Polska Rama Kwalifikacji jako czynnik przemian - BIOL
Transkrypt
Polska Rama Kwalifikacji jako czynnik przemian - BIOL
Polska P l k R Rama K Kwalifikacji lifik ji jako j k czynnik ik przemian w szkolnictwie wyższym Seminarium Bolońskie : „„Zadania uczelni wynikające .. …” Warszawa, 21 listopada 2011 r. Ewa Chmielecka, Ekspert Boloński Uwaga g wstępna ęp z z z Informacje podane w niniejszej prezentacji są aktualne na połowę listopada 2011 r. Będą ę ą się ę dezaktualizować – warto uzupełniać p wiedzę Źródła: – – – – – – Strona www MNISzW/KRK S S / Strona www Zespołu Ekspertów Bolońskich Strona www IBE/KRK Oczekiwane publikacje projektów IBE Oczekiwane publikacje Zespołu Ekspertów Bolońskich Inne? Plan prezentacji p j z z z z Najnowsza historia ram kwalifikacji (powszechna i polska) Najważniejsze oczekiwania związane z ramami Podstawowe zmiany w organizacji kształcenia wnoszone przez KRK dla szkolnictwa wyższego Jak sobie (dać) pomóc? Europejskie Ramy Kwalifikacji – dla uczenia się ęp przez całe życie y ((1)) z Europejskie Ramy Kwalifikacji dla LLL – – – – – Rekomendacja Parlamentu Europejskiego z 23 kwietnia 2008 8 poziomów edukacji w ERK Opisy wymagań w działach: wiedza, umiejętności i [inne] kompetencje Spójność z ramami bolońskimi, nadrzędność ERK Zakładany kalendarz z z z z 2010 – odniesienia ram krajowych do europejskich – pierwsze raporty referencyjne 2011 – raporty referencyjne cd. 2012 – na dyplomach (wszelkich świadectwach) numer poziomu EQF i NQF Działalność) wspomagająca wdrożenie ram w Europie: – – – – EQF Advisory Group i inne ciała (PLA) Sieć krajowych korespondentów ds. NQF EHEA Sieć National Coordination Points inne Europejskie Ramy Kwalifikacji – dla uczenia się ęp przez całe życie(2) y ( ) z Zaawansowanie prac (październik 2011): – – – – ok. 130-150 krajów świata bierze udział w projektach związanych z ramami Różne drogi wprowadzania (patrz zaskakujący przykład USA) Drugi g p priorytet y edukacyjny yj y KE (p (po LLL)) od 2010 r. stały monitoring postępów prac przez KE (EQF Advisory Group): z z z z z z z Przyjęcie 10 zasad referencji 8 raportów referencyjnych przyjętych na AG do października 2011 10 raportów tó referencyjnych f j h zgłoszonych ł h - czeka k na ocenę Inni – opóźnieni, w tym Polska (jeśli idzie o PRK) Żaden kraj UE nie odrzucił wprowadzenia ram Platforma cyfrowa EQF Działania krajów przedakcesyjnych (Bałkany, Ukraina…) Europejskie Ramy Kwalifikacji – dla uczenia się ęp przez całe życie y ((3)) Założenia: z z z z z z z z z 8 poziomów kwalifikacji pełnych (np. dyplomów ukończenia studiów) 3 „działy”: wiedza, umiejętności i „inne kompetencje” Profilowanie Opis wymagań (desciptors) poziomów kwalifikacji uniwersalny [kategorie kluczowe + krótki opis generyczny] Progresywność uzyskiwanych efektów uczenia się we wszystkich trzech działach podstawą wyodrębnienia poziomów kwalifikacji pełnych Możliwe podpoziomy i kwalifikacje częściowe Integracja – każde/wszystkie dokonania osób uczących się powinny znaleźć miejsce w ramach bez względu na miejsce, rodzaj, czas uczenia się (formal, informal, non-formal) Swoboda interpretacji w krajowych ramach kwalifikacji (także co do liczby poziomów) z zachowaniem przekładalności do ERK Odpowiedzialność władz państwa za wdrożenie systemu kwalifikacji i ogłoszenie raportu referencyjnego! Odniesienie Od i i i k kwalifikacji lifik ji pomiędzy i d krajami z wykorzystaniem EQF Opracowanie: Tomasz Saryusz-Wolski Ramy Kraj A „Europejskie” 7 6 5 Kwalifikacja „α” 4 „Bolońske” 11 10 8 3 7 2 8 6 1 7 5 Kraj B 9 6 5 3 4 2 3 1 2 2 1 1 4 3 Kwalifikacja „β” Wartość dodana ram Oczekiwania wobec ram: z Większa mobilność uczących się i absolwentów dzięki – – z Podniesienie zatrudnialności – lepsze dostosowanie edukacji do rynku pracy dzięki: – – z z Lepszej informacji (język efektów kształcenia) o kompetencjach absolwentów – dla pracodawców i edukatorów Większemu uczestnictwu interesariuszy w formowaniu programów, Zwiększenie motywacji do uczenia się, większa drożność systemów edukacji, perspektywa LLL, a w tym – z Porównywalności efektów uczenia się / kompetencji absolwentów / kwalifikacji, w kraju i zagranicą Większej ę jp przejrzystości j y systemów y edukacyjnych yj y Możliwość uznawania dokonań spoza edukacji formalnej Podniesienie jakości nauczania –w tym reformy systemów krajowych Inne Polska Rama Kwalifikacji [ ] - PRK dla LLL [1] Prace koncepcyjne: z I etap: 2008 –2009 Zespół Ekspertów MEN (4.3.1. POKL) – z Raport końcowy - główne idee PRK II etap: od 2010 projekt przeniesiony do Instytutu Badań Edukacyjnych (IBE ) - pod kierownictwem dr A. Chłoń-Domińczak. Trwają prace nad: Słownikiem – Deskryptorami dla 8 poziomów PRK – Kształtem legislacyjnym (Ustawa o KRK?) – W tym krajowym rejestrem kwalifikacji – Raportem referencyjnym – Badania empiryczne kompetencji w wybranych sektorach (w tym nieformalnych) – Inne (podprojekt „Walidacja akademicka”) Oraz konsultacje ze stakeholders (debata społeczna) – z Komitet Sterujący zaakceptował: – – Wersję W j roboczą b d deskryptorów k t ó dl dla 8 poziomów i ó PRK Słownik wstępny PRK Kompatybilność PRK z ramą dla szkolnictwa wyższego jest zapewniona. PRK – p poziomy y kwalifikacji j Poziom ERK Poziom PRK Przykładowe kwalifikacje pełne odpowiadające poziomom PRK 1 1 Świadectwo ukończenia szkoły podstawowej 2 2 Świadectwo ukończenia gimnazjum 3 3 Świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej 4 4 Świadectwo ukończenia szkoły średniej 5 5 [„pusty poziom” - trwa dyskusja co do niego można zaliczyć ] 6 6 Dyplom licencjata/inżyniera 7 7 Dyplom magistra 8 8 Dyplom doktora Konstrukcja j Polskiejj Ramy y Kwalifikacji j z z PRK - Rama uniwersalna (p (podstawowa)) będą ę ąp polską ą interpretacją p ją ERK I jej rozwinięcia w obszary: – – – z z Ale zawsze redukowalne do ramy podstawowej (podstawa spójności sektorów) Podstawowe założenie: – – – z Edukacji ogólnej Edukacji i szkoleń zawodowych Edukacji wyższej Dla uznania kwalifikacji pełnej (poziom w ERK/KRK) potrzebny jest przyrost kompetencji we wszystkich trzech kolumnach (wiedza (wiedza, umiejętności umiejętności, postawy) Dla uznania kwalifikacji cząstkowej – niekoniecznie we wszystkich Kategorie kluczowe wspólne + rozwinięcia specyficzne Uwaga: przypisanie kwalifikacji do poziomu na podstawie zgodności z deskryptorami a nie kolejności ich uzyskiwania deskryptorami, uzyskiwania. Patrz studia podyplomowe podyplomowe, specjalizacje medyczne, inne. Decyzje merytoryczne i polityczne. Konstrukcja Polskiej Ramy Kwalifikacji – poziomy p y generyczności g y dla szkolnictwa wyższego y g z z z Europejskie Ramy Kwalifikacji (poziom -1) 1) PRK – Polska Rama Kwalifikacji uniwersalna (poziom 0) I jej rozwinięcia w sektory (poziom1) – – – z z Edukacji ogólnej Edukacji i szkoleń zawodowych Edukacji wyższej (nieopublikowana choć używana) Opisy efektów kształcenia dla obszarów kształcenia w szkolnictwie wyższym (poziom 2) Benchmarki w szkolnictwie wyższym (poziom 3?) Ogólna zasada: im bardziej konkretne i szczegółowe opisy – tym mniej obligatoryjne. Efekty uczenia się w PRK: kategorie g kluczowe opisu p dla edukacji j ogólnej g j z Wiedza – – z U i j t ś i Umiejętności: – – – z zakres wiadomości, głębia rozumienia komunikacja, rozwiązywanie problemów, zastosowanie wiedzy w praktyce Postawy – – – tożsamość, tożsamość współpraca, odpowiedzialność Polska Rama Kwalifikacji [ ] - PRK dla LLL [1] Prace wdrożeniowe: z z z Powołanie Komitetu Sterującego ds. Ram kwalifikacji odpowiedzialnego za wdrożenie KRK – koordynacja ponadsektorowa (luty 2010) „mapa drogowa” IBE dla całej PRK przewiduje: – zakończenie prac koncepcyjnych w 2012 r. – Przedstawienie założeń systemu kwalifikacji w PL na forum AG wiosną 2012 – Uchwalenie ustawy o PRK (kiedy ?) – Raport referencyjny (kiedy ?) Sektorowe wdrożenie KRK dla szkolnictwa wyższego – 18 marca 2011 – – – Obowiązywanie – od 1 października 2011 r. Rozpoczęcie fazy samo-potwierdzania – listopad 2011 Z k ń Zakończenie i ((grudzień d i ń 2012?) Ramy K R Kwalifikacji lifik ji dla dl Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego - QF EHEA [1] z Ogłoszone w Komunikacie z Bergen (2005) – – z z poparcie dla ram w komunikatach następnych (Londyn, Leuven, Budapeszt-Wiedeń) Kontynuacje przez BFUG – – – z 3 główne cykle + deskryptory dublińskie Publikacja zespołu J. Morgensena z interpretacją i zasadami wdrażania Sieć krajowych korespondentów ds. NQF EHEA QF Working Group Rezultaty: patrz przygotowania do spotkania w Bukareszcie - silna rola we e wdrażaniu drażani ram pr przypisana pisana ministrom Zasady referencji (self-certification) wdrażania NQF/EHEA muszą być częścią głównego raportu referencyjnego Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa y g – dlaczego? g wyższego Różnorodność programów kształcenia w kontekście – – – Rozwoju szkolnictwa wyższego Jego umasowienia LLL a porównywalność p y uznanych y kompetencji p j ((kwalifikacji) j) oraz przenoszenie i kumulacja dokonań w uczeniu się. Jak rozwiązać ten problem? Odpowiedź: za pomocą ram kwalifikacji. Podstawowe definicje j Problem definicyjny: – Dla ram kwalifikacji szkolnictwa wyższego używamy języka nowelizacji Ustawy PSW (na razie) – Słownik PRK pojawił się po nowelizacji – Patrz prezentacja A. Kraśniewskiego Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – PL (1) ( ) Prace koncepcyjne: p yj z Etap I - od 2006 – Grupa Robocza ds. KRK w szkolnictwie wyższym (głównie na bazie ZEB) z Kolejne raporty do MNiSzW (2007-2008-2009) – z z Deskryptory poziomów, poziomów inne podstawowe idee idee, scenariusz wdrożenia Włączenie wyników (i ekspertów) do prac I i II etapu MEN/IBE – zapewnienie spójności obydwu ram Etap II – od 2009 roku: – – – – – – – – Efekty kształcenia dla obszarów Wzorcowe efekty kształcenia dla .. („benchmarki”) Przygotowania do nowelizacji Ustawy PSW Pomoc przy formułowaniu rozporządzeń Akcja przygotowująca środowisko akademickie (ZEB i MNISzW) „pomarańczowa książeczka” z 2010 r. (MNISzW) Książka A. Kraśniewskiego z 2011 r (MNISzW) Projekt „Walidacja akademicka” Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – PL (2) ( ) Prace wdrożeniowe (nowelizacja PSW z 18 03 2011 + rozporządzenia MNiSZW): z z Deskryptory/opisy poziomów KRK dla szkolnictwa wyższego - poziom 1 nie są opublikowane (celowo) Były przyjętą implicite podstawą dla deskryptorów dla obszarów kształcenia – z (w oczekiwaniu na potwierdzone oficjalnie deskryptory PRK – dla całej edukacji) Zatem punktem wyjścia dla KRK dla szkolnictwa wyższego w Polsce są zapisy z noweli ustawyy PSW + rozporządzenia, p ą , a w nich: – 3 stopnie (cykle) kształcenia wyższego Profile Opisy efektów kształcenia dla 8 obszarów kształcenia Opisy p y wzorcowe ((benchmarki)) – Inne wytyczne – patrz prezentacja A. Kraśniewskiego – – – Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – PL (3) Poziomyy generyczności g y deskryptorów yp Przykład: y p poziom 6 ((licencjat j / inżynier): y ) opis efektów kształcenia w dziale „umiejętności - rozwiązywanie problemów” z z z z Uniwersalna PRK (projekt) – Rozwiązywanie złożonych i nietypowych problemów w zmiennych i nie w pełni przewidywalnych kontekstach Rama Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego (niepublikowana) – Identyfikowanie i twórcze rozwiązywanie prostych problemów oraz typowych zadań zadań, wyciąganie logicznych wniosków oraz autonomiczne formułowanie ocen i opinii z w zakresie niezbędnym do ich rozwiązania. – Znajomość podstawowych metod i technik właściwych dla obszaru kształcenia w stopniu umożliwiającym ich wykorzystanie do rozwiązywania podstawowych problemów i wykonywania prostych zadań. Obszar nauk technicznych. Absolwent: – zna podstawowe metody, techniki, narzędzia i materiały stosowane przy rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich związanych z reprezentowaną dyscypliną, potrafi wykorzystać do formułowania i rozwiązywania zadań inżynierskich metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne – potrafi – przy formułowaniu i rozwiązywaniu zadań inżynierskich – dostrzegać ich aspekty systemowe i pozatechniczne – potrafi ocenić przydatność rutynowych metod i narzędzi rozwiązania prostego zadania inżynierskiego, typowego dla reprezentowanej dyscypliny inżynierskiej oraz wybrać i zastosować właściwą metodę i narzędzia Kierunek „elektronika” (benchmark). Absolwent: – potrafi wykorzystać poznane metody i modele matematyczne, a także symulacje komputerowe do analizy i oceny działania elementów elektronicznych oraz analogowych i cyfrowych układów elektronicznych – potrafi dokonać analizy sygnałów i prostych systemów przetwarzania sygnałów w dziedzinie czasu i częstotliwości częstotliwości, stosując techniki analogowe i cyfrowe oraz odpowiednie narzędzia sprzętowe i programowe – …… Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – PL (4) ( ) z z z Jak widać – ramy są puste, puste jak to ramy Trzeba je wypełnić treścią – zinterpretować w języku dziedziny, y, programu p g … A może to uczynić tylko środowisko akademickie – Dlatego zniesienie uprzednich regulacji centralnych (lista ki kierunków kó + ramowe ttreści.. ś i i zastąpienie t i i iich h przez: z z efekty dla obszarów kształcenia i wzorcowe opisy („benchmarki”) oczekiwane ki d dobre b praktyki kt ki – nowe powstające t j programy kształcenia Deskryptory D k t poziomów i ó KRK dl dla szkolnictwa k l i t wyższego ż – PL (5) (nieopublikowana) Przykłady y y deskryptorów yp p poziomów – p podstawy y dla deskryptorów yp obszarów Poziom 6 Poziom 7 Poziom 8 WIEDZA krytyczne podejście do wiedzy WIEDZA krytyczne podejście do wiedzy, w tym paradygmatów dziedziny wiedzy; dostrzeganie ich ograniczeń WIEDZA krytyczne podejście wiedzy, w stopniu umożliwiającym ocenę i rewizję istniejących oraz ewentualne tworzenie nowych paradygmatów; samokrytycyzm względem własnych dokonań poznawczych; UMIEJĘTNOŚCI Identyfikowanie i twórcze rozwiązywanie prostych problemów oraz typowych zadań, wyciągania logicznych wniosków oraz … w zakresie niezbędnym do ich rozwiązania. UMIEJĘTNOŚCI Identyfikowanie i twórcze rozwiązywanie problemów, w tym prostych problemów badawczych, oraz identyfikowania wykonywania złożonych i nietypowych zadań, także innowacyjnych, … UMIEJĘTNOŚCI Generowanie, analiza i synteza oraz przetwarzanie informacji w zakresie niezbędnym dla prowadzenia pracy badawczej; tworzenia i rozwijania oryginalnych i kreatywnych rozwiązań …. KOMPETENCJE SPOŁECZNE zna podstawowe zasady etyki zawodu KOMPETENCJE SPOŁECZNE potrafi stosować i rozwijać zasady etyki zawodu w środowisku pracy KOMPETENCJE SPOŁECZNE przyczynia się do podtrzymania i doskonalenia etosu wspólnoty naukowej Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – PL (5) Obszaryy kształcenia: • • Funkcja opisów dla obszarów: patrz prezentacja A. A Kraśniewskiego Właściwe dla nauk: • • • • • • • • Humanistycznych H i t h Społecznych Ścisłych Przyrodniczych Technicznych O zdrowiu i kulturze fizycznej y j Rolniczych i … Oraz sztuki Ramy Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego – PL (6) Benchmarki (wzorcowe zestawy efektów kształcenia): • • • Funkcja: patrz prezentacja A. A Kraśniewskiego Przygotowano ok. 40 benchmarków (obszarowych i międzyobszarowych) Do rozporządzenia MNiSzW dołączone są benchmarki dla 5 programów kształcenia na kierunkach: • • • • • • Pozostałe: do oceny przez RGSzW • • Filozofia Pedagogika Matematyka Instrumentalistyka Elektronika po akceptacji rozpowszechniane jako przykłady dobrych praktyk Metoda zgłaszania, oceny i akceptacji – w opracowaniu. • Zasada ogólna: otwarcie na dobre pomysły środowiska. Ramy kwalifikacji y kwalifikacji j a system System kwalifikacji składa się z następujących elementów : – – – – – Ram Kwalifikacji (przypisania krajowych poziomów efektów uczenia się dla edukacji ogólnej, wyższej i zawodowej do poziomów ERK)) p Powszechnego zastosowania efektów uczenia się jako podstawy budowy programów Powszechnego g zastosowania walidacjij efektów uczenia się ę (włączając zdobyte poza edukacją formalną) Powszechnego stosowania mechanizmów zapewniania jakości Systemu y punktowego p g kumulacjij i transferu dokonań Opis systemu (w tym ram) powinien być zawarty w raporcie referencyjnym Wdrażanie ram kwalifikacji dla szkolnictwa y g –scenariusz Q QF EHEA wyższego Decyzja y j op podjęciu ję p prac na KRK 2. Zaprojektowanie modelu KRK 3. Organizacja wdrożenia KRK 4. Konsultacje z interesariuszami 5 5. Zatwierdzenie ostatecznej wersji KRK 6. Prawne i administracyjne umocowanie KRK 7. Wdrożenie ram na poziomie instytucji 8. Przypisanie yp kwalifikacjij do p poziomów KRK i ERK 9. Weryfikacja i uzupełnienie 10. Samopotwierdzenie prawidłowości systemu i ram kwalifikacji w szkolnictwie wyższym 11 Budowa narzędzi informatycznych pozwalających na szeroki dostęp do 11. informacji dotyczących ram kwalifikacji. (Punkty 1-6 już za nami; w r. ak. 2011-13 czeka nas to, co na czerwono) 1. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa y g w Polsce - oczekiwania wyższego Motto: „Quality oriented dynamic tool with vision…” z Uporządkowanie uprzednio wprowadzonych elementów PB, a w szczególności: – – Systemu dwustopniowego ECTS z z Pytanie kontrolne: ile sylabusów wymaga od nauczyciela sporządzenia bilansu nakładu pracy studenta? Racjonalne wykorzystanie nowej autonomii: – Do tworzenia nowych programów kształcenia (kierunków) z – – Pierwsze jaskółki – ogólne studia licencjackie, studia naprawdę międzydyscyplinarne, Do poprawiania D i i iistniejących i j h Do budowania kultury dobrych praktyk w tym zakresie (zwłaszcza w obliczu potencjalnych zagrożeń) Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa y g w Polsce - wyzwania y wyższego z Racjonalna interpretacja aktów prawnych prawnych, a w szczególności zapisów rozporządzeń – – – – z z Ułomność rozporządzeń i drogi ich naprawy Walidacja (formalna i inne) „kompetencje społeczne” – ich wykładnia w opisach dla obszarów Wiele innych y Nowa akredytacja PKA i KRASP – kluczowy czynnik powodzenia P Przygotowywanie t i raportu t „samo-potwierdzenia” t i d i ” – Może być ważnym czynnikiem zwiększającym racjonalność zachowań Jak sobie (dać) pomóc? MNiSzW ((r. ak. 2011/12)) z z Seminaria Zespołu Ekspertów Bolońskich w toku Seminaria odwrócone MNISzW – w 2012 roku. – z z z Utworzenie grup eksperckich z „obszarników” i „wzorcowników” Rozpoczęcie R i procesu samo-potwierdzenia t i d i wdrażania d ż i ram Rada Główna Szkolnictwa Wyższego i „benchmarki” Co jjeszcze p powinno p pojawić j się ę ze stronyy MNISzW? – – Projekt: konkurs na najlepsze programy kształcenia Co jeszcze? Jak sobie (dać) pomóc? IBE z Projekt „Walidacja Walidacja akademicka” – – – z WAA – walidacja a akredytacja WAFN – walidacja lid j efektów f k ó kkształcenia ł i zdobytych d b h formalnie i poza-formalnie WAP – walidacja alidacja „kompetencji kompetencji społec społecznych” n ch” – funkcje wychowawcze uczelni Seminaria konferencje, Seminaria, konferencje publikacje Jak sobie ((dać)) p pomóc? z z Integracja prorektorów prorektorów, dziekanów dziekanów, pełnomocników ds ram i innych osób zaangażowanych we wdrażanie ram Wymiana doświadczeń – dobrych praktyk – z Zwłaszcza w oczekiwaniu na złe praktyki Stałe seminarium/spotkania dla tych y celów ? – W Fundacji Rektorów Polskich ? Dziękuję ę ję za uwagę! gę