Wymagania edukacyjne z chemii w klasie I

Wymagania edukacyjne z chemii w klasie III
Zakres rozszerzony
Program nauczania: DKW-4015-43/01
Podręcznik:
Nauczyciel:
„Chemia ” Zakres podstawowy. Wydawnictwo Operon
mgr Beata Mickiewicz
Dopuszczająca
Wymienia czynniki wpływające na
szybkość reakcji. Wyjaśnia pojęcie
katalizatora i inhibitora. Definiuje
pojęcie czasu połowicznej przemiany.
Określa cząsteczkowość i rzędowość
wskazanej reakcji prostej. Definiuje
pojęcie reakcje endo- i egzotermicznej,
entalpii, reakcji odwracalnej i
nieodwracalnej (podaje przykłady),
pojęcie hydratacji. Podaje treść prawa
Hessa. Definiuje energię aktywacji,
standardową entalpię tworzenia,
entalpię spalania i średnią energię
wiązań, dysocjacji elektrolitycznej.
Posługuje się pojęciem pH dla
określenia odczynu roztworu. Wymienia
wskaźniki kwasowo zasadowe.
Posługuje się pojęciem roztworu
nasyconego i nienasyconego. Dzieli
sole na ulegające i nie ulegające
hydrolizie. Podaje definicję kwasu i
zasady według teorii Arrheniusa oraz
według teorii Brönsteda – Lowry’ego.
Wyjaśnia przyczyny kwaśnych
deszczów.
Dostateczna
Dobra
DZIAŁ I: Procesy równowagowe w roztworach.
Podaje postać równania kinetycznego
dla reakcji I i II rzędu. Definiuje pojęcie
energii wewnętrznej układu. Oblicza
ilość substratu pozostałą po upływie
określonego czasu od zapoczątkowania
reakcji. Oblicza czas potrzebny do
zaniku określonej ilości substratu.
Ocenia, które reakcje są endo-, a które
egzoenergetyczne. Definiuje pojęcie
energii wewnętrznej układu.
Przeprowadza obliczenia
termochemiczne oparte na sumowaniu
równań reakcji i układaniu cyklu.
Zapisuje wyrażenie na stałą równowagi
dowolnie wskazanej reakcji. Określa,
jak zmienia się położenie równowagi
reakcji przy zmianie stężeń reagentów.
Dzieli kwasy i zasady na słabe i mocne.
Zapisuje równania reakcji dysocjacji:
kwasów, zasad, soli. Zapisuje wzory
jonów powstałych podczas dysocjacji
kwasów, zasad i soli oraz podać ich
nazwy. Zapisuje wyrażenie na iloczyn
jonowy wody. Podaje metody pomiaru
pH roztworu. Oblicza stężenia
procentowe i molowe roztworu,
przeprowadzać obliczenia związane z
rozpuszczalnością. Interpretuje tabelę i
Rozróżnia katalizatory homo- i
heterogeniczne. Opisuje doświadczenia
ilustrujące wpływ temperatury i stężenia
substancji na szybkość reakcji. Potrafi
narysować i zinterpretować wykres
zależności stężenia substratu od czasu
trwania reakcji. Przeprowadza
obliczenia związane z czasem
połowicznej przemiany. Rozróżnia układ
i otoczenie. Przeprowadza obliczenia
dla reakcji, w których w stanie
początkowym występują tylko substraty
lub substraty i produkty. Określa, jak
zmienia się położenie równowagi reakcji
przy zmianie temperatury i ciśnienia.
Pisze wyrażenie na stałą równowagi,
stałe dysocjacji kwasów i zasad.
Wyjaśnia pojęcie równowagi
dynamicznej. Omawia mechanizm
reakcji dysocjacji. Posługuje się
wartością stałej dysocjacji. Stosuje
prawo rozcieńczeń Ostwalda dla
obliczenia stężeń jonów powstałych w
procesie dysocjacji słabego kwasu
jednoprotonowego. Oblicza stężenie
jonów powstałych w wyniku dysocjacji.
Oblicza stopień dysocjacji. Oblicza pH
roztworu. Opisuje doświadczenie
Bardzo dobra
Potrafi zaproponować przeprowadzenie
doświadczeń dotyczących omawianych
zagadnień. Wyjaśnia mechanizm reakcji
posługując się teorią zderzeń i
kompleksu aktywnego. Ocenia, w którą
stronę przesunięte jest położenie
równowagi reakcji. Wyjaśnia zdolność
substancji do dysocjacji na podstawie
budowy jej cząsteczki. Omawia
mechanizm rozpuszczania związków
niejonowych w wodzie. Przeprowadza
trudniejsze obliczenia związane z
rozpuszczalnością. Uwzględnia w
obliczeniach efekt wspólnego jonu.
Interpretuje wpływ wspólnego obcego
jonu na rozpuszczalność soli. Omawia
rolę wody w reakcjach kwasowo –
zasadowych. Wskazuje procesy
hydrolizy zachodzące w przyrodzie i
gospodarstwie domowym. Proponuje
metodę zapobiegania hydrolizie danej
soli.
wykres rozpuszczalności. Wskazuje
reakcję zobojętniania i strącania.
Zapisuje równania reakcji strącania,
zobojętniania, hydratacji. Zapisuje
wyrażenie na iloczyn rozpuszczalności
wskazanej soli. Zapisuje jonowe
równanie reakcji strącania. Klasyfikuje
podane związki do kwasów lub zasad
Arrheniusa oraz Brönsteda –
Lowry’ego. Omawia wpływ nawozów
sztucznych na skład gleby.
ilustrujące zobojętnianie i strącanie,
proces hydrolizy. Oblicza stężenia
molowe i procentowe w bardziej
skomplikowanych zadaniach. Opisuje
doświadczenie ilustrujące wpływ
stężenia roztworu na możliwość
wytrącania się osadu. Oblicza, czy przy
danych stężeniach jonów nastąpi
wytrącenie osadu. Oblicza
rozpuszczalność w wodzie soli trudno
rozpuszczalnej. Zapisuje równanie
reakcji kwasu z zasadą w konwencji
Brönsteda – Lowry’ego. Podaje
przykład kwasu i zasady Arrheniusa
oraz Brönsteda – Lowry’ego. Wskazuje
sprzężone pary kwas – zasada.
Przeprowadza doświadczenie w celu
określenia zawartości różnych soli w
wodzie.
DZIAŁ II: Procesy zachodzące z wymianą elektronów.
Definiuje pojęcie stopnia utlenienia,
utleniacza, reduktora, procesu
utleniania i redukcji. Wymienia typowe
utleniacze i reduktory. Omawia budowę
i działanie półogniwa I rodzaju. Definiuje
siłę elektromotoryczną ogniwa. Podaje
wzór Nernsta dla półogniw I rodzaju.
Opisuje budowę i działanie ogniwa
Volty oraz ogniwa Leclanchego.
Definiuje pojęcie korozji chemicznej i
elektrochemicznej. Wymienia czynniki
przyspieszające korozję. Wymienia
metody zapobiegania korozji. Definiuje
pojęcie napięcia rozkładowego. Opisuje
proces elektrolizy stopionej soli. Podaje
treść I i II prawa Faradaya. Wymienia
przemysłowe zastosowania procesu
elektrolizy, pierwiastki otrzymywanie
dzięki elektrolizie.
Oblicza stopień utlenienia pierwiastka.
Określa, czy dane równanie reakcji
opisuje proces redoks. Wskazuje
procesy utleniania i redukcji oraz
utleniacz i reduktor. Zapisuje równania
reakcji kwasów z metalami. Zapisuje
równania reakcji przebiegających z
udziałem tlenu i chloru. Opisuje budowę
półogniwa wodorowego, budowę i
działanie ogniwa Daniella. Oblicza siłę
elektromotoryczną ogniwa a napięciem
występującym między elektrodami.
Oblicza potencjał półogniwa I rodzaju.
Opisuje budowę i działanie akumulatora
i ogniwa paliwowego. Omawia
mechanizm korozji elektrochemicznej.
Wyjaśnia mechanizmy zapobiegające
korozji. Opisuje doświadczenie
ilustrujące korozję żelaza. Omawia
mechanizm elektrolizy stopionych
tlenków lub soli. Zapisuje równania
elektrolizy stopionej soli lub tlenku.
Podaje różne sposoby zapisu równań
połówkowych. Przeprowadza bilans
elektronowy i materiałowy oraz
uzgodnić współczynników prostym
równaniu reakcji oraz rówaniu jonowym.
Zapisuje równania połówkowe w pełnej
wersji. Wskazuje w podanych
przykładach reakcje
dysproporcjonowania i
synproporcjonowania. Omawia
właściwości redoks nadtlenku wodoru.
Opisuje utleniające właściwości
wybranych pierwiastków, jonów i
tlenków. Posługuje się szeregiem
elektrochemicznym metali dla
określenia procesów zachodzących w
ogniwie. Zapisuje równania procesów
elektrodowych w ogniwie Daniella.
Zapisuje schemat ogniwa Daniella
zgodnie z konwencją sztokholmską.
Wykonuje obliczenia siły
elektromotorycznej wybranych ogniw
Przeprowadza bilans elektronowy i
materiałowy oraz uzgodnić
współczynników w trudniejszym
równaniu reakcji oraz trudniejszym
równaniu jonowym. Wyjaśnia pojęcie
przeciwutleniacza. Samodzielnie
przewiduje produkty reakcji redoks
przebiegającej z udziałem typowych
utleniaczy i reduktorów. Konstruuje
ogniwo Daniella. Zapisuje schemat i
omawia działanie dowolnego ogniwa
zbudowanego z dwóch półogniw I
rodzaju. Proponuje doświadczenie
ilustrujące reakcję metalu z kwasem lub
solą. Oblicza masy produktów
wydzielonych na elektrodach za
pomocą stechiometrycznej interpretacji
równań elektrodowych. Oblicza masy
produktów wydzielonych na elektrodach
elektrolizerów połączonych szeregowo.
Opisuje proces elektrolizy wodnego
roztworu soli i omawia jej mechanizm.
Pisze równania elektrolizy wodnego
roztworu soli. Opisuje proces elektrolizy
wodnego roztworu kwasu i zasady.
Wyjaśnia pojęcie nadpotencjału.
Oblicza masę substancji wydzielonej na
elektrodzie podczas elektrolizy. Opisuje
otrzymywanie wodorotlenku sodu
podczas elektrolizy wodnego roztworu
chlorku sodu metodą przeponową i
rtęciową. Omawia proces
elektrorafinacji metali i galwanicznego
pokrywania powierzchni. Omawia
procesy elektrolizy prowadzące do
otrzymania pierwiastków. Porównuje
metody otrzymywania miedzi, żelaza i
glinu.
oraz dla ogniwa stężeniowego. Pisze
równania reakcji metali z kwasem
solnym, stężonym i rozcieńczonym
kwasem siarkowym (VI) oraz kwasem
azotowym (V). Przewiduje kierunek
reakcji pomiędzy metalem a roztworem
soli. Zapisuje równanie reakcji
pomiędzy metalem a roztworem soli.
Opisuje doświadczenie ilustrujące
reakcje metalu z kwasem lub solą.
Proponuje doświadczenie ilustrujące
proces korozji i zapobieganie korozji.
Potrafi oszacować napięcie rozkładowe
z pominięciem nadpotencjałów i spadku
potencjału spowodowane oporem
elektrolitu. Opisuje i proponuje
doświadczenie ilustrujące przebieg
elektrolizy wodnego roztworu soli.
Przewiduje kolejność wydzielania się
produktów na katodzie. Zapisuje
równania elektrolizy wodnego roztworu
kwasu i zasady. Opisuje przebieg
elektrolizy prowadzonej na różnych
elektrodach. Oblicza czas trwania
elektrolizy lub natężenie prądu
niezbędne do uzyskania określonej
masy produktu. Przeprowadza
obliczenia związane z elektrolizą w
pojedynczym elektrolizerze.
DZIAŁ III. WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH METALI I NIEMETALI – UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW
Zapisuje konfigurację elektronową
pierwiastków bloku s, bloku p. Wymienia
ważniejsze związki sodu, związki wapnia,
związki glinu, związki krzemu i ich
zastosowanie. Określa położenie tlenu i
azotu w układzie okresowym. Wymienia
ważniejsze związki azotu i tlenu. Określa
położenie siarki, chloru w układzie
okresowym. Wymienia ważniejsze
związki siarki, chloru.
Wyjaśnia, dlaczego litowce i berylowce
należą do pierwiastków bloku s.
Wymienia najważniejsze związki
pierwiastków bloku p. Określa
właściwości i zastosowanie
ważniejszych związków wapnia, glinu,
krzemu. Wyjania, dlaczego borowce,
węglowce, azotowce, tlenowce,
fluorowce i helowce należą do
pierwiastków bloku p. Określa
właściwości i zastosowanie tlenu i
azotu, związków siarki, chloru. Wyjaśnia
Wskazuje najwaniejsze związki z tlenem
pierwiastków bloku s. Uzasadnia zmianę
aktywności litowców i berylowców
zależnie od położenia w grupie. Określa
właściwości sodu, wapnia, glinu, tlenu i
azotu, siarki, chloru na podstawie
doświadczeń i położenia sodu w układzie
okresowym. Określa właściwości i
zastosowanie ważniejszych związków
sodu i wapnia, stopów glinu, krzemianów.
Uzasadnia zmianę aktywności
pierwiastków bloku p zależnie od
Określa znaczenie makro- i
mikroelementów w prawidłowym
funkcjonowaniu organizmu oraz skutki
ich nadmiaru i niedoboru. Przedstawia
obieg tlenu i azotu w przyrodzie.
Wykrywa jony chlorkowe. Potrafi
zaproponować sposób otrzymywania i
zbadania właściwości wodorotlenku
żelaza (II) i wodorotlenku żelaza (III).
Proponuje sposób otrzymywania i
zbadania amfoterycznych właściwości
wodorotlenku miedzi (II). Potrafi
pojęcie pasywacji, zjawisko alotropii
tlenu, zjawisko alotropii siarki. Zapisuje
konfigurację elektronową pierwiastków
bloku d. Proponuje sposób otrzymania
wodorotlenku chromu (III)
położenia w grupie i w okresie. Wyjaśnia
bierność chemiczną helowców. Zapisuje
cząsteczkowo i jonowo równanie reakcji
strącania chlorku srebra. Potrafi
zaproponować sposób zbadania
amfoterycznych właściwości
wodorotlenku chromu (III). Przeprowadza
reakcję termicznego rozkładu Cu(OH)2.
Potrafi sprawdzać doświadczalnie
zachowanie się dichromianu (VI) potasu
w środowisku kwaśnym. Zapisuje i
bilansuje równania reakcji
przeprowadzonych w doświadczeniach.
wykonywać odpowiednie doświadczenia,
przeprowadzać reakcję miedzi z
stężonym HNO3. Potrafi sprawdzać
doświadczalnie zachowanie się
manganianu (VII) potasu w środowisku
kwaśnym i zasadowym. Zapisuje i
bilansuje równania reakcji
przeprowadzonych w doświadczeniach.
DZIAŁ IV. - PODSUMOWANIE MATERIAŁU Z CHEMII DO EGAZMINU MATURALNEGO