Optymistyczne scenariusze rozwojowe dla węgla w Europie

Optymistyczne scenariusze rozwojowe dla węgla w Europie
Opublikowane przez GVSt (Niemiecki Związek Górnictwa Węgla Kamiennego) wyniki
najnowszego studium prognostycznego EUROCOAL-u z 2007r. pt. „The Future Role of Coal
in Europe”, czyli przyszłościowego znaczenia węgla w Europie wyraźnie odbiegają od
lansowanych ostatnio poglądów politycznych, jakoby dalsze wykorzystywanie węgla w
energetyce było sprzeczne z założonymi celami w kwestii ochrony klimatu. W związku z
tymi poglądami długofalowe wykorzystywanie tego paliwa powinno posiadać tendencję
spadkową oraz odgrywać bardzo ograniczoną rolę tak w całej Europie, jak i w Niemczech.
Szeroko rozreklamowany aspekt konieczności ochrony klimatu i napiętnowanie węgla „jako
jego truciciela” powoduje to, iż proekologiczne organizacje hamują budowę nowych
elektrowni węglowych, a nawet zakłócają cały proces programów i planów w tym zakresie.
Wystarczy jednak dokładnie przeanalizować i sprawdzić skuteczność obecnych i rozwijanych
nowoczesnych technologii przetwarzania węgla w elektrowniach w świetle ochrony
środowiska, zauważyć można, że korelują one z wymaganiami ochrony klimatu. Świadczy o
tym powszechne wykorzystywanie węgla w procesie wytwarzania energii elektrycznej w
większości krajów członkowskich UE (również w Niemczech) oraz zapewnienie w oparciu o
węgiel efektywności elektrowni przemysłowych w liberalizowanym europejskim rynku
energii elektrycznej. Przede wszystkim węgiel w stosunku do innych nośników (w tym
głównie do gazu ziemnego) wykorzystywanych w procesie wytwarzania energii elektrycznej
posiada poprzez bogate zasoby, bezpieczną do nich dostępność i pewność dostaw, wszelkie
cechy konkurencyjności. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że tak węgiel kamienny, jak i
brunatny cechuje długofalowa stabilność cen, jak i posiadanie ich znacznych zasobów przez
niektóre kraje UE, czego nie można przypisać konkurentowi, czyli gazowi ziemnemu.
Wydobycie węgla brunatnego, kamiennego oraz ich import w krajach europejskich
(źródło:statystyka EURACOAL-u)
1
Zacytowane już studium prognostyczne rysuje optymistyczną prognozę dla węgla wśród
innych nośników energii wykorzystywanych w procesie wytwarzania energii elektrycznej w
Europie. Wykazuje również, że pogorszenie znaczenia węgla wystąpiłoby w przypadku
utrzymania się w dłuższym horyzoncie czasowym niezmiennych cen gazu ziemnego oraz
rosnących opłat za emisję CO2. Według autorów wydaje się ta opcja bardzo mało
prawdopodobna, gdyż ceny gazu ziemnego ciągle rosną (szybko kurczą się jego
udokumentowane zasoby), natomiast wysokie opłaty za emisję CO2 jeszcze bardziej
wpływają na wzrost cen gazu ziemnego, zaś w przypadku potanienia cen gazu ziemnego
nastąpi wysoki wzrost popytu, co natychmiast spowoduje wzrost jego cen, a zatem
hipotetycznie rysowana zaleta jego konkurencji zostanie szybko zahamowana. Tak wiec przy
w miarę umiarkowanych cenach gazu ziemnego węgiel pozostaje w dalszym ciągu
konkurencyjnym i to tak długo dopóki nie wzrosną w sposób drastyczny opłaty za emisję
C02. Natomiast wysokie opłaty za emisję dwutlenku węgla już obecnie wpływają na
aplikowanie najnowszych rozwiązań technologicznych w procesach wytwarzania energii
elektrycznej, prowadzące do modernizowania i uruchamianie ubogich w emisję CO2
elektrowni. Przewiduje się, że po 2020 pracować będą o wysokiej sprawności i wolne od
emisji elektrownie węglowe typu CCS (oddzielenie w procesie wytwarzania energii
elektrycznej CO2 i jego magazynowanie).
W prezentowanych rozważaniach prognostycznych uwzględniono również wolę polityczną (i
organizacji ekologicznych), co do zwiększonego udziału odnawialnych nośników energii w
wytwarzaniu energii elektrycznej oraz różne warianty odnośnie wykorzystywania energii
jądrowej, a także ostatnio aplikowane programy w zakresie racjonalnego (oszczędnego)
wykorzystywania energii elektrycznej. Otóż ze strony społecznej brak jest przyzwolenia na
dalszy rozwój energetyki jądrowej, sfera przemysłowa jest za jej utrzymaniem i rozwijaniem
w oparciu o najnowsze bezpieczne technologie. Pomimo przyjętych programów na różnego
rodzaju szczytach energetycznych, czy też zaleceniach unijnych nie należy spodziewać się
takiego wariantu, w którym odnawialne nośniki energii (obecnie jeszcze nierentowne)
posiadałyby przeważający udział w strukturze nośników wykorzystywanych w wytwarzaniu
energii elektrycznej. W aspekcie ochrony klimatu nie tylko wielkość emisji CO2 pochodząca z
elektrowni węglowych, lecz dwutlenek węgla emitowany przez środki komunikacji (transport
samochodowy, kolejowy, wodny, lotniczy) 14%, procesy przemysłowe (procesy
technologiczne w zakładach chemicznych, rafineriach, hutach, kopalniach, cementowniach)
również 14%, ciepłownictwo (8%), a także gospodarstwa domowe, gromadzenie i utylizacja
odpadów, nawożenie gleb, itp. – stanowi rosnące zagrożenie dla otaczającej nas atmosfery. W
związku z tym problem wykorzystywanego w energetyce węgla i z tym związaną emisję
dwutlenku węgla traktować należy kompleksowo, a nie wybiórczo, jak czynią to negatywnie
nastawione do węgla media, czy też populistyczne organizacje.
2
Udział nośników energii w całkowitym zużyciu energii w
Niemczech (2006r.)
12,4%
ropa naftowa
4,7%
11,2%
gaz ziemny
36,1%
węgiel kamienny
węgiel brunatny
12,9%
energia jądrowa
22,7%
energia odnawialna
Struktura zużywanych nośników energii w zużyciu energii w Niemczech (źródło:
AP7VECTUR; AG Energiebilanzen)
Uwzględniając powyższe aspekty w zacytowanym studium prognostycznym (aktualne
zużycie energii w Niemczech, 493,6 mln t.p.u w 2006r.) wyłoniono bazowy prognozowany
scenariusz udziału węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej w UE -27 oraz trzy warianty
scenariuszy w Niemczech.
Scenariusz/rok
Bazowy
Policy 15
Policy 30
Policy 45
Low Price 15
Low Price 30
Tech 30
Tech 45
2005
26,4%
26,7%
25,8%
23,9%
26,7%
24,8%
25,8%
23,9%
2010
25,1%
27,1%
26,9%
20,8%
19,1%
15,3%
26,9%
20,8%
2020
35,2%
35,8%
36,3%
30,3%
35,0%
25,5%
36,3%
30,0%
2030
39,3%
38,2%
38,7%
35,8%
38,0%
24,7%
38,2%
22,4%
Scenariusz bazowy uwzględnia bazowe dane w zakresie zużycia energii elektrycznej, rozwój
cen (relatywnie wysokie ceny paliw) i zgodny jest z trendami energetycznymi UE do 2030r,
oraz niezmienne opłaty za emisję CO2 rzędu 5 euro/t.
W scenariuszu 15/30/45 zakłada się, że w stałej strukturze zużywanych nośników energii w
wytwarzaniu energii elektrycznej aplikowane będą trzy różnorodne poziomy zaostrzającej się
polityki w zakresie ochrony klimatu, co korelowało będzie ze podwyższeniem opłat za emisję
dwutlenku węgla.
Natomiast w scenariuszu Low Price 15/30 założono dwa poziomy obostrzonej polityki w
zakresie ochrony klimatu oraz uwzględniono niskie ceny paliw (w szczególności niskie ceny
gazu ziemnego).
Scenariusz technologiczny Tech 30/40 uwzględnia przyspieszony rozwój proekologicznych
technologii energetycznych wymuszony obostrzoną polityką w zakresie ochrony klimatu,
3
czyli powstanie elektrowni węglowych na bazie CCS. Natomiast wariant Tech 45 uwzględnia
uzasadnione ochroną klimatu przedłużenie wykorzystywania energetyki jądrowej.
Wyniki badań prognostycznych wskazują, że przemysłowe wdrożenie proekologicznych
technologii CCS opłacalne będzie dopiero wtedy, gdy opłaty za emisję CO2 wyniosą ok. 30
euro/t, czyli po 2020r..
Przewiduje się, że w Niemczech, jak również w UE udział węgla kamiennego do 2020 roku
posiadał będzie tendencję rosnącą. Natomiast w 2030r. udział węgla kamiennego w
niektórych scenariuszach będzie znacznie wzrastał, zaś w innych pozostanie na tym samym
poziomie.
Niniejsze studium prognostyczne szacuje, że węgiel tak w Niemczech, jak i Europie w
najbliższej przyszłości pozostanie najważniejszym nośnikiem energii wykorzystywanym do
produkcji energii elektrycznej.
Opracowano na podstawie publikacji EURACOAL-u (www.euracoal.org), STEAG/VGB
Power Tech - 2007, Niemieckiego Związku Górnictwa Węgla Kamiennego (FAA 43) oraz
serwisów prasowych i opracowań koncernów energetycznych i jednostek naukowo –
badawczych.
Opracował: Bronisław Jaworski – konsul WPHI KG RP Kolonia
Akceptowała: Danuta Dominiak – Woźniak – I Radca, kierownik WPHI KG RP Kolonia
4