docEmisja zanieczyszczeń pyłowo–gazowych
download 
Reklamacja Transkrypt
Emisja zanieczyszczeń pyłowo–gazowych
Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku CZĘŚĆ I DZIAŁALNOŚĆ CZŁOWIEKA A ŚRODOWISKO 1. Emisja zanieczyszczeń pyłowo–gazowych W roku 2000, według danych Głównego Urzędu Statystycznego, na terenie województwa małopolskiego emisja zanieczyszczeń pyłowych stanowiła ponad 9% emisji krajowej (3 miejsce wśród województw), a emisja substancji gazowych – 9,7% globalnej emisji w Polsce (3 miejsce), w tym emisja dwutlenku siarki – ponad 6% (6 miejsce), tlenków azotu – 7,6% (5 miejsce) i tlenku węgla – 15,4% (2 miejsce na 16 województw). Emisja zanieczyszczeń powietrza w Polsce w 2000 roku (według danych GUS) Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11 12. 13. 14. 15. 16. Województwo Dolnośląskie Kujawsko–pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko–mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie POLSKA Emisja zanieczyszczeń (tys. Mg/rok) gazowych pyłowych (bez CO2) 20,6 111,4 14,2 75,2 8,0 40,9 4,8 23,0 12,1 328,0 16,7 201,5 13,9 188,3 7,7 57,5 4,3 28,1 2,0 14,1 5,4 48,3 38,5 610,5 8,8 85,5 2,5 15,3 13,2 176,1 7,7 79.6 180,5 2083,2 Jak wynika z powyższych danych, województwo małopolskie sklasyfikowane zostało w czołówce województw (3 miejsce), emitujących największe ilości zanieczyszczeń powietrza w kraju. Bardzo niekorzystny jest napływ zanieczyszczeń spoza zachodniej granicy naszego województwa tj. z terenu województwa śląskiego, emitującego 21,3% zanieczyszczeń pyłowych i 29,3% zanieczyszczeń gazowych z globalnej ilości zanieczyszczeń w kraju. W określonych warunkach meteorologicznych, związanych z różą wiatrów i stanami inwersyjnymi atmosfery, zanieczyszczenia mogą być przenoszone na duże odległości i w znacznym stopniu wpływać na stan jakości powietrza w województwie małopolskim. Wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza w województwach małopolskim i ościennych przedstawiono poniżej. —1— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku Kozłów Książ Wielki Charsznica Wolbrom Mędrzechów Brzeszcze Alwernia Kęty Liszki Wieprz Skawina Żabno Szczurowa Drwinia Wierzchosławice Kłaj Biskupice RzezawaBRZESKO BOCHNIA Dobczyce Mucharz Zembrzyce MYŚLENICE Budzów SUCHA BESKIDZKA Stryszawa Raciechowice Tokarnia Wiśniowa Jodłownik Żegocina Tymbark Dobra Bystra Rabka Sidzina Niedźwiedź Łukowica Kamienica Łącko Lipnica Wlk. Jabłonka TARG Szaflary Czorsztyn Bobowa NOWY SĄCZ Chełmiec Biecz Łużna GORLICE Grybów Lipinki Sękowa Ropa Stary Sącz Kamionka Wlk. Nawojowa Łabowa Uście Gorlickie Rytro Krościenko Szczawnica Piwniczna Krynica Biały Dunajec Łapsze Niżne Bukowina Tatrzańska Mg/rok Muszyna gazy Poronin woj. śląskie woj. podkarpackie Rzepiennik Strzyżowski Moszczenica Korzenna Ochotnica Dolna Czarny Dunajec NOWY Gródek nad Dunajcem Łososina Dln. Ryglice Gromnik Zakliczyn Ciężkowice Podegrodzie Spytkowice Raba Wyżna Pleśna Iwkowa woj. małopolskie LIMA NOWA Słopnice Mszana Dolna Wojnicz Tuchów Czchów Laskowa Maków Podhalański Lubień TARNÓW Gnojnik Lipnica Murowana Łapanów Trzciana Pcim Jordanów Zawoja Wola Dębińska Nowy Wiśnicz Gdów Siepraw LanckoronaSułkowice Stryszów Lisia Góra Radłów Borzęcin Skrzyszów Mogilany Świątniki Górne Kalwaria Zebrz. Andrychów DĄBROWA TARNOWSKA Koszyce Nw. Brzesko Tomice WADOWICE Radgoszcz Olesno Wietrzychowice Niepołomice KRAKÓW WIELICZKA Czernichów Brzeźnica Osiek PROSZOWICE Iwanowice Koniusza Michałowice Wielka Wieś Zielonki Kocmyrzów Igołomia Zabierzów Krzeszowice Babice PrzeOŚWIĘCIM ciszów Polanka Wlk. ZatorSpytkowice Słomniki Skała Szczucin Bolesław Gręboszów ZAKOPANE Kościelisko pyły Jerzmanowice Trzebinia CHRZANÓW Pałecznica Radziemice Sułoszowa Bukowno OLKUSZ Libiąż woj. świętokrzyskie MIECHÓWRacławice Trzyciąż Sławków Chełmek Słaboszów Gołcza Klucze Bolesław Rysunek 1. Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowo–gazowych w województwach ościennych w 2001 roku Głównymi źródłami emisji zanieczyszczeń do powietrza w województwie są: zakłady przemysłowe, przedsiębiorstwa energetyki cieplnej, transport oraz gospodarka komunalna. Emisja z punktowych źródeł zanieczyszczeń tj. zakładów przemysłowych i przedsiębiorstw energetyki cieplnej jest objęta kontrolą i ewidencją, natomiast emisja z pozostałych źródeł, ze względu na charakter i rozproszenie jest trudna do zbilansowania. W porównaniu z rokiem poprzednim w strukturze emisji zanieczyszczeń do powietrza nie zauważono większych zmian. Nadal dominuje emisja gazów (90%) nad emisją pyłów (10%). W przypadku poszczególnych gazów stwierdzono znaczący udział dwutlenku siarki (42,7%) i tlenku węgla (35,0%), a stosunkowo mniejszy tlenków azotu, węglowodorów i innych specyficznych gazów. Na rysunku 2 przedstawiono strukturę emisji zanieczyszczeń powietrza w województwie małopolskim w 2001 roku w porównaniu z rokiem ubiegłym. Analiza udziałów poszczególnych sektorów gospodarki w emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wykazała, że emisja: z sektora przemysłu wynosiła 49,6% pyłów (wzrost o 1,6%) i 54,0% gazów, z sektora energetyki 42,2% pyłów i 42,0% gazów (wzrosty o 5,5% emisji pyłów i o 1,6% emisji gazów, z sektora gospodarki komunalnej – 8,2% pyłów i 4% gazów (spadek emisji pyłów o 4% i gazów o 1,5%). —2— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku % 100 80 60 40 20 0 pyły gazy, w tym: SO2 NO2 CO inne 2000 2001 Rysunek 2. Struktura emisji zanieczyszczeń pyłowo–gazowych Poniższe rysunki ilustrują struktury emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych według działów gospodarki. pyły p rzemy sł 49,6% gazy p rzemy sł 54,0% energety ka 42,2% gosp . komunalna 8,2% energety ka 42,0% gosp . komunalna 4,0% Rysunek 3. Struktura emisji zanieczyszczeń pyłowo–gazowych według działów gospodarki Podstawą wykonania bilansu emisji zanieczyszczeń do powietrza w 2001 roku były dane uzyskane z zakładów przemysłowych, energetycznych i gospodarki komunalnej, które wyemitowały w roku 2001 co najmniej 5 Mg pyłów i gazów. W roku 2001 emisja pyłów w województwie małopolskim wyniosła ogółem 15,0 tys. Mg, z czego 45,7% pochodziło z terenu miast, w tym: Krakowa – 37,3%, Tarnowa – 5,2% i Nowego Sącza – 3,2%, natomiast gazów wyemitowano ogółem 134,1 tys. Mg (w bilansowaniu nie uwzględniano emisji CO2), w tym: dwutlenku siarki – 57,3 tys. Mg (42,7%), dwutlenku azotu – 26,3 tys. Mg (19,6%), tlenku węgla – 47,0 tys. Mg (35%) i innych gazów – 3,6 Mg. Z globalnej emisji gazów – 61,5% pochodzi z zakładów zlokalizowanych w granicach miast, w tym: Krakowa – 52,4%, Tarnowa – 6,7% i Nowego Sącza – 2,4%. W stosunku do roku ubiegłego emisja pyłów obniżyła się – o 13,3%, a emisja gazów – o 16%, w tym dwutlenku siarki – o 9%, dwutlenku azotu – o 9%, tlenku węgla – o ponad 13% i innych gazów – o 12%. Było to głównie wynikiem zmniejszenia się emisji pyłowo–gazowych w dużych zakładach tj.: —3— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku • Hucie im.T.Sendzimira S.A. – zarówno pyłów, jak i gazów – o 19% w wyniku spadku produkcji, • Elektrociepłowni Kraków S.A. – pyłów o 12%, a gazów o 1%, • Elektrowni Skawina S.A. – pyłów o 15,6% i gazów o 8,6%, w wyniku wdrożenia systemu monitoringu emisji spalin na kot lach K–3 do K–6 i K–7, • Południowym Koncernie Energetycznym S.A. Elektrowni Siersza w Trzebini – zarówno pyłów i gazów po 24% w wyniku oddania do eksdploatacji nowego kotła fluidalnego o zwiększonej mocy, z inną technologią spalania niż w poprzednim tradycyjnym kotle pyłowym, • Zakładach Azotowych S.A. w Tarnowie – pyłów o 12% i gazów o 5%, • Miejskim Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej S.A. – pyłów o 9,7%, a gazów o 69% w wyniku likwidacji wielu kotłowni lokalnych między innymi dużej kołowni w Płaszowie oraz poprzez podłączenie ich do miejskiej sieci ciepłowniczej lub przełączenie na energooszczędne urządzenia grzewcze zasilane gazem, olejem lub energią elektryczną. W tabeli poniżej przedstawiono rozkład emisji zanieczyszczeń pyłowo – gazowych według powiatów, a na rysunkach wskaźniki emisji zanieczyszczeń pyłowych oraz gazowych dla poszczególnych powiatów. Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w 2001 roku w układzie powiatowym z wydzieleniem emisji z dużych miast (dane z zakładów) Emisja gazów [Mg/rok] Wyszczególnienie Emisja pyłów Razem gazy w tym: [Mg/rok] (bez CO2) SO2 NO2 CO Inne CO2 Województwo 14965 134115 57287 26263 46976 3588 12491062 Miasta na prawach powiatu Kraków 5582 70246 20598 10459 37347 1842 4805630 Nowy Sącz 487 3187 594 307 2146 139 143061 Tarnów 772 9013 3473 4286 669 584 1271864 Powiaty Bocheński 122 603 206 122 269 7 171315 Brzeski 226 809 232 114 432 31 67316 Chrzanowski 1469 20129 11765 5409 2736 219 2841262 Dąbrowski 5 16 1 7 1 7 3865 Gorlicki 370 1260 372 209 395 285 113223 Krakowski 2631 18643 14815 3237 437 154 2098938 Limanowski 48 180 43 28 109 0 8630 Miechowski 118 342 95 19 227 0 16732 Myślenicki 71 355 143 38 150 24 23714 Nowosądecki 35 78 12 20 45 0 2941 Nowotarski 161 392 133 65 192 2 31278 Olkuski 481 1883 1011 395 397 81 155779 Oświęcimski 1223 4554 2798 1151 466 138 502504 Proszowicki 22 83 25 8 39 11 1681 Suski 219 329 166 60 100 3 2978 Tarnowski 105 400 114 57 223 7 34000 Tatrzański 13 42 11 7 23 1 4131 Wadowicki 407 942 402 149 336 54 129079 Wielicki 397 629 276 113 239 1 61140 —4— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku Jak wynika z analizy danych ujętych w tabeli rozkład emisji zanieczyszczeń w województwie jest przestrzennie bardzo zróżnicowany. Przeważająca ilość pyłów, stanowiąca 72,8% globalnej emisji z województwa, została wyemitowana na terenie Krakowa oraz powiatów: krakowskiego, chrzanowskiego i oświęcimskiego. Natomiast gazów, stanowiąca 81,3% sumarycznej emisji, w tym 82,2% dwutlenku siarki pochodziła z emitorów zlokalizowanych za obszarze Krakowa oraz powiatów krakowskiego i chrzanowskiego. Olkuski Miechowski Dąbrowski Proszowicki Krakowski Chrzanowski KRAKÓW Bocheński Oświęcimski Brzeski Tar nów Tarnowski Wielicki Wadowicki Myślenicki Suski Limanowski N ow y Sącz Gorlicki Nowosądecki Nowotarski 2 [ Mg/rok/km ] 0.00 do 0.10 0.10 do 1.00 1.00 do 10.00 Tatrzański 10.00 do 100.00 Rysunek 4. Wskaźnik emisji zanieczyszczeń pyłowych w powiatach Olkuski Miechowski Dąbrowski Proszowicki Krakowski Chrzanowski KRAKÓW Bocheński Oświęcimski Brzeski Tar nów Tarnowski Wielicki Wadowicki Myślenicki Suski Limanowski N ow y Sąc z Gorlicki [ Mg/rok/km2 ] Nowosądecki Nowotarski 0.00 do 0.50 0.50 do 5.00 5.00 do 50.00 50.00 do 500.00 Tatrzański Rysunek 5. Wskaźnik emisji zanieczyszczeń gazowych w powiatach —5— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku Na stan czystości powietrza duży wpływ mają rodzaje prowadzonych procesów technologicznych oraz dbałość zakładów o instalowanie i utrzymywanie w dobrym stanie technicznym urządzeń do redukcji emitowanych zanieczyszczeń. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2000 roku w zakładach na terenie województwa małopolskiego objętych spawozdawczością GUS utrzymuje się wysoki stopień redukcji zanieczyszczeń pyłowych – 98,3%, dla porównania w Polsce – 99,0% i nieznaczny postęp w redukcji zanieczyszczeń gazowych – 35,5%, przy średniej krajowej 43,7%. Świadczy to o prawie pełnym zabezpieczeniu zakładów w urządzenia odpylające a w niewielkiej ilości w urządzenia do wychwytywania zanieczyszczeń gazowych. W tabeli poniżej przedstawiono stopień redukcji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w 2000 roku według powiatów (dane GUS) Zanieczyszczenia zatrzymane Emisja zanieczyszczeń w urządzeniach do redukcji w % zanie[Mg/rok] Wyszczególnieczyszczeń wytworzonych nie gazowych gazowych pyłowych pyłowych (z CO2) (bez CO2) Województwo 16700 13378283 98,3 35,5 Miasta na prawach powiatu Kraków 6762 5469558 98,1 0,4 Nowy Sącz 428 126721 96,6 50,1 Tarnów 885 1200551 98,9 56,4 Powiaty bocheński 101 70642 94,4 – brzeski 195 59921 84,6 47,5 chrzanowski 1877 2934576 99,3 29,0 dąbrowski – – – – gorlicki 197 83338 53,0 14,3 krakowski 2969 2280988 98,3 – limanowski 13 8006 – – miechowski 47 76 44,0 44,0 myślenicki 40 16171 50,6 – nowosądecki 29 644 98,6 – nowotarski 145 27395 81,2 – olkuski 522 242328 97,4 94,8 oświęcimski 1340 625296 97,9 6,8 proszowicki – – – – suski 205 310 85,0 – tarnowski 130 41576 73,4 – tatrzański 4 8404 – – wadowicki 377 116516 73,4 – wielicki 434 65266 81,4 – Na rysunku 6 zlokalizowano zakłady emitujące zanieczyszczenia powietrza w ilości globalnej powyżej 100 Mg/rok (bez CO2). —6— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku Kozłów Ksią ż Wielki Wolbr om Charszn ica Słab oszów Klu cze G ołcza MIECHÓWRa cław ice Trzyciąż Bolesław Mędrzechów Sław kó w Pałecznica R adziem ice Su łoszowa Bu ko wno OL KUSZ Je rzman owice Trzebinia Skała PROSZ OW IC E Iwan owice Libią ż Alwe rnia Br zeszcze Osiek Żabno W IELICZK A ny Skawina Mogila Świątn iki Górne BOCHNIA Bisku pice To mice Wiep rz Str yszów An drychów Ra ciechow ice Mucharz Z embrzyce MYŚLENICE Budzów SUCHA BESKIDZKA Stryszaw a D obczyce Lanckoron aSu łkow ice To ka rnia Mszana Dolna Rabka LIMANOWA Sidzina Łukow ica N ie dźwiedź Ka mienica gazy powyżej 50 000 10 000 5 000 1 000 500 100 NOW Y TAR G Lip nica W lk. Jabłonka pyły Ł ącko C zo rsztyn Sza flary Kamionka Wlk. Lipinki GORLICE Sękowa Ro pa N awojow a Łabo wa U ście Gorlickie Rytro Krościen ko Szczawnica Mg/rok Grybów Stary Sącz Ochotnica Do lna Czarn y D unajec Biecz Łużna N OW Y SĄCZ C hełmiec Pode grod zie Spytkowice R aba Wyżna Rzepienn ik Strzyżowski Moszczenica Korzen na Bobo wa Bystra R yg lice Gromn ik Za kliczyn Gródek na d Du najcem D obra Słopnice Jordanów Zaw oja Pleśna Ciężkowice Łososina Dln. Lu bie ń Skrzyszów Tuchów C zchó w L askowa Maków Pod halański TARNÓW Wojnicz Iw kow a Jod łow nik T ym bark Wierzchosławice G nojnik Lipnica M uro wana Ł apanów T r zciana Żeg ocina Wiśniowa Pcim Wola Dębińska No wy Wiśnicz Gdów Siep raw Kalw aria Zebrz. W ADOWICE B RZESKO Rzezaw a Kłaj Lisia Góra R adłów Borzęcin Niepołomice C ze rnichów Brzeźnica Szczur owa D rw in ia KRAKÓW Liszki Polanka Wlk. OŚWIĘCIMZatorSpytkowice DĄB ROWA TA RNOWSK A Koszyce N w. Brzesko Igołomia Zab ierzów Bab ice Przeciszów Kęty Mich ało wice Wielka Wie ś Zielonki Kocmyrzów Krze szow ice CHRZANÓW Radg oszcz O lesno Wiet rzych owice Kon iusza Che łm ek Szczucin Bole sław Gręboszów Słomniki Piwniczna Krynica Biały Dun aje c Ł apsze Niżne Bukow ina Tat rzańska Poron in Muszyna ZAKOPANE Ko ścielisko Rysunek 6. Emisja zanieczyszczeń pyłowo–gazowych z zakładów W styczniu 2001 roku na liście zakładów najbardziej uciążliwych w skali kraju znajdowało się 7 zakładów z województwa małopolskiego, w ciągu roku 2001 skreślono warunkowo dwa zakłady, tj. Zakłady Azotowe w Tarnowie–Mościcach S.A. i Południowy Koncern Energetyczny S.A. Oddział Elektrownia SIERSZA w Trzebini. Z zakładów pozostałych na liście dwa umieszczono ze względu na emisję zanieczyszczeń. Natomiast na liście zakładów szczególnie szkodliwych dla środowiska w skali województwa było 30 zakładów, po weryfikacji w maju zostało ich 25, w tym 12 ze względu na nie rozwiązane problemy emisyjne. Emisja zanieczyszczeń z zakładów znajdujących się na obu listach stanowiła – 24% emisji globalnej pyłów z województwa oraz 16% emisji gazów. Jednym z istotnych źródeł zanieczyszczenia powietrza w województwie jest komunikacja. Niedostateczny rozwój sieci dróg i autostrad, przy stale rosnącej liczbie pojazdów, powoduje powstawanie zatorów i korków ulicznych, już nie tylko w miastach ale i na trasach dojazdowych. Podsumowanie W roku 2001 odnotowano w województwie małopolskim obniżenie się wielkości emisji, zarówno zanieczyszczeń pyłowych, jak i gazowych. Efekty te osiągnęły zakłady poprzez realizację inwestycji mających chronić środowisko. Jednak nadal emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych w województwie jest zbyt wysoka, co stawia nas na 3 – miejscu, a więc w ścisłej czołówce województw w Polsce. Rozmieszczenie głównych źródeł emitujących zanieczyszczenia nie jest równomierne. Najwięk- —7— Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2001 roku szy potencjał przemysłowy i energetyczny usytuowany jest na obszarze lub w bardzo bliskim sąsiedztwie Krakowa oraz na terenach przyłączonych do nas z byłego województwa katowickiego. Mniejsze skupiska zakładów emitujących znaczące ilości zanieczyszczeń zlokalizowane są na terenach miast grodzkich Tarnowa i Nowego Sącza. Udział sektora przemysłowego dominuje wśród pozostałych działów gospodarki. Zasadniczy wpływ na wielkość emisji przemysłowej w województwie mają zanieczyszczenia emitowane przez Hutę im. T. Sendzimira S.A. W roku 2001 jej udział w zanieczyszczeniach pyłowych wynosił 18%, a w gazowych powyżej 35%. Wysoki jest także udział w zanieczyszczeniach powietrza sektora energetyki zawodowej, która w dużym procencie przejmuje zadania po likwidowanych lokalnych kotłowniach. Przykładem jest Elektrociepłownia Kraków S.A., która została zwolniona z obowiązku budowy urządzeń odsiarczających, w zamian za udział w programie likwidacji niskiej emisji. —8—
