WSTĘP Ojczyzna – kiedy myślę – wówczas wyrażam siebie i

WSTĘP
Ojczyzna – kiedy myślę – wówczas wyrażam siebie i zakorzeniam,
mówi mi o tym serce, jakby ukryta granica, która ze mnie przebiega ku innym,
aby wszystkich ogarniać w przeszłość dawniejszą niż każdy z nas:
z niej się wyłaniam... gdy myślę Ojczyzna – by zamknąć ją w sobie jak skarb.
Pytam wciąż, jak go pomnożyć, jak poszerzyć tę przestrzeń, którą wypełnia.
Karol Wojtyła, Myśląc Ojczyzna
Mieszkamy w regionie, który jest łaskawy dla nas, mieszkańców ziemi tarnowskiej.
Obecny 2011 rok zapisuje się w historię naszego miasta i okolic złotymi zgłoskami. Obchodzimy 225-lecie Diecezji Tarnowskiej, która na trwałe wpisała się w historię, kulturę, a nade
wszystko w religijność społeczności, która na stałe jest świadoma wyboru swojej drogi ku
zbawieniu.
Rok obecny obfituje w mnogość znamienitych wydarzeń. Obchodziliśmy radośnie
beatyfikację Jana Pawła II, którego związki z kościołem tarnowskim były bardzo bliskie. To
tu na naszej ziemi w 1987 r. papież Polak wyniósł ku świętości bł. Karolinę Kózkę,
dziewczynę z ludu, która swoją postawą wstąpiła w poczet tarnowskich świętych.
Błogosławiony Roman Sitko, syn ziemi tarnowskiej, rektor Wyższego Seminarium
Duchownego w Tarnowie, także swoją świętością zasilił grono Wielkich naszej społeczności.
Można jeszcze wymieniać wielu duchownych i świeckich, którzy swoją wspaniałą postawą na
stałe wpisali się w poczet naszych bohaterów, synów naszego pięknego miasta i okolic.
Tarnów od początku swojego istnienia był wierny Polsce. To nasze miasto jako jedno
z pierwszych zrzuciło jarzmo niewoli zaborcy. Kultura i tradycja Tarnowa oraz pochodzący
z niego ludzie mocno wpisali się w historię, gospodarkę oraz przemiany nowej rzeczywistości
po 1989 r.
Nowy numer periodyku „Szkice Tarnowskie” mówi o tym, co było, zmieniło się na
lepsze, a może na gorsze. W tym wydaniu uwzględniliśmy jubileusz 225 lat Diecezji Tarnowskiej, która była i jest ostoją historii, prawdy i wiary. Pismo prezentuje spojrzenie
różnych autorów na Tarnów i jego okolice. Region nasz zawsze był ważny. Musimy
pamiętać, aby inni mogli przekazywać kolejnym pokoleniom prawdę o minionych czasach.
Pamięć o bliskich nam ludziach jest tym, co nigdy nie powinno zaginąć. Wspominamy
w niniejszym numerze m.in. Bogdana Wojtowicza, Jana Głuszaka, Piotra Pawłowskiego oraz
ks. abp. Józefa Życińskiego, któremu wiele zawdzięcza nasza diecezja.
1
Bardzo dobrym cyklem jest „Kronika”, która została poświęcona m.in. historii domu
księży sercanów w Tarnowie pióra ks. Józefa Gawła SCJ, czy dziejom domu Zgromadzenia
Sióstr św. Józefa w Tarnowie opisanym przez s. Gertrudę Jaworską. Fascynuje także „Historia domu sióstr służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Tarnowie”
autorstwa s. Marty Niemiec. Osobnym tekstem pisanym z ogromną swadą jest rys historyczny
„225 lat diecezji tarnowskiej”, który przygotował ks. dr Ryszard Banach.
Mieczysław Czosnyka z kolei zapoznaje Czytelników z sylwetkami biskupów
tarnowskich. Po Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie oprowadza Agnieszka Małochleb.
Pomnik Jana Pawła II, który jako pierwszy w Polsce został odsłonięty właśnie w Tarnowie,
stanowi temat kolejnego artykułu. Opowiada nam o tym Jarosław Zbrożek. Grzegorz Kubacki
zaznajamia nas z historią parafii w Skrzyszowie w latach 1772-2010.
Wartość rozważań podjętych w omawianym dziale dopełnia ks. dr Adam Kokoszka
w artykule na temat bardzo żywego związku kard. Karola Wojtyły, jako metropolity krakowskiego, z diecezją tarnowską, która wchodzi w skład tej właśnie metropolii. Jest to temat
rzeka, do którego „Szkice Tarnowskie” jeszcze nie jeden raz powrócą.
W „Regionaliach” piszą nasi wybitni specjaliści m.in. prof. dr hab. Edmund Juśko
„O organizacji szkolnictwa elementarnego w zaborze austriackim oraz na ziemi tarnowskiej
na przełomie XIX i XX w.” , dr Andrzej Skowron „Lokalna kolej Tarnów – Szczucin
w okresie galicyjskim” oraz dr Krzysztof Moskal „Zamki nad Dunajcem i Popradem”.
Doktor Andrzej Niedojadło przygotował wartościowe i niezwykle cenne opracowanie
poświęcone miejscowościom regionu tarnowskiego, które obecnie stanowią dzielnice miasta
lub bezpośrednio z nim sąsiadują. Cykl otwiera artykuł dotyczący Tarnowca i jego dziejów do
końca XVIII w. Prezentowany Państwu materiał stanowi pierwszą część przygotowanej przez
niego monografii i będzie kontynuowany w kolejnych wydaniach pisma.
Nasza „Varia”, dzięki znakomitym piórom m.in. dr. Pawła Juśko oraz Jarosława
Zbrożka daje smak kolejnemu numerowi „Szkiców Tarnowskich”. Z całą pewnością warto
zwrócić uwagę na niezwykle interesujące studium ks. prof. dr. hab. Zbigniewa Wolaka
„Ksiądz Jan Salamucha – umysł, serce i wola kapłana”. Do lektur, które należy przeczytać
zachęca „Szkicowy” mól.
Na koniec, dzięki opracowanym biogramom, możemy zapoznać się z piszącymi oraz
z osobami tworzącymi ten numer, bez pomocy których uczynilibyśmy niewiele. Zapraszam
do kolejnej uczty duchowej każdego, komu bliska jest nasza mała tarnowska ojczyzna.
Wiesław Kutek
2