Paris, 21 janvier 2013

I
N
F
O
R
M
A
C
J
A
P
R
A
S
O
W
A
WARSZAWA, 13 lutego 2014 r.
Raport Coface nt. WNIOSKÓW o ogłoszenie upadłości w 2013 r.
W 2013 r. do sądów wpłynęło 4 806 wniosków o upadłość,
czyli o niecałe 12 proc. więcej niż w 2012 r. Tempo wzrostu spowolniło.
Grupa Coface, zajmująca się ubezpieczeniem należności, analizuje problemy polskich firm
z niewypłacalnością, monitorując wpływające do sądów wnioski o upadłość oraz postanowienia sądowe
o ogłoszeniu upadłości. Na tej podstawie przygotowuje kwartalne raporty o upadłościach,
a od 2013 r. także raporty o wnioskach o upadłość.
Wpływ wniosków o ogłoszenie upadłości w latach 2009-2013
źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości, Coface
Wpływ wniosków
o ogłoszenie upadłości
2009
zmiana
2010
zmiana
2011
zmiana
2012
zmiana
2013
3 719
- 15%
3 168
+ 3%
3 275
+ 31%
4 303
+ 11,7%
4 806
6000
+11,7%
4806
5000
4303
4000
3719
3275
3168
3000
19,2%
2000
1000
712
673
926
892
743
0
2009
2010
2011
Wpływ wniosków o upadłość
2012
2013
Ogłoszone upadłości
Wpływ wniosków o upadłość
a ogłoszone upadłości
19,2% wniosków o upadłość
zakończyło się w roku 2013
ogłoszeniem upadłości podmiotu
1




W 2013 roku w polskich sądach złożono 4806 wniosków o upadłość, czyli o 11,7% więcej
niż w 2012 r., wynika z danych pozyskanych przez Coface z Ministerstwa Sprawiedliwości.
W ciągu ostatnich 5 lat, tj. od początku 2009 roku, (czyli od czasu, kiedy zaobserwowano
wyraźnie wzrastające problemy polskich firm z wypłacalnością) do końca 2013 r. do sądów
wpłynęło 19 271 wniosków o upadłość przedsiębiorstw. Liczby te oznaczają, że poważne
zagrożenie dla płynności dotyczyło znacznie większej liczby przedsiębiorstw, niż wynika
to ze statystyk o ogłoszonych upadłościach.
W wyniku przeprowadzenia postępowań upadłościowych, w minionym roku sądy wydały
postanowienia o upadłości 926 przedsiębiorstw, czyli tylko o niecałe 4 proc. więcej niż w
roku 2012 r. (892 upadłości).
W 2013 r. ogłoszeniem upadłości zakończyło się 19,2 proc. wniosków zarejestrowanych
przez sądy. Należy jednak pamiętać, że ze względu na czas trwania sprawy upadłościowej,
postanowienia ogłaszane w danym okresie nie są wynikiem rozpatrzenia tylko wniosków o
upadłość złożonych w tym okresie, ale także tych pochodzących z okresu wcześniejszego.
Analiza danych z ostatnich 5 lat wskazuje, że ogłoszeniem upadłości kończy się od 19 do
23 proc. postępowań wszczętych na skutek złożenia wniosku o upadłość.
– Bezwzględne liczby postanowień o upadłości nie są w Polsce duże co powoduje, że to analiza
wniosków o upadłość pozwala nam spojrzeć na problem niewypłacalności znacznie szerzej. Przez cały
2013 rok obserwowaliśmy słabnącą dynamikę wzrostu liczby wniosków o upadłość składanych do
polskich sądów. Tendencja powinna utrzymać się także w 2014 r. i doprowadzić do kilkuprocentowego
spadku liczby składanych wniosków, co w konsekwencji będzie miało przełożenie na spadek liczby
postanowień upadłościowych – ocenia Grzegorz Sielewicz główny ekonomista Coface w Polsce.
Zakładając stopniowy i stabilny wzrost polskiej gospodarki na przestrzeni 2014 r. prognozujemy, że ten
rok przyniesie liczbę upadłości mniejszą o 6-8% niż w 2013. Poprawa wskaźników gospodarczych działa
z pewnym opóźnieniem na sytuację przedsiębiorstw, wobec czego poprawa w statystykach
upadłościowych będzie bardziej zauważalna w drugiej połowie roku.
Coface, analizując historyczne dane dotyczące upadłości w poszczególnych kwartałach zauważa, że
wykazują one dużą korelację z kwartalnymi rachunkami narodowymi dotyczącymi dynamiki realnego
wzrostu PKB. Szacujemy, że poziom realnego wzrostu PKB, przy którym liczba upadłości przedsiębiorstw
ulega stabilizacji wynosi około 2,0% (r/r) – podsumowuje Grzegorz Sielewicz.
Sposób rozpatrzenia spraw upadłościowych
4634
przez polskie sądy w 2013 r.
źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości, Coface
5000
4500
4000
1 165 wniosków oddalono na
3500
podstawie art.13, tj. ze względu na
brak majątku na pokrycie kosztów
postępowania sądowego.
3000
2500
w tym:
1505
2000
1125
926
1500
1 165
504
574
1000
500
0
Rozpatrzone
wnioski w
2013
Ogłoszone Oddalenie
upadłości wniosku
Zwrot
wniosku
Umorzenie
Inne
2
Analizując sposób rozpatrzenia spraw przez polskie sądy należy zwrócić uwagę na liczbę
wniosków oddalonych ze względu na brak majątku na pokrycie kosztów postępowania sądowego
(art. 13 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze). 1165 takich decyzji trzeba traktować jako
potwierdzenie faktycznego bankructwa kolejnych (poza ogłoszonymi upadłościami) firm, których
sytuacja była tak zła, że nie pozwalała na przeprowadzenie postępowania upadłościowego.
Spośród 4634 wniosków rozpatrzonych przez polskie sądy w 2013 r. (nie mylić z liczbą wniosków, które
wpłynęły do sądów), w 20% przypadków (926) orzeczono o postanowieniu upadłości (748 spraw
zakończyło się ogłoszeniem upadłości w celu likwidacji majątku dłużnika, a 178 – upadłością z
możliwością zawarcia układu).
Pozostałe 3708 wniosków zostało rozpatrzonych przez sądy w inny sposób. Wniosek o upadłość może
złożyć zarówno sam dłużnik w sytuacji swojej niewypłacalności, jak i wierzyciel, wobec którego dłużnik
nie reguluje zobowiązań. Prawo upadłościowe precyzyjnie określa przypadki, kiedy może to nastąpić i
jakie formalności powinny zostać dopełnione. Sytuacje, kiedy sąd nie orzeka upadłości przedsiębiorstwa
spowodowane są różnymi przyczynami, od braków formalnych, przez brak majątku, aż po oddalenie
wniosku złożonego w złej wierze.
Największa liczba 1505 wniosków (ponad 32%) została przez sądy oddalona, ze względu na fakt, że:
 majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczał na zaspokojenie kosztów postępowania
(art.13 prawa upadłościowego i naprawczego), co w praktyce oznacza faktyczne bankructwo
firmy – takich przypadków było aż 1165 !
 opóźnienie w wykonaniu zobowiązań nie przekraczało trzech miesięcy, a suma niewykonanych
zobowiązań nie przekraczała 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika (art.12).
Drugą (ponad 24%) pod względem liczby przypadków grupę (1125) stanowiły sytuacje, kiedy sąd
decydował o prawomocnym zwrocie wniosku w związku ze złożeniem go w sposób, który nie
odpowiada wymogom ustawy (np. nienależycie opłacony lub złożony z brakującymi danymi).
504 razy (blisko 11%) sądy decydowały o umorzeniu postępowania w sytuacjach, gdy np. składający
sam wycofał wniosek o upadłość lub wszyscy wierzyciele żądali umorzenie sprawy lub gdy majątek
dłużnika (po wyłączeniu wszystkich zabezpieczeń) nie wystarczał na pokrycie roszczeń.
Wśród 574 przypadków rozpatrzonych w inny sposób (ponad 12%) znalazły się m.in. sytuacje, kiedy
sąd prawomocnie przekazał sprawę do rozpatrzenia do innego sądu (zgodnie z właściwością rejestracji
lub tam gdzie podmiot ma większy majątek) lub gdy sąd zdecydował o połączeniu spraw (np. wniosków
kilku wierzycieli do wspólnego rozpoznania pod jedną sygnaturą sprawy).
Wpływ wniosków o upadłość w 2013 r. do Sądów Okręgowych wg województw
źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości, Coface
województwo
mazowieckie
dolnośląskie
śląskie
małopolskie
wielkopolskie
zachodniopomorskie
łódzkie
pomorskie
kujawsko-pomorskie
lubelskie
podkarpackie
warmińsko-mazurskie
świętokrzyskie
lubuskie
opolskie
podlaskie
ogółem
Wpływ wniosków
o upadłości w 2013
1073
591
565
435
424
314
270
253
157
147
141
108
99
94
68
67
4 806
253
108
314
67
157
1073
424
94
270
147
591
99
68
565
4
435
141
3
Wnioski o upadłość najczęściej wpływają do sądów w województwach, w których działa najwięcej
podmiotów gospodarczych tj. ma Mazowszu, na Górnym i Dolnym Śląsku, w Małopolsce i w
Wielkopolsce. W tym względzie statystyki przedstawiające wnioski o upadłość są podobne do tych
prezentujących ogłoszone upadłości. Analogicznie sytuacja wygląda w przypadku województw z
końcówki tabeli.
Ciekawie natomiast wygląda analiza, jeśli porównamy liczbę orzekanych postanowień w stosunku do
liczby zarejestrowanych wniosków, które wpłynęły do sądów. Średnia krajowa kształtuje się na
poziomie 19,2 procent. Sytuacja jest jednak bardzo zróżnicowana w zależności od regionów, liczba
wniosków, które zakończyły się orzeczeniem o ogłoszeniu upadłości waha się od 14 proc. na Mazowszu
do 29 proc. na Warmii i Mazurach i 33 proc. na Podlasiu. Wskazuje to między innymi na inne
podejście do procesu upadłościowego w rejonach mniej rozwiniętych gospodarczo. Złożenie wniosku
częściej jest odzwierciedleniem rzeczywiście złej sytuacji finansowej firmy, rzadziej zaś wykorzystywane
jest jako forma wywarcia presji na dłużniku. W rejonach, gdzie liczba powiązań biznesowych jest większa,
częściej obserwujemy grę pomiędzy wierzycielami i dłużnikami, której elementem może być złożenie
wniosku o upadłość odbiorcy, który następnie jest zwracany lub oddalany.
Upadłości i wnioski o upadłość – barometr stanu gospodarki, który należy monitorować
Jak powiedziano na wstępie bezwzględne liczby ogłoszonych przez sądy upadłości nie są w Polsce
duże, ponieważ dane przedstawiają jedynie firmy, wobec których zostało przeprowadzone oficjalne
postępowanie upadłościowe, nie uwzględniają natomiast przedsiębiorców, którzy zakończyli aktywność
gospodarczą poprzez likwidację lub zawieszenie działalności, a tych jest znacznie więcej.
Liczba upadłości jest jednak ważnym wskaźnikiem sytuacji gospodarczej. Coface monitoruje bankructwa
od kilkunastu lat i statystyki potwierdzają, że wskaźnik liczby upadłości doskonale obrazuje okresy
koniunktury i dekoniunktury (z zachowaniem kilkumiesięcznego przesunięcia w czasie, wynikającego z
okresu trwania postępowań sądowych). Dla przedsiębiorców jeszcze bardziej wartościowym pozostaje
jednak bieżące monitorowanie sytuacji odbiorcy, dzięki czemu możliwe jest wychwycenie informacji o
złożeniu lub wycofaniu wniosku o upadłość. W zdecydowanej większości przypadków złożenie wniosku o
upadłość sygnalizuje poważne problemy dłużnika z zachowaniem płynności i powinno być sygnałem dla
kontrahentów do podjęcia natychmiastowych kroków zabezpieczających należności i zrewidowania
planów dalszej współpracy.
KONTAKT DLA MEDIÓW:
Beata PADZIK – T. +48 22 465 00 12, M. 503 079 022, [email protected]
Informacje o Coface
Grupa Coface, światowy lider w obszarze ubezpieczeń należności, oferuje firmom na całym świecie rozwiązania w
zakresie ochrony przed ryzykiem niewypłacalności ich klientów, zarówno w transakcjach krajowych jak i
eksportowych. W 2012 r. Grupa osiągnęła skonsolidowany obrót w wysokości 1,6 mld EUR. 4 400 pracowników w
66 krajach zapewnia lokalną obsługę klientów na całym świecie. Coface publikuje co kwartał swoje oceny ryzyka
kraju dla 158 państw, w oparciu o unikalną wiedzę nt. zachowań płatniczych przedsiębiorstw i doświadczenie 350
analityków ds. oceny ryzyka znajdujących się blisko klientów i ich dłużników.
We Francji Coface zarządza gwarancjami eksportowymi w imieniu skarbu państwa. Coface jest spółka zależną
Natixis, podmiotu Groupe BPCE zajmującego się świadczeniem usług na rzecz korporacji, zarządzaniem
inwestycyjnym oraz specjalistycznymi usługami finansowymi.
W Polsce Coface jest obecny od 1992 roku. Ubezpiecza należności krajowe i eksportowe, oferuje finansowanie
poprzez faktoring, a także raporty handlowe o firmach z całego świata i marketingowe bazy danych. Prowadzi
monitoring i windykację należności B2B.
Więcej informacji o firmie oraz pozostałe komunikaty prasowe dostępne na www.coface.pl
4