Podglądane w karmniku

Podglądane w karmniku - grubodziób
Grubodziób zwyczajny, pestkojad, grabołusk (Coccothraustes coccothraustes) – gatunek
małego ptaka z rodziny łuszczaków, jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju
Coccothraustes
.
Zamieszkuje strefę umiarkowaną Eurazji (poza Skandynawią) aż po Japonię i
północno-zachodniej Afryki. To ptak częściowo wędrowny lub osiadły w zależności od
dostępności pokarmu. Populacje z północnej i północno-wschodniej części areału regularnie na
zimę wędrują w kierunku południowo-zachodnim. Osobniki z pozostałych terenów jedynie
koczują w poszukiwaniu pokarmu. Zimuje w Europie.
W Polsce jest to nieliczny ptak lęgowy, lokalnie może być średnio liczny. Nie zasiedla wysokich
gór. Nieliczne osobniki zimują i można je wtedy zobaczyć przy karmnikach. Przeloty odbywają
się w marcu i od września do listopada.
Największy łuszczak gnieżdżący się w Polsce, większy od wróbla, o dużej głowie i potężnym,
masywnym dziobie i całej sylwetce, krótkiej szyi i ogonie. Obie płci są podobnej wielkości.
Upierzenie samca w różnych odcieniach brązu jest bardziej intensywne i błyszczące: głowa,
kuper i ogon brązowo-pomarańczowe, kark i potylica szare, podbródek, gardziel i kantarek
czarne. Spód ciała beżowy, a grzbiet ciemnobrązowy. Skrzydła ciemne z szeroką biało-beżową
pręgą, dobrze widoczną w locie. Lotki połyskują metalicznie granatowo i widać na nich biały
ukośny pasek. Niezbyt długi, ale za to gruby i mocny dziób zmienia kolor zależnie od pory roku:
w szacie godowej jest niebieskoszary, a w spoczynkowej blado-beżowy (od niego wzięła się
nazwa gatunkowa ptaka). W jego wnętrzu znajdują się rowki i listewki, które ułatwiają
odpowiednie ułożenie, przytrzymanie i zgniecenie nasion, nawet o grubej łupinie, jak u
czeremchy i tarniny. Potężne mięśnie szczęk są w stanie wywrzeć nacisk do 70 kilogramów.
1/2
Podglądane w karmniku - grubodziób
Głowa i dziób są potężne i stanowią znaczne przeciwieństwo w stosunku do krótkiego ogona, z
białym końcem. Tęczówki oczu są czerwone, a nogi brązowe. Samice podobne do samców, ale
o bledszej i bardziej szarej kolorystyce upierzenia i większym zmatowieniu, zwłaszcza głowy.
Młode podobne do dorosłych w szacie spoczynkowej, ale płowobrązowe z ciemnymi plamkami
na brzuchu. Lot nie jest charakterystyczny.
Specyficzne proporcje ciała i potężna sylwetka sprawiają, że grubodzioba łatwo odróżnić od
innych ptaków o podobnej wielkości. Rozmiarami dorównuje szpakowi. Z pozoru wydaje się
niezgrabny, ale lata szybko i lotem falistym. W powietrzu dobrze widać jasny rysunek na
skrzydłach i ogonie. Jest ostrożny i skryty - unika siadania na eksponowanych miejscach, choć
gdy przelatuje nad bezdrzewnymi siedliskami nie kryje się.
Podstawę pokarmu stanowią duże, suche nasiona drzew iglastych i liściastych oraz pestki
(jawora, leszczyny), ale też nasiona mięsistych owoców - głównie pestki dzikiej wiśni (a czasem
nawet jabłek i gruszek, a na polach grochu), również nasiona innych drzew, w tym buka i grabu
a także łuskanymi nasionami orzecha włoskiego. Oprócz tego żywi się pączkami, kwiatami,
owocami, młodymi pęczkami. Wiosną w okresie lęgowym chwyta też gąsienice i inne
bezkręgowce. Pisklęta są karmione zwykle rozmiękczonymi nasionami z dodatkiem owadów i
pająków.
Dzięki swojemu charakterystycznemu potężnemu dziobowi z łatwością rozłupuje pestki z
owoców lub je miażdży np. czereśni i dzikich śliw. Nie interesuje go zwykle sam miękisz owocu,
który zręcznie usuwa brzegiem dzioba, ale zależy mu na zarodku przyszłego drzewa. Pestką
manipuluje w dziobie przez chwilę aż znajdzie najwłaściwsze ułożenie, po czym zaciska szczęki
i pestka pęka z głośnym trzaskiem. Wtedy ptak zjada jej zawartość. Rodzinne stada po okresie
lęgowym wspólnie koczując na otwartych terenach żerują zwykle na ziemi. Latem szuka
pokarmu pod osłoną liści. Potrafi łowić owady w locie.
{gallery}stories/grubodziob{/gallery} {jcomments on}
2/2