Powstanie i rozwój ekonomii. 1. Etymologia nazwy. 2. Myśl

Powstanie i rozwój ekonomii.
1. Etymologia nazwy.
2. Myśl ekonomiczna w starożytności.
a) Ksenofont /430- 355 p.n.e. /.
b) Arystoteles / 384-322 p.n.e. /.
3.Zainteresowania ekonomiczne w średniowieczu.
a) Tomasz z Akwinu / ok. 1225-1274/.
b) rozprawy i uwagi ekonomiczne czynione w innych naukach i materiałach poradnikowych.
c)A. de Montchretien /,,Traite de L'economic politique'' – 1615 r./ w którym zajął zagadnieniami w skali gospodarki narodowej / makroekonomia / , to jest działalności gospodarczej
państwa
Ekonomia = zasoby i praca człowieka
Początki ekonomii należy szukac w Grecji (krainie śródziemnomorskiej).
Ksenofont – uczeń Sokratesa ,Ateńczyk ,zajmował się ekonomią , problemami podziału pracy . Swoją pracę przedstawił w 7-miu księgach -chyba
Arystoteles – nauczyciel Aleksandra Macedońskiego, zajmował się wymianą w ekonomii . Wymiana ta dotyczyła win , biżuterii (rzeczy wyszukanych) . Pozostałe rzeczy załatwiane
były w sposób autarchiczny (samowystarczalny).Arystoteles twierdził : ,,Człowiek to zwierzę ekonomiczne i społeczne”.
Tomasz z Akwinu /ok. 1225-1274/ , średniowieczny teolog i filozof , dominikanin ,wykładowca uniwersytetu w Paryżu ; twórca kierunku myślenia tzw. ,, tomizmu”, kanonizowany w
1323 roku.
-przetworzył zgodnie z teologią chrześcijańską podstawowe kategorie filozoficzno - ekonomiczne Arystotelesa ,
-uznał ustrój hierarchiczny za zgodny z regułami feudalizmu i porządkiem boskim , podkreślając jednocześnie organiczny cel i charakter pracy społeczeństwa,
-stworzył doktrynę uznaną za oficjalną wykładnię Kościoła traktujący średniowieczny uniwersalizm oraz panujący ustrój feudalny jako zgodny z obiektywnym ładem wszechświata,
-rozwinął teorię podziału pracy i usług , własności prywatnej oraz wymiany opartą na pojęciu ,,justium pretium” / łac. ,,cena sprawy”, koncepcja , według której cena winna byc
proporcjonalna do pracy zużytej na wytworzenie towaru i do podniesionych nakładów – zapewnia ona sprawiedliwą wymianę,
-koncepcja powyższa sprzyjała rozwojowi produkcji drobnotowarowej ,tworzyła korzystne dla niej warunki działania,
-w późniejszym okresie za ,,justium pretium” myśl kanoniczna uznała ceną ,która kształtuje się na rynku, w zależności od zmieniających się warunków rynkowych ,
-w schyłkowym okresie średniowiecza ślady myślenia ekonomicznego zauważyc można na marginesie rozpraw prawniczych,filozoficznych , etycznych a zwłaszcza w poradnikach
tworzonych dla rozwijających się towarowych gospodarstw rolnych , banków i firm handlowych a także kalendarzach i tym podobnych materiałach specjalistycznych
4.Merkantylizm – teoria merkantylizmu , kierunek myśli i polityki ekonomicznej dominującej w Europie w XVI , XVII i początku XVIII wieku.
Pierwszy system poglądów ekonomicznych opartych na podstawach empirycznych, próbujący uzasadnic celowośc prowadzenia przez państwo polityki przyśpieszenia wzrostu
gospodarczego oraz wskazac najskuteczniejszą metodę realizacji takiej polityki . Ten kierunek myśli i polityki ekonomicznej dominował w Europie w XVI , XVII i pierwszej połowie
XVIII wieku – w epoce kształtowania się kapitalizmu . Wówczas w Europie następował upadek posiadłości ziemskiej powstawanie narodu – państwa . Wczesny merkantylizm , zwany
,,bulionizmem” , jak i późniejszy uznawał ,iż głównym sposobem wzbogacania się kraju jest rozwój przemysłu (chronionego cłami) ,rolnictwa ,komunikacji a także wzrost liczby
ludności.
Merkantyliści byli przekonani ,że czynniki pieniężne a nierealne są wyznacznikami wzrostu gospodarczego / zwracano uwagę zwłaszcza na procesy pieniężne , łączące się często na
koncepcję ,,homo oeconicus” i znaczenie zysku w pobudzaniu działalności gospodarczej.
Merkantylizm to okres , w którym każda osoba była ekonomistą dla samego siebie . Trudno zatem uogólnic tę teorię. Nie rozwijano jej na uniwersytetach , lecz w praktyce. Politykę
merkantylizmu realizowały przede wszystkim Anglia za panowania Elżbiety I , Francja za panowania Ludwika XIV a także i Rosja za Piotra I.Główni przedstawiciele to :
-w Anglii , Thomas Mun (1571-1641) ,kupiec angielski , dyrektor Kompanii Wschodnioindyjskiej / wydał pracę pt. ,, A Discourse of Trade” .
-We Francji Jean Baptiste de Colbert (1619 – 1683) , francuski mąż stanu , faktyczny kierownik polityki gospodarczej Ludwika XIV , rozwijał przemysł i handel stosując cła ochonne ;
dokonana przez niego centralizacja gospodarki była podstawą ekspansji politycznej i ekonomicznej ówczesnej Francji . Była to zatem polityka interwencjonizmu państwowego.
Fizjokratyzm ; teoria fizjokratyzmu , szkoła ekonimiczna i kierunek polityki gospodarczej powstałej w drugiej połowie XVIII wieku we Francji.
Pierwsza systematyczna analiza produkcji i dystrybucji w społeczeństwie ( gr. physis – natura , kratos – władza).
Fizjokratyzm powstał w 2-giej połowie XVIII wieku (1750 – 1780) we Francji , zbliżającej się do Wielkiej Rewolucji . Przemiany zwiastowały kryzys ustroju feudalnego . Rewolucja
techniczna wkraczała dopiero do Francji.
Fizjokraci rozwijali teorie ekonomiczne w celu formułowania prawidłowej polityki gospodarczej. Uznawali , że określenie właściwej polityki wymaga uprzedniego prawidłowego
zrozumienia gospodarki.
Aby osiągnąc znaczący wgląd we wzajemne współzależności różnych sektorów gospodarki budowali teoretyczne modele. Pragnęli wykryc naturę i przyczyny bogactwa narodów oraz
narzędzia najlepiej sprzyjające wzrostowi gospodarczemu.
Uważali ,że źródło bogactwa tkwi w naturze i produkt czysty wywodzi się wyłącznie z ziemi , a nie z przemysłu przetwórczego i innych rodzajów działalności
pozarolniczych , które traktowali za jałowe.
Wprowadzali stąd wniosek ,że miarą produktu czystego jest renta gruntowa i powinien obowiązywac tylko jeden podatek , to jest obciążający ziemię.
Według Fizjokratów wolna konkurencja pozwala ustalic najlepszą cenę. Ponadto dla społeczeństwa będzie korzystne jeżeli jednostka będzie kierowac się swoim
egoistycznym interesem.
Polityka ,,laisez faire” jest najwłaściwsza i przynosi szybki rozwój. Traktowali gospodarkę jako mechanizm w duzym stopniu samoregulujący się . Zdaniem Fizjokratów
gospodarkę można badać i byli prekursorami budowania modeli teoretycznych.
Dalej ,wyrożniali oni 3 klasu spoleczne :
-produkcją / zatrudnieni przy pozyskiwaniu surowca
-jałową /np. : rzemieślnicy ,kupcy ,robotnicy najemni w przemyśle /,
-właściceli król,duchowni , świeccy posiadacze gruntów/ .
Głównym twórcą i najbardziej liczącym reprezentantem tego kierunku był ransois Quesnay ( 1694-1774) , francuski ekonomista , z wyksztalcenia lekarz.
Jego zdaniem tylko dobra mające wartość sprzedażną tworzą bogactwo.
Podstawą tej wartości stanowią koszty produkcji i one określają cenę podstawową. Ceny rynkowe różnią się od cen podstawowych.
Mimo aprobaty dla zasad liberalizmu czynił odstępstwa na rzecz polityki handlu zagr. Francji i dopuszczał ingerencję władzy państwowej . Próby przeniesienia idei
francuskiego fizjokratyzmu na grunt Polski okazały się nieudane.
Fizjokratyzm do Polski dostał się jako jeden z prądów Odrodzenia. Zasady jego głosili w Polsce S.Staszic (1755-1826) oraz Hugo Kołątaj (1750- 1812)
6.Prekursor szkoły klasycznej William Petty (1623 – 1687)
Autor 20 traktatów ekonomicznych , z których najważniejszym był „ traktat o podatkach i daninach” (1662).
Wprowadził do badań ekonomicznych statystykę
Charakterystyczne dla jego interpretacji gospodarki było :
-zerwanie z merkantylizmem , uważał bowiem ,iż rola handlu zagranicznego jest mniejsza niż produkcji ,
-twierdzenie ,iż ojcem bogactwa jest praca a matką ziemia,
-uznanie ,iż rola pieniądza nie może być za duża , ani za mała ,
-opodatkowanie powinno dot. wydatków konsumpcyjnych a nie dochodu ,
-płaca jako ..cena naturalna” winna gwarantowac przynajmn. Zapewnienie minimum kosztów utrzymania.
7.Klasyczna ekonomia : szkoła angielska i jej główni przedstawiciele .
a) Adam Smith (1723-1790) / ; opublikował w 1776 roku dzieło pt : ,,Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów '' .
Stwierdzał w nim , że człowiek musi życ ze swej pracy. Płaca winna wystarczac na utrzymanie rodziny.
Adam Smith sformułował tezę ,iż :
,,pojednczy czlowiek caly czas potrzebuje wspolpracy i pomocy wielkiej liczby ludzi podczas gdy jego życie ledwo wystarcza do zdobycia kilkudziesięciu …
z większym prawdopodobieństwem uda mu się osiagnac sukces jeśli pobudzi ich osobisty interes i przekona ich ,ze robienie tego ,na czym mu zalezy , lezy w ich własnym ,osobistym
interesie''.
Smith postrzegał rynek jako sposób nawiązywania współpracy między obcymi sobie ludźmi.
Przy pomocy handlu otrzymał coś ,co chcieli ,ale sami nie byli w stanie wytworzyc.
Idee Smitha stały w opozycji do niektorych merkantylistycznych pogladow na handel , które uznawały ,iż nieregulowane dążenie do prywatnych korzyści nieuchronnie
doprowadzi do chaosu.
W przeciwieństwie do krytyków systemu rynkowego uznajacych zysk jako bodziec
-wynagrodzenie ,które skłania wytwórcę ku dążeniu do zaspakajania potrzeb innych.
Uznawał , iż konkurencja między producentami utrzyma zyski i ceny na niskim poziomie tak , że konsumenci nie będą nadiernie obciążeni.
Jego podstawową tezę można ujac ,ze: własny interes działa jak „niewidzialna reka” ,ktora skłania poszczegolne jednostki do tego ,by pracowały na rzecz korzysci przez
dązenie do osiagania własnych.
Uznając koniecznośc istnienia rzadu Smith role jego widział w zapewnieniu obrony narodowej , sprawowania administracji i praworządności
Smith był przeciwnikim większego angazowania się rzadu w gospodarkę i to z 3 powodów :
-podejmowanie kolektywne decyzji przez rząd przeciwstawia się interesowi wlasnemu poszczegolnych jednestek ,stanowiacemu podstawę systemu rynkowego ,
-rządowe ogr. Runu mogą uniemozliwiac zawieranie obopólnie korzystnych transakcji i pogorszyc sytuację materialną potencjalnych uczestników handlu.
-Ludzie businessu beda wykorzystywac wszelkie uprawnienia rzadu do oddziaływania na gospodarkę do wspierania swoich własnych interesów.
-Klasyczna ekonomia : szkola angielska i jej glowni przedstawiciele :
b/ David Ricardo (1772-1823)
c / Robert Owen (1771-1858)
d/ A. Marshall (XIX- XX w. wprowadził nazwę ,, economics” /.
przedmiot Ekonomii - nauka o tym jak ludzie radzą sobie z rzadkością aby lepszy efekt osiągnąć.
Ekonomia - nauka społeczna analizująca oraz opisująca produkcję, dystrybucję oraz konsumpcję dóbr.Ekonomia posługuje się metodą abstrakcji.
-wychwycenie elementów ,które wpływają na produkcje , konsumpcje itp... (expo, analityczna faza)
-tworzenie ,,modelu postulatywnego(docelowe)” zapobiegające wszelkim problemom ekon.
Podstawy ekonomii
1 . przedmiot ekonomii a) defincja – ekonomia jest nauka badajaca jak ludzie radza sobie z rzadkością , to jest brakiem nieorganicznych dostepnosci dobr ; jak rozwiązują dotkliwy problem alokacji
ograniczonych
c/rola abstrakcji w ekonomii
-zalozenia upraszczajace rzeczywistosc gosp. ,
-tworz. Modeli ekonomicznych (modele ex post , modele postulatywne) ,
d ) metody wnioskowania w ekonomii :
-dedukcja; to jest analiza przebiegająca od bardzo ogólnych propozycji do dużo bardziej precyzyjnych stwierdzeń ( np. .wielkosc zakupow wzrosnie ,gdy cena spadnie) ,
-indukcja ; analiza przebiega od bardziej precyzyjnych stwierdzeń dot. obserwowanych zdarzeń do bardziej ogólnych wniosków (np. zamknięcie zakładów pracy wywołuje wzrost
bezrobocia) .
2.Sposoby interpretacji i opisu gospodarki.
a) ekonomia pozytywna : gałąź badań ekonomicznych , która zajmuje się gospodarka taką jaka ona jest a nie taką jaka powinna być,
b) ekonomia normatywna / wartościująca /: gałąź badań ekonomicznych , która zajmuje się sądami wartościującymi;
np. jakie powinny być ceny ,wielkość i struktura produkcji , dochody i kierunki polityki gospodarczej rządu itd.
3.Podział na makro i mikroekonomię.
a) makroekonomia jest badaniem gospodarki narodowej jako całości lub też badaniem jej znacznej części ; odnosi się do ogólnego obrazu , a nie do szczegółów działalności
gospodarczej ,
b) mikroekonomia jest badaniem pojedynczych rynków : np. zboża , samochodów, książek , itp. , które funkcjonują w ramach gospodarki narodowej.
4.Funkcje ekonomii .
a) teoretyczna,
b) prakselogiczna (aplikacyjna).
5. Rezultaty badań ekonomii.
a) kategorie ekonomiczne,
b) prawa ekonomiczne
c)modele ekonomiczne
d)teorie ekonomiczne
6.Weryfikacja rezultatów badań ekonomicznych
a) historyczna,
b) statystyczna.
7.Społeczny i ścisły charakter ekonomii.
8.Podstawowe kwestie występujące w ekonomii.
a. potrzeby , ich rodzaje i właściwości,
b. środki zaspakajania potrzeb (dobra wolne , dobra produkcyjne) ,
c. gospodarowanie ,praca ,produkcja ,usłygi podział , wymiana , konsumpcja.
d. zasoby -rzeczy wykorzystywane do produkcji dóbr i usług :
-ziemia ,obszar powierzchni globu i wszystko to ,co w naturze jest użyteczne w procesie gospodarowania;
minerały , chemikalia ,rośliny itd. .,
-praca ( niekiedy określana jako siła robocza) , każdy sposób , w jaki ludzka energia fizyczna lub umysłowa może być celowo wykorzystana ,
-kapitał (niekiedy określany jako dobra inwestycyjne ) , wszelkie środki inwestycyjne wykorzystywane w uruchamianiu i rozwoju działalności gospodarczej ( środki materialne , środki
finansowe , nieruchomości itp. ).
-technologia , wiedza ,jak zasoby mogą być łączone w produktywny sposób,
-przesiebiorczosc ,to jest w taki sposob najbardzoiej efetywniee i zyskownie organizowac zasoby dla wykorzystywania dóbr i usług , które ludzie skłonni są nabyc,
-rynek ,proces przy pomocy którego kupujacy i sprzedajacy chca zrealizowac dobra i uslugi oraz na jakich warunkach,
-rzadkosc , jest to fakt ,że nie można mieć wszystkiego co chcemy i przez cały czas.
MIERZENIE GOSPODARKI
1.Pojęcie gospodarki.
-,, Całokształt wzajemnie powiązanych podmiotów , działających na obszarze danego kraju”,
-,, Zorganizowaną działalność ludzi ,zmierzających do zaspokojenie potrzeb”
-„Całokształt zasobów oraz działalność prowadzonej w sferze produkcji podziału , obiegu i konsumpcji w danym kraju”
-System składający się z różnych elementów : przedsiębiorstw ,gospodarstw domowych ,urzędów państwowych ,instytucji społecznych itd. . Między innymi elementami systemu istnieją
różnorodne powiązania , wzajemne zależności.”
2.a/ podsystemy gospodarki :
-funkcjonalne ; finansowy , podatkowy, bankowy , celny , organizacyjny , zarządzania ,alokacji , cen , płac , informacyjny itp. , wyodrębnione
-przestrzenne ; województwa , powiatu , gminy , miasta,
-sektorowo-branżowe : danej gałęzi, branży, okreslonej dziedziny gospodarczej
b/ megasystemy )nadsystemy) np. Unia Europejska, Porozumienia i układy gospodarcze ds. handlu , ceł itp. , gospodarka światowa.
3.Podmioty systemu gospodarki ;
a)instytucje,
b)organizacje gospodarcze,
c) gospodarstwa domowe,
d) jednostki
4.Pojęcie wzrostu i rozwoju gospodarczego ;
a/ zmiany ilościowe i jakościowe
b/ czynniki wzrostu gospodarczego.
5.Cel systemu gospodarczego rozumiany współcześnie
-,, zapewnienie trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego w długim okresie” .
6.Mierzenie gospodarki – miary standardowe ;
a/ miary analityczne (dot. szczegółowych ,,dat” ekonomiczno-społecznych) ,
b/ miary syntetyczne ( np. PNB , PKB , DN. )
PNB – pieniężny wyraz bieżącej wartości rynkowej wszystkich dóbr i usług funalnych wytworzonych w gospodarce w danym okresie , PNB jest miernikiem dochodów osiąglanuch
przez obywateli danego kraju , nizależnie od miejsca (kraju) działalności gospodarczej.
PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto z tytułu własności za granicą :
PNB = C+ I + G+X – Z+ P1
gdzie C = prywatne wydatki konsumpcyjne ,czyli wydatki na zakup dóbr trwałego użytku ,dobra nietrwałe i usługi konsumpcyjne , prywatne wydatki
I – inwestycyjne , to znaczy na majątek trwały
G- wydatki
Wady PNB a/ nie ujmuje sfery dzialalnosci gospodarczej nie przeznaczone na rynek
b/ nie uwzględnia gospodarki tzw . ,, szarej strefy”
c/ nie koryguje produkcji ,,antydóbr”.
PNN (produkt narodowy netto ) równa się PNB pomniejszonemu o odpisy amortyzacyjne ( przeznaczone na restytucję budynków i ich wyposażenia)
PNN = ok. 88-92 % PNB,
Amortyzacja – zwana tez zużyciem kapitału trwałego jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie , będącego wynikiem jego fizycznego
lub ekonomicznego zużycia,
PKB - miara wielkosci produkcji i usług finalnych wytworzonych przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju , niezależnie od tego kto jest ich właścicielem lub
PKB – wartość wszystkich wyprodukowanych dóbr i usług finalnych w danym kraju w ciągu roku:
PKB = C + I + X + Z
Wartość dodana – przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji,
Dobra finalne , dobra nabyte przez ostatecznych użytkowników , np. dobra konsumpcyjne zakupione przez gospodarstwa domowe albo dobra kapitałowe (inwestycyjne) przez
przedsiębiorstwa.
Dobra pośrednie – dobra częściowo przetworzone , które stanowią nakkład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach , gdzie są zużywane,
DN – całość dochodów wypłacanych właścicielom ludzkich i fizycznych zasobów wytworzonych za ich wykonanie w określonym czasie ; jest on równy całkowitym kosztom produkcyji
dóbr i usług zawartych w PNN ,
lub
DN – stanowi wartość pierwotnych wszystkich sektorów własności , co oznacza że jest on równy sumie wynagrodzeń właścicieli czynników wytwórczych (zysków ,dochodów z pracy ,
…)
DN oblicza się odejmując od PNN podatki pośrednie przedsiębiorstw , płatności niepodatkowe , zyski itp. … a dodając subsydia państwowe
8.Nominalny a realny PNB ,
a/ PNB liczony w cenach bieżących
b/ PNB liczony w cenach stałych
c/ deflator cen PNB.
9.Zależność wielkości PNB od dynamiki wzrostu ludności.
10.Mierzenie gospodarki – miary wskaźnikowe (ujmujące wieloczynnikowość rozwoju społ – ekonomicznego.) :
-wskaźnik rozwoju ludzkiego (HDI)
-wskaźnik ubóstwa (HPI)
-wskaźnik zróżnicowania wg płci (GDI)
-wskaźnik zaangażowania społ. (GEM)
-wskażnik dobrobytu społ.
-Wskażnik zaawansowanej technologii w produkcji i eksporcie,
-wskażnik społecznej wydajności pracy.
11.Mierzenie gospodarki - miary zróżnicowania i dystansu :
-posiom bezrobocia (stopa bezrobocia)
-poziom inflacji (stopa inflacji)
-luka naukowa
-luka edukacyjna
-luka kapitałowa
-luka organizacyjna
-luka ekologiczna.
12.Formy wyrażania miar gospodarki :
Pieniądz i system bankowy
1.Geneza pieniądza .
-społeczny podział pracy ,
-powstanie i rozwój gospodarki towarowej
2.Formy pieniądza
a) pieniądz towarowy :
-dobra powszechnej użyteczności np. :bydło , sól , zboże ,płótno itp.
-metale szlachetne / kruszec / złoto,srebro – monometalizm ,bimetalizm,
b) pieniądz umowny/ symboliczny
-weksel ,
-banknot / moneta /,
-czek,
-karta płatnicza ,
-karta kredytowa ,
-zapisy elektroniczne ,
-operacje bezgotówkowe / przelewy bankowe itp.
3. Definicja pieniądza
-„pieniądz to powszechny ekwiwalent”
-pieniądz jest to pewien powszechnie akceptowany towar ,za pomocą
-„pieniadz szczególnym rodzajem towaru ,wymienianym na wszystkie towary”
-pieniądz to umowa społeczna , potwierdzająca , iż ludzie dający swoją pracę otrzymują w zamian pracę innych ludzi / def. Własna/ ,
-pieniądz to praca
-każda rzecz, która w społ. Służy za środek wymiany w społeczeństwie pieniądzem
-„pieniądz to niepisana umowa społeczna do jego ogółnej akceptowalności i stabilności”
4.Funkcje pieniądza
a) miernik wartości
b) środek wymiany / cyrkulacji / ;
T(1) I> T(2)
T(1)
I> P I> T(2)
c)środek płatniczy
d)środek grom. Skarbu /tezauryzacji
e) pieniądz światowy / strategiczne zasoby , waluty światowe
5.RODZAJE BANKÓW :
a) bank centralny /emisyjny /; np. Rezerwa Feferalna w USA , NBP w Polsce/,
b) banki komercyjne :
-banki dla osob fizycznych / banki detaliczne/ ,
-banki dla jednostek gospodarczych /firm/ ,
-banki branżowe
-banki spółdzielcze ,
-parabanki i instytucje finansowe ,
-inne zakresowo wyspecjalizowane banki / np. Bank Ochrony Środowiska/ .
6.Niektóre pojęcia związane z systemem bankowym :
-depozyt,
-kredyt
-aktywa i pasywa bankowe
-rezerwy bankowe
-clearing bankowy
-płynność płatnicza
-weksle są to krótkoterminowe aktywa finansowe / np. rząd sprzedaje na 3 marca weksle skarbowe w kwocie po 97 USD a zobowiązuje się wykupić je w lipcu po 100 USD , co daje 3 %
kwartalnie . Odznaczają się one wysoką płynnością.
-obligacje to długookresowe aktywa dające na ogół kilkanaście procent rocznych odsetek.
-Certyfikat depozytowy / CD / są formą pożyczki ,którą zaciąga bank w społeczeństwie na ściśle określony czas. Jest to forma wkładu terminowego .
-Akcje to tytuły własności części kapitału i uprawnienia do uczestnictwa w podziale dywidendy , tj. części zysku przeznaczonego do wypłaty akcjonariuszom.
-stopa dyskontowa ,tzn. stopa procentowa ustalana przez bank centralny przy udzielaniu pożyczek bankom komercyjnym.
Bank centralny pełni rolę kredytodawcy ostatniej instancji udzielając pożyczek bankom komercyjnym w sytuacji zagrożenia ich płatności finansowej . Kredyt ten nazywa się
kredytem refinansowym.
-rezerwa obowiązkowa wyznaczana jest przez bank centralny w wysokości nominalnej dla banków tworzących krajowy system bankowy / np. 10 % rezerw obowiązkowych od
depozytów oznacza ,że z każdej kwoty depozytu 10 proc. odprowadza się do banku
ilosc pieniadza w obiegu
a/ czynniki określające ilość pieniądza w gospodarce,
b/ syntetyczny wzór na ilość pieniądza :
M = (P x Q )/V lub M= PNB/V
z oznaczeniami :
M – ilosc zasobow
P – poziom cen
Q – poziom produkcji i usług / wartość wyrażona w pieniądzu/
V – prędkość obiegu pieniądza / na ogół w roku/ .
c/kreacja pieniądza przez bank centralny
d/instytucje i formy realizacji poliyki pieniężnej.
8.parytet waluty u kursy walut .
9.papiery wartościowe.
A/ akcje firm
B/ obligacje państwow,
C/ inne papiery wartościowe np. : pożyczki jednostek terytorialnych / gmin , miast / .
10.Inne informacje dot. systemu bankowego.
-system bankowy jest podsystemem funkcjonalnym systemu gospodarki krajowej lub megosystemu , np. Unii Europejskiej.
-w 1791 r. rzad St.Zjedn. probowal ustanowic bimetaliczny standard pieniezny , sprzedajac zloto i srebro po oficjalnych ,stalych cenach 15/1.
-w latach 1834-60 było w St . Zjedn. k. , 1600 banków pracujacych na podst. statutow wydanych rpzez rzady stanowe . Rozne banknoty wg . Wlasnych projektow – duze mozliwosci
fałszowania / .
-w okresie wojny domowej Skarb Federalny emitowal zlote i srebrne certyfikaty . Akceptowanie ich rezad wzmocnił zobowiązując urzędy skarbowe do przyjmowania wplat należności
podatkowych
-w 1913 r. ustanowiony został System Rezerwy Federalnej . Prywatnie banknoty zostały zdelegalizowane u zastapione przez banknoty Rezerwy Federalnej walutą papierową stosowaną
do dzisiaj.
-początkowo banknoty Rez. Federalnej miały oparcie w zobowiązaniu rządu do ich wymiany na zloto i srebro .
-W 1933 r . Franklin D . Roosevelt zawiesił wymienialność DOLARÓW NA ŁOTO . zdelegalizował prywatne …
-w 1968 Kongres zawiesił zobowiązanie systemu Rezerwy Federalnej do zamiany certyfikatów srebra...
-do roku 1971 rząd był zobowiązany do trzymania złota w Fordzie Knox w wysokości 0,23 w złocie za każdy dolar.
-System Rezerwy Federalnej posiada 12 banków w USA.
INFLACJA
1.Pojęcie inflacji .
Inflacja – termin pojawil się w ekonomii z końcem XIX wieku. Zapożyczony z medycyny oznacza nadęcie wzdymanie . / łac. inflatio /.
Początkowo oznaczał nadmiar pieniędzy w obiegu w stosunku do masy towarowej znajdującej się na rynku ,co wywoływało wzrost cen.
Winą za to obciążano odpowiedzialny za emisję pieniądza rząd i podporządkowany mu system bankowy.
Obecnie inflacja oznacza proces wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce , który ma charakter ciągły a ponadto wiąże się z zaburzeniami prawidłowego funkconowania mechanizmu
społeczno-gospodarczego.
Kryteria istnienia inflacji .
A / podniesienie się w gospodarce ogólnego poziomu cen ,
b/ wzrost cen ma charakter ciągły ,
c / pojawienie się negatywnych skutków spowodowanych wzrostem cen.
3.Miara inflacji .
A/ stopa inflacji ,
b/ wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (indeks cen konsumentów).<-- (to bardziej uzywane.)