Społeczna percepcja niepełnosprawności i niepełnosprawnych w
Transkrypt
Społeczna percepcja niepełnosprawności i niepełnosprawnych w
Społeczna percepcja niepełnosprawności i niepełnosprawnych w Polsce Komunikat z badania zrealizowanego na zlecenie IMPEL S.A. Warszawa, sierpień 2002 r. TNS OBOP ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa fel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 fax: (48 22) 644 9947 e-mail: [email protected]; www.obop.pl Biura w ponad 50 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. W pierwszych dniach sierpnia TNS OBOP – na zlecenie IMPEL S.A. – zrealizował badanie sondażowe, w którym poruszono problematykę stosunku polskiego społeczeństwa do kwestii niepełnosprawności oraz sytuacji osób 1 niepełnosprawnych w naszym kraju . Powstały po badaniu komunikat dostarcza informacji – między innymi – na temat tego jak skłonni jesteśmy nazywać takie osoby, czy mają one podstawy do tego, by czuć się ludźmi gorszej kategorii, w jakim stopniu reprezentowane są interesy takich ludzi, jak oceniamy sytuację niepełnosprawnych w Polsce w porównaniu z sytuacją takich osób w innych krajach, wreszcie jaki jest, w porównaniu do innych społeczeństw, stosunek społeczeństwa polskiego do osób niepełnosprawnych. Społeczne określenia osób niepełnosprawnych Praktycznie nie ma wśród nas osób, które nie nazywałyby jakoś ludzi, którzy w sposób widoczny dotknięci są nieuleczalną chorobą, kalectwem czy upośledzeniem. Tabela na stronie następnej pokazuje bowiem, że zaledwie co setny badany nie określa w żaden sposób takich osób, i równie rzadko pojawia się odpowiedź trudno powiedzieć. Zdecydowanie najczęściej skłonni jesteśmy mówić o takich osobach niepełnosprawni – połowa Polaków (49%) przyznaje, że takie właśnie określenie przychodzi im na myśl, kiedy je widzą. Trzykrotnie rzadziej pojawia się w myśleniu badanych o widocznej niepełnosprawności określenie inwalida (16%). Ponad jedna dziesiąta społeczeństwa używa słowa kaleka (13%), zaś równo jedna dziesiąta mówi, że używa sformułowania sprawny inaczej (10%). Bardzo nieliczna część respondentów odpowiada, że widząc osoby niepełnosprawne myśli o nich jako o ludziach nieszczęśliwych (4%) bądź określa słowem biedak, nieborak (3%). 1 Sondaż zrealizowano w dniach 3 – 5. sierpnia 2002 r. na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1017 mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Maksymalny statystyczny błąd pomiaru dla tej wielkości próby wynosi +/- 3,1%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Dane w proc. Gdy widzi Pan(i) człowieka na wózku, niewidomego, kogoś z widocznym upośledzeniem umysłowym, to jak w myśli nazywa Pan(i) taką osobę? niepełnosprawny 49 inwalida 16 kaleka 13 sprawny inaczej 10 nieszczęśliwy 4 biedak, nieborak 3 chory 1 nie określam, nie nazywam w żaden sposób 1 inaczej 2 trudno powiedzieć 1 Na używanie określenia niepełnosprawny częściej niż inne grupy wskazują uczniowie i studenci (70%) oraz nastolatki (69%). Słowo inwalida najczęściej pojawia się w odpowiedziach robotników (20%). Biorąc pod uwagę płeć respondentów, częściej używają go mężczyźni (20%) niż kobiety (13%). Nazywanie osoby niepełnosprawnej kaleką dominuje wśród osób starszych: emerytów (22%), badanych wieku 60 i więcej lat (21%) oraz pięćdziesięciolatków a także rencistów (po 19% w obu grupach). Określenie sprawny inaczej częściej niż innym przychodzi na myśl rolnikom (18%) oraz osobom z wykształceniem średnim (15%). Niepełnosprawny więc gorszy? Blisko dwie trzecie społeczeństwa (63%) jest zdania, że w Polsce osoby niepełnosprawne mogą czuć się ludźmi gorszej kategorii. Jedna piąta badanych (20%) zdecydowanie jest o tym przekonana, zaś ponad dwie piąte (43%) wyraża umiarkowany pogląd w tej kwestii. Opinia mówiąca o tym, że w naszym kraju niepełnosprawni nie mają podstaw, by czuć się ludźmi gorszymi od innych podzielana jest przez jedną trzecią ankietowanych (34%). Jedna czwarta (25%) twierdzi, że niepełnosprawni raczej nie mają takich podstaw, zaś jedna dziesiąta (9%), że ich zdecydowanie nie mają. Tylko nieliczni badani (3%) nie potrafili wyrazić opinii na ten temat. 3 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Dane w proc. Jak Pan(i) sądzi, czy w Polsce ludzie niepełnosprawni mogą czuć się osobami gorszej kategorii? zdecydowanie tak 20 tak 63 raczej tak 43 raczej nie 25 nie 34 zdecydowanie nie 9 trudno powiedzieć 3 Tymi, którzy częściej niż inni wyrażają przekonanie, iż w naszym kraju niepełnosprawni mogą czuć się ludźmi gorszej kategorii są osoby najlepiej wykształcone (83%), kadra kierownicza i specjaliści (81%) oraz mieszkańcy największych miast – o liczbie ludności przekraczającej 500 tysięcy (80%). Częściej niż innym grupom wiekowym przekonanie to towarzyszy dwudziestolatkom (71%). Obserwujemy w tym przypadku wyraźną zależność między odpowiedziami badanych a ich wykształceniem: im są oni lepiej wykształceni – tym częstsze stwierdzenia podkreślające to, że niepełnosprawni mają podstawy by czuć się ludźmi gorszymi. Ponadto wśród mieszkańców miast przekonanie to jest silniejsze niż w opiniach ludności wiejskiej. Z kolei wśród tych, którzy są zdania, że niepełnosprawni nie mają podstaw, by czuć się gorszą kategorią w naszym społeczeństwie, wyróżniają się respondenci z wykształceniem podstawowym (44%), nastolatki (43%), badani o dochodach na osobę w gospodarstwie mieszczących się w granicach 251-400 złotych (42%) oraz gospodynie domowe (41%). Kto jest temu winien? Ci badani, którzy powiedzieli, że niepełnosprawni mogą czuć się gorszą kategorią ludzi, zostali zapytani o to, kto jest za taki stan rzeczy odpowiedzialny? Respondenci – niemal w równym stopniu – winą obarczyli państwo i jego instytucje (45%) oraz społeczeństwo, czyli innych ludzi (44%). Zaledwie 4 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” co dwudziesty badany (5%) odpowiedzialność za sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. to składa na rodziny niepełnosprawnych. Warto zauważyć, że praktycznie nikt nie uważa, że winę ponoszą sami niepełnosprawni. Jeden na dwudziestu pytanych (5%) nie potrafi przypisać odpowiedzialności któremuś z powyższych czynników, odpowiadając trudno powiedzieć. Dane w proc. Kto w największym stopniu jest za to odpowiedzialny?* państwo, instytucje państwowe 45 inni ludzie 44 rodziny niepełnosprawnych 5 sami niepełnosprawni 1 trudno powiedzieć 5 * - n=642 Przekonanie o tym, iż to państwo winne jest tego, że niepełnosprawni mogą czuć się osobami gorszej kategorii, częściej niż innym towarzyszy emerytom, badanym w wieku 60 lat i starszym (po 56%), mieszkańcom średnich miast – o liczbie ludności od 20 do 100 tysięcy a także respondentom o dochodach mieszczących się w granicach od 401 do 700 złotych na osobę w gospodarstwie domowym (po 54%). Pogląd ten częściej podzielają mężczyźni (48%) niż kobiety (42%). Natomiast ci, którzy odpowiedzialnością za taki stan obarczają innych ludzi, a więc społeczeństwo to, częściej niż inni, badani w wieku 15-19 lat (62%), uczniowie i studenci (61%), dwudziestolatki, osoby dobrze oceniające własną sytuację materialną, rolnicy (po 58%), gospodynie domowe (57%) a także trzydziestolatki (56%). Wyraźnie dostrzegamy zależność między wiekiem respondentów a ich opiniami: im są oni młodsi – tym częstsze stwierdzenia mówiące o winie innych ludzi. Ponadto kobiety (47%) skłonne są częściej niż mężczyźni (42%) przypisywać odpowiedzialność za taką sytuację społeczeństwu. 5 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Przywileje osób niepełnosprawnych Przytłaczająca większość Polaków jest zdania, że niepełnosprawni mają za mało przywilejów – przekonanie to pojawia się w odpowiedziach czterech piątych badanych (79%). O tym, że mają ich zdecydowanie za mało mówi ponad jedna czwarta respondentów (29%), zaś o tym, że przywilejów tych jest raczej za mało – połowa ankietowanych (50%). Jedna dziesiąta biorących udział w badaniu (11%) stwierdza, że niepełnosprawni mają tyle przywilejów, ile trzeba. Praktycznie nie ma nikogo, kto stwierdziłby, że przywilejów tych jest za dużo a także, że niepełnosprawni nie mają żadnych przywilejów. Mniej niż jedna dziesiąta (8%) nie ma na ten temat zdania. Dane w proc. Jak Pan(i) myśli, czy w Polsce niepełnosprawni: mają zdecydowanie za mało przywilejów 29 za mało przywilejów 79 mają raczej za mało przywilejów 50 mają tyle przywilejów, ile trzeba 11 mają raczej za dużo przywilejów 1 za dużo przywilejów 1 mają zdecydowanie za dużo przywilejów 0 nie mają żadnych przywilejów 1 trudno powiedzieć 8 Przekonanie o niedostatecznej ilości przywilejów ma charakter niemal powszechny. Jednak częściej niż w innych grupach opinię tę słyszymy wśród robotników (87%), mieszkańców najmniejszych miast – do 20 tysięcy ludności (86%), czterdziestolatków oraz mieszkających w największych ośrodkach miejskich (po 84%). Opinie wskazujące na to, że niepełnosprawni mają tyle przywilejów, ile trzeba częściej niż inni wyrażają uczniowie i studenci (19%), nastolatki a także osoby oceniające własną sytuację materialną jako dobrą (po 17%). Warto zauważyć, że im ocena ta jest gorsza – tym rzadsze stwierdzenia o wystarczającej ilości przywilejów. Dla przykładu: w grupie tych, którym powodzi się źle opinia taka występuje już tylko w wypowiedziach 6% respondentów. 6 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Zamknięci w domu, czy otwarci na świat? Zdecydowana większość Polaków uważa, że osoby niepełnosprawne powinny – jeśli tylko mogą – dążyć do tego, aby nie zamykać się w obrębie domu i rodziny. W czterech piątych odpowiedzi (80%) podkreślano to, że niepełnosprawni powinni podejmować pracę zawodową (jeśli oczywiście mogą pracować). W dalszej kolejności wskazywano na to, że powinni oni dążyć do tego, aby podejmować naukę i kształcenie zawodowe (69%). Dwie trzecie badanych jest zdania, że powinni brać udział w publicznych formach wypoczynku i rozrywki (66%). Trzeba to wyraźnie podkreślić: zaledwie 4% badanych – a więc znikomy odsetek – wyraziło przekonanie, iż niepełnosprawni powinni pozostawać w domu, z rodziną. Brak zdania na ten temat pojawił się w przypadku 3% respondentów. Dane w proc. Czy sądzi Pan(i), że ludzie niepełnosprawni powinni:* częściej podejmować pracę zawodową (jeśli mogą pracować) 80 częściej podejmować naukę i kształcenie zawodowe 69 częściej brać udział w publicznych formach wypoczynku i rozrywki 66 częściej pozostawać w domu, z rodziną 4 trudno powiedzieć 3 * - procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź Na – najogólniej rzecz ujmując – większą aktywność, czy też otwartość osób niepełnosprawnych na świat zewnętrzny, częściej niż inne, wskazują trzy grupy respondentów. O częstszym podejmowaniu pracy mówią przede wszystkim mieszkańcy najmniejszych miast (87%), badani najlepiej wykształceni oraz kierownicy i specjaliści (po 86%). Na częstsze podejmowanie nauki wskazują najczęściej właśnie osoby najlepiej wyedukowane – a więc respondenci legitymujący się wykształceniem wyższym, kierownicy i specjaliści (po 82%) a także mieszkańcy najmniejszych miast (81%). W przypadku nauki i kształcenia zawodowego wyraźnie dostrzegamy zależność między opiniami ankietowanych a ich wykształceniem: częstotliwość wskazań na ten rodzaj aktywności wzrasta wraz z tym, jak lepsze jest wykształcenie respondentów. 7 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. O udziale w publicznych formach wypoczynku i rozrywki ponownie częściej niż inne mówią trzy powyższe grupy: najlepiej wykształceni, mieszkańcy najmniejszych miast (po 79%) oraz kadra kierownicza i specjaliści (73%). Ponadto mówią o tym także bezrobotni i gospodynie domowe (po 73%). Częściej też skłonne są na to wskazywać kobiety (70%) niż mężczyźni (62%). W dwóch poprzednich przypadkach płeć respondentów nie różnicowała ich odpowiedzi. Możemy dostrzec jeszcze jedną różnicę między pracą i nauką osób niepełnosprawnych a ich uczestnictwem w - ogólnie rzecz ujmując – rozrywce. Otóż w przypadku opinii na temat pracy i nauki między mówiącymi o tym najczęściej grupami społecznodemograficznymi nie występowały żadne statystycznie istotne różnice (maksymalnie 1 punkt procentowy). Różnice takie pojawiają się jednak w przypadku rozrywki. Tutaj różnica między opiniami najlepiej wykształconych oraz mieszkańców najmniejszych miast a kierowników wynosi już 6 punktów procentowych. Mimo iż zaledwie minimalna część społeczeństwa opowiedziała się za tym, że niepełnosprawni powinni raczej przebywać w domu, to warto może odnotować jakie kategorie wskazywały na to częściej niż pozostałe. Otóż byli to najstarsi badani – w wieku 60 i więcej lat (8%), osoby z wykształceniem podstawowym, emeryci (po 7%) a także ci spośród respondentów, którzy źle oceniają własną sytuację materialną (6%). Oczywiście trzeba pamiętać, że generalnie we wszystkich tych grupach zdecydowanie dominowały jednak wskazania na aktywność niepełnosprawnych. 8 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Tolerancja dla niepełnosprawności Blisko dwie trzecie badanych (62%) odpowiada, że nie zetknęła się z przejawami niechęci w stosunku do osób niepełnosprawnych i jest to najczęściej pojawiająca się opinia. Spośród tych odpowiedzi, które wskazują, że badani mieli do czynienia z takimi przypadkami, najczęściej wymieniane są miejsca publiczne (24%). Ponad trzykrotnie rzadziej (7%) pojawiają się opinie mówiące o zetknięciu się z niechęcią do niepełnosprawnych w innych miejscach i sytuacjach, 5% odpowiedzi wskazuje na sytuacje towarzyskie, zaś na szkołę czy uczelnię – 4%. Zdecydowanie najrzadziej respondenci wymieniali miejsce pracy, jako to, w którym zetknęli się z przejawami niechęci wobec niepełnosprawnych. Również niewielki odsetek badanych (5%) przyznaje, że nie pamięta czy zetknął się z takimi sytuacjami. Generalnie można stwierdzić, że jedna trzecia naszego społeczeństwa (33%) zetknęła się osobiście – w różnych miejscach i sytuacjach – z wyrazami niechęci wobec osób niepełnosprawnych. Dane w proc. A czy Pan(i) osobiście zetknął(ęła) się z jakimiś wyrazami niechęci wobec osób niepełnosprawnych? tak, w miejscu pracy 2 tak, w szkole lub uczelni 4 tak, w miejscach publicznych 24 tak, w sytuacjach towarzyskich 5 tak, w innych miejscach, sytuacjach 7 nie, nie zetknąłem(ęłam) się 62 nie pamiętam 5 * - procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź Ci, którzy nie zetknęli się z przejawami niechęci wobec osób niepełnosprawnych to przede wszystkim sześćdziesięciolatki i starsi (70%), osoby o najwyższych dochodach na osobę w gospodarstwie domowym (69%), mieszkańcy wsi (68%) a także badani najsłabiej wykształceni oraz emeryci (po 66%). Im badani lepiej wykształceni – tym rzadziej odpowiadają przecząco na pytanie o zetknięcie się z niechęcią w stosunku do niepełnosprawnych. 9 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. O doświadczeniu takich sytuacji w miejscach publicznych, częściej niż inni, mówią nastolatki (40%), uczniowie i studenci (37%), mieszkańcy średnich (34%) i największych (33%) miast. Ile wysiłku kosztuje sukces zawodowy? Badani nie mają w tym przypadku najmniejszych wątpliwości: niemal dziewięciu na dziesięciu pytanych (86%) twierdzi, że osoba niepełnosprawna aby osiągnąć sukces zawodowy, musi włożyć więcej wysiłku niż każda inna. Mniej niż jedna dziesiąta respondentów (7%) jest zdania, że niepełnosprawni muszą włożyć tyle samo wysiłku, co wszystkie inne osoby, zaś zaledwie 4% sądzi, że od osób niepełnosprawnych wymaga się mniej – niejako traktuje się je ulgowo – i w związku z tym w osiągnięcie sukcesu zawodowego muszą włożyć mniej wysiłku niż inni. Podobny odsetek ankietowanych (3%) nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie. Dane w proc. Czy Pana(i) zdaniem osoba niepełnosprawna musi w osiągnięcie sukcesu zawodowego włożyć tyle samo wysiłku co każda inna? musi włożyć więcej wysiłku 86 musi włożyć tyle samo wysiłku, co każda inna osoba 7 musi włożyć mniej wysiłku, bo mniej się od niej wymaga 4 trudno powiedzieć 3 Częściej niż innym, przekonanie o konieczności większego nakładu sił w przypadku osób niepełnosprawnych, towarzyszy kierownikom i specjalistom (95%), osobom z wykształceniem wyższym (94% - im badani słabiej wykształceni, tym opinie takie rzadsze), pięćdziesięciolatkom, rencistom (po 92%) a także rolnikom (91%). O tym, że osiągnięcie sukcesu zawodowego przez osobę niepełnosprawną wymaga od niej takiego samego wysiłku, jak w przypadku każdej innej osoby, częściej niż inni przekonani są badani o stosunkowo niedużych dochodach – od 251 do 400 złotych na osobę, mieszkańcy największych miast oraz robotnicy (po 12%). Ponadto opinię tę podzielają też gospodynie domowe (11%). 10 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Reprezentacja interesów osób niepełnosprawnych Prawie trzy czwarte Polaków (71%) wyraża pogląd, że interesy niepełnosprawnych są źle reprezentowane przy podejmowaniu ważnych dla nich decyzji w państwie. Jedna piąta (20%) mówi, że bardzo źle, zaś połowa (51%) – że raczej źle. Opinia przeciwna pojawia się w wypowiedziach nieco ponad jednej dziesiątej badanych (12%). Przy czym wszyscy, którzy skłonni są przyznać, że interesy niepełnosprawnych reprezentowane są dobrze dodają jednocześnie, że dzieje się tak zaledwie w stopniu umiarkowanym. Blisko jedna piąta (17%) nie potrafi ocenić tej kwestii. Dane w proc. Czy Pana(i) zdaniem interesy osób niepełnosprawnych są wystarczająco reprezentowane przy podejmowaniu ważnych dla nich decyzji w państwie? są bardzo źle reprezentowane 20 źle reprezentowane 71 są raczej źle reprezentowane 51 są raczej dobrze reprezentowane 12 dobrze reprezentowane 12 są bardzo dobrze reprezentowane 0 trudno powiedzieć 17 Kwestię złej reprezentacji interesów osób niepełnosprawnych, częściej niż inni, podkreślają mieszkańcy średnich miast (80%), bezrobotni, robotnicy oraz kierownicy i specjaliści (po 77%). O tym, że są one reprezentowane dobrze mówią przede wszystkim badani oceniający własną sytuację materialną jako dobrą (18%), gospodynie domowe (17%) a także mieszkańcy dużych miast – o liczbie ludności od 100 do 500 tysięcy (16%). 11 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Sytuacja niepełnosprawnych – Polska a inne kraje Trzy piąte Polaków (60%) ocenia, że w naszym kraju sytuacja osób niepełnosprawnych jest gorsza niż w innych krajach o podobnym poziomie życia. Blisko jedna czwarta (23%) uważa, że jest ona o wiele gorsza, zaś ponad jedna trzecia (37%) – że nieco gorsza. Ponad jedna dziesiąta (13%) respondentów wyraża pogląd, iż sytuacja niepełnosprawnych jest taka sama w Polsce, jak i w innych krajach. Zaledwie 4% jest zdania, że u nas sytuacja tych ludzi jest lepsza niż gdzie indziej – większość z tych osób przyznaje jednak, że tylko nieco lepsza. Ponad jedna piąta badanych (23%) nie potrafi wypowiedzieć się na ten temat. Dane w proc. Jak Pan(i) sądzi, czy w Polsce sytuacja osób niepełnosprawnych jest lepsza czy gorsza niż w innych krajach o podobnym poziomie życia? o wiele gorsza 23 gorsza 60 nieco gorsza 37 taka sama 13 nieco lepsza 3 lepsza 4 o wiele lepsza 1 trudno powiedzieć 23 Przekonanych o tym, że w Polsce sytuacja niepełnosprawnych jest gorsza niż w innych krajach, znajdujemy przede wszystkim w grupie pracowników administracji i usług (76%), kierowników i specjalistów (71%) a także trzydziestolatków (70%). O tym, że różnic między Polską a innymi krajami nie ma, częściej niż inni, mówią uczniowie i studenci (22%), nastolatki (22%) oraz osoby dobrze oceniające własną sytuację materialną (18%). 12 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Stosunek do niepełnosprawnych – Polska a inne kraje Połowa badanych (49%) wyraża przekonanie, że w Polsce stosunek społeczeństwa do osób niepełnosprawnych jest gorszy niż stosunek do takich osób w innych krajach. Zdaniem 15% Polaków jest on o wiele gorszy, natomiast jedna trzecia (34%) stwierdza, że raczej gorszy. Jedna piąta (19%) nie dostrzega różnic w stosunku do niepełnosprawnych, odpowiadając, że jest on w Polsce taki sam, jak w innych krajach. Znowu tylko nieliczna grupa (5%) skłonna jest sądzić, że ludzie w Polsce traktują niepełnosprawnych lepiej niż traktowani są oni w innych krajach, ale – dodajmy – niemal wyłącznie tylko nieco lepiej. Ponad jedna czwarta (27%) respondentów udzieliła na to pytanie odpowiedzi trudno powiedzieć. Dane w proc. Jak Pan(i) sądzi, czy w Polsce stosunek ludzi do osób niepełnosprawnych jest lepszy czy gorszy niż w innych krajach? o wiele gorszy 15 gorszy 49 nieco gorszy 34 taki sam 19 nieco lepszy 4 lepszy 5 o wiele lepszy 1 trudno powiedzieć 27 Częściej niż inni opinie mówiące o tym, że w Polsce stosunek ludzi do osób niepełnosprawnych jest gorszy niż w innych krajach wyrażają kierownicy i specjaliści (65%) a także badani o dochodach mieszczących się w przedziale od 401 do 700 złotych (60%). Pogląd wskazujący na brak takich różnic najczęściej słyszymy ze strony gospodyń domowych (26%). Ponadto stwierdzenie to pojawia się w wypowiedziach osób najlepiej wykształconych, uczniów i studentów oraz dwudziestolatków (po 23% w każdej grupie). 13 TNS OBOP „Społeczna percepcja niepełnosprawności ...” sondaż z 3-5. VIII. 2002 r. Niepełnosprawni w najbliższym otoczeniu badanych Większość Polaków, w swym najbliższym otoczeniu, nie ma kontaktu z osobami niepełnosprawnymi. Brak kontaktów w domu, pracy czy wśród znajomych deklaruje blisko dwie trzecie badanych (62%). Jeśli już respondenci odpowiadają na to pytanie twierdząco, to najczęściej wskazują krąg przyjaciół i znajomych, jako tę sferę życia, w której spotykają osoby niepełnosprawne (26%). Jedna dziesiąta odpowiedzi (9%) mówi o tym, że niepełnosprawni są w domu, zaś 4% - że badani mają z nimi kontakt w miejscu pracy. Dane w proc. Czy w Pana(i) najbliższym otoczeniu ma Pan(i) kontakt z osobą(ami) niepełnosprawną(ymi)? tak. wśród przyjaciół i znajomych 26 tak, w domu 9 tak, w pracy 4 nie mam takiego kontaktu 62 * - procenty nie sumują się do 100, ponieważ badani mogli wskazać więcej niż jedną odpowiedź 14 GDY WIDZI PAN(I) CZŁOWIEKA NA WÓZKU, NIEWIDOMEGO, KOGOŚ Z WIDOCZNYM UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM, TO JAK W MYŚLI NAZYWA PAN(I) TAKĄ OSOBĘ? 1.kaleka; 2.inwalida; 3.niepełnosprawny; 4.sprawny inaczej; 5.inaczej; 6.nieszczęśliwy; 7.biedak, nieborak 8.chory; 9.nie nazywam w żaden sposób; 97.trudno powiedzieć 1 2 3 4 5 6 7 8 9 97 13 16 49 10 2 4 3 1 1 1 1017 mężczyźni 14 20 47 8 1 4 3 0 1 1 488 kobiety 13 13 51 12 2 4 2 1 1 1 529 15 - 19 lat 11 10 69 8 20 - 29 lat 8 19 53 14 2 1 1 0 199 30 - 39 lat 8 16 56 11 4 1 2 3 161 40 - 49 lat 12 15 46 12 2 4 4 2 1 2 199 50 - 59 lat 19 18 40 10 3 4 2 1 1 2 144 60 i więcej lat 21 16 40 6 0 11 3 0 0 3 209 podstawowe 19 16 49 6 0 6 3 1 2 277 zasadnicze zawodowe 16 16 52 8 1 4 0 1 0 2 266 średnie i pomaturalne 10 16 46 15 3 4 4 1 1 1 337 wyższe i licencjat 6 17 54 11 3 2 3 4 1 127 wieś 16 18 46 11 1 4 2 0 1 375 miasta do 20 tys. 12 14 49 14 1 5 4 3 126 miasta 20-100 tys. 12 16 52 10 1 4 1 0 1 2 203 miasta 100-500 tys. 14 14 55 9 1 1 4 0 1 0 192 miasta pow. 500 tys. 8 19 45 5 6 7 4 2 3 1 121 kierownicy, specjaliści 3 15 56 13 3 6 1 3 prywatni przedsiębiorcy 8 10 74 pracownicy administracji i usług 9 19 49 robotnicy 16 20 rolnicy 19 gospodynie domowe OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNOZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI LICZBA OSÓB 2 107 1 71 5 2 32 7 5 4 3 2 2 103 45 10 1 4 1 1 2 110 17 34 18 4 4 13 14 59 12 emeryci 22 17 39 8 1 8 3 renciści 19 17 36 11 5 8 3 uczniowie i studenci 9 11 70 8 bezrobotni 7 18 52 14 2 2 2 dobra 6 19 56 10 1 5 2 średnia 14 16 50 11 2 3 2 4 54 2 58 1 0 2 202 2 113 3 126 1 2 1 1 1 1 147 117 1 628 MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE zła 17 16 45 8 2 5 4 1 1 2 269 do 250 zł 14 17 48 10 2 3 3 1 1 1 481 251 - 400 zł 10 14 55 13 1 2 3 1 1 146 401 - 700 zł 14 14 55 6 2 4 2 1 2 1 191 701 zł i więcej 14 17 43 12 3 7 2 0 1 1 199 lewicowe 12 15 44 16 0 6 3 1 1 1 198 centrolewicowe 9 13 57 11 1 6 1 2 centroprawicowe 12 15 56 8 3 3 2 prawicowe 12 14 57 6 3 4 2 1 trudno powiedzieć 15 18 47 9 2 3 3 1 64 1 83 1 1 147 1 1 525 JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W POLSCE LUDZIE NIEPEŁNOSPRAWNI MOGĄ CZUĆ SIĘ OSOBAMI GORSZEJ KATEGORII? 1.zdecydowanie tak 2.raczej tak 3.raczej nie 4.zdecydowanie nie 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA 2 3 4 97 LICZBA OSÓB 20 43 25 9 3 1017 mężczyźni 17 45 26 9 2 488 kobiety 22 42 23 10 3 529 15 - 19 lat 13 41 32 11 2 107 20 - 29 lat 18 53 22 7 0 199 30 - 39 lat 18 45 29 6 3 161 40 - 49 lat 27 41 18 11 3 199 50 - 59 lat 20 46 24 9 1 144 60 i więcej lat 18 35 28 12 7 209 podstawowe 15 37 32 12 5 277 zasadnicze zawodowe 17 44 25 12 2 266 średnie i pomaturalne 20 47 24 7 2 337 wyższe i licencjat 37 46 12 3 3 127 wieś 13 43 30 10 4 375 miasta do 20 tys. 26 34 26 9 5 126 miasta 20-100 tys. 21 46 23 9 1 203 miasta 100-500 tys. 20 43 25 9 3 192 miasta pow. 500 tys. 31 49 11 7 2 121 kierownicy, specjaliści 31 50 13 4 2 71 prywatni przedsiębiorcy 43 33 17 8 pracownicy administracji i usług 22 48 23 4 2 103 robotnicy 18 46 27 8 1 110 rolnicy 8 53 32 5 1 54 gospodynie domowe 18 40 28 13 1 58 32 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE emeryci 21 37 25 10 7 202 renciści 22 37 25 12 4 113 uczniowie i studenci 16 46 26 10 2 126 bezrobotni 12 47 26 13 2 147 dobra 23 43 24 8 2 117 średnia 19 44 26 8 3 628 zła 20 42 22 12 3 269 do 250 zł 18 45 26 8 3 481 251 - 400 zł 14 42 29 14 1 146 401 - 700 zł 22 42 24 10 2 191 701 zł i więcej 25 41 21 9 4 199 lewicowe 29 44 20 6 1 198 centrolewicowe 17 48 18 14 3 64 centroprawicowe 18 51 26 3 2 83 prawicowe 25 42 26 6 0 147 trudno powiedzieć 15 42 27 12 4 525 JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W POLSCE LUDZIE NIEPEŁNOSPRAWNI MOGĄ CZUĆ SIĘ OSOBAMI GORSZEJ KATEGORII? 1.tak 2.nie 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 97 63 34 3 1017 mężczyźni 62 35 2 488 kobiety 64 33 3 529 15 - 19 lat 55 43 2 107 20 - 29 lat 71 28 0 199 30 - 39 lat 62 35 3 161 40 - 49 lat 68 29 3 199 50 - 59 lat 67 32 1 144 60 i więcej lat 53 40 7 209 podstawowe 52 44 5 277 zasadnicze zawodowe 61 37 2 266 średnie i pomaturalne 66 31 2 337 wyższe i licencjat 83 14 3 127 wieś 56 40 4 375 miasta do 20 tys. 60 35 5 126 miasta 20-100 tys. 67 32 1 203 miasta 100-500 tys. 63 34 3 192 miasta pow. 500 tys. 80 18 2 121 kierownicy, specjaliści 81 17 2 71 prywatni przedsiębiorcy 76 24 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA LICZBA OSÓB 32 GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE pracownicy administracji i usług 70 27 2 103 robotnicy 65 35 1 110 rolnicy 61 38 1 54 gospodynie domowe 58 41 1 58 emeryci 58 35 7 202 renciści 59 37 4 113 uczniowie i studenci 62 36 2 126 bezrobotni 59 39 2 147 dobra 66 32 2 117 średnia 63 34 3 628 zła 63 34 3 269 do 250 zł 63 33 3 481 251 - 400 zł 57 42 1 146 401 - 700 zł 64 34 2 191 701 zł i więcej 66 30 4 199 lewicowe 73 26 1 198 centrolewicowe 65 32 3 64 centroprawicowe 70 28 2 83 prawicowe 67 33 0 147 trudno powiedzieć 57 39 4 525 KTO W NAJWIĘKSZYM STOPNIU JEST ZA TO ODPOWIEDZIALNY? 1.państwo, instytucje państwowe 2.inni ludzie 3.rodziny niepełnosprawnych 4.sami niepełnosprawni 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE 2 3 4 97 LICZBA OSÓB 45 44 5 1 5 642 mężczyźni 48 42 3 2 5 305 kobiety 42 47 6 1 4 337 15 - 19 lat 35 62 3 58 20 - 29 lat 34 58 4 1 3 141 30 - 39 lat 38 56 2 1 3 100 40 - 49 lat 51 36 3 4 7 135 50 - 59 lat 52 33 9 6 96 60 i więcej lat 56 27 7 3 8 111 podstawowe 42 44 6 2 6 143 zasadnicze zawodowe 45 45 5 2 3 162 średnie i pomaturalne 47 43 4 1 4 224 wyższe i licencjat 42 47 2 1 8 105 wieś 39 49 7 1 4 211 MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE miasta do 20 tys. 51 37 7 6 76 miasta 20-100 tys. 54 39 3 2 2 136 miasta 100-500 tys. 38 47 4 3 9 121 miasta pow. 500 tys. 48 44 1 2 5 97 kierownicy, specjaliści 46 40 1 5 8 57 prywatni przedsiębiorcy 58 37 6 25 pracownicy administracji i usług 39 52 4 5 72 robotnicy 47 44 1 3 4 71 rolnicy 28 58 10 4 33 gospodynie domowe 27 57 11 5 34 emeryci 56 29 6 2 7 117 renciści 52 33 7 1 7 67 uczniowie i studenci 35 61 1 3 78 bezrobotni 45 46 6 1 2 87 dobra 33 58 8 2 77 średnia 46 44 4 1 5 394 zła 46 40 6 3 5 169 do 250 zł 41 49 4 1 5 305 251 - 400 zł 37 47 8 3 4 82 401 - 700 zł 54 35 6 3 3 122 701 zł i więcej 50 40 2 1 6 131 lewicowe 46 44 4 1 6 145 centrolewicowe 62 36 42 centroprawicowe 46 43 1 1 9 58 prawicowe 53 39 6 1 1 98 trudno powiedzieć 39 48 6 2 6 299 2 JAK PAN(I) MYŚLI, CZY W POLSCE NIEPEŁNOSPRAWNI: 1.mają zdecydowanie za mało przywilejów 2.mają raczej za mało przywilejów 3.mają tyle przywilejów, ile trzeba 4.mają raczej za dużo przywilejów 5.mają zdecydowanie za dużo przywilejów 6.nie mają żadnych przywilejów 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK 2 3 4 5 6 97 LICZBA OSÓB 29 50 11 1 0 1 8 1017 mężczyźni 26 52 12 1 2 8 488 kobiety 32 48 10 1 0 1 8 529 15 - 19 lat 26 51 17 1 1 4 107 20 - 29 lat 32 49 14 1 4 199 30 - 39 lat 22 56 10 1 1 10 161 40 - 49 lat 35 49 8 0 2 6 199 50 - 59 lat 31 49 9 2 1 8 144 WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE 60 i więcej lat 26 46 11 1 3 13 209 podstawowe 27 46 12 2 0 1 12 277 zasadnicze zawodowe 33 48 10 2 7 266 średnie i pomaturalne 33 49 10 1 1 6 337 wyższe i licencjat 16 60 15 1 1 8 127 wieś 28 46 12 2 0 2 10 375 miasta do 20 tys. 39 47 9 5 126 miasta 20-100 tys. 32 51 12 1 1 3 203 miasta 100-500 tys. 25 51 13 0 2 9 192 miasta pow. 500 tys. 25 59 6 1 10 121 kierownicy, specjaliści 15 62 13 1 1 8 71 prywatni przedsiębiorcy 36 38 18 8 32 pracownicy administracji i usług 30 52 11 2 5 103 robotnicy 30 57 5 1 7 110 rolnicy 36 31 12 5 16 54 gospodynie domowe 30 53 12 1 4 58 emeryci 26 46 12 1 2 12 202 renciści 40 43 4 1 2 10 113 uczniowie i studenci 27 51 19 1 2 126 bezrobotni 27 53 11 1 1 1 7 147 dobra 22 53 17 1 1 6 117 średnia 29 50 12 1 0 1 7 628 zła 33 48 6 1 1 11 269 do 250 zł 28 49 12 1 0 1 10 481 251 - 400 zł 33 46 12 1 8 146 401 - 700 zł 32 50 8 1 3 6 191 701 zł i więcej 26 54 13 1 1 6 199 lewicowe 35 50 10 0 2 3 198 centrolewicowe 27 54 14 1 3 64 centroprawicowe 23 57 9 1 10 83 prawicowe 24 57 11 1 7 147 trudno powiedzieć 29 46 12 1 0 1 10 525 JAK PAN(I) MYŚLI, CZY W POLSCE NIEPEŁNOSPRAWNI: 1.mają za mało przywilejów 2.mają tyle przywilejów, ile trzeba 3.mają za dużo przywilejów 4.nie mają żadnych przywilejów 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ mężczyźni 2 3 4 97 LICZBA OSÓB 79 11 1 1 8 1017 78 12 1 2 8 488 WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE kobiety 79 10 1 1 8 529 15 - 19 lat 77 17 2 4 107 20 - 29 lat 81 14 1 4 199 30 - 39 lat 78 10 1 1 10 161 40 - 49 lat 84 8 0 2 6 199 50 - 59 lat 81 9 2 1 8 144 60 i więcej lat 72 11 1 3 13 209 podstawowe 72 12 2 1 12 277 zasadnicze zawodowe 81 10 2 7 266 średnie i pomaturalne 82 10 1 1 6 337 wyższe i licencjat 76 15 1 1 8 127 wieś 73 12 2 2 10 375 miasta do 20 tys. 86 5 126 miasta 20-100 tys. 83 12 1 1 3 203 miasta 100-500 tys. 76 13 0 2 9 192 miasta pow. 500 tys. 84 1 10 121 kierownicy, specjaliści 78 13 1 1 8 71 prywatni przedsiębiorcy 74 18 8 32 pracownicy administracji i usług 82 11 2 5 103 robotnicy 87 7 110 rolnicy 67 12 5 16 54 gospodynie domowe 83 12 1 4 58 emeryci 73 12 1 2 12 202 renciści 83 113 uczniowie i studenci 78 19 1 2 126 bezrobotni 80 11 1 1 7 147 dobra 75 17 1 1 6 117 średnia 79 12 1 1 7 628 zła 80 1 1 11 269 do 250 zł 77 12 1 1 10 481 251 - 400 zł 80 12 401 - 700 zł 83 9 6 5 4 6 1 1 2 10 1 8 146 1 3 6 191 701 zł i więcej 79 13 1 1 6 199 lewicowe 85 10 0 2 3 198 centrolewicowe 82 14 3 64 centroprawicowe 80 10 83 prawicowe 81 11 7 147 trudno powiedzieć 75 12 2 1 10 525 8 9 1 1 1 CZY SĄDZI PAN(I), ŻE LUDZIE NIEPEŁNOSPRAWNI POWINNI: 1.częściej pozostawać w domu, z rodziną 2.częściej podejmować pracę zawodową (jeśli mogą pracować) 3.częściej podejmować naukę i kształcenie zawodowe 4.częściej brać udział w publicznych formach wypoczynku i rozrywki 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE 3 4 97 LICZBA OSÓB 4 80 69 66 3 1017 mężczyźni 3 80 69 62 4 488 kobiety 5 80 69 70 2 529 15 - 19 lat 3 75 77 63 5 107 20 - 29 lat 3 80 68 67 3 199 30 - 39 lat 2 84 69 69 2 161 40 - 49 lat 3 80 69 72 2 199 50 - 59 lat 3 82 74 71 2 144 60 i więcej lat 8 78 62 57 5 209 podstawowe 7 73 62 57 6 277 zasadnicze zawodowe 3 82 68 68 2 266 średnie i pomaturalne 3 81 70 68 2 337 wyższe i licencjat 2 86 82 79 2 127 wieś 5 79 65 58 3 375 miasta do 20 tys. 5 87 81 79 2 126 miasta 20-100 tys. 3 81 68 68 4 203 miasta 100-500 tys. 2 81 72 72 1 192 miasta pow. 500 tys. 5 75 64 65 5 121 kierownicy, specjaliści 2 86 82 73 71 prywatni przedsiębiorcy 4 79 81 84 32 pracownicy administracji i usług 2 85 74 70 4 103 robotnicy 4 78 60 66 1 110 rolnicy 3 80 64 53 4 54 gospodynie domowe 4 84 65 73 1 58 emeryci 7 79 63 58 6 202 renciści 5 81 67 66 2 113 uczniowie i studenci 2 77 76 63 4 126 bezrobotni 3 77 69 73 2 147 dobra 3 80 75 72 1 117 średnia 4 83 71 67 2 628 zła 6 74 62 63 5 269 do 250 zł 5 80 69 62 3 481 251 - 400 zł 3 80 67 70 4 146 401 - 700 zł 4 77 67 68 4 191 701 zł i więcej 3 83 71 72 2 199 lewicowe 2 82 73 69 3 198 centrolewicowe 1 90 85 81 64 centroprawicowe 2 83 73 69 2 83 prawicowe 5 80 67 67 3 147 trudno powiedzieć 5 78 65 63 4 525 A CZY PAN(I) OSOBIŚCIE ZETKNĄŁ(ĘŁA) SIĘ Z JAKIMIŚ WYRAZAMI NIECHĘCI WOBEC OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH? 1.tak, w miejscu pracy 2.tak, w szkole lub uczelni 3.tak, w miejscach publicznych 4.tak, w sytuacjach towarzyskich 5.tak, w innych miejscach, sytuacjach 6.nie, nie zetknąłem(ęłam)się 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA 1017 mężczyźni 2 3 25 4 8 62 5 488 kobiety 2 5 23 5 6 62 5 529 15 - 19 lat 20 40 6 4 46 3 107 20 - 29 lat 2 2 26 4 5 65 1 199 30 - 39 lat 4 6 25 5 4 58 8 161 40 - 49 lat 4 1 25 5 10 58 5 199 50 - 59 lat 2 2 21 6 10 65 4 144 60 i więcej lat 1 1 14 3 8 70 7 209 podstawowe 1 6 22 5 6 66 4 277 zasadnicze zawodowe 0 2 22 4 9 63 5 266 średnie i pomaturalne 2 4 25 5 6 61 4 337 wyższe i licencjat 8 5 29 6 8 50 7 127 wieś 1 4 18 6 7 68 5 375 miasta do 20 tys. 1 7 26 5 9 62 4 126 miasta 20-100 tys. 3 3 34 6 8 53 4 203 miasta 100-500 tys. 3 5 19 2 7 65 5 192 miasta pow. 500 tys. 2 1 33 3 5 51 7 121 kierownicy, specjaliści 9 5 24 7 10 52 5 71 5 26 3 3 61 10 32 pracownicy administracji i usług 4 2 23 8 9 57 6 103 robotnicy 3 1 20 3 7 71 2 110 2 22 3 7 71 5 54 rolnicy gospodynie domowe 1 5 71 4 58 emeryci 1 1 16 2 8 66 8 202 renciści 2 2 23 5 7 65 7 113 20 37 8 4 48 2 126 bezrobotni 1 3 31 4 6 59 2 147 dobra 3 5 27 8 2 59 3 117 średnia 2 5 22 4 7 64 4 628 zła 2 2 28 4 8 58 6 269 do 250 zł 3 4 23 4 8 60 5 481 uczniowie i studenci SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ 6 97 2 4 24 5 7 62 5 prywatni przedsiębiorcy GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA 3 4 5 LICZBA OSÓB 19 DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE 251 - 400 zł 2 5 25 6 5 63 5 146 401 - 700 zł 1 6 30 7 7 58 4 191 701 zł i więcej 2 2 19 2 6 69 5 199 lewicowe 3 5 31 6 10 56 4 198 centrolewicowe 5 6 30 8 10 50 9 64 centroprawicowe 2 4 22 5 9 59 9 83 prawicowe 1 5 29 4 5 60 3 147 trudno powiedzieć 2 4 20 4 6 66 4 525 CZY PANA(I) ZDANIEM OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA MUSI W OSIĄGNIĘCIE SUKCESU ZAWODOWEGO WŁOŻYĆ TYLE SAMO WYSIŁKU CO KAŻDA INNA? 1.musi włożyć więcej wysiłku 2.musi włożyć tyle samo wysiłku, co każda inna osoba 3.musi włożyć mniej wysiłku, bo mniej się od niej wymaga 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 3 97 86 7 4 3 1017 mężczyźni 85 7 5 2 488 kobiety 86 7 4 3 529 15 - 19 lat 78 10 7 5 107 20 - 29 lat 87 9 4 0 199 30 - 39 lat 84 8 6 2 161 40 - 49 lat 86 8 4 2 199 50 - 59 lat 92 4 3 1 144 60 i więcej lat 85 5 4 6 209 podstawowe 81 8 5 5 277 zasadnicze zawodowe 84 7 7 2 266 średnie i pomaturalne 88 8 3 2 337 wyższe i licencjat 94 4 3 127 wieś 86 6 4 4 375 miasta do 20 tys. 90 7 2 1 126 miasta 20-100 tys. 86 7 5 2 203 miasta 100-500 tys. 84 6 7 3 192 miasta pow. 500 tys. 82 12 3 3 121 kierownicy, specjaliści 95 4 1 71 prywatni przedsiębiorcy 90 6 4 32 pracownicy administracji i usług 89 6 3 1 103 robotnicy 78 12 9 1 110 rolnicy 91 4 4 1 54 gospodynie domowe 84 11 5 emeryci 84 5 5 6 202 renciści 92 4 2 2 113 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA LICZBA OSÓB 58 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE uczniowie i studenci 82 10 4 4 126 bezrobotni 84 8 6 2 147 dobra 85 11 2 2 117 średnia 87 6 4 3 628 zła 83 8 6 3 269 do 250 zł 87 5 5 4 481 251 - 400 zł 84 12 1 3 146 401 - 700 zł 84 8 6 1 191 701 zł i więcej 86 9 4 2 199 lewicowe 90 7 1 2 198 centrolewicowe 88 6 6 centroprawicowe 86 9 3 2 83 prawicowe 87 6 5 2 147 trudno powiedzieć 84 7 5 4 525 64 CZY PANA(I) ZDANIEM INTERESY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH SĄ WYSTARCZAJĄCO REPREZENTOWANE PRZY PODEJMOWANIU WAŻNYCH DLA NICH DECYZJI W PAŃSTWIE? 1.są bardzo źle reprezentowane 2.są raczej źle reprezentowane 3.są raczej dobrze reprezentowane 4.są bardzo dobrze reprezentowane 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA 2 3 4 97 LICZBA OSÓB 20 51 12 0 17 1017 mężczyźni 21 53 13 1 13 488 kobiety 19 49 11 0 21 529 15 - 19 lat 19 52 14 1 14 107 20 - 29 lat 18 54 13 15 199 30 - 39 lat 23 51 12 1 12 161 40 - 49 lat 20 54 13 1 12 199 50 - 59 lat 21 53 8 18 144 60 i więcej lat 19 41 11 0 29 209 podstawowe 17 46 13 1 24 277 zasadnicze zawodowe 19 56 11 1 13 266 średnie i pomaturalne 22 49 11 1 17 337 wyższe i licencjat 21 54 15 11 127 wieś 19 47 12 0 22 375 miasta do 20 tys. 26 41 11 2 20 126 miasta 20-100 tys. 23 57 9 1 10 203 miasta 100-500 tys. 13 56 16 15 192 miasta pow. 500 tys. 22 53 9 16 121 kierownicy, specjaliści 20 57 14 9 71 prywatni przedsiębiorcy 34 35 15 15 32 GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE pracownicy administracji i usług 17 54 12 3 14 103 robotnicy 23 54 11 12 110 rolnicy 20 49 9 22 54 gospodynie domowe 11 51 17 21 58 emeryci 19 46 11 0 24 202 renciści 23 44 10 23 113 uczniowie i studenci 16 54 14 16 126 bezrobotni 22 55 11 1 11 147 dobra 14 49 17 1 18 117 średnia 20 51 12 0 17 628 zła 23 49 10 1 17 269 do 250 zł 19 50 12 1 18 481 251 - 400 zł 17 56 11 15 146 401 - 700 zł 23 50 12 1 14 191 701 zł i więcej 20 49 11 0 18 199 lewicowe 26 52 10 1 11 198 centrolewicowe 24 47 11 17 64 centroprawicowe 14 63 8 15 83 prawicowe 23 51 15 1 10 147 trudno powiedzieć 17 49 12 0 22 525 CZY PANA(I) ZDANIEM INTERESY OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH SĄ WYSTARCZAJĄCO REPREZENTOWANE PRZY PODEJMOWANIU WAŻNYCH DLA NICH DECYZJI W PAŃSTWIE? 1.są źle reprezentowane 2.są dobrze reprezentowane 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 97 71 12 17 1017 mężczyźni 73 14 13 488 kobiety 68 11 21 529 15 - 19 lat 71 15 14 107 20 - 29 lat 72 13 15 199 30 - 39 lat 74 14 12 161 40 - 49 lat 74 14 12 199 50 - 59 lat 74 8 18 144 60 i więcej lat 60 12 29 209 podstawowe 63 13 24 277 zasadnicze zawodowe 75 12 13 266 średnie i pomaturalne 71 12 17 337 wyższe i licencjat 75 15 11 127 wieś 66 13 22 375 miasta do 20 tys. 67 13 20 126 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE LICZBA OSÓB MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE miasta 20-100 tys. 80 10 10 203 miasta 100-500 tys. 69 16 15 192 miasta pow. 500 tys. 75 9 16 121 kierownicy, specjaliści 77 14 9 71 prywatni przedsiębiorcy 69 15 15 32 pracownicy administracji i usług 71 15 14 103 robotnicy 77 11 12 110 rolnicy 69 9 22 54 gospodynie domowe 62 17 21 58 emeryci 65 11 24 202 renciści 66 10 23 113 uczniowie i studenci 70 14 16 126 bezrobotni 77 12 11 147 dobra 64 18 18 117 średnia 71 12 17 628 zła 72 11 17 269 do 250 zł 69 13 18 481 251 - 400 zł 73 11 15 146 401 - 700 zł 73 13 14 191 701 zł i więcej 70 12 18 199 lewicowe 78 11 11 198 centrolewicowe 72 11 17 64 centroprawicowe 77 8 15 83 prawicowe 74 16 10 147 trudno powiedzieć 66 13 22 525 JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W POLSCE SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH JEST LEPSZA CZY GORSZA NIŻ W INNYCH KRAJACH O PODOBNYM POZIOMIE ŻYCIA? 1.o wiele gorsza 2.nieco gorsza 3.taka sama 4.nieco lepsza 5.o wiele lepsza 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK 2 3 4 5 97 LICZBA OSÓB 23 37 13 3 1 23 1017 mężczyźni 23 36 15 2 0 24 488 kobiety 23 39 12 3 0 22 529 15 - 19 lat 15 42 22 2 19 107 20 - 29 lat 21 44 14 4 17 199 30 - 39 lat 28 42 8 3 19 161 40 - 49 lat 28 33 12 2 1 24 199 50 - 59 lat 25 35 13 3 1 22 144 60 i więcej lat 19 30 13 3 1 34 209 WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA podstawowe 18 33 15 3 1 30 277 zasadnicze zawodowe 26 40 8 4 1 22 266 średnie i pomaturalne 24 39 15 3 20 337 wyższe i licencjat 24 35 16 2 1 22 127 wieś 21 34 14 2 0 29 375 miasta do 20 tys. 29 33 10 4 1 23 126 miasta 20-100 tys. 20 46 13 3 17 203 miasta 100-500 tys. 22 37 16 5 20 192 miasta pow. 500 tys. 28 38 11 1 1 21 121 kierownicy, specjaliści 20 52 11 1 1 15 71 prywatni przedsiębiorcy 25 27 20 28 32 pracownicy administracji i usług 23 54 7 2 2 13 103 robotnicy 32 34 11 3 21 110 rolnicy 23 32 13 32 54 gospodynie domowe 21 36 15 2 26 58 emeryci 19 32 12 4 1 32 202 renciści 26 29 15 30 113 uczniowie i studenci 17 42 22 2 17 126 bezrobotni 26 37 11 8 18 147 dobra 22 41 18 1 18 117 20 38 14 4 0 24 628 zła 29 35 10 2 1 23 269 do 250 zł 21 36 12 3 0 28 481 251 - 400 zł 23 41 13 5 18 146 401 - 700 zł 28 38 15 3 0 16 191 701 zł i więcej 23 38 14 2 1 23 199 lewicowe 30 32 17 3 1 17 198 centrolewicowe 23 47 12 17 64 centroprawicowe 23 30 17 4 26 83 prawicowe 28 35 13 7 17 147 trudno powiedzieć 18 40 11 2 0 28 525 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ średnia DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W POLSCE SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH JEST LEPSZA CZY GORSZA NIŻ W INNYCH KRAJACH O PODOBNYM POZIOMIE ŻYCIA? 1.gorsza 2.taka sama 3.lepsza 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 3 97 60 13 4 23 1017 mężczyźni 59 15 3 24 488 kobiety 62 12 4 22 529 OGÓŁEM PŁEĆ LICZBA OSÓB WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE 15 - 19 lat 57 22 2 19 107 20 - 29 lat 65 14 4 17 199 30 - 39 lat 70 8 3 19 161 40 - 49 lat 61 12 3 24 199 50 - 59 lat 61 13 4 22 144 60 i więcej lat 49 13 4 34 209 podstawowe 52 15 3 30 277 zasadnicze zawodowe 66 8 4 22 266 średnie i pomaturalne 63 15 3 20 337 wyższe i licencjat 59 16 3 22 127 wieś 55 14 2 29 375 miasta do 20 tys. 62 10 5 23 126 miasta 20-100 tys. 66 13 3 17 203 miasta 100-500 tys. 59 16 5 20 192 miasta pow. 500 tys. 66 11 2 21 121 kierownicy, specjaliści 71 11 2 15 71 prywatni przedsiębiorcy 52 20 28 32 pracownicy administracji i usług 76 7 4 13 103 robotnicy 66 11 3 21 110 rolnicy 55 13 32 54 gospodynie domowe 57 15 2 26 58 emeryci 51 12 4 32 202 renciści 55 15 30 113 uczniowie i studenci 59 22 2 17 126 bezrobotni 63 11 8 18 147 dobra 63 18 1 18 117 średnia 58 14 4 24 628 zła 64 10 3 23 269 do 250 zł 57 12 3 28 481 251 - 400 zł 64 13 5 18 146 401 - 700 zł 66 15 3 16 191 701 zł i więcej 61 14 3 23 199 lewicowe 62 17 4 17 198 centrolewicowe 71 12 17 64 centroprawicowe 53 17 4 26 83 prawicowe 63 13 7 17 147 trudno powiedzieć 59 11 2 28 525 JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W POLSCE STOSUNEK LUDZI DO OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH JEST LEPSZY CZY GORSZY NIŻ W INNYCH KRAJACH? 1.o wiele gorszy 2.nieco gorszy 3.taki sam 4.nieco lepszy 5.o wiele lepszy 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA POGLĄDY POLITYCZNE 3 4 5 97 15 34 19 4 1 27 1017 mężczyźni 14 38 17 6 1 25 488 kobiety 17 30 21 2 1 28 529 15 - 19 lat 16 39 22 4 19 107 20 - 29 lat 16 35 23 5 1 20 199 30 - 39 lat 16 36 22 4 1 22 161 40 - 49 lat 18 39 13 2 2 26 199 50 - 59 lat 14 32 17 4 32 144 60 i więcej lat 13 26 19 5 1 37 209 podstawowe 13 32 17 4 1 33 277 zasadnicze zawodowe 16 37 15 6 1 25 266 średnie i pomaturalne 19 32 21 3 1 25 337 wyższe i licencjat 15 37 23 4 2 21 127 wieś 13 31 21 5 1 30 375 miasta do 20 tys. 20 30 20 3 1 25 126 miasta 20-100 tys. 18 39 14 4 1 24 203 miasta 100-500 tys. 14 36 22 5 24 192 miasta pow. 500 tys. 19 37 16 2 2 25 121 kierownicy, specjaliści 17 48 14 5 1 15 71 prywatni przedsiębiorcy 19 27 15 3 36 32 pracownicy administracji i usług 14 40 20 2 2 23 103 robotnicy 17 35 16 8 1 23 110 rolnicy 18 32 19 2 30 54 gospodynie domowe 11 26 26 5 31 58 emeryci 13 26 20 5 2 35 202 renciści 18 28 18 3 33 113 uczniowie i studenci 16 39 23 3 19 126 bezrobotni 16 41 18 4 1 21 147 dobra 16 33 22 7 1 21 117 13 34 20 4 1 28 628 zła 21 34 15 3 1 26 269 do 250 zł 13 31 21 5 1 29 481 251 - 400 zł 15 41 15 5 24 146 401 - 700 zł 22 37 14 3 1 22 191 701 zł i więcej 14 34 21 3 2 26 199 lewicowe 21 39 13 4 2 20 198 centrolewicowe 12 44 22 1 1 20 64 centroprawicowe 12 29 29 8 22 83 prawicowe 20 24 28 4 1 24 147 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ średnia DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE 2 LICZBA OSÓB trudno powiedzieć 13 35 17 4 0 31 525 JAK PAN(I) SĄDZI, CZY W POLSCE STOSUNEK LUDZI DO OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH JEST LEPSZY CZY GORSZY NIŻ W INNYCH KRAJACH? 1.gorszy 2.taki sam 3.lepszy 97.trudno powiedzieć DANE W PROC. 1 2 3 97 49 19 5 27 1017 mężczyźni 52 17 7 25 488 kobiety 48 21 3 28 529 15 - 19 lat 55 22 4 19 107 20 - 29 lat 51 23 6 20 199 30 - 39 lat 51 22 4 22 161 40 - 49 lat 57 13 4 26 199 50 - 59 lat 46 17 4 32 144 60 i więcej lat 39 19 6 37 209 podstawowe 45 17 5 33 277 zasadnicze zawodowe 53 15 7 25 266 średnie i pomaturalne 51 21 3 25 337 wyższe i licencjat 52 23 5 21 127 wieś 44 21 5 30 375 miasta do 20 tys. 50 20 4 25 126 miasta 20-100 tys. 57 14 5 24 203 miasta 100-500 tys. 49 22 5 24 192 miasta pow. 500 tys. 56 16 4 25 121 kierownicy, specjaliści 65 14 6 15 71 prywatni przedsiębiorcy 46 15 3 36 32 pracownicy administracji i usług 54 20 3 23 103 robotnicy 52 16 9 23 110 rolnicy 50 19 2 30 54 gospodynie domowe 37 26 5 31 58 emeryci 38 20 6 35 202 renciści 46 18 3 33 113 uczniowie i studenci 55 23 3 19 126 bezrobotni 57 18 5 21 147 dobra 49 22 8 21 117 średnia 48 20 5 28 628 zła 55 15 4 26 269 do 250 zł 44 21 5 29 481 251 - 400 zł 56 15 5 24 146 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE LICZBA OSÓB POGLĄDY POLITYCZNE 401 - 700 zł 60 14 4 22 191 701 zł i więcej 48 21 5 26 199 lewicowe 60 13 6 20 198 centrolewicowe 55 22 3 20 64 centroprawicowe 41 29 8 22 83 prawicowe 44 28 5 24 147 trudno powiedzieć 48 17 4 31 525 CZY W PANA(I) NAJBLIŻSZYM OTOCZENIU MA PAN(I) KONTAKT Z OSOBĄ(AMI) NIEPEŁNOSPRAWNĄ (YMI)? 1.tak, w domu 2.tak, w pracy 3.tak, wśród przyjaciół i znajomych 4.nie mam takiego kontaktu DANE W PROC. 1 2 3 4 9 4 26 62 1010 mężczyźni 9 3 27 62 485 kobiety 9 5 26 62 525 15 - 19 lat 14 35 51 106 20 - 29 lat 6 4 25 66 197 30 - 39 lat 8 9 25 60 161 40 - 49 lat 9 6 30 56 199 50 - 59 lat 12 4 25 61 143 60 i więcej lat 6 1 21 72 206 podstawowe 10 1 26 64 275 zasadnicze zawodowe 8 5 27 62 266 średnie i pomaturalne 10 3 29 59 333 wyższe i licencjat 5 11 19 67 127 wieś 8 3 29 61 370 miasta do 20 tys. 6 6 31 59 126 miasta 20-100 tys. 13 4 27 58 202 miasta 100-500 tys. 6 4 23 69 191 miasta pow. 500 tys. 9 8 19 65 121 kierownicy, specjaliści 10 22 26 47 71 prywatni przedsiębiorcy 9 2 26 65 32 pracownicy administracji i usług 7 10 26 61 102 robotnicy 8 8 29 58 109 rolnicy 4 38 57 54 gospodynie domowe 11 2 20 68 57 emeryci 6 1 21 72 199 renciści 14 3 20 64 113 uczniowie i studenci 13 37 50 125 OGÓŁEM PŁEĆ WIEK WYKSZTAŁCENIE MIEJSCE ZAMIESZKANIA GRUPA SPOŁECZNO-ZAWODOWA LICZBA OSÓB SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ DOCHÓD NA OSOBĘ W GOSPODARSTWIE POGLĄDY POLITYCZNE bezrobotni 6 2 26 67 147 dobra 9 4 34 55 114 średnia 7 5 25 63 625 zła 11 2 26 62 268 do 250 zł 10 2 26 63 478 251 - 400 zł 10 6 26 59 145 401 - 700 zł 9 6 30 58 191 701 zł i więcej 5 6 25 65 197 lewicowe 10 4 34 55 198 centrolewicowe 3 6 34 58 64 centroprawicowe 9 7 24 62 83 prawicowe 10 4 30 56 146 trudno powiedzieć 8 4 22 67 520