Edmund Phelps

Edmund Phelps
Laureat Nagrody Nobla
w dziedzinie ekonomii
2006
Janina Godłów – Legiędź
Uniwersytet Łódzki
Nagroda Nobla w dziedzinie
ekonomii
Ustanowiona w 1968 r. przez Centralny Bank
Szwecji
Pierwsi laureaci w 1969 r.: Ragnar Frisch i Jan
Tinbergen
Medal:
Dyplom, który otrzymał Edmund Phelps:
http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/medal.html
http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2006/phelpsdiploma.html
Edmund Phelps 58. laureatem
1969 – 2006;
38 nagród
58 laureatów
E. Phelps jest 21. laureatem, który otrzymał
samodzielnie Nagrodę; czternastokrotnie był
dwóch laureatów, trzykrotnie trzech
http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/
Wartość nominalna Nagrody
Nobla (w koronach szwedzkich)
1901
1923
1969
od 2001
150 782
114 935
375 000
10 000 000
http://nobelprize.org/nobel_prizes/amounts.html
Wykres umieszczony w witrynie Fundacji
Noblowskiej pozwala śledzić zmiany
nominalnej i realnej wartości Nagrody
Z wykresu http://nobelprize.org/nobel_prizes/amounts.html
moŜemy odczytać, Ŝe
Wartość Nagrody przyznanej w 1901 r. wyraŜona w koronach
szwedzkich z roku 2006 wynosiła 7 mln
Do początku lat 50. realna wartość Nagrody ulegała
znaczącym wahaniom, dominował ruch spadkowy – wartość
realna Nagrody przyznanej w 1953 r. stanowiła ok. 28%
wartości początkowej.
Dynamiczny wzrost wartości nominalnej i realnej Nagrody ma
miejsce od 1980 r.
W 1991 r. wartość realna Nagrody osiągnęła poziom z roku
1901, a kwota, którą laureaci otrzymali w 2006 r. jest realnie o
ok.. 40% wyŜsza od pierwszej Nagrody
Wartość Nagrody Nobla w
ujęciu nominalnym i realnym
Copyright © The Nobel Foundation 2006
„Mamy wspaniałe Ŝycie”.
Dwie pasje: muzyka i ekonomia
Dwaj idole: Harry James i Paul Samuelson
Nauczyciele
Viviana
Podręczniki, banki centralne
„Nie pracuję dla nagród, ani pieniędzy”
„Mamy wspaniałe Ŝycie” –
zdanie z przemówienia E. Phelpsa.
to
Dwie pasje: muzyka i ekonomia
(jako nastolatek grał na trąbce)
Dwaj idole: Harry James i Paul
Samuelson
Nauczyciele z róŜnych szkół
ekonomii – to dobra podstawa
badań naukowych
Największe odkrycie: Ŝona Viviana
Idee trafiają do podręczników i
stają się podstawą działania
banków centralnych
„Nie pracuję dla nagród, ani
pieniędzy”
Edmund S. Phelps delivering his banquet speech.
Copyright © Nobel Web AB 2006 Photo: Hans Mehlin
Wykład 8.12.2006
Copyright © Nobel Web AB 2006
Photo: Mirek Labedzki
Za co Edmund Phelps
otrzymał Nagrodę Nobla?
Oficjalne uzasadnienie Komitetu Noblowskiego:
„ za analizę międzyokresowych zaleŜności w polityce
makroekonomicznej”.
„Dzieło Edmunda Phelpsa przyczyniło się do pogłębienia
rozumienia związku między krótkookresowymi
i długookresowymi skutkami polityki ekonomicznej.
Jego wkład miał wielki wpływ zarówno na badania
ekonomiczne jak i politykę.”
http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2006/pr
ess.html
Główne kierunki badań
Phelpsa
Teoria wyjaśniająca
zaleŜność między
inflacją a
bezrobociem
Naturalna stopa
bezrobocia
Złota reguła
akumulacji kapitału
Źródło: http://www.britannica.com/eb/art-92485
Na czym polega znaczenie
teorii E. Phelpsa?
Wyjaśnienie relacji między celami polityki
ekonomicznej (wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie,
niska inflacja)
Wkład do sporu, czy polityka pienięŜna moŜe być
skutecznym narzędziem realizacji wzrostu
gospodarczego i obniŜania bezrobocia
Zrozumienie znaczenia wkładu Phelpsa
wymaga przedstawienia wcześniejszego
stanu wiedzy ekonomicznej
na temat relacji między inflacją
a bezrobociem
Nie ma sprzeczności między pełnym
zatrudnieniem a stabilnym poziomem cen
John M. Keynes 1883 -1946
Wielki kryzys
1929 -1933
i tzw. rewolucja
keynesowska
Polityka sterowania
globalnym popytem
pozwala zapewnić
pełne zatrudnienie
bez powodowania
inflacji
A. Phillips, (1958) Związek między stopą
bezrobocia i stopą zmiany płac nominalnych
w Wielkiej Brytanii w latach 1861-1957
Stopa zmiany płac
nominalnych jest
funkcją bezrobocia
I = f (B)
Oryginalna krzywa Phillipsa
Stopa
zmian
płac
nominalnych
Stopa bezrobocia
Spadkowi stopy bezrobocia towarzyszy wzrost stopy wzrostu
płac nominalnych
Krzywa Phillipsa – interpretacja
Samuelsona i Solowa
Stopa
inflacji
Stopa bezrobocia
P.A. Samuelson i R. M. Solow
(Analytical Aspects of AntiInflation Policy, 1960) – teza
o istnieniu funkcyjnej
zaleŜności między tempem
wzrostu płac nominalnych
i tempem wzrostu cen
Krzywa Phillipsa jako ujemna
zaleŜność między stopą
bezrobocia a stopą inflacji.
Polityka ekonomiczna oparta
na krzywej Phillipsa
Krzywa Phillipsa
przedstawia zbiór
moŜliwych kombinacji
bezrobocia i inflacji
(„karta dań”
dla polityków)
Wniosek: Polityka
łatwego pieniądza
moŜe być środkiem
zmniejszania
bezrobocia
Wkład Phelpsa
Nowe ujęcie krzywej Phillipsa –
znaczenie oczekiwań inflacyjnych
Koncepcja naturalnej stopy bezrobocia
Zakwestionowanie poglądu, Ŝe wyŜsza
inflacja jest antidotum na bezrobocie
Phelps, E. S. (1967), Phillips Curves, Expectations of
Inflation and Optimal Unemployment over Time,
Economica, Vol. 34, 254-281.
Phelps, E. S. (1968a), Money-Wage Dynamics and
Labor-Market Equilibrium, Journal of Political
Economy, Vol. 76, 678-711.
Phelps, E. S. (1994), Structural Slumps: The Modern
Equilibrium Theory of Employment, Interest and
Assets, Cambridge, MA: Harvard University Press.
Krzywa Phillipsa z
oczekiwaniami inflacyjnymi
Z perspektywy
długookresowej
gospodarka zmierza do
naturalnej stopy
bezrobocia
Ceną obniŜenia stopy
bezrobocia jest nie tylko
wzrost inflacji dzisiaj, ale
takŜe wyŜsza inflacja w
przyszłości i „gorsza
karta dań w przyszłości”
Inflacja %
I =f(B)
I = f(B) + I
10
E
6
3
2,5%
5%
Bezrobocie
Teoria a empiria
Teoria naturalnej stopy bezrobocia jest
wynikiem niezaleŜnie prowadzonych badań
Phelpsa i Friedmana opublikowanych w latach
1967-68: Phelps, E. S. (1967), Phillips Curves,
Expectations of Inflation and Optimal Unemployment
over Time, Economica, Vol. 34, 254-281; Friedman,
M. 1968. The role of monetary policy. American
Economic Review 58, 1–17
Stagflacja początku lat 1970. potwierdziła
słuszność stanowiska Phelpsa i Friedmana
Stopa bezrobocia i inflacji
1950 -1973
1974 - 1983
Stopa
bezrobocia
Stopa
inflacji
Stopa
bezrobocia
Stopa
inflacji
Francja
2,00
5,00
5,7
11,2
Niemcy
2,5
2,7
4,1
4,9
Wielka
Brytania
2,8
4,6
7,0
10,2
Europa (12)
Zachodnia
2,6
4,3
6,0
11,2
USA
4,6
2,7
7,4
8,2
Źródło:A. Maddison, World Economy, t. 1, OECD 2006, s. 136.
Co to jest naturalna stopa
bezrobocia?
Stopa równowagi B*
JeŜeli B > B*, to poziom cen obniŜa się
JeŜeli B < B*, to rośnie poziom cen
Od czego zaleŜy naturalna
stopa bezrobocia?
Zachowań podmiotów
gospodarczych
Czynników realnych, a nie
pienięŜnych
Struktury popytu, a nie globalnego
popytu
Czynniki określające
zachowania na rynku pracy
Koszty rotacji pracowników
System zasiłków i prawo pracy
Siła związków zawodowych
Udział długotrwale bezrobotnych w
ogólnej liczbie bezrobotnych
Informacja o rynku pracy, efektywność usług
pośrednictwa pracy
Mobilność zawodowa, kwalifikacyjna i
przestrzenna pracowników
Jak wysoka jest naturalna
stopa bezrobocia?
USA - wrzesień 2006:
stopa faktyczna 4,6%,
Naturalna 4,5 - 5,0%, 5,25%
(oceny ekspertów)
Źródło: M. Mandel, Why Edmund Phelps’ Economic Theory Matters, „Business Week Online”
Faktyczna (BF) i naturalna (NB)
stopa bezrobocia w Polsce
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
BF
14
14,4
13,3
12,4
11
10,5
13,9
16
BN
13
13,3
11,3
9,5
8,5
7,4
-
12,7
Źródło: E. Kwiatkowski, Strukturalne determinanty naturalnej stopy bezrobocia,
Konferencja Naukowa NBP, Falenty 2002
Jaki kapitalizm, jaka polityka?
Model wolnej przedsiębiorczości kontra model
korporacjonistyczny (liczne odwołania do
F. Hayeka)
Polityka pienięŜna nie moŜe być narzędziem
zwalczania bezrobocia. „Twarda” polityka
pienięŜna to inwestycja w niską inflację.
Inwestycje w edukację. Im wyŜsze
wykształcenie, tym większa zdolność do
innowacji i przyjmowania wysokich technologii
Literatura:
Prize in Economic Sciences 2006. Information for the Public,
http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2006/info.pdf
Edmund Phelps’s Contributions to Macroeconomics,
http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/2006/ecoadv06
.pdf
E. Phelps, Dynamic Capitalism, ”The Wall Street Journal„ z 10.10 2006,
http://www.opinionjournal.com/editorial/feature.html?id=110009068
E. Kwiatkowski, Bezrobocie. Podstawy Teoretyczne, WN PWN,
Warszawa 2002, s. 139 – 171.
Snowdon, Vane, Wynarczyk, Współczesne nurty teorii makroekonomii
WN PWN, Warszawa1998, s. 358-369 (Wywiad z E. Phelpsem).
J. Godłów-Legiędź, Strukturalistyczna teoria zatrudnienia Edmunda
Phelpsa, Gospodarka Narodowa” 2008, nr 9.
Dawno temu (takŜe w sensie pojęciowym) był
John Maynard Keynes. Keynes odwołał prawo
Say’a. (…) Trochę później, Edmund Phelps i Milton
Friedman przyjęli załoŜenie, Ŝe istnieje naturalna
stopa bezrobocia. Friedman wywierał wtedy
największy wpływ, ale Phelps był tym, który zbudował
mikroekonomiczny model z naturalna stopą.
Makroekonomia nie była juŜ odtąd taka sama.
Z naturalna stopą prawo Say’a wkroczyło
ponownie do makroekonomii. Znów podaŜ
tworzyła swój własny popyt. Zatem kierowanie
globalnym popytem straciło teoretyczne uzasadnienie”
Podobieństwa
Podobieństwa i róŜnice
Janina Godłów-Legiędź