Maciej Jochymczyk Muzyka religijna u progu klasycyzmu. Amandus

Maciej Jochymczyk
Muzyka religijna u progu klasycyzmu. Amandus Ivanschiz OSPPE (1727–1758)
seria Musica Claromontana – Studia, t. 5
wyd. Polihymnia, Lublin 2014, 506 s., ISBN 978-83-7847-158-5
W epoce poprzedzającej reformy cesarza Józefa II prowadzące do kasaty większości
zgromadzeń zakonnych w państwie Habsburgów, jednymi z najważniejszych i najprężniej
działających centrów muzycznych Europy Środkowej były klasztory. Pomimo że
rozbrzmiewająca w nich muzyka stanowiła trzon ówczesnego repertuaru, jest ona nadal
stosunkowo słabo rozpoznana. Jednym z kompozytorów, których dorobek dotychczas
pozostawał w dużej mierze niezbadany, jest paulin, o. Amandus Ivanschiz (1727–1758). O
wielkiej popularności jego dzieł świadczy imponująca liczba odpisów zachowanych w wielu
środkowoeuropejskich kolekcjach.
Prezentowana książka jest podsumowaniem ośmioletnich studiów dr. Macieja
Jochymczyka nad biografią i twórczością religijną kompozytora. Powstała w oparciu o
dysertację
doktorską
Autora,
napisaną
w
Instytucie
Muzykologii
Uniwersytetu
Jagiellońskiego (uhonorowaną w 2012 roku nagrodą im. Ks. Prof. Hieronima Feichta,
przyznawaną przez Sekcję Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich). Co istotne,
bezpośrednim impulsem do podjęcia badań nad muzyką Ivanschiza były prace Zespołu
Naukowo-Redakcyjnego Jasnogórskich Muzykaliów. Na Jasnej Górze zachowały się
wprawdzie tylko dwa utwory o. Amanda, a on sam nigdy w tym klasztorze nie przebywał,
jednak jego bogata twórczość doskonale wpisuje się w założenia odkrywania kultury
muzycznej paulinów, jednocześnie zaświadczając o jej wysokiej randze artystycznej.
Podczas prac nad książką szczególny nacisk położono na gruntowne badania
źródłowe. Analizie poddano ponad 270 rękopisów, znajdujących się w około 70 archiwach, na
terenie 8 krajów Europy Środkowej. Odkrycia dotyczące biografii i dorobku Ivanschiza
pokazują, że był on jednym z najważniejszych prekursorów stylu wczesnoklasycznego. Jego
muzyka była pod wieloma względami nowatorska i przełomowa, torując drogę nowej
estetyce, z której wyrasta m.in. późniejsza twórczość klasyków wiedeńskich, zwłaszcza
Józefa Haydna i Wolfganga Amadeusza Mozarta.
Integralną częścią publikacji jest Katalog tematyczny dzieł wokalno-instrumentalnych
Amanda Ivanschiza, który umożliwi w przyszłości identyfikację utworów kompozytora
zachowanych anonimowo lub przypisywanych innym autorom. W aneksie zamieszczono
także faksymile XVIII-wiecznego druku kazania, które zostało wygłoszone podczas mszy
prymicyjnej Ivanschiza. Jest to niezwykle cenne źródło wiedzy o kompozytorze, które nigdy
wcześniej nie było wykorzystywane w badaniach nad jego biografią.
Książka ta jest już piątą pozycją ukazującą się w serii Musica Claromontana – Studia,
a jednocześnie pierwszą wydaną przez wydawnictwo Polihymnia z Lublina.
Nota o autorze
Maciej Jochymczyk ukończył z wyróżnieniem studia muzykologiczne w Instytucie
Muzykologii UJ w 2007 roku. Za swoją pracę magisterską otrzymał The Ray and Ruth
Robinson Musicology Award. W 2012 roku uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim tytuł
doktora na podstawie dysertacji poświęconej twórczości religijnej o. Amanda Ivanschiza,
która została uhonorowana nagrodą im. Ks. Prof. Hieronima Feichta, przyznawaną przez
Sekcję Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich (ZKP). Jego zainteresowania
badawcze koncentrują się na muzyce środkowoeuropejskiej XVII i XVIII w., zagadnieniach
edytorstwa i źródłoznawstwa muzycznego, a także wykonawstwa historycznego. W ramach
swoich badań prowadził kwerendy w archiwach m.in. w Austrii, Chorwacji, Czechach,
Niemczech, Słowacji, Słowenii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. Od 2005 roku aktywnie
uczestniczy w pracach zespołu naukowego zajmującego się jednym z najcenniejszych w
Polsce zbiorów muzykaliów, zgromadzonym w klasztorze oo. paulinów na Jasnej Górze.
Przygotował partytury będące podstawą prawykonań oraz nagrań ponad 50 obszernych dzieł
wokalno-instrumentalnych. Jest członkiem Komitetu Naukowo-Redakcyjnego serii nutowej
Musica Claromontana, a także członkiem Sekcji Muzykologów ZKP. Od 2012 roku realizuje
w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego projekt badawczy poświęcony życiu i
twórczości o. Amanda Ivanschiza w kontekście przemian stylistycznych w połowie XVIII w.