Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego
Transkrypt
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego
Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego Gimnazjum nr 16 im. Bolesława Chrobrego w Częstochowie ul. Ułańska 5/7 1. „Mój Zawód – Moja Przyszłość” 2. Podstawa Prawna 1. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256,poz. 2572, z późn. zm.) zarządza się, co następuje: § 1. Publiczne przedszkola i oddziały przedszkolne zorganizowane w szkołach podstawowych, zwane dalej „przedszkolami” szkoły i placówki udzielają uczniom uczęszczającym do przedszkoli, szkół i placówek, i ich rodzicom oraz nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej i organizują tę pomoc na zasadach określonych w rozporządzeniu. § 3. 2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna i placówce rodzicom uczniów i udzielana nauczycielom polega w przedszkolu, szkole na wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych i dydaktycznych oraz rozwijaniu ich umiejętności wychowawczych w celu zwiększania efektywności pomocy psychologicznopedagogicznej dla uczniów. § 5. 2. Pomocy psychologiczno-pedagogicznej w przedszkolu, szkole i placówce udzielają uczniom nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści wykonujący w przedszkolu, szkole i placówce zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, doradcy zawodowi i terapeuci pedagogiczni, zwani dalej „specjalistami”. § 7. 1. W szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest udzielana w trakcie bieżącej pracy z uczniem oraz w formie: 5) Zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej – w przypadku uczniów gimnazjum i szkół ponadgimnazjalnych. § 17. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia i kariery zawodowej organizuje się w celu wspomagania odpowiednio uczniów lub słuchaczy w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych, przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Zajęcia prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści. § 19. 2. Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce prowadzą w szczególności: 3) w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej – doradztwo edukacyjno-zawodowe. 25. 1. Do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności: 1) systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; 2) gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia; 3) prowadzenie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniem kształcenia kariery zawodowej; 4) koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę i placówkę; 5) współpraca z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego; 6) wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. 2. W przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce, dyrektor szkoły lub placówki wyznacza nauczyciela, wychowawcę grupy wychowawczej lub specjalistę planującego i realizującego zadania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 lutego 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) § 1., § 8.1., § 9.1., § 15.1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r . - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r., poz. 191, - dotyczy zasadności zatrudnienia w szkole doradcy zawodowego. 3. Założenia programu Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego jest skierowany do uczniów, ich rodziców i nauczycieli. Stanowi integralną część programu wychowawczego szkoły. Analiza czynników ważnych przy podejmowaniu pierwszych decyzji edukacyjno–zawodowych oraz diagnoza zapotrzebowania społeczności szkolnej na działania z tego zakresu zadecydowały 2 o treściach ujętych w Wewnątrzszkolnym Systemie Doradztwa Zawodowego gimnazjum. Stworzony w szkole Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego pomaga uczniom w samopoznaniu własnych predyspozycji zawodowych (osobowości, potrzeb, uzdolnień, zainteresowań, możliwości), w przygotowaniu do wejścia na rynek pracy i w złagodzeniu startu zawodowego. Uczeń ma możliwość dostępu do usług doradczych, w celu wspólnego rozwiązania problemów edukacyjno- zawodowych, ponieważ środowisko szkolne w odgrywa gimnazjum i szczególną szkole rolę w kształtowaniu ponadgimnazjalnej. decyzji Wewnątrzszkolny zawodowej System uczniów Doradztwa Zawodowego obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia ponadgimnazjalnego. System określa rolę, zadania i metody oraz formy pracy zawodoznawczej nauczycieli w ramach rocznego planu działania i jest włączony do statutu szkoły. Przygotowanie młodzieży do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia ponadgimnazjalnego jest jednym z najważniejszych celów wychowawczych gimnazjum. Aktualny rynek pracy stawia coraz wyższe wymagania młodzieży w zatrudnieniu. I dlatego realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w gimnazjum jest tak istotna we właściwym przygotowaniu uczniów do racjonalnych decyzji edukacyjno-zawodowych. To właśnie tutaj absolwent dokonuje najważniejszych wyborów w zakresie dalszego kształcenia ponadgimnazjalnego. Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty zobowiązuje placówki oświatowe do „przygotowania uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia”. Również ramowe statuty szkół ponadpodstawowych nakładają na dyrektorów i rady pedagogiczne „obowiązek organizacji wewnątrzszkolnego systemu poradnictwa zawodowego oraz zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu” . Właśnie wewnątrzszkolny system doradztwa oraz doradca zawodowy koordynujący działania stwarza uczniowi realną możliwość zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do odnalezienia swojego miejsca na drodze kariery zawodowej poznania siebie i własnych predyspozycji zawodowych, zasad rządzących rynkiem pracy, uzyskania informacji o lokalnym rynku pracy, zaplanowania własnej kariery zawodowej. Światowe standardy gwarantują uczniom dostępność i powszechność usług doradczych na terenie szkoły. Oznacza to konieczność stworzenia takiego systemu doradztwa zawodowego, który zapewni uczniom nie tylko poznanie możliwości zdobycia zawodów oferowanych przez szkoły i wymagań, jakie stawiają one kandydatom, ale także umożliwi rozwijanie własnych uzdolnień, posiadanych umiejętności, kwalifikacji i zainteresowań. Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego zakłada, że: wybór zawodu nie jest pojedynczym, świadomym aktem 3 decyzyjnym ale procesem rozwojowym i stanowi sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia, na wybór zawodu wpływają głównie wartości, czynniki emocjonalne, rodzaj i poziom wykształcenia oraz wpływ środowiska, preferencje zawodowe wywodzą się z doświadczeń dzieciństwa i rozwijają się wraz z upływem czasu. System doradztwa obejmuje indywidualną i grupową pracę z uczniami, rodzicami i nauczycielami, Radą Pedagogiczną. Ma charakter planowych działań. Działania w ramach wewnątrzszkolnego systemu doradztwa nie mogą mieć charakteru doraźnego, sporadycznego, niezaplanowanego. Musi je koordynować specjalista; szkolny doradca zawodowy. 4. Cele programu. Celem programu jest podnoszenie szans uczniów gimnazjum, pomaganie uczniom w trafnym wyborze zawodu i drogi kształcenia oraz określenie własnych predyspozycji. 5. Cele szczegółowe. Uczniowie: są przygotowani do trafnego wyboru zawodu i drogi dalszego kształcenia, są przygotowani do radzenia sobie w sytuacjach trudnych, takich jak: bezrobocie, problemy zdrowotne, są przygotowani do podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych, mają wiedzę na temat zawodów i rynku pracy, znają swoje zainteresowania zawodowe, umiejętności, uzdolnienia, mocne strony, znają strukturę szkolnictwa i zasady rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych. Rodzice: rodzice będą posiadali umiejętności potrzebne do komunikowania się ze swoimi dziećmi, są przygotowani do wspierania dzieci w wyborze ich dalszej drogi edukacyjnozawodowej, znają ofertę szkół ponadgimnazjalnych oraz zasady rekrutacji, wiedzą gdzie szukać pomocy dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, posiadają wiedzę na temat Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. 4 Nauczyciele: realizują zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego na godzinach wychowawczych i lekcjach przedmiotowych, uzyskują wsparcie i pomoc w pracy wychowawczej, rozpoznają potrzeby uczniów ich poglądów oczekiwań wobec szkoły i rynku pracy. 6. Tematy zajęć ze wskazaniem adresata. Uczniowie. 1. Wzajemne poznanie - warsztaty integracyjne. 2. Wiedza o sobie samym. 3. Wybór zawodu a charakter i temperament. 4. Zdolności, zainteresowania, zamiłowania, jaki jestem. 5. Diagnozowanie predyspozycji zawodowych. 6. Od zainteresowań do wyboru. 7. Psychologiczne aspekty wyboru zawodu. 8. Wpływ innych na wybór zawodu – błędy wyboru. 9. Ja wybieram zawód, zawód wybiera mnie. 10. Osobisty plan zawodowy. 11. Planowanie kariery życiowej i zawodowej. 12. Zawody a typy osobowości. 13. Strategia wyboru zawodu: chcę, mogę, potrzebuję. 14. Rola wartości życiowych w wyborze zawodu. 15. Umiejętność zarządzania własnym czasem. 16. Prezentacja przez uczestników zajęć różnych zawodów. 17. Projekcja filmów o tematyce zawodoznawczej. 18. Stan zdrowia a wybór zawodu. 19. Rekrutacja do szkół ponadgimnazjalnych. Poznaję zawody. 1. Praca w oparciu o informatory, zdobycie informacji o zawodach: - warunki i środowisko pracy, 5 - zadania i czynności zawodowe, - materiały i narzędzia pracy, - wymagania psychofizyczne i przeciwwskazania zdrowotne, - typy szkół lub inne drogi kształcenia, w których można uzyskać dany zawód, - umiejętności zawodowe stanowiące kwalifikacje w zawodzie i sposoby potwierdzania kwalifikacji zawodowych. Rodzice. - przedstawienie aktualnej oferty edukacyjnej, założeń dotyczących pracy z uczniami, - indywidualne porady dla rodziców, spotkania z doradcami zawodowymi. Nauczyciele. - nakreślenie kierunku pracy z rodzicami i uczniami, - utworzenie i zapewnienie ciągłości działania wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły, - określenie priorytetów dotyczących gromadzenia informacji i prowadzenia poradnictwa zawodowego w szkole, - realizacja działań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej i roli pracownika zawartych w programie wychowawczym szkoły. 7. Metody i techniki pracy. - zajęcia warsztatowe, rozmowy doradcze, prezentacje multimedialne, pogadanki, lekcje dydaktyczne, dyskusje, (język polski, matematyka, historia, fizyka, chemia, wiedza o społeczeństwie, języki obce, technika, informatyka), - udzielanie indywidualnych porad i konsultacji dla uczniów, rodziców i nauczycieli, - punkty konsultacyjne - giełdy szkół ponadgimnazjalnych, - teczki informacji o zawodach, 6 - kąciki informacji zawodowej, - organizowanie wycieczek do zakładów pracy i instytucji kształcących, - obserwacja zajęć praktycznych w szkołach ponadgimnazjalnych, - konkursy zawodoznawcze, - filmy, - prezentacje multimedialne, - praca z komputerem – śledzenie danych statystycznych, korzystanie z zasobów Krajowego Ośrodka Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, korzystanie z publikacji EUROGAIDANCE, wykorzystywanie wyszukiwarki „Informator o zawodach”, - ankiety, kwestionariusze, - spotkania informacyjne z rodzicami, - zakładka informacyjna na stronie internetowej szkoły (np. broszury dla rodziców, broszury dla uczniów), - wywiady i spotkania z absolwentami, - wycieczki tematyczne, - godziny wychowawcze, - koła zainteresowań, - lekcje przedmiotowe, na których realizowane są treści z zakresu orientacji zawodowej, 8. Scenariusze i konspekty. Metody poszukiwania pracy – jak skutecznie poruszać się po rynku pracy. 1. Proces rekrutacyjny – co może spotkać mnie podczas poszukiwania pracy? 2. Poznaj siebie – zajęcia z doradztwa zawodowego. 3. Relacja Ja – Ja – ćwiczenia rozwijające samowiedzę i świadomość własnego potencjału. 4. Kim chciałbyś zostać. 5. Jak dobrze wybrać zawód? 6. Poznaj siebie. 7. Planowanie kariery życiowej i zawodowej. 7 8. Moje mocne strony. 9. Poznajemy zawody. 40 zawodów - zabawa edukacyjna. 10. Jaki jestem. 11. Umiejętności i uzdolnienia. 12. Zainteresowania. 13. Cechy charakteru. 14. Poznaj siebie. 15. Ja i mój zawód. 9. Dostępne materiały edukacyjne. 1. Wojtasik Bożena – Podstawy poradnictwa kariery. Poradnik dla nauczyciela. 2. Materiały poseminaryjne – metody i narzędzia stosowane w Polsce przez doradców zawodowych w sektorze edukacji. 3. Bernd – Joachim Ertelt – Podstawy doradztwa kariery. 4. Wanda Rachalska – Problemy orientacji zawodowej. 5. Wojtasik Bożena - Warsztat doradcy zawodu. 6. Szkolny doradca zawodu. 7. Johann Sturm – Metodyka poradnictwa zawodowego. 8. Dorota Pisula – ABC doradcy zawodowego. 9. Ludmiła Krawczyk – Orientacja zawodowa. 10. Bogna Bartosz – Poradnik metodyczny dla nauczycieli, pedagogów i doradców zawodowych. 11. Lidia Krawczyk – Szukam pracy. 12. Iwona Greiner, Iwona Kania – Materiały metodyczno – dydaktyczne do planowania kariery zawodowej uczniów. 13. Małgorzata Jeżewska – Kim będę? 14. Małgorzata Rosalska – Warsztat diagnostyczny doradcy zawodowego. 15. Daniel Kukla – Preorientacja i orientacja zawodowa w edukacji. 16. Bolesław Bielak – Jaki zawód wybrać? 17. Bożena Wojtasik – Podstawy poradnictwa kariery. 1. Karta zainteresowań. 2. Moje umiejętności. 8 3. Ankieta uzdolnień „ W czym jestem mistrzem”. 4. Ankieta „Mój Temperament”. 5. Kwestionariusz „ Jaki jesteś ?”. 6. Ankieta „ Czy lubisz ?”. 7. Moje preferencje zawodowe - środowisko i charakter przyszłej pracy zawodowej. 8. Zawody, które mnie interesują. 9. Moje mocne i słabe strony. Materiały edukacyjne dostępne u osób odpowiedzialnych za realizację (biblioteka szkolna). 10. Osoby odpowiedzialne za realizację. Dyrekcja szkoły Koordynator Szkolny doradca zawodowy Wychowawcy klas Nauczyciele przedmiotowi Nauczyciel bibliotekarz II. Procedura ewaluacji wewnętrznej. Cel: sprawdzenie i analiza prowadzonej dokumentacji w ramach WSDZ. Kryteria: doradca zawodowy, nauczyciele przedmiotowi i wychowawcy są zobowiązani do prowadzenia zapisów działań w ramach WSDZ Metody zbierania danych: Kontrola dokumentacji szkolnej (dzienniki lekcyjne, dziennik doradcy zawodowego) Osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie ewaluacji: Nauczyciel wyznaczony przez dyrektora szkoły. Sposób prezentacji wyników efektów pracy doradczej Raport z przeprowadzonej ewaluacji zostanie przedstawiony RP na posiedzeniu w czerwcu 2016r. 9 I. Szczegółowy plan ogólnoszkolnych działań doradczych Obszar 1. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania poszczególnych uczniów na informacje edukacyjne i zawodowe oraz pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej Lp. Opis działania Sposób realizacji Osoby Czas realizacji odpowiedzialne 1. 1.Diagnozowanie Indywidualne rozmowy zapotrzebowania z uczniami i ich Wychowawcy klas Cały rok uczniów na rodzicami. szkolny informacje i pomoc w planowaniu Opracowanie ankiety Doradcy zawodowi kształcenia i kariery dotyczącej skłonności zawodowej. zawodowych. Przeprowadzenie ankiety i opracowanie wyników. Koordynator Obszar 2. Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia. Lp. Opis działania Sposób realizacji 2. 1.Gromadzenie materiałów i udostępnienie informacji edukacyjnych i zawodowych. Przygotowanie, gromadzenie informatorów, teczek zawodów, ulotek i broszur. Tworzenie ściennej gazetki zawodoznawczej. Osoby odpowiedzialne Wychowawcy klas Czas realizacji Doradcy zawodowi Cały rok szkolny Uaktualnienie zakładkidoradztwo zawodowe na stronie internetowej szkoły. Organizowanie wyjazdów. Zorganizowanie wycieczek. (teczki o zawodach, gazetki ścienne, gazetki w klasach, kącik o zawodach w bibliotece) Nauczyciel informatyki Indywidualne i grupowe spotkania rodziców z doradcą Pracownik ZPPPCIZ Koordynator 10 Obszar 3. Prowadzenie zajęć przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia roli zawodowej. Lp. Opis działania Sposób realizacji Osoby odpowiedzialne Czas realizacji Poznanie siebie. 1. Poznanie swoich zainteresowań, umiejętności, uzdolnień, temperamentu. -realizacja godzin wychowawczych o tematyce zaw. np. Poznajemy siebie, Poznajemy swój potencjał, Poznajemy świat zawodów, Mój zawód – moja przyszłość, Kim jestem, Jestem, potrafię, mam. Wychowawcy klas Koordynator Cały rok szkolny Realizacja projektów edukacyjnych opisujących zainteresowania uczniów. 2. Określenie osobowości zawodowej. Współpraca z ZPP-P CIZ – zajęcia warsztatowe, badania kwestionariuszowe, punkty konsultacyjne Cały rok szkolny Pracownicy CIZ Październik Marzec Wiedza o zawodach i rynku pracy. 1.Zdobywanie wiedzy o zawodach. 2. Poznanie ofert szkół w odniesieniu do rynku pracy II półrocze - spotkania z przedstawicielami zawodów - wycieczki zawodoznawcze - konkursy zawodoznawcze Charakterystyka zawodów. Koordynator Wychowawcy klas - zajęcia informacyjne prowadzone przez CIZ - punkty konsultacyjne Wychowawcy klas Pracownik CIZ Koordynator Kwiecień/ Maj 11 - zajęcia z wychowawcą dot poszczególnych zawodów i ich charakterystyki 3. Uzyskanie informacji na temat kształcenia ponadgimnazjalnego - Spotkania z udziałem szkół średnich. - zajęcia informacyjne prowadzone przez CIZ - punkty konsultacyjne Koordynator Pracownik CIZ Planowanie przyszłości zawodowej. 1. Ćwiczenie umiejętności wyznaczania planów i celów na drodze edukacyjno – zawodowej. Wycieczki na Tydzień Lokalnych Branż Zawodowych, Salon Edukacji Techniczne i Zawodowej, wyjścia do Centrum Kształcenia Praktycznego. Wycieczki do zakładów pracy. II półrocze Koordynator Wychowawcy klas. Zajęcia warsztatowe Samoocena swoich możliwości po wcześniejszym zapoznaniu się z ofertą szkół średnich. 2. Realizacja projektów edukacyjnych Udział w projekcie „Młodzi kreatywni”. Nauczyciel przedmiotowy Cały rok szkolny Obszar 4. Koordynowanie działalności informacyjno-doradczej prowadzonej przez szkołę. Lp. Opis działania Sposób realizacji Osoby Czas realizacji odpowiedzialne 1.Monitorowanie Kontrolowanie zadań Koordynator – Cały rok zadań Aktualizowanie WSDZ. nauczyciel szkolny informatyki 1. Opracowanie i wdrażanie WSDZ, 2. Planowanie działań informacyjno - 1.Zapoznanie Rady Pedagogicznej z założeniami WSDZ Koordynator – nauczyciel informatyki Cały rok szkolny 2.Przydział zadań dla nauczycieli 12 doradczych realizowanych w ramach WSDZ, 3. Współpraca z instytucjami wspierającymi szkołę w działalności doradczej 4. Monitorowanie realizacji przydzielonych zadań 3.Spotkania z przedstawicielami różnych instytucji lub organizacji 4.Kontrolowanie zadań i terminów realizacji przeprowadzonych zadań. Aktualizowanie WSDZ. Obszar 5. Współpraca z innymi nauczycielami tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowego. Lp. Opis działania Sposób realizacji Osoby Czas realizacji odpowiedzialne 1.Podjęcie Zapoznanie nauczycieli Cały rok współpracy ze z programem szkolny wszystkimi wewnątrzszkolnego Doradcy zawodowi nauczycielami i doradztwa edukacyjnowychowawcami zawodowego. szkoły. Przedstawienie na Radzie Pedagogicznej sprawozdania z realizacja zadań zawartych w planie działań w zakresie doradztwa edukacyjnozawodowego. Opracowanie Dyrektor szkoły mgr Małgorzata Gwara mgr Monika Brzozowska mgr Jarosław Nurek 13 14