Nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym

Nadzór
pedagogiczny
w przedszkolu
niepublicznym
B I B L I O T E K A
P R Z E D S Z K O L A
NIEPUBLICZNEGO
Kierownik projektu
Tomasz Tymiński
Redaktor prowadząca
Cecylia Mirela Nawrot
Skład, projekt okładki
Marzena Rosochacz
© Copyright by Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o.
Warszawa 2014
ISBN 978-83-8014-085-1
Wydawca
Dr Josef Raabe Spółka Wydawnicza Sp. z o.o.
ul. Młynarska 8/12, 01–194 Warszawa
tel. 22 244-84-00
faks 22 244-84-10
e-mail: [email protected]
www.raabe.com.pl
Spis treści
Nadzór dyrektora w przedszkolu niepublicznym ............................................................
5
1. Zadania dyrektora w zakresie nadzoru pedagogicznego i kontroli
w przedszkolu niepublicznym ..............................................................................................
8
2. Dokumentacja nadzoru pedagogicznego .............................................................................. 10
2.1. Plan nadzoru pedagogicznego ...................................................................................... 11
3. Ewaluacja wewnętrzna w przedszkolu niepublicznym ....................................................... 12
3.1. Czym jest ewaluacja ...................................................................................................... 12
3.2. Korzyści z ewaluacji wewnętrznej w przedszkolu ....................................................... 14
3.3. Cechy ewaluacji ............................................................................................................ 15
3.4. Praktyczne aspekty ewaluacji wewnętrznej w przedszkolu ........................................ 15
4. Projekt ewaluacyjny .............................................................................................................. 18
4.1. Wybór obszaru badania ................................................................................................. 18
5. Zakończenie ........................................................................................................................... 19
6. Literatura ............................................................................................................................... 19
Nadzór kuratora oświaty nad przedszkolem niepublicznym ....................................... 21
1. Ewaluacja zewnętrzna ........................................................................................................... 21
2. Kontrola kuratora oświaty ..................................................................................................... 27
3. Wspomaganie ......................................................................................................................... 28
4. Rola dyrektora przedszkola niepublicznego ......................................................................... 28
5. Podstawy prawne ................................................................................................................... 29
Dokumenty
Plan nadzoru pedagogicznego dla przedszkola niepublicznego z grupą żłobkową .................. 30
Plan nadzoru pedagogicznego dla przedszkola niepublicznego ................................................ 40
Częściowe sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego ................................................................ 45
Ankieta dla nauczycieli ............................................................................................................... 51
Struktura projektu ewaluacyjnego .............................................................................................. 52
Projekt ewaluacyjny „Rodzice partnerami przedszkola”............................................................ 54
Arkusz obserwacji zajęć hospitowanych przez dyrektora ......................................................... 59
Arkusz sprawozdania z realizacji pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczej
nauczyciela na koniec I półrocza ................................................................................................ 63
Arkusz sprawozdania z pracy nauczyciela na koniec roku szkolnego ...................................... 64
B I B L I O T E K A
P R Z E D S Z K O L A
NIEPUBLICZNEGO
3
Spis treści na płycie CD
Nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym
Plany nadzoru i sprawozdania
•
•
•
•
Plan nadzoru pedagogicznego dla przedszkola niepublicznego z grupą żłobkową
Plan nadzoru pedagogicznego dla przedszkola niepublicznego
Częściowe sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego
Ankieta dla nauczycieli
Projekty ewaluacyjne
•
•
•
Struktura projektu ewaluacyjnego
•
Projekt ewaluacyjny: „Przedszkole realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną
na rozwój dzieci”
•
Projekt ewaluacyjny: „Dzieci nabywają wiadomości i umiejętności określone
w podstawie programowej”
Projekt ewaluacyjny „Rodzice są partnerami przedszkola”
Projekt ewaluacyjny: „Nauczyciele, realizując podstawę programową, analizują
i monitorują osiągnięcia każdego dziecka”
Arkusze kontroli przestrzegania przepisów
•
•
Arkusz obserwacji zajęć hospitowanych przez dyrektora
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Arkusz sprawozdania z pracy nauczyciela na koniec roku szkolnego
Arkusz sprawozdania z realizacji pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczej
nauczyciela na koniec I półrocza
Arkusz kontroli realizacji podstawy programowej
Arkusz kontrolny aktualności zapisów w statucie przedszkola
Arkusz kontroli organizacji wycieczek przedszkolnych
Arkusz kontroli dokumentacji wstępnej diagnozy pedagogicznej
Arkusz kontrolny zasad odbierania dzieci z przedszkola
Arkusz kontrolny zabezpieczenia i obiegu przedszkolnej dokumentacji
Arkusz monitoringu ramowego rozkładu dnia dla 3–4-latków
Arkusz monitoringu ramowego rozkładu dnia dla 5–6-latków
Narzędzia wspomagania
•
•
4
Sprawozdanie z nadzoru pedagogicznego (prezentacja PowerPoint)
Tworzenie raportu z ewaluacji wewnętrznej (prezentacja PowerPoint)
B I B L I O T E K A
P R Z E D S Z K O L A
NIEPUBLICZNEGO
Nadzór dyrektora w przedszkolu niepublicznym
Nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym
Nadzór dyrektora w przedszkolu niepublicznym
Nadzór pedagogiczny w placówce niepublicznej jest ważnym zadaniem, przede wszystkim dla dyrektora. Warto się zmierzyć z tym wyzwaniem. W jaki sposób prowadzić i organizować nadzór pedagogiczny oraz w jaki sposób współpracować z nauczycielami,
aby angażowali się w związane z nim zadania? Jaka odpowiedzialność spoczywa na placówce przedszkolnej, która jest wpisana do rejestru placówek niepublicznych? Niniejsze
opracowanie stanowi materiał dla dyrektorów przedszkoli niepublicznych, którzy pełnią
nadzór pedagogiczny. Zawarłam w nim wiele praktycznych rozwiązań, które są wykorzystywane przez dyrektorki przedszkoli niepublicznych.
Od dłuższego czasu spotykam się z wątpliwościami dyrektorów przedszkoli niepublicznych, np.:
•
Czy dyrektor prowadzi nadzór pedagogiczny w przedszkolu, czy prowadzi kontrolę
nauczycieli?
•
Jakie zasady warto stosować w nadzorze pedagogicznym?
Warto wymienić co najmniej cztery zasady nadzoru pedagogicznego, które są przydatne
i stosowane w praktyce przez wielu dyrektorów:
1) jawność,
2) obiektywizm,
3) kompleksowość,
4) wyzwalanie samodzielności.
W języku potocznym pojęcia „nadzór” i „kontrola” często są używane zamiennie. Według słownika języka polskiego1 pojęcie „nadzór” oznacza: „dozorowanie, strzeżenie,
pilnowanie, opieka, kontrola”, natomiast kontrola to: „porównywanie stanu faktycznego
ze stanem wymaganym, rozpatrywanie czegoś, wgląd w coś, nadzór nad kimś albo nad
czymś”. Według słownika angielsko-polskiego2 „control” obejmuje zarówno kontrolę,
jak i nadzór, a oznacza: władzę, zwierzchnictwo, kierownictwo, zarząd, nadzór, kontrolę, panowanie i decydujący wpływ. Z przytoczonych definicji wynika, że „nadzór”
i „kontrola” mają wyraźnie bliskie sobie znaczenie.
Nadzór pedagogiczny jest od zawsze elementem pracy dyrektora przedszkola. Podczas
prowadzonych przeze mnie szkoleń wielu uczestniczących w nich dyrektorów przedszkoli niepublicznych udostępniało opracowane przez siebie dokumenty związane
1
Mały słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 1969.
2
Wielki słownik angielsko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1979.
B I B L I O T E K A
P R Z E D S Z K O L A
NIEPUBLICZNEGO
5
Nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym
ze sprawowaniem nadzoru pedagogicznego i opowiadało, jak on wygląda w ich placówkach. W trakcie prezentacji można było stwierdzić, że każde przedszkole na swój sposób przestrzega przepisów prawa oświatowego, a więc zakres i forma dokumentowania
nadzoru pedagogicznego są dowolne.
Podejścia do sprawowania nadzoru są różne:
•
albo dyrektor opracowuje wzory obowiązujących w przedszkolu dokumentów i podaje je do wiadomości nauczycieli, a następnie robi z nich użytek, wypełnia podczas
sprawowania nadzoru, przekazuje nauczycielom wnioski, ale nie dopuszcza ich do
pracy w zespołach;
•
albo dyrektor wspólnie z nauczycielami wyznacza zespoły ds. ewaluacji, zakres obserwacji pracy nauczyciela i wspomagania nauczycieli w monitorowaniu realizacji
podstawy programowej oraz organizuje szkolenia.
Podsumowanie rozmów z dyrektorami i prezentacji ich dokumentów skłania do wysunięcia wniosku, że każdy dyrektor musi sam wybrać formę pracy i dokumentowania nadzoru.
Aby dobrze się przygotować do pełnienia nadzoru pedagogicznego, warto zadać sobie
kilka pytań:
•
•
•
•
Po co dyrektor prowadzi nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym?
•
Jakie kontrole prowadzi dyrektor w przedszkolu niepublicznym?
W jaki sposób dyrektor prowadzi nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym?
Jakie korzyści z prowadzenia nadzoru pedagogicznego są widoczne w przedszkolu?
Co pozwala, a co przeszkadza w prowadzeniu nadzoru pedagogicznego w przedszkolu niepublicznym?
Przepytałam 14 dyrektorek z różnych przedszkoli niepublicznych o różnej liczbie dzieci
(od 32 do 167, średnio: 98) i bazie dydaktycznej. Wszystkie te przedszkola są usytuowane w Polsce: 10 jest zlokalizowanych w miastach, a cztery – w mniejszych miejscowościach. Odpowiedzi udzielono w trakcie rozmowy, w której zadałam wymienione
pytania. Nikt nie odmówił odpowiedzi. 70% dyrektorek pełniło jednocześnie dwie funkcje: były organami prowadzącymi i dyrektorami. Pozostałe osoby pełniły tylko funkcję
dyrektora.
Z rozmów przeprowadzonych na temat spojrzenia na nadzór pedagogiczny w przedszkolu niepublicznym mogą wynikać różne kwestie dotyczące ludzi, podejścia do zadań, komunikowania się, zarządzania czasem, współpracy w radzie pedagogicznej,
prowadzenia dokumentacji i jej przydatności. Dyskusje, która kwestia jest ważniejsza
w planowanym nadzorze pedagogicznym, są naturalne i w każdej placówce kształtują
inne spojrzenie na potrzeby. Prawdopodobnie zawsze chodzi o sukces przedszkola – dlatego w przedszkolach jest sporządzany plan nadzoru pedagogicznego, choć nie jest on
obowiązkowy.
6
B I B L I O T E K A
P R Z E D S Z K O L A
NIEPUBLICZNEGO