Podręcznik Unitarnego Kursu Strzeleckiego

2012
Podręcznik
Unitarnego Kursu
Strzeleckiego
Druż.ZS Dariusz Komasa
Związek Strzelecki „Strzelec”
Czołem,
Witamy Cię serdecznie w szeregach Jednostki Strzeleckiej 4110 Poznao
Związku Strzeleckiego „STRZELEC”. Przez najbliższe 2-3 miesiące posiądziesz
wiedzę, którą która jest niezbędna w dalszym etapie służby. Niniejszy
podręcznik został stworzony z myślą o Tobie, ażeby pomóc Ci ukooczyd z
wynikiem pozytywnym UKS czyli Unitarny Kurs Strzelecki. Żeby móc posiąśd
wiedzę z dziedziny taktyki, pierwszej pomocy czy survivalu wpierw musisz
opanowad wiedzę z historii i tradycji naszej organizacji jak również podstawy
musztry indywidualnej i dyscypliny.
Zapraszamy do lektury…
Wstęp
Związek Strzelecki „Strzelec” (ZS ”S”) jest stowarzyszeniem, w którym
panują zasady dyscypliny i porządku organizacyjnego wzorowane na
zasadach wojskowych. Kwestie wychowawcze oparte są na wytycznych
ideowych J. Piłsudskiego dotyczące obywatelskiego przygotowania do
służby publicznej i mundurowej, oraz gotowości do poświęceo dla dobra
Rzeczpospolitej Polskiej. Naczelnym hasłem jest wytyczna „każdy obywatel
żołnierzem, każdy
żołnierz obywatelem”.
A. TRADYCJE RUCHU STRZELECKIEGO
I.
Tradycje i dzieo dzisiejszy ruchu strzeleckiego ( Związek Walki
Czynnej, Związek Strzelecki, I Kompania Kadrowa, Legiony, I Brygada,
Odrodzenie Polski, Związek Strzelecki „STRZELEC” )
W czerwcu 1908 r. powstała we Lwowie tajna organizacja paramilitarna
Związek Walki Czynnej. Celem jej było przygotowanie organizacyjne i
materialne przyszłego powstania zbrojnego, zdolnego do wywalczenia
2
niepodległości dla Polski. Ponieważ liczba zwolenników tego kierunku działao
rosła, postanowiono ująd go w formę legalnej organizacji. W ten sposób w
1910 roku powstały we Lwowie "Związek Strzelecki", w Krakowie
Towarzystwo "Strzelec", a w obu tych miastach "Drużyny Strzeleckie". W
czerwcu 1912 roku „Rada Oficerska „ powierzyła stanowisko Komendanta
Głównego Józefowi Piłsudskiemu.
J. Piłsudski wykorzystał okazję rozpoczęcia walki pomiędzy naszymi
okupantami, mobilizacja "Strzelców" przeprowadzona została w nocy z 1-go
na 2-go sierpnia 1914r. w Krakowie. 6 sierpnia z krakowskich "Oleandrów"
nastąpił wymarsz
Józef Piłsudski – pierwszy Marszałek Polski
I Kompanii Kadrowej, która przekroczyła granicę zaboru rosyjskiego i
rozpoczęła długi i trudny marsz do niepodległości.
* Pierwsza Kompania Kadrowa – pododdział piechoty utworzony 3 sierpnia
1914 w Krakowie przez Józefa Piłsudskiego z połączenia członków ”Strzelca” i
Polskich Drużyn Strzeleckich jako zalążek Wojska Polskiego.
I Kompania wymaszerowała 6 sierpnia o godzinie 2:42 w stronę
Miechowa, w Michałowicach obalając rosyjskie słupy graniczne. Po zajęciu
Kielc i bezskutecznej próbie przebicia się do Warszawy w celu wywołania
powstania, Pierwsza Kadrowa powróciła do Krakowa, stając się zalążkiem
Legionów Polskich, których dowództwo powierzone zostaje Piłsudskiemu.
3
Walczą one na froncie wschodnim z Rosją po stronie Austro-Węgier i
Niemiec. Drużyny Strzeleckie stworzone były przez środowiska narodowoniepodległościowe, które jednak zerwały z R. Dmowskim i połączyły się ze
"Strzelcami" dając początek Wojsku Polskiemu po długich latach niewoli. Po I
wojnie światowej za aprobatą Marszałka Józefa Piłsudskiego zostaje
powołany do życia, przez dawnych działaczy niepodległościowych,
nawiązujący do tradycji i dziedziczący historyczną nazwę, "Związek
Strzelecki". W 1939 r. ZS liczył ok. 500 tys. członków, którzy w niedługim
czasie byli zmuszeni zdawad, i zdali chlubnie, egzamin w obronie ojczyzny. W
kampanii wrześniowej wykonywali zadania zlecone przez władze wojskowe.
To właśnie duchem "Strzelca" ożywieni byli żołnierze Armii Krajowej walcząc z
najeźdźcami, którzy napadli na naszą Ojczyznę. Po bitwie pod Krzywopłotami
oddziały podległe Józefowi Piłsudskiemu skierowały się do Krakowa, gdzie 19
grudnia 1914 zostały przeformowane w I Brygadę.
*I Brygada Legionów Polskich, formacja Wojska Polskiego zorganizowana i
dowodzona przez Józefa Piłsudskiego.
Odznaka pamiątkowa I Brygady Legionów Polskich
W okresie okupacji sowieckiej ( okres PRL ) władze komunistyczne starały
się, za wszelką cenę , wykreślid z historii i pamięci ludzkiej wspomnienie o
ludziach, którzy "na stos rzucili swój życia los". Jednak legenda I-ej Kadrowej i
Legionów nie umarła, przemilczana oficjalnie przez blisko pół wieku. Na III im Kongresie Konfederacji Polski Niepodległej w 1989r ( jeszcze przed
odzyskaniem niepodległości ), z inicjatywy jej Przewodniczącego Leszka
Moczulskiego zostaje podjęta uchwała o reaktywowaniu Związku
Strzeleckiego "STRZELEC". Przeszkody stawiane przez postkomunistyczną
nomenklaturę spowodowały, że dopiero po roku , 13 czerwca 1990r. w Sądzie
4
Wojewódzkim w Warszawie zarejestrowano stowarzyszenie Związek
Strzelecki "Strzelec". Leszek Moczulski pozostał na stanowisku Komendanta
Głównego do 1996 roku. W latach 1996 – 1999 Komendantem Głównym ZS
„S” i jednocześnie Szefem Sztabu Kwatery Głównej był mjr ZS Andrzej
Kaźmierczak
W 1996 roku po odsunięciu od stanowiska Leszka Moczulskiego przez grupę
która odeszła z Konfederacji Polski Niepodległej z pełniącym funkcję Szefa
Sztabu mjr ZS Andrzejem Kaźmierczakiem przy Leszku Moczulskim grupa
wiernych komendantowi oficerów i podoficerów zakłada Związek Strzelecki
„Strzelec” im. J. Piłsudskiego .
Od 1990 roku działa też Związek Strzelecki Strzelec Organizacja
Społeczno- Wychowawcza współpracujący z Ministerstwem Obrony
Narodowej a założona przez środowisko związane z działaczem
niepodległościowym Romualdem Szeremietiewem.
W styczniu 2010 roku przyspieszone Walne Zgromadzenie powołuje na
stanowisko Komendanta Głównego ppłk ZS Macieja Wechmanna. Szefem
Sztabu zostaje kpt Adam Banacki W tym samym roku w czerwcu w wyniku
rozmów zjednoczeniowych z Związkiem Strzeleckim Równośd Wolnośd
Niepodległośd powołane zostają nowe władze z Komendantem Głównym
bryg ZS Krzysztofem Wojewódzkim dotychczasowym Komendantem
Głównym ZS – RWN. Na stanowisko Szefa Sztabu powołany zostaje mjr ZS
Paweł Baca dotychczas będący w ZS „S”. Proces zjednoczenia jednak był
ciągiem dośd długich zdarzeo. W 2003 roku z inicjatywy pełniącego wtedy
funkcję Szefa Sztabu w Związku Strzeleckim „Strzelec” płk ZS Marka
Michałowskiego powstaje Federacja Związków i Drużyn Strzeleckich będąca
pierwszą próba połączenia organizacji nurtu Strzeleckiego istniało wtedy kilka
organizacji z których częśd przetrwała do dnia dzisiejszego inne niestety nie.
Na pierwszych spotkaniach obecni byli oprócz Związku Strzeleckiego
„Strzelec” jak i Związku Strzeleckiego „Strzelec” im Józefa Piłsudskiego
przedstawiciele Polskich Drużyn Strzeleckich i Związku Strzeleckiego do
rozmów tych w późniejszym okresie przystąpił Związek Strzelecki Równośd
5
Wolnośd Niepodległośd. Zabrakło wtedy dużej i znaczącej organizacji jaką był
Związek Strzelecki „Strzelec” – Organizacja Społeczno Wychowawcza pomimo
zaproszenia jej przedstawicieli.. Jak widad ruch Strzelecki wtedy był bardzo
podzielny i istniała potrzeba wspólnej koordynacji działao. Inicjatywa ta nie
była i nie jest jedyną inicjatywą połączenia nurtu Strzeleckiego. Swoje
działania osobną droga podjął Związek Strzelecki Strzelec OSW były nawet
szersze i węższe próby zjednoczenia . Organizacja ta była już bliska połączeniu
z Związkiem Strzeleckim w 2009 roku ale rozmowy niestety zakooczyły się
fiaskiem Skutkiem tych rozmów zjednoczeniowych do dnia dzisiejszego jest
połączenie Związku Strzeleckiego „Strzelec” i Związku Strzeleckiego RWN.
Powstała nowa organizacja otwarta na dalsze możliwości łączenia działao
wszystkich organizacji.
2. Struktura organizacyjna Związku Strzeleckiego „Strzelec” i jednostki
organizacyjnej
Strukturę wewnętrzną Związku Strzeleckiego "Strzelec" tworzą jednostki
organizacyjne, którymi są okręgi strzeleckie, obwody strzeleckie, oddziały
strzeleckie i zespoły problemowe oraz inspektoraty. Obszar Rzeczpospolitej
Polskiej podzielony jest na cztery okręgi i szesnaście obwodów (granicami
obwodów są granice województw).
Granice okręgów zawierają się:
a) I Okręg Wschodni nr 1000
- Obwód Podlaski nr 1100
- Obwód Łódzki nr 1200
- Obwód Lubelski nr 1300
- Obwód Mazowiecki nr 1400
b) II Okręg Południowy nr 2000
- Obwód Świętokrzyski nr 2100
- Obwód Podkarpacki nr 2200
- Obwód Śląski nr 2300
- Obwód Małopolski nr 2400
6
c) III Okręg Północny nr 3000
- Obwód Pomorski nr 3100
- Obwód Warmiosko-Mazurski nr 3200
- Obwód Kujawsko-Pomorski nr 3300
- Obwód Zachodniopomorski nr 3400
d) IV Okręg Zachodni nr 4000
- Obwód Wielkopolski nr 4100
- Obwód Opolski nr 4200
- Obwód Dolnośląski nr 4300
- Obwód Lubuski nr 4400
Jednostka Strzelecka
Podstawową i docelową formą oddziału strzeleckiego ZS ”Strzelec” jest
Jednostka
Strzelecka. Do powołania i utrzymania istnienia jednostki strzeleckiej
potrzebne jest minimum 15 osób. Jednostki Strzeleckie posiadające
osobowośd prawną same wybierają swoje władze statutowe opierając się na
postanowieniach niniejszego regulaminu i statutu. Termin Walnego Zebrania
Członków Jednostki Strzeleckiej podaje Komendant Główny w rozkazie.
Jednostkom strzeleckim nie posiadającym osobowości prawnej to prawo nie
przysługuje. Jeżeli liczba członków jest mniejsza niż 15 osób Oddział Strzelecki
funkcjonuje jako samodzielna drużyna ZS ”Strzelec”. Zapisy regulaminów w
zakresie jednostek strzeleckich stosuje się wobec oddziałów (drużyn, sekcji)
strzeleckich odpowiednio.
Władze Związku Strzeleckiego „Strzelec”
Władzami naczelnymi Z.S. ”Strzelec” są:
1. Walne Zebranie Delegatów,
2. Naczelna Rada Strzelecka,
3. Komenda Główna
4. Komisja Rewizyjna,
5. Strzelecki Sąd Honorowy.
7
Naczelna Rada Strzelecka, będąca najwyższą władzą Z.S. ”Strzelec” w okresie
między Walnymi Zebraniami Delegatów, kieruje całokształtem działalności
Z.S. ”Strzelec”, a za swoją pracę i działania odpowiada przed Walnym
Zebraniem Delegatów.
W skład Naczelnej Rady Strzeleckiej wchodzi:
- Komendant Główny
- 6 do 26 członków, wybieralnych przez Walne Zebranie Delegatów
W okresie między posiedzeniami Naczelnej Rady Strzeleckiej, pracami Z.S.
”Strzelec” kieruje Komenda Główna, zgodnie z regulaminem uchwalonym
przez Naczelną Radę Strzelecką.
3. Prawa i obowiązki strzelca ( Prawo strzeleckie, dyscyplina )
PRAWO STRZELECKIE:
1. Dobro i pomyślnośd Rzeczypospolitej Polskiej jest pierwszym i najwyższym
prawem strzeleckim.
2. Strzelec służy Rzeczypospolitej i jest dla Niej gotów do wszelkich poświęceo.
3. Strzelec jest wzorowym obywatelem, a jeżeli zajdzie taka potrzeba
żołnierzem Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Strzelec jest człowiekiem honoru, charakteryzują go wysokie wartości
moralne.
5. Strzelec drogą szkolenia indywidualnego i zbiorowego kształtuje swoją
osobowośd i charakter, jest wytrwały, zdyscyplinowany, mężny, śmiały.
6. Strzelec postępuje uczciwie wobec każdego człowieka, jest uczynny,
koleżeoski, ofiarny.
8
7. Strzelec sumiennie wypełnia polecenia swych przełożonych i władz Związku,
wkładając w ich wykonanie całą swoją inicjatywę.
8. Strzelec czynem i zachowaniem popularyzuje w swym środowisku ideały
braterstwa i służby.
9. Strzelec działa w myśl ideałów strzeleckich, w duchu dyscypliny i porządku
organizacyjnego.
10. Strzelec nieustannie pogłębia swą wiedzę oraz doskonali sprawnośd
fizyczną i umiejętności.
4. Przyrzeczenie Strzeleckie ( Przyrzeczenie, Przysięga )
Po pozytywnym ukooczeniu Unitarnego Kursu Strzeleckiego przychodzi
moment na który wszyscy czekają – uroczysta przysięga. Jest ona
najważniejszym momentem dla kandydata na strzelca. Z chwilą, z którą złoży
uroczyste ślubowanie staje się pełnoprawnym „strzelcem”. Termin w których
może odbyd się zaprzysiężenie to:
- 22 stycznia
- 12 maja
- 5/6 sierpnia
- 11 listopada
- 5 grudnia
PRZYRZECZENIE STRZELECKIE:
Wobec Boga, własnego sumienia oraz wszystkich strzelców,
wstępując w szeregi Związku Strzeleckiego Strzelec;
przyrzekam i ślubuję:
9
przez całe życie dobro Rzeczypospolitej Polskiej nad wszystko inne wyższe dla
mnie będzie,
niepodległości jej zawsze bronid gotów będę Najjaśniejszej Rzeczypospolitej
Polskiej do ostatniego
tchu,
a wszystkie moje czyny i zamiary najwyższej służbie podporządkowane będą.
przyrzekam i ślubuję:
- powinności moje jako członek Związku Strzeleckiego Strzelec; z dobrą wolą i
wiarą wypełniad,
- prawa strzeleckiego należycie przestrzegad,
- rozkazy przełożonych w Związku Strzeleckim Strzelec; sumiennie wykonywad,
- wszystko co teraz przyrzekam w sumieniu moim do głębi rozważyłem, że
tych przyrzeczeo
dotrzymam ;
przysięgam a przysięgę moją stwierdzam uroczystym słowem honoru
strzeleckiego obywatela
wolnego, uczciwego człowieka;.
„Osoby niewierzące mogą w rocie przyrzeczenia opuścid słowo Bóg”
5. Siły Zbrojne RP ( Rodzaje sił zbrojnych, Wojska Lądowe, Wojska
Obrony Przeciwlotniczej, Marynarka Wojenna, stopnie strzeleckie i
wojskowe )
RODZAJE SIŁ ZBROJNYCH RP
WOJSKA LĄDOWE - Oddziały Wojsk Lądowych służą do
ataku naziemnego z ziemi, oraz do obrony granic. W
Wojskach Lądowych istnieje system logistyczny
zabezpieczający
proces
szkolenia
pokojowego,
10
funkcjonowania jednostek wojskowych
prowadzenia działao bojowych.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
oraz
ich
przygotowania
do
Rodzaje wojsk lądowych:
zmechanizowane
pancerne
rakietowe
artyleria
obrony przeciwlotniczej
inżynieryjne
przeciwchemiczne
rozpoznania i walki elektronicznej
łączności i informatyki
aeromobilne
specjalne
SIŁY POWIETRZNE - Głównym zadaniem Sił
Powietrznych, jest prowadzenie operacji mających
na celu uzyskanie przewagi w powietrzu i
wspieranie oddziałów innych Rodzajów Sił
Zbrojnych. Ich prekursorem były siły powietrzne
Błękitnej Armii podczas I wojny światowej. Do 1
lipca 2004 nosiły nazwę: Wojska Lotnicze i Obrony
Powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej (WLOP RP),
które z kolei zostały utworzone 1 lipca 1990 przez połączenie dwóch
rodzajów sił zbrojnych: Wojsk Lotniczych i Wojsk Obrony Powietrznej Kraju.
•
Rodzaje sił powietrznych:
Wojska lotnicze: lotnictwo myśliwskie, myśliwsko-szturmowe,
bombowe, myśliwsko-bombowe, rozpoznawcze, transportowe,
pomocnicze
11
•
•
Wojska obrony powietrznej: rakiety przeciwlotnicze, artyleria
przeciwlotnicza
Wojska radiotechniczne
MARYNARKA WOJENNA - Odpowiada za obronę
wybrzeża i wód terytorialnych. Pod względem
organizacyjnym stanowi związek operacyjny – flotę.
Od 25 czerwca 2010 roku funkcję dowódcy pełni adm.
fl. Tomasz Mathea.
Zadania marynarki wojennej:
•
ochrona polskich interesów na morzu
•
zapewnienie bezpiecznej żeglugi w polskiej strefie
odpowiedzialności;
•
ratowanie życia na morzu w polskiej strefie odpowiedzialności
•
demonstrowanie obecności na morzu w polskiej strefie
zainteresowania paostwa;
•
współpraca z zagranicznymi siłami morskimi, szczególnie paostwami
Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego ( NATO );
•
udział w operacjach pokojowych i antyterrorystycznych;
•
odpowiednio wczesne wykrycie zagrożenia dla bezpieczeostwa
paostwa od strony morza;
•
obrona paostwa podczas wojny przed atakiem od strony morza;
•
obrona wybrzeża i terenów nadmorskich przy współpracy z Wojskami
Lądowymi i Siłami Powietrznymi
12
STOPNIE STRZELECKIE
I KORPUS STRZELECKI:
kandydat na strzelca
strzelec ZS
sekcyjny ZS (2 belki)
starszy strzelec ZS (1 belka)
drużynowy ZS (3 belki)
II KORPUS INSTRUKTORSKI:
sierżant ZS (łamana belka +obwódka na pagonie)
starszy sierżant ZS (2 łamane belki +obwódka)
13
chorąży ZS (gwiazdka +obwódka)
podporucznik ZS (belka+2 gwiazdki, a na pagonie bez belki)
porucznik ZS (belka+3 gwiazdki, pagon bez belki)
kapitan ZS (belka +4 gwiazdki, pagon bez belki)
III KORPUS INSPEKTORSKI:
młodszy inspektor ZS (dwie belki gwiazdka)
14
inspektor ZS (dwie belki 2 gwiazdki)
starszy inspektor ZS (dwie belki 3 gwiazdki)
IV KORPUS BRYGADIERSKI
brygadier ZS (emblemat orła w wieńcu na pagonie)
6. Symbole narodowe i wojskowe ( Godło, flaga paostwowa, hymn
narodowy, sztandar, bandera, patriotyzm )
SYMBOLE NARODOWE RP
FLAGA
Flaga paostwowa - jest nią
prostokątny płat tkaniny o barwach
białej i czerwonej i proporcji 8:5,
umieszczony na maszcie. Zgodnie z
art. 6 ust. 2 ustawy, za flagę Polski
uważany jest wariant z godłem
Polski, umieszczonym pośrodku
białego pasa. Barwy flagi polskiej
złożone z dwóch poziomych pasów:
białego oraz czerwonego są odwzorowaniem kolorystyki godła paostwowego,
który stanowi orzeł biały na czerwonym polu. Zgodnie z zasadami heraldyki
15
pas górny reprezentuje białego orła, a dolny czerwone pole tarczy herbowej.
Kolory te według symboliki używanej w heraldyce mają następujące
znaczenie:


Koloru białego używa się w heraldyce jako reprezentację srebra.
Oznacza on także wodę, a w zakresie wartości duchowych czystośd i
niepokalanie.
Kolor czerwony jest symbolem ognia, a z cnót oznacza odwagę i
walecznośd
Konstrukcja i budowa flagiObowiązująca flaga Rzeczypospolitej Polskiej jest
prostokątem o proporcjach 5:8 podzielonym na dwa poziome pasy: biały (u
góry) i czerwony. Dopuszcza się także wieszanie flagi w formie pionowej
wstęgi: wówczas barwa biała powinna znajdowad się po lewej stronie lub przy
drzewcu.
Flaga paostwowa z godłem
Oprócz opisanej powyżej flagi biało-czerwonej istnieje jeszcze flaga z godłem
Polski na białym prostokącie nazywana "flagą paostwową z godłem"
16
BANDERA WOJENNA
Modyfikacją flagi paostwowej
z godłem jest bandera
wojenna ustanowiona ustawą
z dnia 19 lutego 1993 r. o
znakach
Sił
Zbrojnych
Rzeczypospolitej
Polskiej.
W
ustawie
tej
określono,
że
"banderą
wojenną
jest
prostokątny płat tkaniny o
barwach Rzeczypospolitej Polskiej, zakooczony dwoma trójkątnymi językami
na wolnym liku. Pośrodku długości białego pasa, mierzonej od liku
przydrzewcowego do wierzchołka wcięcia między językami, jest umieszczone
godło Rzeczypospolitej Polskiej. Stosunek szerokości płata do jego długości
wynosi 1:2,1. Głębokośd wcięcia pomiędzy językami jest równa połowie
szerokości płata. Stosunek wysokości godła do szerokości płata wynosi 2:5".
GODŁO
Godło Polski jest określone w art. 28. ust. 1 Konstytucji
z 1997: Godłem Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek
orła białego w koronie w czerwonym polu. Jego
17
aktualny, ustawowy wygląd (wg załącznika nr 1 ustawy o godle) to: biały,
jednogłowy orzeł w złotej koronie, ze złotymi szponami i dziobem, zwrócony
w prawo na tle czerwonej, lekko zwężającej się ku dołowi tarczy herbowej.
Barwy bieli i czerwieni są barwami Rzeczypospolitej Polskiej, określonymi
ustawowo (wg załącznika nr 2 ustawy o godle).
Legenda
Według popularnej legendy, założyciel paostwa Polan, Lech, podczas postoju
w okolicach Poznania ujrzał pod wieczór sporych rozmiarów gniazdo na
drzewie. Znajdował się w nim biały orzeł z dwoma pisklętami. Gdy Lech
przyglądał się mu, orzeł rozpostarł skrzydła na tle nieba czerwonego od
zachodzącego słooca. Lech zachwycił się, postanowił tam osiąśd, umieścił orła
w swym herbie, a miejsce na pamiątkę nazwał Gniezdnem (obecnie Gniezno)
od słowa gniazdo.
Tradycja heraldyczna
Orzeł przedstawiony jest zgodnie z tradycją heraldyczną, w postaci gotowej
do walki. Biel oddaje w heraldyce metal srebrny, tak więc nie ma potrzeby
dodatkowego oddzielania bieli orła od czerwonego tła. Polskie godło nosi
nazwę własną Orzeł Biały, ale heraldyczny opis paostwowego symbolu brzmi:
w polu czerwonym srebrny orzeł w złotej koronie. Ułożenie głowy orła w
prawo (w stronę zaszczytną ku prawemu skrzydłu) jest w heraldyce naturalne
i nie wymaga dodatkowego określenia.
Również nieprawdziwe jest twierdzenie, że ukoronowanie orła oznacza
niepełną suwerennośd. Owszem, w zachodnioeuropejskiej heraldyce
ukoronowanie przedstawianego na tarczy zwierzęcia czy postaci oznaczało
zwykle zależnośd lenną. Ukoronowany Orzeł Biały przeciwnie, od początku
symbolizował suwerennośd Polski.
HYMN PAŃSTWOWY (Mazurek Dąbrowkiego)
Pierwotnie, jako Pieśo Legionów Polskich we Włoszech, został napisany przez
Józefa Wybickiego, autor melodii opartej na motywach ludowego mazurka
18
(właściwie mazura) jest nieznany. Pieśo powstała w dniach 16-19 lipca 1797
we włoskim miasteczku Reggio nell'Emilia w Republice Cisalpioskiej (w
dzisiejszych Włoszech). Pierwszy raz została wykonana publicznie 20 lipca
1797 roku. Od samego początku z aplauzem została przyjęta przez Legiony
Dąbrowskiego. Z początkiem 1798 znana była również w kraju we wszystkich
zaborach. Śpiewana była podczas powstania listopadowego (1830),
styczniowego (1863), przez Polaków na Wielkiej Emigracji, w czasie rewolucji
1905, I i II wojny światowej. Tekst Mazurka był tłumaczony przez poetów
solidaryzujących się z walczącą Polską i znany był w 17 językach, m.in.:
niemieckim, francuskim, angielskim, rosyjskim, węgierskim, chorwackim,
macedooskim, serbskim, słowackim, litewskim. Podczas Wiosny Ludów
(1848) "Mazurek Dąbrowskiego" śpiewany był na ulicach Wiednia, Berlina i
Pragi, gdzie cieszył się szczególną popularnością. Mazurek Dąbrowskiego był
wykorzystywany w utworach muzycznych. Jednym z pierwszych użył go Karol
Kurpioski, który skomponował w 1821 fortepianową (organową) Fugę na jego
temat (wydaną obecnie w redakcji Rościsława Wygranienki). Fuga ta,
zinstrumentowana przez autora, zabrzmiała pod jego batutą 1 stycznia 1831
roku w wykonaniu orkiestry Opery Warszawskiej. Ryszard Wagner
wykorzystał melodię Mazurka w uwerturze Polonia skomponowanej po
upadku powstania listopadowego. Grano ją pod okupacją niemiecką w czasie
II wojny światowej, gdy zabronione było granie polskiego hymnu. W
zmienionej postaci użyto muzykę hymnu w nazistowskim filmie
propagandowym "Powrót do ojczyzny" ("Heimkehr").
Tekst:
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
19
Będziem Polakami
Dał nam przykład Bonaparte
Jak zwyciężad mamy
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany:
Słuchaj jeno pono nasi
Biją w tarabany!
Marsz, marsz, Dąbrowski
Z ziemi włoskiej do Polski
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem
Analiza
Pierwsza zwrotka hymnu nawiązuje do ostatniego rozbioru Polski. Po klęsce
insurekcji kościuszkowskiej, w 1795 r. terytorium Rzeczypospolitej zostało
całkowicie rozdzielone pomiędzy Rosję, Prusy i Austrię. Zwrotka wyraża
zatem patriotyzm i wiarę w odzyskanie niepodległości.
Po III rozbiorze Rzeczypospolitej znaczna ilośd polskich żołnierzy
wyemigrowała do Francji i Włoch. W styczniu 1797 r. generał Jan Henryk
20
Dąbrowski na mocy umowy z rządem lombardzkim, w porozumieniu z
Francuzami, utworzył Legiony Polskie. W refrenie hymnu, powstałego w lipcu
1797 r., autor, który współtworzył Legiony, wyraził nadzieję powrotu do
Polski pod dowództwem gen. Dąbrowskiego.
Nadzieja legionistów na powrót do Polski była jednak związana z walkami
prowadzonymi pod zwierzchnictwem generała Napoleona Bonaparte, który
już wówczas odnosił sukcesy wojskowe w płn. Włoszech, a kilka lat później
rządził Francją. W drugiej zwrotce (w trzeciej zwrotce w rękopisie
Wybickiego) hymnu autor wyraził przekonanie, iż z pomocą Bonapartego
żołnierze podążając z zachodu poprzez rzekę Wartę i południa poprzez Wisłę
byliby w stanie przywrócid niepodległą Polskę.
Trzecia zwrotka (druga wg oryginalnego rękopisu) nawiązuje do Stefana
Czarnieckiego, dowódcy polskiego w czasie potopu szwedzkiego w XVII
wieku.
W oryginalnym rękopisie Wybickiego występuje czwarta zwrotka, której brak
we współczesnym hymnie. W zwrotce tej autor doradza, iż jedynym
warunkiem obronienia się przed dwoma największymi zaborcami, tj. Prusami
(Niemiec) i Rosją (Moskal), będzie ogólnonarodowa zgoda.
Czwarta zwrotka (piąta wg rękopisu) stanowiła dla pozostających na
emigracji legionistów obraz Polaków pozostających w Ojczyźnie i
wysłuchujących tarabanu na znak zbliżających się polskich wojsk.
W szóstej zwrotce (w rękopisie) J. Wybicki nawiązał do Tadeusza Kościuszki,
zwycięskiego dowódcy z bitwy pod Racławicami w czasie powstania w 1794 r.
Wyraził również ufnośd w Opatrznośd Bożą.
Podsumowując, słowa Pieśni Legionów Polskich we Włoszech nawiązywały do
wzniosłych wydarzeo z dziejów polskiego oręża oraz współczesnych
zwierzchników wojskowych, w których pokładano nadzieję na powrót do
Ojczyzny i odzyskanie niepodległości.
21
SZTANDAR WOJSKOWY
Sztandar – jest znakiem jednostki
wojskowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej. Jest on symbolem sławy wojennej i
tradycji oraz wierności, honoru i męstwa,
których Ojczyzna wymaga od swych
żołnierzy.'
Sztandary były bardzo różne w formie,
rysunku i wielkości. Dopiero po odzyskaniu
niepodległości w 1918 podjęto próbę
ujednolicenia znaków wojskowych jednak
nie były one rygorystycznie przestrzegane. Kolejne unormowania wyglądu
sztandarów miały miejsce w 1927 (zmiana rysunku godła paostwowego) i w
1937. Stare (nieregulaminowe) sztandary przekazywane były zazwyczaj do
Muzeum Wojska Polskiego.
Od 1937 sztandar mogły otrzymad:




formacje liniowe wojska (piechota, kawaleria, saperzy)
o szkoły oficerskie i podoficerskie tych formacji
oddziały lądowe marynarki wojennej
artyleria, broo pancerna, lotnictwo, łącznośd
o szkoły oficerskie i podoficerskie tych formacji
samodzielne bataliony strzelców
Sztandar od chwili wręczenia towarzyszył pułkowi w każdej uroczystości i
bitwie. Utrata sztandaru oznaczała wymazanie oddziału z rejestru. W
przypadku rozwiązania lub rozbicia jednostki w wyniku walk, sztandar był
ukrywany (tak by nie dostał się w ręce wroga) dzielony między żołnierzy lub
niszczony.
Do 1939 w Wojsku Polskim nadano około 230 sztandarów. Na Zachód,
różnymi drogami, przewieziono 42 sztandary (znajdują się w Instytucie
22
Polskim i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie). Około 100
sztandarów odnaleziono po zakooczeniu działao wojennych (znajdują się w
Muzeum WP, niektóre we fragmentach).
Sztandary Sił Zbrojnych RP
Całokształt spraw związanych z symboliką, nadawaniem i wyglądem
sztandaru reguluje ustawa z 19 lutego 1993 o znakach Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej z późniejszymi zmianami.
Stanowi ona, że sztandar jest znakiem jednostki wojskowej Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej. Jest symbolem sławy wojennej i tradycji oraz
wierności, honoru i męstwa, których Ojczyzna wymaga od swych żołnierzy.
Prawo posiadania sztandaru przyznaje jednostkom liniowym wszystkich
rodzajów sił zbrojnych oraz szkołom wojskowym.
Na sztandar wojskowy składają się: płat, głowica, drzewce i szarfa.
Płat sztandaru
To biała tkanina w kształcie kwadratu, po której obu stronach znajduje się
krzyż kawalerski wykonany z tkaniny czerwonej. Jeden bok sztandaru wszyty
jest w białą skórę. Boki sztandaru obszyte złotą frędzlą. Na stronie głównej
płata, pośrodku krzyża kawalerskiego,znajdują się dwie gałązki wawrzynu,
haftowane złotym szychem (nid bawełniana owinięta spiralnie metalowym
drucikiem). Pośrodku wieoca umieszczony wizerunek orła białego z głową
zwróconą do drzewca. W rogach płata umieszczone są wieoce wawrzynu z
numerem jednostki lub inicjały jej nazwy.
Na stronie odwrotnej płata, pośrodku krzyża kawalerskiego, znajduje się
napis "BÓG HONOR OJCZYZNA" w wieocu z wawrzynu. W rogach płata
umieszczone są wieoce wawrzynu, a w ich polach mogą byd herby
miejscowości, symbole związane z historią jednostki wojskowej oraz
emblematy lub inicjały fundatorów sztandaru.
Płat przymocowany jest do drzewca siedmioma gwoździami z białego metalu,
po każdej stronie płata.
23
Głowica sztandaru
Głowicę sztandaru stanowi orzeł i podstawa. Wykonana jest z białego metalu.
Korona, dziób i szpony orła są w kolorze złotym.. Na przedniej ścianie
podstawy jest umieszczony numer jednostki wojskowej lub jej inicjały.
Drzewce sztandaru
Drzewce jest dwudzielne połączone tuleją z metalu białego. Na górnym koocu
drzewca jest umieszczona głowica, a na dolnym - stożkowate okucie z metalu
białego. Na drzewcu mogą byd umieszczane gwoździe pamiątkowe.
Szarfa
Szarfa o barwach narodowych jest umieszczona poniżej podstawy z orłem po
głównej stronie płata. Jej kooce dochodzą do dolnego brzegu płata i są
zakooczone frędzlą koloru złotego. Na sztandarach jednostek wojskowych
odznaczonych orderami wojennymi umieszcza się pod szarfą o barwach
Rzeczypospolitej Polskiej szarfy z kolorami danego odznaczenia.
Nadanie sztandaru
Sztandar nadaje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra
Obrony Narodowej. Wręczenia dokonuje się uroczyście, w formie ustalonej w
ceremoniale wojskowym. Dowódcy jednostki sztandar przekazuje Prezydent
RP lub w jego imieniu minister ON lub bądź ich przedstawiciel.
Bóg, Honor, Ojczyzna – dewiza Wojska Polskiego. Została wprowadzona po
raz pierwszy na sztandary oddziałów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie
przez Naczelnego Wodza rozkazem z dnia 15 października 1943 r.. Wcześniej
powszechnie obowiązująca dewiza "Honor i ojczyzna" (fr. honneur et patrie)
pojawiła się na sztandarach wojska obywatelskiego z czasów napoleooskich a
jeszcze wcześniej na odznaczeniach Legii Honorowej ustanowionej przez
Napoleona w 1802 roku.
24
HYMN WOJSKA POLSKIEGO I ZS „S”
Legiony
My, Pierwsza Brygada (wł. Marsz Pierwszej Brygady) była pieśnią I Brygady
Legionów Polskich, dowodzonych przez Józefa Piłsudskiego. Znana jest
również pod tytułem Legiony to żołnierska nuta. Melodia pieśni to melodia
Marsza Kieleckiego nr 10, utworu zapisanego w śpiewniku orkiestry Kieleckiej
Straży Ogniowej pod numerem 10. Prawdopodobnym jej autorem był kpt.
Andrzej Brzuchal-Sikorski, który od 1905 r. był kapelmistrzem orkiestry
Kieleckiej Straży Ogniowej, a potem, orkiestry I Brygady Legionów Polskich
Józefa Piłsudskiego. On to właśnie był pierwszym wykonawcą i aranżerem
tego utworu. Gdy 10 września 1914 r. Andrzej Brzuchal-Sikorski z orkiestrą
Kieleckiej Straży Ogniowej wstąpili w szeregi żołnierzy Józefa Piłsudskiego,
Marsz Kielecki nr 10 zaczął towarzyszyd strzelcom i legionistom. Słowa
Pierwszej Brygady, do melodii Marsza Kieleckiego, powstawały żywiołowo,
układane na kwaterach i w okopach. Po 1925 r. zostało ustalone, że pierwsza
podstawowa wersja tekstu powstała latem 1917 r. w pociągu wiozącym
internowanych legionistów do Szczypiorna i w samym obozie. Ostatecznie, w
koocu lat trzydziestych, w Wojskowym Instytucie Historycznym orzeczono, że
autorem trzech pierwszych zwrotek jest literat, pułkownik Andrzej Hałacioski,
a sześciu zwrotek - oficer legionów Tadeusz Biernacki.
Tekst
Legiony to żołnierska nuta
Legiony to straceńców los!
Legiony to żołnierska buta
Legiony to ofiarny stos.
My pierwsza brygada strzelecka gromada
Na stos rzuciliśmy nasz życia los
Na stos na stos!
O ileż mąk ileż cierpienia
O ileż krwi wylanych łez
Pomimo to nie ma zwątpienia
Dodawał sił wędrówki kres
25
My pierwsza brygada strzelecka gromada
Na stos rzuciliśmy nasz życia los
Na stos na stos!
Mówili żeśmy stumanieni
Nie wierząc w to że chcieć to móc!
Laliśmy krew osamotnieni
A z nami był nasz drogi wódz!
My pierwsza brygada strzelecka gromada
Na stos rzuciliśmy nasz życia los
Na stos na stos!
B. MUSZTRA I REGULAMINY
1. Zasady ogólne, zależnośd służbowa strzelców (dyscyplina, zależnośd
służbowa, przełożony, podwładny, starszy, młodszy, rozkaz, komenda,
droga służbowa, środki wychowawcze )
DYSCYPLINA
W ZS “Strzelec” realizuje się praktykę dyscyplinarną, która posiada cel
wychowawczy i porządkowy. Praktyka dyscyplinarna to system kar i
wyróżnieo, które nakładają na strzelców osoby do tego upoważnione.
Karami w ZS”Strzelec” są:
- Upomnienie
- Nagana
- Zawieszenie w prawach członka ZS”S” na okres do dwóch lat
- Obniżenie stopnia ZS”S”
- Wykluczenie z szeregów ZS”S”
Wyróżnieniami są:
- Pochwała
- Wyróżnienie w rozkazie
26
- List Pochwalny
- Awans
- Odznaczenie
- Wymienione wyróżnienia udziela Komendant Główny ZS”S”
Wyróżnienia i kary są wymierzane stosownie do zasług oraz przewinieo /
wykroczeo zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez Radę Strzelecką. W
przypadku braku takiej instrukcji lub nie uregulowaniu w niej jakiejś sytuacji,
decyzję o zastosowaniu środka dyscyplinarnego podejmuje Komendant
Główny.
Droga służbowa
1. Droga służbowa polega na ustnym lub pisemnym przekazywaniu
rozkazów, decyzji, zarządzeo i wytycznych od wyższego przełożonego
przez kolejnych przełożonych, do wykonawcy oraz przyjmowaniu
meldunków (raportów), skarg, wniosków i zażaleo od podwładnych
(zainteresowanych) — przez wszystkich kolejnych przełożonych aż do
tego, który sprawę rozstrzyga.
2. Strzelec jest obowiązany do przestrzegania drogi służbowej. Strzelec,
który zwrócił się do przełożonego wyższego szczebla z pominięciem
drogi służbowej w sprawie, którą mógł załatwid bezpośredni
przełożony ponosi za to odpowiedzialnośd dyscyplinarną.
3. Drogę służbową można pominąd:
a. W sprawach nie cierpiących zwłoki, o czym należy
zameldowad (powiadomid) pominiętym przełożonym;
b. Wnosząc zażalenie o naruszeniu zasad poszanowania
godności osobistej;
c. W skargach dotyczących pozbawienia lub ograniczenia
przysługujących uprawnieo i nieregulaminowego traktowania
oraz nadużycia przez przełożonych uprawnieo służbowych;
d. Podczas wysłuchiwania skarg i wniosków przez przełożonych
oraz przewodniczących komisji kontrolnych i inspekcyjnych.
Rozkaz to polecenie podjęcia określonego działania lub zaniechania działania,
wydane służbowo strzelcowi przez przełożonego lub uprawnionego
starszego.
27
Komenda - to krótki rozkaz składający się z zapowiedzi i hasła (bądź tylko z
hasła) podany słownie lub przez środki łączności do natychmiastowego
wykonania, a gdy dotyczy grupy strzelców lub pododdziału (oddziału) również jednoczesnego i jednolitego.
1) Zapowiedź komendy podaje się wyra źnie, głosem donośnym, przeciągając
ostatnią zgłoskę.
2) Hasło komendy podaje się po krótkiej przerwie, głośno, wyraźnie, krótko i
dobitnie. Po haśle należy wykonad komendę.
PRZEŁOŻONY I PODWŁADNY, STARSZY I MŁODSZY









Organizacja ZS „S” opiera się na hierarchicznym podporządkowaniu
strzelców.
Strzelec w stosunku do innych strzelców może byd przełożonym,
podwładnym, starszym lub młodszym, jak również równym stopniem.
W wystąpieniach służbowych chociażby dwóch strzelców, zawsze jeden z
nich jest przełożonym lub starszym.
Przełożonym jest strzelec lub osoba niebędąca strzelcem, której na mocy
przepisu prawa, rozkazu lub decyzji właściwego przełożonego
podporządkowano strzelca, uprawniona do wydawania rozkazów lub
poleceo podległym strzelcom i kierowania ich czynnościami służbowymi.
Starszym jest strzelec, który ma wyższy, a młodszym – niższy stopieo
strzelecki.
Rozkaz to polecenie podjęcia określonego działania lub zaniechania
działania, wydane służbowo strzelcowi przez przełożonego lub
uprawnionego starszego.
Rozkaz może uchylid lub zmienid ten, kto go wydał lub – jeżeli dobro
służby tego wymaga – jego przełożony, zawiadamiając o tym
poprzedniego rozkazodawcę.
Strzelec po otrzymaniu rozkazu potwierdza to słowem „ROZKAZ” i
wykonuje go. Przełożony może sprawdzid zrozumienie rozkazu.
O wykonaniu rozkazu strzelec melduje temu przełożonemu, który go
wydał, jeśli przełożony nie zarządzi inaczej.
28
2. ZASADY STRZELECKIEGO ZACHOWANIA SIĘ ( oddawanie honorów,
meldunek )




Wobec siebie i w stosunku do osób cywilnych strzelcy są zobowiązani
przestrzegad zasad etycznych, norm współżycia społecznego oraz
zachowywad się z godnością, uprzejmie i taktownie.
Strzelca obowiązuje posłuszeostwo, lojalnośd i poszanowanie
przełożonych i starszych. Narażenie autorytetu innego strzelca jest
niedopuszczalne, za wyjątkiem sytuacji, gdy wynika z określonego
prawem działania związanego ze złożeniem skargi, wniosku lub zażalenia.
Strzelca obowiązuje poszanowanie języka ojczystego, kultura słowa,
powstrzymywanie się od używania słów wulgarnych i nieprzyzwoitych.
Strzelcy przebywający na terenie szkoleo i w trakcie pełnienia
obowiązków służbowych nie mogą spożywad i pozostawad pod wpływem
alkoholu oraz posiadad, zażywad środki odurzające i psychotropowe lub
inne podobnie działające substancje.
ODDAWANIE HONORÓW PRZEZ ŻOŁNIERZY










Oddawanie honorów jest oznaką strzeleckiego szacunku dla tradycji,
symboli (barw i znaków) narodowych i wojskowych oraz przełożonych i
starszych, a także przejawem koleżeostwa i dobrego wychowania –
dyscypliny i spoistości Związku Strzeleckiego „Strzelec”.
Strzelcy są obowiązani oddawad honory:
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej;
Marszałkom Sejmu i Senatu;
Prezesowi Rady Ministrów;
Ministrowi Obrony Narodowej;
Przełożonym, starszym i równym stopniem;
Fladze paostwowej, fladze Ministra Obrony Narodowej, flagom rodzajów
sił zbrojnych i banderze wojennej w czasie ich oficjalnego podnoszenia
i opuszczania, sztandarom wojskowym oraz banderze wojennej podczas
wchodzenia na okręt i schodzenia z okrętu;
Przed Grobem Nieznanego Żołnierza;
Symbolom i miejscom upamiętniającym bohaterską walkę i męczeostwo
Narodu Polskiego i innych narodów, jeśli są tam wystawione posterunki
honorowe;
29















Pogrzebom z wojskową asystą honorową.
Podwładni i młodsi oddają honory pierwsi, a strzelcy równi stopniem –
jednocześnie.
W czasie oficjalnego grania polskiego hymnu paostwowego i hymnów
innych paostw, „Hasła Wojska Polskiego” lub sygnału „Służba
Wartownicza” –strzelcy występujący indywidualnie przyjmują postawę
zasadniczą, a jeśli są w nakryciu głowy – salutują.
W miejscach pracy (w pomieszczeniach służbowych) honory oddaje się
przełożonym (starszym) przez powstanie, przyjęcie postawy zasadniczej i
skłon głowy – tylko podczas pierwszego ich przybycia.
W miejscach, w których tę samą osobę spotyka się kilkakrotnie w
krótkich odstępach czasu, np.: w czasie przerw w naradach, odprawach,
zajęciach szkoleniowych, na dworcach, w parkach oraz miejscach
pełnienia służb dyżurnych (instytucjach, sztabach i na okrętach), honory
oddaje się tylko podczas pierwszego spotkania.
Strzelcy nie oddają honorów w czasie:
Przechodzenia przez jezdnie oraz mijania się w odległości większej niż
około 15 kroków;
Prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn i urządzeo;
Bezpośredniego udziału w akcjach ratowniczych, udzielania pomocy
poszkodowanym oraz zabezpieczania (ochrony) miejsc wypadków;
Legitymowania, doprowadzania, konwojowania osób, pełnienia służby
wartowniczej na posterunku oraz uczestniczenia w innych interwencjach
porządkowych;
Przebywania w ośrodkach leczniczych (poradniach, punktach sanitarnoopatrunkowych, izbach chorych, szpitalach i sanatoriach);
Przebywania w instytucjach, placówkach i miejscach publicznych (kinach,
teatrach, miejscach kultu religijnego, lokalach rozrywkowych i
gastronomicznych, na stadionach, w placówkach handlowych,
w środkach komunikacji, w czasie uczestniczenia w pogrzebach, itp.);
Przebywania w stołówkach, pijalniach, palarniach, czytelniach,
poczekalniach, umywalniach (sanitariatach) i toaletach;
Wykonywania zadania bojowego lub dwiczeo, jeżeli przerwanie
związanych z nimi czynności skutkowałoby nie wykonaniem otrzymanego
rozkazu, polecenia;
Wykonywania prac porządkowo-gospodarczych.
30


Przełożonym występującym w ubiorze cywilnym, oddaje się honory
zgodnie z przepisami wojskowymi. Podwładny będący w ubiorze
cywilnym, pozdrawia przełożonych (starszych) w sposób przyjęty w
środowisku cywilnym.
W wypadkach nieprzewidzianych w regulaminie strzelec zachowuje się
stosownie do sytuacji, kierując się poczuciem karności, godności i
zasadami dobrego wychowania.
ODDAWANIE HONORÓW




Strzelcy oddają sobie honory wojskowe w
różnych sytuacjach: z bronią, bez broni (rys)
oraz w nakryciu i bez nakrycia głowy zarówno w miejscu, jak i w marszu.
W miejscu, w nakryciu głowy i bez broni
strzelec salutuje w postawie zasadniczej. Z
chwilą zbliżenia się przełożonego na trzy
kroki zwraca głowę w jego stronę
(„frontuje" oraz wykonuje zwrot głowy) i
podnosi szybkim ruchem do daszka czapki
(obrzeża hełmu, beretu, furażerki) prawą
rękę tak ułożoną, aby przedramię i dłoo oraz złączone palce wskazujący i środkowy - tworzyły linię prostą; pozostałe palce dłoni
są złożone i przyciśnięte kciukiem.
Wystającą częśd palca środkowego przykłada - od strony palca
wskazującego - do brzegu daszka czapki (do obrzeża hełmu, beretu,
furażerki) nad kątem prawego oka; dłoo jest zwrócona ku przodowi,
łokied zaś skierowany w dół i na prawo w skos. Gdy przełożony minie
strzelca, kooczy on salutowanie, opuszczając szybkim ruchem rękę do
położenia w postawie zasadniczej, z jednoczesnym zwrotem głowy na
wprost, po czym przyjmuje postawę swobodną.
Salutując w miejscu (np. podczas meldowania się), przytrzymuje rękę
przy nakryciu głowy przez sekundę.
31




W marszu, w nakryciu głowy i bez broni strzelec salutuje z
jednoczesnym zwróceniem głowy w stronę przełożonego, przy czym
lewa ręka przyłożona lekko dłonią do uda pozostaje nieruchoma.
Palce ręki są złączone i wyprostowane. Salutowanie rozpoczyna trzy
kroki przed przełożonym, a kooczy po minięciu go. Podczas
wyprzedzania rozpoczyna salutowanie w momencie zrównania się z
przełożonym, a kooczy po przejściu trzech kroków. Jeżeli przełożony
wyprzedza strzelca, ten zaczyna salutowad w chwili zrównania się z
nim, a kooczy po przejściu trzech kroków. Jeżeli strzelec jest w
nakryciu głowy, a ma niesprawną prawą rękę lub zajęte obie ręce, to
w celu oddania honorów w miejscu przyjmuje postawę zasadniczą,
„frontuje" i wykonuje skłon głowy.
W marszu wykonuje skłon głowy w stronę przełożonego w odległości
trzech kroków.
Strzelec podtrzymujący lewą ręką inną osobę nie uwalnia tej ręki w
czasie oddawania honorów.
Jeżeli strzelec biegnie, to przy oddawaniu honorów przechodzi do
kroku zwykłego.
Meldunek jest to zwięzła informacja , którą składa podwładny przełożonemu
. W informacji tej podaje się kolejno : tytuł, stopieo strzelecki/ wojskowy
przełożonego lub urząd-stanowisko osoby cywilnej, swoje stanowisko
,stopieo , nazwisko i czynnośd wykonywaną przez oddział lub meldującego
albo cel przybycia np.:
Panie inspektorze/ majorze dowódca pierwszej kompanii-sekcyjny/kapral
Kowalski- melduje kompanię podczas dwiczeo taktycznych na temat ...
3. Odznaki strzeleckie i wojskowe ( odznaka, orzeł strzelecki, oznaczenia
przynależności paostwowej, oznaki rozpoznawcze )
32
Symbolem ZS ”S” jest orzeł strzelecki. Jest to orzeł wzoru orła wojsk lądowych
z literą „S”umieszczoną na tarczy amazonek.
Rys. orzełek strzelecki
4. Musztra indywidualna bez broni ( musztra, komenda, zapowiedź, hasło,
postawa zasadnicza, postawa swobodna, zwrot, marsz, krok defiladowy,
krok zwykły, bieg, zatrzymanie, wezwanie)
POSTAWA ZASADNICZA I SWOBODNA
Postawa zasadnicza – to pozycja przyjmowana przez strzelców do wykonania
nakazanych czynności lub do wystąpieo służbowych.
W postawie zasadniczej strzelec stoi nieruchomo. Ciężar ciała spoczywa
równomiernie na obu stopach. Pięty są złączone, stopy zaś rozwarte na
szerokośd środkowej części podeszwy buta. Nogi w kolanach wyprostowane,
mięśnie nóg lekko naprężone. Tułów wyprostowany. Brzuch lekko wciągnięty,
ramiona cofnięte do tyłu – na jednakowej wysokości i równolegle do linii
frontu. Ręce opuszczone i wyprostowane w łokciach. Palce zwarte i
wyprostowane; palec środkowy ułożony wzdłuż szwu spodni. Głowa
podniesiona, wzrok skierowany na wprost, usta zamknięte.
33
Strzelec przyjmuje postawę zasadniczą na komendę „BACZNOŚD” oraz bez
tej komendy w następujących przypadkach:
a) na zapowiedź komendy nie poprzedzonej komendą „BACZNOŚD”;
b) po wykonaniu komendy „ZBIÓRKA” i podczas:
c) wydawania lub przyjmowania rozkazów;
d) składania meldunków i przedstawiania się;
e) oddawania honorów w miejscu;
f) podawania komend w miejscu.
Rys. Strzelec w postawie zasadniczej bez broni. Widok: a) z przodu; b) z
boku
34
Rys. Strzelec w postawie zasadniczej bez broni. Widok: c) ułożenia dłoni z
boku; d) ułożenia dłoni z przodu
Postawa zasadnicza z bronią różni się od postawy zasadniczej bez broni
innym ułożeniem prawej ręki trzymającej broo (z wyjątkiem położenia „przez
plecy”). Karabinek trzyma się w położeniu „na pas” (z kolbą złożoną – lufą do
dołu, z kolbą rozłożoną oraz drewnianą – lufą do góry), natomiast pistolet
maszynowy – w futerale na pasie głównym, na prawym biodrze. Ręczny
granatnik przeciwpancerny trzyma się w położeniu „na pas” nasadką do dołu.
Pas broni żołnierz trzyma prawą ręką między kciukiem a palcem
wskazującym, łokciem zaś przyciska broo do tułowia. Zamknięta dłoo znajduje
się na wysokości górnego wszycia górnej kieszeni kurtki munduru.
Karabin wyborowy i karabin maszynowy trzyma się przy prawej nodze,
językiem spustowym do przodu, tył trzewika kolby opierając o ziemię. Kolba
dotyka stopy prawej nogi. Przód trzewika kolby znajduje się na linii czubków
butów, broo lekko przyciśnięta do biodra. Kciukiem opuszczonej prawej ręki
obejmuje się broo od strony wewnętrznej, pozostałymi palcami – zwartymi i
wyprostowanymi – od zewnętrznej.
35
Rys. strzelec w postawie zasadniczej z: a) karabinkiem z kolbą drewnianą; b)
karabinkiem z kolbą składaną;
c) ręcznym granatnikiem przeciwpancernym; d) karabinem wyborowym
Postawa swobodna – to pozycja umożliwiająca strzelcowi częściowy
odpoczynek podczas wykonywania regulaminowych czynności i wystąpieo
służbowych, przede wszystkim podczas parad i uroczystości. Przyjmuje się ją
na komendę „SPOCZNIJ” oraz samoczynnie w sytuacjach określonych w
regulaminach, np. po odliczeniu.
Na komendę „SPOCZNIJ” strzelec energicznie wysuwa lewą nogę w lewo w
skos na odległośd równą połowie długości stopy.
Ciężar ciała spoczywa na prawej nodze. Ręce opuszczone swobodnie, palce
ułożone dowolnie. Strzelec ma swobodę ruchów, lecz nie wolno mu
rozmawiad w szyku.
36
Rys. Strzelec w postawie swobodnej bez broni: a) z wysuniętą lewą nogą; b) w
rozkroku
W razie potrzeby poprawia umundurowanie i oporządzenie, a także
równanie i krycie. Jeżeli przez dłuższy czas pozostaje w postawie swobodnej,
może zmienid położenie nóg w ten sposób, że cofa lewą do prawej, a
następnie wysuwa prawą i odwrotnie. Ponadto w wystąpieniach
indywidualnych oraz w szyku podczas zajęd bez broni strzelec może –
wykonawszy komendę „SPOCZNIJ” w sposób wyżej opisany – przyjmowad
postawę swobodną w rozkroku oraz krzyżowad ręce z tyłu tułowia. Za
zezwoleniem dowódcy może także chwilowo opuścid szyk.
21. Postawa swobodna z bronią różni się od postawy swobodnej bez broni
innym ułożeniem prawej ręki trzymającej broo (z wyjątkiem położenia „przez
plecy”). Położenie karabinka, pistoletu maszynowego i ręcznego granatnika
przeciwpancernego jak w postawie zasadniczej. Karabin wyborowy i karabin
maszynowy opiera się na całym trzewiku kolby.
37
ZWROTY
Zwroty w miejscu wykonuje się na komendę „W lewo (w prawo, w tył) –
ZWROT”. Zwroty w lewo i w tył wykonuje się w stronę lewej ręki, na obcasie
buta lewej nogi i czubka prawego buta, energicznie dostawiając najkrótszą
drogą nogę pozostawioną w tyle. Zwrot w prawo – odwrotnie. W czasie
zwrotu górna częśd ciała pozostaje jak w postawie zasadniczej; nóg w
kolanach nie zgina się.
Podczas zwrotów w miejscu z bronią u nogi na zapowiedź komendy należy
broo nieco unieśd i przycisnąd do uda. Po zwrocie broo należy postawid na
ziemi, jednocześnie dostawiając nogę.
Rys. Układ stóp w czasie wykonywania zwrotów: a) w prawo; b) w tył
38
MARSZ , BIEG I ZATRZYMANIE
Marsz rozpoczyna się z postawy zasadniczej lewą nogą. Wykonuje się go
krokiem defiladowym lub zwykłym, natomiast marsz w miejscu – tylko
krokiem zwykłym. Marsz poprzedza komenda np.: „Strzelec Kalinowski,
kierunek na wprost (w lewo, w prawo, w tył na lewo, w tył na prawo, w lewo
w skos, w prawo w skos) – MARSZ” lub „Strzelec Kalinowski, za mną –
MARSZ”.
Po każdej komendzie pierwsze trzy kroki wykonuje się krokiem
defiladowym na wprost (z wyjątkiem marszu w miejscu).
Krok defiladowy stosuje się:
a) rozpoczynając marsz (pierwsze trzy kroki);
b) w marszu po komendzie „BACZNOŚD”;
c) w marszu po zapowiedzi komendy dotyczącej zatrzymania się;
d) w czasie występowania z (wstępowania do) szyku.
Rys. 6. Strzelec podczas marszu krokiem defiladowym: a) bez broni; b) z
bronią „przez pierś"
39
Strzelec , rozpoczynając marsz krokiem defiladowym, podnosi stopę na
wysokośd około 10 cm i stawia ją sprężyście z lekkim przybiciem. Tułów ma
wyprostowany, pierś podaną do przodu, wzrok skierowany na wprost.
Ruchy rąk wykonuje na przemian w następujący sposób: robiąc wymach
ręką do przodu, zgina ją w łokciu i płynnie przenosi tak, aby mały palec dłoni
znalazł się na wysokości górnej krawędzi sprzączki pasa głównego. Dłoo
ułożona skośnie, palce złączone i wyprostowane, a krawędź kciuka
skierowana w stronę tułowia – w odległości około 5 cm od piersi. Rękę
przenosi do tyłu (nie skręcając dłoni) najkrótszą drogą, do oporu w stawie
łokciowym i barkowym. Długośd kroku – 60-80 cm. Tempo marszu – 112-116
kroków na minutę.
Krok zwykły obowiązuje na terenie koszar, miast, osiedli itp. oraz podczas
śpiewu w marszu. Strzelcy, występujący indywidualnie, stosują go również
podczas oddawania honorów w marszu, a także w czasie podchodzenia do
(odchodzenia od) przełożonego.
Maszerując krokiem zwykłym strzelec ma głowę uniesioną, tułów
wyprostowany. Wymach rąk swobodny – w takt marszu. Długośd kroku – 6070 cm. Tempo – 112-116 kroków na minutę.
Podczas uroczystości, w czasie marszu krokiem zwykłym, obowiązuje taki
wymach ręki, jak w marszu krokiem defiladowym.
Z kroku defiladowego do zwykłego przechodzi się na komendę „SPOCZNIJ”.
Żołnierz stawia jeszcze jeden krok defiladowy i rozpoczyna marsz krokiem
zwykłym. Zmienia krok na zwykły również bez komendy, po pierwszych trzech
krokach rozpoczynających marsz. Komendy podaje się na lewą lub prawą
nogę.
W marszu z bronią wolna ręka (ręce) porusza (poruszają) się jak podczas
marszu bez broni. Na zapowiedź komendy do rozpoczęcia marszu z bronią u
nogi broo należy nieco unieśd.
40
27. Marsz w miejscu wykonuje się na komendę „W miejscu – MARSZ”;
zarówno rozpoczynającą marsz w miejscu jak i podaną do przejścia z ruch do
marszu w miejscu. W pierwszym przypadku strzelec rozpoczyna marsz w
miejscu lewą nogą. W drugim przypadku komendy podaje się na dowolną
nogę. Następny krok strzelec wykonuje jeszcze w ruchu, po czym maszeruje
w miejscu.
Marsz ten polega na podnoszeniu i opuszczaniu na przemian prawej i lewej
nogi na wysokośd około 10 cm z jednoczesnym ruchem rąk w takt marszu (jak
podczas marszu w ruchu).
Aby strzelec maszerujący w miejscu ruszył naprzód, podaje się komendę
„Na wprost – MARSZ” na lewą nogę. Strzelec wykonuje jeszcze jeden krok w
miejscu, następnie rozpoczyna marsz na wprost.
Rys. Strzelec maszerujący w miejscu
Bieg z miejsca i z marszu wykonuje się na komendę „Biegiem – MARSZ”. Na
zapowiedź komendy strzelec ugina ręce w łokciach, a na hasło rozpoczyna
bieg lewą nogą, pochylając tułów lekko do przodu i poruszając rękami w takt
biegu. Długośd kroku – 80-100 cm, tempo biegu – 160-180 kroków na minutę.
41
Hasło komendy do przejścia z kroku zwykłego do biegu podaję się na lewą
nogę. Strzelec robi wówczas jeszcze jeden krok i rozpoczyna bieg.
Na hasło komendy „Zwykły – KROK”, podane na dowolną nogę, strzelec
zwalnia bieg stawiając w tym tempie jeszcze trzy kroki i rozpoczyna marsz
nakazanym krokiem.
Przed rozpoczęciem biegu z bronią, strzelec zabezpiecza ją, zdejmuje
bagnet, a pas karabinu maszynowego i ręcznego granatnika
przeciwpancernego przekłada przez prawe ramię bez dodatkowej komendy.
Na zapowiedź „Biegiem” należy broo trzymaną u nogi nieco unieśd, a broo
w położeniu „na pas”, „przez pierś” lub „przez plecy” – wziąd do prawej ręki.
Podczas biegu broo trzyma się w lekko ugiętej ręce, poziomo, z lufą
skierowaną do przodu. Po zakooczeniu biegu strzelec, bez komendy, przenosi
broo w poprzednie położenie.
Zatrzymanie następuje na komendę, np. „Strzelec Mazierski – STÓJ”. Po
zapowiedzi strzelec zaczyna maszerowad krokiem defiladowym, a po haśle
daje jeszcze jeden krok, przystawiając energicznie – do drugiej nogi – nogę,
na którą padło hasło, po czym przyjmuje postawę zasadniczą. Broo pozostaje
w takim położeniu, jak w czasie marszu. Aby zatrzymad biegnącego strzelca,
podaje się komendę „Zwykły – KROK”, a następnie komendę, np.: „Strzelec
Szczygieł – STÓJ”.
30. Kierunek marszu zmienia się na komendę „Kierunek – W LEWO (W
PRAWO, W TYŁ NA PRAWO, W TYŁ NA LEWO, W LEWO W SKOS, W PRAWO W
SKOS)” lub według wskazanego przedmiotu terenowego. Na hasło komendy
strzelec robi trzy kroki na wprost, a następnie zmienia kierunek marszu na
nakazany i maszeruje dalej.
42
PRZYSIĘGA
Przysięgę składa się z bronią etatową. Dowódca jednostki na czas
uroczystości może uzbroid pododdział składający przysięgę w jeden typ
uzbrojenia. Strzelec uzbrojony w karabinek trzyma broo w położeniu „przez
pierś”. Po komendzie „Do – PRZYSIĘGI” na jej zapowiedź strzelec prawą ręką
zdejmuje czapkę (beret), którą kładzie na zgiętym przedramieniu lewej ręki,
trzymając palcami za daszek (lamówkę beretu) od dołu. Czapka (beret) jest
ułożona orzełkiem do przodu, denkiem do góry. Na hasło komendy strzelec
podnosi prawą rękę do przysięgi w następujący sposób: przedramię unosi
pionowo do góry, dłoo zwraca w przód, kooce palców układa tak, jak do
salutowania, na wysokości oczu.
Rys. Strzelec po wykonaniu komendy „Do - PRZYSIĘGI", uzbrojony w:
a, b) karabinek;
c) karabin wyborowy; d) pistolet maszynowy
43
Rys. Ułożenie rąk w czasie przysięgi
Strzelcy trzymający karabin wyborowy (karabin maszynowy) w położeniu „do
nogi” prawą ręką stawia go kolbą przy wewnętrznej stronie prawej stopy,
językiem spustowym zwróconym do przodu. Następnie pochyla karabin w
lewo i opiera na lewym przedramieniu w okolicy stawu łokciowego. Pozostałe
czynności wykonuje jak strzelec z karabinkiem.
50. Na komendę „Po – PRZYSIĘDZE” strzelec wykonuje w odwrotnej
kolejności te same czynności, jak po komendzie „Do – PRZYSIĘGI”.
ZACHOWANIE SIĘ STRZELCA W SZYKU
Strzelec, przed którym przechodzi przełożony (starszy), oraz jego sąsiedzi
(jeden z prawej i jeden z lewej strony) przyjmują postawę zasadniczą.
44
Powracają do postawy swobodnej, gdy przełożony minie prawego (lewego)
sąsiada.
Strzelec wywołany z pierwszego szeregu, np.: „Strzelec Wierzbicki”,
przyjmuje postawę zasadniczą i odpowiada głośno „Jestem”. Na komendę
„WYSTĄP” występuje trzy kroki na wprost i staje w postawie zasadniczej.
Na jego miejsce wstępuje natychmiast stojący za nim strzelec z drugiego
szeregu (stawiając dwa kroki).
1) Strzelec wskazany bez podania nazwiska wymienia swój stopieo
strzelecki i nazwisko.
2) Strzelec wywołany z drugiego szeregu (również skrzydłowy) występuje
pięd kroków, dwa kroki – krokiem zwykłym, trzy następne zaś – krokiem
defiladowym w następujący sposób: robi wykrok lewą nogą, lewą ręką dotyka
lewego ramienia swojego poprzednika, po czym cofa lewą nogę do prawej.
Na ten znak strzelec pierwszego szeregu robi prawą nogą krok w prawo w
skos do przodu. Po przejściu wywołanego wraca na swoje miejsce, dając lewą
nogą krok w lewo w skos do tyłu. Postępuje podobnie, gdy wywoływany
wraca na swoje miejsce. Uważa przy tym, aby krok w prawo w skos zrobid
równocześnie z wykonaniem zwrotu w tył przez powracającego strzelca.
3) Na komendę „WSTĄP” wywoływany robi w tył zwrot, wraca na swoje
miejsce w taki sam sposób, jak podczas występowania i przyjmuje taką
postawę, jak pododdział. Natomiast żołnierz, który zajmował jego miejsce,
wraca do drugiego szeregu, robiąc dwa kroki do tyłu (bez zwrotu i wymachu
rąk).
4) Komendy „WYSTĄP” i „WSTĄP” podaje się również grupie strzelców.
Jeżeli komenda „WYSTĄP” dotyczy kilku strzelców stojących w pierwszym
szeregu, występują oni jednocześnie. Stojący obok siebie w drugim szeregu
występują kolejno, zaczynając od prawego; natomiast strzelcy, którzy nie
stoją w tym szeregu obok siebie – jednocześnie.
45
Na komendę „WSTĄP” wywołani strzelcy robią w tył zwrot i wracają na
swoje miejsce jednocześnie lub w kolejności występowania z szyku.
5) W wypadku ustawienia pododdziału w wąskim miejscu (korytarz itp.)
wywoływany strzelec (grupa) występuje krok przed szyk.
6) Strzelec wywołany z trzeciego szeregu lub z kolumny w miejscu, na
komendę „WYSTĄP” przechodzi za plecami strzelców swojego szeregu na
prawą stronę kolumny lub na stronę wskazaną przez dowódcę. Następnie –
maszerując wzdłuż skrzydła trójszeregu lub wzdłuż kolumny – występuje trzy
kroki przed front szyku. Strzelec wywołany z czoła kolumny również
występuje trzy kroki przed front szyku, a na jego miejsce wstępuje strzelec
kryjący go. Natomiast strzelec wywołany z drugiego szeregu kolumny
występuje w sposób podany dla dwuszeregu.
7) Strzelec wywołany z kolumny w marszu przechodzi za plecami
strzelców swojego szeregu na prawą stronę kolumny i maszeruje na
wysokości swojego szeregu w odstępie jednego kroku od
prawoskrzydłowego.
Wywołany w marszu do przełożonego podchodzi do niego z lewej strony.
Jeżeli przełożony nie zatrzyma się, maszeruje obok niego (na tej samej
wysokości) i po oddaniu honorów melduje się w marszu.
Na komendę „WSTĄP” oddaje honory, zatrzymuje się i po zwrocie w
miejscu w odpowiednim kierunku wraca na swoje miejsce w szyku.
Na komendę „DO MNIE” lub np.: „Do kapitana Mrozowskiego” strzelec nie
znajdujący się w szyku idzie krokiem zwykłym najkrótszą drogą do
wzywającego, zatrzymuje się trzy kroki przed nim w postawie zasadniczej,
oddaje honory i melduje się np.: „Panie kapitanie, melduję się na rozkaz”
Strzelec z szyku w miejscu opuszcza go jak przy występowaniu. Dalsze
czynności wykonuje jak strzelec wywołany spoza szyku.
46
Na komendę „WSTĄP” oddaje honory, robi zwrot w miejscu we właściwym
kierunku i krokiem zwykłym wraca najkrótszą drogą na swoje miejsce.
Strzelec z bronią wywołany z szyku nie zmienia jej położenia bez rozkazu
dowódcy. W wypadku zmiany położenia broni – na rozkaz dowódcy – po
powrocie na miejsce przenosi je w takie położenie, w jakim trzyma ją
pododdział. Strzelec, który chce wystąpid z szyku, np. aby zabrad głos w czasie
uroczystości itp. postępuje tak samo jak wywołany.
Na komendę „Czapkę (beret, furażerkę) – ZDEJMIJ” strzelec zdejmuje
nakrycie głowy prawą ręką i przekłada je do lewej, swobodnie opuszczonej
ręki. Trzyma je stroną wewnętrzną do siebie, orzełkiem do przodu (furażerkę
– złożoną, orzełkiem do przodu).
Rys. Sposób trzymania zdjętego nakrycia głowy: a) czapki wojsk
lotniczych; b) rogatywki; c) beretu; d) furażerki
47
Na komendę „Czapkę (beret, furażerkę) – WŁÓŻ” strzelec chwyta prawą ręką
za daszek czapki (obrzeże beretu, furażerki) i dwiema rękami nakłada ją na
głowę.
Komend tych nie podaje się, gdy strzelec ma zajętą rękę (lub obie ręce).
Wyjątek stanowi komenda „Do – PRZYSIĘGI”.
7. PYTANIA KONTROLNE:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
Kiedy powstał Związek Strzelecki ?
Kto był pierwszym komendantem Związku Strzeleckiego ?
Co jest hymnem Związku Strzeleckiego „STRZELEC” ?
Podaj nazwisko i stopieo swojego bezpośredniego przełożonego.
Podaj nazwisko i stopieo Komendanta Głównego naszej organizacji.
Podaj nazwisko i stopieo Komendanta Okręgu oraz nazwę okręgu,
pod który podlega Twój oddział.
Podaj nazwisko i stopieo Komendanta Obwodu oraz nazwę obwodu,
pod który podlega Twój oddział.
Kto jest starszy ?
Kto to jest przełożony ?
Wymieo po kolei stopnie strzeleckie wraz i ich oznaczeniem na
naramiennikach i berecie.
Oddaj honory w nakryciu głowy.
Oddaj honory bez nakrycia głowy.
Wydaj sobie komendę i przyjmij postawę zasadniczą.
Wydaj sobie komendę i przyjmij postawę swobodną.
Wydaj sobie komendę i wykonaj podstawowe zwroty.
Zamelduj się po wykonaniu jakiegoś zadania, rozkazu itp.
Zwród się do kapitana rozmawiającego z sekcyjnym.
Zwród się do sekcyjnego rozmawiającego z kapitanem.
Zapytaj przełożonego o pozwolenie np. zdjęcia pasa.
Kiedy strzelec nie oddaje honorów starszemu/przełożonemu ?
Kiedy składa się meldunek przełożonemu bądź starszemu, podaj 5
przykładów.
48