Powikłania stymulacji Zamość - PTK
Transkrypt
Powikłania stymulacji Zamość - PTK
Powikłania stymulacji Konferencja szkoleniowa dla elektrokardiologów, echokardiografistów i kardiochirurgów Zamość 29 czerwca do 1 lipca 2017 (czwartek-sobota) Wstępny Program konferencji: www.ptkardio.lublin.pl W komunikacie Nr 2 podamy Państwu adres strony internetowej obsługującej ten event Organizatorzy: Samodzielny Publiczny Szpital Wojewódzki im. Papieża Jana Pawła II w Zamościu; dyrektor dr n. med. Andrzej Mielcarek Oddział Kardiologiczny z Pododdziałem Intensywnej Terapii Kardiologicznej; ordynator dr hab. n. med. Andrzej Kleinrok Oddział Kardiochirurgii; ordynator dr Łukasz Tułecki Zamojski Oddział PTK; przewodniczący Oddziału lek. med. Piotr Gozdek (http://www.ptk.zamosc.pl/) Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kutarski Kontakt z Organizatorami: Andrzej Kleinrok: [email protected]; tel. 84 677 34 30 Łukasz Tułecki: [email protected]; tel. 84 677 38 03 Andrzej Kutarski: e-mail: [email protected] ; tel.: 0 81 742 87 47, 0 501 35 23 05 Patronat: 1. Prof. dr hab. n. med. Jarosław Kazimierczak (Szczecin) Krajowy Konsultant d.s. Kardiologii 2. Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Opolski (Warszawa) - wieloletni Krajowy Konsultant d.s. Kardiologii 3. Prof. dr hab. n. med. Marian Zembala (Zabrze) - Wieloletni Krajowy Konsultant d.s. Kardiochirurgii 4. Prof. dr hab. n. med. Piotr Lipiec (Łodź) – Przewodniczący Zarządu Sekcji Echokardiografii PTK 5. Prof. dr hab. n. med. Maciej Sterliński (Warszawa) Przewodniczący Zarządu Sekcji Rytmu Serca PTK Komitet Naukowy Kursu: Przewodniczący: 1. Prof. dr hab. n. med. Andrzej Kutarski (Lublin) 2. Dr hab. n. med. Andrzej Kleinrok (Zamość) 3. Dr Łukasz Tułecki (Zamość) Członkowie: 4. Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Opolski (Warszawa) 5. Prof. dr hab. n. med. Marian Zembala (Zabrze) 6. Prof. dr hab. n. med. Jarosław Kaźmierczak (Szczecin) 7. Prof. dr hab. n. med. Piotr Lipiec (Łodź) 8. Prof. dr hab. n. med. Maciej Sterliński (Warszawa) 9. Prof. dr hab. n. med. Przemysław Mitkowski (Poznań) 10. Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Czekajska-Chehab (Lublin) 11. Prof. dr hab. n. med. Andrzej Tomaszewski (Lublin) 12. Dr hab. n. med. Wojciech Jacheć (Zabrze) 13. Dr hab. n. med. Radosław Pietura (Lublin) 14. Dr hab. n. med. Marcin Grabowski (Warszawa) 15. Dr hab. n. med. Anna Polewczyk (Kielce) 16. Dr hab. med. prof. UR Kazimierz Widenka (Rzeszów) 17. Dr n. med. Valery Zalewski (Kijów) 18. Dr n. med. Marek Czajkowski (Lublin) 19. Dr n. med. Paweł Dąbrowski (Zamość) 20. Dr n. med. Aleksander Maciąg (Warszawa) 21. Dr n. med. Andrzej Oszczygieł (Łódź) 22. Dr Dorota Nowosielecka (Zamość) 23. Dr Tomasz Smyk (Zamość) 24. Dr Konrad Tomków (Zamość) 25. Dr Wojciech Borzęcki (Zamość, 26. Dr Paweł Stefańczyk (Zamość) 27. Dr Bogdan Obszański (Zamość) Punkty edukacyjne: Sekcja Echokardiografii PTK przyznała za udział w Konferencji ECHO …. punktów edukacyjnych Sekcji Sponsorzy Konferencji: Sympozjum zorganizowano dzięki bezwarunkowym grantom Firm: Hammermed / Cook (Główny Współsponsor), Medtronic Polska (Główny Współsponsor), General Electric (Główny Współsponsor) oraz: Biotronik Polska, EusaPharma i inni. Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy, Każdego roku wzrasta liczba nowych implantacji urządzeń sterujących pracą serca takich jak stymulatory serca, kardiowertery-defibrylatory i stymulatory resynchronizujące (ponad 30 tysięcy rocznie). Wobec wydłużania się życia pacjentów rośnie również liczba wymian tych jednostek, jak i rożnego typu zabiegów rozbudowy systemów. Przybywa każdego roku nowych ośrodków prowadzących tego rodzaju leczenie. Z jednej strony jest to zjawisko pozytywne, bowiem (przynajmniej w przypadku implantacji stymulatorów serca) zbliżamy się w liczbie zabiegów do poziomu europejskiego, z drugiej zaś ... no właśnie ... Wymienione rodzaje leczenia, jak każde działania medyczne obciążone są nieuchronnym ryzykiem działań niepożądanych. Najważniejsze i najczęstsze z nich to infekcje, niedrożności żylne, perforacje, dysfunkcje zastawki trójdzielnej i wiele innych. Liczba powikłań rośnie lawinowo (z różnych przyczyn szybciej niż bezwzględna liczba zabiegów elektrokardiologii) i nadal będzie rosła ze względów wiadomych dla wielu z nas. Powikłaniom poświęcony był prawie co 4-ty wykład na HRS-ie, na ubiegłorocznym Europace. Temat ten znacznie szerzej niż dotychczas był przedstawiany również podczas tegorocznego Kongresu Cardiostim. Więcej na temat powikłań elektroterapii na naszej dorocznych konferencjach Sekcji Echokardiografii, jak i Sekcji Rytmu Serca nie zmieścimy, a zagadnienie wymaga wieloaspektowego i wielospecjalistycznego przedstawiania, szczególnie, gdy widzi się rosnącą liczbę powikłań i powtarzajace się nieprawidłowości w ich rozpoznawaniu i leczeniu. Wiele, praktycznie chyba większość nieprawidłowości ma szansę zauważyć i rozpoznać echokardiografista wykonujący badanie z różnych wskazań. Jednak – jak głosi stara prawda – „rozpoznaje się to, o czym się wie i pamięta”. W załączeniu znajdziecie Państwo program naszej konferencji. Układając go częściowo wzorowałem się na programie niektórych sesji z Europace 2015 oraz Cardiostim 2016, włączając pewne swoje przemyślenia. Pomimo że to prawie trzydniowa (tym razem) konferencja, wiele tematów musiałem jednak pominąć; świadczy to, jak obszerne jest to zagadnienie. Obecna konferencja stanowi kontynuację naszej edukacji z dziedziny problemów i powikłań elektroterapii (seria konferencji w Hotelu Gołębiewskim w Białymstoku, na Zamku w Rynie, na Zamku w Lidzbarku Warmińskim oraz na zamku w Krasiczynie). Powracamy do spotkań edukacyjnych po kilkuletniej przerwie, ponieważ po latach wiedza się poszerzyła, ukazało się wiele istotnych publikacji, a sami nabraliśmy więcej doświadczenia i mamy więcej przemyśleń do przekazania. Tym razem Zamość … dlaczego on? Po pierwsze jest to miejsce, gdzie ostatnio najwięcej w Polsce wykonuje się procedur TLE (270 / rok!). Po drugie – miejsce, gdzie mając w pamięci standard „lubelski” określany żartobliwie jako „nocna napadowa przewoźna sala hybrydowa” wdrożono europejskie czy amerykańskie zalecenia dotyczące miejsca wykonywania zabiegów TLE. Jest nim blok operacyjny z prawdziwą salą hybrydową, z udziałem połączonego zespołu kardiologów i kardiochirurgów, z pełnym zabezpieczeniem kardiochirurgicznym i kardioanestezjologicznym, z monitorowaniem echokardiograficznym przy każdym zabiegu. Ten model organizacyjny pozwolił na wykonanie w Zamościu 390 zabiegów w ciągu 1,5 roku bez zgonów związanych z procedurą TLE. Ponadto – Zamość ma niepodważalne walory turystyczne, a lokalizacja obrad w jego sercu (przy Rynku) pozwoli najlepiej odebrać niepowtarzalny klimat tego miejsca. Dzięki wspaniałej postawie naszych Wykładowców również i tym razem (jak zawsze w przeszłości) udało się utrzymać bezpłatną konwencję Konferencji – tzn. bez opłaty za uczestnictwo. Oczywiście dojazd, zakwaterowanie oraz obiady (bo śniadania – wliczone w cenę hotelu) wyłącznie na koszt Uczestników. Nasi Wykładowcy (jak zawsze) zwolnieni są ze wszystkich opłat. Mam nadzieję że Konferencja spełni w znaczącej części Państwa oczekiwania, a Państwa uwagi przyczynią się to tego, że jej następne wcielenie planowane w 2018 roku będzie jeszcze lepsze niż obecne. Przewodniczący Komitetu Naukowego i jednocześnie współorganizator Konferencji Program Konferencji 29 czerwca 2017 (czwartek) 13:00 – 14:00 Przyjazd Uczestników, zakwaterowanie Sesja 0 - wprowadzająca dla kardiochirurgów „Co Kardiochirurg o elektrokardiologii wiedzieć powinien, a boi się na początku konferencji zapytać?” Czyli: „Elektroterapia dla opornych i kardiochirurgów” Łukasz Tułecki (Zamość), Konrad Tomków (Zamość), Wojciech Borzęcki (Zamość), Paweł Stefańczyk (Zamość), Bogdan Obszański (Zamość) 14:00 - 14:15 Rodzaje stymulacji, podstawowe fakty i mity – jak rozszyfrować skróty? 15 AAI, VVI, ICD-VR, CRT-P, CRT-D…. i TLE 14:15 - 14:30 Urządzenia i elektrody – ich rodzaje, budowa, właściwości 15 14:30 - 14:45 Metody implantacji – ile chirurgii w elektroterapii 15 14:45 - 15:00 Powikłania elektroterapii – dla laików. Czego się można spodziewać? 15 15:00 - 15:15 Techniki usuwania – od prostej trakcji do lasera 15 15:15 - 15:45 Rozpoznanie wroga – kardiochirurg musi dotknąć, aby zrozumieć 15 16:00 – 16:45 Obiad 45 17:00 – 17:15 Oficjalne otwarcie Konferencji Przywitanie Gości – Przewodniczący Komitetu Naukowego Andrzej Kleinrok (Zamość), Łukasz Tułecki (Zamość), Andrzej Kutarski 15 (Lublin) Przywitanie Gości – Honorowy Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Andrzej Mielcarek (dyrektor WSZS im JPII w Zamościu) Sesja 1. Sesja wprowadzająca Prowadzą: Łukasz Tułecki (Zamość), Paweł Dąbrowski (Zamość) 17:15 – 17:30 17:30 – 17:45 17:45 – 18:00 Dlaczego ta konferencja? Problemy stymulacji (PM/ICD/CRT) jako rosnący problem kliniczny Andrzej Kutarski (Lublin) Dlaczego spotykamy się w Zamościu? Andrzej Kleinrok (Zamość) Dlaczego elektrokardiolodzy i kardiochirurdzy znowu razem ? 15 15 18:00 – 18:15 Łukasz Tułecki (Zamość) Przerwa kawowa 15 Sesja 2. Infekcyjne powikłania stymulacji Prowadzą: Grzegorz Opolski (Warszawa), Maciej Sterliński (Warszawa), Andrzej Kleimrok (Zamość) Rodzaje i współczesny podział infekcji układów – co nowego? 18:15 – 18:30 15 Anna Polewczyk (Kielce) Echokardiografia w różnicowaniu infekcji 18:30 – 18:45 15 Andrzej Tomaszewski (Lublin) Tomografia komputerowa w diagnostyce i różnicowaniu infekcji układów 18:45 – 19:00 stymulujących 15 Elżbieta Czekajska-Chehab (Lublin) Co nowego poza echokardiografią w różnicowaniu infekcji ? 19:00 – 19:15 15 Maciej Sterliński (Warszawa) Różnicowanie rozległości infekcji a odległe wyniki leczenia; nad19:15 – 19:30 rozpoznajemy czy niedo-rozpoznajemy ? 15 Anna Polewczyk (Kielce) Czynniki ryzyka infekcji; analiza 2000 zabiegów TLE 19:30 – 19:45 15 Wojciech Jacheć (Zabrze) Miejscowa antybiotyko-prewencja infekcji – czy to wciąż herezja? 19:45:- 20:00 Andrzej Oszczygieł (Łódź) 20:30 - … Kolacja. Nie będzie Kina Nocnego (już niemodne) ??? 30 czerwca 2017 (piątek) Sesja 3. Leczenie infekcji Prowadzą: Andrzej Kleinrok (Zamość), Anna Polewczyk (Kielce), Marek Czajkowski (Lublin) 9:00 – 9:15 9:15 – 9:30 9:30 – 10:00 10:00 – 10:15 10:15 – 10:30 10:30 – 10:45 10:45 – 11:00 11:00 - 11:15 Przezżylne usuwanie wrośniętych elektrod wewnątrzsercowych jako kluczowy element leczenia infekcji; kiedy zakończymy wykonywanie zbędnych „plastyk loży” Andrzej Kutarski (Lublin) Rola kardiochirurga w leczeniu LDIE, kiedy nie czekamy. Marek Czajkowski (Lublin) Odelektrodowe zapalenie wsierdzia w polskim materiale. Obraz tej choroby w real life. Co się zmienia ? Anna Polewczyk (Kielce) Co pozostaje ma placu boju po przezżylnym usunięciu zainfekowanych elektrod – obrazy ECHO. Andrzej Tomaszewski (Lublin) Obrostki czy pozostałości wegetacji ? Czy istnieją zainfekowane obrostki i jak to się ma do odległych wyników leczenia infekcji ? Dorota Nowosielecka (Zamość) Leczenie pacjenta po usunięciu elektrod – zasady antybiotykoterapii, czasowa stymulacja przedłużona. Przemysław Mitkowski (Poznań) Powtórna implantacja układu. Im później tym lepiej. Marcin Grabowski (Warszawa) Implantacja CRT po TLE – to nie to samo co pierwszorazowa implantacja 15 15 15 15 15 15 15 15 11:15 – 11:30 Paweł Dąbrowski (Zamość) Przerwa kawowa 15 Sesja 4. Standardy (TLE, Lead management) – niby są; lecz jak zalecenia są realizowane w praktyce ? Przewodniczą: Jarosław Kaźmierczak (Szczecin), Przemysław Mitkowski (Poznań), Marcin Grabowski (Warszawa) Wskazania do TLE z 2009 r. Standard nadal obowiązujący. Kwestia ich 11:30 – 11:45 rozumienia i interpretacji Andrzej Kutarski (Lublin) Wskazania klasy 2b. Co oznaczają? Jak rozumieć? Proste odpowiedzi na 11:45 – 12:00 (pozornie) trudne pytania Przemysław Mitkowski (Poznań) Wskazania klasy 2b – różnice w skierowaniach do TLE pacjentów z kilku 12:00 – 12:15 województw. Przypadek czy różne efekty edukacji ? Andrzej Kutarski (Lublin) To abandon or not to abandon? Porzucona elektroda jako źródło późniejszych nieszczęść I dramatów. Czego dowiedzieliśmy się w 12:15 – 12:30 ostatnich latach? Wojciech Jacheć (Zabrze) Pętle elektrod w sercu to niebezpieczne elektrody czy potencjalnie 12:30 – 12:45 niebezpieczne elektrody i wskazanie do TLE 1 czy 2a czy też żadne? Andrzej Kutarski (Lublin) 12:45 – 13:00 Przerwa kawowa 15 15 15 15 15 15 Sesja 5. Najcięższe powikłania TLE Przewodniczą: Marian Zembala (Zabrze), Łukasz Tułecki (Zamość), Marek Czajkowski (Lublin) Powikłania zabiegów TLE – podział wg zaleceń oraz ich występowanie w 13:00 – 13:15 real life Przemysław Mitkowski (Poznań) Przyczyny i mechanizmy zgonów w następstwie TLE – czy zawsze można 13:15: 13:30 ich uniknąć ? Aleksander Maciąg (Warszawa) Czynniki ryzyka „dużych powikłań” TLE – mity i legendy kompletnie rozmijające się z rzeczywistością ale nadal bywające podstawą 13:45 – 14:00 podejmowania decyzji klinicznych Andrzej Kutarski (Lublin) Czynniki ryzyka „dużych powikłań” TLE co wynika z analizy „Bazy AKU” czyli analizy 2000 przyp TLE. Prosty kalkulatorek do wyliczania realnego 14:00 – 14:15 ryzyka TLE Wojciech Jacheć (Zabrze) Dwudziestolatki, trzydziestolatki … nie twórzmy i nie powtarzajmy 14:15 – 14:30 legend. Doświadczenia własne Andrzej Kutarski (Lublin) Ciężkie powikłania TLE widziane oczami kardiochirurga – czy zawsze 14:30 – 14:45 można uniknąć zgonów ? Trudne początki „szkoły lubelskiej” czyli 15 15 15 15 15 14:45 – 15:00 15:00 – 16:15 przewoźna nocna „sala hybrydowa na kółkach” Marek Czajkowski (Lublin) Aspekt organizacyjny zabiegów TLE – ważny dla unikania zbędnych zgonów. Jak to działa czyli „zamojska szkoła TLE” Łukasz Tułecki (Zamość) Przerwa obiadowa 15 75 Sesja 9. Kardiolog i kardiochirurg zawsze RAZEM przy TLE Przewodniczą: Marian Zembala (Zabrze), Grzegorz Opolski (Warszawa), Jarosław Kaźmierczak (Szczecin) TLE dla opornych i kardiochirurgów; „TLE - w co i jak się bawimy i co z 16:15 – 16:30 tego może wyniknąć ? 15 Andrzej Kutarski (Lublin) Po co naprawdę kardiochirurg podczas TLE – wyniki analizy 2000 16:30 – 16:35 zabiegów TLE 15 Marek Czajkowski (Lublin) Echokardiografista niezbędnym członkiem zespołu wykonującego TLE. A 16:45 – 17:00 sonda przełykowa to (dobre, życzliwe ale czujne) Oko Saurona 15 Dorota Nowosielecka (Zamość) „Złote 5 min” u pacjenta u którego doszło do katastrofy. Sekundy się sumują więc wszystko musi być w pełnej gotowości. Czyli TLE 17:00 – 17:15 zorganizowane jak każdy „zwykły” zabieg kardiochirurgiczny to optymalne 15 rozwiązanie Łukasz Tułecki (Zamosć) 17:15 – 17:30 Powikłania stymulacji plus TLE to czasem utrata dostępu wewnątrzsercowego dla elektroterapii; elektro-kardiochirurg to idealny partner dla elektrokardikologa. Elektrody i rurki z dostępu 15 bezpośredniego Marek Czajkowski (Lublin) 17:30 – 17:45 Organizacja zabiegów TLE w Polsce - punkt widzenia wieloletniego Konsultanta Krajowego 15 Marian Zembala (Zabrze) 17:45 – 18:00 Organizacja zabiegów TLE w Polsce - punkt widzenia wieloletniego Konsultanta Krajowego 10 Grzegorz Opolski (Warszawa) 18:00 – 18:15 Dzień dzisiejszy i perspektywy wykonywania zabiegów TLE w Polsce punkt widzenia Konsultanta Krajowego w dziedz. kardiologii 10 Jarosław Kaźmierczak (Szczecin) Elektrokardiochirurgia; TLE i inne poważniejsze procedury z dziedziny elektroterapii na Ukrainie wykonują głównie kardiochirurdzy będący 15 jednocześnie elektrokardiologami. Valery Zalewski (Kijów) Real life w nieco młodszym, mniejszym ale referencyjnym Ośrodku TLE 15 Kazimierz Widenka (Rzeszów) 18:15 – 18:30 Przerwa kawowa Sesja 6. Perforacje – rozpoznanie, które oznacza zwykle co innego niż nam się wydaje Prowadzą: Aleksander Maciąg (Warszawa), Łukasz Tułecki (Zamość), Marek Czajkowski (Lublin) Perforacje serca przez elektrodę wewnątrzsercową – naturalne zjawisko 18:30 – 18:45 czy powikłanie 15 Andrzej Kutarski (Lublin) Perforacje – echokardiografista musi wiedzieć, czego ma szukać – odrębne techniki. „Dzida w sercu” u pacjenta ze stymulatorem – (już 18:45 – 19:00 15 nie)nowe zjawisko w ECHO; objaw czy patomechanizm ? Andrzej Tomaszewski (Lublin) Perforacje serca - nie przeceniajmy tomografii komputerowej. Też 19:00 – 19:15 możliwe są przekłamania 15 Elżbieta Czekajska-Chehab (Lublin) Perforacje widziane oczami echokardiografisty; suche, mokre, półsuche i 19:15 – 19:30 głębokie penetracje. Obserwacje własne 15 Dorota Nowosielecka (Zamość) Perforacje serca i ryzyko TLE – nie jest to czynnik ryzyka tamponady 19:30 – 19:45 15 Andrzej Kutarski (Lublin) Perforacje serca – kardiochirurgia jako ostateczność – choć kardiochirurg 19:45 – 20:00 musi być obecny przy TLE. 15 Marek Czajkowski (Lublin) 20:30 - … Kolacja. Nie będzie Kina Nocnego (już niemodne) ??? 1 lipca 2017 (sobota) Sesja 7. Zastawka trójdzielna i elektroda Przewodniczą: Andrzej Tomaszewski (Lublin), Marek Czajkowski (Lublin), Ewa Zaremba-Flis (Zamość) Dysfunkcja zastawki trójdzielnej spowodowana obecnością elektrody 9:00 – 9:15 Anna Polewczyk (Kielce) Odelektrodowa stenoza trójdzielna też jest możliwa ... 9:15 – 9:30 Andrzej Tomaszewski (Lublin) Czy trójwymiarowa wizualizacja ECHO jest niezbędna czy tylko 9:30 – 10:00 pomocnicza i czy ważniejsze są dodatkowe projekcje ? ………………………………….. „Elektrodopochodna” dysfunkcja aparatu trójdzielnego; obserwowane 10:00 – 10:15 pętle elektrod i dowolna interpretacja standardów Andrzej Kutarski (Lublin) Usunięcie bądź wymiana elektrody prawokomorowej w LDTVD – co daje 10:15 – 10:30 w praktyce ? Dorota Nowosielecka (Zamość) Chirurgia zastawki trójdzielnej dla elektrokardiologa 10:30 – 10:45 Marek Czajkowski (Lublin) Black side of the Moon czyli dysfunkacja aparatu trójdzielnego po TLE. Jak 10:45 – 11:00 często, jak bardzo i co dalej? Dorota Nowosielecka (Zamość) 11:00 - 11:15 Dysfunkacja aparatu trójdzielnego po TLE. I co dalej? Czyli kardiochirurg 15 15 15 15 15 15 15 15 11:15 – 11:30 na pobojowisku. Kazimierz Widenka (Rzeszów) Przerwa kawowa 90 Sesja 8. Odelektrodowa niedrożność żylna jako problem multidyscyplinarny. Co nowego w tym temacie ? Przewodniczą: Łukasz Tułecki (Zamość), Radosław Pietura (Lublin), Marek Czajkowski (Lublin) Niedrożność dużych żył klatki piersiowej; zjawisko czy powikłanie? 11:30 – 11:45 Częstość występowania w materiale własnym Marek Czajkowski (Lublin) Niedrożność żylna jako pułapka podczas kolejnych zabiegów z zakresu 11:45 – 12:00 elektroterapii. Wykryta mina nie wybuchnie Andrzej Kutarski (Lublin) Niedrożność żylna jako pułapka podczas kolejnych zabiegów 12:00 – 12:15 pozakardiologicznych. USG nigdy nie zastąpi wenografii Marek Czajkowski (Lublin) Niedrożność dużych żył oraz zespół żyły głównej górnej – co i jak może 12:15 – 12:30 pomóc radiolog zabiegowy. Doświadczenia lubelskie Radosław Pietura (Lublin) Wyniki angioplastyki ze stentowaniem dużych żył klatki piersiowej – 12:30 – 12:45 dotychczasowe doświadczenia Ośrodka Zamojskiego. Tomasz Smyk (Zamość) Niedrożność żylna jako wskazanie do TLE, czy już czas na zmianę zaleceń? 12:25 – 13:00 Aleksander Maciąg (Warszawa) Podsumowanie Konferencji; wręczenie certyfikatów; zamknięcie konferencji 13:00 – 13:15 Przewodniczący Komitetu Naukowego: Andrzej Kleinrok (Zamość), Łukasz Tułecki (Zamość), Andrzej Kutarski (Lublin) 13:15 – 14:00 Lunch pożegnalny 15 15 15 15 15 15 15