by wojskowej ¿o³nierzy polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku
Transkrypt
by wojskowej ¿o³nierzy polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku
Staniszewski R, Orzecznictwo Lekarskie Przekora 2008, P. Niezdolnoæ 5(1): 35-38 do s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku ... 35 Niezdolnoæ do s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku po powrocie do kraju Unfit for military service soldiers of the polish military contingent in Iraq after-deployment ROBERT STANISZEWSKI 1/, PIOTR PRZEKORA 2/ 1/ 2/ Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w Warszawie Wojskowy Orodek Medycyny Prewencyjnej w Modlinie Streszczenie Cel. Analiza orzeczeñ o zdolnoci do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku (PKW w Iraku) zmian II-V po powrocie do kraju, wydanych przez wojskowe komisje lekarskie. Materia³ i metody. Poddano analizie orzeczenia wydane przez wojskowe komisje lekarskie, z terenu ca³ej Polski, ¿o³nierzom po powrocie z PKW w Iraku zarchiwizowane w Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej. Analizowano orzeczenia o niezdolnoci do czynnej s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy w grupach: zasadniczej i nadterminowej oraz zawodowej i kontraktowej s³u¿by wojskowej. Retrospektywnej analizie poddano 5385 orzeczeñ wojskowych komisji lekarskich, w tym: 4590 orzeczeñ chorobowych o zdolnoci do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy po powrocie z Iraku zmian II-V oraz dodatkowo 795 orzeczeñ o urazach odniesionych przez ¿o³nierzy podczas s³u¿by w zmianach II-V PKW w Iraku. Wyniki. ¯o³nierzy niezdolnych do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej po powrocie z PKW w Iraku w zmianach II-V by³o 69. W wyniku doznanych urazów miertelnych by³o 15, a w wyniku doznanych urazów i schorzeñ podczas misji irackiej 54. Niezdolnych do czynnej s³u¿by wojskowej w grupie ¿o³nierzy zasadniczej i nadterminowej s³u¿by wojskowej by³o 37, a w grupie ¿o³nierzy zawodowych i kontraktowych 17. Wród ¿o³nierzy s³u¿¹cych w II i III zmianie PKW w Iraku niezdolnych do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej by³o 21, w tym z powodu doznanych urazów miertelnych 14. Z kolei w zmianach IV i V PKW w Iraku odpowiednio 48 i 1. Wnioski. Wród ¿o³nierzy IV i V zmiany PKW w Iraku czêciej orzekano niezdolnoæ do s³u¿by wojskowej po powrocie z misji irackiej ni¿ wród ¿o³nierzy II i III zmiany. Wród ¿o³nierzy zasadniczej i nadterminowej s³u¿by wojskowej czêciej orzekano niezdolnoæ do s³u¿by wojskowej, ni¿ wród ¿o³nierzy zawodowej i kontraktowej s³u¿by wojskowej. Wiêcej by³o urazów miertelnych w zmianach II i III, ni¿ IV i V PKW w Iraku. Summary Aim. The analysis certificates of fit for military service enlisted, overterm military service and regular soldiers after-deployment which they were gave soldiers from Polish Military Contingent in Iraq (PMC in Iraq) in shifts from II to V by military medical boards. Material and methods. The examined material was retrospect 5385 expert medical opinions containing: 4590 medical opinions about fit after-deployment the country soldiers serving in shifts II-V in the PMC in Iraq and additionally 795 injury medical opinions. Results. These were 69 of II-V shifts of the PMC in Iraq soldiers afterdeployment unfit for military service, include 15 mortal injury soldiers and 54 of sustaining an injury and sick soldiers. These were 37 unfit in enlisted and over-term military service soldiers group, but in regular soldiers group were only 17 soldiers. Also among soldiers of II-III shifts of the PMC in Iraq were 21 soldiers unfit for military service include 14 mortal injury soldiers, but among soldiers of IV-V shifts of the PMC in Iraq were 48 and 1 soldiers. Conclusions. These were more frequently II-III shifts of the PMC in Iraq soldiers after-deployment unfit for military service then IV-V shifts of the PMC in Iraq soldiers after-deployment and these were more frequently enlisted and long-term military service soldiers unfit for military service then regular soldiers. These were more mortal injury soldiers of II-III shifts of the PMC in Iraq then IV-V shifts of the PMC in Iraq. Key words: Polish Military Contingent in Iraq (PMC in Iraq), military medical certifications, unfit for military service. S³owa kluczowe: Polski Kontyngent Wojskowy w Iraku (PKW w Iraku), orzecznictwo wojskowo-lekarskie, niezdolnoæ do s³u¿by wojskowej. © Orzecznictwo Lekarskie 2008, 5(1): 35-38 Adres do korespondencji / Address for correspondence www.ol.21net.pl Robert Staniszewski Nades³ano: 06.05.2008 Zakwalifikowano do druku: 29.05.2008 Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w Warszawie ul. Koszykowa 78, 00-911 Warszawa tel. (22)684 57 02, e-mail: [email protected] 36 Orzecznictwo Lekarskie 2008, 5(1): 35-38 Wstêp ¯o³nierze polscy, od zakoñczenia II wojny wiatowej, aktywnie uczestniczyli w zagranicznych misjach pokojowych pod patronatem instytucji miêdzynarodowych. Pocz¹tkowo by³y to misje obserwacyjne i rozjemcze niewielkich grup ¿o³nierzy. W 2003 roku ¿o³nierze Wojska Polskiego, tworz¹c Polski Kontyngent Wojskowy (PKW), zostali wys³ani na misjê zagraniczn¹ do Iraku. Zadaniem by³o utrzymywanie bezpieczeñstwa i administrowanie stref¹ rodkowo-po³udniow¹ w Iraku z kontyngentami wojskowymi innych pañstw tworz¹cych Wielonarodow¹ Dywizjê Centrum-Po³udnie (WND C-P). Stany osobowe PKW w Iraku ulega³y zmianom co pó³ roku. Ka¿da zmiana wykonywa³a inne zadania dostosowuj¹c je do zmieniaj¹cych siê warunków bezpieczeñstwa w administrowanej strefie. Pierwsze cztery zmiany PKW w Iraku wykonywa³y g³ównie zadania stabilizacyjne (rozpoznawczo-stabilizacyjne, stabilizacyjne z elementami aktywnej obrony i stabilizacyjno-szkoleniowe), a pi¹ta zmiana zadania o charakterze szkoleniowym (szkoleniowo-stabilizacyjna)[3]. ¯o³nierze, którzy doznali urazów i chorowali w trakcie misji irackiej byli badani w wojskowych komisjach lekarskich. Cel pracy Analiza orzeczeñ o zdolnoci do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy, którzy s³u¿yli w zmianach II-V Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Iraku (PKW w Iraku) po powrocie do kraju, wydanych przez wojskowe komisje lekarskie. Analizowano orzeczenia w odniesieniu do zmian II-III oraz IV-V PKW w Iraku oraz w odniesieniu do grup ¿o³nierzy z poboru i zawodowych. Dodatkowo porównano liczbê ¿o³nierzy którzy doznali urazów miertelnych w zmianach II-III i IVV PKW w Iraku [4]. Materia³ i metoda Poddano analizie orzeczenia wydawane przez wojskowe komisje lekarskie, z terenu ca³ej Polski, ¿o³nierzom po powrocie ze zmian II-V PKW w Iraku zarchiwizowane w Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej [4]. Analizowano orzeczenia o niezdolnoci do czynnej s³u¿by wojskowej w grupach ¿o³nierzy zasadniczej i nadterminowej oraz zawodowych i kontraktowych s³u¿by wojskowej. Retrospektywnej analizie poddano 5385 orzeczeñ wojskowych komisji lekarskich, w tym: 4590 orzeczeñ chorobowych o zdolnoci do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy powrocie z Iraku zmian II-V oraz dodatkowo 795 orzeczeñ o urazach odniesionych przez ¿o³nierzy podczas s³u¿by w zmianach II-V PKW w Iraku. n = 5385 analizowanych orzeczeñ n = 795 orzeczeñ urazowych ¿o³nierzy n = 4590 orzeczeñ chorobowych ¿o³nierzy Ryc. 1. Liczba analizowanych orzeczeñ urazowych oraz chorobowych ¿o³nierzy s³u¿¹cych w zmianach II-V PKW w Iraku po powrocie do kraju Jako chorobê orzekano ka¿de odstêpstwo od stanu okrelanego jako pe³nia zdrowia organizmu (wed³ug rozporz¹dzenia MON z dnia 25 czerwca 2004r. i 10 maja 2004r. w sprawie orzekania o zdolnoci do czynnej s³u¿by wojskowej oraz do zawodowej s³u¿by wojskowej) [6, 7], które nast¹pi³o podczas s³u¿by ¿o³nierza w PKW w Iraku i utrzymywa³o siê po jego powrocie z misji, a nie by³o przy tym urazem. Chorobowoæ (prevalence) definiowano jako liczbê ¿o³nierzy w okrelonym stanie klinicznym po powrocie z misji [1, 8]. Za urazowoæ przyjêto liczbê ¿o³nierzy, którzy ulegli urazom podczas pe³nienia s³u¿by w PKW w Iraku [2, 5]. Wyniki ¯o³nierzy niezdolnych do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej po powrocie z PKW w Iraku w zmianach II-V by³o 69, co stanowi³o ponad 2% sk³adu osobowego omawianych zmian. Urazów miertelnych by³o 15, a 54 ¿o³nierzy by³o niezdolnych w wyniku doznanych urazów i schorzeñ. Niezdolnych do czynnej s³u¿by wojskowej w grupie ¿o³nierzy zasadniczej i nadterminowej s³u¿by wojskowej by³o 37, a w grupie ¿o³nierzy zawodowych i kontraktowych 17. Wród ¿o³nierzy s³u¿¹cych w II i III zmianie PKW w Iraku niezdolnych do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowej by³o 21, co stanowi³o 0,44% stanu osobowego, w tym z powodu doznanych urazów miertelnych 14. W kolejnych analizowanych zmianach IV i V PKW w Iraku odpowiednio 48, co stanowi³o 1,61% stanu osobowego. Szczegó³owe dane liczbowe i odsetkowe znajduj¹ siê w tabeli 1. Tabela 1. Liczba i odsetek ¿o³nierzy niezdolnych do czynnej s³u¿by wojskowej po powrocie ze zmian II-V PKW w Iraku w odniesieniu do stanu osobowego zmian Zmiany ¯o³nierze zawodowi i kontraktowi ¯o³nierze s³u¿by zasadniczej i nadterminowej Razem (niezdolnych) mierci Razem (niezdolni i mierci) II-III n (%) IV-V n (%) Razem n (%) 1 (0,02%) 6 (0,12%) 7 (0,14%) 14 (0,29%) 21 (0,44%) 16 (0,54%) 31 (1,04%) 47 (1,58%) 1 (0,03%) 48 (1,61%) 17 (0,56%) 37 (1,16%) 54 (1,72%) 15 (0,32%) 69 (2,05%) Staniszewski R, Przekora P. Niezdolnoæ do s³u¿by wojskowej ¿o³nierzy polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku ... Omwienie 37 dwóch zmian PKW w Iraku zajmowali siê g³ównie szkoleniem nowo utworzonych irackich si³ bezpieczeñstwa Republiki Iraku. Natomiast prawie 9-krotnie czêstsza niezdolnoæ ¿o³nierzy do s³u¿by wojskowej po powrocie do kraju, w tych zmianach, wydaje siê w mniejszym stopniu zwi¹zana z warunkami w Iraku, ale z wyczerpaniem zasobów osobowych polskiej armii do wys³ania odpowiednio zmotywowanych ¿o³nierzy na niebezpieczn¹ wojskow¹ misjê irack¹. Ponad 2-krotnie wiêksza liczba niezdolnych ¿o³nierzy z poboru do s³u¿by wojskowej, w stosunku do ¿o³nierzy zawodowych i kontraktowych, po powrocie z PKW w Iraku, mo¿e wiadczyæ o zwiêkszonej chorobowoci i urazowoci ¿o³nierzy w tej grupie. ¯o³nierze ci wykonywali zadania bojowe na szczeblu podstawowym, zwi¹zane z wysok¹ urazowoci¹. Ponadto cykl szkolenia tych ¿o³nierzy by³ znacznie krótszy i dowiadczenie mniejsze, ni¿ ¿o³nierzy zawodowych i kontraktowych. Ponad 14-krotna ró¿nica w liczbie urazów miertelnych ¿o³nierzy w pierwszych analizowanych dwóch zmianach PKW w Iraku, mo¿e wiadczyæ o wiêkszym nasileniu ataków nielegalnych grup zbrojnych na polskich ¿o³nierzy i o wysokim poziomie niebezpieczeñstwa w stabilizowanej strefie. W czasie s³u¿by ¿o³nierzy IV i V zmiany PKW w Iraku nie dochodzi³o do czêstych ataków na polskie bazy, a g³ównym zadaniem polskich ¿o³nierzy by³o szkolenie ¿o³nierzy, policjantów i funkcjonariuszy stra¿y granicznej Iraku. St¹d mniejsze zagro¿enie utraty zdrowia i ¿ycia. Polska wojskowa misja w Iraku jest jedn¹ z najtrudniejszych misji zagranicznych polskich ¿o³nierzy. Analizowane zmiany PKW w Iraku obejmuj¹ okres 2-letnich dzia³añ ¿o³nierzy, a wiêc czterech zmian, w warunkach ca³kiem odmiennych od pobytu w kraju. Ró¿nice dotycz¹ pobytu w odmiennym klimacie, z dala od rodzin i bliskich, w otoczeniu odmiennej kulturowo i nie zawsze przyjaznej ludnoci miejscowej, zró¿nicowanej ponadto etnicznie i religijnie miêdzy sob¹ i sk³óconej w walce o dominacjê. Czêæ ludnoci postrzega obcych ¿o³nierzy jako okupantów ich kraju. ¯o³nierze w ci¹g³ym napiêciu wykonuj¹ zadania bojowe o charakterze stabilizacyjno-szkoleniowym (II i III zmiana) i szkoleniowo-stabilizacyjnym (IV i V zmiana). Ponadto dokonywane rotacje stanów osobowych, co pó³ roku, powoduj¹ ci¹g³¹ presjê naboru ¿o³nierzy do s³u¿by w Iraku z jednostek wojskowych w Polsce. Dzieje siê to w okresie ci¹g³ej restrukturyzacji si³ zbrojnych i dostosowywania jej, równie¿ pod wzglêdem kadrowym, do wymogów sojuszu pó³nocno-atlantyckiego. Wszystkie te aspekty maj¹ wp³yw na zdolnoæ do s³u¿by wojskowej po powrocie do Polski, szczególnie bior¹c pod uwagê du¿y wp³yw subiektywnego odczucia ¿o³nierza na nasilenie dysfunkcji narz¹dów i uk³adów organizmu, a w konsekwencji na decyzjê orzecznicz¹ [3, 9]. Do zasadniczych przyczyn wystêpowania urazów Budek Z. [2] zaliczy³ czynniki materialno-techniczne, organizacjê pracy oraz czynnik ludzki. ¯o³nierze s³u¿¹cy w PKW w Iraku, w przeciwieñstwie do wczeniejszych misji poza granicami kraju, podlegali wiêkszemu obci¹¿eniu psychofizycznemu, na które sk³ada³y siê takie przyczyny jak: Wnioski zmêczenie spowodowane odmiennym klimatem 1. Ponad 2-krotnie wiêcej ¿o³nierzy by³o niezdoli dekoncentracja bêd¹ca jego nastêpstwem, stres nych do czynnej i zawodowej s³u¿by wojskowywo³any roz³¹k¹ z rodzin¹, a tak¿e zwi¹zany wej po powrocie ze zmiany IV i V, ni¿ II i III z zamkniêtym terenem bazy, lêk przed utrat¹ zdroPKW w Iraku. wia i ¿ycia w wyniku ataku terrorystycznego. Zmê2. Ponad 2-krotnie wiêcej niezdolnych do czynczenie zwiêkszonym napiêciem nerwowym, odrenej s³u¿by wojskowej by³o ¿o³nierzy z poboagowanie i dekoncentracja w czasie wolnym od ru (s³u¿by zasadniczej i nadterminowej), ni¿ wykonywania zadañ s³u¿bowych to najbardziej ¿o³nierzy zawodowych i kontraktowych po prawdopodobne przyczyny tak du¿ej liczby urapowrocie ze zmian II-V PKW w Iraku. zów niebojowych. 3. 14-krotnie wiêcej zginê³o ¿o³nierzy w wyniku Pierwsze dwie analizowane zmiany mia³y g³ówodniesionych urazów w zmianach II i III, ni¿ nie, bardziej niebezpieczne zadania stabilizacyjIV i V PKW w Iraku. Z powodu zachorowañ ne, a wiêc o charakterze policyjno-prewencyjnym. nie zmar³ ¿aden ¿o³nierz w analizowanych wiadcz¹ o tym ofiary miertelne. W tym okresie, zmianach PKW w Iraku. a¿ 14 ¿o³nierzy straci³o ¿ycie. ¯o³nierze nastêpnych 38 Orzecznictwo Lekarskie 2008, 5(1): 35-38 Pimiennictwo 1. Bro¿ek J, Jaeschke R, Leniak W, Gajewski P. Ocena informacji o metodzie leczniczej, rokowaniu lub szkodliwoci w Choroby wewnêtrzne (Szczeklik A. red.) Medycyna Praktyczna Kraków 2006; 2328-2332. 2. Budek Z. Analiza wypadków i urazów w okresie od I do V zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Republice Iraku. Lek Wojsk 2006; 82(3): 160-163. 3. Materia³y Dowództwa Operacyjnego: Zadania zmian II-V PKW w Iraku. 4. Orzeczenia archiwalne z Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej. 5. R¹czkowski B. BHP w praktyce. Gdañsk 2005 r.: 735-855. 6. Rozporz¹dzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 czerwca 2004 r. w sprawie orzekania o zdolnoci do czynnej s³u¿by wojskowej oraz trybu postêpowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach. Dz. U. Nr 151 z dnia 1lipca 2004 r. poz. 1595. 7. Rozporz¹dzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 10 maja 2004 r. w sprawie orzekania o zdolnoci do zawodowej s³u¿by wojskowej oraz w³aciwoci i trybu postêpowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach. Dz. U. Nr 133 z dnia 14 czerwca 2004 r. poz.1422. 8. Wilmowska-Pietruszyñska A. Orzecznictwo Lekarskie. Wroc³aw 2001, 37. 9. Zawadzki J. Ocena geopolityczno-militarna Iraku w kontekcie udzia³u Wojska Polskiego w si³ach stabilizacyjnych w Iraku. w: Kierznikowicz B, Olszañski R, Morawiec B. (red.): Sanitarnohigieniczne i przeciwepidemiczne podstawy organizacji zabezpieczenia wojsk w klimacie tropikalnym. Departament Wychowania i Promocji Obronnoci MON, Dom Wojska Polskiego, Warszawa 2004, 37-39.