rośliny strączkowe

ROŚLINY STRĄCZKOWE
Poprawna gospodarka substancją organiczną gleby zyskuje na znaczeniu,
w warunkach gdy systematycznie spada obsada zwierząt, a ponad 40%
gospodarstw zrezygnowało całkowicie z produkcji zwierzęcej. W
gospodarstwach takich, dla utrzymania zrównoważonego bilansu próchnicy w
glebie, konieczna jest uprawa roślin wzbogacających glebę w związki
próchniczne.
Rośliny strączkowe wywierają korzystny wpływ na żyzność gleby,
współżyją z bakteriami brodawkowymi wiążącymi azot atmosferyczny i dlatego
nie wymagają nawożenia tym składnikiem. Ponadto wzbogacają glebę w
substancje organiczne dzięki resztkom pożniwnym, a swoim mocnym systemem
korzeniowym poprawiają stosunki powietrzno-wodne.
Dzięki wydzielinom korzeni przyswajane są trudno dostępne związki
fosforu i wapnia, a tym samym zapobiega się wymywaniu składników
pokarmowych przez pobranie tych, które wcześniej dostały się do głębszych
warstw gleby. Nie bez znaczenia jest następczy wpływ na plonowanie roślin
zbożowych, których udział w strukturze jest bardzo duży.
Postęp hodowlany w zakresie wprowadzania do produkcji odmian
odpornych na osypywanie i zwiększonej odporności na choroby fuzaryjne
dodatkowo zwiększyły zainteresowanie praktyki tą grupą roślin. Mimo
pozytywnych zmian odpornościowych plon roślin strączkowych w dużej mierze
zależny jest od przebiegu warunków pogodowych .
Mimo niewątpliwych zalet jakie ta grupa roślin posiada udział w
strukturze zasiewów jest znikomy i wynosi w kraju 1,65% powierzchni
zasiewów, natomiast w województwie wskaźnik ten jest poniżej 1%.
Groch siewny
Groch zajmuje wśród roślin strączkowych dominującą pozycję
uprawianych roślin w Polsce. Jako cenna roślina wysokobiałkowa
charakteryzuje się bardzo dużą różnorodnością odmian i ich przydatnością co do
kierunku uprawy (jadalne, na paszę, jako suche nasiona, i na zielonkę).
Na uwagę zasługuje przy tym istotny postęp biologiczny, jaki nastąpił
w uprawie grochu, którego miarą jest przede wszystkim ponad 50% wzrost
średniego plonu. Oprócz niewątpliwych zalet groch posiada także cechy
ujemne, do których należy zaliczyć wysoką skłonność do wylegania,
nierównomierne dojrzewanie strąków oraz nie zawsze wysoki plon nasion.
Groch może być uprawiany na plantacjach jednogatunkowych, ale
bardzo popularnym sposobem uprawy są mieszanki z innymi gatunkami roślin
strączkowych lub ze zbożami (owies, jęczmień). Zaletą tego typu upraw jest ich
większa wierność plonowania w porównaniu z zasiewami czystymi. Przy
1
wyborze odmian do komponowania mieszanek należy wziąć pod uwagę
wymagania glebowe odmian grochu, a także odmiany zboż.
Odmiany wchodzące w skład mieszanki powinny cechować zbliżony
termin dojrzewania i mała podatność na wyleganie. Gleba powinna być
przygotowana bardzo starannie.
Tabela 51. Groch siewny – badane odmiany w 2012 roku.
Lp.
Odmiana
Rok wpisania
do Rejestru
Odmian
1
Muza
2009
2
Sokolik
2001
3
Eureka
2003
4
Gwarek
2004
5
Hubal
2005
6
Milwa
2005
7
Klif
2008
8
Model
2011
9
Turnia
2011
Hodowca (lub polski
przedstawiciel dla odmian
zagranicznych)
HR Smolice sp. z o.o.
63-740 Kobylin
Poznańska HR sp. z o.o.
63-004 Tulce
Poznańska HR sp. z o.o.
63-004 Tulce
Poznańska HR sp. z o.o.
63-004 Tulce
HR Szelejewo sp. z o.o.
63-820 Piaski
HR Smolice sp. z o.o.
63-740 Kobylin
Poznańska HR sp. z o.o.
63-004 Tulce
HR Smolice sp. z o.o.
63-740 Kobylin
Poznańska HR sp. z o.o.
63-004 Tulce
*) – TR – tradycyjna; S L– wąsy czepne zamiast liści.
2
Typ
ulistnienia *)
SL
SL
TR
TR
TR
SL
TR
SL
SL
Tabela 52. Agrotechniczne i polowe warunki prowadzenia doświadczeń w 2012 r.
Wyszczególnienie
Krzyżewo
Marianowo
Szepietowo
Rumejki
Kompleks glebowy
2
4
4
4
Klasa bonitacyjna gleby
III b
IV a
III b
IV a
pH gleby
Zasobność gleby mg/100 g
P205
K2 0
Mg
Przedplon
Data siewu
6,8
5,9
6,2
7,5
10,6
7,6
1,3
Jęczmień ozimy
11.04
18,4
13,3
5,8
Pszenica jara
11.04
33,0
15,3
10,6
Jęczmień jary
03.04
28,4
18,7
5,8
Mieszanka zbóż jarych
05.04
02.08
30.07
20.08
05.08
17
18
30
15
80
60
40
50
90
Sumi Alpha 050 EC
– 0,25 l.
90
Sumi Alpha 050 EC
– 0,2 l.
75
Afalon Dyspersyjny
450 SC – 1,4 l.
Harrier 295 ZC – 1,8 l.
Fusilade 150 EC – 1 l.
Basagran 600 SL – 2 l.
Linurex 50 WP – 1,3 l.
Fusilade 150 EC – 2,5 l.
Basfoliar 36 – 6 l.
Basfoliar 36 – 3 l.
Data zbioru
N
Nawożenie
kg/ha
P205 kg/ha
K20 kg/ha
Insektycydy
Herbicydy dawka
Nawożenie dolistne
120
Pirimor 500 WG – 500 g.
Sumi Alfa 050 EC – 0,2 l.
Afalon Dyspersyjny
450 EC – 1 l.
Command 480 EC – 0,2 l.
Basfoliar 36 – 2 l.
3
Decis 2,5 EC – 0,2 l.
Tabela 53. Plonowanie, ważniejsze cechy rolnicze odmian i porażenie przez choroby
grochu siewnego badanego w 2012 roku.
Średni plon dt z ha
% wzorca
% wzorca 2011
% wzorca 2011 - 2012
Wysokość roślin
Wyleganie przed
zbiorem
38,0
37,6
32,6
40,3
x
40,3
38,5
39,4
108
49,9
30,0
43,1
34,2
39,3
-1,0
97
103
100
131
4,3
200,1
211
6,8
51,5
39,3
39,5
32,3
40,7
0,4
101
101
101
109
2,2
235,4
206
6,3
45,0
41,4
43,3
26,8
39,1
-1,2
97
108
103
110
3,1
237,7
211
5,5
52,1
40,1
39,1
28,3
40,0
-0,3
99
113
106
105
2,6
237,8
206
6,0
49,1
40,0
29,8
32,2
37,8
-2,5
94
106
100
104
2,1
216,4
207
6,3
*)
49,7
25,9
35,5
31,8
35,7
-4,6
89
96
93
84
2,9
224,4
205
6,3
*)
60,6
43,7
48,6
41,4
48,6
8,3
121
111
116
111
4,2
234,4
207
7,0
k *)
59,0
40,5
25,6
31,9
39,2
-1,1
97
108
103
104
2,0
213,5
207
6,5
*)
59,0
41,4
34,3
34,5
42,3
2,0
105
104
105
108
2,4
213,8
206
6,8
*)
k
– wzorzec stanowi średnia ze wszystkich badanych odmian.
*) – odmiany wąsolistne
4
Zgorzel
Rumejki
52,8
z ha
Dojrzałość
techniczna
Szepietowo
Skala
90
Masa Tysiąca
Nasion
Marianowo
cm
ana
Odchylenie
od wzorca
Krzyżewo
2012
Dni od Skala
siewu 90
g
2,9
223,7
207
6,4