naczelna rada adwokacka - Trybunał Konstytucyjny

NACZELNA RADA ADWOKACKA
ul. Świętojerska 16, 00-202 Warszawa
te!. 22 505 25 00, 22 505 25 Ol , fax 22 505 25 08
e-mail: [email protected] www.nra.pl
Warszawa, 2 lutego 2016 roku
.... .. . . .
.
NRA.52-2.1.2016
Trybunał
Konstytucyjny
Al. Jana Christiana Szucha 12a
00-918 Warszawa
Od:
Naczelnej Rady Adwokackiej
w Warszawie
ul. Świętojerska 16
00-202 Warszawa
sygn. akt: K47 /15
Opinia amicus curiae
Naczelnej Rady Adwokackiej
w sprawie wniosku Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego z dnia 29 grudnia 2015 r.,
wniosku Grupy posłów na Sejm RP z dnia 29 grudnia 2015 r.,
wniosku Grupy posłów na Sejm RP z dnia 31 grudnia 2015 r.,
wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 8 stycznia 2016 r. oraz
wniosku Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 15 stycznia 2016 r.
o zbadanie zgodności ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o Trybunale
Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2217) z Konstytucją RP
1. W dniu 29 grudnia 2016 r. Pierwsza Prezes
skierowała
do
Trybunału
Sądu Najwyższego
Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie
(dalej: "1 Prezes SN")
niezgodności
art. 10 ust.
1, art. 44 ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 80 ust. 2, art. 87 ust. 2, art. 99 ust. 1 ustawy z dnia 25
czerwca 2015 r. o Trybunale Konstytucyjnym (dalej: "ustawa o TK") w brzmieniu nadanym
~---· 1
..~ (.: •/!
przez art. 1 pkt 3, 9, 10, 12, 14, ustawy z dnia 22 grudnia 201S r. o zmianie ustawy o
Trybunale Konstytucyjnym (dalej: "ustawa
ust. 2 i art. 173 Konstytucji RP w
przez to,
sprawne
związku
konstytucyjności
naruszają
zasady
sprawowanej przez
oraz art. 2 tej ustawy z art. 10
z preambułą, art. 2 i art. 4S ust. 1 Konstytucji RP
że tworząc instytucję publiczną
działanie,
nowelizująca")
w
kształcie uniemożliwiającym
państwa
Trybunał
prawnego
w
jej rzetelne i
zakresie
kontroli
zasadę racjonalności
Konstytucyjny oraz
ustawodawcy, 2) art. 28 a, art. 31 a, art. 36 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1
pkt S, 7, 8 ustawy
nowelizującej
związku
z art. 10 ust. 1, 173 i 19S ust. 1 w
z art. 8 ust. 1
Konstytucji RP; 3) art. 8 pkt 4, art. 28 a, art. 31 a, art. 36 ust. 1 pkt 4, art. 36 ust. 2 ustawy o
TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2, S, 7, 8, ustawy
Konstytucji RP; oraz art. S ustawy o
Konstytucji RP. Wniosek I Prezes
nowelizującej
nowelizującej
z art. 2 w
Sądu Najwyższego został
związku
z art. 119 ust. 1
z art. 8 i z art. 188
zarejestrowany pod sygn. akt K
47 /1S.
2. Wnioskiem z dnia 29 grudnia 201S r. skierowanym do
posłów
całości
na Sejm RP VIII kadencji
wniosła
Trybunału
o stwierdzenie,
że
Konstytucyjnego Grupa
ustawa
nowelizująca
jest w
niezgodna z art. 2, art. 7, art. 118, art. 119 ust. 1 oraz art. 186 ust. 1 Konstytucji RP, a
nadto z art. 13 Konwencji o Ochronie Praw
"Konwencja"). Wniosek Grupy
posłów
Człowieka
i Podstawowych
na Sejm RP VIII kadencji
został
Wolności
(dalej:
zarejestrowany pod
sygn. akt K 48/1S.
3. W dniu 31 grudnia 201S r. kolejna Grupa
wnioskiem do
całości
Trybunału
posłów
na Sejm RP VIII kadencji
Konstytucyjnego o stwierdzenie,
że
państwa
niezgodna ze standardami demokratycznego
ustawa
prawnego
zwróciła się
nowelizująca
z
jest w
wynikającymi
z art.
2 w związku z art. 118 ust. 3 i art. 119 ust. 1, oraz z art. 173 w związku z art. 10, a także z art.
przyjęcia,
jak i ze
na wprowadzane zasady funkcjonowania konstytucyjnego organu
władzy
19S ust. 1 Konstytucji RP - zarówno ze
względu
publicznej
prowadzące
do jego
wykonywania kompetencji
względu
na wadliwy tryb jej
dysfunkcjonalności
określonych
i braku
możliwości
rzetelnego
w Konstytucji RP. Alternatywnie, ww. Grupa posłów
na Sejm RP VIII kadencji wniosła o stwierdzenie,
że:
1) art. 8 pkt 4 ustawy o TK w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt 2ustawy nowelizującej oraz art. 36 ust. 2 ustawy o TK w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt 8 ustawy nowelizującej
są
niezgodne z art. 2 i z art. 173 w
związku
z art. 10 Konstytucji RP; 2) art. 10 ust. 1 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt
3 ustawy nowelizującej jest niezgodny z art. 2, art. 173 w
ust. 1 oraz z wyrażoną w Preambule Konstytucji RP
związku
z art. 10, a także z art. 19S
zasadą sprawności działania
instytucji
publicznych; 3) art. 28a ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt S ustawy
nowelizującej
jest niezgodny z art. 2, art. 173 w
związku
z art. 10, a
także
z art. 19S ust. 1
2
Konstytucji RP; 4) art. 31a ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 7 ustawy
nowelizującej,
art. 36 ust. 1 pkt 4 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 8
ustawy nowelizującej oraz art. 1 pkt 6 ustawy nowelizującej -
są
niezgodne z art. 2, art. 180
ust. 1 i 2, art. 173 w związku z art. 10, z art. 195 ust. 1, z art. 197 w związku z art. 112, a także
z art. 78 Konstytucji RP, 5) przepis art. 44 ust. 1 i 3 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez
art. 1 pkt 9 ustawy
wyrażoną
nowelizującej
jest niezgodny z art. 2, art. 173 w
związku
zasadą sprawności działania
w Preambule Konstytucji RP
z art. 10 oraz z
instytucji publicznych;
6) art. 80 ust. 2 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 10 ustawy nowelizującej
związku
jest niezgodny z art. 2, art. 173 w
Konstytucji RP
zasadą sprawności działania
obejmuje wnioski
prowizorium
dotyczące zgodności
budżetowym
z art. 10 oraz z
wyrażoną
w Preambule
instytucji publicznych, a w zakresie, w jakim
z
Konstytucją
kierowane do
Trybunału
ustawy
budżetowej
albo ustawy o
Konstytucyjnego przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej- także z art. 224 ust. 2 Konstytucji RP; 7) art. 87 ust. 2 i 2a ustawy
o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 12 ustawy
art. 45, z art. 173 w
związku
nowelizującej są
niezgodne z art. 2,
z art. 10 oraz z wyrażoną w Preambule Konstytucji RP
zasadą
sprawności działania
instytucji publicznych, a w zakresie, w jakim obejmuje wnioski
dotyczące
z
zgodności
budżetowym
Polskiej -
Konstytucją
kierowane do
także
ustawy
Trybunału
budżetowej
albo ustawy o prowizorium
Konstytucyjnego przez Prezydenta Rzeczypospolitej
z art. 224 ust. 2 Konstytucji RP; 8) art. 99 ust. 1 ustawy o TK w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt 14 ustawy nowelizującej jest niezgodny z art. 2, z art. 190 ust. 5, z
art. 173 w związku z art. 10 oraz z wyrażoną w Preambule Konstytucji RP zasadą sprawności
działania
instytucji publicznych; 9) art. 1 pkt 16 ustawy
nowelizującej
a) uchyla art. 19 i art. 20 ustawy o TK jest niezgodny z art. 197 w
Konstytucji RP oraz z art. 173 w
związku
związku
13) art. 5 ustawy
niego
zasadą
nowelizującej
z art. 112
z art. 10 Konstytucji RP;
10) art. 2 ustawy nowelizującej jest niezgodny z art. 2, art. 173 w
zaś
związku
z art. 10; b) uchyla art. 28 ust. 2 ustawy o TK jest
niezgodny z art. 195 ust. 1 oraz z art. 173 w
45 Konstytucji RP; 11) art. 3 ustawy
w zakresie, w jakim:
nowelizującej
związku
z 10, a także z art.
jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP;
jest niezgodny z art. 2 Konstytucji RP i
odpowiedniej vacatio legis. Wniosek drugiej Grupy
posłów
wywodzoną
z
na Sejm RP VIII
kadencji został zarejestrowany pod sygn. akt K 1/16.
4. Wnioskiem z dnia 8 stycznia 2016 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (dalej: "RPO")
Trybunału
Konstytucyjnego o stwierdzenie,
że
1) ustawa
nowelizująca
wniósł
do
jest niezgodna z art.
7, art. 112, art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, 2) art. 1 pkt 2, pkt 7 i 8 ustawy nowelizującej
są
niezgodne z art. 173 w związku z art. 10, z art. 180 ust. 2 oraz z art. 195 ust. 1 Konstytucji RP,
3) art. 1 pkt 3 ustawy
nowelizującej
jest niezgodny z zasadą poprawnej legislacji wynikającą
3
z art. 2 Konstytucji RP, 4) art. 1 pkt S ustawy
związku
nowelizującej
jest niezgodny art. 173 w
z art. 10 oraz z art. 19S ust. 1 Konstytucji RP, S) art. 1 pkt 9 ustawy
nowelizującej
jest niezgodny z zasadą poprawnej legislacji wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, art. 4S ust. 1,
art. 122 ust. 3 zdanie 1 i art. 188 Konstytucji RP, a
także
z art. 4 7 Karty Praw Podstawowych
Unii Europejskiej (dalej: "KPP"), 6) art. 1 pkt 10 ustawy
zasadą
także
nowelizującej
jest niezgodny z
poprawnej legislacji wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, art. 4S ust. 1 Konstytucji RP, a
z art. 4 7 KPP, 7) art. 1 pkt 12 ustawy
legislacji
wynikającą
nowelizującej
jest niezgodny z zasadą poprawnej
z art. 2 Konstytucji RP, art. 4S ust. 1 Konstytucji RP, a
także
z art. 4 7
KPP, 8) art. 1 pkt 14 ustawy nowelizującej jest niezgodny z art. 122 ust. 3, art. 133 ust. 2, art.
189 i art. 190 ust. S Konstytucji RP, 9) art. 1 pkt 16 nowelizującej w zakresie, w jakim uchyla
art. 19 i art. 20 ustawy o TK jest niezgodny z art. 173 w
nowelizującej
art. 2 ustawy
z art. 10 Konstytucji RP, 10)
jest niezgodny z zasadą poprawnej legislacji
Konstytucji RP, art. 4S ust. 1 Konstytucji RP, a
nowelizującej
związku
jest niezgodny z
zasadą pewności
także
wynikającą
z art. 2
z art. 47 KPP, 11) art. S ustawy
prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, z
art. 88 ust. 1 i art. 188 Konstytucji RP. Wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich
został
zarejestrowany pod sygn. akt K 2/16.
S. W dniu 1S stycznia 2016 r. z wnioskiem do
Sądownictwa
Krajowa Rada
jest w
całości
(dalej: "KRS"),
Trybunału
wnosząc
Konstytucyjnego
o stwierdzenie,
że
zwróciła się także
ustawa
nowelizująca
niezgodna z art. 2, art. 7, art. 10 ust. 1 i 2, art. 4S ust. 1, art. 118, art. 119 ust. 1
oraz art. 123 ust. 1 Konstytucji RP, z uwagi na to,
że:
rozwiązania
Konstytucyjnemu funkcjonowanie w
sposób
prawne
niezależny
od
dokonywania przez
uniemożliwiają Trybunałowi
władzy
ustawodawczej i wykonawczej oraz
Trybunał
pomimo,
zgodności
z
Konstytucją,
Konstytucyjnego, b) proces uchwalania ustawy
że
ustawa ma charakter ustrojowy -
procedowania
nad
ustawą,
stanowią przeszkodę
a
ponadto
przyjął
naruszona
z
doprowadzając
był
wadliwy,
własnej
czytania Sejm na wniosek Komisji Ustawodawczej
czytania,
zaś
została
przyjął
do
paraliżu
ponieważ
Sejm -
konstytucyjna
że
zasada
podczas drugiego
poprawki, które diametralnie
projektu w porównaniu z projektem procedowanym podczas pierwszego
poprawki w zakresie w jakim
sędziów Trybunału
związane
do
inicjatywy pilny tryb
rozpatrywania projektu ustawy w trzech czytaniach z uwagi na to,
zmieniły treść
tę ustawę
Konstytucyjny sprawnej i rzetelnej kontroli aktów
normatywnych w zakresie ich
Trybunału
a) wprowadzone przez
dotyczyły postępowania
Konstytucyjnego oraz zasad usuwania ich z
dyscyplinarnego wobec
urzędu,
nie
były
w ogóle
z projektem procedowanym podczas pierwszego czytania w Sejmie, 2) art. 1 pkt
15 ustawy nowelizującej jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 131 ust. 1 oraz art.
197 Konstytucji RP, przez to,
że uchylił rozdział
10 ustawy o TK normujący postępowanie w
4
sprawie
stwierdzenia
przeszkody
w
sprawowaniu
urzędu
przez
Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, przy jednoczesnym braku innych przepisów rangi ustawowej
regulujących przedmiotową materię,
pomimo
że
Konstytucja w art. 197 wprowadza wymóg
ustawowego uregulowania organizacji Trybunału Konstytucyjnego oraz trybu
postępowania
przed Trybunałem, 3) art. S ustawy nowelizującej jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i
2, art.4S ust.1 Konstytucji w
to,
że
weszła
ustawa
w
związku
życie
z dniem
vacatio legis, co skutkuje tym,
Konstytucyjnym przed dniem
możliwości
bezpośrednio
że:
ogłoszenia,
wejścia
życie
w
konieczność
składów orzekających), podważając
Trybunał
się
przed
Trybunałem
ustawy nowelizacyjnej zostali pozbawieni
że
z wprowadzonymi zmianami, pomimo
i jego organów, b)
przygotowania
bez wyznaczenia odpowiedniego okresu
postępowań wszczętych
a) uczestnicy
ich interesów prawnych (m.in.
rozpraw oraz
państwa
się
zapoznania
z art. 6 Konwencji oraz art. 188 Konstytucji RP, przez
zmiany
dotyczą
zmiany wyznaczonych terminów
tym samym zaufanie obywateli do
Konstytucyjny
został
pozbawiony
możliwości
od strony organizacyjnej do standardów i wymogów wprowadzonych
ustawą nowelizacyjną,
w szczególności nie było
możliwe ułożenie
z wyprzedzeniem nowego
kalendarza rozpraw i posiedzeń przewidującego rozpoznawanie spraw w kolejności wpływu
oraz zawiadomienie uczestników
wyznaczenie na nowo
prawnymi, co
składów
Konstytucją
związku
c)
odwołanych
o
terminach rozpraw, a
Trybunał
także
orzeczniczych zgodnych z wprowadzonymi regulacjami
może skutkować paraliżem Trybunału, przerwą
Trybunał zadań określonych
postępowań,
postępowania
w wykonywaniu przez
może doprowadzić
w Konstytucji oraz
do
przewlekłości
Konstytucyjny został pozbawiony możliwości zbadania zgodności z
przepisów ustawy nowelizacyjnej przed ich wejściem w
życie,
4) art. 8 pkt 4 w
z art. 36 ust. 1 pkt 4, art. 36 ust. 2 oraz art. 31a ust. 1,2 i 3 o TK w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt 2, 7 i 8 ustawy
Sędziów Trybunału
Zgromadzenie Ogólne
wygaśnięcia
(organowi
mandatu
władzy
Konstytucyjnego
sędziego
urzędu,
wnioskiem w sprawie
złożenia sędziego
do
wygaśnięciem
Sprawiedliwości
Rzeczypospolitej Polskiej i Ministrowi
pozbawiają
przekazują
Konstytucyjnego oraz
uprawnienie
skutkujące
w zakresie w jakim
Konstytucyjnego kompetencji do stwierdzania
Trybunału
ustawodawczej)
z
nowelizującej,
z urzędu
są
złożenia
sędziego
mandatu,
zaś
uprawnienie do
Sejmowi
Trybunału
Prezydentowi
wystąpienia
niezgodne art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2,
art. 10 ust. 1 i 2, art. 173, art. 194 ust. 1, art. 19S ust. 1 i 2 Konstytucji RP, przez to,
naruszają zasadę trójpodziału władz
ustawodawczej we
oraz
władzę sądowniczą,
Konstytucyjnego oraz
niezawisłości
wprowadzają możliwość
co skutkuje naruszeniem
jego
sędziów,
z
przenikania
że
władzy
niezależności Trybunału
5) art. 28a ustawy o TK w brzmieniu
nadanym przez art. 1 pkt S ustawy nowelizującej, w zakresie w jakim przewiduje możliwość
wszczęcia postępowania
dyscyplinarnego wobec
sędziego Trybunału
Konstytucyjnego na
s
wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Ministra
Sprawiedliwości
jest niezgodny
z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 10 ust. 1 i 2, art. 173, art. 19S ust. 1 i 2 Konstytucji RP,
ponieważ
władzy
narusza
zasadę trójpodziału władz
wykonawczej we
Trybunału
władzę sądowniczą,
niezawisłości
Konstytucyjnego oraz
możliwość
oraz wprowadza
sędziów,
nowelizującej
związku
niezgodny z art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1 i 2, art. 4S ust. 1 Konstytucji RP w
Konwencji, art. 190 ust. S oraz art. 197 Konstytucji RP, przez to,
wydania przez
stanowi,
że
Trybunał
głosów
przy udziale co najmniej 13
Konstytucyjny orzeczenia, pomimo
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
większością głosów.
6.
2/3
Zarządzeniami
został
Wniosek KRS
związku
6) art. 44 ust. 3 w
art. 99 ust. 1 o TK w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 9 i 14 ustawy
kwalifikowaną większość
niezależności
co skutkyje naruszeniem
jego
przenikania
że
z
jest
z art. 6
że wprowadzają
sędziów wymaganą
do
Konstytucja w art. 190 ust. S
zapadają "zwykłą"
a nie
"kwalifikowaną"
zarejestrowany pod sygn. akt K 4/16.
z dnia 29 grudnia 201S r., 7 stycznia 2016 r., 8 stycznia 2016 r. oraz 1S
stycznia 2016 r., Prezes
Trybunału
dwóch wniosków Grup
posłów
Konstytucyjnego
połączył
sprawy z wniosku I Prezes SN,
na Sejm RP VIII kadencji, wniosku RPO i wniosku KRS do
wspólnego rozpoznania pod sygn. akt K 47 /1S. Postanowieniem z dnia 14 stycznia 2016 r.
Trybunał
Konstytucyjny postanowił rozpoznać ww. wnioski na rozprawie.
7. Pismem z 14 stycznia 2016 r. Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
Konstytucyjnego z wnioskiem o
Adwokacką
wyrażenie
zgody na przedstawienie przez
(dalej: "NRA") opinii amicus curiae w sprawie wniosków
wspólnego rozpoznania pod sygn. akt K 47 /1S
wniosków skierowanych do
wątpliwości
sędziów
Trybunału
wskazując,
że
do
Trybunału
Naczelną Radę
połączonych
będąca
do
przedmiotem
Konstytucyjnego problematyka rodzi uzasadnione
konstytucyjne, a wskazane we wnioskach wzorce kontroli konstytucyjnej,
odnoszące się także
równowagi
zwrócił się
władz,
do zasady demokratycznego
odrębności
i
prawnego, zasady
niezależności władzy sądowniczej
konstytucyjnych oraz prawa do
pozostających
państwa
sądu
z oczywistych
oraz
trójpodziału
i
niezawisłości
względów dotyczą
obszarów,
w nieustannym zainteresowaniu Naczelnej Rady Adwokackiej. Pismami z dnia
20 i 28 stycznia 2016 r.
Trybunał
Konstytucyjny wyraził zgodę na
złożenie
przez NRA opinii
amicus curiae w niniejszej sprawie.
8. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (Dz. U. 201S,
poz. 61S) Adwokatura,
którą
stanowi
ogół
jest do udzielania pomocy prawnej,
obywatelskich oraz w
kształtowaniu
adwokatów i aplikantów adwokackich,
współdziałania
i stosowaniu prawa.
i zadania Adwokatury, NRA podejmuje
działania
w ochronie praw i
Realizując
powołana
wolności
ustawowe uprawnienia
na rzecz ochrony praw i
wolności
6
człowieka, identyfikując
naruszenia praw
także wskazując środki usunięcia
9.
Mając
człowieka
współczesnym życiu społecznym,
we
tych naruszeń oraz ich zapobiegania na przyszłość.
na uwadze ustawowe zadania i uprawnienia Adwokatury, NRA pragnie
swoje stanowisko w niniejszej sprawie z perspektywy
wolności
ochrony praw i
konieczności
przestawionej przez Wnioskodawców
mają
zagwarantowania
Uwagi
na celu powtarzania obszernej argumentacji
Trybunałowi
koncentrującego
przedstawić
powołana.
obywatela, do której to ochrony jest
zaprezentowane w niniejszej opinii nie
stanowiska Adwokatury
a
się
Konstytucyjnemu, lecz przedstawienie
wokół
zasadniczych kwestii
będących
przedmiotem analizy w niniejszej sprawie.
10. W ocenie NRA,
rozstrzygnięcie Trybunału
odnosić się będzie
Konstytucyjnego w niniejszej sprawie, w istocie
do kwestii ochrony gwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji RP (a
nadto gwarantowanego przez art. 6 ust. 1 Konwencji, art. 14 ust. 1 Międzynarodowego Paktu
Praw Obywatelskich i Folitycznych (dalej: "MPPOiP") oraz art. 47 KPP) prawa do
konsekwencji ochrony wszystkich konstytucyjnych praw i
skargi konstytucyjne oraz pytania prawne kierowane do
sądy
wolności
Trybunału
sądu,
jednostki, której
aw
służą
Konstytucyjnego przez
powszechne, sądy administracyjne i Sąd Najwyższy, rozpatrujące sprawy obywateli.
11. Zdaniem NRA,
rozstrzygnięcie
Trybunałem
innym uczestnikom
postępowań
w
przed
legislacyjnych
mających wpływ
na
realizację
Konstytucyjnym,
także
bez nieuzasadnionej
NRA
Trybunałem
postępowaniach
zgodności rozwiązań
przyjętych
w aspekcie prawa do
wnioski
w celu zapewnienia
przed
w
Trybunałem
pewności
Skarżącym
i
co do zasad
Konstytucyjnym oraz
ustawodawcę
Konstytucją
z
postępowaniach
rozstrzygnięcia
przed
RP, a
Trybunałem
sprawy i rozpoznania sprawy
zwłoki.
pragnie
zaprezentować
formalnoprawnych podstaw, w oparciu o które
rozpoznając
normującej postępowanie
Konstytucyjnym
przez
sądu
prawa do
ustawy
niezbędne
Konstytucyjnym, co jest
postępowania obowiązujących
12. Dodatkowo,
Konstytucyjnego w niniejszej sprawie jest
usunięcia wątpliwości dotyczących
konieczne w celu
przed
Trybunału
złożone
w niniejszym
swoje
stanowisko
Trybunał
także
odnośnie
do
Konstytucyjny winien procedować
postępowaniu,
a nadto
przy rozpoznawaniu wniosków I Prezes SN, wniosków Grup
możliwości pominięcia,
posłów
na Sejm RP VIII,
wniosku RPO i wniosku KRS przepisów ustawy nowelizującej.
7
dopuszczalności
Stanowisko NRA w przedmiocie
nowelizującej
kontekście
Trybunał
NRA pragnie
przy badaniu jej
Konstytucyjny nie
rozstrzygając
prawnego
ustosunkować się
dopuszczalności
niniejszej sprawy, to jest
nowelizującej
przepisów ustawy
przy badaniu jej konstytucyjności
kolejności,
13. W pierwszej
pominięcia
te
konstytucyjności.
zetknął się
kwestię należy mieć
ukształtowanego
pominięcia
przepisów ustawy
W trakcie trzydziestu lat swojego istnienia
ani razu z podobnym problemem. W ocenie NRA,
pięć
na uwadze
czynników
ustawę nowelizującą
przez
do zasadniczego problemu w
odnoszących się
oraz poprzednie
stanu
działania władzy
ustawodawczej i wykonawczej, mające wpływ na działanie Trybunału Konstytucyjnego.
14. Po pierwsze, obecnie
orzekania. Jest to
ustawy o TK nie
trzech
Trybunał
konsekwencją
odebrał
prawidłowo
Konstytucyjny liczy dwunastu
uprawnionych do
zaniechania Prezydenta RP, który z naruszeniem przepisów
do dnia
wybranych
sędziów
złożenia
niniejszej opinii amicus curiae
sędziów Trybunału
ślubowania
od
Konstytucyjnego przez Sejm RP VII
kadencji. W wyroku z 3 grudnia 2015 r. wydanym w sprawie pod sygn. akt K 34/15
Trybunał
Konstytucyjny jednoznacznie
przesądził, że
niż przewidujący obowiązek
Konstytucyjnym, rozumiany w sposób inny,
niezwłocznego
odebrania
ślubowania
od
"art. 21 ust. 1 ustawy o Trybunale
sędziego Trybunału
niezgodny z art. 194 ust. 1 Konstytucji". Po drugie, ustawa
zasadę,
orzekanie przez
skład należy rozumieć
Trybunał
Konstytucyjny w
co najmniej trzynastu
Prezydenta RP
wybranego przez Sejm, jest
nowelizująca wprowadziła,
pełnym składzie,
sędziów Trybunału
44 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez
przy czym przez
posiedzeń
terminy rozpraw albo
wnioski, wyznaczane
ustawę nowelizującą).
są według kolejności wpływu
spraw do
uczestnikom
składzie
może odbyć się wcześniej niż
postępowania
- po
nowelizującej
upływie
stanowią,
postępowaniach
nowelizującej.
składzie,
6
po
Trybunału
3
miesięcy
przewiduje,
od dnia
że
wszczętych,
Przepisy
opisane
lecz
przejściowe
wyżej
zasady
niezakończonych
że
doręczenia
zawiadomienia o jej terminie, a dla spraw orzekanych w
miesięcy.
są
Konstytucyjnego, a
ustawę nowelizującą
upływie
Po
ustawę
niejawnych, na których rozpoznawane
art. 87 ust. 2 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez
rozprawa nie
pełny
Konstytucyjnego (vide art.
trzecie, zgodnie z art. 80 ust. 2 ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez
nowelizującą,
jako
pełnym
przewidziane w art. 2 ustawy
mają
przed
zastosowanie
wejściem
w
także
życie
w
ustawy
Po czwarte, w sprawach, w których Trybunał Konstytucyjny orzeka w pełnym
wymagana jest
większość
kwalifikowana dwóch trzecich
Konstytucja RP w art. 190 ust. 2 wyraźnie
określa, że
głosów,
mimo
że
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego
8
zapadają większością głosów,
zwykła.
Po piąte, art. 5 ustawy nowelizującej
ogłoszenia,
że może chodzić
bez wskazania,
spowodował, że
większość inną niż
tu o
ustawa weszła w życie z dniem
bez zachowania wymaganego przez art. 2 Konstytucji RP odpowiedniego okresu
vacatio legis.
15.
Łączny
skutek opisanych wyżej czynników jest taki,
może zbadać
obowiązków.
Taka sytuacja nie
Konstytucyjny nie tylko nie
ustawę nowelizującą
w trybie przewidzianym przez
ponadto w ogóle nie jest w stanie
że Trybunał
wykonywać większości
może być
zaakceptowana w
postanowień,
ale
swoich konstytucyjnych
świetle
praworządności, podziału władzy, niezależności sądownictwa,
jej
konstytucyjnych zasad
demokratycznego
państwa
prawnego oraz prawa do sądu.
16. Wszyscy Wnioskodawcy dostrzegli problem
nowelizującej,
na podstawie ustawy
która
związany
ze stanem prawnym ukształtowanym
rozpoczęła
swoje
opublikowania w Dzienniku Ustaw RP. I Prezes SN
działając
Konstytucyjny,
obowiązywanie
wniosła
w dniu jej
o to, aby
na podstawie art. 8 ust. 2 i 188 Konstytucji RP,
wydał
Trybunał
orzeczenie w
przedmiocie wniosku na podstawie przepisów ustawy o TK w brzmieniu ustawy o TKsprzed
zaskarżoną ustawą nowelizującą.
nowelizacji dokonanej
SN
stwierdziła, że
"skoro ustawodawca pozbawia
W uzasadnieniu wniosku I Prezes
Trybunał
Konstytucyjny zdolności orzekania
o konkretnej ustawie, a mianowicie o ustawie zmieniającej zasadniczo sposób funkcjonowania
Trybunału
Konstytucyjnego, to tego rodzaju
demokratycznym
państwie
nowelizująca
może
nie
prawnym,
zatem
działanie
ponieważ
korzystać
jest
nie
może korzystać
obejściem
z domniemania
art. 188 Konstytucji. Ustawa
zgodności
z
Konstytucją
jej ogłoszenia w organie publikacyjnym, gdyż inaczej obejście Konstytucji
w
porządku
stosuje
z ochrony w
byłoby
od momentu
akceptowane
prawnym. W tej sytuacji, skoro przepisy Konstytucji zgodnie z jej art. 8 ust. 2,
się bezpośrednio, Trybunał
ustalić własną
kompetencję
Konstytucyjny na podstawie art. 188 Konstytucji
do orzekania w przedmiocie ustawy
nowelizującej
podstawie przepisów tej ustawy, lecz na podstawie przepisów dotychczasowych,
może
nie na
niezależnie
od
tego, że stosowanie przepisów dotychczasowych ustawa nowelizująca wyłącza. Środkiem
pozwalającym
zapobiec
rażącemu
naruszeniu art. 8 ust. l w związku z art. 188 Konstytucji RP
jest rozpoznanie niniejszego wniosku na podstawie przepisów ustawy o Trybunale
Konstytucyjnym
uznać
według
stanu sprzed zmiany przewidzianej w ustawie
za sprzeczne z
funkcjonowania
zgodności
Trybunału
zasadą
demokratycznego
Konstytucyjnego do
reguł
państwa
nowelizującej. Należy
prawnego
dostosowanie
przewidzianych w ustawie, której
z Konstytucją RP Trybunał nie może ocenić zanim ustawa ta wejdzie w życie".
9
17. Grupa
posłów
na Sejm RP VIII kadencji - Wnioskodawca w sprawie zarejestrowanej pod
sygn. akt K 48/15 -
zwróciła się
o "rozpoznanie niniejszego wniosku w
dotychczasową procedurę określoną
oparciu o
nowelizującej.
że
Oznacza to,
obalenie domniemania
urzędu są niezawiśli
konstytucyjności
Trybunał
stosowania niekonstytucyjnego przepisu przez
właściwym
organem
tym
do orzekania w sprawach
może badać każdą ustawę uchwaloną
kognicji
Trybunału".
sędziowie
non est
podlegają
obrotu (zob. K Gonera, E.
powinno
ustaw z
że
tylko Konstytucji.
prowadzić
do odmowy
Trybunał jest jedynym
Konstytucją
z
ograniczyć
mogą jednocześnie traktować
aktu, nawet jeśli jeszcze formalnie nie
Łętowska, Artykuł
związku
iw
"skoro zgodnie z art. 195 ust. 1 Konstytucji,
tylko Konstytucji, to nie
wyraźnej niekonstytucyjności
podlegają
i
Konstytucyjny.
zgodności
sędziowie Trybunału
przez Sejm. Sejm nie jest władny ustawą
Dodatkowo wskazano,
konstytucyjni
konstytucyjności zaskarżonych
Z mocy art. 195 ust. l Konstytucji,
Konstytucyjnego w sprawowaniu swojego
w
przepisami Ustawy o TK w dotychczasowym
brzmieniu z uwagi na oczywisty brak możliwości domniemania
przepisów Ustawy
pełnym składzie,
usunięto
per
go z
190 Konstytucji i jego konsekwencje w praktyce
sądowej, Państwo
i Prawo z. 1/2003, s. 14), a nawet wówczas, gdy jeszcze formalnie nie
orzeczono o jego
niekonstytucyjności. Należy
gwarancję wynikającą
z art. 8 ust. 2 Konstytucji.
powinno w przedmiotowej sytuacji
powinna
powinno
być samoistną podstawą
zaś
Bezpośrednie
przybrać formę
orzekania przez
ulegać wątpliwości, że Trybunał
norm konstytucyjnych,
w tym zakresie
sprzeczne z
wiążą Trybunału. Należy podkreślić, że
mieć również
względzie
stosowanie Konstytucji
może
i
stosowania samoistnego. Konstytucja
Trybunał.
Z uwagi na
w niniejszej sprawie powinien
ustawą zasadniczą
TK ma
na
kompetencję
powyższe,
orzekać
przepisy Ustawy
nie
na podstawie
nowelizującej
nie
do orzekania w sprawie zgodności
z Konstytucją każdej ustawy, zaś Sejm nie może tej kompetencji ograniczać ustawą zwykłą".
18. Podobne stanowisko zajęła także Grupa posłów na Sejm RP VIII kadencji- Wnioskodawca w
sprawie zarejestrowanej pod sygn. akt K 1/16 -
aby
Trybunał
Konstytucyjny-
działając
art. 195 ust. 1 Konstytucji RP-
rozpoznał
Trybunał
"Wnioskodawca wnosi ponadto,
na podstawie art. 188 pkt l w związku z art. 8 ust. 2 i
stosowane przepisy Konstytucji RP oraz
Nowelizacji. Tym samym, by
wskazując:
niniejszy wniosek w oparciu o
ustawę
o TK w brzmieniu sprzed
Konstytucyjny przy orzekaniu nie
Nowelizacji. Niniejszy wniosek Wnioskodawca uzasadnia tym,
przedmiotem kontroli konstytucyjności,
stwierdzenie
niekonstytucyjności,
więc
ich
uwzględnienie
prowadziłoby
wejścia
stosował
w
życie
przepisów
przepisy Nowelizacji
są
przy wyrokowaniu, a następnie
do wydania orzeczenia na podstawie
niekonstytucyjnych przepisów. Istnieje ponadto wysokie ryzyko,
działający
że
bezpośrednio
że Trybunał
Konstytucyjny
na podstawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym w brzmieniu nadanym
Nowelizacją
utraci możliwość rzetelnego realizowania jego kompetencji określonych wart. 79,
art.188 pkt l- 4 oraz art.193 Konstytucji RP".
lO
19.
Tożsamej treści żądanie odnośnie
do zbadania ustawy
nowelizującej
z
pominięciem
jej
przepisów złożyła w swoim wniosku KRS, będąca Wnioskodawcą w sprawie zarejestrowanej
pod sygn. akt K 4/16. Z kolei RPO, we wniosku zarejestrowanym pod sygn. akt K 2/16
zauważył, że "wejście
powyżej
życie
w
bez wymaganego okresu dostosowawczego -jak wykazano
- niekonstytucyjnej ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym powoduje,
że Trybunał
Konstytucyjny nie
może orzekać
na jej podstawie.
Każde
orzeczenie wydane na
podstawie znowelizowanych przepisów prowadziłoby bowiem do naruszenia Konstytucji". RPO
uważa,
że
"ustawa korzysta z domniemania
zaskarżenia
przez
do
Trybunału
podlegają
"tylko Konstytucji". Oznacza to,
bowiem z mocy art. 195 ust. 1 Konstytucji RP
że sędzia Trybunału
Konstytucją zobowiązany
jest
urzędu
sędziów Trybunału.
Konstytucyjnego nie ma zastosowania do
ci w zakresie orzekania
ustawy z
jednak w momencie jej
Konstytucyjnego, to domniemanie w zakresie sprawowania
sędziego Trybunału
Sędziowie
konstytucyjności,
Konstytucyjnego
kontrolując zgodność
stosować Konstytucję bezpośrednio
[art. 8 ust. 2
Konstytucji RP). W przypadku ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym wcale nie
oznacza to potrzeby odmowy zastosowania
całej
ustawy. W ocenie Rzecznika Praw
Obywatelskich wystarczy w tej sprawie odmowa zastosowania art. 5 tej ustawy, który stanowi,
że
ustawa wchodzi w życie z dniem
potrzeby
dogłębnej
ogłoszenia.
analizy prawnej, jest przepisem niekonstytucyjnym.
wprowadzony do obrotu prawnego w celu
zgodności
zbadania
nowelizującej.
Przepis ten, ( ...),już na pierwszy "rzut oka·: bez
Konstytucją
z
Został
uniemożliwienia Trybunałowi
rozwiązań
poszczególnych
Konstytucyjnemu
zawartych w ustawie
Odmowa na podstawie art. 195 ust. 1 Konstytucji RP zastosowania art. 5 ustawy
o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym otwiera zaś drogę do zbadania
tej ustawy z
on ponadto
Konstytucją
zgodności całej
na podstawie dotychczasowych przepisów regulujących postępowanie
przed Trybunałem Konstytucyjnym".
20. NRA
pełni
w
podziela
konstytucyjności
ustawy
nowelizującej
trafnie wskazuje RPO - z
chwili
wejścia
w
skutek prawny:
dokonanej
mocą
uniemożliwia
podziela
życie
stanowisko
pominięciem
ustawy
pozbawić
z
Wnioskodawców
pominięciem
pełnienie
argumentację
że
funkcji przez konstytucyjny organ
Wnioskodawców
odnośnie
do
wykładni
zwłaszcza
spowodować
możliwości
ustawy z 22 grudnia 2015 r. Ze względu na to,
zbadania
- jak
niekonstytucyjną regulację
za zadanie
Konstytucyjny
konieczności
jej przepisów, a
jej art. S, który przez
nowelizującej, miał
Trybunał
o
jeden tylko
zbadania nowelizacji
proponowane rozwiązanie
władzy sądowniczej,
,NRA
art. 8 ust. 2 w zw. z art. 195
ust. 1 Konstytucji RP. Norma wyprowadzona z tych przepisów uprawnia
Trybunał
Konstytucyjny do orzekania wprost na podstawie przepisów Konstytucji RP, z
pominięciem
przepisów ustawy nowelizującej.
11
21. Niezależnie od
powyższego,
pominięcia
uwarunkowany powód do
nowelizującej
wskazać
NRA pragnie
Trybunał
przez
także
na inny, konstytucyjnie
Konstytucyjny przepisów ustawy
zastrzegając jednocześnie, że
przy rozpoznaniu sprawy K 47/15
powód ten
nie jest sprzeczny z argumentacją opartą o treść art. 8 oraz art. 195 Konstytucji RP.
międzynarodowa,
22. Zgodnie z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP, ratyfikowana umowa
ogłoszeniu
w Dzienniku Ustaw RP, stanowi
bezpośrednio
Artykuł
stosowana, chyba
że
część
krajowego
jej stosowanie jest
uzależnione
że
91 ust. 2 Konstytucji RP stanowi natomiast,
uprzednią zgodą wyrażoną
ratyfikowana za
porządku
prawnego i jest
od wydania ustawy.
umowa
międzynarodowa
w ustawie (dalej: "umowa międzynarodowa")
ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
art. 91 ust. 2 Konstytucji RP konstrukcja
ustawą
"pierwszeństwa"
ma doniosłe konsekwencje praktyczne, które
"pierwszeństwa"
23. Po pierwsze, skutek
po jej
umowy
można ująć
międzynarodowej
w
przed
w następujący sposób.
międzynarodowej
umowy
Określona
przed
ustawą
jest
konstrukcyjnie odmienny od regulacji zawartej w art. 188 pkt 2 Konstytucji RP. Ten ostatni
przepis przewiduje kompetencję Trybunału Konstytucyjnego do badania zgodności ustawy z
ratyfikowaną umową międzynarodową,
wyrażonej
wymagała
której ratyfikacja
uprzedniej zgody
w ustawie. Tryb przewidziany w art. 188 pkt 2 Konstytucji RP ma jednak
zastosowanie wtedy, gdy wnioskodawca lub
zgodność
zakwestionuje
prawa
sąd
wewnętrznego
występujący
z umową
z pytaniem prawnym
międzynarodową,
wskazując
przepis lub przepisy tej ostatniej jako wzorzec kontroli. W takiej sytuacji
Konstytucyjny bada
zgodność
ustawy z umową
międzynarodową
Trybunał
w taki sam sposób, w jaki
bada zgodność ustawy z Konstytucją RP.
24. Po drugie,
wynikający
z art. 91 ust. 2 Konstytucji RP skutek
"pierwszeństwa"
międzynarodowej
pozwala natomiast - bez formalnego eliminowania sprzecznej z
międzynarodową
ustawy z
procesie
stosowania
międzynarodowej
porządku
prawa.
Konstytucyjny), ma prawo i
rozpoznawanej
sprawy,
międzynarodowej
Wojewódzkiego
SA/Gl 760/11).
postępowanie,
rzecz
organ
obowiązek
jeżeli
ujawni
Sądu
Inaczej
że każdy
oznacza,
prawnego - na
władzy
pominięcie
ujmując,
porównanie
może mieć
to jest gdy organ lub
sąd
"pierwszeństwo"
umowy
także Trybunał
odmowy zastosowania przepisu ustawy w toku
nieusuwalną
to
umową
normy ustawowej w
publicznej (a zatem
przepisu
sprzeczność
Administracyjnego w Gliwicach z 27
Pominięcie
umowy
ustawy
z przepisem
umowy
(por.
przykładowo
wyrok
września
2011 roku, sygn. akt I
miejsce zarówno w orzeczeniu
wydaje merytoryczne
rozstrzygnięcie
normy traktatowej, z pominięciem prawa krajowego, jak i w toku
kończącym
na podstawie
postępowania
i przed
12
wyrokowaniem, gdy stwierdzona
sprzeczność między ustawą
a
umową międzynarodową
stoi na przeszkodzie procedowaniu.
25. Po trzecie, z dobrodziejstwa
(pominąć należy
"pierwszeństwa" mogą skorzystać
regulację wynikającą
w tym miejscu
jedynie normy traktatowe
z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP).
Konstytucja RP nie przewiduje natomiast analogicznego skutku
"pierwszeństwa"
przepisów
Konstytucji RP w przypadku kolizji normy ustawowej z ustawą zasadniczą.
26.
Powyższe
Trybunału
znajduje potwierdzenie w orzecznictwie
postanowieniu
pełnego składu Trybunału
Konstytucyjnego. W
Konstytucyjnego z dnia 19 grudnia 2006 r. (sygn.
akt P 37/05, OTK-A 2006/11/177), Trybunał Konstytucyjny wyraził pogląd,
2 Konstytucji RP wpisany
został
normami prawa wewnętrznego.
nadrzędności
kontroli
wart. 91 ust.
podstawowy mechanizm usuwania ewentualnych kolizji z
Sytuując
międzynarodowe
umowy
stworzył
w stosunku do ustaw, ustrajodawca
legalności
że
przepisów ustaw z punktu widzenia ich
w pozycji hierarchicznej
wprawdzie
zgodności
również
pole do
z ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w
ustawie (art. 188 pkt 2 Konstytucji RP), ale zasadniczo
usuwaniu kolizji norm krajowych i
międzynarodowych
należy przyznać preferencję
na poziomie stosowania prawa,
który to mechanizm jest bardziej operatywny i elastyczniejszy
legalności
"pierwszeństwa"
uzupełniających.
założenia, że
umowy
międzynarodowej
przed
możliwa
konstytucyjności.
"pierwszeństwa"
zasadą skargowości.
sprawy, poddaje pod
międzynarodowych
Konstytucyjny,
do
pominięcia
uniemożliwiają
podjęcia
wymaga
argumentacja
dwóch
uwag
wychodząca
Po drugie, wykorzystanie przez
z
NRA,
mając
rozwagę także możliwość
badając zgodność
jako
zaskarżenia określony
na celu przedstawienie
Konstytucyjnemu
wyłącznie
Trybunał
na etapie rozpoznawania sprawy, a przed
wyrokowaniem, nie oznacza orzeczenia ponad zakres
służąc Trybunałowi
się
do konstrukcji
odmowa zastosowania przepisów ustawy przed formalnym
domniemania ich
Konstytucyjny koncepcji
odwołującej się
ustawą
Po pierwsze, bezprzedmiotowa staje
nie jest
przełamaniem
sprawie,
formalna kontrola
sprawowana przez Trybunał Konstytucyjny.
27. Zastosowanie w niniejszej sprawie opisanej koncepcji
zgodnie z
niż
narzędzia
pomocą
własnego
we wnioskach,
stanowiska w
przy wszechstronnym zbadaniu
wykorzystania norm
prawnego,
dzięki
dotyczących
któremu
umów
Trybunał
ustawy nowelizującej z Konstytucją RP, uprawniony będzie
w toku procedowania tych przepisów ustawy
mu: wyznaczenie
składu orzekającego złożonego
decyzji o skierowaniu sprawy na
rozprawę
nowelizującej,
z dwunastu
z pominięciem trybu
które
sędziów,
określonego
wart.
13
80 ust. 2 ustawy o TK oraz warunku kwalifikowanej
większości głosów
do wydania wyroku,
przewidzianego wart. 99 ust. 1 ustawy o TK.
zgodności
Stanowisko NRA w przedmiocie
Konstytucją
28.
ślad
w
z przepisami Konstytucji RP, NRA pragnie w pierwszej
całości
wynikającą
kolejności
za wnioskiem I Prezes SN, wnioskami Grup posłów na Sejm RP VIII kadencji
oraz wnioskami RPO i KRS,
jest w
z
dotyczących niezgodności
podniesionych przez Wnioskodawców zarzutów
nowelizującej
wskazać,
nowelizującej
RP
Odnosząc się
ustawy
przepisów ustawy
że
ustawa
nowelizująca, już
zasadą
niezgodna co najmniej z
z art. 2 Konstytucji RP,
zasadą
zasadą trójpodziału władzy wynikającą
ze
względu
na tryb jej uchwalenia,
demokratycznego
legalizmu
wynikającą
państwa
prawnego
z art. 7 Konstytucji RP,
z art. 10 Konstytucji RP oraz
zasadą
rozpatrywania
projektów ustaw w trzech czytaniach, wynikającą z art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.
29. Prace nad
ustawą nowelizacyjną były
szczegółowo
prowadzone w niezwykle
pośpieszny
sposób, opisany
przez Wnioskodawców w niniejszej sprawie. Zarówno tempo procedowania
nad projektem ustawy, jak i pory, w których toczyły się prace legislacyjne nad projektem, jak
i sposób prowadzenia debaty parlamentarnej nad projektem (zarówno w Komisjach - ze
szczególnym uwzględnieniem reasumpcji głosowania w przedmiocie przerwy w posiedzeniu
Komisji Ustawodawczej, jak i na posiedzeniach plenarnych)
wątpliwości
właściwych
w
piśmie
pod
względem
budzą
bardzo
poszanowania podstawowych standardów demokratycznych,
nowoczesnym, europejskim
państwom.
z dnia 22 grudnia 2015 r., NRA
Jeszcze na etapie prac parlamentarnych,
wezwała Marszałka
Sejmu RP do wstrzymania
procedowania projektu ustawy w II i III czytaniach oraz przeprowadzenia
projektem ustawy
nowelizującej,
podmiotom - KRS i
poważne
Sądowi
głosowania
nad
w celu zagwarantowania uprawnionym do tego
Najwyższemu,
także
a
przedstawicielom
społeczeństwa
obywatelskiego, przedstawienia stanowiska do projektu ustawy i przyjętych dzień wcześniej
(tj. 21 grudnia 2015 r.) poprawek, które w
pierwotnego uregulowania projektu i
wątpliwości
ujawnił, że
rodziły,
znaczący
ze
sposób
względu
na
wykroczyły
swą treść,
konstytucyjnel. Dalszy przebieg prac legislacyjnych nad
uprawione podmioty w istocie pozbawione
merytorycznego stanowiska w sprawie ze
względu
na
bardzo
poważne
ustawą nowelizującą
zostały możliwości
zgłoszone
poza zakres
przedstawienia
poprawki do projektu,
zaś
l Opinia NRA z dnia 22 grudnia 2015 r. jest dostępna pod adresem: http:/ jwww.adwokatura.pljz-zycianrajopinia-nra-nt-poprawek-do-nowelizacji-ustawy-o-tk/
14
parlamentarzyści
pozbawieni
zostali
możliwości
przeprowadzenia
efektywnej
merytorycznej debaty nad projektem ustawy.
30.
Biorąc
uwagę
pod
zgłoszonymi
zakres zmian wprowadzonych 19 poprawkami
do projektu
ustawy w dniu 21 grudnia 201S r., a w szczególności przez poprawki nr 2, S, 6 i 7,
się
do art. 1 pkt 2, pkt S, pkt 7 i 8 ustawy
nowelizującej,
zauważa, że
ustawy z drukiem sejmowym nr 122, NRA
że
szeroki,
mieścił się
nie
pojęciu
w
oraz
porównując
czytaniom, wymaganym przez art. 119 ust. 1 Konstytucji RP. Zakres
zgłoszonych
powinny
włączone
był
był
na tyle
poddany trzem
nowości
legislacyjnej w
i przyjętych na posiedzeniu sejmowej Komisji Ustawodawczej z dnia 22 grudnia
201S r. poprawkach do projektu ustawy
objęte
uchwalony tekst
zakres tych poprawek
"poprawka", a co za tym idzie nie
odnoszące
stanowić
przedmiot
nowelizującej był
że
tak obszerny,
odrębnego postępowania
kwestie nimi
i nie powinny
do prac Komisji Ustawodawczej w sposób, jaki
miało
zostać były
to miejsce przy
procedowaniu ustawy nowelizującej.
31. Ostatecznie, w ocenie NRA nie sposób
stwierdzić,
procedowany pierwotnie pod numerem druku 122, a
spełniał
by projekt ustawy
następnie
nowelizującej,
pod numerem 144, w ogóle
wymóg poddania projektu ustawy trzem czytaniom w takim rozumieniu, jakie nadał
Trybunał
tej normie
nowelizującej
z
Konstytucyjny. W ocenie NRA
Konstytucją
RP ze
względu
przesądza
to o
niezgodności
ustawy
wadliwy tryb jej uchwalenia i niedochowanie
standardów stawianych procesowi legislacyjnemu przez przepisy Konstytucji RP. Na
marginesie, w
ślad
sprawie NRA
za argumentami przedstawionymi przez Wnioskodawców w niniejszej
podkreśla,
że
nowelizującej
projekt ustawy
nie
został
zaopatrzony w
odpowiednie, rzetelne uzasadnienie.
32. NRA przypomina,
wysłowiona
że
w
myśl
dotychczasowego orzecznictwa
Trybunału
czytań
w art. 119 ust. 1 Konstytucji RP zasada trzech
Konstytucyjnego,
"nie powinna
być
rozumiana w sposób czysto formalny, tzn. jako wymaganie trzykrotnego rozpatrywania tak
samo oznaczonego projektu ustawy. Taka interpretacja
przepisu,
którą
bez
wątpienia było dążenie
ustawodawczego i wyeliminowanie
do dalej
możliwości
byłaby
sprzeczna z ratio legis tego
idącego
sformalizowania procesu
wprowadzenia w drodze regulaminowej
znanego w polskim prawie parlamentarnym mniej skomplikowanego systemu dwóch
Celem, któremu
służy
zasada trzech
czytań,
jest
możliwie
najbardziej
dokładne
czytań.
i wnikliwe
rozpatrzenie projektu ustawy, a w konsekwencji wyeliminowanie ryzyka niedopracowania lub
przypadkowości
przyjmowanych w toku prac ustawodawczych
widzieć należy także
sprawności.
w
Przy takim
kontekście dążenia
do zapewnienia
założeniu stwierdzić należy, że
rozwiązań. Rozwiązanie
działalności
zasada trzech
to
Sejmu
większej
czytań
oznacza
15
konieczność
trzykrotnego rozpatrywania przez Sejm tego samego projektu ustawy w sensie
merytorycznym, a nie tylko technicznym. Musi zatem
oczywiście
rozpatrywanego projektu, czego
trzech
czytań byłaby
formie
miał być
w
należałoby
swym zakresem od "projektu
Trybunału
33.
sytuację,
od
powyższego,
zmieniający
o TK, art. 1 pkt 12
komisję,
zgodnie z
a stanowiący przedmiot II czytania, tak różni
wyjściowego': że jest
w
ślad
za
to w istocie inny projekt ustawy." (wyrok
argumentacją przedstawioną
że
przez Wnioskodawców
przepisy ustawy nowelizującej, to jest art.
art. 44 ust. 3 ustawy o TK, art. 1 pkt 10 zmieniający art. 80 ust 2 ustawy
zmieniający
art. 87 ust. 2 ustawy o TK, art. 1 pkt 14
ust. 1 ustawy o TK oraz art. 5 ustawy nowelizującej
prawnego
wynikającą
przedłożony
gdy projekt ustawy,
w niniejszej sprawie, NRA zwraca także uwagę,
państwa
w sposób skrajny. Zasada
Konstytucyjnego z dnia 24 marca 2004, sygn. akt K 37 /03).
Niezależnie
1 pkt 9,
tożsamość"
pozbawiona sensu, gdyby jeden projekt ustawy w niezmienionej
regulaminem Sejmu przez odpowiednią
się
należy rozumieć
"zakresowa
trzykrotnie rozpatrywany przez Sejm. jednakże za naruszenie art. 119 ust. 1
uznać
Konstytucji
części
nie
występować
wynikającą
realizacji prawa do
zasadą
zasadą odrębności
i
z art. 173 Konstytucji RP, a nade wszystko
sądu,
art. 99
niezgodne z zasadą demokratycznego
z art. 2 Konstytucji RP,
z art. 10 ust. 2 Konstytucji RP,
sądowniczej wynikającej
są
zmieniający
trójpodziału władzy
niezależności władzy
zagrażają
efektywnej
gwarantowanego przez art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1
Konwencji oraz art. 14 ust. 1 MPPOiP oraz art. 47 KPP.
każdemu
34. Art. 45 ust. 1 Konstytucji RP gwarantuje
rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej
niezawisły sąd.
zwłoki
prawo do sprawiedliwego i jawnego
przez
właściwy, niezależny,
Z kolei art. 6 ust. 1 Konwencji przewiduje,
sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w
niezawisły
i bezstronny
obowiązkach
sąd
ustanowiony
ustawą
o charakterze cywilnym albo o
przeciwko niemu sprawie karnej.
Szerszą formułę, ponieważ
nie
art. 4 7 KPP, zgodnie z którym
jego sprawy w
rozsądnym
każdy
rozsądnym
ma prawo do
terminie przez
przy rozstrzyganiu o jego prawach i
zasadności każdego oskarżenia
Tożsamej treści regulację
ograniczoną
że każdy
bezstronny i
w wytoczonej
zawiera art. 14 ust. 1 MPPOiP.
jedynie do spraw cywilnych i karnych, zawiera
ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia
niezawisły
terminie przez
i bezstronny
sąd
ustanowiony
uprzednio na mocy ustawy.
35. W ocenie NRA, przepisy ustawy
ustawy o TK, art. 1 pkt 10
nowelizującej,
zmieniający
zmieniający
art. 44 ust. 3
art. 80 ust. 2 ustawy o TK, art. 1 pkt 12
art. 87 ust. 2 ustawy o TK, art. 1 pkt 14
ustawy
to jest art. 1 pkt 9
zmieniający
nowelizującej zawierają rozwiązania
zmieniający
art. 99 ust. 1 ustawy o TK oraz art. 5
sprzeczne nie tylko z przepisami Konstytucji
16
również
RP, ale
ze wskazanymi
komponenty prawa do
sądu.
wyżej
regulacjami
międzynarodowymi
międzynarodowych
W regulacjach
określającymi
prawo do
sądu
jest
rozumiane podobnie jak ma to miejsce na gruncie art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, tj. jako prawo
dostępu
do
sądu,
jako
sprawiedliwość
proceduralna i prawo do wykonania wyroku (w
sprawach cywilnych), względnie jako prawo
dostępu
do
sądu,
jako gwarancje organizacyjne
(niezależny i bezstronny sąd ustanowiony ustawą) oraz gwarancje rzetelnego
sądu
w szerszym znaczeniu2 • Oczywistym elementem prawa do
sprawy bez nieuzasadnionej
zwłoki
postępowania
jest prawo do rozpoznania
oraz prawo do rozpatrzenia sprawy w sensie
merytorycznym przez odpowiedni sąd.
36. Z orzecznictwa Europejskiego
wynika,
jeżeli
że
Trybunału
Praw
Człowieka
art. 6 Konwencji znajduje zastosowanie
wynik sprawy
może mieć wpływ
także
do
w Strasburgu (dalej: "ETPCz")
sądownictwa
na prawa cywilne lub
konstytucyjnego,
zasadność oskarżenia
w
sprawie karnej (Ruiz Mateos v. Hiszpania, wyrok ETPCz z 23 czerwca 1993 roku, skarga nr
12952/87, § 59 wyroku, Mianowicz v. RFN, wyrok ETPCz z 18
skarga nr 42505/98, § 45 wyroku)3. Co więcej, z uwagi na to,
uprawniony do zadania pytania prejudycjalnego
października
że Trybunał
Konstytucyjny jest
Trybunałowi Sprawiedliwości
podstawie art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, ustawa
spełnia
mają
warunek
określony
2010 roku,
UE na
nowelizująca
wart. 51 KPP, zgodnie z którym "postanowienia niniejszej Karty
zastosowanie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii przy poszanowaniu
zasady
pomocniczości
oraz do
Państw Członkowskich wyłącznie
one prawo Unii"4. Z powyższego wynika zatem,
że
art. 4 7 KPP
w zakresie, w jakim
także może stanowić
stosują
wzorzec
kontroli przy ocenie ustawy nowelizującej, przy czym prawa i wolności gwarantowane przez
KPP powinny
być
rozumiane tak samo jak w przypadku
odpowiadających
im regulacji
Konwencji.
37. Zdaniem NRA, ustawa
nowelizująca
narusza prawo do
sądu
w rozumieniu art. 45 ust.
1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1 Konwencji, art. 14 ust. 1 MPPOiP oraz art. 47 KPP,
ponieważ paraliżując pracę Trybunału
w
niemożliwym
Konstytucyjnego uniemożliwia lub co najmniej
do zaakceptowania stopniu utrudnia obywatelom skorzystanie
z ochrony prawnej przed sądem konstytucyjnym.
z Por. Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Komentarz pod. red. L.
Garlickiego, Warszawa 2010, s. 248-249
3 "La Caur rappel/e que d'apres sa jurisprudence canstante, une pracedure releve de l'article 6 § 1 de la
Canventian, meme si elle se deroule devant une juridictian canstitutiannel/e, si san issue est determinante
paur des draits au obligatians de caractere civil".
4 Trybunał Konstytucyjny w 2015 roku skorzystał z możliwości przewidzianej przez art. 267 TFUE,
kierując do Trybunału Sprawiedliwości UE pytanie prejudycjalne o legalność wtórnego prawa UE
(postanowienie TK z 7lipca 2015 roku w sprawie K 61/13, ZU. 2015/?A/103).
17
38. Ustawa
nowelizująca,
z mocy art. 1 pkt 10,
dodała
do
obowiązującej
ustawy o TK art. 80 ust.
2, zgodnie z którym "terminy rozpraw albo posiedzeń niejawnych, na których rozpatrywane są
są według kolejności wpływu
wnioski, wyznaczane
mocy art. 80 ust. 2 ustawy o TK
spraw do
Trybunału
zasługującej
obowiązek
spraw do
wyznaczania rozpraw w
może uniemożliwić
Konstytucyjnego
rozstrzygnięcie,
na szczególnie pilne
obywatela zainteresowanego zbadaniem
Trybunału".
ze
pytań
prawnych, które
mogą zostać
pominięciem kolejności wpływu.
(posiedzeń
rozpraw
wpływu
Jednak, jak
pytań
wpływu
prawnych, co powoduje,
wewnętrzną sprzeczność.
sformułowany
Tak
39.
Odnośnie
do art. 1 pkt 10,
podkreśla, że
spraw wedle
do
sądu
prawa
spraw do
nakazanie
przepis sprawia,
Konstytucyjnego.
dodającego
art. 80 ust. 2 do
kolejności wpływu
jest
także
ale
wnioski nie z
termin
kolejnością
również
skarg
że
będą
lege non distinguente
według
rozpoznawane
obowiązującej
ustawy o TK, NRA
Konstytucyjnemu rozpatrywania kierowanych
rozwiązaniem zagrażającym
i rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
jednostki,
są
powiązał
art. 80 ust. 2 ustawy o TK zawiera
Trybunału
Trybunałowi
niego
skarg konstytucyjnych i
RPO, ustawodawca
wnioski kierowane przez wszystkie uprawione podmioty
kolejności wpływu
względem
wszystkich spraw, a więc
że
dla interesów
przez Trybunał Konstytucyjny z
niejawnych), na których rozpoznawane
tych wniosków, lecz z kolejnością
konstytucyjnych i
zauważa
wagę
zwrócił słusznie uwagę, że
dotyczących
rozstrzygnięte
z pozoru
na
zastosowanego
prawa. W uzasadnieniu wniosku z dnia 8 stycznia 2015 r. RPO
ww. przepis nie obejmuje swoim zakresem spraw
kolejności wpływu
wydanie orzeczenia w sprawie
względu
konstytucyjności
Wprowadzony z
rozwiązaniem
niezapewniającym państwu bezpieczeństwa
zwłoki,
doń
nie tylko realizacji prawa
w rozumieniu fundamentalnego
racjonalności,
pozbawionym
w sytuacji, gdy konieczne stanie
a
się
nawet
wydanie
przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia spoza katalogu wymienionego wart. 188 pkt 1-3 i
S Konstytucji RP,
dotyczącego
zgodności
Prezydenta RP, orzeczenia o
politycznych
czy
urzędu
przez
działalności
partii
stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu
rozstrzygnięcia
Konstytucją
z
sporu
RP celów lub
kompetencyjnego
pomiędzy
centralnymi
konstytucyjnymi organami państwa.
40. NRA zwraca uwagę,
że
szanując niezależność
w sposób
ustawodawca,
i
także
konstytucyjnego,
myśl
nakazując
kolejności określonej
od strony praktycznej,
zarządzanie
w
odrębność władzy sądowniczej
działania sądu
niego spraw zgodnie w
postępując
wpływającymi
zasady trójpodziału władz, a nadto
nie jest uprawniony do ingerowania
mu procedowanie
z góry przez
ustawodawcę. Rozwiązanie
uniemożliwia Trybunałowi
sprawami oraz
wpływających
uniemożliwia
do
takie,
Konstytucyjnemu racjonalne
w)ldanie przez
Trybunał
18
bądź
Konstytucyjny orzeczenia w sytuacjach pilnych,
nawet kryzysowych z punku widzenia
ochrony interesów państwa.
41. Poza
hierarchiczną kontrolą
norm przepisów prawa powszechnie
podstawie art. 188 pkt 4 Konstytucji RP,
zgodności
Konstytucją
z
celów lub
Trybunał
działalności
państwa,
urzędu
sprawowaniu
złożenie
a nadto w
myśl
pomiędzy
postępowania
Prezydenta RP. Wymienione
Konstytucyjny
obowiązku
przeszkodę
inicjowane
Trybunał
wpływu
nawet w sytuacji, gdy konieczne
ciągłości
zachowania
Konstytucyjny
możliwości
władzy państwowej.
Ponadto,
przyjęte
Przepisy ustawy o TK
decyzją
kolejności
kolejnością
wydanie orzeczenia w celu
w sprawach inicjowanych
może być niezwłoczne
wydanie orzeczenia
naruszającej
prawa i
wolności
ustawodawcy nie powinny
jednostki.
uniemożliwiać
Konstytucyjnemu wydanie orzeczenia w przedmiocie wniosku Prezydenta RP
skierowanego w trybie kontroli prewencyjnej,
życie
w
na
Konstytucyjny orzeczenia w celu natychmiastowego wyeliminowania z
obrotu prawnego niekonstytucyjnej normy,
Trybunałowi
także
w
poprzez
Nałożenie
wydania orzeczenia poza
będzie niezwłoczne
wnioskami uprawionych podmiotów konieczne
Trybunał
są
rozpatrywania spraw (wniosków) wedle
pozbawi
wejście
centralnymi konstytucyjnymi
art. 131 ust. 1 Konstytucji RP stwierdza
wpływu
przez
Konstytucyjny orzeka w sprawie
odpowiedniego wniosku przez uprawnione do tego podmioty.
Trybunał
na
partii politycznych, zgodnie z art. 189
Konstytucji RP rozstrzyga spory kompetencyjne
organami
obowiązującego,
ponieważ może
ustawy uchwalonej przez Sejm RP, z uwagi na
rozpatrzenia przez
Trybunał
to w praktyce
konieczność wcześniejszego
Konstytucyjny innych spraw, które
wniosków kierowanych przez Prezydenta RP do
Trybunału
uniemożliwić
wpłynęły wcześniej.
Na tle
Konstytucyjnego w trybie
kontroli prewencyjnej niewykluczone jest również wystąpienie sytuacji, w której ze względu
na to,
że
Trybunał
Konstytucyjny pozbawiony
będzie
rozpoznania wniosku Prezydenta RP o zbadanie ustawy
Konstytucyjnego,
derogującego
przepisy prawa po
dojdzie do powstania luki prawnej. Z powyższych
Trybunał
Konstytucyjny
kolejnością wpływu,
uniemożliwienia,
42. Ustawa
Trybunał
co
względów
prowadzić może
zmieniła
bądź
ustawa
Trybunału
kilkunastu
miesięcy,
nowelizująca
pozbawia
do znacznego utrudnienia, o ile nie
dotychczasowy art. 44 ustawy o TK
w art. 44 ust. 3 ustawy o TK wymóg, by sprawy rozpoznawane przez
pełnym składzie były
Konstytucyjnego. NRA zwraca
kwalifikowanej
kilku
wyrok
wydania orzeczenia w sprawie rozpoznawanej poza
w art. 1 pkt 9
Konstytucyjny w
Trybunału
może
wykonującej
niezwłocznego
wykonywania jego konstytucyjnych kompetencji.
nowelizująca
wprowadzając
możliwości
upływie
możliwości
może
w praktyce
rozstrzygane przez co najmniej 13
uwagę, że
wprowadzony warunek
całkowicie uniemożliwić Trybunałowi
sędziów
większości
Konstytucyjnemu
19
wydanie wyroku w sprawie, a co za tym idzie - wydanie orzeczenia
wolności
ochrony konstytucyjnych praw i
nałożenie
na
Trybunał
liczącym
co najmniej 13
Konstytucyjny
jakichkolwiek uregulowań,
13-osobowego
niezależnych
Trybunał
obowiązku
sędziów,
mających
uzupełnione
od sądu konstytucyjnego i jego sędziów.
pełnym składzie może,
spraw wedle kolejności wpływu,
stanąć
z punktu widzenia ochrony praw i
że
pełnym składzie
przez wprowadzenie
zastosowanie w sytuacji, w której zbudowanie pełnego,
składu orzekającego okaże się niemożliwe, także
Konstytucyjny w
znaczenie dla
przy tym trzeba,
rozpoznawania spraw w
zostało
nie
Podkreślić
jednostki.
mającego
z przyczyn obiektywnych i
Niemożność
podobnie jak
wydania orzeczenia przez
obowiązek
rozpatrywania
na przeszkodzie wydaniu wyroku w sprawie istotnej
wolności
obywatelskich. Sytuacja taka
wolności
realizacji i efektywnej ochronie wszystkich praw i
może zagrażać
jednostki, gwarantowanych
przepisami Konstytucji RP.
także
43. NRA krytycznie ocenia
nowelizującej, zmieniające
zmiany wprowadzone z mocy art. 1 pkt 12 ustawy
art. 87 ust. 2 ustawy o TK. Zgodnie ze znowelizowanym art. 87
ust. 2 ustawy o TK, "rozprawa nie może
doręczenia
w pełnym
do
sądu
uczestnikom
składzie-
po
postępowania
upływie
odbyć się wcześniej niż
po
upływie
Trybunałowi
od dnia
zawiadomienia o jej terminie, a dla spraw orzekanych
6 miesięcy". Zdaniem NRA,
rozwiązanie
takie godzi w prawo
w aspekcie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
nakazuje
miesięcy
3
się
Konstytucyjnemu wstrzymanie
zwłoki, ponieważ
z wydaniem orzeczenia na
rozprawie przez okres do najmniej 3 bądź nawet 6 miesięcy, co w sposób znaczny, a zarazem
nieuzasadniony, wydłuży postępowanie przed Trybunałem Konstytucyjnym.
44. W ocenie NRA, opartej na praktycznych
pełnomocników
Skarżących
przewidziany w poprzednio
w
postępowaniach
obowiązującym
umożliwiał
racjonalny i odpowiedni,
doświadczeniach
adwokatów występujących w roli
przed
Trybunałem
Konstytucyjnym,
art. 87 ust. 2 ustawy o TK termin 14-dniowy był
należyte
przy tym
przygotowanie
się
do rozprawy.
Zdaniem NRA, decyzja o wyznaczeniu rozprawy i jej terminie powinna każdorazowo
do
składu
orzekającego
Konstytucyjny,
zaś
w
konkretnej
sprawie
rozpoznawanej
przez
należeć
Trybunał
ustawodawca zwykły nie powinien w sposób nieuzasadniony, a co za tym
idzie nieproporcjonalny,
realizacji swoich
ograniczać Trybunału
zadań,
narzucając
Konstytucyjnego w efektywnej i sprawnej
Trybunałowi
Konstytucyjnemu
odległe
terminy
przeprowadzenia rozpraw. Regulacja ta nie znajduje racjonalnego uzasadnienia i pozbawia
Trybunał
Konstytucyjny
rozprawie w sprawach
interesów
ustawy
Państwa,
możliwości
skierowania na
niecierpiących zwłoki,
a
rozprawę
i wydania orzeczenia na
więc ważnych
zarówno dla ochrony
jak i dla ochrony praw i wolności jednostki. Zdaniem NRA, art. 1 pkt 12
nowelizującej
narusza
także
prawo do
sądu
i gwarantowane nim prawo do
20
zwłoki,
rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
także
gwarantowana
zwraca
w
postępowaniach
uwagę, że związane
przed
rozprawą, wydłużenie
zawiadomieniem a
sądem
koniecznością upływu
z
być
którego realizacja powinna
konstytucyjnym. Dodatkowo, NRA
bądź
3
czasu trwania
nawet 6
miesięcy pomiędzy
postępowań
przed
Trybunałem
Konstytucyjnym może w konsekwencji stać na przeszkodzie możliwości skierowania sprawy
Skarżących
wolności
do innych
sądów
i
trybunałów międzynarodowych,
wymagających
jednostki przed tymi instytucjami, a
w celu ochrony praw i
wyczerpania drogi krajowej
przed instytucjami krajowymi.
4S. Z mocy art. 1 pkt 14 ustawy
nowelizującej
art. 99 ust. 1 ustawy o TK i
wprowadził zasadę, że
pełnym składzie zapadają większością
wydawania
rażąco
orzeczeń
przez
2/3
Trybunał
dokonał
ustawodawca
głosów.
orzeczenia
zmiany dotychczasowego
Trybunału
wydawane w
Zdaniem NRA, wprowadzenie wymogu
Konstytucyjny
większością
2/3
głosów
- jest
sprzeczne z art. 190 ust. 5 Konstytucji RP, a nadto narusza prawo do
sądu
gwarantowane przez art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1 Konwencji, art. 14 ust. 1
MPPOiP oraz art. 47 KPP,
wymóg wydania
46.
wprowadza nieprzewidziany w Konstytucji
orzeczeń większością kwalifikowaną,
uniemożliwieniem
nieosiągnięcie
ponieważ
Trybunał
wydania orzeczenia przez
Konstytucyjny ze
na etapie prac legislacyjnych, NRA wskazywała,
się
w art. 190 ust. S Konstytucji RP nie
zwykłej:
drodze ustawy
może
w
ustawodawcy innemu
że
zwrot "większość
żadnym
niż
przypadku
żaden
sposób zastosowania wymogu kwalifikowanej
projektodawcy nie
większości głosów
pełnym składzie,
nie stosując go do
przesądza
o niezgodności tego unormowania z art. 2 w zw. z art. 190 ust. S Konstytucji RP.
podkreśla, że
do niewydania przez
całkowitego
konstytucyjną
-
nieuzyskanie odpowiedniej
Trybunał
Skarżących
pozbawienia
rozpoznawaną
7
sędziów Trybunału
jedynie
wydawanych w
3,
bądź
że
"uzupełniać"
orzeczeń
4 7. NRA ponownie
składzie
doprecyzowany w
konstytucyjny nie wolno
w przypadku orzekania przez Trybunał Konstytucyjny w
będzie
na
głosów" znajdujący
być
normy konstytucyjnej w drodze ustawy zwykłej. NRA zwracała uwagę,
w
względu
wymaganej większości głosów.
Już
wyjaśnili
może skutkować
a nadto
kwestionować
sąd
lub organ administracji publicznej
większości głosów prowadzić
Konstytucyjny orzeczenia w ogóle, a tym samym do
prawa do
na wniosek
oni
Konstytucyjnego, co
sądu, chociażby
składu orzekającego
w
w sytuacji, gdy
skargą
pełnym składzie
-
będą
przepisy ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego
obowiązkach
określonych
wprowadziła
wymogu,
orzekł
ostatecznie o wolnościach lub prawach albo o
w Konstytucji RP. Co istotne, ustawa
aby
większością
2/3
głosów
wydawane
nowelizująca
były
nie
orzeczenia
21
stwierdzające niezgodność
rzędu,
zakwestionowanego aktu normatywnego z aktem
a znowelizowany art. 99 ust. 1 ustawy o TK stanowi, że wymóg większości 2/3
orzeczeń,
dotyczy wszystkich
są
więc także stwierdzających zgodność
a
wyższego rzędu, stwierdzających, że
aktu normatywnego z aktem
nie
wyższego
niezgodne ze wskazanymi wzorcami kontroli, czy
postępowania.
Konstytucją
Wymóg ten dotyczy
celów lub
kompetencyjnego
działalności
pomiędzy
również
głosów
zakwestionowanego
zakwestionowane normy
też orzeczeń
o umorzeniu
zgodności
orzekania w przedmiocie
partii politycznych oraz
rozstrzygnięcia
państwa,
centralnymi konstytucyjnymi organami
orzekania w przedmiocie stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu
jak
z
sporu
również
urzędu
przez
Prezydenta Rzeczypospolitej.
48. Zdaniem NRA, znowelizowany z mocy art. 1 pkt 14 ustawy nowelizującej przepis art. 99 ust.
1 ustawy o TK narusza nie tylko
większością głosów,
także
orzekania przez
Trybunał
Konstytucyjny
jak wprost i jednoznacznie stanowi art. 190 ust. S Konstytucji RP, a
sądu
prawo do
zasadę
gwarantowane przez art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, art. 6 ust. 1
Konwencji, art. 14 ust. 1 MPPOiP oraz art. 4 7 KPP oraz prawo do skargi konstytucyjnej
gwarantowane przez art. 79 ust. 1 Konstytucji RP, ale
również
art. 188 i art. 189 Konstytucji
RP. Naruszenie art. 188 i art. 189 Konstytucji RP polega bowiem na tym,
obowiązku
wydania orzeczenia
większością
2/3
wyższej
partii politycznych oraz
kompetencji i
obowiązków.
doprowadzić
wyjątkowej
funkcjonujących
Konstytucyjny nie
w
zgodności
rozstrzygnięcia
konstytucyjnymi organami
do
rangi,
państwa,
a
z
zgodności
Konstytucją
Unormowania
aktu normatywnego z
RP celów lub
działalności
pomiędzy
centralnymi
sporu kompetencyjnego
więc
wykonywania swoich konstytucyjnych
przyjęte
nowelizującej
w ustawie
i niespotykanej w systemie organów
państwach
wprowadzenie
głosów może uniemożliwić Trybunałowi
Konstytucyjnemu wydanie orzeczenia w przedmiocie
aktami normatywnymi
że
władzy sądowniczej
demokratycznych sytuacji, w której
będzie mógł wydać
mogą
Trybunał
merytorycznego orzeczenia w rozpoznawanej
sprawie. W takiej sytuacji dojdzie do naruszenia prawa do
sądu
w aspekcie prawa do
uzyskania merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez sąd to tego powołany.
49. NRA pragnie
wskazać,
że
warunek
zwykłej
większości
regulujących
przewidziany we wszystkich polskich procedurach
sądami,
tj. art. 324 ust. 2 Kodeksu
postępowaniu
TK, a
także
postępowania
głosów
przy orzekaniu jest
postępowania
cywilnego, którego przepisy stosuje
przez
się
w
przez Trybunałem Konstytucyjnym w zakresie nieuregulowanym w ustawie o
w art. 111 ust. 1 Kodeksu
postępowania
karnego oraz art. 137 ust. 2 ustawy
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
22
50. Wymóg większości
ustrój
sądów
głosów
jest rozwiązaniem często spotykanym w przepisach regulujących
konstytucyjnych i
międzynarodowych. Zasadę zwykłej większości głosów
przewiduje np. Konwencja w odniesieniu do ETPCz, a także Traktat o Funkcjonowaniu Unii
Europejskiej w odniesieniu do
reguł
samych
Karny.
niezwykle kontrowersyjnych)
Hodges, 576 US _
(np. Obergefell v.
Konstytucyjnego jest
ustawy wymagane jest
pięć głosów spośród ośmiu
nowelizującej przewidujący wejście
w
życie
ustawy z dniem
jest niezgodny nie tylko z zasadą odpowiedniego okresu vacatio legis wynikającą
państwa określonej
w art. 2 Konstytucji RP, ale
także
narusza
sądu.
nowelizującej należy oceniać
uprawione jest stanowisko
ustawą nowelizującą
53. NRA pragnie
ustawodawcy w
odnosiło
życie
ustawodawca
ustawy
zdecydował się
nowelizującej
z dniem
ogłoszenia
tak, aby
w swoim dotychczasowym orzecznictwie na gruncie art. 6
odniósł się także
do problematyki
związanej
toczące się postępowanie sądowe. Należy mieć
się
przyjęcie
na
Konstytucyjnemu kontrolę konstytucyjności tej ustawy.
zauważyć, że
Konwencji, ETPCz
w
oraz brak vacatio legis
przez pryzmat art. 6 ust. 1 Konwencji. W ocenie NRA
sugerujące, że
zakładającej wejście
uniemożliwić Trybunałowi
ETPCz
Trybunału
(także
z dwóch Senatów FTK jest parzysty i dlatego do
52. W ocenie NRA, sposób procedowania prac nad
regulacji
wydaje wiele
oraz
w skład każdego z Senatów.
z zasady demokratycznego
ustawy
Sprawiedliwości
orzeczeń zwykłą większością głosów
niekonstytucyjności
51. Zdaniem NRA, art. 5 ustawy
prawo do
Trybunał
(2015)). W przypadku niemieckiego
sędziów wchodzących
Unii Europejskiej. Wedle takich
Także amerykański Sąd Najwyższy
że skład każdego
podobnie, z tym,
ogłoszenia
Międzynarodowy
funkcjonuje
Międzynarodowy Trybunał
stwierdzenia
Trybunału Sprawiedliwości
z granicami interwencji
na uwadze,
do sytuacji, w której zmiana stanu prawnego
że
stanowisko
naruszała
interes
konkretnego uczestnika sporu przez sądem.
54. ETPCz w wyroku z 9 grudnia 1994 roku wydanym w sprawie Stran Greek Refineries and
Stratis Andreadis przeciwko Grecji (skarga nr 13427 /87),
ustawodawczej w
greckie
było stroną
toczące się
przed
(parlament grecki
greckiemu Skarbowi
oceniając interwencję władzy
sądem
greckim
przyjął
w ekspresowym trybie
Państwa wygraną
w sporze),
postępowanie,
wyraził pogląd,
jakąkolwiek ingerencję władzy
sądowego
określona
państwo
ustawę zapewniającą
który w drodze analogii
ma zastosowanie w niniejszej sprawie. Zdaniem ETPCz, zasada
koncepcja rzetelnego procesu
w którym
rządów
prawa oraz
w art. 6 Konwencji, wyklucza
ustawodawczej w funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości
w sposób obliczony na wywarcie
wpływu
na
końcowy
wynik sporu. Zdaniem
trybunału
23
państwo, będące stroną
strasburskiego
interweniuje ustawodawczo w
Konwencji, narusza standard konwencyjny,
toczące się postępowanie
skutek: zapewnienie korzystnego dla siebie
NRA, w
zbliżony
rozstrzygnięcia
Trybunału
ustawodawcę
spraw może
skutkować
55. W ocenie NRA,
Konstytucyjny
sądu,
przepisy ustawy
sędziów
dyscyplinarnej
zasadą nieusuwalności sędziów wynikającą
i niezależności
sądów
zasadą podległości sędziów Trybunału
wynikającą
wygaśnięcia
zasadą trójpodziału władz wynikającą
sprzeczne z
Konstytucji RP,
niezgodność
gwarantowanego przez art. 6
konstytucyjnych i
zasadą odrębności
Konstytucji RP,
według kolejności wpływu
nowelizującej wprowadzające bądź modyfikujące
Konstytucji RP,
RP oraz
prawne
poprzez wydłużenie czasu rozstrzygnięcia sprawy.
także
są rażąco
mandatów
rozwiązania
w
tej ustawy z Konstytucją RP. Nakazanie
naruszeniem realizacji prawa do
odpowiedzialności
zasady
Trybunał
sądu
ustawę głęboko ingerującą
wprowadził
Konstytucyjnego,
orzekania przez
chociażby
Konwencji,
(§§ 49 i 50 wyroku). W ocenie
w której Parlament uchwalając
uniemożliwiające Trybunałowi ocenę zgodności
przez
w sposób obliczony na jeden tylko
sposób z punktu widzenia ochrony zasady praworządności i prawa do
należy ocenić obecną sytuację,
funkcjonowanie
jeżeli
z art. 10 ust. 1
i trybunałów wynikającą z art. 173
z art. 180 ust. 1 i 2 Konstytucji
Konstytucyjnego
wyłącznie
przepisom
z art. 195 ust. 1 Konstytucji RP. Dodatkowo, NRA zauważa
tych przepisów z prawem do
Konstytucji RP, prawem do skutecznego
sądu,
ich
także
gwarantowanym przez art. 45 ust. 1
środka odwoławczego
gwarantowanym przez art.
78 oraz prawem do obrony, gwarantowanym przez art. 42 Konstytucji RP i art. 6 ust. 3
Konwencji..
56. Ustawa
nowelizująca,
z mocy art. 1 pkt 16, doprowadziła do uchylenia dotychczasowego art.
28 ust. 2 ustawy o TK, który
przewidywał odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów
Trybunału
za swoje
Konstytucyjnego
uchybili oni
obowiązkowi
piastowanego
urzędu sędziego Trybunału.
który
także
postępowanie
przed
urzędu państwowego
specjalną procedurę opisaną
złożeniem
z
sędziów
Ogólne"). NRA zwraca uwagę,
dwóch trybów
jest trybu
lub okazali
się
że
z
jeżeli
niegodni
Trybunału
dyscyplinarnej
postępowania wyłącznie
w to
skutkującą
Konstytucyjnego przez Sejm RP na wniosek
Konstytucyjnego (dalej: "Zgromadzenie
z mocy ustawy nowelizującej
odpowiedzialności
urzędu, wprowadzając
w nowym art. 31a oraz art. 36 ustawy o TK,
urzędu sędziego Trybunału
Zgromadzenia Ogólnego
stanowiska,
Ustawa nowelizująca uchyliła także punkt 3 art. 31 ustawy o TK,
przewidywał karę dyscyplinarną złożenia sędziego
miejsce
objęciem
sędziów
doszło
w istocie do powstania
konstytucyjnych: pierwszego - to
przed Zgromadzeniem Ogólnym, ograniczonego do
dyscyplinarnej kary nagany lub upomnienia, oraz drugiego - to jest trybu
postępowania
24
może zakończyć się złożeniem
przez Zgromadzeniem Ogólnym i przed Sejmem RP, które
sędziego
z urzędu.
nowelizującej
57. Procedura wprowadzona z mocy ustawy
uprawnionym do
działa
do Sejmu z własnej inicjatywy, albo
Sprawiedliwości,
sama
wobec
a zatem przedstawicieli
możliwość występowania
sędziego
wpływu
uchwałę
władzy
co do
na wniosek Prezydenta RP lub Ministra
wykonawczej. NRA stanowczo
żądaniem wszczęcia postępowania
władzy
podkreśla,
dyscyplinarnego
wykonawczej
niezawisłość sędziów Trybunału
na
organem
może być
Konstytucyjnego,
art. 10, art. 173 i art. 195 ust. 1 Konstytucji RP.
58. NRA zwraca
uwagę, że
sędziów Trybunału
zmiana przepisów
Konstytucyjnego
przewiduje
włączenie
Trybunału
Konstytucyjnego. W
rażących
też
konstytucyjnego przez przedstawicieli
odbierana jako wywieranie
naruszając
z
że
Konstytucyjnego z urzędu jest Sejm RP, który
na wniosek Zgromadzenia Ogólnego, które z kolei podejmuje
wystąpienia
że
złożenia sędziego Trybunału
przewiduje,
regulujących postępowania
całkowicie
Sejmu RP w proces
bliżej
zmienia istotę tego postępowania, ponieważ
zastrzeżony
się
do tej pory
wyłącznie
Sejm RP. Co istotne, nie
się wyłącznie
można
inicjatorem
postępowania,
przy tym wykluczyć sytuacji, w której
mimo jednoznacznej woli Zgromadzenia Ogólnego, Sejm RP, wybrawszy
kandydata na
sędziego
dla samego
niesprecyzowanych w ustawie o TK "szczególnie
przypadkach" Zgromadzenie Ogólne staje
a wykonawcą staje
dyscyplinarne wobec
konstytucyjnego
większością głosów
uzna jednak,
że
wcześniej
wskazana we
wniosku osoba powinna nadal pełnić urząd sędziego, mimo negatywnej oceny Zgromadzenia
Ogólnego. Wówczas Zgromadzenie Ogólne,
będące
organem
wewnętrznym
Konstytucyjnego pozbawione zostanie
możliwości złożenia sędziego
taki będzie w dalszym ciągu pełnił swój
urząd.
z
Trybunału
urzędu, zaś sędzia
59. NRA zwraca także uwagę, że wprowadzenia środka prawnego nie będącego nominalnie karą
dyscyplinarną,
należy
ingerowania w
trwający
z
zasadą odrębności
RP,
i
postrzegać
tok kadencji sędziego
władzy
Trybunału
ustawodawczej prawa do
Konstytucyjnego, co jest sprzeczne
niezależności władzy sądowniczej, wyrażoną
zasadą nieusuwalności sędziów
Trybunału
jako przyznanie
Konstytucyjnego) z
oraz
zasadą, że złożenie sędziego
urzędu może nastąpić
w art. 173 Konstytucji
(w tym także sędziego
jedynie na mocy orzeczenia
sądu,
o
której mowa wart. 180 ust. 1 i 2 Konstytucji RP. W ślad za opinią przedstawioną w toku prac
nad projektem ustawy nowelizującej NRA zwraca
rozwiązania są
uwagę, że
stosowane (np. w Stanach Zjednoczonych
o ile w innych
procedurę
państwach
impeachment
takie
można
25
wszcząć także
wobec
sędziego Sądu Najwyższegos),
polskiej tradycji konstytucyjnej.
Niezależnie
rozwiązanie całkiem
to jest to
od trybu,
złożenie sędziego
obce
konstytucyjnego
z urzędu należy traktować jako karę dyscyplinarną ze wszystkimi tego konsekwencjami.
60. Dodatkowo, NRA zwraca
uwagę, że
zgodnie z art. 29 ustawy o TK w
postępowaniach
dyscyplinarnych obecnie Trybunał Konstytucyjny orzeka w dwóch instancjach. W przypadku
wystąpienia
przez Zgromadzenie Ogólne "w szczególnie rażących przypadkach" z wnioskiem
złożenie sędziego Trybunału
do Sejmu RP o
odwoławczy
nie
Konstytucyjnego z urzędu,
będzie sędziemu przysługiwał
sędziów Trybunału
- ani od
uchwały
żaden środek
Zgromadzenia Ogólnego
Konstytucyjnego, ani od uchwały Sejmu RP. Przepis art. 36 ust. 1 ustawy
o TK, w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 8 ustawy nowelizującej stanowi naruszenie art.
78 Konstytucji RP
pierwszej instancji.
VII
Protokołu
przestępstwa,
("Każda
Wyjątki
zaskarżenia orzeczeń
ze stron ma prawo do
od tej zasady oraz tryb
do Konwencji
("Każdy,
kto
został
zaskarżania określa
uznany przez
sąd wyższej
ma prawo do rozpatrzenia przez
i decyzji wydanych w
sąd
ustawa") oraz art. 2
za winnego
popełnienia
instancji jego sprawy, tak w
przedmiocie orzeczenia o winie, jak i co do kary. Korzystanie z tego prawa, a
także
jego
podstawy, reguluje ustawa").
61. Zdaniem NRA, wprowadzona z mocy art. 1 pkt S, 6, 7 i 8 ustawy
koncepcji
dotyczącej
wymierzania kary dyscyplinarnej
złożenia
sprzeczna z art. 180 ust. 2 Konstytucji RP. Przepis ten
sędziego
nowelizującej
zmiana
z urzędu jest jednoznacznie
wyraźnie
stwierdza,
że złożenie
z urzędu wbrew jego woli może nastąpić jedynie na mocy orzeczenia sądu i tylko
w wypadkach
określonych
w ustawie.
Wypełniając zasadę trójpodziału władzy wysłowioną
wart. 10., Konstytucja RP wyklucza tym samym
możliwość złożenia
z urzędu sędziego przez
organ władzy ustawodawczej, jakim jest Sejm RP.
62. NRA zwraca
także
uwagę,
że
wprowadzone z mocy ustawy
nowelizującej
przepisy
określające procedurę złożenia sędziego Trybunału
Konstytucyjnego z urzędu przez Sejm RP
budzą
legislacyjnej,
wątpliwości
określoności
wpływ
także
w zakresie
przepisów prawa,
na
realizację
poprawności
szczególności
prawa do
sądu
związanej
z wymogiem
prawa represyjnego, a nadto
w
postępowaniach
przed
mogą mieć
Trybunałem
Konstytucyjnym.
63. Jak
słusznie zauważa
Grupa
posłów
na Sejm RP VIII kadencji,
sprawie zarejestrowanej pod sygn. akt K 1/16,
będąca Wnioskodawcą
powołując się
w
w tym zakresie na
s Art. II sekcja 4 Konstytucji USA: Prezydent, wiceprezydent i każdy funkcjonariusz cywilny Stanów
Zjednoczonych zostaje usunięty z urzędu w razie postawienia przez Izbę Reprezentantów w stan
oskarżenia i skazania za zdradę, przekupstwo lub inne ciężkie przestępstwa albo przewinienia.
26
Trybunału
orzecznictwo
odpowiedzialności
Konstytucyjnego,
przepisy
więc odpowiedzialności
dyscyplinarnej, a
ustalające
prawa
zasady
o charakterze represyjnym,
powinny respektować gwarancje ustanowione w Rozdziale II Konstytucji RP. NRA podkreśla,
że podstawową gwarancją postępowań
pewnością
należy
zaliczyć
urzędu,
Konstytucyjnego z
o charakterze represyjnym, do których z
postępowanie
w sprawie
złożenia
sędziego
całą
Trybunału
jest prawo do obrony, zarówno w aspekcie formalnym, jak i
materialnym, gwarantowane przez art. 42 Konstytucji oraz art. 6 Konwencji.
ustawę
64. Unormowania zawarte wart. 31a oraz 36 ustawy o TK, w brzmieniu nadanym przez
nowelizującą budzą wątpliwości
pod
wprowadzając
postępowań
odrębny
tryb
kątem zgodności
Konstytucyjnego nie
określają przynależnych
przyznają
była
- o czym
mowa
wcześniej
w
tym
stosunku
sędziom
wskazać również
z urzędu
została
wyczerpująco,
normy
trzeba,
sprzeczne z
zasadą prawidłowej
trójpodziału
władz
wynikającą
precyzują
określenia
urzędu,
z
z
urzędu
postanowienia art. 31 a ust. 1
zasadą
odrębności
z
urzędu
"zakładnikiem"
i
możliwość
przez Sejm
podjąć rozstrzygnięcie
w przedmiocie
w dwóch aspektach. Po pierwsze, brak
jest podjąć rozstrzygnięcie w przedmiocie
że sędzia objęty
takim wnioskiem pozostaje w stanie
także może rodzić wrażenie, że sędzia
woli większości parlamentarnej; staje się urzędującym
dalszego orzekania jest
zależy
on woli organu
podrywając
godzić
Konstytucyjnym. Sytuacja taka
zaufanie do legitymacji
w wizerunek
sędziego
całego sądownictwa
może
godzić
w
staje
sędzią,
się
złożenie
niejako
którego status
pozasądowego
politycznego, a nadto organu, który jest ustawowym uczestnikiem
Trybunałem
się
Konstytucyjnego nie
zawieszenia co do swojej sytuacji prawnej i zawodowej. Skierowanie wniosku o
sędziego
zasadą
w art. 2 Konstytucji RP,
sędziego Trybunału
mandatu
obowiązany
powoduje,
rażąco
jako
swoje źródło wart. 173 Konstytucji RP.
należy rozpatrywać
terminu, w jakim Sejm RP
złożenia sędziego
na represyjny charakter
znowelizowane przepisy ustawy o TK odnoszące
wygaśnięcia
co
urzędu,
wyrażoną
terminu, w jakim Sejm RP powinien
złożenia sędziego
przypadkach", bez wskazania
z art. 10 Konstytucji RP oraz
także uwagę, że
do procedury stwierdzania
z
Konstytucyjnego
ustawę nowelizującą należy oceniać
legislacji
niezależności władzy sądowniczej, mającej
NRA zwraca
środka odwoławczego,
do Konwencji. Dodatkowo,
Zważywszy
o jakie to "szczególne" przypadki chodzi.
przewidującej możliwość złożenia sędziego
Końcowo,
Protokołu
rażących
przewidziana "w szczególnie
Trybunału
gwarancji procesowych oraz nie
że możliwość złożenia sędziego Trybunału
ustawy o TK w brzmieniu nadanym przez
65.
sędziów
do
- prawa do skutecznego
gwarantowanego przez art. 78 Konstytucji i art. 2 VII
ponieważ
z prawem do obrony,
i stricte
postępowań
przed
niezawisłość sędziowską,
do zajmowania stanowiska, a konsekwencji
konstytucyjnego. Ze
względu
na brak terminu na
27
podjęcie rozstrzygnięcia
nieokreślony
przez Sejm RP, stan taki
może utrzymywać się
przez
bliżej
czas.
66. Skierowanie przez Zgromadzenie Ogólne wniosku do Sejmu w trybie art. 36 ustawy o TK
można również rozpatrywać
w
Trybunał
Konstytucyjny. Nie można wykluczyć potrzeby, by do czasu zakończenia procedury
bezstronności,
będącego
sędzia objęty
wynikającej
ustawowym
z
braku wskazania terminu na
prowadzić
zwłoki.
sądu
Na tym tle pojawia
obawa,
nastąpiło
równolegle z
Konstytucyjnego z innych,
Także
i taka sytuacja, ze
13
że
Konstytucyjny,
stanowić
może
Skarżących,
w przypadku, gdyby
wyłączeniem
chociażby niezależnych
rozpoznanie sprawy w obligatoryjnym,
sędziów,
przez Sejm RP,
także
Sejmu RP,
kontekście
w
w konsekwencji
a co za tym idzie,
wyłącznie sędziego
kolejnych dwóch
od nich przyczyn,
pełnym składzie liczącym
względu
na wprowadzenie wymogu orzekania w
będzie
przeszkodę
naruszając
na brak
Trybunałem
przed
taka sytuacja, rozpatrywana
się także
Trybunału
się
rozstrzygnięcie
postępowań
rozpoznania spraw
względu
w aspekcie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
wyżej
stanie
z
podjęcie rozstrzygnięcia
opisanych
powodów
od orzekania ze
oczekiwania na
każdego
uwagę, że
w sprawach rozpoznawanych przez
wyłączył się
konieczności
opóźnienia
do znacznego
naruszenia prawa do
wnioskiem
uczestnikiem
Konstytucyjnym. NRA zwraca
od
udziału
wyłączenia sędziego,
wnioskiem o
z
urzędu,
potrzeby spowodowania
objętego
przez Sejmem RP,
złożenie
kontekście
z
sędziów
niemożliwe
13
sędziów.
pełnym składzie
dla wydania orzeczenia przez
Trybunał
tym samym prawo do merytorycznego rozpoznania sprawy przez
właściwy sąd.
W imieniu Naczelnej Rady Adwokackiej,
adw. Mikółaj Pietrzak
Przewodniczący
Komisji Praw Człowieka
przy Naczelnej Radzie Adwokackiej
28