„Committed to Europe – a vision to ignite the digital revolution” (w

Warszawa, dnia 22 maja 2015 r.
Stanowisko Orange Polska S.A. nt.
Strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego (Digital Single Market),
ogłoszonej przez Komisję Europejską
W związku z pracami nad projektem stanowiska Rządu w odniesieniu do Komunikatu Komisji
Europejskiej z dnia 6 maja 2015 r. „Strategia Jednolitego Rynku Cyfrowego dla Europy”, pragniemy
kontynuować udział w dyskusji nt. jednolitego rynku cyfrowego zainicjowanej przez Ministerstwo
Administracji i Cyfryzacji już w grudniu 2014 r. kiedy toczyły się prace nad określeniem priorytetów
Strategii.
Przedstawiony przez Komisję Komunikat ma charakter kierunkowy i nie zawiera szczegółowych
rozwiązań, które można by poddać bardziej wnikliwej analizie, stąd aktualne pozostają nasze postulaty
przedstawione w stanowisku Orange przedłożonym przy okazji konsultacji, które zakończyły się w
styczniu br. oraz priorytety dla europejskiej gospodarki cyfrowej, które szerzej opisaliśmy w dokumencie
„Committed to Europe – a vision to ignite the digital revolution” (w załączeniu przekazujemy ponownie).
Liczymy, że oba dokumenty będą przydatne również w toczącej się obecnie dyskusji.
Odnosząc się do Komunikatu, z zadowoleniem odnotowujemy, że Komisja Europejska za priorytet
uznała konieczność wyzwolenia potencjału europejskiej gospodarki cyfrowej ułatwiając jej rozwój
poprzez znoszenie barier na wspólnym rynku, tworzenie warunków korzystnych dla inwestycji i
innowacyjności, zoptymalizowanie regulacji oraz zmianę otoczenia prawno-regulacyjnego, tak by
uczynić go adekwatnym do aktualnego kształtu ekosystemu cyfrowego, który w ostatnich latach uległ
rewolucyjnym przeobrażeniom.
Liczymy, że propozycje konkretnych rozwiązań legislacyjnych, które będą przedkładane w ramach
Strategii, właściwie odzwierciedlą te ambitne cele. W tym kontekście oczekujemy, że projekty
legislacyjne będą poparte rzetelnymi analizami oraz poddane szerokim konsultacjom. Szczegółowej
analizie powinny zostać poddane skutki każdego z projektowanych rozwiązań weryfikując czy
odpowiednio realizuje cele Strategii i w istocie sprzyja pobudzeniu i wzmocnieniu konkurencyjności
europejskiego rynku cyfrowego, czy nie narusza fundamentalnej zasady pewności prawa, czy zapewnia
równe warunki konkurencji dla wszystkich graczy oraz czy nie nakłada nieproporcjonalnych, nadmiernie
kosztownych lub kontrproduktywnych obciążeń. Mamy nadzieję, że zarówno Komisja Europejska, jak i
Ministerstwo będą prowadzić szeroki i regularny dialog z rynkiem by móc prawidłowo ocenić możliwe
skutki projektowanych rozwiązań.
Poniżej odnosimy się bardziej szczegółowo do kluczowych zagadnień wskazanych w ramach trzech
filarów Strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego, adresując je w kolejności, w jakiej zostały ujęte w
Strategii .
1. Regulacje transgranicznego
i przedsiębiorcy
handlu
elektronicznego,
którym
mogą
ufać
konsumenci
Orange Polska Spółka Akcyjna z siedzibą i adresem w Warszawie (02-326) przy Al. Jerozolimskich 160, wpisana do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy
XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000010681; REGON 012100784, NIP 526-02-50-995; z pokrytym w całości kapitałem zakładowym wynoszącym 3.937.072.437 zł
str. 1

Jednym z kluczowych zagadnień w sprzedaży ponad granicami jest problem różnych praw
konsumentów w poszczególnych krajach i różnych obowiązków przedsiębiorców. Sprzedaż
poszczególnych usług dla konsumentów w każdym kraju UE może prowadzić do
konieczności przygotowania wielu zestawów dokumentów, z których każdy opiera się na
nieco innych obowiązkach informacyjnych, a dokumenty te musiałyby być dodatkowo
sporządzane w wielu wersjach językowych. W związku z tym, potrzebna jest dalsza
harmonizacja przepisów, przy uwzględnieniu właściwej relacji pomiędzy udogodnieniami dla
klientów, a obowiązkami dla usługodawców.

Wprowadzane udogodnienia i narzędzia ochrony interesów konsumentów, powinny być
proporcjonalne do zidentyfikowanych problemów i oczekiwanych korzyści. Nie powinny
stanowić nadmiernego, czy nieuzasadnionego obciążenia dla przedsiębiorców. Nadmierny
formalizm, w tym nadmierne obowiązki informacyjne, zaczynają stanowić przesłankę
zniechęcającą użytkowników wielu usług, którzy zaczynają poszukiwać rozwiązań poza
rynkiem UE. Dotychczasowe działania legislacyjne powołujące się na harmonizację przepisów,
doprowadziły w praktyce do zwiększenia katalogu informacji przekazywanych konsumentom,
co z jednej strony często stwarza istotne trudności wdrożeniowe, skutkuje brakiem
przejrzystości zapisów, a nierzadko również wywołuje niezadowolenie samych konsumentów.
Tymczasem transgraniczny charakter usług świadczonych na rynku cyfrowym wymaga
uproszczenia zakresu informacji przekazywanych konsumentom przy podpisywaniu umów. W
tym kontekście, w ramach dążenia do uproszczenia kontaktów z konsumentem, a także
mając na uwadze realizację założeń polityki niskoemisyjnej gospodarki, postulujemy, aby
wprowadzane zmiany i narzędzia ochrony interesów konsumentów umożliwiały m.in.
zastępowanie komunikacji papierowej komunikacją za pomocą środków elektronicznych.
2. Zapobieganie nieuzasadnionemu blokowaniu geograficznemu

Kwestia geoblokowania dostępu do treści i usług cyfrowych, z punktu widzenia wspólnego
rynku, na którym zapewniony jest swobodny przepływ towarów i usług jest istotną barierą
rozwoju. Anachroniczna jest również rozbieżność między zasadami działania biznesu w
światach off-line i on-line. Anachronizm ten jest niezrozumiały dla konsumentów, którzy
oczekują swobodnego dostępu do treści i usług cyfrowych bez względu na to, w którym kraju
UE mieszkają lub podróżują i z jakiego urządzenia końcowego korzystają do odbioru tychże
treści.

Aby jednak możliwe było odejście od praktyki geoblokowania, konieczne i pilne jest
przystosowanie prawa autorskiego i prawa własności intelektualnej do rzeczywistości cyfrowej
i zharmonizowanie ich na poziomie unijnym, tak, aby uwzględnione były interesy twórców,
dystrybutorów i konsumentów. Należy mieć jednocześnie na uwadze, iż ograniczenie
geoblokowania może doprowadzić do wzrostu kosztów zakupu licencji, a tym samym
wzrostu cen usług. Zatem kwestie geoblokowania powinny być rozpatrywane w podejściu
sektorowym, przez pryzmat równowagi pomiędzy oczekiwaniami konsumentów, a ochroną
przedsiębiorców. Ograniczenie geoblokowania nie powinno prowadzić do bezwzględnego
nakazu i obowiązku nakładanego na każdego przedsiębiorcę do świadczenia tych samych
usług dla całego terytorium UE.

Równocześnie należy rozważyć inne niż geoblocking rozwiązania z zakresu licencjonowania,
które mogą pozwolić osiągnąć podobny, z punktu widzenia dystrybutora treści skutek, a
jednocześnie pozwolą swobodniej korzystać z usług.
3. Lepszy dostęp do treści cyfrowych – nowoczesne, bardziej europejskie ramy prawa autorskiego
str. 2

Dyskusja o zmianie praw autorskich, która miałaby służyć budowaniu jednolitego rynku
cyfrowego powinna szeroko odnosić się do wszystkich aspektów własności intelektualnej,
w tym praw pokrewnych (prawa do artystycznych wykonań, prawa do fonogramów
i wideogramów, prawa do transmisji) i prawa do baz danych sui generis, które są wciąż
jedynie w pewnym stopniu zharmonizowane w UE. Tak długo, jak przedsiębiorstwa będą
musiały stosować różne reżimy prawne nie powstanie wspólny rynek.

Zbudowanie prostych i przejrzystych zasad regulowania odpowiedzialności za dostarczane
treści cyfrowe jest kluczowe dla skutecznego dostarczania w przyszłości usług dla klientów
poza granicami danego kraju. Wprowadzenie transgranicznych praw autorskich może
nakładać jednak dodatkowe wymagania na operatorów świadczących usługi oparte o treści.
Należy określić zakres odpowiedzialności dostawcy usług oraz operatora za przestrzeganie
prawa w tym zakresie.

Należy zwrócić uwagę na ryzyko wzrostu cen dostępu do usług przy likwidacji mechanizmów
lokalizacji geograficznej dla części usług. Ponadto należy również wskazać, iż operator
świadczący usługę nie będzie mógł gwarantować odpowiedniej jakości dostępu do usługi
w obszarze pozostającym poza wpływem danego operatora. Może to negatywnie wpływać
na jakość usług dla części klientów.

Ważna jest również odpowiednia ochrona praw autorskich i ich egzekwowanie,
z poszanowaniem praw i obowiązków wszystkich uczestników rynku. Zwalczanie nielegalnych
treści i np. podejście "follow the money" powinno być stosowane w sposób proporcjonalny.
W przeciwnym razie może to doprowadzić do sytuacji, w której oczekuje się, iż dostawcy
internetowi będą musieli zgromadzić ogromne ilości danych dotyczących swoich
kontrahentów, a następnie do ujawniania takich informacji uprawnionym stronom/agencjom.
Ponadto, ochrona własności intelektualnej powinna być właściwie wyważona z ochroną
danych osobowych i ochroną prywatności.

W zakresie lepszej dostępności do treści cyfrowych, na przyszłym jednolitym rynku cyfrowym,
należałoby również rozważyć zmianę Dyrektywy audiowizualnej oraz Dyrektywy o usłudze
powszechnej, w zakresie przyspieszenia rozwoju telewizji w Internecie. Łatwiejszy dostęp do
ulubionych programów dla obywateli podróżujących po UE może zostać zapewniony dzięki
szybkim sieciom łączności elektronicznej. Dzisiaj barierą rozwoju tego typu usług, przestaje
być kwestia techniczna, a na plan pierwszy wychodzi ściśle terytorialny zakres licencji oraz
zasada must carry ograniczona głównie do tradycyjnych form rozprowadzania programów
telewizyjnych. Dlatego też w kontekście rozważań i przyszłych regulacji odnoszących się do
ograniczenia geoblokowania i zmian w zakresie prawa autorskiego należałoby rozważyć
również tą kwestię. Wydaje się możliwe stworzenie podstaw do rozwoju usług „TV like at
home”, z zastrzeżeniem ochrony przedsiębiorców (szczególnie mniejszych) z poszczególnych
państw członkowskich, bez globalnej pozycji rynkowej, przed ryzykiem zmonopolizowania
rynku treści cyfrowych (w szczególności audiowizualnych) przez dużych graczy spoza Unii.
4. Dostosowanie przepisów telekomunikacyjnych do aktualnego stanu rozwoju rynku

W celu przyśpieszenia rozwoju jednolitego rynku cyfrowego, w tym dążąc do zwiększenia
inwestycji w nowoczesną infrastrukturę telekomunikacyjną, konieczna jest pilna i gruntowna
reforma kształtu regulacji sektora telekomunikacyjnego. Aktualnie obowiązujący kształt
regulacji nie przystaje do dzisiejszego ekosystemu cyfrowego. Propozycja reformy powinna
str. 3
być przedstawiona w możliwie najszybszym czasie i poddana szerokim konsultacjom,
najlepiej jeszcze w 2015 r.

Na poparcie zasługują wskazane przez Komisję cele przeglądu ram regulacyjnych, w tym cele
polegające na: (iii) zapewnieniu równych warunków działania uczestnikom rynku i spójnego
stosowania przepisów, (iv) zachęcaniu do inwestycji w szybkie sieci szerokopasmowe.

Ramy prawne powinny mieć zastosowanie do wszystkich „usług cyfrowych”, niezależnie od
ich dostawców - w myśl zasady „te same usługi, te same zasady” - w celu zapewnienia
większej spójności w zakresie ochrony konsumentów i bezpieczeństwa, jak również danych
osobowych i ochrony prywatności. W tym kontekście, zmierzając do zapewnienia równych
warunków prowadzenia działalności dla wszystkich przedsiębiorstw działających na
europejskim rynku cyfrowym, w ramach reformy pakietu telekomunikacyjnego należy
odpowiednio zmodyfikować m.in. definicję usługi łączności elektronicznej, która dzisiaj de
facto ogranicza krąg podmiotów regulowanych do klasycznych operatorów
telekomunikacyjnych.

Zdecydowanie słuszny jest również plan Komisji Europejskiej, który przewiduje
przeprowadzenie dokładnej analizy roli, jaką dostawcy treści i tzw. gracze „OTT” odgrywają w
łańcuchu wartości w Internecie. Taka dogłębna analiza jest nieodzowna do uchwycenia
pełnego obrazu rynku cyfrowego oraz zdiagnozowania jego struktury oraz pozycji i modelu
funkcjonowania jego uczestników.

Zgodzić się również należy z tezą zawartą w Strategii, że rynek powinien być regulowany w
sposób proporcjonalny tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W tym aspekcie należy zwrócić
uwagę na następujące zagadnienia:

Dotychczasowe działania Komisji skupiające się na tworzeniu zachęt inwestycyjnych
ograniczały się de facto do tworzenia zachęt poprzez regulowanie dotychczasowych
incumbentów, tyle, że z uwzględnieniem pewnych modyfikacji (np. uwzględnienie w stawkach
ryzyka inwestycyjnego, czy brak obowiązku kosztowego w zamian za daleko posunięte
obostrzenia). Dotychczasowa praktyka wskazuje, iż taki kierunek nie jest właściwy i powinien
zostać zrewidowany, gdyż nie przynosi on oczekiwanych efektów, a regulacja jest czynnikiem
zniechęcającym i potęgującym ryzyko inwestycyjne.

Należy również odnotować, iż obecny stan konkurencji na rynku jest zupełnie inny niż jeszcze
10 lat temu. Przez ten czas nastąpił wyraźny rozwój konkurencji infrastrukturalnej, zwłaszcza
konkurencji ze strony operatorów kablowych. W tym aspekcie kierunek regulacji, który
prowadzi do stałej regulacji incumbenta, pomijając już ewidentnie ukształtowaną lub
narastającą konkurencję ze strony innych uczestników rynku jest kierunkiem nieadekwatnym
do sytuacji rynkowej i powinien zostać zrewidowany.

Wydaje się, że właściwym kierunkiem regulacji powinna być regulacja zmierzająca do
symetryzacji zasad dostępu poprzez:
o Wprowadzanie obowiązku dostępu do sieci na zasadach regulacji ex ante tylko na
tych obszarach, na których brak jest alternatywnej infrastruktury
o Na obszarach, na których występują dwie konkurencyjne infrastruktury regulacja ex
ante powinna być symetryczna (obejmować obie sieci) i jednocześnie być ograniczona
do podstawowych obowiązków (dostęp, niedyskryminacja)
o Na obszarach, na których istnieją trzy infrastruktury i więcej regulacja w ogóle nie
powinna być stosowana.
str. 4
5. Zarządzanie widmem

Komisja Europejska słusznie podkreśla, że dla jednolitego rynku niezwykle ważne jest
skoordynowane podejście do zarządzania widmem radiowym i efektywnego wykorzystania
częstotliwości. Za uzasadnione należy również uznać zapowiadane działania w kierunku
bardziej zharmonizowanego i efektywnego zarządzana częstotliwościami.

W tym kontekście na zdecydowane poparcie zasługują zamierzenia mające na celu
udostępnienie na potrzeby sieci szerokopasmowych nowych zasobów. Są one niezbędne dla
zaspokojenia gwałtownie rosnącego ruchu generowanego przez użytkowników mobilnej
transmisji danych (mobilnego dostępu do internetu). Wymiernym wskaźnikiem jak bardzo są
potrzebne nowe zasoby widmowe mogą być ceny częstotliwości z pasma 800 MHz
osiągane w aukcjach przeprowadzonych po udostępnieniu tzw. dywidendy cyfrowej. Dlatego
również należy podjąć działania na rzecz udostępnienia dla sieci mobilnych, w nieodległej
przyszłości, tzw. pasma 700 MHz.
6. Wzmocnienie zaufania do usług cyfrowych i przetwarzania danych osobowych oraz zwiększenie
bezpieczeństwa takich usług i danych

Wymogi zapewniające wysoki poziom bezpieczeństwa sieci i usług powinny być stosowane
na wszystkich szczeblach łańcucha wartości Internetu. Wymagania te powinny być spójne na
całym obszarze UE, tak aby konsumenci mieli pewność, że niezależnie od rodzaju danych
umieszczanych w sieci i lokalizacji dostawcy usług ich dane będą chronione w jednakowy
sposób.

Dyrektywa ePrivacy, która dzisiaj de facto dotyczy jedynie operatorów telekomunikacyjnych
powinna zostać uchylona i docelowo włączona do rozporządzenia o ochronie danych
(RODO), nad która aktualnie trwają prace, bowiem pełna i realna harmonizacja na poziome
obowiązujących przepisów o ochronie danych jest niezwykle potrzebna. Dzięki temu
konsumenci będą mogli zrozumieć jakiego poziomu ochrony mogą wymagać, a
usługodawcom wyznaczy zbliżone obowiązki.

Im większe będzie zaufanie konsumentów i użytkowników do bezpieczeństwa usług
cyfrowych, tym większa szansa na powszechne wykorzystywanie tych usług przez obywateli
i na pokonanie przez Polskę dużego dystansu, jaki dzieli ją w tym obszarze od wielu państw
unijnych. Dlatego niezwykle istotna jest rola Państwa w szybkim wdrażaniu cyfrowych
rozwiązań w zakresie e-administracji oraz aktywna współpraca z biznesem, w celu
wprowadzania środków identyfikacji elektronicznej, mechanizmów certyfikacji i nowych usług
zaufania, które będą mogły być świadczone na terenie całej Unii Europejskiej. Przyjęte
rozwiązania muszą być łatwo dostępne, zrozumiałe i przyjazne dla użytkowników,
przyczyniając się tym samym do zmniejszenia zjawiska tzw. „wykluczenia cyfrowego”.

Budowanie zaufania do bezpieczeństwa usług cyfrowych wymaga działań informacyjnych
i edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa. Także w tej dziedzinie konieczna jest
współpraca Państwa z biznesem, organizacjami pozarządowymi, zarówno na poziomie
instytucji i organów państwowych, jak też na poziomie lokalnym. Z pewnością szerokie
otwarcie przez Państwo cyfrowego dostępu do informacji publicznych i wszelkich interakcji
z administracją publiczna, przyczyniłoby się do popularyzacji usług cyfrowych i tworzenia
str. 5
w społeczeństwie nawyku wybierania rozwiązań i usług on-line, jako szybszych, tańszych,
tworzących nowe możliwości i ułatwiających życie.
 Nie można również zapominać, że niezwykle istotnym czynnikiem warunkującym sukces
jednolitego rynku jest także właściwa standaryzacja, zapewnianiająca interoperacyjność
różnych systemów i urządzeń. Kluczowe w tym obszarze będzie zapewnienie
zrównoważonego podejścia pomiędzy osiągnięciami standaryzacyjnymi wiodących organizacji
europejskich, a konkretnymi rozwiązaniami komercyjnymi, które mogą nawet wyprzedzać
formalne opracowanie norm.
Wyrażamy nadzieję, że przedstawione powyżej kierunkowe propozycje będą przydatne i staną się
przyczynkiem do dalszej pogłębionej dyskusji oraz prac zmierzających do przedstawienia konkretnych
projektów legislacyjnych w ramach Strategii.
Polecamy uwadze przekazany w ramach poprzednich konsultacji oraz przedkładany również obecnie
dokument Grupy Orange pt. „Committed to Europe – a vision to ignite the digital revolution”, który
wciąż pozostaje aktualny i który szerzej opisuje postulaty zmian, które uznajemy za kluczowe w celu
urzeczywistnienia jednolitego europejskiego rynku cyfrowego. Jednocześnie deklarujemy chęć udziału
w dalszej dyskusji, umożliwiającej doprecyzowanie i konkretyzację przedstawionych propozycji.
str. 6