Raport Konsultacje NGO

Transkrypt

Budowa modelu konsultacji społecznych w Mszczonowie
RAPORT
BUDOWA MODELU KONSULTACJI
SPOŁECZNYCH W MSZCZONOWIE
W OPARCIU O OCZEKIWANIA
ORAZ WKŁAD MIESZKAŃCÓW
I ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
Autorzy:
Mieczysław Bąk
Paulina Bednarz
Anna Szcześniak
Warszawa - Mszczonów, 2014
2
Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projekt: „STANDARDY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH. Wzmocnienie konsultacji społecznych dotyczących regulacji
prawnych i uzgadniania polityk publicznych w Gminie Mszczonów”. Nr umowy: UDA-POKL.05.04.02-00-F30/13,
projekt nr POKL.05.04.02-00-F30/13.
Człowiek – najlepsza inwestycja
W przypadku cytowania fragmentów należy umieścić przypis:
RAPORT pt. „BUDOWA MODELU KONSULTACJI SPOŁECZNYCH W MSZCZONOWIE W OPARCIU O OCZEKIWANIA
ORAZ WKŁAD MIESZKAŃCÓW I ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH”.
Poglądy przedstawione w niniejszej publikacji należą do jej autorów i w żadnym stopniu nie odzwierciedlają
stanowiska Unii Europejskiej.
Wszelkie uwagi i zapytania dotyczące publikacji należy kierować pod adres wydawcy:
Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym”
ul. Trębacka 4, 00-074 Warszawa
tel. (22) 630 98 01-04, faks: (22) 434 60 49
e-mail: [email protected]; www.iped.pl
Autorzy:
Mieczysław Bąk
Paulina Bednarz
Anna Szcześniak
Warszawa - Mszczonów, 2014
Elektroniczna wersja publikacji dostępna na stronie www.iped.pl
Publikacja dystrybuowana bezpłatnie.
© Copyright by: Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym”.
3
Spis treści
Wstęp .............................................................................................................................. 6
I.
Preferencje przedstawicieli organizacji pozarządowych działających w Gminie
Mszczonów w zakresie konsultacji samorządowych ................................................. 7
1.
Potrzeby informacyjne organizacji pozarządowych dotyczące
konsultacji samorządowych ..................................................................................... 7
1.1. Zakres potrzebnych informacji ................................................................................... 7
1.2. Preferowane formy korzystania z informacji publicznej ............................................ 9
2.
Deklaracje organizacji pozarządowych w zakresie gotowości do uczestnictwa
w konsultacjach......................................................................................................10
2.1. Preferowana tematyka konsultacji .......................................................................... 10
2.2. Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji....................................... 11
2.3. Preferowana częstotliwość konsultacji .................................................................... 12
2.4. Preferencje w zakresie długości konsultacji ............................................................ 12
2.5. Preferowany stopień złożoności konsultacji ............................................................ 13
2.6. Preferowane formy udziału w konsultacjach ........................................................... 13
2.7. Preferowane formy dostępności pracowników JST w trakcie konsultacji ............... 14
2.8. Preferencje w zakresie form informacji zwrotnych i sposobów
ich przekazywania .................................................................................................... 16
2.9. Ocena możliwości czasowych interesariuszy, które mogą oni przeznaczyć
na konsultacje .......................................................................................................... 17
3.
Partycypacja organizacji pozarządowych w tworzeniu prawa ..................................18
3.1. Minimalne wymagania wobec uczestników konsultacji społecznych ..................... 18
3.2. Preferowany zakres przygotowywanych opinii........................................................ 18
3.3. Czas wymagany na przygotowanie opinii prawnej
przez organizacje pozarządowe ............................................................................... 19
4
4.
Podsumowanie opinii przedstawicieli organizacji pozarządowych działających
w Gminie Mszczonów .............................................................................................20
II.
Opinie mieszkańców gminy Mszczonów ..................................................................22
1.
Potrzeby informacyjne mieszkańców dotyczące konsultacji społecznych .................22
1.1. Zakres potrzebnych informacji ................................................................................. 22
1.2. Preferowane formy korzystania z informacji publicznej .......................................... 23
2.
Deklaracje mieszkańców w zakresie gotowości do uczestnictwa
w konsultacjach społecznych ..................................................................................24
2.1. Preferowana tematyka konsultacji .......................................................................... 24
2.2. Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji....................................... 26
2.3. Preferowana częstotliwość konsultacji .................................................................... 26
2.4. Preferencje w zakresie długości konsultacji ............................................................. 27
2.5. Preferowany stopień złożoności konsultacji ............................................................ 27
2.6. Preferowane formy udziału w konsultacjach ........................................................... 28
ich przekazywania .................................................................................................... 29
2.8. Możliwości czasowe interesariuszy w zakresie uczestnictwa w konsultacjach ....... 30
3.
Podsumowanie opinii mieszkańców Gminy Mszczonów ..........................................31
III. Charakterystyka respondentów ..............................................................................33
1.
Charakterystyka respondentów z grupy organizacji pozarządowych ........................33
2.
Charakterystyka respondentów z grupy mieszkańców.............................................34
IV. Podsumowanie i wnioski z badań ...........................................................................34
V.
Kształtowanie docelowego modelu konsultacji samorządowych w Mszczonowie ....36
5
Wstęp
Ważnym elementem kształtowania rozwoju lokalnego jest poznanie preferencji jego
beneficjentów, to jest mieszkańców i organizacji społecznych działających w gminie. Dobrym
narzędziem umożliwiającym uzyskanie niezbędnych odpowiedzi są badania pozwalające
ustalić preferencję beneficjentów. Właśnie dlatego, w ramach projektu „Standardy konsultacji
społecznych. Wzmocnienie konsultacji społecznych dotyczących regulacji prawnych
i uzgadniania polityk publicznych w gminie Mszczonów”, który ma na celu wzmocnienie
konsultacji społecznych dotyczących regulacji prawnych i uzgadniania polityk publicznych
poprzez zwiększenie uczestnictwa organizacji pozarządowych (NGO), przeprowadzono
badanie preferencji NGO i mieszkańców Gminy Mszczonów. Celem badania było
zdiagnozowanie potrzeb i oczekiwań beneficjentów w zakresie konsultacji społecznych,
dotyczących zarządzania rozwojem lokalnym w gminie. Opracowana w ramach badania
diagnoza, będzie wykorzystana do przygotowania standardów konsultacji społecznych dla
Gminy Mszczonów, a następnie do przygotowania szkolenia dla przedstawicieli administracji
publicznej i organizacji pozarządowych w zakresie technik i narzędzi konsultacji społecznych.
W dalszym etapie projektu wypracowane „Standardy konsultacji społecznych” zostaną
wykorzystane do przeprowadzenia procesu konsultacji w Gminie Mszczonów.
Badanie metodą ankietową zostało przeprowadzone w październiku i listopadzie 2013 r.
wśród 15 przedstawicieli 10 organizacji pozarządowych działających na terenie Gminy
Mszczonów oraz wśród 261 mieszkańców gminy. Dla każdej z grup przygotowano inny
formularz ankiety (patrz załączniki do raportu). Respondenci mogli udzielać odpowiedzi za
pośrednictwem formularzy umieszczonych na stronie internetowej UMiG Mszczonów lub
podczas bezpośrednich rozmów przeprowadzanych przez ankieterów.
Badanie oraz niniejszy raport są elementami wspomnianego projektu, którego główny cel
realizowany w partnerstwie pomiędzy Gminą Mszczonów, Gminnym Centrum Informacji
i Fundacją „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” jest osiągany
poprzez następujące cele szczegółowe:
• uporządkowanie sposobów uczestnictwa NGO w procesie konsultacji społecznych oraz
zwiększenie przejrzystości procesu legislacyjnego przez władze publiczne poprzez
opracowanie i upowszechnienie „Standardów konsultacji” wśród przedstawicieli NGO
i administracji publicznej;
• zwiększenie wiedzy NGO w zakresie przygotowywania profesjonalnych opinii na temat
polityk publicznych oraz przedstawicieli administracji publicznej w zakresie projektowania
i prowadzenia efektywnych polityk publicznych w gminie Mszczonów;
• zapewnienie uczestnictwa przedstawicieli NGO i obywateli w konsultacji polityk
publicznych poprzez wykorzystanie procedur „Standardów konsultacji” w procesie
konsultacji społecznych przeprowadzonych w gminie Mszczonów.
6
I. Preferencje przedstawicieli organizacji pozarządowych
działających w Gminie Mszczonów w zakresie konsultacji
samorządowych
1. Potrzeby informacyjne organizacji pozarządowych
dotyczące konsultacji samorządowych
1.1. Zakres potrzebnych informacji
W trakcie badania zapytano przedstawicieli organizacji pozarządowych działających na terenie
Gminy Mszczonów o zakres informacji, do których chcieliby mieć dostęp, aby włączać się
w podejmowanie decyzji. Uzyskane wyniki przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1.
Zakresy informacji publicznej, z których chciałyby korzystać organizacje pozarządowe
w Mszczonowie
Liczba /procent
pozytywnych
odpowiedzi
n
w%
Zakres informacji
Opublikowanie planów współpracy z organizacjami
pozarządowymi.
Publikacja strategii gminy.
Opis systemu grantów dla organizacji pozarządowych.
Publikacja ekspertyz i opinii na temat projektów w Internecie.
Dostęp do danych adresowych organizacji biorących udział w
konsultacjach.
Informacje o aktualnych inicjatywach, projektach aktów
prawnych, decyzji, procedur, zasad działania, uchwał.
Przedstawienie kalendarza polityków samorządowych.
Elektroniczne udostępnienie aktów prawa miejscowego.
Internetowe udostępnienie porządków obrad rady miasta.
Elektroniczna publikacja opinii, ekspertyz i innych kluczowych
dokumentów.
Internetowa publikacja protokółów z obrad rady miasta i komisji
rady miasta.
Wiedza na temat ustawowych kompetencji gminy.
Publikacja informacji o funkcjonowaniu komitetów społecznych.
Bezpośrednie relacje (audio/wideo) z obrad rady.
Wizualizacja przyszłych rozwiązań architektonicznych czy
komunikacyjnych w Internecie.
Przedstawienie kalendarza legislacyjnego gminy, m.in. w zakresie
opracowywania projektów aktów prawnych decyzji, procedur,
zasad, uchwał.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań ankietowych.
Udział
Liczba
odpowiedzi ważnych
„nie wiem” odpowiedzi
w%
N=
13
86,7
0,0
15
12
11
11
80,0
78,6
73,3
6,7
14,3
13,3
15
14
15
10
66,7
0,0
15
8
53,3
6,7
15
8
8
6
53,3
53,3
40,0
20,0
26,7
26,7
15
15
15
6
40,0
6,7
15
5
33,3
33,3
15
4
4
3
28,6
26,7
20,0
14,3
46,7
13,3
14
15
15
3
20,0
53,3
15
2
13,3
26,7
15
Jak widać, zdecydowana większość osób reprezentujących organizacje pozarządowe życzyłaby
sobie dostępu do opublikowanych planów współpracy z NGO (prawie 87%), strategii gminy
7
(80%) oraz opisu systemu grantów dla organizacji pozarządowych (ponad 78%), należy jednak
zaznaczyć, że aż 14,3% respondentów nie wiedziało, czy chce dostępu do opisu systemu
grantów dla organizacji pozarządowych. Duża część respondentów chciałaby również, aby
w Internecie były publikowane ekspertyzy i opinie na temat projektów (73,3%), chociaż
jednocześnie ponad 13% nie wiedziało, czy chce, aby takie dane były publikowane. Należy
także zaznaczyć, że niemal 67% nie wiedziało, czy chce aby udostępniano dane adresowe
organizacji, biorących udział w konsultacjach. Ponad połowa osób uczestniczących w badaniu
(53,3%) chciałaby mieć dostęp do informacji o aktualnych inicjatywach, projektach aktów
prawnych, projektach decyzji, procedur, zasad działania, uchwał, kalendarza polityków
samorządowych oraz aktów prawa miejscowego w Internecie. Warto jednak zwrócić uwagę,
że 1/5 respondentów odpowiedziała, że nie wie czy chce znać kalendarz polityków
samorządowych, a co czwarty uczestnik badania nie wiedział czy przydatny byłby dostęp do
aktów prawa miejscowego i porządków obrad rady miasta w Internecie. Jednocześnie dla 40%
przedstawicieli NGO istotne jest internetowe udostępnienie porządków obrad rady miasta,
a także opinii, ekspertyz i innych kluczowych dokumentów. Nieco zaskakuje fakt, że 1/3
respondentów opowiedziała się za internetową publikacją protokółów z obrad rady miasta
i komisji rady miasta, a jednocześnie taka sama liczba osób odpowiadających na pytania
ankiety nie wiedziała, czy chce mieć dostęp do tych dokumentów za pośrednictwem
Internetu.
Niespełna 29% przedstawicieli NGO chciałoby mieć dostęp do wiedzy na temat ustawowych
kompetencji gminy (14,3% nie wiedziało, czy chce), co czwarty uznał, że dobrze byłoby mieć
możliwość zapoznania się z informacjami o funkcjonowaniu komitetów społecznych, ale
prawie 47% nie wiedziało, czy tego chce. Co piąty uczestnik badania uznał, że w Internecie
powinny być udostępnione bezpośrednie relacje (audio/wideo) z obrad rady i wizualizacje
przyszłych rozwiązań architektonicznych oraz komunikacyjnych, przy czym aż 53,3%
odpowiadających na pytania ankiety nie wiedziało, czy dobrze jest poznać wizualizacje
planowanych rozwiązań. Jedynie około 13% przedstawicieli NGO z Gminy Mszczonów uznało,
że chciałoby znać kalendarz legislacyjny gminy, m.in. w zakresie opracowywania projektów
aktów prawnych decyzji, procedur, zasad, uchwał, a cztery osoby nie wiedziały czy byłoby to
potrzebne. Respondenci nie wskazali innych zakresów informacji, do których chcieliby mieć
dostęp.
Uzyskane odpowiedzi pokazują, że dotychczasowa polityka informacyjny Gminy Mszczonów
spełnia podstawowe oczekiwania przedstawicieli organizacji pozarządowych. Zarówno
dokumenty strategiczne, jak i akty prawa lokalnego, programy współpracy z organizacjami
pozarządowymi oraz ich projekty, a także informacje na temat konsultacji prawa
miejscowego, informacje o konkursach dla NGO i ich rozstrzygnięciach, zaproszenia na
posiedzenia Rady Miejskiej i protokoły z ich przebiegu są ogólnodostępne w Internecie: na
stronach UMiG Mszczonów oraz w Biuletynie Informacji Publicznej. Warto jednak zastanowić
się nad zamieszczeniem dodatkowych dokumentów wskazanych przez uczestników badania
jako ważne.
Wypowiedzi organizacji pozarządowych wskazują również na zasadność szkoleń NGO
w zakresie rzecznictwa interesów. Ponad połowa ankietowanych jest zainteresowana
wpływaniem na miejscowe prawo. Jednocześnie najmniejszym zainteresowaniem NGO cieszą
8
się informacje na temat kalendarza legislacyjnego, bez znajomości którego trudno skutecznie
oddziaływać na akty legislacyjne.
1.2. Preferowane formy korzystania z informacji publicznej
Przedstawiciele organizacji pozarządowych działających na terenie Gminy Mszczonów wyrazili
także swoje opinie na temat preferowanych form korzystania z informacji publicznej.
Uzyskane odpowiedzi podsumowano w tabeli 2.
Tabela 2.
Preferowane formy korzystania z informacji publicznej przez organizacje społeczne
w Mszczonowie
Forma udostępniania informacji
n
%
n
%
Liczba
ważnych
odpowiedzi
N=
3
20
0
0
15
3
20
0
0
15
3
6
20
40
2
0
13,3
0
15
15
1
12,5
0
0
8
2
8
13,3
53,3
7
2
46,7
13,3
15
15
Często
n
%
Elektroniczne publikacje na stronie urzędu
12
80
miasta Mszczonów.
Informacje ustne przekazywane podczas
12
80
spotkań z przedstawicielami miasta.
Materiały przesyłane e-mailem.
10
66,7
Publikacje papierowe.
9
60
Informacja zamieszczana w lokalnych
7
87,5
portalach internetowych: jakich?
Ulotki wrzucane do skrzynki pocztowej.
6
40
Ulotki dostępne w urzędzie.
5
33,3
Rzadko
Wcale
Z wypowiedzi respondentów wynika, że najwięcej NGO korzysta często z elektronicznych
publikacji na stronie Urzędu Miasta i Gminy Mszczonów, ale także z informacji ustnych
przekazywanych podczas spotkań z przedstawicielami miasta (po 80% uczestników badania).
Prawie 67% osób udzielających odpowiedzi często otrzymuje materiały e-mailem, a 60%
często otrzymuje publikacje papierowe (40% rzadko je otrzymuje, ale nie ma osób, które nie
otrzymują ich wcale). 87,5% osób reprezentujących organizacje pozarządowe z gminy
Mszczonów często korzysta z informacji zamieszczanych w lokalnych portalach internetowych
takich, jak:
• strona internetowa Mszczonowa (www.mszczonow.pl),
• strona internetowa Gminnego Centrum Informacji (www.gci.mszczonow.pl),
• strona internetowa Izby Pamięci Ziemi Mszczonowskiej (www.izbamszczonow.pl),
które wymieniano najczęściej, co świadczy o ich dużej przydatności, a także:
• www.mszczonowianka.pl,
• www.zyroskop.info.pl,
• www.zyroskop.pl,
• oraz strona zespołu szkół w Osuchowie
(www.serwis.mszczonow.pl/10,zespol-szkol-publicznych-w-osuchowie.html).
Najrzadziej wykorzystywanymi formami zasięgania informacji publicznej przez organizacje
społeczne są ulotki wrzucane do skrzynki pocztowej, prawie 47% respondentów
9
odpowiedziało, że wcale z nich nie korzysta, a także ulotki dostępne w urzędzie, ponad połowa
przedstawicieli NGO rzadko czerpie z nich informacje.
Z przedstawionych wypowiedzi wynika, że popularniejsze i bardziej preferowane przez
organizacje pozarządowe w Gminie Mszczonów są informacje publiczne zamieszczane
w Internecie, co powinno mobilizować władze gminy do udoskonalania tych kanałów
przekazywania informacji oraz do dbałości o dostęp do Internetu, jak również do rozwoju
kompetencji cyfrowych mieszkańców gminy. Wydaje się, że Gminne Centrum Informacji
właściwie spełnia swoją rolę w tym aspekcie. Dla NGO bardzo ważne są również bezpośrednie
spotkania, dające możliwość wymiany poglądów i uszczegółowienia przekazywanych
informacji.
2. Deklaracje organizacji pozarządowych w zakresie gotowości
do uczestnictwa w konsultacjach
2.1. Preferowana tematyka konsultacji
Reprezentanci organizacji pozarządowych działających na terenie Gminy Mszczonów
przedstawili również swoje opinie na temat preferowanych tematów konsultacji, w których
chętnie wzięliby udział. Tabela 3 zawiera podsumowane wypowiedzi.
Tabela 3.
Deklaracje udziału przedstawicieli organizacji pozarządowych w tematycznych rodzajach
konsultacji w Mszczonowie
Temat konsultacji
Liczba /procent
pozytywnych odpowiedzi
Program współpracy z organizacjami
pozarządowymi.
Programy społeczne (np. programy integracji osób
starszych niepełnosprawnych, programy dla
młodzieży).
Kierunki wykorzystania środków unijnych.
Sport i rekreacja na terenie gminy.
Wspieranie turystyki.
Strategia rozwoju.
Funkcjonowanie edukacji.
Komunikacja zbiorowa.
Funkcjonowanie kultury i sztuki.
Konkretne projekty inwestycyjne w zakresie
budynków użyteczności publicznej.
Zagospodarowanie przestrzeni publicznej (parkingi,
chodniki, oświetlenie, tereny zielone).
Ochrona zdrowia.
Plany inwestycyjne.
Wspieranie przedsiębiorczości i inwestycji.
Ekologia (gospodarka odpadami), ochrona
10
n
w%
Udział
odpowiedzi
„nie wiem”
w%
Liczba
ważnych
odpowiedzi
N=
14
93,3
0,0
15
14
93,3
0,0
15
14
13
12
12
11
10
7
93,3
86,7
85,7
80,0
73,3
66,7
46,7
0,0
0,0
6,7
13,3
6,7
6,7
33,3
15
15
14
15
15
15
15
5
33,3
6,7
15
5
33,3
20,0
15
4
3
3
3
26,7
20,0
20,0
20,0
50,0
33,3
40,0
46,7
15
15
15
15
środowiska i dostęp do dóbr przyrody.
Plany przestrzenne.
2
Rynek pracy.
2
Zasady utrzymania zwierząt (psy, koty itp.).
1
Opieka przedszkolna.
1
Konkretne projekty inwestycyjne w zakresie
infrastruktury (drogi, kanalizacja, wodociągi,
0
Internet, sieć energetyczna, gazowa).
13,3
13,3
7,1
6,7
33,3
46,7
42,9
53,3
15
15
14
15
0,0
28,6
14
Na podstawie uzyskanych wypowiedzi można stwierdzić, że niemal wszyscy badani deklarują
udział w konsultacjach dotyczących programu współpracy z organizacjami pozarządowymi,
programów społecznych (np. programów integracji osób starszych, niepełnosprawnych, czy
programów dla młodzieży) oraz kierunków wykorzystania środków unijnych. Dla
zdecydowanej większości (co najmniej 10 na 15 przedstawicieli NGO) ważne tematy do
konsultacji to także sport i rekreacja na terenie gminy, wspieranie turystyki, strategia rozwoju,
funkcjonowanie edukacji oraz komunikacja zbiorowa. Funkcjonowanie kultury i sztuki, a także
konkretne projekty inwestycyjne w zakresie budynków użyteczności publicznej czy
zagospodarowania przestrzeni publicznej (parkingi, chodniki, oświetlenie, tereny zielone) są
istotne odpowiednio dla siedmiu i pięciu przedstawicieli organizacji pozarządowych. Dla
czterech osób ważnym tematem do konsultacji jest ochrona zdrowia, natomiast dla trzech
osób są nimi: plany inwestycyjne, wspieranie przedsiębiorczości i inwestycji oraz ekologia
(gospodarka odpadami), ochrona środowiska i dostęp do dóbr przyrody. Plany przestrzenne,
rynek pracy, zasady utrzymania zwierząt (psów, kotów itp.) i opiekę przedszkolną jako istotne
wskazały tylko dwie bądź jedna osoba. Zdziwienie może budzić fakt, że nikt nie zadeklarował
chęci konsultacji konkretnych projektów inwestycyjnych w zakresie infrastruktury (drogi,
kanalizacja, wodociągi, Internet, sieć energetyczna, gazowa).
2.2. Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji
Przedstawiciele organizacji pozarządowych z Gminy Mszczonów zostali poproszeni
o wskazanie preferowanych form przekazywania opinii w trakcie konsultacji. Jak widać
w tabeli 4, najwięcej zwolenników zyskały bezpośrednie spotkania, np. w formie paneli
dyskusyjnych czy grup roboczych, aż 13 na 15 osób chętnie lub bardzo chętnie wyrażałoby
swoje opinie w ten sposób. Ośmiu respondentów bardzo chętnie przekazałoby swoje opinie
telefonicznie (cztery osoby – chętnie), a tylko trzy osoby zrobiłyby to niechętnie. Jako forma
wyrażania swojej opinii dobrze oceniane są: e-mail oraz formularze na stronie internetowej
gminy. Bardzo chętnie wykorzystałoby je po siedmiu reprezentantów NGO, chętnie – po
sześciu a niechętnie tylko po dwóch. Najmniej preferowaną formą transferu opinii w trakcie
konsultacji jest tradycyjna poczta, w tym przypadku siedem osób stwierdziło, że niechętnie
wypowiadałoby się w ten sposób, ale tyle samo osób uznało, że chętnie, a jedna osoba –
bardzo chętnie.
11
Tabela 4.
Preferowane formy transferu opinii konsultacyjnej przez organizacje pozarządowe
w Mszczonowie (N=15)
Forma przedstawienia opinii
Na spotkaniu bezpośrednim (panel dyskusyjny, grupa
robocza itp.).
Telefonicznie.
Poprzez e-mail.
Poprzez formularz na stronie internetowej gminy.
Tradycyjną pocztą.
Bardzo
chętnie
n
%
n
%
n
%
10
66,7
3
20,0
2
13,3
8
7
7
1
53,3
46,7
46,7
6,7
4
6
6
7
26,7
40,0
40,0
46,7
3
2
2
7
20,0
13,3
13,3
46,7
Chętnie
Niechętnie
Zebrane odpowiedzi przedstawicieli organizacji pozarządowych działających w gminie
Mszczonów świadczą o przywiązywaniu przez nich dużej wagi do spotkań bezpośrednich,
które można rozważać, jako główny sposób przekazywania informacji oraz gromadzenia opinii
instytucjonalnych uczestników konsultacji społecznych, jednak pozostałe formy również
powinny być praktykowane, jeśli władzom gminy zależy na jak najszerszym udziale
interesariuszy w konsultacjach.
2.3. Preferowana częstotliwość konsultacji
Na pytanie z jaką częstotliwością dana organizacja chciałaby uczestniczyć w konsultacjach,
ponad połowa osób odpowiedziała, że raz na kwartał, cztery osoby – raz w miesiącu, a trzy –
raz na pół roku. Żaden z przedstawicieli NGO nie wskazał opcji „raz w roku”, co można
odczytać jako zbyt rzadką częstotliwość uczestnictwa w konsultacjach organizacji
pozarządowych. Tabela 5 przedstawia szczegółowe odpowiedzi.
Tabela 5. Preferowana częstotliwość uczestnictwa przez organizacje pozarządowe Mszczonowa
w konsultacjach (N=15)
Częstotliwość
Procent respondentów
Raz na miesiąc.
26,7
Raz na kwartał.
53,3
Raz na pół roku.
20,0
Liczba respondentów
4
8
3
2. 4. Preferencje w zakresie długości konsultacji
Kolejną istotną kwestią dotyczącą konsultacji społecznych jest długość ich trwania,
wypowiedzi reprezentantów organizacji pozarządowych działających w Gminie Mszczonów
pokazano w tabeli 6.
12
Tabela 6. Maksymalny czas trwania konsultacji według preferencji organizacji pozarządowych
Mszczonowa (N=15)
Czas trwania
Mniej niż 2 tygodnie.
13,3
2 tygodnie.
20,0
Miesiąc.
46,7
2 miesiące.
20,0
2
3
7
3
Najwięcej osób (siedem) opowiedziało się za miesięcznym okresem trwania konsultacji
społecznych, po trzy osoby wskazały na dwa tygodnie oraz dwa miesiące, a jedynie dwie
osoby uznały, że wystarczy mniej niż dwa tygodnie. Jednocześnie żaden z respondentów nie
widział potrzeby prowadzenia konsultacji dłużej niż dwa miesiące. Okres trwania konsultacji
może być zróżnicowany, zależnie od tematu którego dotyczą i złożoności konsultacji
2.5. Preferowany stopień złożoności konsultacji
Zdecydowana większość (60%) uczestniczących w badaniu przedstawicieli NGO opowiedziała
się za możliwością konsultowania kilku zagadnień podczas jednych konsultacji. Pozostałe sześć
osób było zdania, że należy konsultować tylko jeden problem. Przedstawia to tabela 7.
Tabela 7. Liczba zagadnień, które powinny być poddawane konsultacji (N=15)
Obszar konsultacji
Tak, powinno być konsultowane jedno zagadnienie.
Nie, dopuszczam możliwość konsultowania kilku
problemów w jednym badaniu.
Procent
respondentów
40
Liczba
respondentów
6
60
9
2.6. Preferowane formy udziału w konsultacjach
Przedstawiciele organizacji pozarządowych z gminy Mszczonów zostali poproszeni
o wskazanie preferowanych form konsultacji. Jak widać w tabeli 8, aż 14 spośród 15 osób
bardzo chętnie uczestniczyłoby w posiedzeniu Rady Miejskiej (jedna osoba niechętnie), z kolei
12 osób bardzo chętnie (trzy - niechętnie) wzięłoby udział w spotkaniach z mieszkańcami,
spotkaniach grup roboczych, w bazarze pomysłów dotyczącym rozwiązania określonych
problemów (publikowanym w Internecie) i w tak zwanych okrągłych stołach, czyli w dyskusji
na trudne tematy. Jedenastu przedstawicieli NGO wskazało jako preferowane formy udziału w
konsultacjach monotematyczną i nieregularną ankietę internetową oraz stały panel
konsultacyjny NGO (po czterech przedstawicieli niechętnie brałoby udział w wymienionych
formach konsultacji). Większość respondentów (dziesięć-dziewięć osób) bardzo chętnie
udzieliłoby odpowiedzi na ankiety, czy to dystrybuowane za pomocą poczty, czy w urzędach
na terenie gminy, albo w Internecie, jeśli byłaby to ankieta wielotematyczna regularna (np. co
pół roku różny zestaw tematów), bądź uczestniczyłaby w „referendum on-line” i „proteście
(veto) on-line”. Szczegółowe wskazania zawiera tabela 8.
13
Tabela 8.
Preferowane formy konsultacji przez organizacje pozarządowe Mszczonowa
Bardzo chętnie
Niechętnie
Forma konsultacji
n
14
12
12
Zaproszenie do udziału w posiedzeniu Rady.
Spotkania z mieszkańcami.
Wspólne grupy robocze z NGO.
Bazar pomysłów na rozwiązanie określonych problemów
12
(publikowane w Internecie).
Tworzenie okrągłych stołów przy dyskusjach na trudne
12
tematy.
Ankieta internetowa monotematyczna nieregularna
11
(jeden temat w razie potrzeby).
Budowa stałego panelu konsultacyjnego NGO.
11
Ankieta dystrybuowana za pomocą poczty.
10
Ankiety dystrybuowane w urzędach na terenie gminy.
10
Ankieta internetowa wielotematyczna regularna (np. co
9
pół roku różny zestaw tematów).
“Referendum on-line” i “protest (veto) on-line”.
9
Wywiad prowadzony przez ankietera.
6
Prośba o ewaluację jakości przepisów legislacyjnych.
4
Ankieta telefoniczna.
5
Liczba
ważnych
odpowiedzi
%
93,3
80,0
80,0
n
1
3
3
%
6,7
20,0
20,0
N=
15
15
15
80,0
3
20,0
15
80,0
3
20,0
15
73,3
4
26,7
15
73,3
66,7
66,7
4
5
5
26,7
33,3
33,3
15
15
15
64,3
5
35,7
14
60,0
40,0
36,4
33,3
6
9
7
10
40,0
60,0
63,6
66,7
15
15
11
15
Widać też, że najmniej oczekiwane przez NGO są ankiety telefoniczne, ocena jakości
przepisów legislacyjnych i wywiad przeprowadzany przez ankietera, chociaż te formy
konsultacji również mają swoich zwolenników.
2.7. Preferowane formy dostępności pracowników JST w trakcie konsultacji
W trakcie badania zapytano przedstawicieli NGO, jakiej formy kontaktów oczekiwaliby
ze strony pracowników administracji gminnej. Uzyskane odpowiedzi przedstawiono w tabeli 9.
14
Tabela 9.
Oczekiwane formy kontaktu konsultacyjnego przez organizacje pozarządowe
Mszczonowa
Liczba
odpowiedzi
ogółem
Forma kontaktu
N=
Kontakt telefoniczny.
14
Kontakt e-mailowy.
14
Informacje wysyłane pocztą tradycyjną.
15
Wykorzystanie komunikatorów internetowych przez
pracowników samorządu do komunikacji tekstowej (np.
15
Gadu-gadu), głosowej, czy wideo.
Interaktywne sesje rady lub komisji – bezpośrednia
transmisja posiedzeń z udostępnieniem formularza
15
kontaktowego i odpowiedziami na pytania (na
bieżąco/pod koniec sesji).
„Czaty” internetowe z przedstawicielami władz gminy.
14
Procent odpowiedzi
Bardzo
chętnie
64,3
28,6
26,7
Chętnie
Niechętnie
35,7
50,0
26,7
0,0
21,4
46,7
20,0
33,3
46,7
13,3
26,7
60,0
7,1
35,7
57,1
Niemal wszyscy (14 osób) bardzo chętnie i chętnie oczekują kontaktów telefonicznych, co
może nieco dezorientować, ponieważ w pytaniu dotyczącym preferowanych form konsultacji
telefon zyskał najmniej zwolenników. Może to wynikać z faktu, że poprzednie pytanie
dotyczyło ankiety telefonicznej (a to pytanie preferowanej formy kontaktu konsultacyjnego)
i respondenci mogli w ten sposób wyrazić swoją obawę o długość czasu koniecznego do
przeprowadzenia badania. Wynika stąd konkluzja, że przez telefon można prowadzić krótkie
konsultacje. Kontakty e-mailowe znalazły się na drugim miejscu, chociaż w przypadku tej
możliwości mniej osób wskazało opcję „bardzo chętnie”, a nawet trzy osoby odpowiedziały
„niechętnie”. Po cztery osoby bardzo chętnie i chętnie otrzymywałoby korespondencję pocztą
tradycyjną, ale pozostałe osoby – niechętnie. Siedem osób niechętnie korzystałoby
z komunikatorów internetowych podczas kontaktów z pracownikami samorządu do
komunikacji tekstowej (np. Gadu-gadu), głosowej czy wideo. Najwięcej osób (dziewięć) było
niechętnych udziałowi w interaktywnych sesjach rady lub komisji, polegających na
bezpośredniej transmisji posiedzeń z udostępnieniem formularza kontaktowego dla osób
śledzących przebieg spotkania w Internecie i możliwością odpowiadania na zadane pytania na
bieżąco lub pod koniec sesji, chociaż pozostali uczestnicy badania chętnie i bardzo chętnie
skorzystaliby z takiej możliwości. Osiem osób niechętnie uczestniczyłoby w „czatach”
internetowych z przedstawicielami gminy, ale pozostali respondenci chętnie i bardzo chętnie
widzieliby tę formę kontaktów ze strony administracji samorządowej. Reasumując, według
przedstawicieli organizacji pozarządowych najbardziej preferowanymi formami kontaktu
konsultacyjnego z pracownikami urzędu są rozmowa telefoniczna (krótka) lub kontakt
e-mailowy. Jednocześnie warto zwrócić uwagę na konieczność wypromowania
interaktywnego (za pośrednictwem mediów elektronicznych) udziału w sesjach rady. NGO są
bardzo zainteresowane zaproszeniami do udziału w sesji, a jednocześnie w znikomy sposób
chcą korzystać z udziału w takich sesjach za pośrednictwem Internetu. Wskazane byłoby
dotarcie do NGO z informacją, że sesje interaktywne umożliwiają bezpośrednią reakcję na
dyskutowane tematy, pozwalając jednocześnie oszczędzać czas i lepiej wyważyć
prezentowane stanowisko, dzięki równoległej dyskusji wewnątrz organizacji i możliwości
zaprezentowania tego stanowiska pod koniec sesji, za pośrednictwem specjalnego formularza.
15
2.8. Preferencje w zakresie form informacji zwrotnych i sposobów ich
przekazywania
Przedstawiciele organizacji pozarządowych z gminy Mszczonów mieli także możliwość
wypowiedzenia się w sprawie oczekiwanych form informacji zwrotnej po zakończeniu
konsultacji oraz preferowanych sposobów przekazywania im informacji.
Tabela 10. Oczekiwane formy informacji zwrotnej przez organizacje społeczne Mszczonowa (N=15)
Procent odpowiedzi
Forma informacji zwrotnej
Bieżąca reakcja pisemna na wypowiedzi partnerów społecznych.
Publikacja w Internecie badań ewaluacyjnych przepisów
legislacyjnych – jakie zmiany zostały wprowadzone w wyniku
przeprowadzonych konsultacji.
Informacja o stanie sprawy/decyzji/projektu aktu prawa
lokalnego.
Raport zbiorczy z przeprowadzonych konsultacji.
Publikacja wszystkich zebranych opinii wraz z informacją o
zgłaszających.
Bardzo
chętnie
60,0
Chętnie
Niechętnie
40,0
0,0
60,0
33,3
6,7
46,7
46,7
6,7
53,3
40,0
6,7
53,3
33,3
13,3
Na podstawie wypowiedzi podsumowanych w tabeli 10 można stwierdzić, że najbardziej
oczekiwaną przez NGO formą informacji zwrotnej jest bieżąca reakcja na przedstawione
opinie (wszyscy bardzo chętnie i chętnie otrzymaliby wtedy informację), w następnej
kolejności są to: publikacja w Internecie wyników badań ewaluacyjnych przepisów
legislacyjnych, czyli informacji, jakie zmiany zostały wprowadzone w wyniku
przeprowadzonych konsultacji, informacja o stanie sprawy/decyzji/projektu aktu prawa
lokalnego oraz raport zbiorczy z przeprowadzonych konsultacji – w każdym z wymienionych
przypadków tylko jedna osoba niechętnie chciałaby otrzymać te informacje. Dwie osoby
reprezentujące organizacje pozarządowe niechętnie widzą publikowanie wszystkich zebranych
opinii wraz z informacją o zgłaszających, ale bardzo chętnie przyjęłoby ją osiem osób i chętnie
– pięć osób. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że organizacje pozarządowe bardzo oczekują
reakcji zwrotnej na wyrażone przez siebie opinie dotyczące kwestii samorządowych.
Tabela 11. Oczekiwane formy transferu informacji zwrotnych z Gminy Mszczonów do organizacji
pozarządowych (N=15)
Procent odpowiedzi
Forma przekazania informacji zwrotnej
E-mail.
Poczta tradycyjna.
Poprzez stronę internetową Urzędu Miasta.
Telefonicznie.
16
Bardzo
chętnie
46,7
40,0
20,0
13,3
Chętnie
Niechętnie
26,7
26,7
66,7
73,3
26,7
33,3
13,3
13,3
W tabeli 11 przedstawiono preferencje reprezentantów NGO w sprawie sposobu przekazania
im informacji zwrotnej. Najbardziej oczekiwaną formą transferu informacji (najwięcej głosów
„bardzo chętnie”) jest poczta e-mail oraz poczta tradycyjna. Jednocześnie, w ocenie prawie
27% respondentów, wysyłka informacji za pomocą poczty e-mail spotkałaby się z ich
dezaprobatą. Może to wynika z braku bieżącego dostępu do tego narzędzia lub braku
umiejętności posługiwania się nim. Jeszcze większy odsetek badanych, ponad 1/3, niechętnie
skorzystałby z tej formy. Z kolei najwięcej głosów „chętnie” zyskało zamieszczenie informacji
na stronie internetowej Urzędu Miasta oraz przez telefon.
Warto zwrócić uwagę, że osoby uczestniczące w badaniu stwierdziły wcześniej, że niechętnie
uczestniczyłyby w konsultacjach za pośrednictwem telefonu – zarówno, gdyby same miały
dzwonić i przekazywać swoje opinie, jak i odpowiadać na telefoniczną ankietę, niechętnie
wysyłałyby też opinie tradycyjną pocztą, ale kiedy inicjatorem tej formy komunikacji miałby
być Urząd Miasta – to chętnie by z niej skorzystały. Może to wskazywać na słabość części
organizacji pozarządowych ze względu na niewystarczające fundusze na ich funkcjonowanie
i dążenie do obniżania kosztów działalności, poprzez rezygnację z komunikacji telefonicznej
i pocztowej w tradycyjnym rozumieniu.
2.9. Ocena możliwości czasowych interesariuszy, które mogą oni
przeznaczyć na konsultacje
Na pytanie Ile czasu, w skali roku, Twoja organizacja może poświęcić na udział
w konsultacjach społecznych? aż dziewięciu spośród czternastu przedstawicieli NGO z Gminy
Mszczonów odpowiedziało, że tylko jeden dzień, co widać na wykresie 1. Wskazuje to na
pewną niekonsekwencję uczestników badania, z których większość opowiedziała się za
konsultowaniem istotnych kwestii raz na kwartał i to najlepiej w trakcie spotkań
bezpośrednich. Jedynie w opinii pięciu reprezentantów organizacji pozarządowych byliby oni
w stanie przeznaczyć 12-14 dni na udział w konsultacjach społecznych.
Wykres 1. Ilość czasu, który organizacje społeczne mogą poświęcić na konsultacje społeczne w roku
(w dniach, N=14)
17
3. Partycypacja organizacji pozarządowych w tworzeniu prawa
3. 1. Minimalne wymagania wobec uczestników konsultacji społecznych
W trzeciej części badania przedstawiciele organizacji pozarządowych z gminy Mszczonów
zostali poproszeni o wskazanie wymaganego poziomu reprezentatywności NGO
uczestniczących w procesie konsultacji kwestii lokalnych. Najwięcej głosów (dziewięć) zyskała
opcja, zgodnie z którą do procesu konsultacji powinny być dopuszczane wszystkie organizacje
pozarządowe, zarejestrowane jako działające lub posiadające swoją siedzibę w gminie.
Jedynie po trzy osoby uznały, że do udziału w konsultacjach powinny być uprawnione tylko te
organizacje, które mają budżet i plan działania lub mają pewien dorobek (np. w postaci
zrealizowanych projektów) w przedmiocie konsultacji.
Tabela 12. Wymagany poziom reprezentatywności organizacji pozarządowych uczestniczących
w procesie konsultacji w Mszczonowie – według ocen samych organizacji
pozarządowych (N=15)
Wymagany poziom reprezentatywności
Powinny być włączane wszystkie NGO zarejestrowane w gminie.
Powinny być włączane organizacje mające budżet i plan działania.
Powinny być włączane organizacje mające dorobek (zrealizowane projekty) w przedmiocie
konsultacji.
n
9
3
%
60
20
3
20
Przedstawione w tabeli 12 wskazania pokazują, że zdaniem dziewięciu na 15 osób
uczestniczących w badaniu wszystkie organizacje funkcjonujące w gminie, powinny mieć
prawo wypowiadania się na każdy temat, nawet jeśli nie mają wiedzy, czy doświadczenia
dotyczącego konsultowanego zagadnienia. Dla większości respondentów ani dorobek, ani
pozycja finansowa nie miały dużego znaczenia. Oznacza to przewagę podejścia
demokratycznego nad merytorycznym i wybór taki trzeba uszanować.
3.2. Preferowany zakres przygotowywanych opinii
W kwestii udziału organizacji pozarządowych w tworzeniu prawa lokalnego istotne jest, jak
szeroki powinien być zakres opinii przekazywanych władzom gminy przez NGO. Odpowiedzi
na ten temat umieszczono w tabeli 13.
18
Tabela 13. Preferencje organizacji pozarządowych dotyczące zakresu opinii dla gminy (N=14)
Zakres opinii dla gminy
Powinna przedstawiać analizę danego problemu i szczegółowe uzasadnienie
stanowiska organizacji.
Powinna ograniczać się do przedstawienia uzasadnionego stanowiska.
Powinna ograniczać się do wyboru jednej z przedstawionych opcji, bez
konieczności uzasadnienia.
n
%
10
71,4
2
14,3
2
14,3
Przedstawione odpowiedzi wskazują na rzetelne potraktowanie udziału w konsultacjach przez
10 spośród 14 reprezentantów organizacji pozarządowych z gminy Mszczonów. Większość
z nich uznała bowiem, że niezbędne jest dostarczenie analizy danego problemu ze
szczegółowym uzasadnieniem stanowiska organizacji, co kłóci się z wcześniej opisanymi
wypowiedziami uczestników badania odnośnie reprezentatywności NGO, które powinny brać
udział w konsultacjach. Zdaniem autorów nie do pogodzenia jest opcja uczestnictwa
w konsultacjach przez wszystkie zarejestrowane w gminie organizacje pozarządowe bez
względu na konsultowane zagadnienie z jednoczesnym wymogiem dostarczania rzetelnie
przygotowanych stanowisk poszczególnych NGO.
3. 3. Czas wymagany na przygotowanie opinii prawnej przez organizacje
pozarządowe
Reprezentantów organizacji pozarządowych z gminy Mszczonów poproszono także
o określenie, ile czasu potrzeba na przygotowanie jednej opinii. W tabeli 14 zawarto
wskazania.
Tabela 14. Ilość czasu niezbędna do przygotowania jednej opinii przez organizacje społeczne
Mszczonowa (N=15)
Czas
Miesiąc.
Mniej niż tydzień.
Tydzień.
Dwa tygodnie.
6 miesięcy.
Inny odcinek czasu (jaki?).
n
10
2
1
1
0
1
w%
66,7
13,3
6,7
6,7
0
6,7
Jak widać aż 10 na 15 osób uznało, że potrzebują miesiąca, co może dziwić, ponieważ
aż dziewięcioro uczestników badania wcześniej odpowiedziało, że na udział w konsultacjach
może poświęcić jeden dzień. Być może wtedy mieli na myśli osobisty udział. W tym przypadku
pracę nad przygotowaniem opinii można rozdzielić na kilka osób, czy też wynająć ekspertów.
Jedna osoba odpowiedziała, że czas niezbędny na opracowanie stanowiska organizacji zależy
od tego, czego dana decyzja miałaby dotyczyć i czy trzeba byłoby czekać na informacje
z zewnątrz, żeby przygotować opinię, bowiem każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie,
dlatego trudno określić, jaki czas byłby potrzebny. Wydaje się to słusznym podejściem.
19
4. Podsumowanie opinii przedstawicieli organizacji pozarządowych
działających w Gminie Mszczonów
Analiza wypowiedzi uzyskanych od 15 przedstawicieli organizacji pozarządowych działających
w Gminie Mszczonów nasuwa kilka wniosków:
•
•
•
•
Zakres informacji. Uzyskane odpowiedzi pokazują, że dotychczasowa polityka
informacyjny Gminy Mszczonów spełnia podstawowe oczekiwania przedstawicieli
organizacji pozarządowych. Zarówno dokumenty strategiczne, jak i akty prawa lokalnego,
programy współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz ich projekty, informacje na
temat konsultacji prawa miejscowego, informacje o konkursach dla NGO i ich
rozstrzygnięciach, zaproszenia na posiedzenia Rady Miejskiej i protokoły z ich przebiegu są
ogólnodostępne w Internecie – na stronach UMiG Mszczonów oraz w Biuletynie Informacji
Publicznej. Warto jednak zastanowić się nad zamieszczeniem dodatkowych dokumentów
wskazanych przez uczestników badania jako ważne.
Formy korzystania z informacji publicznej. Bardziej popularne i preferowane przez
organizacje pozarządowe w Gminie Mszczonów są informacje publiczne zamieszczane
w Internecie, co powinno mobilizować władze gminy do udoskonalania tych kanałów
informacji, łącznie z dbałością o dostęp do Internetu, jak i rozwój kompetencji cyfrowych
mieszkańców gminy. Wydaje się, że Gminne Centrum Informacji doskonale spełnia swoją
rolę w tym aspekcie. Niemniej zastanawia fakt, dlaczego pomimo deklarowanego
korzystania z internetowych zasobów gminy przez zdecydowaną większość
reprezentantów NGO, tak wielu ich przedstawicielom brakuje wiedzy, jakie dokumenty
i informacje mogą łatwo znaleźć w Internecie.
Tematyka konsultacji. Najistotniejszymi tematami do konsultacji dla NGO są: programy
współpracy z organizacjami pozarządowymi, programy społeczne (np. programy integracji
osób starszych, niepełnosprawnych, programy dla młodzieży) oraz kierunki wykorzystania
środków unijnych - niemal wszyscy deklarowali udział w konsultacjach na wymienione
tematy. Ważne tematy do konsultacji to także sport i rekreacja na terenie gminy,
wspieranie turystyki, strategia rozwoju, funkcjonowanie edukacji oraz komunikacja
zbiorowa (wskazało je co najmniej 10 na 15 przedstawicieli NGO). Funkcjonowanie kultury
i sztuki, konkretne projekty inwestycyjne w zakresie budynków użyteczności publicznej czy
zagospodarowanie przestrzeni publicznej (parkingi, chodniki, oświetlenie, tereny zielone)
są istotne dla pięciu-siedmiu przedstawicieli organizacji pozarządowych. Nikt nie
zadeklarował chęci konsultacji konkretnych projektów inwestycyjnych w zakresie
infrastruktury (drogi, kanalizacja, wodociągi, Internet, sieć energetyczna, gazowa), co
także może świadczyć o pozornym zainteresowaniu NGO kwestiami ważnymi dla całej
społeczności lokalnej.
Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji. Najwięcej zwolenników zyskały
bezpośrednie spotkania, np. w formie paneli dyskusyjnych czy grup roboczych,
przekazywanie opinii przez telefon, e-mail i formularze na stronie internetowej gminy.
Najmniej preferowaną formą transferu opinii w trakcie konsultacji jest tradycyjna poczta
(w tym przypadku siedem osób stwierdziło, że niechętnie wypowiadałoby się w ten
sposób, ale tyle samo osób uznało, że chętnie a jedna osoba – bardzo chętnie). Świadczy
to o przywiązywaniu przez NGO dużej wagi do spotkań bezpośrednich, które można
rozważać, jako główny sposób gromadzenia opinii instytucjonalnych uczestników
20
•
•
•
•
•
•
•
•
konsultacji społecznych, jednak pozostałe formy również powinny być praktykowane, jeśli
władzom gminy zależy na jak najszerszym udziale interesariuszy w konsultacjach.
Częstotliwość konsultacji. Najwięcej osób (ponad połowa) preferuje przeprowadzanie
konsultacji raz na kwartał, cztery osoby – raz w miesiącu, a trzy – raz na pół roku. Żaden
z przedstawicieli NGO nie wskazał opcji „raz w roku”, co można odczytać jako zbyt rzadką
częstotliwość uczestnictwa w konsultacjach organizacji pozarządowych.
Długość konsultacji. Okres trwania konsultacji powinien być zróżnicowany, zależnie od ich
złożoności i tematu. Najwięcej osób (siedem) opowiedziało się za miesięcznym okresem
trwania konsultacji społecznych, po trzy osoby wskazały na dwa tygodnie i dwa miesiące,
a jedynie dwie osoby uznały, że wystarczy mniej niż dwa tygodnie. Jednocześnie żaden
z respondentów nie widział potrzeby prowadzenia konsultacji dłużej niż dwa miesiące.
Stopień złożoności konsultacji. Warto konsultować kilka zagadnień podczas jednych
konsultacji, ponieważ zdecydowana większość (60%) uczestniczących w badaniu
przedstawicieli NGO opowiedziała się za tą możliwością.
Formy udziału w konsultacjach. Gmina powinna stosować zróżnicowane formy
umożliwiające przedstawicielom NGO udział w konsultacjach. Najchętniej uczestniczyliby
oni w posiedzeniu Rady Miejskiej, w spotkaniach z mieszkańcami, w grupach roboczych,
w bazarze pomysłów na rozwiązanie określonych problemów (publikowanym
w Internecie) i okrągłych stołach podczas dyskusji na trudne tematy. Popularne formy
uczestnictwa w konsultacjach to także ankieta internetowa monotematyczna nieregularna
oraz stały panel konsultacyjny NGO, różnego typu ankiety, „referendum on-line” i „protest
(veto) on-line”. Najmniej oczekiwane przez NGO są ankiety telefoniczne, ocena jakości
przepisów legislacyjnych i wywiad przeprowadzany przez ankietera, chociaż te formy
konsultacji również mają swoich zwolenników.
Formy dostępności pracowników JST w trakcie konsultacji. Przedstawiciele NGO
w większości oczekują, że pracownicy samorządowi w trakcie konsultacji społecznych będą
komunikować się telefonicznie oraz e-mailowo. Nowoczesne technologie komunikacyjne,
jak komunikatory internetowe, „czaty” oraz możliwość udziału w interaktywnych sesjach
Rady nie są preferowane przez przedstawicieli NGO.
Formy informacji zwrotnych i sposoby ich przekazywania. Bieżąca reakcja na
przedstawione opinie, publikacja w Internecie badań ewaluacyjnych przepisów
legislacyjnych, czyli jakie zmiany zostały wprowadzone w wyniku przeprowadzonych
konsultacji, informacja o stanie sprawy/decyzji/projektu aktu prawa lokalnego oraz raport
zbiorczy z przeprowadzonych konsultacji – to preferowane przez NGO formy informacji
zwrotnych. Najlepszym sposobem na przekazanie tych informacji jest zamieszczenie ich na
stronie internetowej Urzędu Miasta, przekazanie przez telefon, albo pocztą elektroniczną.
Czas, który interesariusze mogą przeznaczyć na konsultacje. Pomimo, że większość
przedstawicieli NGO opowiedziała się za konsultowaniem istotnych kwestii raz na kwartał
i to najlepiej w trakcie spotkań bezpośrednich, aż dziewięciu spośród 14 może przeznaczyć
na udział w konsultacjach tylko jeden dzień. Obie kwestie wydają się nie do pogodzenia
i świadczą o braku zrozumienia zasad demokracji partycypacyjnej.
Minimalne wymagania wobec uczestników konsultacji społecznych. Według większości
przedstawicieli NGO do procesu konsultacji powinny być dopuszczane wszystkie
organizacje pozarządowe operujące w gminie, co oznacza, że wszyscy powinni mieć prawo
wypowiadania się na każdy temat, nawet jeśli nie mają wiedzy czy doświadczenia
dotyczącego konsultowanego zagadnienia albo jeśli nie są na tyle operatywni, aby działać
21
•
•
według określonego planu i zabezpieczyć odpowiedni budżet na realizację przyjętego
planu. Jest to nierealistyczny pogląd, nie znajdujący merytorycznego uzasadnienia.
Preferowany zakres przygotowywanych opinii. Uzasadnione jest wymaganie
od instytucjonalnych uczestników konsultacji społecznych analizy danego problemu ze
szczegółowym uzasadnieniem stanowiska organizacji. Kłóci się to z poglądem uczestników
badania odnośnie reprezentatywności NGO, które powinny brać udział w konsultacjach.
Czas wymagany na przygotowanie opinii prawnej. Organizacje pozarządowe w większości
oczekują miesiąca na przygotowanie opinii. Słuszna wydaje się też opinia jednego
z respondentów, że czas niezbędny na opracowanie stanowiska organizacji zależy od tego,
czego dana decyzja miałaby dotyczyć i czy trzeba byłoby czekać na informacje z zewnątrz,
żeby przygotować opinię. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie, dlatego trudno
określić, jaki czas byłby potrzebny.
II. Opinie mieszkańców gminy Mszczonów
1. Potrzeby informacyjne mieszkańców dotyczące konsultacji
społecznych
1. 1. Zakres potrzebnych informacji
Mieszkańcy gminy Mszczonów zostali poproszeni o wskazanie informacji publicznych, do
których chcieliby mieć dostęp. Jak widać w tabeli 15, ponad 66% respondentów chciałoby
mieć dostęp do strategii gminy. Blisko 60% uczestniczących w badaniu chciałoby poznać
wizualizacje przyszłych rozwiązań architektonicznych czy komunikacyjnych w Internecie oraz
otrzymać informacje o aktualnych inicjatywach, projektach: aktów prawnych, decyzji,
procedur, zasad działania, uchwał. 57% osób, które uczestniczyły w wywiadach chciałoby
udostępnienia w Internecie aktów prawa miejscowego, ok. 53% - udostępnienia porządku
obrad rady miasta, prawie 52% - publikacji protokółów z obrad rady miasta i komisji rady
miasta, a ponad 46% - opublikowania planów współpracy z organizacjami pozarządowymi.
UMiG Mszczonów realizuje oczekiwania mieszkańców udostępniając poszukiwane informacje
na swojej stronie internetowej i w Biuletynie Informacji Publicznej. Uzyskane od mieszkańców
odpowiedzi świadczą o ich nieznajomości zasobów internetowych UMiG Mszczonów, dlatego
warto promować możliwości dostępu do ważnych informacji.
Ponadto, ponad połowa uczestników badania chciałaby korzystać z informacji
o kompetencjach gminy, z różnych ekspertyz i opinii. Nieco ponad 1/3 respondentów
chciałaby także mieć dostęp do danych adresowych organizacji biorących udział
w konsultacjach, informacji o funkcjonowaniu komitetów społecznych, bezpośrednich relacji
(audio/wideo) z obrad rady, kalendarza legislacyjnego gminy, a także kalendarza polityków
samorządowych.
22
Tabela 15. Zakresy informacji publicznych, z których chcieliby korzystać mieszkańcy Mszczonowa
Zakres informacji
Publikacja strategii gminy.
Wizualizacja przyszłych rozwiązań architektonicznych czy
komunikacyjnych w Internecie.
Informacje o aktualnych inicjatywach, projektach aktów
prawnych, decyzji, procedur, zasad działania, uchwał.
Elektroniczne udostępnienie aktów prawa miejscowego.
Wiedza na temat ustawowych kompetencji gminy.
Internetowe udostępnienie porządków obrad rady miasta.
Elektroniczna publikacja opinii, ekspertyz i innych kluczowych
dokumentów.
Publikacja ekspertyz i opinii na temat projektów w Internecie.
Internetowa publikacja protokółów z obrad rady miasta i komisji
rady miasta.
Opublikowanie planów współpracy z organizacjami
pozarządowymi.
Opis systemu grantów dla organizacji pozarządowych.
Dostęp do danych adresowych organizacji biorących udział w
konsultacjach.
Publikacja informacji o funkcjonowaniu komitetów społecznych.
Bezpośrednie relacje (audio/wideo) z obrad rady.
Przedstawienie kalendarza legislacyjnego gminy m.in. w zakresie
opracowywania projektów aktów prawnych decyzji, procedur,
zasad, uchwał.
Przedstawienie kalendarza polityków samorządowych.
Liczba /procent
pozytywnych
odpowiedzi
n
w%
168
66,1
Udział
Liczba
odpowiedzi ważnych
„nie wiem” odpowiedzi
w%
N=
15,0
254
152
59,4
15,6
256
151
58,3
13,5
259
146
141
137
57,0
55,3
53,5
16,8
18,8
18,0
256
255
256
137
53,3
19,1
257
131
51,6
21,7
254
132
51,6
19,1
256
117
46,2
25,3
253
102
40,2
24,8
254
93
36,3
22,7
256
88
91
35,1
35,0
25,1
21,9
251
260
89
34,6
26,5
257
81
32,1
23,8
252
Jak widać w tabeli 15, co czwarty uczestnik badania nie wiedział czy chciałby korzystać z takich
informacji, jak: plany współpracy z organizacjami pozarządowymi, opis systemu grantów dla
organizacji pozarządowych, funkcjonowanie komitetów społecznych, kalendarz legislacyjny
gminy czy kalendarz polityków samorządowych.
Jeden z respondentów zaproponował zlikwidowanie „Merkuriusza Mszczonowskiego”.
1.2. Preferowane formy korzystania z informacji publicznej
Na podstawie wypowiedzi mieszkańców gminy Mszczonów uczestniczących w badaniach
ankietowych można stwierdzić, że ponad połowa z nich często korzysta z elektronicznych
publikacji na stronie Urzędu Miasta Mszczonów. Z drugiej strony, prawie połowa osób
odpowiedziała, że rzadko lub wcale nie korzysta z informacji zamieszczanych w lokalnych
portalach internetowych, wśród których wymieniano stronę Miasta i Gminy Mszczonów.
Z materiałów przesyłanych e-mailem wcale nie korzysta ponad 40% uczestników badania,
rzadko – 36%, jedynie co czwarta osoba często korzysta z informacji przekazywanych tą drogą.
Szczegółowe odpowiedzi uwzględnia tabela 16.
23
Tabela 16. Preferowane formy korzystania z informacji publicznej przez mieszkańców Mszczonowa
Często
%
n
%
Liczba
ważnych
odpowiedzi
N=
38,4
23
8,9
258
44,9
62
24,2
256
49,4
67
26,1
257
36,1
104
40,8
255
20,5
83
56,8
146
43,0
50,6
94
86
36,4
33,7
258
255
Rzadko
Wcale
Forma udostępniania informacji
n
%
n
Elektroniczne publikacje na stronie
136
52,7
99
urzędu miasta Mszczonów.
Publikacje papierowe.
79
30,9
115
Informacje ustne przekazywane podczas
63
24,5
127
spotkań z przedstawicielami miasta.
Materiały przesyłane e-mailem.
59
23,1
92
Informacja zamieszczana w lokalnych
33
22,6
30
portalach internetowych: jakich?
Ulotki wrzucane do skrzynki pocztowej.
53
20,5
111
Ulotki dostępne w urzędzie.
40
15,7
129
Z podsumowania przedstawionego w tabeli 16 wynika też, że publikacje papierowe nie cieszą
się dużą popularnością wśród mieszkańców gminy Mszczonów. Często korzysta z nich ok. 30%
respondentów (rzadko – 45%, a ponad 24% - nigdy), z ulotek wrzucanych do skrzynki
pocztowej często korzysta tylko co piąty uczestnik badania (rzadko - 43% i ponad 36% - wcale),
a z ulotek dostępnych w urzędzie często korzysta niespełna 16% respondentów.
Osoby, które często korzystają z informacji zamieszczanych w lokalnych portalach (ponad 22%
uczestników badania), na pytanie, z jakich portali korzystają, wskazali stronę Gminnego
Centrum Informacji, stronę MOK, www.zyroskop.pl, a poza tym stronę UMiG Mszczonów
(www.mszczonow.pl). Pojawił się także jeden nieprzychylny komentarz dotyczący ostatniej
wymienionej strony: „na stronie nie ma nic z informacji aktualnych i rzetelnych”.
2. Deklaracje mieszkańców w zakresie gotowości
do uczestnictwa w konsultacjach społecznych
2. 1. Preferowana tematyka konsultacji
Mieszkańców uczestniczących w badaniu poproszono o wskazanie tematów konsultacji,
w których wzięliby udział. Tabela 17 zawiera uzyskane odpowiedzi. Najwięcej osób
zainteresowanych jest konsultacjami dotyczącymi rynku pracy i ochrony zdrowia –
odpowiednio 73% i 70%. Dla 61-64% interesujące są zagadnienia związane
z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej oraz ze sportem i rekreacją. 56-58%
respondentów chciałoby wypowiedzieć się w sprawie kultury i sztuki, edukacji, konkretnych
projektów inwestycyjnych w zakresie budynków użyteczności publicznej, planów
inwestycyjnych, programów społecznych (np. integracji osób starszych, niepełnosprawnych,
dla młodzieży), ekologii (gospodarki odpadami), ochrony środowiska i dostępu do dóbr
przyrody. Nieco ponad połowa uczestników badania zabrałaby głos w kwestii wspierania
24
turystyki, wspierania przedsiębiorczości i inwestycji, strategii rozwoju, kierunków
wykorzystania środków unijnych, a także planów przestrzennych. Komunikacja zbiorowa jest
ważnym tematem dla co drugiej osoby, podobnie jak opieka przedszkolna. Zasady utrzymania
zwierząt (psów, kotów itp.) interesują 37% badanych, a program współpracy z organizacjami
pozarządowymi 31%.
Tabela 17. Deklaracje udziału mieszkańców Mszczonowa określonych tematycznie rodzajach
konsultacji
Liczba /procent
pozytywnych
odpowiedzi
n
w%
185
73,1
181
70,2
163
64,4
Tematy konsultacji
Rynek pracy.
Ochrona zdrowia.
Sport i rekreacja na terenie gminy.
Zagospodarowanie przestrzeni publicznej (parkingi,
158
chodniki, oświetlenie, tereny zielone).
Konkretne projekty inwestycyjne w zakresie infrastruktury
(drogi, kanalizacja, wodociągi, Internet, sieć energetyczna,
156
gazowa).
Funkcjonowanie edukacji.
148
Konkretne projekty inwestycyjne w zakresie budynków
143
użyteczności publicznej.
Funkcjonowanie kultury i sztuki.
143
Plany inwestycyjne.
142
Programy społeczne (np. programy integracji osób
142
starszych niepełnosprawnych, programy dla młodzieży).
Ekologia (gospodarka odpadami), ochrona środowiska i
140
dostęp do dóbr przyrody.
Wspieranie turystyki.
136
Wspieranie przedsiębiorczości i inwestycji.
137
Strategia rozwoju.
136
Kierunki wykorzystania środków unijnych.
136
Plany przestrzenne.
128
Komunikacja zbiorowa.
125
Opieka przedszkolna.
116
Zasady utrzymania zwierząt (psy, koty itp.).
92
Program współpracy z organizacjami pozarządowymi.
78
Udział
Liczba
odpowiedzi „nie
ważnych
wiem”
odpowiedzi
w%
n
N=
13,0
33
253
11,6
30
258
17,8
45
253
61,5
17,9
46
257
60,9
17,6
45
256
57,8
19,1
49
256
56,5
15,0
38
253
56,1
55,7
20,0
17,6
51
45
255
255
55,7
20,4
52
255
55,6
19,8
50
252
53,5
53,5
53,1
52,9
50,2
49,2
45,1
37,1
31,0
19,7
19,9
23,4
23,3
19,2
25,6
19,8
28,2
30,2
50
51
60
60
49
65
51
70
76
254
256
256
257
255
254
257
248
252
Analiza odpowiedzi mieszkańców gminy Mszczonów przedstawionych w tabeli 17, nasuwa
stwierdzenie, że mieszkańcy są żywo zainteresowani praktycznie wszystkimi tematami. Tylko
jedna osoba powiedziała: „konsultacje mnie nie interesują”.
25
2.2. Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji
Istotną kwestią w trakcie konsultacji społecznych są kanały przekazywania opinii uczestników
konsultacji. Zapytani o to mieszkańcy Gminy Mszczonów „bardzo chętnie” i „chętnie” braliby
udział w konsultacjach za pośrednictwem formularza na stronie internetowej gminy (prawie
22% niechętnie, co pokazuje tabela 18). Niemal równie liczna grupa preferuje komunikację
e-mailową (25,5% niechętnie). Z kolei znacznie mniej osób opowiedziało się za
przekazywaniem opinii w trakcie spotkań bezpośrednich – w sumie 61% (39% niechętnie).
Tradycyjna poczta i kontakty telefoniczne miały najwięcej przeciwników – około 55%, jednak
pozostałe osoby uczestniczące w badaniu korzystałyby z tych kanałów chętnie lub bardzo
chętnie.
Tabela 18. Preferowane formy przekazu opinii konsultacyjnej przez mieszkańców Mszczonowa
Forma przedstawienia opinii
Bardzo
chętnie
n
%
Poprzez formularz na stronie internetowej
91
36,3
gminy.
Poprzez e-mail.
81
31,8
Na spotkaniu bezpośrednim (panel dyskusyjny,
63
24,8
grupa robocza itp.).
Tradycyjną pocztą.
47
18,6
Telefonicznie.
32
12,6
n
%
n
%
Liczba
ważnych
odpowiedzi
N=
105
41,8
55
21,9
251
109
42,7
65
25,5
255
92
36,2
99
39,0
254
65
79
25,7
31,1
141
143
55,7
56,3
253
254
Chętnie
Niechętnie
Z zaprezentowanych wyników wyłania się pewna sprzeczność – z jednej strony znaczna grupa
uczestników badania powiedziała, że wcale albo rzadko korzysta z materiałów przesyłanych
e-mailem, a z drugiej strony równie duża grupa bardzo chętnie i chętnie przekazywałaby
swoje opinie w konsultacjach drogą e-mailową. Być może wynika to z faktu, że łatwiej jest
wysłać własną opinię drogą elektroniczną, gdyż można to zrobić w dowolnym czasie i miejscu,
a zarazem nie pociąga to za sobą żadnych kosztów. Jednak pomimo rozwoju komunikacji
elektronicznej, nadal duża liczba osób preferuje korzystanie z raportów czy opracowań
w formie papierowej.
2.3. Preferowana częstotliwość konsultacji
W tabeli 19 przedstawiono odpowiedzi mieszkańców gminy Mszczonów uczestniczących
w badaniu odnośnie preferowanej częstotliwości udziału w konsultacjach (można było
wskazać jedną opcję).
26
Tabela 19. Preferowana częstotliwość uczestnictwa przez mieszkańców Mszczonowa
w konsultacjach (N=254)
Częstotliwość
24,4
Raz na kwartał.
22,4
Raz na miesiąc.
20,9
Raz na pół roku.
17,3
W miarę pojawiania się problemów.
15,0
Raz w roku.
62
57
53
44
38
Największej liczbie osób (62) odpowiadałby udział w konsultacjach społecznych raz na kwartał,
ale niemal tak samo liczna grupa (57 osób) byłaby gotowa poświęcić swój czas w tym celu
nawet raz w miesiącu. Co piąty respondent preferuje udział w konsultacjach raz na pół roku,
17% stwierdziło, że w zależności od potrzeby, a dla 15% optymalna częstotliwość udziału
w konsultacjach to raz w roku.
2.4. Preferencje w zakresie długości konsultacji
Uczestnicy badania zostali poproszeni o podanie informacji, jak długo ich zdaniem powinny
trwać konsultacje. Ich odpowiedzi umieszczono w tabeli 20.
Tabela 20. Maksymalny czas trwania konsultacji według preferencji mieszkańców Mszczonowa
(N=254)
Czas trwania
2 tygodnie.
31,1
Miesiąc.
29,9
Mniej niż 2 tygodnie.
28,3
2 miesiące.
7,5
Więcej niż dwa miesiące.
3,1
79
76
72
19
8
W opinii około 30% respondentów konsultacje społeczne powinny trwać maksymalnie dwa
tygodnie, niemal taka sama grupa stwierdziła, że do miesiąca, a także mniej niż dwa tygodnie.
Znacznie mniej osób uznało, że konsultacje powinny trwać dwa miesiące, a jedynie osiem
osób stwierdziło, że dłużej. Jedna z osób uczestniczących w badaniu stwierdziła, że długość
trwania konsultacji powinna zależeć od rodzaju konsultowanego zagadnienia (miesiąc
i dłużej). Widać więc, że w opiniach mieszkańców gminy jest dużo rozbieżności i dlatego
należałoby (zgodnie z zasadami prowadzenia konsultacji) dostosowywać długość trwania
konsultacji do złożoności konsultowanego tematu.
2.5. Preferowany stopień złożoności konsultacji
Przechodząc do preferencji mieszkańców gminy Mszczonów w zakresie stopnia złożoności
zagadnień podlegających jednorazowo konsultacjom – większość z nich (57%) dopuszcza
27
możliwość konsultowania kilku problemów w jednym badaniu. Nieco ponad 27% osób
wolałoby się wypowiadać na temat tylko jednego zagadnienia, a pozostali (niemal 16%) nie
mieli zdania w tej kwestii. Szczegóły pokazuje tabela 21.
Tabela 21. Liczba zagadnień podlegających jednorazowo konsultacjom w ocenie mieszkańców
Mszczonowa (N=256)
Opcja
Tylko jedno.
27,3
Dopuszczam możliwość konsultowania kilku
57,0
problemów w jednym badaniu.
Nie mam zdania.
15,6
70
146
40
2.6. Preferowane formy udziału w konsultacjach
Mieszkańcy Gminy Mszczonów zostali zapytani również o preferowane formy udziału
w konsultacjach społecznych. Ich odpowiedzi zsumowano w tabeli 22. Największe grupy
(nieco ponad 41%) chętnie wzięłyby udział w referendum „on-line” i „proteście (veto) on-line”
(27,4% niechętnie) oraz w publikowanym w Internecie bazarze pomysłów na rozwiązanie
określonych problemów (25,2% niechętnie). Nieco mniejsze grupy (po około 36-37%) wskazały
na ankietę internetową wielotematyczną regularną (np. co pół roku różny zestaw tematów,
jednak 1/3 badanych niechętnie wzięłaby udział w takiej ankiecie), spotkania z mieszkańcami
(22,6% respondentów jest niechętna spotkaniom) oraz ankietę internetową monotematyczną
nieregularną (jeden temat w razie potrzeby, ale i w tym przypadku 1/3 badanych niechętnie
wzięłaby udział w takiej ankiecie). Porównywalne grupy uczestników badania bardzo chętnie
i niechętnie wzięłyby udział w posiedzeniach Rady Miejskiej.
W wypadku pozostałych przedstawionych uczestnikom badania opcji możliwych form
konsultacji więcej osób było im niechętnych, niż chętnie uczestniczących w danej aktywności.
Prawie 63% mieszkańców Gminy Mszczonów, którzy wzięli udział w badaniu niechętnie
udzieliłoby odpowiedzi na ankietę telefoniczną (10,7% bardzo chętnie), prawie 53% niechętnie
odpowiedziałoby na pytania w ramach wywiadu prowadzonego przez ankietera (17,3% bardzo
chętnie), a 47% niechętnie widziałoby ankietę dystrybuowaną pocztą (20,6% bardzo chętnie).
Mniej zwolenników niż osób niechętnie nastawionych miały także:
• budowa stałego panelu konsultacyjnego NGO (23,5% bardzo chętnie dołączyłaby do
panelu, a 34,7% niechętnie),
• ankiety dystrybuowane w urzędach na terenie gminy (22,3% bardzo chętnie
odpowiedziałoby na taką ankietę, ale 45,4% - niechętnie),
• tworzenie okrągłych stołów przy dyskusjach na trudne tematy (22,1% bardzo chętnie
dołączyłoby do „okrągłego stołu”, jednak 43,1% - niechętnie),
• wspólne grupy robocze z NGO (bardzo chętnie tworzyłoby je 20,9% mieszkańców, a 42,6%
- niechętnie),
• a także ewaluacja jakości przepisów legislacyjnych (bardzo chętnie wykonałoby ją 16,4%
mieszkańców, a ponad 41% - niechętnie).
28
Tabela 22. Preferowane formy konsultacji przez mieszkańców Mszczonowa
%
41,3
n
69
%
27,4
Liczba
ważnych
odpowiedzi
N=
252
41,3
64
25,2
254
36,9
79
32,4
244
36,9
57
22,6
252
35,9
81
32,3
251
29,3
23,5
22,3
77
87
114
30,9
34,7
45,4
249
251
251
22,1
109
43,1
253
20,9
20,6
17,3
16,4
10,7
106
119
134
101
159
42,6
47,0
52,8
41,4
62,8
249
253
254
244
253
Bardzo chętnie
Forma konsultacji
n
104
Referendum “on-line” i “protest (veto) on-line”.
Bazar pomysłów na rozwiązanie określonych problemów
105
(publikowane w Internecie).
Ankieta internetowa wielotematyczna regularna (np. co pół
90
roku różny zestaw tematów).
93
Spotkania z mieszkańcami.
Ankieta internetowa monotematyczna nieregularna (jeden
90
temat w razie potrzeby).
73
Zaproszenie do udziału w posiedzeniu Rady.
59
Budowa stałego panelu konsultacyjnego NGO.
56
Ankiety dystrybuowane w urzędach na terenie gminy.
Tworzenie okrągłych stołów przy dyskusjach na trudne
56
tematy.
52
Wspólne grupy robocze z NGO.
52
Ankieta dystrybuowana za pomocą poczty.
44
Wywiad prowadzony przez ankietera.
40
Prośba o ewaluację jakości przepisów legislacyjnych.
27
Ankieta telefoniczna.
Niechętnie
Z przedstawionych preferencji mieszkańców Gminy Mszczonów wynika dosyć duże ich
zróżnicowanie. Wydaje się jednak, że bardziej popularne są te formy konsultacji, które
wykorzystują Internet, co zapewnia dużą dowolność, jeśli chodzi o moment wypowiadania się
w danej kwestii, jednak ich pożądanym uzupełnieniem pozostają różne formy spotkań
bezpośrednich.
ich przekazywania
W trakcie badania ankietowego zapytano mieszkańców gminy Mszczonów, w jakiej formie
chcieliby otrzymywać informacje zwrotne po przedstawieniu swojej opinii w konsultacjach.
Odpowiedzi zawiera tabela 23.
29
Tabela 23. Oczekiwane przez mieszkańców Mszczonowa formy informacji zwrotnej
Forma informacji zwrotnej
Liczba
odpowiedzi
ogółem
Informacja o stanie sprawy/decyzji/projektu
252
aktu prawa lokalnego.
Reakcja pisemna na wypowiedzi mieszkańców.
255
Publikacja w Internecie badań ewaluacyjnych
253
przepisów legislacyjnych.
„Czaty” internetowe z przedstawicielami władz
255
gmin.
Wykorzystanie komunikatorów internetowych
przez pracowników samorządu lub władz
255
państwowych do komunikacji tekstowej (np.
Gadu-gadu), głosowej, czy wideo.
Interaktywne sesje rady lub komisji –
bezpośrednia transmisja posiedzeń z
udostępnieniem formularza kontaktowego i
252
odpowiedziami na pytania (na bieżąco/pod
koniec sesji).
Bardzo
chętnie
Mało
Niechętnie
chętnie
Procent odpowiedzi
54,8
27,8
17,5
52,2
29,8
18,0
47,0
36,0
17,0
45,5
33,7
20,8
41,6
32,9
25,5
37,3
35,7
27,0
Z uzyskanych wypowiedzi wynika, że ponad połowa ankietowanych mieszkańców Gminy
Mszczonów oczekuje informacji o stanie sprawy/decyzji/projektu aktu prawa lokalnego (ale
jednocześnie prawie 28% mało chętnie otrzymywałoby takie informacje) oraz reakcji pisemnej
na swoje wypowiedzi (niemal 30% - mało chętnie). 42-47% respondentów bardzo chętnie
widziałoby publikację w Internecie badań ewaluacyjnych przepisów legislacyjnych, „czaty”
internetowe z przedstawicielami władz gmin, a także komunikowanie wyników konsultacji
przez pracowników samorządu z wykorzystaniem komunikatorów internetowych do
komunikacji tekstowej (np. Gadu-gadu), głosowej czy wideo. Co trzeci uczestnik badania mało
chętnie widziałby wymienione formy informacji zwrotnej. Interaktywne sesje rady lub komisji
w formie bezpośredniej transmisji posiedzeń z udostępnieniem formularza kontaktowego
i odpowiedziami na pytania (na bieżąco/pod koniec sesji) mają podobną grupę zwolenników,
co osób niezbyt chętnie nastawionych, jednak aż 27% ankietowanych niechętnie korzystałoby
z tej formy pozyskiwania informacji zwrotnej.
2.8. Możliwości czasowe interesariuszy w zakresie uczestnictwa
w konsultacjach
Respondenci wskazali, ile czasu mogą przeznaczyć na jednorazowe przygotowanie opinii.
W tabeli 24 podsumowano odpowiedzi. Jak widać, najwięcej osób (28,1%) wskazało pół
godziny, tylko nieco mniej zaznaczyło godzinę (27,3%) i 15 minut (26,1%). Znacznie mniej
uczestników badania (nieco ponad 10%) byłoby skłonnych poświęcić kilka godzin na
jednorazowe przygotowanie opinii, a najmniej osób kilka dni (8,3%). Na prośbę o podanie
innego wymiaru czasu, zaproponowano: 10 minut, 45 minut, kilka miesięcy, a także padły
stwierdzenia: „to zależy”, „nie wiem”.
30
Tabela 24. Czas, który może być przeznaczony na jednorazowe przygotowanie opinii przez
mieszkańców Mszczonowa (N=253)
Czas
Procent odpowiedzi
30 minut.
28,1
Godzina.
27,3
15 minut.
26,1
Kilka godzin.
10,3
Kilka dni.
8,3
Liczba odpowiedzi
71
69
66
26
21
W tabeli 25 przedstawiono zadeklarowaną przez mieszkańców Gminy Mszczonów ilość czasu,
jaką mogą poświęcić na konsultacje społeczne w skali roku.
Tabela 25. Ilość czasu, którą mieszkaniec Mszczonowa może poświęcić na konsultacje społeczne
w skali roku (deklaracje) (N=257)
Czas
2-3 godziny.
33,9
1 godzina.
26,5
Kilka dni.
14,8
Dzień.
13,2
4-6 godzin.
11,7
87
68
38
34
30
Najwięcej uczestników badania – co trzeci – zadeklarowało, że w skali roku może poświęcić na
udział w konsultacjach 2-3 godziny, co czwarta osoba – 1 godzinę, a blisko 15% - kilka dni.
Jeden dzień przeznaczyłoby na udział w konsultacjach społecznych ok. 13% respondentów,
a od 4 do 6 godzin niemal 12%. Na prośbę o wskazanie innego odcinka czasu, dwie osoby
odpowiedziały: „zależy kiedy i w jakim miesiącu” oraz „w ogóle”.
3. Podsumowanie opinii mieszkańców Gminy Mszczonów
Na podstawie wypowiedzi uzyskanych od dużej grupy mieszkańców Gminy Mszczonów można
sformułować kilka, poniżej podanych konkluzji.
1. Zakres informacji. Informacje poszukiwane przez mieszkańców w dużym stopniu
pokrywają się z zakresem informacji dostępnych na stronach internetowych. Warto
położyć większy nacisk na promocję informacji zawartych na stronach internetowych
Gminy i jej jednostek.
2. Formy korzystania z informacji publicznej. Konieczne jest zróżnicowanie kanałów
docierania z informacjami do mieszkańców. Paradoksem jest bowiem, że ponad połowa
mieszkańców gminy uczestniczących w badaniu często korzysta z elektronicznych
publikacji na stronie Urzędu Miasta Mszczonów, a pozostali wcale. Z materiałów
przesyłanych e-mailem wcale nie korzysta ponad 40% uczestników badania, rzadko – 36%.
31
Z drugiej strony publikacje papierowe też nie cieszą się dużą popularnością wśród
mieszkańców. Najmniej popularne są ulotki wrzucane do skrzynek pocztowych
i wykładane w Urzędzie Miasta.
3. Tematyka konsultacji. Mieszkańcy są żywo zainteresowani praktycznie wszystkimi
tematami. W największym stopniu są zainteresowani konsultacjami dotyczącymi rynku
pracy i ochrony zdrowia, w następnej kolejności są zagadnienia związane ze sportem
i rekreacją oraz zagospodarowaniem przestrzeni publicznej, sprawy edukacji, kultury
i sztuki, konkretnych projektów inwestycyjnych w zakresie budynków użyteczności
publicznej, planów inwestycyjnych, programów społecznych (np. integracji osób starszych,
niepełnosprawnych, dla młodzieży), ekologii (gospodarki odpadami), ochrony środowiska
i dostępu do dóbr przyrody. Ponad połowa uczestników badania zabrałaby głos w kwestii
wspierania turystyki, wspierania przedsiębiorczości i inwestycji, strategii rozwoju,
kierunków wykorzystania środków unijnych, a także planów przestrzennych. Komunikacja
zbiorowa jest ważnym tematem dla co drugiej osoby, podobnie jak opieka przedszkolna.
Tylko jedna osoba powiedziała: „konsultacje mnie nie interesują”.
4. Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji. W trakcie konsultacji
mieszkańcy Gminy Mszczonów powinni mieć możliwość skorzystania z różnych możliwości
wyrażania opinii. Wszystkie możliwości przedstawione w trakcie badania miały swoich
zwolenników i przeciwników. Najwięcej osób opowiedziało się za udziałem
w konsultacjach za pośrednictwem formularza na stronie internetowej gminy
i komunikacji e-mailowej, już znacznie mniej osób opowiedziało się za przekazywaniem
opinii w trakcie spotkań bezpośrednich – w sumie 61% (39% niechętnie). Tradycyjna
poczta i kontakty telefoniczne miały najwięcej przeciwników, ale i tak 45% chętnie
skorzystałoby z nich w celu wyrażenia opinii.
5. Częstotliwość konsultacji. Preferencje mieszkańców co do częstotliwości prowadzenia
konsultacji są zróżnicowane. Największej liczbie osób (62) odpowiadałby udział
w konsultacjach społecznych raz na kwartał, ale niemal tak samo liczna grupa (57) byłaby
gotowa poświęcić swój czas w tym celu nawet raz w miesiącu. Co piąty respondent
preferuje udział w konsultacjach raz na pół roku, 17% stwierdziło, że w zależności od
potrzeby, a dla 15% optymalna częstotliwość udziału w konsultacjach to raz w roku.
6. Czas trwania konsultacji. Na podstawie wyników badania widać dużo rozbieżności
w opiniach mieszkańców gminy na temat czasu trwania konsultacji, dlatego należałoby
(zgodnie z zasadami prowadzenia konsultacji) dostosowywać długość trwania konsultacji
do złożoności konsultowanego tematu. W opinii około 30% respondentów konsultacje
społeczne powinny trwać maksymalnie dwa tygodnie, niemal taka sama grupa stwierdziła,
że do miesiąca, a także mniej niż dwa tygodnie. Znacznie mniej osób uznało, że konsultacje
powinny trwać dwa miesiące i jedynie kilka osób stwierdziło, że dłużej.
7. Stopień złożoności konsultacji. Warto konsultować kilka problemów w jednym badaniu.
Taka praktyka najprawdopodobniej spotka się z aprobatą większości mieszkańców gminy,
ponieważ 57% respondentów poparło tę możliwość. Nieco ponad 27% osób wolałoby się
wypowiadać na temat tylko jednego zagadnienia, a pozostali (niemal 16%) nie mieli zdania
w tej kwestii.
32
8. Formy udziału w konsultacjach. Największym poparciem mieszkańców cieszyłyby się takie
formy konsultacji, jak: referendum „on-line”, „protest (veto) on-line”, bazar pomysłów na
rozwiązanie określonych problemów publikowany w Internecie, a także ankieta
internetowa wielotematyczna regularna, ale też monotematyczna nieregularna oraz
spotkania z mieszkańcami. Należy pamiętać, że w każdym przypadku obok pokaźnej grupy
zwolenników danej formy konsultacji jest niemało tyle samo przeciwników. Dlatego
w każdym przypadku warto stosować różnorodne formy tak, aby zmotywować do udziału
w konsultacjach, jak najwięcej osób. Wydaje się, że bardziej popularne są te formy
konsultacji, które wykorzystują Internet, co zapewnia dużą dowolność, jeśli chodzi
o moment wypowiadania się w danej kwestii, jednak ich pożądanym uzupełnieniem
pozostają różne formy spotkań bezpośrednich.
9. Formy informacji zwrotnych i sposoby ich przekazywania. Wśród mieszkańców gminy
najbardziej oczekiwana jest informacja o stanie sprawy/decyzji/projektu aktu prawa
lokalnego oraz reakcja pisemna na przekazywane do UMiG wypowiedzi, a następnie
publikacja w Internecie badań ewaluacyjnych przepisów legislacyjnych, „czaty”
internetowe z przedstawicielami władz gmin, a także komunikowanie wyników konsultacji
przez pracowników samorządu z wykorzystaniem komunikatorów internetowych do
komunikacji tekstowej (np. Gadu-gadu), głosowej czy wideo. I w tym przypadku warto
stosować różne formy, ponieważ upodobania mieszkańców nie są jednakowe.
10. Czas, który interesariusze mogą przeznaczyć na konsultacje. Najwięcej mieszkańców, na
jednorazowe przygotowanie opinii, mogłoby poświęcić od 15 minut do godziny (ok. 80%).
Już znacznie mniej uczestników badania (nieco ponad 10%) byłoby skłonnych poświęcić
kilka godzin na jednorazowe przygotowanie opinii, a najmniej – 8,3% - kilka dni. W skali
roku ponad połowa mieszkańców mogłaby poświęcić na konsultacje od 1 godziny do 3
godzin.
III. Charakterystyka respondentów
1. Charakterystyka respondentów z grupy organizacji
pozarządowych
W badaniu uczestniczyli przedstawiciele 10 organizacji pozarządowych działających w Gminie
Mszczonów:
1. Hufiec ZHP Mszczonów im. 31 pSK,
2. LKS Osuchów,
3. Klub Sportowy Mszczonowianka,
4. Mszczonowskie Stowarzyszenie Historyczne,
5. Ochotnicza Straż Pożarna w Mszczonowie,
6. Ochotnicza Straż Pożarna Osuchów,
7. Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów w Warszawie,
8. Stowarzyszenie Rodziców i Opiekunów Dzieci Niepełnosprawnych „Uśmiech Dziecka”,
9. UKS Lutkówka,
10. UKS Olimpijczyk 2008.
33
Przedmiotem działalności NGO uczestniczących w badaniu jest propagowanie historii i tradycji
narodowej, pomoc dzieciom niepełnosprawnym, ochrona przeciwpożarowa, rozrywka,
turystyka i rekreacja osób starszych, a także popularyzacja sportu, m.in. hokeja na trawie
i piłki nożnej, ręcznej i siatkówki, pływania. Połowa organizacji reprezentowanych w badaniu
nie zatrudnia pracowników, a pozostałe – od jednego do pięciu pracowników). Na rzecz 10
organizacji uczestniczących w badaniu pracują wolontariusze – od kilku osób, przez 30-45
osób aż do 100-150 osób. Wśród respondentów było dziewięciu mężczyzn i sześć kobiet. Część
ankiet została wypełniona on-line przy okazji wizyty w Gminnym Centrum Informacji
w Mszczonowie, a pozostałe w formie papierowej także podczas wizyty w GCI.
2. Charakterystyka respondentów z grupy mieszkańców
Ankietowanie mieszkańców Gminy Mszczonów objęło ostatecznie 261 osób, wśród których
kobiety i mężczyźni stanowili porównywalne grupy. Uczestnikami badania były głównie osoby
w wieku 25-50 lat. Rozmowy z uczestnikami badania przeprowadzało trzech ankieterów,
z których jeden był delegowany do pracy w Mszczonowie, a dwaj pozostali do zbierania opinii
we wszystkich wsiach gminy. Z obserwacji ankieterów oraz osób zaangażowanych w realizację
ankietowania i projektu ze strony UMiG Mszczonów/GCI wynika, że mieszkańcy stosunkowo
nieufnie podchodzili do udzielania odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie, w wielu
przypadkach upewniali się, czy na pewno jest to inicjatywa władz gminy. Nie byli też chętni do
podawania informacji na swój temat niezbędnych do wypełnienia metryki ankiety.
IV. Podsumowanie i wnioski z badań
Przeprowadzone badania ankietowe wśród przedstawicieli organizacji pozarządowych
działających w Gminie Mszczonów oraz wśród mieszkańców gminy mogą być podstawą do
sformułowania kilku wniosków dotyczących usprawnienia dialogu pomiędzy władzami gminy
i mieszkańcami. Przedstawiamy je w kolejnych punktach.
1. Zakres informacji. Zarówno przedstawiciele NGO, jak i mieszkańcy oczekują informacji,
które od dłuższego czasu są ogólnodostępne i publikowane w Internecie. Warto położyć
większy nacisk na promocję zawartości stron.
2. Formy korzystania z informacji publicznej. O ile wśród przedstawicieli NGO bardziej
popularne i preferowane są informacje publiczne zamieszczane w Internecie, o tyle wśród
mieszkańców dało się zauważyć większe zróżnicowanie co do preferowanych form.
Porównywalne są grupy zwolenników publikacji elektronicznych, czy komunikacji
e-mailowej i osób im niechętnych, a w przypadku wszystkich innych form są osoby, które
je preferują i takie, które nie stosują ich wcale. Dlatego należy dopasować kanały
informacyjne do poszczególnych grup odbiorców.
3. Tematyka konsultacji. Z badań wynika, że właściwie wszyscy chcieliby wypowiadać się na
każdy temat, jednak wśród przedstawicieli NGO widać nieco większe zainteresowanie
programami współpracy z organizacjami pozarządowymi, programami społecznymi oraz
kierunkami wykorzystania środków unijnych niż pozostałymi zagadnieniami. Z kolei
mieszkańcy częściej wskazywali na konsultacje dotyczące rynku pracy i ochrony zdrowia.
34
Trzeba też podkreślić, że praktycznie nie było głosów (poza jednym) dezaprobaty dla
konsultacji społecznych.
4. Formy wyrażania opinii na temat przedmiotu konsultacji. Uczestnicy konsultacji powinni
mieć możliwość skorzystania z różnych możliwości wyrażania opinii. Wszystkie
przedstawione w trakcie badania formy miały swoich zwolenników i przeciwników, jednak
NGO przywiązują dużą wagę do spotkań bezpośrednich, a mieszkańcy w większym stopniu
preferują udział w konsultacjach za pośrednictwem formularza na stronie internetowej
gminy i komunikacji e-mailowej.
5. Częstotliwość konsultacji. Zarówno najwięcej mieszkańców, jak i przedstawicieli NGO
uznało, że konsultacje powinny być przeprowadzane raz na kwartał. Nie zawsze jest
możliwe tak regularne realizowanie konsultacji, dlatego przy dążeniu do przedstawionej
regularności konsultacji warto stosować podejście wyrażone przez część respondentów,
zgodnie z którym częstotliwość powinna zależeć od potrzeby.
6. Czas trwania konsultacji. Okres trwania konsultacji powinien być zróżnicowany, zależnie
od ich złożoności i tematu. Uwzględniając wyniki badania w obydwu grupach - najwięcej
osób opowiedziało się za miesięcznym okresem trwania konsultacji społecznych. Więcej
rozbieżności w przekazanych opiniach na ten temat widać po stronie mieszkańców.
7. Stopień złożoności konsultacji. Warto konsultować kilka zagadnień podczas jednych
konsultacji, na co wskazała większość uczestników badania w obydwu grupach.
8. Formy udziału w konsultacjach. Gmina powinna stosować zróżnicowane formy
umożliwiające interesariuszom udział w konsultacjach. Zaobserwowano pewne
rozbieżności co do preferencji w tym zakresie pomiędzy reprezentantami organizacji
pozarządowych i mieszkańcami. Przedstawiciele NGO najchętniej uczestniczyliby
w posiedzeniach Rady Miejskiej, w spotkaniach z mieszkańcami, w grupach roboczych,
w publikowanym w Internecie bazarze pomysłów na rozwiązanie określonych problemów
i w okrągłych stołach przy dyskusjach na trudne tematy. Mieszkańcy preferowali natomiast
referendum „on-line”, „protest (veto) on-line”, bazar pomysłów na rozwiązanie
określonych problemów, a także ankiety internetowe (wielotematyczne regularne, ale też
i monotematyczne nieregularne) oraz spotkania z mieszkańcami.
9. Formy informacji zwrotnych i sposoby ich przekazywania. I w tym przypadku warto
stosować różne formy, ponieważ upodobania interesariuszy są zróżnicowane.
Do preferowanych przez NGO i przez mieszkańców form informacji zwrotnych należą:
bieżąca reakcja na przedstawione opinie, informacja o stanie sprawy/decyzji/projektu aktu
prawa lokalnego oraz publikacja w Internecie badań ewaluacyjnych przepisów
legislacyjnych, czyli jakie zmiany zostały wprowadzone w wyniku przeprowadzonych
konsultacji.
10. Czas, który interesariusze mogą przeznaczyć na konsultacje. Pomimo dużego
zainteresowania i przedstawicieli NGO i mieszkańców konsultacjami społecznymi
w gminie, interesariusze nie są skłonni poświęcać zbyt dużo czasu na wyrażanie opinii.
W skali roku NGO mogą przeznaczyć jeden dzień, a mieszkańcy od 1 do 3 godzin.
Na jednorazową opinię mieszkańcy mogą poświęcić od 15 do 60 minut. Stanowi to
paradoks i wymaga bliskiej i systematycznej współpracy z nimi, aby widzieli sens i chcieli
uczestniczyć w konsultacjach społecznych w szerszym wymiarze czasowym, niż wskazali to
podczas badania.
Z przedstawionych wniosków wynika, że preferencje i oczekiwania przedstawicieli NGO
dotyczące procesu konsultacji społecznych w Gminie Mszczonów są nieco inne niż preferencje
35
i oczekiwania mieszkańców. Władze gminy powinny uwzględnić podobieństwa i różnice i tak
zaplanować przebieg konsultacji, aby zaangażować wszystkie grupy, których głos
w konsultacjach jest istotny.
V. Kształtowanie docelowego modelu konsultacji
samorządowych w Mszczonowie
Rekomendacje dla władz Gminy Mszczonów w zakresie poprawy włączania się mieszkańców
i NGO w podejmowanie decyzji i kształtowanie lokalnego prawa:
1. Wskazane jest, aby władze samorządowe nieco inaczej prowadziły konsultacje
samorządowe wśród mieszkańców i działających na terenie gminy organizacji społecznych.
Generalnie mieszkańcy skłonni są szybciej konsultować mało złożone sprawy przy
wykorzystaniu masowych form komunikacji, głównie Internetu. Z kolei organizacje
pozarządowe potrzebują więcej czasu na przygotowanie opinii, które jednak mogą być
bardziej pogłębione. Konsultacje obu typów mogą się przeplatać.
2. Uzasadnione jest przeprowadzenie akcji informacyjnej skierowanej zarówno do
mieszkańców gminy, jak i do organizacji pozarządowych, informującej o tym, jakie
dokumenty i materiały znajdują się na stronach internetowych UMiG Mszczonów oraz
jednostek gminnych i gdzie można je znaleźć. Biorąc pod uwagę preferencje uczestników
badania, konieczne jest wykorzystanie w tym celu różnorodnych kanałów informacyjnych
– od e-maili, poprzez komunikaty w Internecie, listy, aż do informacji ustnych podczas
spotkań bezpośrednich w różnych gremiach. Warto rozważyć zorganizowanie specjalnych
warsztatów dla przedstawicieli NGO, żeby zapoznać ich z zawartością zasobów
internetowych i możliwościami reagowania, zwłaszcza, że komunikacja elektroniczna
wydaje się być preferowaną formą w tej grupie.
3. Zarówno mieszkańcy, jak i przedstawiciele NGO są żywo zainteresowani wieloma
zagadnieniami – warto wykorzystać to zainteresowanie sprawami lokalnymi oraz stosując
różne sposoby motywowania do udziału w konsultacjach – zasięgać opinii przy różnych
okazjach. W tym zakresie należy uwzględnić głos samych samorządowców, którzy muszą
ocenić swoje preferencje tematyczne dotyczące konsultacji polityki samorządowej.
Dopiero porównanie podaży i popytu w tym zakresie da odpowiedź, jakie problemy
i zagadnienia bardziej, a jakie mniej konsultować.
4. Badania wykazują, że władze gminy powinny zapewnić uczestnikom konsultacji możliwość
skorzystania z różnych form wyrażania opinii. Spotkania bezpośrednie można rozważać
jako główny sposób gromadzenia opinii instytucjonalnych uczestników konsultacji
społecznych, a formularze na stronie internetowej gminy i komunikację e-mailową – jako
podstawowe sposoby zbierania opinii od mieszkańców gminy. Jednak pozostałe formy
również powinny być praktykowane, jeśli władzom gminy zależy na jak najszerszym udziale
interesariuszy w konsultacjach.
5. Aby utrzymać zainteresowanie mieszkańców konsultacjami, trzeba racjonalnie planować
ich częstotliwość i złożoność. Optymalne wydaje się prowadzenie konsultacji raz na
kwartał i poddawanie pod opinię kilku zagadnień. Niekiedy uzasadnione mogą być
dodatkowe konsultacje poświęcone jednemu zagadnieniu lub dłuższe przerwy pomiędzy
36
kolejnymi prośbami władz gminy o wyrażenie opinii – powinno to wynikać z konkretnej
sytuacji.
6. Czas trwania konsultacji powinien być zróżnicowany, zależnie od ich złożoności i tematu.
Najwięcej osób opowiedziało się za miesięcznym okresem trwania konsultacji społecznych,
co nie wyklucza innych okresów trwania tego procesu. Konsultacje prostych zagadnień
poprzez formularz internetowy mogą być krótsze (np. dwutygodniowe).
7. Wydaje się, że wśród mieszkańców bardziej popularne są te formy konsultacji, które
wykorzystują Internet, co zapewnia im dużą dowolność, jeśli chodzi o moment
wypowiadania się w danej kwestii, jednak ich pożądanym uzupełnieniem pozostają różne
formy spotkań bezpośrednich, które są w większym stopniu preferowane przez NGO, co
należy uwzględnić planując proces.
8. Władze gminy powinny stosować zróżnicowane formy informacji zwrotnych do
uczestników konsultacji i zróżnicowane sposoby ich przekazywania. Wydaje się, że
wysyłając ocenę czy opinię respondent powinien wskazać, czy oczekuje informacji
zwrotnej oraz, jeżeli tak, wybrać jej formę. Względy przejrzystości wskazują, aby zebrane
opinie i oceny były przedstawione publicznie w Internecie (za zgodą zainteresowanych).
Możliwe jest również korzystanie również z poczty elektronicznej oraz przekazywanie
informacji ustnie podczas spotkań bezpośrednich, jako uzupełnienie wskazanych wcześniej
form komunikacji.
9. Mała skłonność interesariuszy do poświęcania czasu na konsultacje sugeruje, aby teraz
konsultować nieskomplikowane tematy i w krótkich formach. W dłuższy okresie celowym
wydaje się podjęcie bliskiej i systematycznej współpracy władz gminy z interesariuszami,
aby widzieli sens i chcieli uczestniczyć w konsultacjach społecznych w szerszym wymiarze
czasowym, niż wskazali to podczas badania. Z ich opinii wynikało, że interesariusze nie są
skłonni poświęcać zbyt dużo czasu na wyrażanie opinii, pomimo deklarowanego
zainteresowania niemal wszystkimi tematami w środowisku lokalnym.
10. Wobec bardzo niskiej liczebności organizacji społecznych w Mszczonowie celowym jest
aby wszystkie one mogły brać udział w konsultacjach. Jednak „siła” wystawionych ocen
powinna w pewnym przynajmniej zakresie nawiązywać do kompetencji i faktycznych
działań (doświadczeń) tych organizacji na terenie gminy w konkretnym zakresie. Oznacza
to preferowanie opinii i ocen tych organizacji, które mają doświadczenie lub ekspertów
w danej dziedzinie.
37

Raport Konsultacje NGO

Transkrypt

Podobne dokumenty

regulamin - Centrum Edukacji Artystycznej

Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Malborku

Specjalizuję się w: • Zaburzeniach zachowania, • Zespole stresu

Generuj PDF - KRP VII – Praga Południe, Rembertów, Wawer, Wesoła

Dlaczego warto angażować się w konsultacje społeczne?

Wiadomości

Debata OKRĄGŁY STÓŁ PARTYCYPACYJNY w Łomży

Projekt "W Dialogu" - prezentacja (pdf 330.78 KB)

Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej realizuje w tym miejscu