Odsetki od pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika mogą być

Odsetki od pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika mogą być

Odsetki od pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika mogą być zaliczone do kosztów
Gazeta Prawna, Tygodnik Podatkowy, Magdalena Majkowska, komentują: Piotr Andrzejak, Bartłomiej Biały
Odsetki od pożyczki udzielonej przez wspólnika spółce osobowej powinny stanowić koszt uzyskania
przychodu każdego ze wspólników spółki osobowej, proporcjonalnie do posiadanego udziału w
spółce.
Częstym zjawiskiem w praktyce obrotu gospodarczego są różne formy finansowania spółki osobowej przez jej
wspólników. Taki transfer pieniężny przybiera najczęściej postać wkładu pieniężnego do spółki, jednakże
nierzadko wspólnik przekazuje spółce środki pieniężne także w formie pożyczki. Problemy pojawiają się na
gruncie dopuszczalności zaliczenia odsetek od pożyczki udzielonej spółce osobowej przez jej wspólnika do jego
kosztów uzyskania przychodu.
Wspólnik jako podatnik
W świetle regulacji podatkowych spółka osobowa nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Zgodnie z
przepisami ustawy o PIT i CIT przychody z udziału w spółce osobowej łączy się z przychodami każdego
wspólnika proporcjonalnie do posiadanego udziału. Zasada proporcji znajduje odpowiednie zastosowanie także
do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
zwolnień i ulg podatkowych oraz obniżenia dochodu, podstawy opodatkowania lub podatku.
Piotr Andrzejak, radca prawny i doradca podatkowy w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński Kawecki i
Szlęzak, wyjaśnia, że obecne regulacje powodują, że spółka osobowa jest transparentna podatkowo, co stanowi
ważny, choć nie jedyny element oceny możliwości zaliczenia odsetek od pożyczek do kosztów podatkowych
wspólnika pożyczkodawcy. Wspólnik, który pożycza pieniądze spółce, osiąga przychód w postaci wypłaconych
przez spółkę odsetek. Jak wskazuje ekspert, wątpliwości budzi jednak kwestia rozliczania zapłaconych przez
spółkę osobową odsetek wspólnikowi pożyczkodawcy.
- Odsetki takie powinny stanowić koszt uzyskania przychodu każdego ze wspólników spółki osobowej,
proporcjonalnie do posiadanego udziału w spółce, gdyż w tym zakresie zasada proporcjonalnego rozliczania
kosztów podatkowych na poziomie wspólników nie powinna doznawać uszczerbku - podkreśla Piotr Andrzejak.
Niekorzystne interpretacje
Niestety, stanowiska tego nie podziela fiskus. Organy podatkowe przyjmują, że odsetki od pożyczki udzielonej
przez wspólnika spółce osobowej nie stanowią kosztów podatkowych w części przypadającej na wspólnika pożyczkodawcę. Taki pogląd wyraził m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w postanowieniu z 26 maja
2008 r. (sygn. IPPB1/415-283/08-2/PJ) oraz naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w
Warszawie w postanowieniu z 22 marca 2006 r. (sygn. 1471/ DPD1/423/28/06/MK).
Jak wyjaśnia Bartłomiej Biały, prawnik w Zespole Podatkowym Kancelarii Sołtysiński Kawecki i Szlęzak, urzędy
odmawiając wspólnikom spółek osobowych możliwości uznania za koszt podatkowy wypłaconych na ich rzecz
odsetek z tytułu udzielonych pożyczek, powołują się na regulacje art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT oraz art. 16
ust. 1 pkt 13 ustawy o CIT.
- Zgodnie z tymi przepisami, nie stanowią kosztów uzyskania przychodu odsetki od własnego kapitału
włożonego przez podatnika w źródło przychodów - podkreśla Bartłomiej Biały. Zwraca jednak uwagę, że aby
wskazane przepisy znalazły zastosowanie w stosunku do odsetek od pożyczek udzielonych przez wspólnika
spółce osobowej, środki pozyskane z pożyczki musiałyby mieścić się w pojęciu własnego kapitału włożonego w
źródło przychodu.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Minister finansów w piśmie nr PB2/MK-033-0420-10608/00 stwierdził, że udzielenie przez wspólnika pożyczki
spółce osobowej stanowi jej udzielenie nie spółce, lecz podmiotom ją tworzącym, a więc również samemu
sobie. W konsekwencji pożyczka w tej części, jaka dotyczy osoby prawnej będącej pożyczkodawcą i
pożyczkobiorcą, nie wywołuje skutków prawnych również w zakresie odsetek od takiej pożyczki. Stanowisko to
nie znalazło potwierdzenia w późniejszych interpretacjach organów podatkowych.
Podatek od umowy pożyczki
Pożyczka wspólnika dla spółki osobowej podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na gruncie ustawy
o podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczka udzielona spółce osobowej przez wspólnika stanowi zmianę
umowy spółki. W konsekwencji taka umowa opodatkowana jest 0,5-proc. stawką podatku
Wkład do spółki
Skoro środki z pożyczki trafiają do spółki osobowej, to w ocenie Piotra Andrzejaka, wyjaśniając pojęcie kapitału
włożonego w źródło przychodu, należy mieć również na uwadze przepisy kodeksu spółek handlowych. Zgodnie
z art. 28 k.s.h., majątkiem spółki osobowej jest wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę
w czasie jej istnienia.
- W przypadku spółek osobowych k.s.h. nie posługuje się pojęciem kapitału. Jest ono używane wyłącznie w
odniesieniu do spółek kapitałowych. Należy jednak zaznaczyć, że ustawy o PIT i CIT odnoszą się do własnego
kapitału podatnika włożonego w źródło przychodów, nie zaś do środków wniesionych do kapitału spółki - mówi
Piotr Andrzejak.
Zdaniem eksperta w związku z taką konstrukcją przepisów uznać należy, że słowo kapitał używane jest w
ustawach podatkowych w innym znaczeniu niż w na gruncie prawa spółek handlowych. Wspólnik pożyczający
pieniądze spółce kapitałowej nie dokonuje rozporządzenia kapitałem w rozumieniu k.s.h.
- Pojęcie kapitału na gruncie analizowanych przepisów należy zatem odnieść do pojęcia składnika mienia
wniesionego do spółki osobowej. Dlatego przez pojęcie własnego kapitału włożonego w źródło przychodów
mieści się wyłącznie wkład do spółki osobowej - mówi Piotr Andrzejak.
Odsetki od wkładów
Zakres pojęcia własnego kapitału włożonego w źródło przychodów w odniesieniu do spółki osobowej należy
również wiązać z udziałem kapitałowym w takiej spółce. Na ten aspekt zwraca uwagę Bartłomiej Biały. Udział
kapitałowy w spółce osobowej odpowiada wartości rzeczywiście wniesionego wkładu (art. 50 k.s.h.). W
konsekwencji, zdaniem eksperta, przepisy art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 13 ustawy o
CIT, dotyczą wyłącznie odsetek naliczanych od udziału kapitałowego (wysokości wkładu) w spółce osobowej.
- Możliwość pobierania odsetek od własnego kapitału przewiduje art. 53 k.s.h., zgodnie z którym wspólnicy
spółki jawnej mają prawo do pobierania oprocentowania od udziału kapitałowego w spółce niezależnie od
osiągnięcia przez tę spółkę zysku, w maksymalnej wysokości 5 proc. wartości rocznie - dodaje Bartłomiej Biały.
Jak wskazuje Piotr Andrzejak, odsetki otrzymane przez wspólnika spółki osobowej, w postaci procentu wartości
wniesionego do spółki wkładu, stanowią opodatkowany przychód ze źródła, jakim jest udział w tej spółce. Z
kolei w związku z zasadą transparentności spółki osobowej na takiego wspólnika przypadają również koszty
uzyskania przychodu w związku z wypłatą odsetek na jego rzecz.
- W związku z tym to właśnie odsetek od wkładów do spółki osobowej pobieranych przez wspólnika nie zalicza
się do kosztów uzyskania przychodu - wskazuje Piotr Andrzejak.