ignorować kogoś
Transkrypt
ignorować kogoś
EWALUACJA WEWNĘTRZNA W OBSZARZE ZJAWISKA CYBERPRZEMOCY I PRZEMOCY RÓWIEŚNICZEJ ROK SZKOLNY 2016/2017 1 Przedmiotem badań zespołu ewaluacyjnego było określenie działań koniecznych dla wzmocnienia bezpieczeństwa uczniów w zakresie korzystania z cyberprzestrzeni oraz eliminacji zjawiska cyberprzemocy. Poprzez ankietowanie poszukiwano odpowiedzi na pytania, czy uczniowie czują się bezpiecznie, czy wiedzą jak reagować w razie zagrożeń powodowanych agresją elektroniczną, do kogo zwrócić się o pomoc razie niebezpieczeństwa. Problematyka badawcza dotyczyła obszarów związanych z tym terminem, agresją elektroniczną czy cyberbullyingiem, których podstawowymi formami są: nękanie, szantażowanie z użyciem sieci internetowej, straszenie, publikowanie lub rozsyłanie ośmieszających, kompromitujących informacji, filmów, zdjęć oraz podszywanie się pod kogoś innego wbrew jego woli. W grudniu 2016 roku została przeprowadzona anonimowa ankieta wśród uczniów klas VI szkoły podstawowej, a także I – III gimnazjum. Badaniu poddano łącznie 521 uczniów, w tym 247 – dziewcząt i 274- chłopców. Kwestionariusz ankiety składał się z 14 pytań. 2 Szkoła Podstawowa klasy VI Badaniu poddano 148 uczniów 80 dziewcząt i 68 chłopców. klas szóstych, 3 1. Ile czasu dziennie spędzasz korzystając z Internetu? a) 1 – 2 godziny b) 2 – 3 godziny c) 3 i więcej a b c Dz. 36 28 16 80 Chł. 25 20 23 68 = 61 48 39 40 30 36 25 28 20 20 10 0 a b 16 23 Dz. Chł. c 45% dziewcząt codziennie korzysta z Internetu 1-2 godziny, 35% 2-3 godziny, natomiast 20% 3 i więcej czasu. 36% chłopców codziennie korzysta z Internetu 1-2 godziny, 29% 2-3 godziny, 33% 3 i więcej godzin 4 2. Czy wiesz, czym jest cyberprzemoc? a) tak b) nie c) nie mam zdania a 71 65 136 Dz. Chł. = 80 60 b 3 2 5 c 6 1 7 80 68 71 65 Dz. 40 Chł. 20 3 0 a 2 b 6 1 c 88% dziewcząt i 95% chłopców stwierdziło, że wie czym jest cyberprzemoc. Niecały 1 % nie wie lub nie ma na ten temat zdania. 5 3. Czy doświadczyłeś /-aś przemocy w sieci ( np. w postaci wulgarnego wyzywania, poniżania, zastraszania, ośmieszania, etc.) ? a) tak b) nie a 24 22 46 Dz. Chł. = 56 60 40 b 56 46 102 24 46 Dz. 22 20 80 68 Chł. 0 a b 70% dziewcząt i 67% chłopców nie doświadczyło przemocy w sieci. 30% dziewcząt i 32% chłopców miało z tym zagadnieniem styczność. 6 Jeśli "tak", to odpowiedz, jakiego rodzaju była to przemoc? (możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi) a) rozsyłanie kompromitujących materiałów; b) rozsyłanie treści prywatnych c) włamania / kradzież kont d) tworzenie kompromitujących i ośmieszających stron internetowych e) wulgaryzmy stosowane względem mojej osoby f) poniżanie g) zastraszanie h) ośmieszanie i) szantaż a b c d e f g h i Dz. 1 1 10 1 17 8 3 7 2 50 Chł. 12 4 12 1 9 9 7 8 4 66 = 13 5 22 2 26 17 10 15 6 7 20 17 15 10 12 12 10 5 9 89 4 0 1 1 a b d 78 3 11 c 7 e f g Dz. Chł. 2 h 4 i 34% dziewcząt stwierdziło, że były to wulgaryzmy, 16% wskazało przemoc i poniżanie, 14 % zaś zastraszanie. Inaczej to rozłożyło się u chłopców: 18% wskazało na włamania i kradzież kont oraz rozsyłanie kompromitujących materiałów, 13% na wulgaryzmy i zastraszanie, 12% natomiast na ośmieszanie. 8 4. Czy kiedykolwiek spotkałeś/aś się ze zjawiskiem cyberstalkingu (złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu w sieci internetowej) lub cyberbullyingu (stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego)? a) tak a b b) nie Dz. 15 65 80 Chł. = 14 29 80 54 119 65 54 60 Dz. 40 20 68 Chł. 15 14 0 a b 81% dziewcząt i 79% chłopców nie spotkało się ze zjawiskiem cyberstalkingu. 18% dziewcząt i 20 % chłopców miało z tym zjawiskiem styczność. 9 5. Czy byłeś/-aś ofiarą publikacji w Internecie kompromitujących materiałów na Twój temat bez Twojej zgody? a) tak b) nie a b Dz. 6 74 80 Chł. 11 57 68 = 17 131 74 80 57 60 Dz. 40 20 Chł. 11 6 0 a b 92% dziewcząt i 79% chłopców nie było ofiarą publikacji kompromitujących materiałów. 20% chłopców i tylko 1% dziewcząt potwierdziło, iż było ofiarą publikacji kompromitujących materiałów w Internecie. 10 6. Jeśli spotkałeś /-aś się z cyberprzemocą, to jak na nią reagowałeś/ -aś ? Reakcja na cyberprzemoc: dziewcząt - ignorowanie, chłopców - ignorowanie, - szukanie pomocy u dorosłych - odczekanie, (rodzica, wychowawcy, pedagoga), - brak reakcji, - postraszenie policją, - przestraszenie się, - rozmowa z bliskimi, - zamartwianie się, - złość, - prośba o powstrzymanie się, - omijanie danej osoby, - obrona własna. - odpowiedź wulgaryzmem, - zgłoszenie faktu osobom dorosłym. 11 7. Jak można, Twoim zdaniem, przeciwstawić się cyberprzemocy? Cyberprzemocy można przeciwstawić się w następujący sposób: według dziewcząt według chłopców - ignorować, - uważać na zaproszenia na portalach, - nie zawierać znajomości przez Internet, - blokować konta tych osób, - zgłosić osobie dorosłej, - nie wstawiać za dużo zdjęć, - tworzyć kampanie reklamowe, - pozwać daną osobę, - karać sprawców, - zgłaszać osobom dorosłym, - blokować osoby, które stosują cyberprzemoc, - zwiększyć świadomość o tym problemie, - nie podawać swoich danych, - ignorować, - nie wstawiać kompromitujących zdjęć, - zgłosić na policję, - nie być biernym, - zgłosić administratorom stron, - uświadamiać innych o skutkach cyberprzemocy - karać sprawców, - nie pozwalać na robienie zdjęć bez zgody i nie - ograniczać dostępność niektórych treści, robić ich innym, - mówić głośno i otwarcie o problemie, - postępować tak samo, - zmniejszyć ilość godzin spędzanych w Internecie, - nie wiem. 12 8. Do kogo zwróciłbyś /zwróciłabyś się o pomoc w przypadku, gdybyś stał /-a się ofiarą cyberprzemocy? a) kolegi / koleżanki b) rodziców c) rodzeństwa d) nauczyciela e) wychowawcy f) psychologa szkolnego g) pedagoga szkolnego h) policji i) nikogo a b c d e f g h i Dz. 17 60 5 14 16 7 9 16 5 150 Chł. 6 41 13 11 22 14 14 24 12 157 = 23 101 18 25 38 21 23 40 17 13 60 60 50 41 40 30 20 17 10 6 13 5 14 11 22 16 14 7 9 14 Dz. Chł. 24 16 12 5 0 a b c d e f g h i 40% dziewcząt i 26% chłopców o pomoc zwróciłoby się do rodziców. 15% chłopców poprosiłoby o pomoc policję, 14% wychowawcę. 11% dziewcząt zwróciłoby się o pomoc do kolegi/koleżanki, zaś 10% do wychowawcy lub zawiadomiłoby policję. 14 9. Jakie są Twoje odczucia wobec cyberprzemocy? a) ignoruję ją całkowicie; b) traktuję to jako żart c) nie mam nic przeciwko; d) przejmuję się e) szukam pomocy; f) inne (jakie) a b c d e f Dz. 16 2 0 25 31 2 76 Chł. 28 3 5 11 17 4 68 = 44 5 5 36 48 46 40 30 20 31 28 25 Dz. 17 16 Chł. 11 10 2 3 0 a b 5 0 c 2 4 d e f 21% dziewcząt i 43% chłopców stwierdziło, że ignoruje ją całkowicie. Przejmuje się nią 33% dziewczynek i tylko 17% chłopców. 41% dziewcząt i 26% chłopców szuka pomocy. 15 10. Do czego, Twoim zdaniem, może doprowadzić cyberprzemoc? Cyberprzemoc może doprowadzić do: według dziewcząt według chłopców - samobójstwa, - tragedii, - depresji, - śmierci, - okaleczeń, - depresji, - braku akceptacji siebie, - samobójstwa, - izolowania się, - samookaleczeń, - obniżenia własnej samooceny, - niskiej samooceny, - braku pewności siebie, - szantażu, - złego samopoczucia, - ośmieszenia, - poczucia braku własnej wartości, - zniszczenia życia towarzyskiego, - płaczu. - smutku. 16 11. Czy wbrew Twojej woli wykonano Tobie zdjęcie lub film? a) tak b) nie c) nie przypominam sobie a b c Dz. 28 21 31 80 Chł. 28 22 18 68 = 56 43 49 40 28 28 20 31 21 22 18 Dz. Chł. 0 a b c 35% dziewczynek i 41% chłopców potwierdziło, iż wykonano im zdjęcie bez ich zgody. 32% chłopców i 26% dziewcząt odpowiedziało negatywnie. 38% dziewcząt i 26% chłopców nie potrafiło sobie takiego zdarzenia przypomnieć. 17 12. Czy byłeś/-aś kiedyś sprawcą ośmieszania, upokarzania, szantażowania kogoś za pośrednictwem narzędzi elektronicznych (telefon komórkowy, Internet)? a) tak b) nie a b Dz. 13 67 80 Chł. 11 57 68 = 24 124 100 70 45 50 23 10 Dz. Chł. 0 a b 83% młodych osób zgodnie stwierdziło, że nie było nigdy sprawcą ośmieszania, upokarzania, szantażowania innych za pośrednictwem narzędzi elektronicznych. 16 % osób potwierdziło, że prześladowało inne osoby. 18 13. Czy podszywałeś/-aś się pod kogoś? a) tak b) nie a 10 23 33 Dz. Chł. = 100 b 70 45 115 80 68 70 45 50 23 10 Dz. Chł. 0 a b 87% dziewcząt i 66% chłopców nigdy nie podszywało się pod kogoś innego, natomiast pozytywnie odpowiedziało na to pytanie 33% chłopców i 12% dziewcząt. 19 14. Czy słyszałeś/-aś o organizacjach i serwisach internetowych, które udzielają pomocy w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą? a) tak, znam b) nie, nie znam a 61 38 99 Dz. Chł. = b 19 30 49 80 68 80 61 60 Dz. 38 40 30 Chł. 19 20 0 a b 76% dziewcząt i 55% chłopców słyszało o organizacjach i serwisach internetowych, które udzielają pomocy osobom w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą. 44% chłopców i 23% dziewcząt nie zna organizacji i serwisów internetowych, które udzielają pomocy osobom w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą. 20 Jeśli „tak”, to o której z poniższych organizacji i serwisach internetowych słyszałeś/-aś? a) Fundacja Dzieci Niczyje b) Akademia Bezpiecznego Internetu c) Helpline.org d) Kampania społeczna „Dziecko w sieci” e) Dyżurnet.pl a b c d e f g f) Safer Internet Dz. 7 10 21 10 0 1 54 103 g) Sieciaki.pl Chł. 7 10 18 7 5 5 36 88 = 14 20 20 17 5 60 50 40 30 20 10 0 6 90 54 36 Chł. 2118 7 7 a 1010 b 10 7 c Dz. d 0 e 5 1 f 5 g 52% dziewcząt i 40% chłopców zna Sieciaki.pl, 20% uczniów zna serwis Helpline.org, zaś 1% Akademię Bezpiecznego Internetu. 21 GIMNAZJUM Badaniu poddano 373 uczniów klas I-III gimnazjum, 167 dziewcząt i 206 chłopców. 22 1. Ile czasu dziennie spędzasz korzystając z Internetu? a) 1 – 2 godziny b) 2 – 3 godziny c) 3 i więcej a 34 26 60 Dz. Chł. = 140 120 100 80 60 40 20 0 b 39 53 92 c 94 127 221 167 206 127 94 34 26 a Dz. 53 39 Chł. b c 20% dziewcząt codziennie korzysta z Internetu 1-2 godziny, 23% 2-3 godziny, natomiast 56% 3 i więcej czasu. 12% chłopców codziennie korzysta z Internetu 1-2 godziny, 25% 2-3 godziny, 61% 3 i więcej godzin. 23 2. Czy wiesz, czym jest cyberprzemoc? a) tak b) nie c) nie mam zdania a 162 200 362 Dz. Chł. = 250 200 b 5 2 7 c 0 4 4 167 206 200 162 150 Dz. 100 Chł. 50 5 2 0 a b 4 0 c 97 % dziewcząt i chłopców stwierdziło, że wie czym jest cyberprzemoc. Niecałe 3 % nie wie lub nie ma na ten temat zdania. 24 3. Czy doświadczyłeś /-aś przemocy w sieci ( np. w postaci wulgarnego wyzywania, poniżania, zastraszania, ośmieszania, etc.) ? a) tak b) nie a 162 200 362 Dz. Chł. = 250 200 150 b 5 2 7 167 206 200 162 Dz. 100 Chł. 50 5 2 0 a b 45% dziewcząt i 38% chłopców nie doświadczyło przemocy w sieci. 54% dziewcząt i 61% chłopców miało z tym zagadnieniem styczność. 25 Jeśli "tak", to odpowiedz, jakiego rodzaju była to przemoc? (możesz zaznaczyć kilka odpowiedzi) a) rozsyłanie kompromitujących materiałów; b) rozsyłanie treści prywatnych c) włamania / kradzież kont d) tworzenie kompromitujących i ośmieszających stron internetowych e) wulgaryzmy stosowane względem mojej osoby f) poniżanie g) zastraszanie h) ośmieszanie i) szantaż a b c d e f g h i Dz. 15 16 13 6 39 32 12 21 4 158 Chł. 13 17 24 15 45 30 25 29 10 208 = 28 33 37 21 84 62 37 50 14 366 26 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 45 39 3230 25 24 1513 1617 15 13 29 12 10 6 a b c Dz. Chł. 21 4 d e f g h i 25% dziewcząt stwierdziło, że były to wulgaryzmy, 20% wskazało przemoc, 13 % ośmieszanie, zaś 10% rozsyłanie kompromitujących materiałów czy treści prywatnych. Podobnie rozłożyło się to u chłopców: 22% wskazało na wulgaryzmy, 14% na poniżanie i ośmieszanie, 12% na zastraszanie i włamania/ kradzież kont., niecałe 10% natomiast na rozsyłanie treści prywatnych czy tworzenie kompromitujących lub ośmieszających stron internetowych. 27 4. Czy kiedykolwiek spotkałeś/aś się ze zjawiskiem cyberstalkingu (złośliwe i powtarzające się nagabywanie, naprzykrzanie się czy prześladowanie zagrażające czyjemuś bezpieczeństwu w sieci internetowej) lub cyberbullyingu (stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego)? a) tak a b b) nie Dz. 44 123 167 Chł. = 140 120 100 80 60 40 20 0 86 130 120 243 206 123 120 86 Dz. Chł. 44 a b 74% dziewcząt i 58% chłopców nie spotkało się ze zjawiskiem cyberstalkingu. 26% dziewcząt i 42% chłopców miało z tym zjawiskiem styczność. 28 5. Czy byłeś/-aś ofiarą publikacji w Internecie kompromitujących materiałów na Twój temat bez Twojej zgody? a) tak b) nie a b Dz. 44 123 167 Chł. 86 120 206 = 130 243 150 123 86 100 50 120 Dz. 44 Chł. 0 a b 62% dziewcząt i 80% chłopców nie było ofiarą publikacji kompromitujących materiałów. 37% dziewcząt i 20% chłopców potwierdziło, iż było ofiarą publikacji kompromitujących materiałów w Internecie 29 6. Jeśli spotkałeś /-aś się z cyberprzemocą, to jak na nią reagowałeś/ -aś ? Reakcja na cyberprzemoc: dziewczęta chłopcy - brak reakcji, - ignorowanie, - ignorowanie, - odczekanie, - szukanie pomocy, - postraszenie policją, - szukanie pomocy u dorosłych - rozmowa z bliskimi, (rodziców, wychowawcy, pedagoga), - zamartwianie się, - złość, - prośba o powstrzymanie się, - omijanie danej osoby, - obrona własna. - odpowiedź wulgaryzmem, - zgłoszenie faktu osobom dorosłym. 30 7. Jak można, Twoim zdaniem, przeciwstawić się cyberprzemocy? Cyberprzemocy można przeciwstawić się w następujący sposób: według dziewcząt według chłopców - ignorować, - uważać na zaproszenia na portalach, - zgłosić osobie dorosłej, - nie wstawiać za dużo zdjęć, - tworzyć kampanie reklamowe, - pozwać daną osobę, - karać sprawców, - zgłaszać osobom dorosłym, - blokować osoby, które ją stosują - zwiększyć świadomość o tym problemie, - nie być biernym, - ignorować, - uświadamiać innych o skutkach - zgłosić na policję, cyberprzemocy, - nie pozwalać na robienie zdjęć bez zgody i - zgłosić administratorom stron, nie robić ich innym, - mówić głośno i otwarcie o problemie, - karać sprawców, - zmniejszyć ilość godzin spędzanych - ograniczać dostępność niektórych treści, w Internecie, - nie wiem. 31 8. Do kogo zwróciłbyś /zwróciłabyś się o pomoc w przypadku, gdybyś stał /-a się ofiarą cyberprzemocy? a) kolegi / koleżanki b) rodziców c) rodzeństwa d) nauczyciela e) wychowawcy f) psychologa szkolnego g) pedagoga szkolnego h) policji i) nikogo a b c d e f g h i Dz. 68 96 25 21 40 20 17 28 11 326 Chł. 51 75 27 20 29 12 11 46 26 297 = 119 171 52 41 69 32 28 74 37 32 120 100 80 60 40 20 0 68 51 a 96 75 b 2527 2120 c d 40 29 e 20 12 1711 f g 46 28 h Dz. 26 11 Chł. i 57% dziewcząt i 36% chłopców o pomoc zwróciłoby się do rodziców. 24% dziewcząt powiadomiłoby wychowawcę. 16% policję. 22% chłopców poprosiłoby o pomoc policję, 14% wychowawcę. 40% dziewcząt i 25% chłopców zwróciłoby się o pomoc do kolegi/koleżanki. 15% dziewcząt i 13% chłopców powiedziałoby o problemie rodzeństwu. 33 9. Jakie są Twoje odczucia wobec cyberprzemocy? a) ignoruję ją całkowicie b) traktuję to jako żart c) nie mam nic przeciwko d) przejmuję się a b c d e) szukam pomocy Dz. 57 22 5 42 f) inne (jakie?)…... Chł. 88 50 8 30 = 100 145 72 13 72 e f 13 0 139 5 4 185 18 4 88 80 60 57 50 40 30 22 20 Dz. Chł. 42 13 5 8 0 a b c d e 5 0 4 f 34% dziewcząt i 43% chłopców stwierdziło, że ignoruje ją całkowicie. Przejmuje się nią 29% dziewczynek i tylko 16% chłopców. 19% dziewcząt i 30% chłopców traktuje cyberprzemoc jako żart. 34 10. Do czego, Twoim zdaniem, może doprowadzić cyberprzemoc? Cyberprzemoc może doprowadzić do: według dziewcząt według chłopców - samobójstwa, - tragedii, - depresji, - śmierci, - okaleczeń, - depresji, - braku akceptacji siebie, - samobójstwa, - izolowania się, - samookaleczeń, - obniżenia własnej samooceny, - niskiej samooceny, - upokorzenia osoby - kompromitacji danej osoby, pokrzywdzonej, - braku pewności siebie, - złego samopoczucia, - poczucia braku własnej wartości, - szantażu, - ośmieszenia, - zniszczenia życia towarzyskiego, - kompleksów. - smutku. 35 11. Czy wbrew Twojej woli wykonano Tobie zdjęcie lub film? a) tak b) nie c) nie przypominam sobie a 85 117 202 Dz. Chł. = 150 100 b 19 42 61 c 51 40 91 155 199 117 85 42 50 Dz. 51 40 Chł. 19 0 a b c 55% dziewczynek i 59% chłopców potwierdziło, iż wykonano im zdjęcie bez ich zgody. 12% dziewcząt i 21% chłopców odpowiedziało negatywnie. 33% dziewcząt i 20% chłopców nie potrafiło sobie takiego zdarzenia przypomnieć. 36 12. Czy byłeś/-aś kiedyś sprawcą ośmieszania, upokarzania, szantażowania kogoś za pośrednictwem narzędzi elektronicznych (telefon komórkowy, Internet)? a) tak b) nie a b Dz. 38 129 167 Chł. 57 149 206 = 95 278 200 150 100 50 0 149 129 Dz. 57 38 a Chł. b 77% dziewcząt i 72% chłopców zgodnie stwierdziło, że nie było nigdy sprawcą ośmieszania, upokarzania, szantażowania innych za pośrednictwem narzędzi elektronicznych. 22 % dziewcząt i 21% chłopców potwierdziło, że prześladowało inne osoby. 37 13. Czy podszywałeś/-aś się pod kogoś? a) tak b) nie Dz. Chł. a 26 46 b 141 155 = 72 296 200 201 155 141 150 Dz. 100 50 167 Chł. 46 26 0 a b 84% dziewcząt i 75% chłopców nigdy nie podszywało się pod kogoś innego, natomiast pozytywnie odpowiedziało na to pytanie 22% chłopców i 15% dziewcząt. 38 14. Czy słyszałeś/-aś o organizacjach i serwisach internetowych, które udzielają pomocy w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą? a) tak, znam b) nie, nie znam a b Dz. 96 64 160 Chł. 131 67 198 = 207 131 131 150 100 96 67 64 Dz. Chł. 50 0 a b 57% dziewcząt i 63% chłopców słyszało o organizacjach i serwisach internetowych, które udzielają pomocy osobom w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą. 38% chłopców i 32% dziewcząt nie zna organizacji i serwisów internetowych, które udzielają pomocy osobom w sytuacji zetknięcia się z cyberprzemocą. 39 Jeśli „tak”, to o której z poniższych organizacji i serwisach internetowych słyszałeś/-aś? a) Fundacja Dzieci Niczyje b) Akademia Bezpiecznego Internetu c) Helpline.org d) Kampania społeczna „Dziecko w sieci” e) Dyżurnet.pl f) Safer Internet g) Sieciaki.pl a b c d e f g Dz. 15 12 26 21 5 0 24 103 Chł. 6 15 28 8 9 4 25 95 = 21 27 54 29 14 4 49 40 30 25 20 15 10 5 0 26 28 24 25 21 15 12 15 Dz. 8 6 9 Chł. 5 4 0 a b c d e f g 25% dziewcząt i 29% chłopców zna serwis Helpline.org 23% dziewcząt i 26% chłopców zna Sieciaki.pl 20% dziewcząt wskazało kampanię społeczną „Dziecko w sieci”. Nieznajomość wykazało 32% dziewcząt i aż 46% chłopców. 41 Wnioski: 1. Uczniowie wiedzą, na czym polega zjawisko cyberprzemocy. 2. Znaczna ilość uczniów korzysta przez większość swojego wolnego czasu z komputerów oraz innych urządzeń multimedialnych. 3. Zdecydowana większość uczniów doświadczyła przemocy w sieci. 4. Uczniowie wyrażają swoje obawy związane z cyberprzemocą i przestępczością związaną z Internetem, dlatego należy w dalszym ciągu uświadamiać ich, jak należy się przed nimi bronić. 5. W przypadku nawiązywania kontaktów z innymi osobami, należy w szczególny sposób uwrażliwić uczniów na niebezpieczeństwa związane z tą formą nawiązywania znajomości. 6. W związku z powiązaniami cyberprzemocy z agresją rówieśniczą należy monitorować zachowania uczniów na terenie szkoły i reagować w przypadku pojawienia się niepożądanych zachowań. 7. Należy przypominać uczniom, że przemoc i groźby na forach internetowych nie rozwiążą konfliktów rówieśniczych oraz że w Internecie nikt nie jest osobą anonimową. 8. Przeprowadzić akcje informacyjne dotyczące organizacji, instytucji i serwisów mogących pomóc w zwalczaniu cyberprzemocy. Zespół: Małgorzata Cłapka Aleksander Matrejek Leszek Pozniak 42