Propozycja współpracy w zakresie … na Portalu profesjonalnej

2 sierpnia 2010r.
Podatnicy podatku od nieruchomości oraz
zasady powstawania obowiązku podatkowego
Radosław Żuk, prawnik, redaktor portalu TaxFin.pl
Regulacja prawna
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych
z dnia 12 stycznia 1991 r. (Dz.U. Nr 9, poz. 31)
Art. 1. Ustawa normuje:
- podatek od nieruchomości;
- podatek od środków transportowych;
- opłatę targową;
- opłatę miejscową;
- opłatę uzdrowiskową;
- opłatę od posiadania psów.
Podatnicy
Art. 3 ust. 1
Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki
organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:
1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, z zastrzeżeniem ust. 3;
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części,
stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli
posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa(2)
lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali
mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.
3
Spółka cywilna
KC Art. 860. 1. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć
do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w
sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.
W odróżnieniu od spółek kapitałowych spółka cywilna nie posiada
osobowości prawnej, nie stanowi jednostki organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej jak spółki osobowe, lecz jest konstrukcją regulowaną
przez prawo zobowiązań (art. 860-875 Kodeksu cywilnego). Nie stanowi więc
samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy
spółki cywilnej. W związku z tym spółka cywilna nie ma własnego mienia nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku
wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną. Także wspólnicy, nie
spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo, które podlega rejestracji w
Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta, burmistrza,
prezydenta miasta.
4
Podatnicy
Wyroku SN z 9.11.2001 r. (III RN 141/00 i III RN 142/00)
W niektórych przypadkach za samoistnego posiadacza, którego obciąża
podatek od nieruchomości, można uznać także osobę, korzystającą z
budynku wybudowanego na cudzym gruncie i to na podstawie pozwolenia
uzyskanego przez właściciela, choć sumptem tego posiadacza, a także z
zajętej – w związku z tymi zabudowaniami – części gruntu. Oznacza to więc,
że w niektórych przypadkach, mimo iż właścicielem lub samoistny
posiadaczem nieruchomości jest inna osoba niż rzeczywisty posiadacz
budynku, w sytuacji gdy budynek ten został wybudowany ze środków
własnych rzeczywistego posiadacza budynku, podatnikiem podatku od
nieruchomości (w tym przypadku budynku i części gruntu zajętego pod
budowę) jest ten rzeczywisty posiadacz. W takim przypadku należy traktować
go jako posiadacza samoistnego, którego obciąża podatek od nieruchomości.
5
Podatnicy-zapisy umowne
Obowiązek podatkowy nie może być przenoszony z podatnika na inny
podmiot w drodze umowy cywilnoprawnej. Umowa taka nie wywiera
żadnych skutków w zakresie obowiązków podatkowych podatnika
(np. wyrok NSA z 21.10.1992 r. (SA/Ka 930/92)
Również brak w umowie np. dzierżawy zapisu, z którego wynika, że
obowiązek płacenia podatku spoczywa na posiadaczu zależnym nie
powoduje zwolnienia go od podatku.
6
Podatnicy
Art. 3 ust. 2
Obowiązek podatkowy dotyczący przedmiotów opodatkowania wchodzących
w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie
Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe - ciąży odpowiednio
na jednostkach organizacyjnych Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa(3)
i jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych, faktycznie władających
nieruchomościami lub obiektami budowlanymi.
7
Podatnicy
Art. 3 ust. 3
Jeżeli przedmiot opodatkowania znajduje się w posiadaniu
samoistnym, obowiązek podatkowy w zakresie podatku od
nieruchomości ciąży na posiadaczu samoistnym.
8
Podatnicy
Art. 3 ust. 4
Jeżeli nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub
znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny
przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości lub
obiektu budowlanego ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub
posiadaczach, z zastrzeżeniem ust. 5.
9
Podatnicy
Art. 3 ust. 5
Jeżeli wyodrębniono własność lokali, obowiązek podatkowy w
zakresie podatku od nieruchomości od gruntu oraz części budynku
stanowiących współwłasność ciąży na właścicielach lokali w zakresie
odpowiadającym częściom ułamkowym wynikającym ze stosunku
powierzchni użytkowej lokalu do powierzchni użytkowej całego
budynku.
10
Obowiązek podatkowy
Art. 6 ust. 1
Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności
uzasadniające powstanie tego obowiązku.
Art. 6 ust. 2
Jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy,
jest istnienie budowli albo budynku lub jego części, obowiązek
podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w
którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto
użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym
wykończeniem.
11
Obowiązek podatkowy
Uchwała NSA z 14.4.1997 r. (sygn. akt FPK 3/97, ONSA 1997/3/111)
Sąd stwierdził, że przepis art. 6 ust. 2 komentowanej ustawy nie
obejmuje swoim zakresem istniejących budynków, które zostały pod
dane remontowi kapitalnemu.
Rozpoczęcie użytkowania budynku jeszcze nie wykończonego
ostatecznie powoduje konieczność zapłacenia podatku, od początku
następnego roku, ustalanego od całego budynku. Obowiązek ten
dotyczy również części, która nie została wykończona czy przekazana
do użytkowania. Nie zmienia tego fakt, iż właściciel np. ma zamiar
zajmować przez kilka następnych lat wyłącznie parter, z powodu
niewykończenia reszty budynku. Piętra nie użytkowane też podlegają
opodatkowaniu.
12
Zakończenie budowy
Art. 54 Prawa budowlanego
Inwestor, który wybudował na podstawie pozwolenia na budowę obiekt
budowlany, powinien zawiadomić organ administracji architektonicznobudowlanej o zakończeniu budowy.
Dokumenty niezbędne do załączenia do zawiadomienia o zakończeniu
budowy obiektu budowlanego określa art. 57 ust. 1–3 pr. bud. W tym
przepisie stwierdza się m.in., że do zawiadomienia o zakończeniu budowy
obiektu budowanego inwestor obowiązany jest dołączyć oryginał dziennika
budowy, oświadczenie kierownika budowy o doprowadzeniu do należytego
stanu i porządku terenu budowy, a także – w razie korzystania – ulicy,
sąsiedniej nieruchomości, budynku lub lokalu. Do zawiadomienia powinno
zostać dołączone oświadczenie kierownika o zgodności wykonania obiektu
budowlanego z projektem, warunkami pozwolenia na budowę, przepisami i
obowiązującymi Polskimi Normami
13
Zakończenie budowy
Wyrok NSA z dnia 20 czerwca 1996 r., sygn. akt SA/Wr 2735/95
W sensie techniczno-budowlanym można mówić o zakończeniu budowy
obiektu budowlanego, gdy odpowiada on warunkom, jakie przewiduje pr. bud.
wobec budowy legalnej przy zawiadomieniu organu nadzoru budowlanego o
zakończeniu budowy (art. 57 pr. Bud.) Obiekt powinien być w takim stanie, by
mógł zostać przeprowadzony jego odbiór i by można było przekazać go do
normalnej eksploatacji i użytkowania. W przypadku wątpliwości co do
możliwości przeprowadzenia odbioru budynku pomocne może być sięgnięcie
do zapisów dziennika budowy. W art. 22 pr. bud., w którym wymieniono
podstawowe obowiązki kierownika budowy, mowa jest m.in. o tym, że
powinien on zgłosić obiekt budowlany do odbioru odpowiednim wpisem do
dziennika budowy.
14
Nabycie nowego budynku
Wyrok NSA z dnia 19 stycznia 1998 r., sygn. akt I SA/Wr 2124/96
Art. 6 ust. 2 ustawy dotyczy takich sytuacji, w których powstanie budynku jest
okolicznością od której uzależniony jest obowiązek podatkowy. Nie obejmuje natomiast
sytuacji, gdy budynek istniał zarówno w chwili zawarcia umowy notarialnej, jak i
wcześniej. Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i
opłatach lokalnych obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia następującego
po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.
Skoro zgodnie z art. 3 ust. 1 omawianej ustawy nabycie prawa własności rodzi
obowiązek w podatku od nieruchomości, prawidłowy jest zatem pogląd, że data
nabycia własności stanowi okoliczność, z którą ustawa wiąże powstanie obowiązku.
Zatem zgodnie z tą argumentacją, nabywca budynku nowowybudowanego, który co do
zasady do końca roku nie powinien być opodatkowany, będzie jednak musiał opłacać
podatek od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w którym zawarł umowę kupnasprzedaży w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji wprawdzie na podstawie art. 6
ust. 2 obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości do końca roku nie powstałby,
ale w związku z innym zdarzeniem – nabyciem własności przez nowy podmiot,
obowiązek podatkowy jednak powstaje. W rezultacie nowy nabywca powinien
opłacać podatek od następnego miesiąca po miesiącu, w którym dokonał
zakupu.
15
Obowiązek podatkowy
Art. 6 ust. 3
Jeżeli w trakcie roku podatkowego zaistniało zdarzenie mające wpływ na
wysokość opodatkowania w tym roku, a w szczególności zmiana sposobu
wykorzystywania przedmiotu opodatkowania lub jego części, podatek ulega
obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca
następującego po miesiącu, w którym nastąpiło to zdarzenie.
16
Obowiązek podatkowy
Art. 6 ust. 4 -5
Obowiązek podatkowy wygasa z upływem miesiąca, w którym ustały
okoliczności uzasadniające ten obowiązek.
Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek za ten
rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał obowiązek
17
Dziękuję za uwagę
Pytania i wątpliwości:
Radosław Żuk
605-167-290
[email protected]
www.taxfin.pl