Untitled - Forum Darczyńców

Transkrypt

Untitled - Forum Darczyńców
Spis treści /
- Wstęp -- / 1
- O Konkursie -- / 3
- Laureaci Konkursu „Liderzy Filantropii 2012” -- / 5
- Ranking „Liderzy Filantropii 2012” -- / 6
- Kategorie branżowe -- / 8
- Strategia, jawność i przejrzystość -- / 10
- Strategiczna filantropia -- / 11
- Uczestnicy Konkursu „Liderzy Filantropii 2012” -- / 12
Piotr Szczepański
/ Przewodniczący Zarządu Forum Darczyńców w Polsce
Szanowni Państwo,
Mam zaszczyt przedstawić Państwu wyniki konkursu „Liderzy Filantropii 2012”. Forum Darczyńców już
po raz szósty ogłasza czołówkę firm zaangażowanych społecznie i nagradza najhojniejsze z nich. To
ogromny przywilej wyróżniać firmy, które robią tak wiele dobrego dla społeczeństwa. Filantropia nie
jest przysłowiowym „kwiatkiem do kożucha”. I nie trzeba już do tego przekonywać przedsiębiorców.
To inwestycja, która przynosi długoterminowe zyski, przede wszystkim w wymiarze społecznym, ale
również w wymiarze biznesowym.
Filantropia korporacyjna rozwija się w Polsce prężnie, zarówno wśród dużych jak i małych firm.
Odzwierciedla to nasz konkurs. Z jednej strony biorą udział w nim firmy, których skala działań
filantropijnych jest imponująca. Większość z nich posiada własne fundacje korporacyjne, które w
profesjonalny sposób realizują cele społeczne. Działają w określonych obszarach, według strategii
nakierowanych na rozwiązywanie konkretnych problemów społecznych. Korzystają nie tylko z zasobów
finansowych firmy, ale także z kompetencji pracowników, branżowego know-how. Z drugiej strony są
też firmy, które nie zdecydowały się na założenie fundacji, ale z powodzeniem realizują duże programy
społeczne, często we współpracy z wyspecjalizowanymi organizacjami pozarządowymi, opierając się
na ich wiedzy i doświadczeniu. I wreszcie małe, a czasem mikro przedsiębiorstwa, których działania
filantropijne mają charakter lokalny. Firmy te dzielą się swoim zyskiem proporcjonalnie do możliwości, ale trudno przecenić ich wpływ na środowisko, w którym działają. Ich zaangażowanie buduje więzi
i zaufanie w społecznościach lokalnych. Powyższa kategoryzacja dowodzi twierdzeniu, że filantropia
nie jest domeną największych i najbogatszych, ale że to ścieżka dla każdego.
Filantropia firm to nie tylko wymiar finansowy, z przekazanymi środkami wiąże się realny wpływ społeczny, budowanie zaufania do biznesu, współdziałanie i współodpowiedzialność w społecznościach
lokalnych. To wszystko przyczynia się do rozwoju społecznego. Nie sposób w tym miejscu wymienić,
jak wiele pozytywnych rzeczy zostało zrealizowanych dzięki wsparciu udzielonemu przez uczestników
konkursu „Liderzy Filantropii”. Wystarczy przywołać liczby: uczestnicy bieżącej edycji konkursu w
ubiegłym roku przekazali na cele społeczne prawie 83 miliony złotych, a łącznie w ciągu sześciu dotychczasowych edycji – 414 milionów złotych. Za tymi liczbami kryją się tysiące darowizn finansowych
przekazanych z budżetów firm na cele społeczne. Państwa wyobraźni pozostawiam dopowiedzenie, jak
wiele ważnych i ciekawych inicjatyw w obszarach edukacji, działań obywatelskich, opieki zdrowotnej,
pomocy społecznej, kultury i sztuki, zostało dzięki tym środkom zrealizowanych.
W tym roku, oprócz nagród w kategoriach głównych, czyli dla firmy, która przekazała najwięcej środków na cale społeczne oraz dla firmy, która przekazała największy odsetek swoich dochodów, po raz
pierwszy w historii konkursu wyłaniamy zwycięzców w kategoriach branżowych. Pozwoli to pokazać
kondycję filantropii w poszczególnych branżach. Liczymy też na rozbudzenie pozytywnej konkurencji
na polu działań społecznych.
1
Dziękujemy wszystkim uczestnikom konkursu „Liderzy Filantropii 2012”. Szczególne podziękowania
kieruję do małych i średnich przedsiębiorstw, które miały odwagę konkurować z prawdziwymi „gigantami”. Gratuluję debiutantom, którzy przyłączyli się do grona „Liderów Filantropii” i tym, którzy są z
nami od początku. Dziękujemy za zaufanie i za Waszą działalność społeczną.
Pragnę podziękować Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, patronowi honorowemu Konkursu,
za jej wsparcie i gościnność. Jest nam niezmiernie miło po raz kolejny ogłaszać zwycięzców konkursu
„Liderzy Filantropii” w Sali Notowań Giełdy. Dziękuję firmie PwC, która konsekwentnie nieodpłatnie
przeprowadza weryfikację Konkursu. Raport poświadczający weryfikację procesu wyłonienia laureatów
Konkursu jest dla nas gwarancją rzetelności i przejrzystości.
Dziękujemy „Rzeczpospolitej” – patronowi głównemu Konkursu oraz portalom: PRoto, kampaniespołeczne.pl
i odpowiedzialnybiznes.pl – patronom medialnym. Dzięki Waszemu zaangażowaniu filantropia korporacyjna może rozwijać się w Polsce w przyjaznej atmosferze, a dzięki upowszechnianiu dobrych wzorców,
inspirować innych i zataczać coraz szersze kręgi.
Wszystkim uczestnikom konkursu „Liderzy Filantropii” raz jeszcze serdecznie gratuluję i życzę kolejnych sukcesów w działalności społecznej. Każdy z nich zasługuję na podziw i uznanie. Firmy, które
do tej pory nie brały udziału w Konkursie, gorąco zachęcam do podejmowania inicjatyw w obszarze
społecznym z nadzieją, że szacowne grono „Liderów Filantropii” będzie się nieustannie powiększało.
Warszawa, 6 listopada 2012 roku
2
O KONKURSIE
/ Cele konkursu
Konkurs ma na celu upowszechnianie i rozwijanie społecznego zaangażowania biznesu w Polsce. Zachęcamy
przedsiębiorców do informowania o podejmowanych działaniach społecznych, a tym samym, do prowadzenia tych
działań w sposób przejrzysty i odpowiedzialny. Konkurs ma cykliczny charakter, co umożliwia pokazanie wymiaru
finansowego zaangażowania firm w skali roku i porównanie go z latami ubiegłymi.
/ KATEGORIE konkursOWE
Nagradzamy firmy, które przeznaczają najwięcej (relatywnie i bezwzględnie) środków finansowych na cele społeczne.
Zwycięzcy konkursu „Liderzy Filantropii 2012” zostali wyłonieni w dwóch kategoriach głównych:
- firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
- firma, która przekazała w minionym roku na cele społeczne największy odsetek swoich dochodów przed
opodatkowaniem.
Analogicznie nagrody przyznajemy w kategoriach branżowych. Dzięki dwóm wymiarom konkursu zarówno duże, jak
i małe i średnie przedsiębiorstwa mogły znaleźć się w prestiżowym gronie Liderów Filantropii.
/ Zasady udziału
W konkursie mogła wziąć udział każda spółka zarejestrowana na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Podstawą
uczestnictwa w konkursie było wypełnienie i odesłanie organizatorowi ankiety dostępnej na stronie internetowej
www.forumdarczyncow.pl w terminie 7 sierpnia – 13 września 2012 roku. Ankieta została także wysłana
bezpośrednio do spółek notowanych na GPW i największych firm w Polsce (wg. rankingu „Rzeczpospolitej”).
W ankiecie wystarczyło podać łączną kwotę darowizn finansowych przekazanych w minionym roku na cele
społeczne oraz zysk firmy brutto (ze względu na procentową kategorię konkursu). Do ankiety należało dołączyć
listę darowizn zawierająca nazwę beneficjenta, przekazaną kwotę oraz cel. Na etapie weryfikacji danych z ankiet
uczestnicy dostarczyli rachunek wyników spółki wraz z opinią audytora i dokumenty poświadczające przekazanie
darowizn, m.in. kopie przelewów bankowych, umów z beneficjentami lub deklaracji podatkowych CIT.
/ Metodologia konkursu
Ranking powstał w oparciu o kwoty darowizn finansowych przekazanych z budżetu firmy na cele społeczne w
minionym roku obrotowym. Zgodnie z regulaminem konkursu udział procentowy obliczany był w oparciu o kwoty
zysku przed opodatkowaniem podane w sprawozdaniach finansowych firm (zysk brutto). Proces wyłonienia laureatów
konkursu zweryfikowany został przez firmę PwC.
/ Uczestnicy konkursu
W konkursie wzięło udział 26 firm. 25 zgłoszeń przeszło pozytywnie proces weryfikacji. Podobnie jak w latach
ubiegłych, branżą dominującą wśród uczestników konkursu jest finansowa, w tym roku aż 11 firm z tego sektora
przesłało ankietę zgłoszeniową. Licznie reprezentowane w konkursie są firmy z branży: paliwa, energetyka, wydobycie,
produkcja chemiczna. 14 uczestników konkursu to firmy działające na skalę międzynarodową, wśród nich większość to
polskie firmy, które rozszerzyły działalność na rynki zagraniczne. Pozostali prowadzą działania na skalę ogólnopolską,
a tylko 2 uczestników to firmy działające lokalnie. Większość – 16 firm - to duże przedsiębiorstwa zatrudniające
ponad tysiąc pracowników.
3
/ Zaangażowanie społeczne uczestników
Aż 14 z 25 firm biorących udział w konkursie założyło fundacje. Z deklaracji zawartych w ankietach konkursowych
wynika, że 18 firm prowadzi działania społeczne o zasięgu ogólnopolskim, pozostałe 7 koncentruje swoje
zaangażowanie w regionie, w którym ma siedzibę. Obszar działań społecznych uczestników konkursu jest bardzo
szeroki – od ochrony zdrowia i pomocy społecznej, poprzez edukację, naukę i kulturę, po inwestycje w lokalną
infrastrukturę typu szpitale czy budowa dróg. Szerokie jest też spektrum odbiorców pomocy płynącej ze strony firm:
od indywidualnych beneficjentów, poprzez organizacje pozarządowe, podmioty kościelne, instytucje samorządowe
i placówki publiczne.
/ Skala finansowa filantropii
Uczestnicy tegorocznej edycji konkursu przekazali na cele społeczne łącznie kwotę 82 899 417 zł. Warto zauważyć,
że łączna kwota darowizn przekazanych przez firmy z pierwszej dziesiątki w kategorii „firma, która w minionym
roku przekazała najwięcej środków na cele społeczne” to aż 76 mln zł. Na wysokim poziomie utrzymują się wyniki
kategorii procentowej: średni udział darowizn w dochodach firmy przed opodatkowaniem w pierwszej dziesiątce
kategorii procentowej w tegorocznej edycji wyniósł aż 2 %.
/ Liderzy Filantropii 2007 - 2012
4
Rok
Liczba firm w rankingu
Łączna kwota darowizn
2007
24
50 348 076
2008
28
76 415 926
2009
22
73 961 625
2010
25
49 131 709
2011
31
81 771 133
2012
25
82 899 417
LAUREACI KONKURSU „LIDERZY FILANTROPII 2012”
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
PZU /
- I miejsce / 20 728 950 zł /
KGHM Polska Miedź /
- II miejsce / 15 078 300 zł /
Orange Polska /
- III miejsce / 13 422 851 zł /
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku na cele społeczne największy odsetek swoich dochodów
przed opodatkowaniem
Grupa Atlas /
- I miejsce / 7 %
Job Safety /
- II miejsce / 3,34 %
Vive Textile Recycling /
- III miejsce / 2,57 %
5
RANKING „LIDERZY FILANTROPII 2012”
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
6
Firma
Branża
Kwota darowizn
finansowych
1
PZU
bankowość, finanse i ubezpieczenia
20 728 950
2
KGHM POLSKA MIEDŹ
paliwa, energetyka, produkcja przemysłowa
i chemiczna
15 078 300
3
ORANGE POLSKA
telekomunikacja, usługi, handel, rozrywka
13 422 851
4
POWSZECHNA KASA
OSZCZĘDNOŚCI BANK POLSKI
bankowość, finanse i ubezpieczenia
7 531 549
5
PROCTER & GAMBLE DS
POLSKA
dobra konsumpcyjne
4 284 057
6
POLSKI KONCERN NAFTOWY
ORLEN
paliwa, energetyka, wydobycie, produkcja
chemiczna
4 077 008
7
BRE BANK
bankowość, finanse i ubezpieczenia
3 296 000
8
BANK BGŻ
bankowość, finanse i ubezpieczenia
3 000 000
9
TOTALIZATOR SPORTOWY
telekomunikacja, usługi, handel, rozrywka
2 511 498
10
GRUPA ATLAS
paliwa, energetyka, wydobycie, produkcja
chemiczna
2 138 048
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku na cele społeczne największy odsetek swoich dochodów
przed opodatkowaniem
Firma
1
Grupa Atlas
Branża
paliwa, energetyka, wydobycie,
produkcja chemiczna
Darowizny
w dochodach firmy przed
opodatkowaniem (w %)
Wartość
darowizn
2 138 048
7,01
2
Job Safety
telekomunikacja, usługi, handel,
rozrywka
900
3,34
3
VIVE Textile Recycling
telekomunikacja, usługi, handel,
rozrywka
377 200
2,57
4
Bank BGŻ
bankowość, finanse i
ubezpieczenia
3 000 000
2,01
5
Bank Ochrony
Środowiska
bankowość, finanse i
ubezpieczenia
1 326 000
1,72
6
Totalizator Sportowy
telekomunikacja, usługi, handel,
rozrywka
2 511 498
1,05
7
Orange Polska
telekomunikacja, usługi, handel,
rozrywka
13 422 851
0,75
8
Bałtycki Bank
Spółdzielczy
bankowość, finanse i
ubezpieczenia
14 900
0,73
9
PZU
bankowość, finanse i
ubezpieczenia
20 728 950
0,71
Bank Pocztowy
bankowość, finanse i
ubezpieczenia
264 770
0,71
GBS BANK
bankowość, finanse i
ubezpieczenia
30 889
0,40
10
7
KATEGORIE BRANŻOWE
Bankowość, finanse i ubezpieczenia
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
PZU – Lider Filantropii 2012
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski
BRE Bank
Bank BGŻ
Bank Ochrony Środowiska
Bank Gospodarstwa Krajowego
Aviva
Dom Maklerski IDMSA
Bank Pocztowy
GBS Bank
Bałtycki Bank Spółdzielczy
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku na cele społeczne największy odsetek swoich dochodów
przed opodatkowaniem
Bank BGŻ – Lider Filantropii 2012
Bank Ochrony Środowiska
Bałtycki Bank Spółdzielczy
PZU
Bank Pocztowy
GBS Bank
BRE Bank
Bank Gospodarstwa Krajowego
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski
Aviva
Dobra konsumpcyjne
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
Procter and Gamble DS Polska - Lider Filantropii 2012
Kompania Piwowarska
Wawel
LPP
8
Telekomunikacja / usługi / handel / rozrywka
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
Orange Polska - Lider Filantropii 2012
Totalizator Sportowy
VIVE Textile Recycling
Job Safety
/Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku na cele społeczne największy odsetek swoich dochodów
przed opodatkowaniem
Job Safety - Lider Filantropii 2012
VIVE Textile Recycling
Totalizator Sportowy
Orange Polska
Paliwa / energetyka / wydobycie / produkcja chemiczna
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku najwięcej środków na cele społeczne
KGHM Polska Miedź - Lider Filantropii 2012
Polski Koncern Naftowy ORLEN
Grupa Atlas
Azoty Puławy
Koksowania „Przyjaźń”
Rafineria Trzebinia
/ Kategoria
firma, która przekazała w minionym roku na cele społeczne największy odsetek swoich dochodów
przed opodatkowaniem
Grupa Atlas - Lider Filantropii 2012
Azoty Puławy
Polski Koncern Naftowy ORLEN
Koksowania „Przyjaźń”
KGHM Polska Miedź
9
STRATEGIA, JAWNOŚĆ I PRZEJRZYSTOŚĆ
W tegorocznej ankiecie konkursowej zawarliśmy cztery pytania dodatkowe, odpowiedzi na nie miały wpływ na wyniki
konkursu, ale dostarczyły nam dodatkowej wiedzy na temat działalności społecznej firm. Bardzo cennej wiedzy. Pytania dotyczyły posiadania strategii, kryteriów i zasad udzielania wsparcia, jawności i przejrzystości, informowania
o działaniach społecznych. Odpowiedzi udzielone przez uczestników konkursu pozytywnie nas zaskoczyły:
-- 14 firm posiada spisany i przyjęty przez władze firmy dokument dotyczący wydatkowania środków finansowych
na filantropię (tj. strategię, plan zaangażowania społecznego)
-- 14 firm posiada spisane i przyjęte przez władze firmy zasady i kryteria udzielania wsparcia finansowego
(np. regulamin przekazywania darowizn)
-- 12 firm podaje do publicznej wiadomości informacje na temat zasad i kryteriów udzielania wsparcia finansowego
(np. sposób ubiegania się o wsparcie, wzór wniosku, kryteria oceny wniosków)
-- 13 firm publikuje cyklicznie (minimum raz w roku) informacje na temat swoich działań filantropijnych.
Praktycznie wszystkie firmy z pierwszej dziesiątki rankingu „Liderzy Filantropii 2012” w kategorii kwotowej posiada dokumenty, zasady, o które pytaliśmy. Dowodzi to, że firmy te nie tylko przekazują ogromne środki na cele
społeczne, ale robią to w sposób zaplanowany, przejrzysty i odpowiedzialny.
Zauważamy korelację pomiędzy udzieleniem pozytywnej odpowiedzi na zadane przez nas pytania a posiadaniem
fundacji korporacyjnej. Tylko trzy firmy nieposiadające fundacji mają strategię zaangażowania społecznego, taka
sama liczba ma spisane zasady udzielania wsparcia, a dwie z nich podają te zasady do publicznej wiadomości, a
także upubliczniają informacje na temat skali i beneficjentów swoich działań społecznych.
Założenie fundacji pozwala na prowadzenie działań społecznych w sposób przejrzysty i uporządkowany. Dobrze działające
fundacje korporacyjne są umocowane w strategiach firm założycielskich, mają jasno określone cele i metody ich realizacji. Działają w sposób przejrzysty i otwarty. Fundacje są nie tylko skutecznym realizatorem polityki zaangażowania
społecznego firmy, przyczyniającym się do rozwiązywania problemów społecznych, ale także narzędziem mającym
pozytywny wpływ na budowanie wizerunku firm, które je założyły i finansują ich działalność.*
* Od maja 2012 roku Forum Darczyńców realizuje projekt pt. „Podwyższenie jakości realizacji zadań publicznych
przez fundacje korporacyjne w Polsce” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego. Projekt ma na celu wypracowanie standardów działania przez fundacje korporacyjne. 28
listopada br. Forum opublikuje wyniki obszernego badania nt. kondycji fundacji korporacyjnych w Polsce, które
zrealizowane zostało w ramach Projektu.
10
STRATEGICZNA FILANTROPIA
PAULINA KACZMAREK
/ Młodszy Manager, Zespół ds. odpowiedzialnego
biznesu i zrównoważonego rozwoju, PwC
Praktycznie każda większa firma w Polsce prowadzi działania skierowane do społeczności lokalnych, wspiera
finansowo osoby prywatne i instytucje. Jak wskazują wyniki konkursu Liderzy Filantropii, 13 firm w Polsce przekazuje na filantropię ponad 1 mln zł, a Fundacja PZU aż 20 mln zł. Na co warto zwrócić uwagę prowadząc działania
filantropijne?
Zanim zaczniemy badać rezultaty i efekty działań filantropijnych, firma powinna przede wszystkim zdefiniować
swoje cele. Michael E. Porter i Mark R. Kramer uważają, że firmy powinny podejmować tylko takie działania, które
przynoszą jednocześnie korzyści firmie i otoczeniu. „Zrozumienie powiązania pomiędzy działalnością filantropijną
a budowaniem konkurencyjności firmy, pomaga określić firmie, w JAKIE działania powinna się ona angażować.
Zrozumienie, w jaki sposób filantropia może kreować wartość dla firmy, wskazuje JAK pomagać, by tworzyć
największą wartość społeczną i ekonomiczną”*.
Po drugie, ważne jest, by firma podejmowała działania w odpowiedzi na istotne problemy i potrzeby otoczenia.
Niestety, w Polskiej rzeczywistości gros działań społecznych firm podejmowanych jest bez gruntownego zbadania
potrzeb. Dobrym przykładem jest badanie przeprowadzone w szpitalach wśród personelu medycznego i rodziców
przez Fundację Orange wspólnie z SMG KRC, związane z rozwojem programu „Telefon do mamy”. Wyniki badania
pozwoliły lepiej poznać potrzeby hospitalizowanego dziecka i wdrożyć edukacyjny projekt wyposażania oddziałów
dziecięcych w multimedialne stanowiska komputerowe zaprojektowane z uwzględnieniem potrzeb najmłodszych
pacjentów.
Po trzecie wreszcie, mając wybrany obszar zaangażowania społecznego firmy, warto zastanowić się w jaki sposób
najbardziej efektywnie przeprowadzić działania. Włączenie w projekt organizacji pozarządowej i/lub innego podmiotu, podniesie prestiż programu, uchroni firmę przed niepotrzebnymi błędami, pozwoli wybrać najbardziej efektywne i innowacyjne metody działania. Dobrym pomysłem jest opracowanie autorskiego programu społecznego lub
wsparcie już istniejącego.
Po czwarte, zaangażowanie w działania filantropijne pracowników, klientów i innych interesariuszy firmy pozwala
stworzyć wspólną wartość. Cisowianka wspólnie z Polską Akcją Humanitarną z pomocą klientów buduje studnie w
Afryce, w efekcie kilka tysięcy mieszkańców w Sudanie Południowym otrzymało dostęp do czystej wody pitnej. Jak
widać w tym przypadku, połączenie filantropii i biznesu, pozwoliło stworzyć nowy, innowacyjny produkt generujący
dodatkowe zyski.
I ostatnia rzecz – mierzenie efektów działań filantropijnych. Na rynku istnieje szereg metodologii pozwalających
na mierzenie wpływu społecznego np. Measuring Impact Framwork opracowany przez WBCSD, narzędzie London
Benchmarking Group czy IOOI opracowane przez Fundację Bertelsmana z udziałem PwC.
* Porter M.E., Kramer M.R, „The Competetive Advantage of Corporate Philantrophy”, HBR 2002.
11
UCZESTNICY VI EDYCJI KONKURSU
„Liderzy Filantropii”
Aviva
Azoty Puławy
Bałtycki Bank Spółdzielczy
Bank BGŻ
Bank Gospodarstwa Krajowego
Bank Ochrony Środowiska
Bank Pocztowy
BRE Bank
Dom Maklerski IDMSA
GBS Bank
Grupa Atlas
Job Safety
KGHM Polska Miedź
Koksowania „Przyjaźń”
Kompania Piwowarska
LPP
Orange Polska
Polski Koncern Naftowy ORLEN
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski
Procter and Gamble DS Polska
PZU
Totalizator Sportowy
VIVE Textile Recycling
Wawelk
12
Opracowanie: Magdalena Pękacka
projekt graficzny i skład: Małgorzata Gurowska / marek piekarski
Kontakt: Magdalena Pękacka
Koordynatorka konkursu „Liderzy Filantropii”
e-mail: [email protected]
tel. +48 535 990 910
www.forumdarczyncow.pl
Organizator:
Organizator: Patron
PatronHonorowy:
Honorowy: Weryfikator:
Główny:
Audytor: PatronPatroni
medialni: Patroni medialni: