1. Patomorfologia

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO
NA WYDZIALE LEKARSKIM I
ROK AKADEMICKI 2015/2016
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW III ROKU STUDIÓW
1. NAZWA PRZEDMIOTU: Patomorfologia
2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot:
Zakład Patomorfologii Klinicznej Katedry Patomorfologii Klinicznej Uniwersytetu
Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę:
Adres: ul. Przybyszewskiego 49, 60–355 Poznań
Tel. /Fax: 61 869 14 66 / 61 869 15 09
Internet: platforma WISUS
E-mail: [email protected]
4. Kierownik jednostki:
Prof. dr hab. med. Przemysław Majewski, prof. zw.
5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS
Prof. dr hab. med. Przemysław Majewski, prof. zw.
6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do
platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) :
Nazwisko: prof. dr hab. med. Przemysław Majewski
Tel. kontaktowy: 61 869 14 66
Możliwość kontaktu – konsultacje (dni, godz., miejsce): w dni robocze od
godziny 800 do 1330 poprzez sekretariat Zakładu Patomorfologii Klinicznej
E-mail: [email protected]
Osoba zastępująca: dr hab. med. Aldona Woźniak, prof. UM
Kontakt: w dni robocze od godziny 800 do 1330 poprzez sekretariat Zakładu
Patomorfologii Klinicznej, e-mail: patom [email protected]
7. Miejsce przedmiotu w programie studiów:
Rok: III
Semestr: V i VI
8. Liczba godzin ogółem: 170
liczba pkt.ECTS: 14
Zakład Patomorfologii Klinicznej
Semestr zimowy liczba godzin
W
Ć
Ćwiczenia
S
kategoria
36
72
B
0
Razem:
36
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
72
B
0
Zakład Patomorfologii Klinicznej
Semestr letni liczba godzin
W
Ć
Ćwiczenia
S
kategoria
10
12
B
40
Razem:
10
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
12
B
40
9. Zakres wiedzy ( zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków
Studiów: lekarskiego
Grupa treści podstawowych A. 8.
Wiedza z zakresu patomorfologii ogólnej w zakresie zaburzeń w krążeniu, zmian
wstecznych i rozplemowych oraz zapaleń i nowotworów. Jak również znajomość
podstaw patomorfologii szczegółowej narządów i układów ze szczególnym
uwzględnieniem patomorfologii onkologicznej i zasad diagnostyki histopatologicznej
nowotworów.
10. Umiejętności ( zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa
Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków
Studiów: lekarskiego
Grupa treści podstawowych A. 8.
Umiejętność ustalania wskazań do wykonania inwazyjnych badań morfologicznych;
rozpoznawania zmian morfologicznych występujących w procesie patologicznym;
interpretacji wyników badań morfologicznych; pobierania i zabezpieczenia materiału
do badań.
11. SYLABUS
Nazwa
przedmiotu/modułu
Patomorfologia
Wydział
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Forma studiów
Język przedmiotu
Wydział Lekarski I
Kierunek lekarski
Jednolite studia magisterskie
Stacjonarne, 6-letnie
Polski
obowiązkowy
Rodzaj przedmiotu
fakultatywny 
Rok studiów/semestr
1 2 3 4 5 6 7 8 9
I  II  III  IV  V  VI  
10  11  12 
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z
podziałem na formy
prowadzenia zajęć
170, w tym: 46 - wykłady, 40 - seminaria, 84 – ćwiczenia, 0 – fakultety
Założenia i cele
przedmiotu
Założeniem i celem zajęć z patomorfologii dla studentów III roku kierunku
lekarskiego jest przyswojenie wiedzy niezbędnej do wykonywania zawodu
lekarza w zakresie patomorfologii ogólnej i patomorfologii szczegółowej
narządów i układów ze szczególnym uwzględnieniem choroby nowotworowej.
Symbol
efektów
kształcenia
zgodnie ze
standardami
OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Metody weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych efektów
kształcenia:
WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
Grupa treści
podstawowych A. 8.
Wiedza z zakresu patomorfologii ogólnej w zakresie zaburzeń w
krążeniu, zmian wstecznych i rozplemowych oraz zapaleń i
nowotworów. Jak również znajomość podstaw patomorfologii
szczegółowej
narządów
i
układów
ze
szczególnym
uwzględnieniem patomorfologii onkologicznej i zasad diagnostyki
histopatologicznej nowotworów.
Student zdaje
2 sprawdziany
z histokliniki,
sprawdzian z zajęć
sekcyjnych
i sprawdzian
wyjściowy
po zaliczeniu bloku
seminariów
z patomorfologii
narządowej.
UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
Grupa treści
podstawowych A. 8.
Umiejętność ustalania wskazań do wykonania inwazyjnych badań
morfologicznych; rozpoznawania zmian morfologicznych
występujących w procesie patologicznym; interpretacji wyników
badań morfologicznych; pobierania i zabezpieczenia materiału do
badań.
cd.
Stopień za 2 działy
ćwiczeń z
histokliniki
wystawiany jest na
podstawie wyniku
testu, sprawdzianu
ustnego i średniej
oceny za ćwiczenia.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
PUNKTY ECTS
14
-
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Tematyka
Krwotoki, przekrwienie i niedokrwienie, obrzęk wstrząs. Zakrzepica, zatory, zawały,
rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe.
Patomorfologia procesów adaptacyjnych (zanik, rozrost, przerost, metaplazja).
Zwyrodnienia, martwice i apoptoza – definicje, patomechanizmy, przykłady.
Zapalenia: patomechanizm, definicje, klasyfikacje, przykłady. Regeneracja. Choroby
o immunologicznym mechanizmie uszkodzenia tkanek. Reakcja nadwrażliwości typu
I, II, III, IV.
Nowotworzenie: definicja, nazewnictwo, nowotwory łagodne i złośliwe,
różnicowanie, dojrzewanie, anaplazja. Szerzenie się chorób nowotworowych. Wpływ
nowotworu na ustrój gospodarza. Zespoły rzekomo nowotworowe.
Choroby naczyń krwionośnych: miażdżyca – definicja, patomechanizmy, formy
morfologiczne, powikłania. Choroby serca: niewydolność krążenia prawokomorowa i
lewokomorowa, choroba niedokrwienna oraz zawał mięśnia sercowego,
kardiomiopatie.
Choroby płuc: rozedma, zapalenia płuc, gruźlica, pylice - definicje, podziały,
patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady, powikłania. Nowotwory łagodne
i złośliwe płuc.
Choroby układu pokarmowego: zapalenia przełyku, przełyk Barretta’a, zapalenia
żołądka, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zespoły złego wchłaniania,
idiopatyczne zapalenia jelit. Nowotwory łagodne i złośliwe i zmiany rzekomo
nowotworowe przewodu pokarmowego.
Choroby wątroby i dróg żółciowych: stłuszczenie wątroby, zapalenia wątroby,
marskość – definicje, podziały, patomechanizm, postacie morfologiczne, przykłady,
powikłania, alkoholowe zapalenie wątroby, kamica żółciowa. Choroby nowotworowe
i nienowotworowe egzokrynnej trzustki.
Choroby nienowotworowe nerek: zapalenia, cukrzyca, kolagenozy, martwica.
Nowotwory złośliwe, łagodne i stany rzekomo-nowotworowe nerek.
Choroby nowotworowe i nienowotworowe pęcherza moczowego. Choroby męskiego
układu rozrodczego: zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty.
Nowotwory jąder i prącia.
Niedokrwistość – definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Skazy
krwotoczne – definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Choroby rozrostowe
nienowotworowe i nowotworowe układu krwiotwórczego i limfatycznego: przykłady,
patomechanizm, postacie morfologiczne, powikłania.
Choroby nienowotworowe tarczycy, nadnerczy i przysadki (zespoły kliniczno
patomorfologiczne, które im towarzyszą). Choroby nowotworowe gruczołów
wydzielania wewnętrznego. Nowotwory trzonu i szyjki macicy – definicje,
patogeneza, typy histologiczne. Zapalenia jajowodów. Ciąża ektopowa. Choroby
przenoszone drogą płciową.
Nienowotworowe i nowotworowe choroby jajników. Nienowotworowe i
nowotworowe choroby gruczołu piersiowego.
Choroby zapalne i zwyrodnieniowe stawów. Choroby kości: krzywica, osteoporoza,
rozmiękanie kości, nowotwory kości.
Choroby skóry: łagodne i złośliwe rozrosty nabłonkowe, znamiona barwnikowe,
czerniak.
Forma
(wykłady,seminaria,, ćwiczenia,
zaj.fakultatywne,
itp)
Wykłady
Krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego, tętniaki mózgu, udar
niedokrwienny i krwotoczny mózgu, zatory w ośrodkowym układzie nerwowym,
zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu, nowotwory ośrodkowego układu
nerwowego – pojęcia podstawowe.
Patomorfologia płodu i noworodka: wcześniactwo, wewnątrzmaciczne zahamowanie
wzrostu, niedojrzałość, zespół zaburzeń oddychania, urazy okołoporodowe,
zakażenia, choroba hemolityczna noworodków.
Zaburzenia w krążeniu: zakrzepica, wstrząs: przekrwienie czynne i bierne, krwotoki, Ćwiczenia
zakrzepica, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, zatory (płuca, histokliniki
ogólnoustrojowe, wodami płodowymi, zatory gazowe, choroba kesonowa, choroba
dekompresyjna, zatory tłuszczowe), zawały.
Zmiany wsteczne i zmiany adaptacyjne: wzrost, dojrzewanie i różnicowanie
komórek, przerost, rozrost, zaniki, metaplazja, dysplazja, zwapnienia, uszkodzenie
komórek, martwice i apoptoza.
Zapalenia: zapalenia ostre i przewlekłe. Regeneracja, naprawa, bliznowacenie.
Mechanizmy biorące udział w odpowiedzi zapalnej i czynniki je warunkujące.
Nowotworzenie - pojęcia podstawowe. Diagnostyka laboratoryjna chorób
nowotworowych (badania cytologiczne, histologiczne, immunohistochemia, badania
DNA, cytometria przepływowa, mikroskopia elektronowa).
Choroby naczyń: etapy powstawania blaszki miażdżycowej, stwardnienie tętnic
Moenckeberga, udary mózgu, zawał serca. Guzkowe zapalenie tętnic. Naczyniaki
krwionośne i limfatyczne. Ziarniniak naczyniasty. Choroby serca: niewydolność
lewo- i prawo-komorowa serca. Zawał mięśnia serca. Gorączka reumatyczna,
zapalenia wsierdzia, nadciśnienie, kardiomiopatie.
Zaburzenia w zakresie krwiotworzenia i przemiany hemoglobiny: hematopoeza,
niedokrwistości, retikulocytoza. Żelazica wątroby. Zaburzenia w zakresie krwinek
białych: białaczki, chłoniaki, histiocytozy, aplazja szpiku. Typy choroby Hodgkina,
chłoniaki przewodu pokarmowego.
Choroby płuc: rozedma, przewlekłe zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, typy
zapalenia płuc, ostra niewydolność oddychania dorosłych, pylice. Zespół płucno
sercowy. Nowotwory płuc oraz głowy i szyi.
Choroby układu pokarmowego: choroba wrzodowa, zapalenie wyrostka
robaczkowego, rak przełyku i żołądka, polipy nowotworowe i nienowotworowe, rak
okrężnicy. Choroby wątroby i dróg żółciowych: zapalenia wątroby (marskość),
nowotwory wątroby. Choroby trzustki: zapalenia trzustki, martwica Balserowska.
Choroby układu dokrewnego: zespół Waterhouse-Friederichsena, zapalenia tarczycy,
nowotwory tarczycy, nowotwory przysadki, zespół pustego siodła tureckiego.
Choroby nadnerczy.
Choroby nerek: odmiedniczkowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenia nerek,
nadciśnienie w chorobach nerek. Nerki w skrobiawicy. Cukrzyca i powikłania.
Nowotwory układu moczowego. Choroby męskiego układu rozrodczego: zapalenia
jąder, łagodny przerost prostaty, rak prostaty. Nowotwory jąder (germinalne).
Choroby żeńskiego układu rozrodczego: ciąża pozamaciczna, endometrioza,
nowotwory macicy, nowotwory janika, zaśniad groniasty, kosmówczak. Choroby
gruczołu piersiowego: zmiany włóknisto-torbielowate, rak piersi.
Choroby skóry: znamiona, czerniak złośliwy, nowotwory nabłonkowe.
Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, choroby
naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory ośrodkowego układu
nerwowego Choroby układu nerwowego: zakażenia ośrodkowego układu
nerwowego, choroby naczyniowe ośrodkowego układu nerwowego. Nowotwory
z
ośrodkowego układu nerwowego.
Wprowadzenie: przepisy prawne i zasady techniki sekcyjnej zwłok.
Omówienie bieżącego lub archiwalnego przypadku sekcyjnego:
a) zagadnienia związane z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu
pacjenta,
b) sekcja zwłok,
c) ustalenie przyczyny zgonu pacjenta i sformułowanie rozpoznania sekcyjnego.
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe tkanek miękkich.
Nowotwory układu oddechowego.
Nowotwory narządu rodnego.
Nowotwory przewodu pokarmowego.
Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego i przysadki.
Nowotwory układu moczowego i prostaty.
Nowotwory wątroby, trzustki i ślinianek.
Patomorfologia zapaleń wątroby.
Nowotwory układu chłonnego.
Nowotwory gruczołów dokrewnych.
Patomorfologia kłębuszkowych chorób nerek.
Patomorfologia serca.
Patomorfologia nowotworów sutka.
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotworowe skóry
Ćwiczenia
sekcyjne
Seminaria
z patologii
narządowej
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA:
I.
Podstawowa:
1. Kumar, Cotran, Robbins: „Robbins Patologia.” Wydanie II polskie pod redakcją
Włodzimierza T. Olszewskiego. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner Wrocław, 2014.
II. Uzupełniająca:
1. Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: „Patologia znaczy słowo o chorobie”. Wydanie
drugie, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2009.
2. Stefan Kruś, Ewa Skrzypek-Fakhoury: „Patomorfologia kliniczna”. Wydanie III, PZWL,
Warszawa, 2007.
3. Edmund Chróścielewski, Stefan Raszeja: „ Sekcja zwłok”. Wydanie IV, PZWL, Warszawa,
1990.
WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
Zaliczenie: student otrzymuje zaliczenie III roku po zaliczeniu dwóch sprawdzianów cząstkowych
odbywających się w trakcie ćwiczeń z histokliniki, sprawdzianu końcowego zaliczającego ćwiczenia
sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego seminaria z patologii narządowej. Stopień na sprawdzianie z
histokliniki wystawiany jest na podstawie wyniku testu, sprawdzianu ustnego i średniej oceny uzyskanej
w czasie ćwiczeń. Szczegółowe zasady zaliczania zajęć na III roku zostały podane w regulaminach
zajęć.
Egzamin teoretyczny:
Egzamin końcowy w pierwszym terminie jest egzaminem testowym, z pytaniami jednokrotnego
wyboru. Do pierwszego terminu egzaminu muszą przystąpić obowiązkowo wszyscy studenci 3 roku. Po
konsultacji z samorządem studenckim ustala się trzy terminy egzaminu testowego.
Ostateczną ocenę z przedmiotu ustalamy na podstawie oceny z testu egzaminacyjnego stanowiącej 70%
oceny egzaminacyjnej i średniej ocen uzyskanych w czasie zajęć z patomorfologii stanowiącej 30%
oceny egzaminacyjnej.
Zgodnie z regulaminem studenci, którzy uzyskali na egzaminie testowym ocenę bardzo dobrą, zalicza
się egzamin na ocenę bardzo dobrą niezależnie od średniej z zajęć na III roku.
Student, który nie przystąpił do egzaminu końcowego w żadnym z 3 terminów i nie przedstawił
dokumentów uzasadniających usprawiedliwienie nieobecności na egzaminie będzie miał wpisaną ocenę
niedostateczną. Dla studentów z nieobecnością usprawiedliwioną zostanie zorganizowany dodatkowy
termin egzaminu testowego.
Egzaminy poprawkowe są egzaminami ustnymi. Termin egzaminu ustala się za pośrednictwem
sekretariatu Katedry Patomorfologii Klinicznej.
12.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów
Wykłady - Semestr zimowy
Imię i nazwisko osoby
Tematyka wykładów
prowadzącej zajęcia
Wprowadzenie do patomorfologii. Patomorfologia procesów adaptacyjnych (zanik,
Wykład 1.
Rozrost,
przerost,
metaplazja).
Zwyro-
dnienia, martwice i apoptoza – definicje,
Prof. Przemysław
Majewski
patomechanizmy, przykłady.
Wykład 2.
Wykład 3.
Krwotoki, przekrwienie i niedokrwienie,
Prof. Wiesława
obrzęk i wstrząs.
Biczysko
Zakrzepica, zatory, zawały, rozsiane wy-
Prof. Wiesława
krzepianie wewnątrznaczyniowe.
Biczysko
Zapalenia: patomechanizm, definicje, klaWykład 4.
syfikacje, przykłady. Regeneracja, naprawa,
Dr hab. Aldona
Woźniak, prof. UM
bliznowacenie.
Choroby o immunologicznym mechanizmie
Wykład 5.
uszkodzenia
tkanek.
Reakcja
nadwra-
żliwości typu I, II, III, IV. Amyloidoza.
Nowotworzenie:
definicja,
nowotwory łagodne
i
złośliwe,
różni-
dysplazja. Szerzenie się chorób nowotworowych. Wpływ nowotworu na ustrój
gospodarza. Zespoły rzekomo nowotworowe.
Woźniak, prof. UM
nazewnictwo,
cowanie, dojrzewanie, anaplazja. kataplazja,
Wykład 6.
Dr hab. Aldona
Prof. Przemysław
Majewski
Choroby naczyń krwionośnych: miażdżyca –
Wykład 7.
definicja, patomechanizmy, formy morfologiczne, powikłania.
Choroby
Wykład 8.
serca:
niewydolność
Prof. Wiesława
Biczysko
krążenia
prawokomorowa i lewokomorowa, choroba
Prof. Przemysław
niedokrwienna oraz zawał mięśnia serco-
Majewski
wego, kardiomiopatie.
Niedokrwistość – definicje, przykłady, patomechanizm, powikłania. Skazy krwotoczne
– definicje, przykłady, patomechanizm, poWykład 9.
wikłania. Choroby rozrostowe nienowo-
Dr hab. Aldona
tworowe i nowotworowe układu krwiotwór-
Woźniak, prof. UM
czego i limfatycznego - przykłady, patomechanizm, postacie morfologiczne, powikłania.
Prof. Przemysław
Sprawdzian
w terminie
Sprawdzian testowy
Majewski/dr hab.
Dział I ćwiczeń z histokliniki
Aldona Woźniak,
wykładu
prof. UM
Choroby płuc nienowotworowe: rozedma,
Wykład 10.
zapalenia płuc, gruźlica, pylice - definicje,
Dr hab. Aldona
podziały, patomechanizm, postacie morfo-
Woźniak, prof. UM
logiczne, przykłady, powikłania.
Patomorfologia
Wykład 11.
chorób
nowotworowych
płuca: nowotwory łagodne, złośliwe, nowo-
Dr hab. Aldona
twory neuroendokrynne i stany rzekomo-
Woźniak, prof. UM
nowotworowe.
Patomorfologia chorób górnego odcinka
przewodu pokarmowego: zapalenia przeWykład 12.
łyku, przełyk Barretta’a, zapalenia żołądka,
choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
Prof. Przemysław
Majewski
nowotwory przełyku i żołądka.
Patomorfologia chorób dolnego odcinka
przewodu pokarmowego: zespoły złego
Wykład 13.
wchłaniania, idiopatyczne zapalenia jelit,
nowotwory łagodne, złośliwe i zmiany
Prof. Przemysław
Majewski
rzekomo-nowotworowe
Choroby
wątroby
i
dróg
żółciowych:
zwyrodnienia, zapalenia, marskość, kamica
Wykład 14.
żółciowa
oraz
nowotwory
łagodne
i
złośliwe. Choroby nowotworowe i nie-
Prof. Wiesława
Salwa-Żurawska
nowotworowej części egzokrynnej trzustki.
Patomorfologia chorób nienowotworowych
Wykład 15.
nerek: zapalenia, cukrzyca, kolagenozy,
Prof. Wiesława
martwica. Nowotwory złośliwe, łagodne i
Salwa-Żurawska
stany rzekomo-nowotworowe nerek.
Choroby nowotworowe i nienowotworowe
pęcherza moczowego. Choroby męskiego
Wykład 16.
układu
rozrodczego:
zapalenia
jąder,
łagodny przerost prostaty, rak prostaty.
Nowotwory jąder i prącia.
Dr hab. Aldona
Woźniak, prof. UM
Wykłady - Semestr letni
Imię i nazwisko osoby
Tematyka wykładów
prowadzącej zajęcia
Prof. Przemysław
Sprawdzian
w ramach
wykładów
Sprawdzian testowy
Majewski/dr hab.
Dział II ćwiczeń z histokliniki
Aldona Woźniak,
prof. UM
Choroby nienowotworowe tarczycy, naderWykład 17.
czy i przysadki (zespoły kliniczno patomor-
Dr med.
fologiczne, które im towarzyszą). Pato-
Małgorzata
morfologia chorób nowotworowych gruczo-
Janicka-Jedyńska
łów wydzielania wewnętrznego.
Nowotwory trzonu i szyjki macicy –
Wykład 18.
definicje, patogeneza, typy histologiczne.
Dr med. Katarzyna
Zapalenia
Iwanik
jajowodów.
Ciąża
ektopowa.
Choroby przenoszone drogą płciową.
Nienowotworowe i nowotworowe choroby
Wykład 19.
jajników. Nienowotworowe i nowotworowe
choroby gruczołu piersiowego.
Choroby zapalne i zwyrodnieniowe stawów.
Wykład 20.
Choroby
kości:
krzywica,
osteoporoza,
rozmiękanie kości, nowotwory kości.
Choroby skóry: łagodne i złośliwe rozrosty
Wykład 21.
nabłonkowe,
znamiona
barwnikowe,
czerniak.
Krwawienia
do
ośrodkowego
Dr med. Katarzyna
Iwanik
Dr hab. Aldona
Woźniak, prof. UM
Prof. Przemysław
Majewski
układu
nerwowego, tętniaki mózgu, udar niedoWykład 22.
krwienny i krwotoczny mózgu, zatory w
Dr med. Donata
ośrodkowym układzie nerwowym, zapalenia
Jarmołowska-
opon mózgowych, zapalenia mózgu, nowo-
Jurczyszyn
twory ośrodkowego układu nerwowego –
pojęcia podstawowe.
Patomorfologia
płodu
i
noworodka:
wcześniactwo, wewnątrzmaciczne zahamoWykład 23.
wanie wzrostu, niedojrzałość, zespół zabu-
Prof. Wiesława
rzeń oddychania, urazy okołoporodowe, za-
Biczysko
każenia, choroba hemolityczna noworodków.
Ćwiczenia z histokliniki (mikroskopii wirtualnej) - Semestr zimowy
Tematyka ćwiczeń
Zaburzenia
w
Osoba odpowiedzialna
krążeniu:
zakrzepica,
wstrząs: przekrwienie czynne i bierne,
krwotoki, zakrzepica, zespół wykrzepiania
Ćwiczenie 1.
wewnątrznaczyniowego,
ogólnoustrojowe,
zatory
wodami
gazowe,
choroba
zatory
(płuca,
płodowymi,
choroba
kesonowa,
dekompresyjna,
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
zatory
tłuszczowe), zawały.
Zmiany wsteczne i zmiany adaptacyjne:
wzrost,
Ćwiczenie 2.
dojrzewanie
komórek,
przerost,
i
różnicowanie
rozrost,
metaplazja,
dysplazja,
uszkodzenie
komórek,
zaniki,
zwapnienia,
martwice
i
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
apoptoza.
Zapalenia: zapalenia ostre i przewlekłe.
Ćwiczenie 3.
Regeneracja,
naprawa,
bliznowacenie.
Mechanizmy biorące udział w odpowiedzi
zapalnej i czynniki je warunkujące.
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
Nowotworzenie - pojęcia podstawowe.
Diagnostyka
Ćwiczenie 4.
laboratoryjna
chorób
nowotworowych (badania cytologiczne,
histologiczne,
immunohistochemia,
badania DNA, cytometria przepływowa,
mikroskopia elektronowa).
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
Choroby
naczyń:
etapy
powstawania
blaszki miażdżycowej, stwardnienie tętnic
Ćwiczenie 5.
Moenckeberga, udary mózgu, zawał serca.
Guzkowe zapalenie tętnic. Naczyniaki
krwionośne i limfatyczne.
Choroby serca: niewydolność lewo- i
Ćwiczenie 6.
prawo-komorowa serca. Zawał mięśnia
serca. Gorączka reumatyczna, zapalenia
wsierdzia, nadciśnienie, kardiomiopatie.
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
Zaburzenia w zakresie krwiotworzenia i
przemiany
hemoglobiny:
hematopoeza,
niedokrwistości, retikulocytoza. Żelazica
Ćwiczenie 7.
wątroby. Zaburzenia w zakresie krwinek
białych: białaczki, chłoniaki, histiocytozy,
aplazja szpiku. Typy choroby Hodgkina,
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
chłoniaki przewodu pokarmowego.
Prof. Przemysław
Ćwiczenie 8.
Sprawdzian z działu I: ćwiczenia 1 – 7.
Majewski /dr hab.
Aldona Woźniak
prof. UM
Choroby
Ćwiczenie 9.
płuc:
rozedma,
przewlekłe
zapalenie oskrzeli, astma oskrzelowa, typy
Prof. Przemysław
zapalenia
Majewski / dr med.
oddychania
płuc,
ostra
dorosłych,
niewydolność
pylice.
Zespół
Katarzyna Iwanik
płucno sercowy. Nowotwory płuc
Choroby układu pokarmowego: choroba
wrzodowa,
Ćwiczenie 10.
zapalenie
wyrostka
Prof. Przemysław
robaczkowego, rak przełyku i żołądka,
Majewski / dr med.
polipy nowotworowe i nienowotworowe,
Katarzyna Iwanik
rak okrężnicy.
Choroby wątroby i dróg żółciowych:
Ćwiczenie 11.
zapalenia wątroby (marskość), nowotwory
wątroby.
Choroby
trzustki:
zapalenia
trzustki, martwica Balserowska.
Choroby
układu
dokrewnego:
Waterhouse-Friederichsena,
Ćwiczenie 12.
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
zespół
zapalenia
Prof. Przemysław
tarczycy, nowotwory tarczycy, nowotwory
Majewski / dr med.
przysadki,
Katarzyna Iwanik
zespół
pustego
siodła
tureckiego. Choroby nadnerczy.
Choroby
Ćwiczenie 13.
nerek:
odmiedniczkowe
i
kłębuszkowe zapalenia nerek, nadciśnienie
Prof. Przemysław
w chorobach nerek. Nerki w skrobiawicy.
Majewski / dr med.
Cukrzyca i powikłania. Nowotwory nerek.
Katarzyna Iwanik
Choroby męskiego układu rozrodczego:
zapalenia jąder, łagodny przerost prostaty,
Ćwiczenie 14.
rak prostaty. Nowotwory jąder (germinalne). Choroby skóry: znamiona, czerniak
złośliwy, nowotwory nabłonkowe.
Prof. Przemysław
Majewski / dr med.
Katarzyna Iwanik
Choroby żeńskiego układu rozrodczego:
ciąża
Ćwiczenie 15.
pozamaciczna,
endometrioza,
nowotwory macicy, nowotwory jajnika,
Prof. Przemysław
zaśniad groniasty, kosmówczak. Choroby
Majewski / dr med.
gruczołu piersiowego: zmiany włóknisto-
Katarzyna Iwanik
torbielowate, rak piersi.
Choroby układu nerwowego: zakażenia
Ćwiczenie 16.
ośrodkowego układu nerwowego, choroby
Prof. Przemysław
naczyniowe
Majewski / dr med.
nerwowego.
ośrodkowego
Nowotwory
układu nerwowego
układu
ośrodkowego
Katarzyna Iwanik
Prof. Przemysław
Sprawdzian z działu II: ćwiczenia 9 – 16
Ćwiczenie 17.
Majewski/dr hab.
Aldona Woźniak
prof. UM
Ćwiczenia sekcyjne - Semestr letni
Tematyka ćwiczeń
Ćwiczenie 1.
Osoba odpowiedzialna
Wprowadzenie: przepisy prawne i zasady
techniki sekcyjnej zwłok
Omówienie
bieżącego
Dr med. Donata
JarmołowskaJurczyszyn
lub
archiwalnego
przypadku sekcyjnego:
a)
Ćwiczenie 2, 3, 4
zagadnienia
związane
z
chorobą
podstawową oraz patomechanizmem zgonu
pacjenta,
b) sekcja zwłok,
Dr med. Donata
JarmołowskaJurczyszyn
c) ustalenie przyczyny zgonu pacjenta i
sformułowanie rozpoznania sekcyjnego.
1.Omówienie bieżącego lub archiwalnego
przypadku sekcyjnego:
a)zagadnienia związane z chorobą
Ćwiczenie 5.
podstawową oraz patomechanizmem
Dr med. Donata
zgonu pacjenta,
Jarmołowska-
b)sekcja zwłok,
Jurczyszyn
c)ustalenie przyczyny zgonu pacjenta i
sformułowanie rozpoznania sekcyjnego.
2.Zaliczenie ćwiczeń sekcyjnych
Seminaria - Semestr letni
Tematyka seminariów
Nowotwory i choroby nienowotworowe
Seminarium 1.
ośrodkowego układu nerwowego i przysadki
Imię i nazwisko osoby
prowadzącej zajęcia
Dr med. Donata
Jarmołowska –
Jurczyszyn
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotwoSeminarium 2.
rowe przewodu pokarmowego
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotwo-
Seminarium 3.
rowe układu oddechowego.
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotwo-
Seminarium 4.
rowe narządu rodnego i sutka
Dr med. Katarzyna
Iwanik
Prof. Wiesława
Biczysko
Lek. med.
Katarzyna
Bednarek-Rajewska
Nowotwory wątroby, trzustki i gruczołów
Seminarium 5.
ślinowych oraz patomorfologia zapaleń
wątroby
Dr hab. Aldona
Woźniak, prof. UM
Nowotwory układu moczowego, prostaty i
Seminarium 6.
patomorfologia
kłębuszkowych
chorób
nerek
Seminarium 7.
Patomorfologia chorób serca
Nowotwory i zmiany rzekomo nowotwo-
Seminarium 8.
rowe gruczołów dokrewnych i skóry
Nowotwory
Seminarium 9.
i
zmiany
rzekomo
nowotworowe tkanek miękkich
1. Nowotwory układu chłonnego
Seminarium 10.
2. Zaliczenie zajęć – sprawdzian testowy
Prof. Wiesława
Salwa-Żurawska
Prof. Przemysław
Majewski
Dr med.
Małgorzata
Janicka-Jedyńska
Dr med. Paweł
Kurzawa
1.Dr med. Janusz
Kaczmarek
2.Dr hab. Aldona
Woźniak,
prof. UM
13. Organizacja zajęć:
Zajęcia z patomorfologii na III roku odbywają się zgodnie z planem zajęć z Dziekanatu:
1.
Wykłady z patomorfologii (23 wykłady x 2 godziny) dla studentów III roku Wydziału
Lekarskiego I w roku akademickiego 2015/2016 odbywają się w Sali Wykładowej im.
Święcickiego Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu
Medycznego w Poznaniu ul. Polna 33 w poniedziałki w godzinach od 1330 do 1500
począwszy od dnia 28 września 2015 roku.
2. Ćwiczenia z mikroskopii wirtualnej (17 ćwiczeń x 4 godziny) dla studentów III roku
Wydziału Lekarskiego I w roku akademickim 2015/2016 odbywają się w salach ćwiczeń
(4, 5, 6 i 8) na 1 piętrze budynku Zakładu Patomorfologii Klinicznej, począwszy od dnia
29 września (wtorek) 2015 roku w terminach wyznaczonych przez Dziekanat.
3. Ćwiczenia sekcyjne zblokowane (1 tydzień - 4 ćwiczenia x 3 godziny i 1 ćwiczenie
piątkowe x 4 godziny) dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego I w roku
akademickim 2015/2016 odbywają się w Sali Sekcyjnej na parterze budynku Zakładu
Patomorfologii Klinicznej, począwszy od dnia 07 marca (poniedziałek) 2016 roku, od
poniedziałku do czwartku w godzinach od 0815 do 1030 i w piątek od 0815 do 1115.
4. Seminaria zblokowane (2 tygodnie - 10 seminariów x 4 godziny) dla studentów III roku
Wydziału Lekarskiego I w roku akademickim 2015/2016 odbywają się w budynku
Zakładu Patomorfologii Klinicznej, począwszy od dnia 22 lutego (poniedziałek) 2016
roku, od poniedziałku do piątku w godzinach od 0815 do 1145 z uwzględnieniem 30
minutowej przerwy.
Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej:
Internet: platforma WISUS
REGULAMIN ZAJĘĆ:
Regulamin ćwiczeń z histokliniki (mikroskopii wirtualnej) dla studentów III roku
Wydziału Lekarskiego I w roku akademickim 2015/2016
Ćwiczenia trwają 17 tygodni (4 godziny tygodniowo) i odbywają się w salach ćwiczeń (4, 5,
6 i 8) na 1 piętrze budynku Zakładu Patomorfologii Klinicznej, począwszy od dnia 29
września 2015 roku w terminach wyznaczonych przez Dziekanat (z wyjątkiem odrabiania
zaległości i studentów z indywidualną organizacją toku studiów). Jeden asystent prowadzi
ćwiczenia z połową grupy studenckiej.
1.
Ćwiczenia obejmują następujące działy:
a) patologię ogólną, patologię naczyń i serca oraz patologię układu krwiotwórczego,
b) patologię układu oddechowego, układu pokarmowego i układu dokrewnego oraz
patologię układu moczowego, męskiego układu rozrodczego, żeńskiego układu
rozrodczego, sutka, skóry, układu kostno-stawowego i układu nerwowego.
2.
Po ukończeniu pierwszego i drugiego działu odbywa się sprawdzian, na którym
obowiązuje rozpoznanie i omówienie preparatów w formie ustnej oraz ocenia się
opanowanie wiadomości z materiału teoretycznego danego działu w formie testowej.
Sprawdziany testowe będą odbywać się w terminach wykładu z patomorfologii po
ukończeniu danego działu. Zdanie sprawdzianów ustnych (rozpoznanie i omówienie
preparatów) i testowych (pozytywna ocena od 60% prawidłowych odpowiedzi) i
zaliczenie wszystkich ćwiczeń jest warunkiem zaliczenia zajęć.
3.
W ramach 4-godzinnych ćwiczeń odbywa się:
a) wprowadzenie do ćwiczeń, podczas którego studenci referują zagadnienia ujęte w
planie ćwiczeń z uwzględnieniem danych klinicznych i obrazów morfologicznych,
b) pokaz prezentacji multimedialnej,
c) oglądanie i omówienie preparatów histologicznych z zastosowaniem mikroskopii
wirtualnej i mikroskopii świetlnej,
d) omówienie następnego ćwiczenia.
4.
Ćwiczenia
zalicza
asystent.
O
formie
zaliczenia
(sprawdzenia
wiadomości
teoretycznych) informuje studentów podczas pierwszego ćwiczenia.
5.
Asystent wystawia ocenę końcową za dwa działy ćwiczeń z histokliniki, na podstawie
ocen uzyskanych podczas ćwiczeń oraz sprawdzianu ustnego i testowego.
a) Ocenę końcową za dział ćwiczeń z histokliniki ustala się na podstawie ocen
uzyskanych w trakcie ćwiczeń (1/3), ze sprawdzianu testowego (1/3) i sprawdzianu
ustnego (1/3).
b) Do średniej za III rok studiów liczą się oceny końcowe z 2 działów ćwiczeń z
histokliniki, ocena uzyskana po zakończeniu ćwiczeń sekcyjnych i ocena końcowa
uzyskana po zakończeniu bloku seminariów z patologii narządowej.
6.
W przypadku uzyskania końcowej oceny niedostatecznej za dział ćwiczeń z
histokliniki, studentowi przysługuje prawo do dwukrotnego poprawiania końcowej
oceny niedostatecznej, u osoby prowadzącej zajęcia, we wspólnie uzgodnionym
terminie.
7.
Jeżeli student nie uzyska wymaganej przez regulamin zaliczeń pozytywnej oceny
końcowej do czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim, ma
prawo do zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami u Kierownika
Zakładu Patomorfologii Klinicznej.
8.
W przypadku usprawiedliwionej nieobecności, asystent prowadzący ćwiczenia,
wyznacza
termin
odrobienia
zajęć.
Student
nie
posiada
uprawnień
do
nieusprawiedliwionej nieobecności. W przypadku trzech nieusprawiedliwionych
nieobecności zgłasza się studenta do Dziekanatu Wydziału Lekarskiego I i ponowne
przyjęcie na ćwiczenia uzależnia się od decyzji Dziekana
9.
Do sprawdzianów po 1 i 2 dziale student musi mieć zaliczone wszystkie ćwiczenia.
10.
Na salach ćwiczeniowych nie wolno palić papierosów i pić napojów oraz prowadzić
głośnych rozmów.
11.
Obowiązuje odbywanie ćwiczeń w grupach wyznaczonych przez Dziekanat (z
wyjątkiem odrabiania zaległości i studentów z indywidualną organizacją toku studiów).
12.
Studenci, którzy nie otrzymają zaliczenia zajęć z patomorfologii na III roku, nie mogą
przystąpić do egzaminu końcowego.
Regulamin ćwiczeń sekcyjnych dla studentów III roku Wydziału Lekarskiego I w
roku akademickim 2015/2016
1.
Ćwiczenia trwają 1 tydzień (3 godziny dziennie od poniedziałku do czwartku i 4
godziny w piątek) i odbywają się w sali sekcyjnej na parterze budynku Zakładu
Patomorfologii Klinicznej, począwszy od dnia 07 marca 2016 roku w terminach
wyznaczonych przez Dziekanat.
2.
Zajęcia rozpoczynają się o godz. 815 i kończą się od poniedziałku do czwartku o godz.
1030 a w piątek do godz. 1115
3.
W ramach 3 godzinnych zajęć odbywa się:
a) wprowadzenie do ćwiczeń, podczas którego asystent omawia zagadnienia związane
z chorobą podstawową oraz patomechanizmem zgonu pacjenta
b) sekcja zwłok lub prezentacja archiwalnych przypadków sekcyjnych w przypadku
braku sekcji zwłok w danym dniu ćwiczeń.
c) wspólne ustalenie przyczyny zgonu pacjenta.
4.
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na wszystkich zajęciach oraz uzyskanie
pozytywnej oceny z testu. Test jednokrotnego wyboru przeprowadzany jest w ostatnim
dniu zajęć sekcyjnych w dodatkowej 4 godzinie.
5.
Do średniej za III rok studiów liczą się: ocena uzyskana po zakończeniu ćwiczeń
sekcyjnych, oceny końcowe z 2 działów ćwiczeń z histokliniki i ocena końcowa
uzyskana po zakończeniu bloku seminariów z patologii narządowej.
6.
W przypadku oceny niedostatecznej studentowi przysługuje prawo do dwukrotnego
poprawiania oceny u dr n. med. Donaty Jarmołowskiej Jurczyszyn asystenta
odpowiedzialnego za przebieg ćwiczeń z diagnostyki sekcyjnej, we wspólnie
uzgodnionym terminie.
7.
Jeżeli student nie uzyska wymaganej przez regulamin zaliczeń oceny pozytywnej do
czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim, ma prawo do
zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami u Kierownika Katedry
Patomorfologii.
8.
W przypadku usprawiedliwionej nieobecności, asystent prowadzący ćwiczenia,
wyznacza
termin
odrobienia
zajęć.
Student
nie
posiada
uprawnień
do
nieusprawiedliwionej nieobecności. W przypadku trzech nieusprawiedliwionych
nieobecności zgłasza się studenta do Dziekanatu Wydziału Lekarskiego I i ponowne
przyjęcie na ćwiczenia uzależnia się od decyzji Dziekana
9.
Obowiązuje odbywanie ćwiczeń w grupach wyznaczonych przez Dziekanat (z
wyjątkiem odrabiania zaległości i studentów z indywidualną organizacją toku studiów).
10.
W czasie drugiej części zajęć (sekcja) studenci zobowiązani są ubierać fartuchy
ochronne, otrzymane przed ćwiczeniami.
11.
Na sali sekcyjnej należy zachować powagę stosowną do miejsca, nie wolno prowadzić
głośnych rozmów.
12.
Studenci, którzy nie otrzymają zaliczenia zajęć z patomorfologii na III roku nie mogą
przystąpić do egzaminu końcowego.
Regulamin seminariów z patomorfologii narządowej dla studentów III roku Wydziału
Lekarskiego I w roku akademickim 2015/2016
1.
Seminaria z patomorfologii narządowej trwają 2 tygodnie (4 godziny dziennie), i
odbywają się w sali ćwiczeniowej 3 i 6 na 1 piętrze budynku Zakładu Patomorfologii
Klinicznej, począwszy od dnia 22 lutego 2016 roku w terminach wyznaczonych przez
Dziekanat.
2.
Seminaria dla dwóch grup równoczasowo rozpoczynają się o godz. 0815 i kończą się o
godz. 1145 z uwzględnieniem 30 minutowej przerwy. Seminarium dla każdej grupy
studenckiej prowadzone jest oddzielnie, w dwóch salach przez dwóch asystentów.
3.
Na zakończenie zajęć seminaryjnych obowiązuje zdanie sprawdzianu wyjściowego,
obejmującego materiał omówiony w czasie seminariów. Zdanie wyjściówki i
odrobienie wszystkich seminariów jest warunkiem zaliczenia zajęć. Sprawdzian
końcowy ma miejsce w ostatnim dniu zajęć.
4.
Do sprawdzianu wyjściowego może przystąpić wyłącznie student, który zaliczył
wszystkie seminaria.
5.
Nieobecność usprawiedliwia na podstawie przedłożonych dokumentów osoba
odpowiedzialna za organizację zajęć z patomorfologii na III roku Wydziału
Lekarskiego I dr hab. med. Aldona Woźniak, prof. UM lub prof. dr hab. Przemysław
Majewski. W przypadku trzech nieusprawiedliwionych nieobecności zgłasza się
studenta do Dziekanatu Wydziału Lekarskiego I i ponowne przyjęcie na zajęcia
uzależnia się od decyzji Dziekana.
6.
W przypadku nieobecności na zajęciach seminaryjnych, odrobienie zajęć
umożliwia
się
tylko
tym
studentom,
którzy
przedstawią
udokumentowane
usprawiedliwienie. Termin odrabiania zaległych zajęć uzgadnia się z osobą
odpowiedzialną za organizację zajęć z patomorfologii na III roku Wydziału
Lekarskiego I, dr hab. med. Aldoną Woźniak, prof. UM lub prof. dr hab.
Przemysławem Majewskim. Student ten może przystąpić do sprawdzianu
wyjściowego dopiero po uzupełnieniu i zaliczeniu zaległości.
7.
W wypadku nie zdania sprawdzianu wyjściowego student ma prawo do dwukrotnego
poprawienia oceny, w terminie uzgodnionym z osobą kierującą organizacją zajęć. Nie
zgłoszenie się w tym terminie powoduje nie zaliczenie zajęć.
8. Jeżeli student nie uzyska wymaganej przez regulamin zaliczeń oceny pozytywnej do
czasu zakończenia zajęć dydaktycznych w danym roku akademickim, ma prawo do
zaliczenia sprawdzianu z całości materiału objętego zajęciami u Kierownika Zakładu
Patomorfologii Klinicznej.
Student może przystąpić do egzaminu końcowego z patomorfologii po uzyskaniu zaliczenia
ze wszystkich zajęć na III roku, na które składają się: ocena końcowa uzyskana po zaliczeniu
bloku seminariów z patologii narządowej, ocena uzyskana po zaliczeniu ćwiczeń sekcyjnych
oraz oceny końcowe uzyskane po zaliczeniu 2 działów ćwiczeń z histokliniki.
PROGRAM ZAJĘĆ:
Szczegółowy program zajęć opracowany przez dziekanat WLI podano powyżej. W trakcie
zajęć na student powinien opanować wiedzę o zmianach morfologicznych organizmu
człowieka w chorobie i cierpieniu; zrozumienie strukturalnych i czynnościowych zmian w
komórkach, tkankach i narządach, jako miejscu chorobowego procesu; poznanie technik
morfologicznych, immunologicznych i molekularnych, które pozwalają wyjaśnić,
dlaczego i w jaki sposób objawy, które wystąpiły u chorego składają się na całościowy
obraz choroby.
Student powinien opanować umiejętności rozważania przyczyn, mechanizmów i skutków
wybranych
(najczęściej
spotykanych)
chorób,
zwłaszcza
nowotworowych
oraz
rozumienia na tej podstawie zaburzeń czynnościowych; opanować umiejętności ustalenia
rokowania; rozumienia i prawidłowej interpretacji wyników badań diagnostycznych
morfologicznych; znajomości wskazań do wykonywania badań morfologicznych;
znajomości możliwości stosowania technik specjalnych oraz zasad pobierania i
zabezpieczania materiału tkankowego.
Opis przedmiotu:
Patologia ogólna i szczegółowa (narządowa); podstawowe reakcje komórek i tkanek na
nieprawidłowe bodźce leżące u podłoża choroby; podstawowe składniki procesu
chorobowego: przyczyny (etiologia), mechanizmy rozwoju choroby (patogeneza), zmiany
struktury (patomorfologia) i konsekwencje czynnościowe (w aspekcie klinicznym);
podstawowe działy zmian w patologii: zaburzenia w krążeniu, zmiany wsteczne,
zapalenia i nowotwory, zjawiska podobne lub wspólnie leżące u podstaw tych działów,
uchwytna dla zmysłów i instrumentów (rozdzielczość).
Zaburzenia w krążeniu: zjawiska chorobowe związane z upośledzeniem funkcjonowania
naczyń krwionośnych, chłonnych, serca i płynów, które znajdują się w sercu, naczyniach,
przestrzeniach pozakomórkowych i w komórkach, skutki niedokrwienia i niedotlenienia,
uszkodzenia
po
reperfuzji,
cechy
morfologiczne
uszkodzeń
odwracalnych
i
nieodwracalnych, przyczyny i skutki zawału.
Zmiany wsteczne: zaniki, zwyrodnienia, martwice, odniesienie do podstawowych torów
metabolicznych.
Zapalenia: naczyniowe, komórkowe i humoralne składowe procesu, specjalne układu
reakcji zależne od gatunków drobnoustrojów i umiejscowienie choroby; osobnicze
właściwości chorych zależnych i od nich cech dziedzicznych i przebytych chorób.
Nowotwory: podstawy klasyfikacji nowotworów i ich mianownictwo, główne
mechanizmy nowotworzenia, sposoby szerzenia się nowotworów, czynniki ryzyka dla
głównych grup nowotworów, wpływ choroby nowotworowej na ustrój chorego oraz
ustroju chorego na biologię nowotworu; charakterystyka głównych grup nowotworów
występujących w układzie oddechowym, przewodzie pokarmowym, układzie moczowopłciowym, skórze i ośrodkowym układzie nerwowym.
Histoklinika i kliniczno-morfologiczne aspekty chorób zwłaszcza nowotworowych:
tkanek miękkich, układu krążenia, układu oddechowego, ośrodkowego układu
nerwowego, przewodu pokarmowego, wątroby, trzustki, ślinianek, narządów płciowych,
narządów dokrewnych, układu moczowego, układu krwiotwórczego, układu chłonnego,
skóry oraz patomorfologii płodu, noworodka i dzieci.
PROGRAM NAUCZANIA
Wymagania wstępne: W Zakładzie Patomorfologii Klinicznej nie prowadzimy
wejściówek, czy taż innych form sprawdzenia wiadomości przed przystąpieniem do cyklu
ćwiczeń z histokliniki, ćwiczeń sekcyjnych i seminariów z patologii narządowej.
Przygotowanie do zajęć: Student na ćwiczenia z histokliniki i seminaria z patologii
narządowej przychodzi przygotowany, w oparciu o zalecane podręczniki i wykłady z
patomorfologii oraz wiedzę z zakresu anatomii, fizjologii i histologii zdobytą podczas
zajęć na pierwszych latach studiów. Wstępne przygotowanie studentów umożliwia
prowadzenie zajęć w formie dyskusji studentów z prowadzącym zajęcia. Tematyka
ćwiczeń sekcyjnych zależy od aktualnie omawianej autopsji i dlatego student wszelkie
informacje o omawianych zagadnieniach otrzymuje w trakcie zajęć.
Wymagania końcowe: Student zobowiązany jest do opanowania wiedzy w zakresie
podanym w programie zajęć. Stopień opanowania wiedzy sprawdzany jest na bieżąco w
trakcie ćwiczeń i seminariów oraz w formie sprawdzianów ustnych i testowych
odbywających się na zakończenie dwóch działów z histokliniki, sprawdzianu końcowego
zaliczającego ćwiczenia sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego seminaria z patologii
narządowej.
14.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny
Egzamin teoretyczny – kryterium zaliczenia: forma egzaminu ( ustny, pisemny,
testowy)
1. Egzamin końcowy w pierwszym terminie jest egzaminem testowym, z pytaniami
jednokrotnego wyboru. Do pierwszego terminu egzaminu muszą przystąpić
obowiązkowo wszyscy studenci 3 roku. Po konsultacji z samorządem studenckim
ustala się trzy terminy egzaminu testowego.
2. O ostatecznej ocenie z przedmiotu decyduje wynik testu egzaminacyjnego
stanowiący 70% oceny końcowej i średnia z wszystkich ocen uzyskanych w czasie
zaliczeń z zajęć z patomorfologii stanowiąca 30% oceny końcowej.
Przykład
Średnia ocen w czasie zajęć z patomorfologii = 3,4 (30% oceny końcowej)
Ocena z testu egzaminacyjnego = 4,5 (70% oceny końcowej)
Łączna ocena za egzamin i zajęcia z patomorfologii = 4,17 (100%)
Ocena końcowa za egzamin = 4,0
Ocena wpisana do indeksu – 4,0 (dobry), ponieważ:
do - 2,99 niedostateczny
3,00 - 3,39
dostateczny
3,40 - 3,79
dość dobry
3,80 - 4,19
dobry
4,20 - 4,59
ponad dobry
4,60 - 5,00
bardzo dobry
3. Zgodnie z regulaminem studenci, którzy uzyskali na egzaminie testowym ocenę
bardzo dobrą, zalicza się egzamin na ocenę bardzo dobrą niezależnie od średniej z
zajęć na III roku.
4. Student, który nie przystąpił do egzaminu końcowego w żadnym z 3 terminów i nie
przedstawił dokumentów uzasadniających usprawiedliwienie nieobecności na
egzaminie będzie miał wpisaną ocenę niedostateczną. Dla studentów z
nieobecnością usprawiedliwioną zostanie zorganizowany dodatkowy termin
egzaminu testowego.
Egzaminy poprawkowe są egzaminami ustnymi. Termin egzaminu ustala się za
pośrednictwem sekretariatu Katedry Patomorfologii Klinicznej.
Egzamin praktyczny – kryterium zaliczenia: nie dotyczy III roku
Zaliczenie – kryterium zaliczenia: student otrzymuje zaliczenie III roku po zaliczeniu
dwóch sprawdzianów cząstkowych odbywających się w trakcie ćwiczeń z histokliniki,
sprawdzianu końcowego zaliczającego ćwiczenia sekcyjne i sprawdzianu zaliczającego
seminaria z patologii narządowej. Stopień na sprawdzianie z histokliniki wystawiany jest
na podstawie wyniku testu, sprawdzianu ustnego i średniej oceny uzyskanej w czasie
ćwiczeń. Szczegółowe zasady zaliczania zajęć na III roku zostały podane w regulaminach
zajęć.
15.Literatura:
Obowiązkowa:
1.
Kumar, Cotran, Robbins: „Robbins Patologia.” Wydanie II polskie pod redakcją
Włodzimierza T. Olszewskiego. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner
Wrocław, 2014.
Uzupełniająca:
1.
Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: „Patologia znaczy słowo o chorobie”.
Wydanie drugie, Polska Akademia Umiejętności, Kraków, 2009.
2.
Stefan Kruś, Ewa Skrzypek-Fakhoury: „Patomorfologia kliniczna”. Wydanie III,
PZWL, Warszawa, 2007.
3.
Edmund Chróścielewski, Stefan Raszeja: „ Sekcja zwłok”. Wydanie IV, PZWL,
Warszawa, 1990.
16.Studenckie koło naukowe
Opiekun koła: dr n. med. Katarzyna Iwanik
Tematyka: głównymi zagadnieniami badań naukowych są: patomorfologia
onkologiczna przewodu pokarmowego, endokrynologiczna, układu moczowego i
mikroskopia elektronowa.
Miejsce spotkań: Zakład Patomorfologii Klinicznej - studenci pracują w
pracowniach
Zakładu
Patomorfologii
Klinicznej,
uczestnicząc
czynnie
realizacjach zadań badawczych Katedry.
17. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora
18. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku
przedmiotów koordynowanych)
w