Polskie referendum akcesyjne

Mariusz Jabłoński
Polskie referendum
akcesyjne
Wrocław 2007
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Spis treści
Słowo wstępne
'
Rozdział I. Referendum jako instytucja demokracji bezpośredniej
1. Elementy konstrukcji referendum
1.1. Referendum w praktyce kształtowania się ustrojowych koncepcji i procedur sprawowania władzy w państwie
1.2. Obywatelskie prawo do zarządzenia referendum
1.3. Referendum jako forma głosowania powszechnego
1.3.1. Prawo do udziału w referendum
1.3.2. Przedmiot głosowania referendalnego
1.4. Skutek głosowania referendalnego
2. Referendum we współczesnym systemie demokracji przedstawicielskiej
Rozdział II. Rola i znaczenie referendum w procesie integracji europejskiej
1. Wykorzystanie głosowania powszechnego w zakresie decydowania o przynależności
terytorialnej, suwerenności narodowej i samostanowieniu
2. Referendum jako procedura wyrażania zgody na przystąpienie do Unii Europejskiej
(Wspólnot Europejskich)
3. Wykorzystanie instytucji referendum w procesach przystępowania państw do Wspólnot i Unii Europejskiej oraz akceptowania ustaleń integracyjnych w latach 1972—
2002
Irlandia
Austria
Dania
Francja
Finlandia
Szwecja
Włochy
Wielka Brytania
Wnioski
4. Wykorzystanie referendum w procesie przystępowania państw ubiegających się
o członkostwo w Unii Europejskiej w roku 2003
Malta
Słowenia
Węgry
Słowacja
Litwa
9
17
17
23
24
24
26
31
34
45
47
53
56
57
59
62
64
65
66
66
67
72
72
73
74
76
78
6
Spis treści
Czechy
Estonia
Łotwa
Wnioski
Rozdział III. Konstytucyjna konstrukcja referendum ogólnokrajowego w III Rzeczypospolitej Polskiej
1. Praktyka odwoływania się do instytucji referendum w Polsce w latach 1918-1997
2. Zagadnienie wzajemnego stosunku przedstawicielskiej i bezpośredniej formy sprawowania władzy w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.
2.1. Uniwersalny charakter zasady zwierzchnictwa Narodu
2.2. Obywatelstwo polskie i jego znaczenie dla realizacji atrybutów władzy zwierzchniej
2.3. Konstytucyjna konkretyzacja procedur sprawowania władzy zwierzchniej . . .
3. Konstytucyjna klasyfikacja referendum
3.1. Podział ze względu na kryterium terytorialnego zasięgu
3.2. Podział ze względu na obowiązek lub możliwość przeprowadzenia referendum
3.3. Podział referendum ogólnokrajowego ze względu na przedmiot głosowania . .
3.3.1. Referendum konstytucyjne (zatwierdzające)
3.3.2. Zagadnienie referendum przedkonstytucyjnego
3.3.3. Referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa . . . . .
4. Klasyfikacja referendów ze względu na charakter skutków
4.1. Wiążący charakter referendum ogólnokrajowego
4.2. Zagadnienie referendum konsultacyjnego
5. Sądowa kontrola postępowania referendalnego
Rozdział IV. Referendum a kwestia przystąpienia Polski do Unii Europejskiej
- 1. Zagadnienie członkostwa Polski w Unii Europejskiej w trakcie prac nad Konstytucją RP z 2 kwietnia 1997 r.
1.1. Projekty konstytucyjne z lat 1989-1994 a sprawa przystąpienia Polski do Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej
1.2. Prace nad określeniem konstytucyjnej procedury akcesyjnej w latach 1995-1997
1.3. Prace nad treścią przepisu określającego miejsce prawa stanowionego przez
organizację międzynarodową, której członkiem jest Rzeczpospolita Polska . .
2. Charakter i specyfika „konstytucyjnego aktu akcesyjnego" („opcji integracyjnej"
Konstytucji RP)
3. Problem kompletności „konstytucyjnego aktu akcesyjnego" oraz ewentualnej kolizji postanowień Konstytucji RP z ustawodawstwem UE i zasadami prawa wspólnotowego
3.1.^Kompletność konstytucyjnej podstawy akcesyjnej
3.2. Problem określenia wzajemnych relacji źródeł prawa wewnętrznego i wspólnotowego
4. Rola i znaczenie przedakcesyjnego orzecznictwa konstytucyjnego w procesie określania konstytucyjnych podstaw odnoszących się do krajowej procedury przystąpienia RP do Wspólnot i Unii Europejskiej
5. Referendum akcesyjne czy konkretyzacja przedmiotu referendum w sprawie
o szczególnym znaczeniu dla państwa - problem odrębności procedury referendalnej
z art. 90 Konstytucji RP
79
81
82
83
86
90
90
92
97
106
106
108
110
110
112
119
126
126
131
132
135
135
140
148
152
155
156
162
168
171
Spis treści
RozdziałV. Specyfika referendalnej procedury akcesyjnej - rozwiązania ustawowe
1. Przesłanki determinujące uchwalenie nowej ustawy o referendum ogólnokrajowym
1.1. Zasady ogólne regulacji ustawowej
1.2. Organy do spraw referendum
1.3. Ustalenie wyników głosowania oraz wyniku i ważności referendum
2. Nowatorskie rozwiązania regulacji ustawowej
2.1. Kwestia dwudniowego głosowania i podania do publicznej wiadomości frekwencji z pierwszego dnia głosowania
2.2. Wyeliminowanie ograniczeń temporalnych
2.3. Prawna regulacja kampanii referendalnej
2.3.1. Zasady ogólne
2.3.2. Konstrukcja prawna tzw. podmiotów uprawnionych
2.3.3. Zróżnicowanie intensywności kampanii referendalnej ze względu na
przedmiot głosowania
2.3.4. Inne formy prowadzenia kampanii referendalnej
2.3.5. Finansowanie referendum z budżetu państwa
•
3. Ustawowe rozstrzygnięcie podstawowych sporów konstytucyjnych dotyczących
procedury referendalnego trybu wyrażania zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej
3.1. Materialne i formalne przesłanki określające zasady postępowania w sprawie
podjęcia uchwały o wyborze trybu wyrażania zgody
3.2. Charakter uchwały w sprawie wyboru referendalnego trybu wyrażania zgody . .
3.3. Charakter i treść pytania referendalnego
3.4. Problem uzyskania rozstrzygnięcia w referendum i możliwości następczego zastosowania alternatywnego (ustawowego) trybu w razie niespełnienia konstytucyjnego wymogu frekwencji
4. Kwestia kompletności ustawowej procedury referendum akcesyjnego
4.1. Prawny charakter zgody wyrażonej w głosowaniu referendalnym
4.2. Możliwość badania konstytucyjności umowy międzynarodowej po wyrażeniu
zgody w referendum, a przed ratyfikacją przez Prezydenta
Rozdział VI. Przebieg i wynik referendum z 8 czerwca 2003 r.
1. Inicjatywy referendalne w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej przed
zakończeniem procesu negocjacyjnego
2. Traktat akcesyjny
3. Uchwały w sprawie wyboru referendalnego trybu wyrażania zgody i w sprawie zarządzenia referendum ogólnokrajowego
4. Kampania referendalna
-i
5. Wyniki referendum akcesyjnego i przesłanki wyrażenia zgody w głosowaniu ogólnokrajowym z 7-8 czerwca 2003-r.
Rozdział VII. Konstytucyjnoprawne skutki wyrażenia zgody w trybie referendum
1. Wynik referendum jako podstawa działań państwa polskiego w sferze przygotowania się do członkostwa w Unii Europejskiej
1.1. Ustawowe określenie zasad współpracy między Radą Ministrów a Sejmem
i Senatem
1.2. Problem europejskiego nakazu aresztowania
'
1.3. Wybory do Parlamentu Europejskiego i kwestia umocowania obywateli Unii
do udziału w wyborach samorządowych na terytorium RP
7
178
179
182
183
187
187
190
193
193
195
199
201
202
204
205
210
214
217
225
225
229
233
241
251
262
272
274
275
281
286
8
Spis treści
2. Ratyfikacja Traktatu akcesyjnego
3. Wynik referendum akcesyjnego a orzeczenie o konstytucyjności Traktatu akcesyjnego
3.1. Rozstrzygnięcie o właściwości Trybunału Konstytucyjnego w zakresie badania
konstytucyjności Traktatu akcesyjnego
3.2. Rozstrzygnięcie wątpliwości dotyczących adresata „przeniesienia kompetencji"
3.3. Określenie zakresu podmiotowego i przedmiotowego „przekazania kompetencji"
3.4. Określenie wzajemnych relacji źródeł prawa wewnętrznego i wspólnotowego
oraz poszukiwanie źródeł „pokrycia" deficytu konstytucyjnej regulacji w zakresie określenia zasad współpracy Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Unii
Europejskiej
4. Orzeczenie w sprawie konstytucyjności Traktatu akcesyjnego a kwestia procedury
referendalnej i jej skutków
Rozdział VIII. Potencjalne wykorzystanie referendum w kolejnych etapach integracyjnych
- wnioski de legę ferenda
>
1. Referendum a akceptacja przyszłych etapów integracji europejskiej
1.1. Wprowadzenie euro jako przedmiot referendum ogólnokrajowego
1.2. Referendum a kwestia przyjęcia Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy
2. Referendum a ewentualność wystąpienia Polski z Unii Europejskiej
3. Odrzucenie w referendum nowelizacji konstytucji, przyjętej w konsekwencji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzającego sprzeczność ustawy implementującej z ustawą zasadniczą
293
296
296
297
298
300
305
311
313
317
321
323
Zakończenie
325
Bibliografia
.
Inne ważniejsze źródła
333
353