Strona 1 z 1 PLANOWANIE PRZESTRZENNE II (REGIONALNE

Wyciąg ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

Plik źródłowy

Załącznik do Zarządzenia Nr 74/2016

Przez chaos gminy tracą grube pieniądze

STANOWISKO RADY MIASTA BIAŁYSTOK z dnia