Powstanie i struktury Duszpasterstwa

Cyrenejczyk - Katolickie Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Ruchowo
Powstanie i struktury Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
Powstanie i struktury Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
Duszpasterstwo Osób Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej swój oficjalny początek wiąże z
ruchem oazowym. W roku 1986 została zorganizowana pierwsza oaza wakacyjna dla niepełnosprawnych w Trzęsówce
k. Kolbuszowej (obecnie diecezja rzeszowska), w domu zgromadzenia Sióstr Józefitek. Pierwszą oazę zorganizowała
s. Pawła Wymazała z zgromadzenia Sióstr Józefitek, która poprosiła o pomoc ks. Stanisława Staśko, ówczesnego
wikariusza z pobliskiego Cmolasu. W tym pierwszym turnusie oazowym uczestniczyły tylko dwie osoby
niepełnosprawne z terenu diecezji tarnowskiej i odbywał się on od 28 czerwca do 8 lipca 1986 roku. To wydarzenie
dało początek Duszpasterstwu Osób Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
Warunki panujące w Trzęsówce k. Kolbuszowej nie nadawały się do prowadzenia turnusów oazowych dla
ludzi poruszających się na wózkach inwalidzkich, dlatego też w następnym roku ks. Staśko, który był już głównym
organizatorem oazy, podjął starania o znalezienie odpowiedniego ośrodka na wakacyjne spotkania dla ludzi
niepełnosprawnych i ich opiekunów. Z propozycją udostępnienia swej plebani dla tego celu wystąpił ks. Franciszek
Motyka proboszcz w Porębach Dymarskich. Turnus ten liczył już 50 osób.
W roku 1988 do współpracy dołączył się ks. Stanisław Cyran, który wziął na siebie obowiązek poszukiwania
kapłanów do współpracy na oazach. Coraz większa liczba niepełnosprawnych spowodowała, że trzeba było
organizować więcej turnusów. W latach 1986-1988 odbywał się tylko jeden turnus, a już w roku 1989 tych turnusów
było dwa. W roku 1990 ks. Staśko przy pomocy księży współpracowników zorganizował trzy turnusy.
Od samego początku do roku 1992 organizacja turnusów dla ludzi niepełnosprawnych nie posiadała struktur
diecezjalnych. Był to dobrowolny wysiłek ks. Staśko i innych kapłanów, którzy postanowili organizować spotkania
wakacyjne dla ludzi pokrzywdzonych przez los, poruszających się za pomocą wózka i kul, mających problemy z
poruszaniem się, ale będących w pełni sprawni umysłowo. Informacje o istnieniu turnusów dla niepełnosprawnych
fizycznie były rozpowszechniane przez kapłanów w ramach duszpasterstwa parafialnego, ludziom kwalifikującym się
na tego typu wypoczynek wakacyjny. Również sami niepełnosprawni zachęcali swych znajomych na przyjazd w
miesiącach wakacyjnych do Poręb Dymarskich.
Bardzo ważnym rokiem dla Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej był rok
1991. Działalność ks. Staśko spotkała z przychylnością nowego Ordynariusza Diecezji Tarnowskiej bp. Józefa
Życińskiego, który w dniu 11 kwietnia 1991 roku zlecił ks. Staśko dalszą opiekę duszpasterską nad niepełnosprawnymi
i ich rodzinami poprzez organizację turnusów wakacyjnych dla ludzi niepełnosprawnych, lecz zdrowych umysłowo.
Pomoc ks. bp. Życińskiego została wyrażona również poprzez materialne wsparcie trzech turnusów oazowych w
Porębach Dymarskich. W tym też roku ks. Staśko zorganizował po raz pierwszy wyjazd niepełnosprawnych z diecezji
tarnowskiej na spotkanie z Ojcem Świętym, w ramach Światowych Dni Młodzieży na Jasnej Górze. Wzięło w nim
udział trzydziestu niepełnosprawnych ruchowo. Również przy okazji kolejnych pielgrzymek do Polski Jana Pawła II
niepełnosprawni z diecezji tarnowskiej brali udział w spotkaniach z papieżem. Miało to miejsce w Krakowie dnia 8
czerwca 1997 roku, oraz w Starym Sączu w dniu 16 czerwca 1999 roku.
Jeden z twórców struktur Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej Ks. Staśko
pragnął, aby opieka duszpasterska nad niepełnosprawnymi i ich rodzinami diecezji tarnowskiej nie ograniczała się tylko
do wakacyjnych spotkań w Porębach Dymarskich. Dlatego też przy współpracy kapłanów pomagających w oazach
postanowił wydawać biuletyn duszpasterski Via Crucis skierowany do niepełnosprawnych, chorych i ich rodzin. Miał
on formować i informować czytelników. Również sami niepełnosprawni mieli włączyć się w powstawanie tegoż
biuletynu. Jego zadaniem było również poszukiwanie nowych niepełnosprawnych, którzy włączyliby się w tę
działalność. Od stycznia 1993 roku biuletyn ten zmienił swą nazwę na Droga Nadziei. Biuletyn ten po wielu zmianach
strona 1 / 4
Cyrenejczyk - Katolickie Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Ruchowo
Powstanie i struktury Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
graficznych i redakcyjnych jest wydawany do chwili obecnej w liczbie 2 100 egz.
Rok 1992 jest rokiem powstania oficjalnych struktur Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji
Tarnowskiej. W dniu 18 sierpnia ks. bp. Józef Życiński zanominował ks. Stanisława Staśko dyrektorem Duszpasterstwa
Niepełno-sprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej. Od tej daty duszpasterska posługa niepełnosprawnym ruchowo
staje się oficjalną działalnością w Kościele tarnowskim. Również w tym roku odbyło się po raz pierwszy spotkanie
duszpasterza niepełno-sprawnych z alumnami VI roku w Wyższym Seminarium Duchownym w Tarnowie. Spotkanie
to miało poinformować przyszłych kapłanów o prowadzonej działalności duszpasterskiej dla niepełnosprawnych i
zachęcić ich do współpracy. Spotkania te stały się tradycją i nadal są prowadzone w ramach kursu duszpasterskiego dla
diakonów.
Reorganizacja diecezji w Polsce w 1992 roku spowodowała, że Poręby Dymarskie znalazły się na terenie
nowej diecezji rzeszowskiej. Duszpasterstwo musiało z tego powodu znaleźć nowe ośrodki na oazy. W roku 1993
odbyły się jeszcze turnusy w Porębach Dymarskich, ale równocześnie odbywały się w dwóch nowych ośrodkach –
Kąclowa k. Grybowa i Młynnem k. Limanowej.
Bardzo ważny dla duszpasterstwa niepełnosprawnych ruchowo był rok 1993. Duszpasterstwo zorganizowało w
tym roku po raz pierwszy diecezjalny opłatek dla niepełnosprawnych w dniach 8-10 stycznia w ośrodku rekolekcyjnym
w Ciężko-wicach. Drugim bardzo ważnym wydarzeniem dla Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Diecezji
Tarnowskiej było spotkanie niepełnosprawnych i ich przyjaciół na I Zlocie Niepełnosprawnych Fizycznie Diecezji
Tarnowskiej w Limanowej w dniach 1-3 października. W zlocie tym wzięło udział 110 niepełnosprawnych i 120
sprawnych z diecezji tarnowskiej oraz z całej Polski. Spotkania te obok oaz stały się ważnym punktem pracy
duszpasterstwa. Mają one za zadanie ukazać ludziom sprawnym, że ci inaczej sprawni też mają pragnienie modlitwy i
wspólnoty. Spotkania te po II Zlocie Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej zmieniły nazwę na Forum
Niepełnosprawnych i odbywały się do 2000 roku, jako coroczna impreza. W trakcie Walnego Spotkania
Stowarzyszenia Przyjaciół Niepełnosprawnych Ruchowo Cyrenejczyk w marcu 2001 roku postanowiono organizować
Forum Niepełnosprawnych, co dwa lata.
Powstanie diecezjalnej rozgłośni radiowej Radio Dobra Nowina umożliwiło duszpasterstwu
niepełnosprawnych dotarcie do większej grupy ludzi zarówno niepełnosprawnych i chorych jak również do ludzi
sprawnych, którzy mieli szanse dołączyć się do grupy przyjaciół niepełnosprawnych i duszpasterstwa. W dniu 24
grudnia 1993 roku została nadana pierwsza audycja, którą przygotował i poprowadził ks. Stanisław Cyran. Audycje
zostały przerwane w 1998 roku, ponieważ Radio Dobra Nowina weszło w skład ogólnopolskiej rozgłośni Radio Plus i
w nowej rozgłośni brakło miejsca dla audycji Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo.
Dnia 7 września 1994 roku w wigilie Uroczystości Narodzenia Najświętszej Maryi Panny ks. bp. Józef
Życiński powołał dekretem Okręgi Duszpasterstwa Niepełnosprawnych. Okręg duszpasterski to pewna część diecezji
składająca się z kil-ku dekanatów. Powołanych zostało pięć okręgów:
·
I Okręg – dekanaty: Bochnia, Brzesko, Czchów, Lipnica Murowana, Wojnicz, Ujście Solne – duszpasterz: ks.
Zenon Tomasiak.
·
II Okręg – dekanaty: Dębica Wschód i Zachód, Mielec Południe i Północ, Pilzno, Pustków Osiedle, Radomyśl
Wielki – duszpasterz: ks. Zygmunt Frączek.
·
III Okręg – dekanaty: Dąbrowa Tarnowska, Ołpiny, Szczucin, Tarnów Centrum, Wschód i Zachód, Zakliczyn –
duszpasterz: ks. Bogdan Węgrzyn.
·
IV Okręg – dekanaty: Bobowa, Grybów, Krynica, Łącko, Nowy Sącz Południe i Północ, Piwniczna, Stary Sącz
– Duszpasterz: ks. Paweł Bobrowski.
strona 2 / 4
Cyrenejczyk - Katolickie Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Ruchowo
Powstanie i struktury Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
·
V Okręg – dekanaty: Krościenko, Limanowa, Tymbark, Ujanowice – duszpasterz: ks. Stanisław Staśko.
Okręgi te powstały w celu lepszej opieki duszpasterskiej nad niepełno-sprawnymi. Każdy okręg pracuje w
ciągu roku samodzielnie, organizując każdym miesiącu spotkania, doroczne spotkania opłatkowe. W ciągu lat obszary
i liczba okręgów się zmieniała. Obecnie w diecezji tarnowskiej jest dziewięć okręgów: limanowski, nowosądecki,
dębicki, mielecki, tarnowski, krynicki, łącki, bocheński, dąbrowski.
Od roku 1994 Duszpasterstwo Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej rozpoczęło prowadzić
działalność duszpasterską wśród niepełnosprawnych ruchowo poprzez pielgrzymki. Pierwsza pielgrzymkę do Lourdes
podjął się zorganizować ks. St. Cyran. Odbyła się ona w dniach od 30 kwietnia do 10 maja 1994 roku po hasłem
Pielgrzymka nadziei. Pielgrzymce w tej wzięło udział 46 osób. Pielgrzymki te stały się bardzo popularne, wpisały się
one w tradycje duszpasterstwa. Oprócz kilkukrotnego pielgrzymowania do Lourdes niepełnosprawni dwukrotnie
pielgrzymowali z Duszpasterstwem do Rzymu, co roku na Jasną Górę i Łagiewnik (od 1998). Pielgrzymki te nadal są
organizowane.
Bardzo ważnym krokiem w rozwoju Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej było
powołanie w dniu 6 maja 1996 roku Katolickiej Fundacji Pomocy Niepełnosprawnym Ruchowo ”Cyrenejczyk”.
Prezesem nowo powstałej instytucji został wybrany ks. Stanisław Staśko – diecezjalny duszpasterz niepełnosprawnych
ruchowo. Celem Fundacji miało być materialne wsparcie działań duszpasterstwa. Fundacja podjęła się wydawania
Drogi Nadziei i zapewniała materialne zaplecze oaz.
Fundacja ta w dniu 30 grudnia 1997 roku została zarejestrowana Sądzie Wojewódzkim w Nowym Sączu, jako
Katolickie Stowarzyszenie Przyjaciół Niepełnosprawnych Ruchowo „Cyrenejczyk”. Stowarzyszenie to posiada
struktury i własny statut, który reguluje prace członków i przedstawia cele i zadania. Stowarzyszenie to jest głównym
źródłem finansowym Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
Z zgodnie z Statut Katolickiego Stowarzyszenia „Cyrenejczyk” (§ 28 pkt. 3) prezesem tej organizacji z urzędu
był Diecezjalny Duszpasterz Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej. Sytuacja ta trwała do dnia 27
sierpnia 2000 roku, kiedy to podczas I Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Katolickiego Stowarzyszenia
Przyjaciół Niepełnosprawnych Ruchowo „Cyrenejczyk” dokonano zmiany w statucie. Od tej pory każdy członek
stowarzyszenia mógł być prezesem,
a opiekunem tej organizacji jest Biskup Ordynariusz poprzez mianowanego Diecezjalnego Asystenta Kościelnego,
czyli Diecezjalnego Dyrektora Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo.
Duszpasterstwo od roku 1996 postanowiło wyróżniać osoby i instytucje w szczególny sposób pomagające
niepełnosprawnym fizycznie jak i samych niepełnosprawnych za świadectwo życia, Statuetką Cyrenejczyk. Statuetkę
Cyrenejczyka zaprojektował ks. Tadeusz Bukowski i przedstawia ona klęczącego Chrystusa, który na swych barkach
trzyma krzyż i Szymona z Cyreny, który podtrzymuje tenże krzyż. Statuetką Cyrenejczyka wyróżnia specjalnie do tego
celu powołana Kapituła, w skład, której wchodzą: Biskup Ordynariusz, Diecezjalny Duszpasterz Niepełnosprawnych
Ruchowo Diecezji Tarnowskiej, Prezes Katolickiego Stowarzyszenia „Cyrenejczyk” oraz inne osoby. Statuetka
Cyrenejczyk ma trzy odmiany: podstawowy – brązowy, drugi stopień – srebrny i najwyższy – złoty. Każde wręczenie
poprzedza wcześniejsza nominacja, wyjątkiem są: Złoty Cyrenejczyk dla Jana Pawła II wręczony w trakcie audiencji w
Castel Gandolfo w dniu 27 sierpnia 1996 roku, podczas jubileuszowej pielgrzymki niepełnosprawnych do Rzymu,
Złoty Cyrenejczyk Arcybiskupowi Lubelskiemu Józefowi Życińskiemu wręczony w dniu 31 sierpnia 1997 rok na
Pasiebcu oraz pierwsza edycja rozdana podczas IV Diecezjalnego Forum Niepełnosprawnych Ruchowo. Statuetka
Cyrenejczyka zawsze wręczana jest na Forum, poza wręczonymi Janowi Pawłowi II w Castel Gandolfo i
Arcybiskupowi Józefowi Życinskiemu na Pasierbcu.
Każda instytucja posiada swoje biuro, swoją siedzibę. Również Duszpasterstwo Niepełnosprawnych Ruchowo
Diecezji Tarnowskiej ma swoją siedzibę. Do roku 1998 siedziba była związana z miejscem zamieszkania i pracą
wikariuszowską ks. Staśko. Było to Brzesko później Ptaszkowa i ostatecznie Limanowa. Stały miejscem kontaktu był
strona 3 / 4
Cyrenejczyk - Katolickie Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Ruchowo
Powstanie i struktury Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej.
też Caritas Diecezji Tarnowskiej w Tarnowie przy ul. Sowińskiego 8/3. W marcu dzięki życzliwości Ks. Józefa Poręby
proboszcza parafii Matki Bożej Bolesnej w Limanowej, w której wikariuszem był ówczesny dyrektor Duszpasterstwa,
Duszpasterstwo uzyskało pomieszczenie w budynku parafialnym, gdzie urządzono biuro Duszpasterstwa
Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej i Katolickiego Stowarzyszenia Przyjaciół Niepełnosprawnych
Ruchowo „Cyrenejczyk”. Do tegoż momentu biurem było mieszkanie ks. Staśko. Nowo utworzone biuro oficjalnie
rozpoczęło swą działalność od dnia 12 września 1998 roku, kiedy to podczas VI Diecezjalnego Forum
Niepełnosprawnych Ruchowo zostało poświęcone przez Bp. Piotra Bednarczyka.
Biuro to działa do chwili obecnej mimo zmian personalnych duszpasterstwie
i różnych miejsc zamieszkania dyrektora Duszpasterstwa. Utworzenie biura dało możliwość zatrudnienia stałego
pracownika, który w ustalonych godzinach od poniedziałku do piątku urzęduje w biurze i jest do dyspozycji
niepełnosprawnych i ich przyjaciół.
Po piętnastu latach pracy wśród niepełnosprawnych i utworzeniu struktur Duszpasterstwa Niepełnosprawnych
Ruchowo Diecezji Tarnowskiej z decyzją Bp. Wiktora Skworca z dnia 4 kwietnia 2001 roku ks. Stanisław Staśko
został zwolniony z obowiązku Diecezjalnego Duszpasterza Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej. Jego
miejsce zajął w dniu 4 kwietnia 2001 roku ks. Stanisław Cyran, kapłan związany z Duszpasterstwem od samego jego
początku istnienia. Brał on udział w oazach, przygotowywał audycje radiowe dla niepełnosprawnych, organizował
pielgrzymki do Lourdes. Przez dwa lata duszpasterzowania nie zmieniło się wiele w formach duszpasterzowania i
strukturach Duszpasterstwa. Wprowadził on zmianę w szacie graficznej Drogi Nadziei, oraz w roku 2002 oazy dla
niepełnosprawnych z Młynnego k. Limanowej zostały przeniesione do Centrum Formacyjno-Rekolekcyjnego Diecezji
Tarnowskiej w Gródku nad Dunajcem.Również tym samym ośrodku przeprowadził po raz pierwszy dla
niepełnosprawnych ruchowo i ich przyjaciół rekolekcje w dniach 15-18 listopad 2001 roku.
Cały czas istnienia Duszpasterstwa Niepełnosprawnych Ruchowo Diecezji Tarnowskiej istnieje ścisła
współpraca z Wyższym Seminarium Duchownym w Tar-nowie. Alumni włączają się w oazy, biorą w udział
wszystkich pielgrzymkach na Jasną Górę, w Forum Niepełnosprawnych Ruchowo, w rekolekcjach dla
niepełno-sprawnych w Centrum Formacyjno-Rekolekcyjnego Diecezji Tarnowskiej w Gródku nad Dunajcem. O
zaangażowaniu alumnów mogą świadczyć wyróżnienia Brązowym Cyrenejczykiem w roku 1996 i Srebrnym
Cyrenejczykiem w roku 2002.
Po dwóch lata z decyzją ks. bp. Wiktora Skworca dnia 19 marca 2003 roku ponownie nastąpiła zmiana na
stanowisku dyrektora duszpasterstwa. Ks. Stanisława Cyrana zastąpił ks. Stanisław Łątka, który przez dwa lata
prowadził okręg bocheński.
Ks.Roman Łagosz
strona 4 / 4