Obsługa wartości pieniężnych w Polsce

OCHRONA FIZYCZNA
E K P R AC
HR ON
C
OD
O
W
A
P OL
IĄ Z
CÓ
SK
I
ZW
AW
Obsługa wartości pieniężnych
w Polsce
Jan PAWLIK − Polski Związek Pracodawców „OCHRONA”
Szacuje się, że w Polsce rocznie w procesach obsługi
wartości pieniężnych wykonywanych w bankach i firmach
zajmujących się „obróbką” wartości pieniężnych,
przepływa strumień ok. 600 mld zł. Połowa tego
strumienia jest umiejscowiona w pomieszczeniach banków
państwowych i komercyjnych oraz przedsiębiorstw i firm
kredytowych. Pozostała część przypada na firmy ochrony,
które dysponując własną bazą skarbcową, pracownikami
i liczarniami oraz transportem z ochroną. Firmy, które
uzyskały zezwolenia na świadczenie usług w zakresie
obsługi wartości pieniężnych.
Tab. 1. Zestawienie banków i stan posiadania bankomatów z podziałem na operatorów usług ochrony
Lp.
Bank
1.
2.
PKO Bank Polski SA
Bank Pekao SA / Unicredito
Euronet / Bankomat 24 Sp. z o.o.
/ ATM operator
Bank Polskiej Spółdzielczości SA
i członkowie banku centralnego
Bank Zachodni WBK SA
/ Allied Irish
ING Bank Śląski SA
Spółdzielcza Grupa Bankowa
i członkowie banku centralnego
Bank Millennium SA
Cash 4 You Sp. z o.o.
Kredyt Bank SA / KBC
Bank Gospodarki Żywnościowej SA
/ Rabobank
Polbank EFG (EFG Eurobank
Ergasias SA)
eCard SA / ATM operator
Bank BPH SA / GE Money Bank
Mazowiecki Bank Regionalny
SA-Cooperative Bank
Dominet Bank SA / Credit Agricole
Euro Bank SA
Citibank (Bank Handlowy
w Warszawie SA)
Towarzystwo Finansowe SKOK SA
/ Credit Union
Invest Bank SA
Bank Ochrony środowiska SA
/ obiekty własne
Nordea Bank Polska SA
Global Cash Solutions SA
/ ATM operator
Deutsche Bank PBC SA
Krakowski Bank Spółdzielczy SA
/ współpracujący bank
Bank DnB NORD Polska SA
Bank Pocztowy SA / obiekty własne
Bank Gospodarstwa Krajowego
/ obiekty własne
Łącznie:
3.
4.
5.
6.
7.
W ramach outsourcingu banki państwowe i komercyjne wykorzystują w zróżnicowanym zakresie firmy ochrony posiadające zezwolenie na
prowadzenie obsługi wartości pieniężnych:
8.
9.
10.
Banki państwowe
11.
◼ Bank PKO BP − prowadzi obsługę wartości pieniężnych w lokalach
◼
◼
banku, outsourcinguje transport, natomiast bankowe – ATM-y (ang.
Automated Teller Machine – wielofunkcyjny bankomat, za którego
pomocą można oprócz pobierania gotówki, sprawdzić stan konta,
prześledzić historię dokonanych operacji, dokonać przelewu itp.) są
obsługiwane przez załogi transportowe firm ochrony;
Bank BGK − od 2008 r. outsourcinguje obsługę wartości pieniężnych (Konsalnet);
BOŚ Bank − outsourcinguje obsługę wartości pieniężnych (Impel).
Banki komercyjne
Większość banków komercyjnych w Polsce korzysta z usług największych
firm ochrony, posiadających własną bazę skarbcową, transport wartości
oraz przygotowaną kadrę skarbników i liczarzy. Są to takie firmy jak: Impel,
Konsalnet, Brinks, Solid i G4S.
W tabeli przedstawiono zestawienie banków korzystających z usług poszczególnych firm ochrony, stan posiadania bankowych bankomatów/ATM
oraz procentowy udział w rynku zainstalowanych bankomatów w kraju.
Należy zaznaczyć, że nawiązanie przez bank współpracy z firmą w ramach outsourcingu w ramach obsługi wartości pieniężnych jest długotrwałe. Duże znaczenie mają osobiste relacje między pracownikami banków
a przedstawicielami firm outsourcingowych, ich wzajemne zaufanie i znajomość, która może ułatwić te procesy (przykład CITI-Brinks i UnicreditoKonsalnet)
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
Banki spółdzielcze
Liczba
bankomatów
(ATM)
2365
1902
Udział
procentowy
Operator usługi
17,19%
13,80%
G4S, Konsalnet, Solid
Konsalnet, Impel, G4S, Solid
1819
13,19%
Solid, Konsalnet, Servo, G4S
1260
9,14%
Impel i lokalne firmy
1018
7,38%
Brinks i Konsalnet
687
4,98%
Solid, Brinks
626
4,54%
G4S i lokalne firmy
546
422
390
3,96%
3,06%
2,83%
G4S, Brinks
Impel, Brinks
Impel, Solid
356
2,58%
G4S, Konsalnet
328
2,38%
Solid
303
265
2,20%
1,92%
Brinks/Impel
Solid
241
1,75%
Impel
224
166
1,62%
1,20%
Impel, Solid
Solid
163
1,18%
G4S, Brinks, Solid
155
1,12%
Solid i różne lokalne firmy
110
0,80%
Impel
101
0,73%
Impel
90
0,65%
G4S i Brinks
79
0,57%
Impel
77
0,56%
Konsalnet, Solid
48
0,35%
Własny operator
35
6
0,25%
0,04%
Impel
Poczta Polska
4
0,03%
Konsalnet
13786
◼ 592 banki, 4400 bankowych oddziałów połączonych w trzy regiony
zarządzane przez bank kierujący;
◼ Bank Polskiej Spółdzielczości skupiający 356 członków, niezależnych
banków spółdzielczych;
◼ Mazowiecki Bank Regionalny posiada 80 banków-członków.
Większość banków spółdzielczych prowadzi samodzielnie obsługę
wartości pieniężnych oraz posiada własny transport wartości. Banki
spółdzielcze preferują wykorzystanie lokalnych firm do obsługi i transportu wartości. Jednak należy się spodziewać, że większość banków
spółdzielczych przestrzegając obowiązujących przepisów o obrocie war-
56
tości pieniężnych i zasady bezpieczeństwa działalności, wkrótce skierują
swoje zainteresowania w stronę firm ochrony świadczących profesjonalne usługi obsługi wartości pieniężnych.
Kasy spółdzielcze – SKOK
◼ 62 Niezależne Regionalne Kasy Spółdzielcze;
◼ Naczelna Rada SKOK – to zarządzająca jednostka z ograniczonymi
7/2011
uprawnieniami;
Ochrona Mienia i Informacji
OCHRONA FIZYCZNA
W trzech niezależnych oddziałach SKOK
jest zgrupowanych 62 oddziały, natomiast
ogólna liczba oddziałów SKOK wynosi – 1763.
W przeciwieństwie do banków komercyjnych
kasy spółdzielcze chętnie współpracują z firmami świadczącymi usługi w zakresie obsługi wartości pieniężnych i ich transportu. Jest to klient
nastawiony na kryterium „cena usługi”. Klient
ze względu na polityczną orientację, związany
z partiami prawicowymi. W przetargach przeważa wybór firmy cash-processingu − lokalna
firma krajowa.
Sieci handlowe
Sieci handlowe są zorientowane na najniższe
ceny za usługi cash-prosessingu. Wymagania
sieci handlowych dotyczące obsługi wartości
pieniężnych są zdecydowanie i jednoznacznie
związane z czasem obsługi. Transport wartości
pieniężnych jest dostrzegany przez sieci jako
cel o drugorzędnym znaczeniu, cena tej usługi jest jednak głównym czynnikiem warunkiem
podejmowanych decyzji. Sieci handlowe są bardzo istotnym odbiorcą usług cash-processingu,
bowiem w 20 działających w Polsce różnych
sieciach handlowych jest zatrudnionych ponad
220 tys. pracowników, a przepływ wartości
pieniężnych w skali roku można oszacować na
poziomie ok. 75 mld zł. Ze względu na uzyskiwanie korzystniejszych cen tej usługi, sieci handlowe często korzystają z usług kilku firm ochrony transportujących wartości pieniężne.
Inni ważni klienci
Ważnym odbiorcą usług cash-processingu
są również stacje paliwowe, firmy i instytucje
prowadzące kasyna i salony automatów hazardowych oraz sklepy i punkty z automatami
sprzedającymi różne towary. Poniżej przedstawiono dane liczbowe tej grupy odbiorców obsługi wartości pieniężnych:
◼ Stacje paliwowe – 6854;
◼ Państwowe stacje paliwowe ORLEN
−1803 / własny CITY;
◼ BP Poland − 364 (obsługa Brinks);
◼ Statoil Poland − 349 (obsługa Solid);
◼ 50 firm − 30 000 automatów hazardowych;
◼ 300 firm − 25 000 automatów sprzedających.
Podsumowanie
Na polskim rynku kompleksowe i profesjonalne usługi obsługi wartości pieniężnych
świadczy jedynie kilka dużych firm ochrony.
Niskie ceny uzyskiwane za obsługę wartości pieniężnych oraz uciążliwe i długotrwałe
uzyskiwanie koncesji na te usługi są blokadą
w szybkim rozwoju poziomu ich świadczenia.
Stanu tego nie poprawiło znowelizowanie pod
koniec 2010 r. rozporządzenia MSWiA dotyczącego zasad ochrony wartości pieniężnych.
Dopuszcza ono wydawanie certyfikatów dla
pojazdów transportujących wartości pieniężne również przez producentów tych pojazdów.
Do tej pory certyfikaty te wydawały dwa instytuty (PIMoT i IMR), pozwalało to na należytą
ocenę stanu technicznego
kontrolowanych pojazdów.
Wprowadzone certyfikaty
dla pojazdów transportujących wartości pieniężne,
w poprzednich regulacjach
prawnych oraz obecnie
nie spełniają należytego
oddziaływania,
bowiem
policja kontroluje sporadycznie te pojazdy tylko
podczas wizyt w oddziałach NBP. We współpracy
z bankami komercyjnymi
firmy świadczące usługi
cash-processingu powinny
dążyć do pełnej profesjonalizacji usług. Duże rezerwy dla polepszenia jakości
i bezpieczeństwa usług
cash-processingu są sieci banków spółdzielczych
i kas SKOK (ponad 16 tys.
placówek). Zwiększająca
się stale liczba ATM-ów
w Polsce jest obszarem
do zagospodarowania dla
firm ochrony świadczących
usługi cash-prosessingu.
◼
Ochrona Mienia i Informacji
7/2011
Warszawa, ul. Modlińska 202
tel. 022 811 10 44
REKLAMA
◼ Ogólna liczba oddziałów − 1763;
◼ Liczba posiadanych ATM-ów – 350.
57