Wpływ organizacji górnictwa na efektywność jego funkcjonowania

Wpływ organizacji górnictwa na efektywność jego funkcjonowania
Mgr Zdzisław Doszla, emeryt górniczy, 47-letni pracownik górnictwa węgla kamiennego, pełniący funkcje od najniższego
stanowiska w kopalni, poprzez funkcje kierownicze w czterech kopalniach i dwóch zgrupowaniach kopalń na Dolnym i Górnym Śląsku, aż do
zastępcy dyrektora generalnego b. Wspólnoty Węglowej i podsekretarza stanu w b. Ministerstwie Górnictwa i Energetyki.
Próbę omówienia i oceny niektórych, specyficznych zagadnień górnictwa węgla
kamiennego i przyczyn jego obecnej sytuacji przedstawił autor niniejszej publikacji w dwóch
artykułach na łamach czasopisma Zarządu Głównego SITG „Wspólne Sprawy”: w czerwcu
2014 r. pt. „Czy import węgla niszczy polskie górnictwo” oraz w maju 2015 r. pt. „Więcej
prawdy o górnictwie”.
Inspiracją do napisania w/w artykułów były publicznie wyrażane opinie i podejmowane
decyzje dotyczące stanu, zmian i przyszłości górnictwa.
W niniejszym artykule zaakcentowano wybrane zagadnienia w tym zakresie, uznając, że
może to być przydatne w dyskusjach nad kształtowaniem rozwiązań dotyczących omawianego
sektora gospodarki.
1. Władze centralne w kształtowaniu górnictwa węgla kamiennego
Sprawność i efektywność funkcjonowania oraz przyszłość górnictwa zależą w dużym
stopniu od organizacji, zakresu i jakości decyzji władz centralnych.
W ostatnich 28 latach występowały liczne zmiany personalne na najwyższych
stanowiskach państwowych oraz strukturalne i systemowe w omawianym sektorze gospodarki.
Niewątpliwie nie sprzyjało to jego normalnemu funkcjonowaniu i rozwojowi. Zmiany w
w/w zakresie wraz z odpowiednimi komentarzami do skrupulatnie i chronologicznie
wymienionych dokumentów decyzyjnych sejmu i kolejnych rządów, zostały przedstawione w
publikacji Zarządu Głównego SITG w 2015 r. „Restrukturyzacja, fakty, opinie”.
Z publikacji tej wynika, że w latach 1987-2015 polskim rządem kierowało 16
premierów, a ministerstwem gospodarki 19 ministrów. Zmiana na w/w stanowiskach
następowała średnio co 20-21 miesięcy. 10-krotnie ustanawiano pełnomocników rządu lub
ministra gospodarki do spraw górnictwa węgla kamiennego (należy zaznaczyć, że częste też
były zmiany personalne w zarządach i radach nadzorczych spółek węglowych).
W w/w okresie podjęte zostały 21-krotnie uchwały sejmu lub rządu dotyczące
reorganizacji, restrukturyzacji i programów naprawczych górnictwa. Zawsze nakreślano przy
tym perspektywę normalnego, efektywnego funkcjonowania tego sektora gospodarki.
Niektóre z w/w uchwał anulowały decyzje zawarte w niedawno podjętych uchwałach i
ustanawiały całkowicie odmienne od poprzednich zasady funkcjonowania omawianej branży.
Osłabiało to jej potencjał produkcyjny i czyniło zamieszanie i niezrozumienie społeczne,
zwłaszcza w regionie śląskim oraz wśród kadry i załóg górniczych. Przykładem tego jest
Ustawa sejmowa z 24 lutego 1990 r. o likwidacji Wspólnoty Węgla Kamiennego, która to
Ustawa ustanowiła między innymi pełną samodzielność ekonomiczno-finansową i w zakresie
sprzedaży węgla każdej kopalni oraz powołanie w nich rad pracowniczych (w kopalniach
działały różne organizacje związkowe).
W/w zlikwidowana Wspólnota została utworzona Ustawą sejmową z 23 października
1987 r. i funkcjonowała zaledwie niespełna trzy lata. (Szersze omówienie negatywnych zasad i
skutków w/w ustawowej zmiany przedstawiono w powołanym na wstępie artykule „Więcej
prawdy o górnictwie”.)
2. Ważniejsze problemy związane z organizacją górnictwa
Obecny stan organizacji górnictwa można określić jako „rozdrobniony”. Kopalnie
funkcjonują w ramach organizacji węglowych lub innych przedsiębiorstw przemysłowych i
handlowych, względnie działają samodzielnie, a niektóre przeniesione zostały do spółki
restrukturyzacji kopalń.
Stan taki kształtowany był głównie w warunkach i pod presją dramatycznej sytuacji
ekonomiczno-finansowych niektórych kopalń i organizacji węglowych. Trudno jest dostrzec w
tych działaniach realizację określonej strategii funkcjonowania i rozwoju omawianego
sektora gospodarki.
Niżej scharakteryzowano niektóre, ważniejsze problemy wyłaniające się z obecnego
stanu organizacji górnictwa.
Mając na uwadze strategiczne znaczenie zapewnienia niezbędnej ilości energii dla
gospodarki kraju, należy stwierdzić, że politykę paliwowo-energetyczną powinien określać
rząd w uchwalanych przez siebie wieloletnich bilansach paliwowo-energetycznych,
zawierających (mówiąc najogólniej) programy zapotrzebowania i produkcji
podstawowych nośników energii.
Prace nad takimi dokumentami powinny być prowadzone przez odpowiednie gremium
najwyższej klasy specjalistów podległych właściwemu ministrowi i pod jego nadzorem, we
współpracy z organizacjami zarządzającymi produkcją, zbytem i rozwojem określonych
nośników energii.
Wieloletnia strategia górnictwa węgla kamiennego (zwana dalej „strategią”)
powinna wynikać z w/w bilansów, być opracowywana także pod nadzorem właściwego
ministra i akceptowana przez rząd.
„Strategia” powinna być oparta na wnikliwej analizie krajowego zapotrzebowania na
węgiel i możliwości jego zaspokojenia produkcją kopalń krajowych.
Udział importu węgla w tym zakresie powinien być wyeliminowany, względnie
ograniczony do niezbędnego minimum. (Ujemne skutki importu węgla przedstawiono w
powołanym na wstępie artykule pt. „Czy import węgla niszczy polskie górnictwo”.)
Eksportem węgla powinny być objęte jego nadwyżki, ponad potrzeby krajowe.
Analiza zapotrzebowania i możliwości produkcji węgla, niezbędna dla opracowana
„strategii” powinna być sporządzana przy udziale wszystkich organizacji zrzeszających kopalnie
i samodzielnych kopalń uraz na podstawie odpowiednich badań rynku węglowego, z udziałem
wiodących na nim organizacji.
„Strategia” powinna określać między innymi, które kopalnie i w jakim zakresie mają
realizować założoną w niej produkcję węgla. Powinny więc być wskazane:
 kopalnie, które mają w pełni wykorzystywać swoją zdolność produkcyjną,
 kopalnie, które w czasie obowiązywania „strategii” mają zmniejszać swoją produkcję z
powodu planowej, uzasadnionej likwidacji,
 ewentualnie kopalnie, które okresowo powinny ograniczyć wykorzystanie swojej
zdolności produkcyjnej z powodu zmniejszonego zapotrzebowania na węgiel.
Dokument zawierający „strategię” powinien wskazywać realne źródła finansowania
podstawowych przedsięwzięć związanych z utrzymaniem zdolności produkcyjnej i rozwojem
określonych kopalń, dotyczące ochrony środowiska, głównych działań likwidacyjnych oraz
wyżej wspomnianego, okresowego niewykorzystania zdolności produkcyjnej.
„Strategia” powinna dawać odpowiedź na zasadnicze pytanie: jaką zdolność
produkcyjną ma osiągnąć w najbliższych i dalszych latach górnictwo węgla kamiennego?
Trudno jest omówić w niniejszej publikacji cały proces i zasady opracowywania
„strategii”. Należy jednak stwierdzić, że pierwszym, bazowym etapem tego procesu powinny
być projekty wieloletnich planów techniczno-ekonomicznych, sporządzane przez wszystkie
organizacje zrzeszające kopalnie i kopalnie samodzielne.
Projekty te powinny określać w szczególności: zasoby przemysłowe węgla, ilościowy i
wartościowy program produkcji tego surowca, zdolność produkcyjną kopalni i głównych ogniw
procesu wydobywczego, główne zadania inwestycyjne i możliwości ich sfinansowania oraz
przewidywane koszty produkcji i wyniki finansowe.
Należy podkreślić, że w obecnym, rozdrobnionym stanie organizacji górnictwa
wyjednanie opracowywania w/w projektów planów techniczno-ekonomicznych wydaje się
być sprawą trudną lub wręcz niemożliwą do zrealizowania.
Można oczekiwać, że właściwe władze centralne rozważą celowość oraz określą
zakres i sposób opracowywania bilansów paliwowo-energetycznych i „strategii”, względnie
uznają sporządzanie takich dokumentów w obecnych warunkach jako zbędne, a skutki
tego dla górnictwa, jako nieistotne. (W przeszłości, oczywiście w innych warunkach
funkcjonowania gospodarki krajowej, w/w dokumenty były sporządzane, corocznie
aktualizowane i akceptowane przez czynniki rządowe. Umożliwiało to osiąganie stanu i efektów
dla gospodarki krajowej w dużym stopniu zgodnych z założeniami).
Kolejnym, niekorzystnym efektem obecnej, rozdrobnionej organizacji górnictwa jest
możliwość występowania wymuszonej, niezdrowej konkurencji w zakresie zbytu węgla
pomiędzy organizacjami zrzeszającymi kopalnie i kopalniami samodzielnymi.
Te podmioty gospodarcze działają obecnie na rynku węglowym z myślą przewodnią, by
najkorzystniej, za wszelką cenę, sprzedać węgiel wyprodukowany przy pełnym
wykorzystaniu zdolności produkcyjnej.
W wyniku obawy przed negatywnymi konsekwencjami braku takich możliwości, mogą
występować (i chyba występują) różnego rodzaju działania odbiegające od zasad normalnego
handlu i „zdrowej” konkurencji.
Opisany stan występuje zwłaszcza w sytuacjach zmniejszonego (z różnych powodów)
zapotrzebowania na węgiel w porównaniu z możliwościami jego produkcji. (Zbyt węgla na
rynku krajowym z pewnością jest znacznie zakłócany jego importem.)
Niezdrowa konkurencja w zakresie zbytu węgla przyczynia się w konsekwencji do
nieuzasadnionego, trudnego do zahamowani, różnicowania poziomu rentowności kopalń i
organizacji węglowych, ponad naturalne jej zróżnicowanie, wynikające ze specyfiki
produkcji górniczej i kosztów produkcji węgla (opisanych w dalszej części artykułu).
Z analizy omówionych zagadnień związanych z organizacją górnictwa wynika, że dalsze
jej kształtowanie może polegać na:
 kontynuacji organizacyjnego „rozdrabniania” górnictwa z wszystkimi tego ujemnymi
skutkami, względnie
 zatrzymaniu takiego procesu i podjęciu odpowiednich działań w kierunku organizacyjnej
konsolidacji produkcji węgla i jego sprzedaży, zgodnie z określoną i zaakceptowaną
przez rząd „strategią”.
Przyjęcie pierwszego rozwiązania może stopniowo prowadzić do zanikania
górnictwa węgla kamiennego, jako sektora gospodarki.
Należy przy tym zaznaczyć, że przyłączanie określonych kopalń do wskazanych
jednostek energetycznych w celu „ratowania” finansów zakładów górniczych stanowiłoby
realizację w/w pierwszego rozwiązania. W takim układzie, w przypadku produkcji węgla ponad
potrzeby jednostki, która przejęła kopalnię powstałby w tej jednostce problem sprzedaży
nadwyżek węgla, względnie prowadziłoby to do zmniejszania jego produkcji z wszystkimi tego
ujemnymi skutkami.
Ewentualne powołanie ministerstwa energetyki byłoby krokiem idącym w dobrym
kierunku dla całokształtu problematyki energetycznej kraju. Stwarzałoby to także warunki dla
lepszego rozwiązywania problemów górnictwa węgla kamiennego, choć należy mieć na
uwadze to, że najważniejszym czynnikiem w tym zakresie jest właściwa organizacja tego
sektora gospodarki.
3. Niektóre specyficzne cechy produkcji górniczej
Temat powyższy omówiono szerzej w powołanym na wstępie artykule „Więcej prawdy
o górnictwie”. Powraca się do tych zagadnień z przekonania, że nie są one wystarczająco znane
niektórym, wypowiadającym się publicznie w sprawach górnictwa.








Kopalnia to olbrzymi, o wielomiliardowej wartości, żywy organizm technicznogórniczy, sprzężony z warunkami i zagrożeniami naturalnymi, wybudowany na
określoną zdolność produkcyjną, którego sercem jest wielotysięczna, dobrze
wyszkolona i zdyscyplinowana załoga.
Głębinowa eksploatacja złóż węgla przebiega w środowisku ukształtowanym przez
naturę. Roboty górnicze powodują zawsze naruszenie pierwotnego stanu równowagi w
eksploatowanym górotworze, czyniąc wyzwalanie różnego rodzaju zjawisk, w tym
rozmaitych zagrożeń naturalnych. Eksploatacja ta wymaga profesjonalnego,
zewnętrznego nadzoru górniczego i
kontroli
oraz
odpowiedniej
organizacji
ratownictwa górniczego.
Zdecydowana część kosztów produkcji węgla zmienia się pod wpływem działania
różnych, nieprzewidywalnych warunków naturalnych. W konieczności apriorycznego
określania ich poziomu (np. w celu planowania wskaźników ekonomicznych) zmusza to
do korzystania z niepewnych porównań statystycznych. Nie sprzyja to stosowaniu
racjonalnego, wewnętrznego rachunku rozliczeniowego.
Najskuteczniejszym sposobem poprawy efektywności produkcji górniczej jest pełne
wykorzystanie zdolności produkcyjnej i podejmowanie odpowiednich działań, zwłaszcza
inwestycyjnych, by zdolność ta była utrzymywana i planowo rozwijana.
Produkcja i sprzedaż węgla poniżej istniejącej zdolności produkcyjnej przynosi
nieuchronnie, różnego rodzaju straty górnictwu, regionom górniczym i krajowi.
Dla ich unikania zbyt węgla powinien być odpowiednio zsynchronizowany z racjonalną
jego produkcją, która w tym zakresie musi być elementem priorytetowym. Sprzedaż
węgla stanowi (można tak powiedzieć) jedno z najważniejszych ogniw jego procesu
produkcyjnego.
Istnieją możliwości dostosowywania się górnictwa do potrzeb rynku, ale należy
pamiętać, że „górnictwo to nie fabryka zapałek”. „Dostosowywanie” to, jak w żadnej
innej branży, wymaga stosunkowo długiego czasu i określonych środków finansowych
oraz zgody na ponoszenie odpowiednich strat z tytułu niewykorzystywania w pełni
istniejącej zdolności produkcyjnej, ze wskazaniem źródeł ich sfinansowania.
Działalność kopalń jest ściśle związana z licznymi fabrykami maszyn i urządzeń
górniczych, dostawcami materiałów, wykonawcami robót i usług, uczelniami,
instytutami i biurami projektów, składami opałowymi usytuowanymi w całym kraju oraz
kilkoma tysiącami firm krajowych - rzeczywistymi i potencjalnymi odbiorcami węgla.
Likwidacja kopalni (z różnych przyczyń), to olbrzymie, długotrwałe przedsięwzięcie
organizacyjno-techniczne i ekonomiczne, stwarzające poważne i na dużą skalę problemy
społeczne. Przedsięwzięcia takie wymagają określonych środków finansowych,

powodują też zawirowania w funkcjonowaniu władz terenowych i straty w jednostkach
współpracujących.
Ewentualny zamiar likwidacji kopalni, dyktowany nie naturalnym jej „wygaszaniem”,
lecz ujemnymi wynikami finansowymi (powodowanymi najczęściej względami
koniunkturalnymi na rynku węglowym), powinien być zawsze poprzedzony
wszechstronną i wnikliwą analizą korzyści i skutków, po rozpatrzeniu w pierwszym
rzędzie, wszelkich możliwości niepodejmowania takich decyzji. W działaniach tych
nie może zabraknąć odpowiedniej oceny istniejących zasobów węgla, z myślą
przewodnią, że stanowią one bogactwo narodowe. Wszelkie wnioski o likwidację
kopalni powinny podlegać akceptacji właściwego ministra. Decyzje takie wiążą się
bowiem z określonymi stratami społecznymi, w tym dotyczącymi załogi, jej rodzin oraz
licznych jednostek współpracujących z górnictwem i władz terenowych.
Jak wynika z powyższego górnictwo węgla kamiennego jest sektorem gospodarki o
wyraźnej specyfice produkcji, nie pozwalającej na proste porównywanie go z innymi
branżami gospodarki, który nie może stosować się w pełni do zasad gospodarki rynkowej.
4. Porównywalność wyników finansowych kopań i organizacji węglowych.
Temat powyższy wyróżniono ponieważ spotykane są publiczne wypowiedzi, że różnice
między poszczególnymi kopalniami i organizacjami węglowymi w zakresie kosztów, średnich
cen zbytu węgla handlowego i wyników finansowych zależą wyłącznie od stanu gospodarności
tych jednostek. Z takiego rozumienia sprawy wynikają niewłaściwe i krzywdzące oceny, co
może prowadzić do mylnych wniosków organizacyjnych.
W celu rozwiania tych błędnych poglądów przedstawia się niżej ważniejsze, naturalne
przyczyny zróżnicowania kosztów produkcji i średnich cen zbytu węgla handlowego.
Wszystkie kopalnie mają inny poziom kosztów produkcji, co powodowane jest przede
wszystkim: różnymi warunkami górniczo-geologicznymi i zagrożeniami naturalnymi,
zróżnicowaną strukturą techniczną, w tym układem, stanem oraz zakresem poziomych i
pionowych dróg transportowych i wentylacyjnych, różnym systemem eksploatacji, wentylacji i
odwadniania, różnym stanem nowoczesności, związanym także z wiekiem kopalń.
Jakość, struktura asortymentowa i wynikająca z tego średnia cena zbytu węgla
handlowego poszczególnych kopalń jest zróżnicowana, bowiem zależy głównie od różnej
jakości i warunków górniczo-geologicznych eksploatowanych pokładów, stosowania
optymalnej w danych warunkach techniki eksploatacji węgla oraz od różnych możliwości i
zakresu przeróbki mechanicznej tego surowca.
Powyższe przyczyny różnicujące w/w wskaźniki nie oznaczają, że na wahania się ich
poziomów nie mają wpływu: różny zakres i efekty podejmowanych przedsięwzięć proefektywnościowych. Są one stale pożądane i niezmiernie ważne dla kształtowania wyników.
Przedstawione, naturalne przyczyny różnić poziomu kosztów i średnich cen zbytu węgla
handlowego między kopalniami, stanowią główny powód zróżnicowania poziomu ich
rentowności, co odpowiednio wpływa na zróżnicowanie rentowności organizacji węglowych.
Na podstawie w/w stwierdzeń można wysnuć wniosek, że istnieją kopalnie, w których
wartość przychodu ze sprzedaży węgla nie pokrywa kosztów jego produkcji. Powstaje zatem
pytanie, jak postępować z takimi kopalniami ?
Ten obiektywnie istniejący (także obecnie) problem jest niezmiernie trudny do
rozwiązania. Istnieją przykłady z historii polskiego górnictwa oraz z górnictwa światowego
rozwiązywania tego problemu poprzez stosowanie „rachunku wyrównawczego” kosztów, lub
rentowności, polegającego (mówiąc najogólniej) na planowym dofinansowywaniu kopalń w
ramach organizacji węglowych, lub całego górnictwa, z ewentualną, uzasadnioną społecznie,
okresową pomocą państwa.
Znalezienie odpowiedniego sposobu systemowego rozwiązania w/w problemu
powinno być jednym z ważnych zadań organu kierującego sektorem górnictwa węgla
kamiennego.
5. Zależność kosztów jednostkowych od ilości produkcji węgla.
Utrzymywanie zdolności produkcyjnej kopalni oraz produkcja węgla, wymagają stałego
ponoszenia ogromnych nakładów finansowych (wskazują na to wymownie wyżej omówione,
specyficzne cechy produkcji górniczej).
Ponoszenie tych nakładów jest optymalnie korzystne w warunkach sprzedaży węgla
w ilościach zgodnych z pełnym wykorzystaniem istniejącej zdolności produkcyjnej.
Niewykorzystywanie tej zdolności powoduje, że koszty względnie stałe
(niekwestionowany ich udział w kosztach ogólnych produkcji wynosi ok.80 %) rozkładają się
na mniejszą ilość wyprodukowanego węgla, w wyniku czego następuje automatyczny wzrost
jednostkowych kosztów względnie stałych i jednostkowych kosztów ogólnych. Wywiera to
negatywny wpływ na wyniki finansowe kopalni i kształtowanie cen zbytu węgla.
Przedstawione zagadnienie można scharakteryzować na przykładzie importu węgla w
2013 r. Import ten w ilości 11,5 ml ton spowodował odpowiednie ograniczenie wykorzystania
istniejącej zdolności produkcyjnej górnictwa, co (mówiąc obrazowo) odpowiada rocznej
produkcji 5 kopalń o zdolności produkcyjnej 8 tyś. ton/dobę.
Trudno określić w jakim stopniu dotyczyło to konkretnych kopalń. Można jednak z
całą pewnością stwierdzić , że do likwidacji kopalń w ostatnim okresie oraz do zwiększenie
jednostkowego kosztu produkcji węgla i ujemnej akumulacji finansowej górnictwa
przyczyniło się zmniejszenie zapotrzebowania na polski węgiel z powodu jego importu.
Wpłynęło to znacząco na pogarszanie konkurencyjności węgla krajowego w stosunku do
importowanego.
Dopuszczenie do importu węgla w wielomilionowej skali wynika (między innymi) z nie
przeprowadzania przez odpowiednie władze „ciągnionych” rachunków ekonomicznych w
skali kraju, w zakresie korzyści z zaimportowanego węgla u jego odbiorców, na tle strat z
powodu tego importu, występujących w górnictwie , na Śląsku i w budżecie Państwa.
Paradoksem chyba można nazwać stan, w którym prywatni importerzy węgla
wpływają na kształtowanie efektywności funkcjonowania strategicznego sektora
gospodarki, jakim jest górnictwo węgla kamiennego.
W procesach kształtowania poziomu kosztów produkcji węgla olbrzymie znaczenie (jak
zaznaczono uprzednio) mają efekty wszechstronnie i skutecznie podejmowanych działań pro
efektywnościowych. Należy jednak podkreślić, że nie powinno to przysłaniać
priorytetowego znaczenia pełnego wykorzystywania istniejącej zdolności produkcyjnej
kopalń dla kształtowania optymalnego poziomu kosztów i rentowności produkcji.
Podsumowanie
Z opisanych wyżej zagadnień nasuwa się szereg zadań, których realizacja, względnie
dyskusja nad nimi może sprzyjać rozwiązywaniu problemów górnictwa węgla kamiennego.
Zadania te adresowane są przede wszystkim do władz państwowych, kompetentnych w
podejmowaniu decyzji w sprawach funkcjonowania i rozwoju omawianego sektora gospodarki.
Poniżej przedstawia się sugestie niektórych zadań i tez, adresowane do w/w władz.







Górnictwo węgla kamiennego powinno być traktowane jako sektor strategiczny. Wynika
to z ogromnego, perspektywicznego znaczenia węgla dla gospodarki kraju, istniejącego
potencjału produkcyjnego, a przede wszystkim z posiadania olbrzymich, naturalnych
zasobów węgla, stanowiących bogactwo narodowe. Takie traktowanie górnictwa
powinno się przejawiać we wszelkiego rodzaju decyzjach dotyczących jego organizacji,
funkcjonowania i rozwoju.
Określić zakres i sposób opracowywania wieloletnich bilansów paliwowoenergetycznych kraju oraz strategii górnictwa węgla kamiennego.
Ustalić kierunek konstruktywnych zmian obecnej, „rozdrobnionej” organizacji
górnictwa węgla kamiennego i podjąć odpowiednie decyzje w tym zakresie.
Import węgla powinien być poddany wszechstronnej kontroli i analizie, z
uwzględnieniem wspomnianego w artykule „ciągnionego rachunku ekonomicznego w
skali kraju”.
Wprowadzić zasadę akceptowania likwidacji kopalń (w każdym przypadku) przez
właściwego ministra w oparciu o wszechstronne ekspertyzy.
Opracować sposób systemowego niwelowania różnic w poziomach rentowności kopalń,
powodowanych niezależnymi od nich przyczynami, zwłaszcza naturalnymi.
Podjąć skuteczne działania w Unii Europejskiej w kierunku: wyeliminowania z „pakietu
klimatycznego” regulacji szkodliwych dla efektywnego funkcjonowania i rozwoju
polskiego górnictwa węgla kamiennego, zniesienia zakazu okresowego udzielania
górnictwu celowego, niezbędnego wsparcia finansowego z budżetu państwa,
umożliwienia odstępowania (w uzasadnionych społecznie przypadkach) od zasad
swobodnego importu węgla.
Polskie górnictwo węgla kamiennego, jego zasoby naturalne oraz potencjał
techniczny i kadrowy, jak również niekwestionowane, długotrwałe znaczenie węgla dla
gospodarki narodowej zasługują na pilne i skuteczne działania naprawcze.