Badania czystościowe monitorujące mikrobiologiczne

Badanie czystościowe powierzchni podejmuje się w celu monitorowanie poziomu
zanieczyszczenia mikrobiologicznego, aby można było wyeliminować wpływ tego
zanieczyszczenia np. na procesy produkcyjne (przemysł środków higienicznych, opakowań
itp.) lub aby zapobiegać ryzyku przeniesienia infekcji z powierzchni nieożywionych (meble,
pościel, sprzęt medyczny) i ożywionych (ręce personelu) w szpitalach.
Celem jest określenie ogólnej liczby drobnoustrojów na badanej powierzchni lub
identyfikacja mikroorganizmów stanowiących zanieczyszczenie.
Standardowa próbka składa się z podłoży kontaktowych: tryptozowo-sojowego (TSA) i
Sabourauda, służy do badań ilościowych. Do badań jakościowych stosuje się metodę
wymazów.
Badania czystościowe powietrza pomieszczeń mają na celu wykrycie obecności czynników
biologicznych dla
oceny ekspozycji na nie osób w nich przebywających lub poziom
zanieczyszczenia mikrobiologicznego dla monitorowania warunków produkcji np. środków
higienicznych. Powszechnie stosowaną metodą wykrywania drobnoustrojów (bakterii i
grzybów) w powietrzu jest metoda hodowlana. Polega ona na pobraniu próbek powietrza na
odpowiednie pożywki agarowe i określeniu na tej podstawie liczby żywych, zdolnych do
rozmnażania drobnoustrojów w 1 m3 powietrza. Metoda ta pozwala także na oznaczenie tych
drobnoustrojów do rodzaju lub gatunku, jeśli istnieje taka potrzeba. W przypadku badań
mających na celu monitorowanie warunków produkcji limity zwykle określa sam producent.
W przypadku oceny narażenia osób jednoznaczna interpretacja
powodu braku obowiązujących kryteriów tej oceny.
wyników jest trudna z
Wyniki jednak mogą okazać się
pomocne we wskazaniu możliwych przyczyn złego samopoczucia oraz chorób (alergii, bólów
głowy, suchości gardła, kataru ) bowiem wiadomo , że cząstki o średnicy 5 -10 μm mogą
odkładać się w układzie oddechowym, a cząstki o średnicy poniżej 5 μm mogą penetrować
do pęcherzyków płucnych i powodować np. alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych.
Rozmiary bakterii i grzybów odpowiadają tym wymiarom. Również metabolity bakterii i
grzybów (endotoksyny, mykotoksyny) w powietrzu pomieszczeń odgrywają znacząca rolę w
reakcjach zapalnych i mogą przyczyniać się do pogorszenia funkcjonowania płuc.
Stwierdzenie w wyniku badania wysokiego stężenia drobnoustrojów w powietrzu może
wskazać na przyczynę istniejącego problemu złego samopoczucia i pomóc w jego usunięciu
(czyszczenie systemów wentylacyjnych , klimatyzatorów, rozgęszczenie pomieszczeń).
Badanie jałowości
Metoda oparta jest na bezpośrednim posiewie badanego materiału. Posiew wykonuje się
poprzez wprowadzenie materiału bezpośrednio do podłoży mikrobiologicznych lub w
przypadku próbek o dużej powierzchni fragmentu o powierzchni ok. 10 cm2 . Metoda
pozwala na określenie czy badany materiał jest wolny od żywych drobnoustrojów.
Materiał badany to: szkło laboratoryjne, materiały opatrunkowe, inne wyroby medyczne
(np. igły, cewniki, wiertła).
Sterylizacja
w autoklawach jest metodą najpowszechniej stosowaną i najbardziej
niezawodną. Czynnikiem sterylizującym jest para wodna pod ciśnieniem. W procesie
sterylizacji parą wodną
pod ciśnieniem ważne jest całkowite usunięcie powietrza
z autoklawu. Całkowite usunięcie powietrza determinuje skuteczność sterylizacji. Jedynym
wiarygodnym sposobem kontroli skuteczności sterylizacji w autoklawach jest kontrola
biologiczna, ponieważ określa aktualne działanie bakteriobójcze kontrolowanego cyklu. Testy
chemiczne używane powszechnie do każdego załadunku, pełnią jedynie funkcję pomocniczą
w określeniu prawidłowego działania autoklawu, wskazują tylko na osiągnięcie lub nie
parametrów sterylizacji tj: nasycenia parą wodną, czasu, temperatury. Częstotliwość z jaką
powinno się kontrolować skuteczność prowadzonej sterylizacji zależy od wielu czynników:
rodzaju
autoklawu,
wieku
autoklawu,
częstotliwości
eksploatacji,
jednostkowego
wypełnienia, awaryjności, narażenia autoklawu na niekorzystne czynniki zewnętrzne (np.
przekroczenia wilgotności i temperatury w pomieszczeniu, wibracje, promieniowanie UV).
W
gabinetach lekarskich, zabiegowych, stomatologicznych decyzję o częstotliwości
sprawdzenia przebiegu procesu sterylizacji podejmuje się w zależności od wyników analizy
czynników wpływających na sterylizację.
Skuteczna sterylizacja sprzętu medycznego
jest niezwykle ważnym czynnikiem
w zapobieganiu rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych, zwłaszcza że mamy wciąż do
czynienia z groźnymi chorobami zakaźnymi szerzącymi się przez kontakt z zakażoną krwią
lub wydzielinami (choroby wirusowe: WZW typu B i C, AIDS; choroby bakteryjne: kiła,
rzeżączka) na które dotąd bądź nie ma szczepionek, albo które nie ujawniają się
w początkowych stadiach i są rozprzestrzeniane nieświadomie, lub które trudno leczyć
z powodu narastającej oporności na antybiotyki. W dobie niekwestionowanych postępów
medycyny zakażenia nabywane w placówkach medycznych są ciągle problemem także w
krajach, w których poziom higieny jest na najwyższym poziomie. Przyczyn szerzenia się
chorób zakaźnych jest wiele, ale niesterylny sprzęt medyczny ciągle pozostaje jedną z nich.