Jak po latach można potwierdzić pracę w warunkach szczególnych

Jak po latach można potwierdzić pracę w warunkach szczególnych.
Świadectwo pracy jest dokumentem potwierdzającym okres i rodzaj wykonywanej pracy,
zajmowane stanowisko, tryb rozwiązania lub okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a
także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z
ubezpieczenia społecznego. W świadectwie pracy powinna być zawarta także informacja
dotycząca pracy w warunkach szczególnych, jeżeli takie występowały w okresie zatrudnienia.
Co zrobić jednak, gdy pracodawca nie umieści takiego zapisu?
Pracownik, który otrzyma takie świadectwo, powinien jak najszybciej ( ma na to 7 dni od
otrzymania świadectwa pracy) wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o jego sprostowanie. W
przypadku negatywnej odpowiedzi pracownik może, również w terminie 7 dni od
zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, podjąć drogę sądową i żądać jego
sprostowania. Jeżeli pozew o sprostowanie świadectwa pracy został złożony po terminie, sąd
może go odrzucić i nie rozpatrywać wniosku. Jedyną szansą dla uratowania takiej sytuacji jest
wystąpienie o przywrócenie terminu do wniesienia powództwa i udowodnienie, że nie
nastąpiło to z winy pracownika. Należy przy tym zachować termin 7 dni od ustania przyczyn,
które uniemożliwiły wystąpienie (np. choroba). Ocena, czy przywrócić termin czy nie, należy
wyłącznie do sądu pracy.
Dowód po latach
Pracownik, który po latach chciałby udowodnić zatrudnienie w warunkach szczególnych oraz
uzyskać potwierdzenie tego faktu w świadectwie pracy, ma niezwykle utrudnione zadanie.
Przede wszystkim dawno minął termin do złożenia wniosku o sprostowanie świadectwa, co
jest podstawowym warunkiem (zazwyczaj z powodu nieprzeczytania pouczenia zawartego w
świadectwie). Po za tym pracownik występujący o ustalenie że zatrudniony był w warunkach
szczególnych, musi wykazać, że ma w tym interes prawny. Z reguły istnienie takiego interesu
pracownik wykaże wówczas, gdy ustalenie określonego stosunku prawnego lub prawa
konieczne będzie do celów pracowniczych, a nie dla celów ubezpieczenia społecznego.
Tego pracownik, niestety, wykazać nie może, ponieważ ustalenie to będzie mu potrzebne do
uzyskania innych uprawnień, takich jak zasiłek przedemerytalny czy wcześniejsza emerytura,
a więc być może przyda mu się w przyszłości. Jak stwierdził wielokrotnie Sąd Najwyższy,
pracownikowi nie przysługuje roszczenie przeciwko zakładowi pracy o ustalenie zatrudnienia
w warunkach szczególnych w celu uzyskania zasiłku dla bezrobotnych do czasu nabycia
prawa do emerytury (wyrok z 3 listopada 1994 r., I PZP 45/94, OSNAP 1995/6/74) lub dla
celów emerytalno – rentowych (np. wcześniejsza emerytura – uchwała SN z 17 czerwca 1987
r., III PZP 19/87 OSNC 1988/10/132). Jeżeli więc na skutek zaniedbania pracownika (brak
wniosku o sprostowanie świadectwa pracy w terminie 7 dni od otrzymania) nie ma w
świadectwie pracy informacji o zatrudnieniu w warunkach szkodliwych, to po złożeniu
wymaganych dokumentów w urzędzie pracy (świadectwie przedemerytalnym) lub w
Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (wcześniejsza emerytura) pracownik otrzyma decyzję
odmowną i urząd nie przyzna mu wnioskowanego świadczenia.
Jak się odwołać?
Od tej decyzji pracownikowi służy droga odwoławcza (zgodnie z pouczeniem):
od decyzji rejonowego urzędu pracy do powiatowego urzędu pracy, gdzie po
przeprowadzeniu typowego postępowania administracyjnego istnieje możliwość
zmiany decyzji. Pracownik powinien udowodnić nie wyłączając świadków i wszelkich
posiadanych dokumentów, np. angaży, zaświadczeń o pobieraniu dodatków za pracę
w warunkach szczególnych, że wykonywał pracę w takich warunkach;
od decyzji ZUS odmawiającej prawa do wcześniejszej emerytury do Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych, w którym w wyniku postępowania dowodowego może
nastąpić ponowne rozpatrzenie wniosku przez ZUS i przyznanie prawa do
wcześniejszej emerytury.
Jednakże warunkiem niezbędnym do złożenia odwołań jest otrzymanie decyzji odmownej,
nieprzyznającej wnioskowanych świadczeń i złożenie tych odwołań z zachowaniem terminu
zawartego w pouczeniu. Zaniedbanie i nieskorzystanie z tych uprawnień powoduje
uprawomocnienie decyzji i zamknięcie drogi odwoławczej. Tak więc pracownicy, których
świadectwa pracy nie mogą być sprostowane na skutek upływu czasu, bezzasadnie występują
do Inspekcji Pracy, zakładu pracy, ZUS-u lub sądu pracy o ich zmianę lub uzupełnienie.
Drogę sądową mogą podjąć wyłącznie po uzyskaniu decyzji odmownej od uprawnionego
organu, składając odwołanie.