pobierz - Akademia Orange

Informacje dodatkowe
Edward Gierek (1913–2001) – górnik, działacz komunistyczny,
polityk. Na skutek masakry robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970 roku i zmian w kierownictwie PZPR objął urząd I sekretarza KC PZPR po Władysławie Gomułce. W czasie jego
rządów nastąpił gwałtowny wzrost gospodarczy finansowany z zagranicznych pożyczek, który zakończył się kryzysem
ekonomicznym i społecznym w efekcie, którego w 1980 roku
został odwołany z funkcji i odsunięty od władzy w państwie.
Komitet Obrony Robotników (KOR) – pierwsza jawna organizacja opozycyjna, która powstała w wyniku strajków w Radomiu, Ursusie w czerwcu 1976 roku. Celem ruchu było wsparcie poszkodowanych robotników i ich rodzin. Była to pomoc
finansowa, medyczna, a także adwokacka. Członkowie KOR,
(m.in. Jacek Kuroń, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski, Stanisław Barańczak, Jan Lipski) jako pierwsi w historii PRL-u opozycjoniści podali do wiadomości publicznej swoje nazwiska
i adresy.
Ruch Młodej Polski – organizacja antykomunistyczna odwołująca się do prawicowej myśli politycznej, powstała w 1979
roku w Gdańsku w środowisku akademickim. Główną postacią ruchu był Aleksander Hall.
Studencki Komitet Solidarności – organizacja utworzona
w Krakowie przez studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego
po niewyjaśnionej śmierci Stanisława Pyjasa, opozycyjnego
działacza. SKS-y tworzono później również w innych ośrodkach akademickich.
NSZZ „Solidarność” – Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” – ruch społeczno-polityczny powstały
w 1980 roku w wyniku strajków robotników na Wybrzeżu, zalegalizowany przez władze PRL-u na mocy tak zwanych porozumień sierpniowych. Postulaty Solidarności wykraczały daleko poza kwestie czysto socjalne. Związek domagał się między
innymi demokratyzacji życia publicznego, wolności słowa,
prawa do strajków, zaprzestania represji osób prześladowanych za przekonania. Solidarność odwoływała się do tradycji
niepodległościowej, etyki chrześcijańskiej oraz idei sprawiedliwości społecznej. Wkrótce po zalegalizowaniu Polacy zaczęli zapisywać się do niej masowo, tak że w krótkim okresie
czasu związek liczył około 10 milionów członków. Przywódcą
był Lech Wałęsa. Solidarność zdelegalizowano w czasie stanu
wojennego, a część jej działaczy została internowana. Została
zalegalizowana ponownie w 1989 roku na mocy ustaleń Okrągłego Stołu. W pierwszych częściowo wolnych wyborach Solidarność wystawiła swoich kandydatów i zdobyła wszystkie
dostępne jej miejsca w Sejmie i 99 na 100 miejsc w Senacie.
Uniwersytet Latający – w latach 1977–1979 organizowane
przez działaczy opozycji w domach prywatnych wykłady
z nauk humanistycznych i społecznych. Działalność uniwersytetu była zwalczana przez władze komunistyczne.
Lech Wałęsa (ur. 1943) – polityk, działacz związkowy, charyzmatyczny przywódca Solidarności, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1990–1995. Laureat Pokojowej Nagrody
Nobla w roku 1983.
Andrzej Gwiazda (ur. 1935) – działacz opozycyjny, współpracownik KOR, współtwórca Wolnych Związków Zawodowych
Wybrzeża oraz NSZZ „Solidarność”.
Jan Rulewski (ur. 1944) – członek NSZZ „Solidarność”, internowany w stanie wojennym. Po 1989 poseł i senator.
Andrzej Słowik (ur. 1949) – członek NSZZ „Solidarność”, aresztowany i osadzony w więzieniu podczas stanu wojennego.
1992–1993 wiceminister pracy i polityki socjalnej.
Andrzej Rozpłochowski (ur. 1950) – członek NSZZ „Solidarność”, internowany w stanie wojennym.
Stan wojenny – stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia
1981 roku z naruszeniem konstytucji PRL. Ograniczone zostały
swobody obywatelskie, zdelegalizowano NSZZ „Solidarność”
i internowano jej przywódców, w czasie tłumienia strajków
i wystąpień społecznych przeciwko jego wprowadzeniu zginęło kilkadziesiąt osób. Zniesiony w lipcu 1983.
Wojciech Jaruzelski (ur. 1923) – generał Ludowego Wojska
Polskiego, minister Obrony Narodowej w latach 1968–1983.
Pełniąc urząd premiera PRL od lutego 1981 roku, stał się
głównym organizatorem przygotowań do siłowej rozprawy
z ,,Solidarnością”, kiedy w październiku 1981 roku został I sekretarzem KC PZPR. 13 grudnia tego roku wprowadził stan
wojenny, dokonując de facto wojskowego zamachu stanu.
W 1989 roku został wybrany na prezydenta RP przez sejm
kontraktowy.
Michaił Gorbaczow (ur. 1931) – od 1985 roku sprawował
funkcję I Sekretarza KC KPZR. Zainicjowana wówczas przez
niego polityka „pieriestrojki i głasnosti” (przebudowy i jawności) spowodowała osłabienie struktur aparatu władzy komunistycznej i ostatecznie przyczyniła się do upadku komunizmu
w krajach radzieckiej strefy wpływów. 1990–1991 prezydent
ZSRR.
Tadeusz Mazowiecki (ur. 1927) – działacz katolicki i opozycyjny, stał na czele Komisji Ekspertów Międzyzakładowego
Komitetu Strajkowego w sierpniu 1980 roku w Gdańsku. Przewodniczący Unii Demokratycznej i Unii Wolności, pierwszy
premier III Rzeczpospolitej
Ronald Reagan (1911–2004) – aktor, gubernator Kalifornii,
w latach 1981–1989 prezydent Stanów Zjednoczonych wywodzący się z Partii Republikańskiej. Wspierał Solidarność
w walce z systemem komunistycznym. Poprzez politykę zdecydowanego antykomunizmu przyczynił się do upadku ZSRR.