ZALETY I WADY STOSOWANIA SŁOWNIKÓW JAKO POMOCY

ZALETY I WADY STOSOWANIA SŁOWNIKÓW JAKO POMOCY DYDAKTYCZNYCH
NA LEKCJACH JĘZYKA ANGIELSKIEGO W SZKOLE
Marek Mazurski - nauczyciel języka angielskiego
Używanie słowników na lekcjach języków obcych jest metodą, która od wielu już lat jest przez
nauczycieli szeroko stosowana, mimo zmieniających się tendencji i wprowadzania innych,
nowoczesnych pomocy dydaktycznych, w tym wywodzących się z technik komputerowych. Znając
warunki materialne panujące w większości polskich szkół, słownik przez wiele jeszcze lat będzie
cieszył się dużym powodzeniem wśród nauczycieli języków obcych.
Co prawda, wiele wydawanych obecnie podręczników posiada integralnie dołączony podręczny
słowniczek, zawierający większość wymaganych danym kursem słówek oraz wyrażeń. W takich
przypadkach opieranie pracy w klasie na technikach pracy ze słownikiem spowalnia tok nauki i jest
jak gdyby „zdublowaniem oraz przewymiarowaniem” intencji nauczyciela, mających na celu
wprowadzanie nowego słownictwa czy też typową realizację pracy z podręcznikiem. Ponadto
możliwości finansowe naszych szkół często pozwalają na wyposażenie pracowni językowej w
słowniki, które opracowywane były kilka lub nawet kilkanaście lat temu i ich zawartość nie jest
adekwatna do materiału leksykalnego wprowadzanego na lekcjach języka angielskiego w dniu
dzisiejszym. Powodować to może u uczniów brak motywacji do pracy ze słownikiem wynikający z
niemożności odszukania wielu współcześnie, na co dzień stosowanych terminów np. dotyczących
wspomnianych powyżej technik informacyjnych.
Z drugiej strony, praca na zajęciach językowych nie ogranicza się tylko do podręcznika. Różnego
rodzaju wycinki prasowe, artykuły gazetowe czy też inne źródła pozapodręcznikowe nie pozwalają na
realizację wiernego ich przetłumaczenia bez zastosowania jakiegoś słownika. Przedstawiony przeze
mnie powyżej problem z niezbyt powszechną w naszych szkołach dostępnością nowoczesnych
słowników (wiele osób – ja również - preferuje doskonałe słowniki angielsko - angielskie) wymusza na
szczęście realizację znanej wszystkim nauczycielom potrzeby tłumaczenia z kontekstu. Poza tym
bardzo często podczas lekcji języka pojawiają się spontaniczne – wynikające z zainteresowań uczniów
– wtręty dotyczące pasjonujących ich zagadnień. Słowniki podręcznikowe nie zaspokajają wszystkich
takich okazji i praca na lekcji ze słownikiem jest wspaniałą możliwością podania uczniom takiego
materiału leksykalnego, który ze względu na ich zainteresowanie daną tematyką ma szansę być dzięki
temu wprowadzony i zapamiętany.
Na koniec, ale nie oznacza to, że ta zaleta jest najmniej istotna ze wszystkich przeze mnie podanych,
chciałbym wspomnieć o czymś, co wynika ze specyfiki naszej szkoły tzn. pracy z uczniami w klasach
integracyjnych. Praca ze słownikiem w małych grupach stanowi idealną wręcz okazję do integrowania
z resztą klasy tych uczniów, którzy ze względu na konkretne, zliberalizowane wymagania
programowe realizują je w sposób indywidualny na lekcjach, gdzie używanie słownika nie jest
konieczne albo jest mało istotne.
Podsumowując, stosowanie słowników – po rozważeniu powyższych aspektów za i przeciw – było,
jest i chyba jeszcze długo, w takiej czy innej formie jednym z podstawowych narzędzi pomocnych w
nauczaniu języka obcego w naszej szkole.