Projekt modelowy - Fundacja Civis Polonus

PROJEKT MODELOWY
Młodzież odkrywa dziedzictwo
kulturowe swojej społeczności –
spotkanie międzypokoleniowe
w bibliotece
Autorka: Joanna Pietrasik – Wiceprezeska Zarządu Fundacji Civis Polonus
Istotą proponowanego projektu jest odnalezienie i docenienie przez młodych dziedzictwa
kulturowego swojej okolicy. Efektem projektu będzie twórcze przedstawienie najciekawszych
miejsc związanych z krajobrazem kulturowym, który otacza młodzież, na spotkaniu
międzypokoleniowym w bibliotece.
Realizacja projektu będzie składała się z trzech głównych etapów:
1. Etap przygotowawczy - warsztat dla młodzieży na temat dziedzictwa kulturowego
2. Etap realizacji - praca w terenie – odkrywanie dziedzictwa kulturowego oraz
zbieranie materiałów na spotkanie
3.
Etap
kończący
-
prezentacja
efektu
pracy
młodych
na
spotkaniu
międzypokoleniowym w bibliotece
Dlaczego warto?
Biblioteka jest idealnym miejscem, w którym można chronić i dbać o lokalne dziedzictwo
kulturowe, a przez odkrywanie go przez młodzież budować w nich dumę z miejsca, w którym
żyją. Dziedzictwo kulturowe stanowi dorobek materialny i duchowy poprzednich pokoleń, jak
również dorobek naszych czasów. Najczęściej utożsamiamy dziedzictwo kulturowe
z architekturą i sztuką. Jednak formy gospodarowania (np. sposoby uprawy roli) i wiele
innych przejawów życia i rozwoju społeczności stanowią też elementy kultury. Mieszkańcy
każdej polskiej wsi, gminy czy miasteczka są spadkobiercami dorobku kulturowego
1
poprzednich pokoleń. Bogactwo to, szczególnie w wymiarze materialnym, było niszczone
w trakcie licznych wojen, z powodu zaniedbań mieszkańców czy też braku działań
konserwatorskich. Wszystko to spowodowało, że niewiele przejawów kultury naszych
przodków dotrwało do współczesności. Kultura ta jest częścią polskiego, europejskiego
i światowego dziedzictwa. Stanowi nasze korzenie. Warto ją chronić, dbać o nią i na niej
budować dumę z miejsca, w którym się żyje. Wydaje nam się to szczególnie ważne dla
młodzieży, która ma w sobie naturalną ciekawość odkrywania i jednocześnie jest
w momencie życia, w którym szuka i buduje swoją tożsamość.
W trakcie przygotowania
Warsztaty dla młodzieży na temat dziedzictwa kulturowego
Celem warsztatów jest przygotowanie młodzieży, biorącej udział w projekcie, do pracy
w terenie czyli zbierania materiałów, szukania ciekawych ich zdaniem i atrakcyjnych
elementów dziedzictwa kulturowego Gminy. Rekomendujemy zorganizowanie warsztatów,
trwających od 4 do 8 h, dla grupy 5-16 młodych osób.
Ważna częścią warsztatów jest wprowadzenie młodzieży w tematykę dziedzictwa
kulturowego: Czym ono jest? Jakie elementy się na nie składają? Czego na co dzień nie
dostrzegamy? Jaki jest charakter, walory waszego krajobrazu, jego piękno, często tkwiące
w detalach i szczegółach? Jak szukać i odkrywać dziedzictwo kulturowe waszej okolicy?
Aby móc porozmawiać z młodymi na te tematy, polecamy lekturę publikacji Fundacji
Wspomagania Wsi „Każde miejsce opowiada swoją historię, czyli rzecz o dziedzictwie
wiejskim”, dostępną w Internecie pod adresem:
http://ww.org.pl/data/kazde%20miejsce%20opowiada.pdf oraz załączoną do opisu projektu.
Warto również wykorzystać w pracy z młodzieżą zgromadzone zbiory biblioteki na temat
lokalnej historii i dziedzictwa kulturowego.
Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
o
rekrutacja uczestników warsztatu i projektu
o
wyznaczenie terminu i miejsca warsztatu
2
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
1. Przygotowanie merytoryczne do realizacji projektu.
2. Rekrutacja młodzieży do udziału w projekcie
3. Przywitanie uczestników warsztatów i przedstawienie im celów i założeń projektu
4. Przedstawienie prowadzącego i uczestników
5. Gra na wzajemne lepsze poznanie się.
6. Dyskusja z uczestnikami pt. „Co dla nich oznacza dziedzictwo kulturowe?”
7. Wprowadzenie młodzieży w problematykę dziedzictwa kulturowego, na podstawie lektury
publikacji „Każde miejsce opowiada swoją historię, czyli rzecz o dziedzictwie wiejskim”
8. Burza mózgów - Jakimi elementami kultury naszej gminy możemy się pochwalić?
9. Przygotowanie młodzieży do ich samodzielnej pracy w terenie
10. Podsumowanie warsztatów i wyznaczenie terminu następnego spotkania
W trakcie realizacji
Sednem projektu jest praca młodzieży w terenie. W trakcie jej pracy młodzież będzie zbierała
informacje o kulturze swojej gminy, wyszukiwała jej elementy, którymi ich zdaniem mogą się
pochwalić. Nie chcemy narzucać młodzieży elementów kultury lokalnej, z której mogą być
dumni albo uznać za godną zainteresowania. Chcemy żeby inicjatywa i zaciekawienie jakimś
fragmentem dziedzictwa gminy wypływał wprost z ich szczerej uwagi.
Niemniej jednak chodzi nam tutaj np. o:
o
robienie zdjęć ciekawym obiektom architektonicznym,
o
katalogowanie tych obiektów,
o
rozmowa i spisywanie opowieści starszych ludzi np. jak się kiedyś obchodziło święta,
spędzało razem czas czy pracowało?
o
szukanie starych prawie zapomnianych tekstów pieśni, przyśpiewek, modlitw,
o
odkrywanie etnicznych korzeni miejsca – ludzi zamieszkujących kiedyś ten teren
a stanowiący teraz o jego kolorycie (np. diaspora żydowska w Sokołowie)
o
„na nowo” odkrycie lokalnych potraw, spisanie przepisów na ich sporządzenie
o
opisanie miejscowych zwyczajów, sposobu obchodów świąt
o
przyjrzenie się krajobrazowi lokalnemu, (np. charakterystycznemu układowi pól)
3
o
odkrycie unikalnego sposobu uprawy roli
W celu jak najskuteczniejszego odkrywania elementów dziedzictwa kulturowego przez
młodzież rekomendujemy również przeprowadzić spotkania (jedno-trzy), których głównym
celem będzie bieżące i systematyczne analizowanie efektów pracy młodzieży oraz wspólne
przygotowywanie się do kolejnych działań. Z naszego doświadczenia podczas realizacji
programów skierowanych do młodzieży jasno wynika, że potrzebują oni do efektywnej pracy
takich właśnie spotkań, na których mogą zrelacjonować co udało im się do tej pory osiągnąć
i nabrać sił do dalszej pracy w terenie.
Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
1. Aparat/y fotograficzne
2. Dyktafon/y
Jak krok po kroku przebiega etap przygotowań?
1. Wyznacz terminy, w których młodzież pracuje w terenie
2. Zaproś młodzież na spotkania, na których podsumowujecie dotychczasową pracę
młodzieży i zaplanujecie kolejne działania
3. Dalsza praca młodzieży w terenie
4. Powodzenia ☺
Po zakończeniu
Efektem pracy w terenie młodych czyli szukania elementów dziedzictwa kulturowego swojej
okolicy będzie zaprezentowanie ich na spotkaniu międzypokoleniowym w bibliotece. To
bardzo ważna część całego projektu. Można ją zorganizować w formie:
- prezentacji multimedialnej ze zdjęciami ukazującymi naszą miejscowość, gminę
w kontekście walorów krajobrazu przyrodniczego i kulturowego (dziedzictwo kulturowego)
i zawierająca komentarze uczestników. Może ona zostać zaprezentowana publicznie
w trakcie spotkania,
4
- internetowej galerii zdjęć wykonanych przez uczniów, umieszczonej np. na stronie
internetowej biblioteki. Również warto ją zaprezentować na spotkaniu
- wystawy fotograficznej zdjęć elementów dziedzictwa kulturowego gminy - mini-przewodnika
napisany
przez
młodzież,
zawierającego
opis
najciekawszych
i
najbardziej
charakterystycznych miejsc w krajobrazie kulturowym okolicy.
Ważnym jest aby na spotkanie zaprosić uczestników w różnym wieku, tak by wartością stała
się dyskusja młodych ze starszymi mieszkańcami gminy. Więcej o idei spotkań i działań
międzypokoleniowych można znaleźć tutaj:
http://mmk.e.org.pl/eakademia/eakademia_scenariusze_miedzypokoleniowe.html
Rekomendujemy również aby na stronach internetowych biblioteki powstała relacja
z projektu oraz znalazły się na niej produkty i rezultaty z pracy młodzieży w obszarze
odkrywania dziedzictwa kulturowego okolicy.
Co jest potrzebne do realizacji tego etapu?
1. wyznaczenie terminu spotkania podsumowującego międzypokoleniowego w bibliotece
2. rzutnik do prezentacji efektów pracy młodzieży
3. albo wywołane lub wydrukowane zdjęcia – wystawa w bibliotece
4. opcjonalnie drobny poczęstunek dla uczestników spotkania (może jakieś tradycyjne,
dawne wypieki)
Jak krok po kroku przebiega etap zakończenia?
1. Wyznacz termin spotkania
2. Zaproście uczestników
międzypokoleniowym
na
spotkanie
–
kampania
informacyjna
o
spotkaniu
3. Przygotuj się z młodzieżą do spotkania
4. Przygotujcie prezentację efektów pracy młodzieży
5. Zaplanujcie jak dokładnie ma przebiegać spotkanie międzypokoleniowe
6. Wyznaczcie osobę, która będzie gospodarzem spotkania i będzie je prowadziła
7. Wyznaczcie osobę do dokumentacji fotograficznej spotkania
8. Dobrze bawcie się na spotkaniu ☺
5