Rynek gaczy naftowych Halina Syrek

Parafiny • Świece • Znicze
Rynek
gaczy naftowych
Rynek Europy Zachodniej jest nasycony i zrównoważony.
W zakresie produkcji parafin bilans jest dodatni, natomiast
w zakresie gaczy – ujemny, co powoduje, że kraje Europy
Zachodniej są importerami gaczy i eksporterami parafin,
zwłaszcza parafin głęboko rafinowanych.
W zakresie jakości gaczy najistotniejszymi parametrami
są: temperatura krzepnięcia i zawartość oleju. W przypadku importu gaczu, zawartość oleju determinuje stawkę taryfy celnej.
Generalnie gacze naftowe dzielą się na następujące gatunki:
• gacze parafinowe lekkie, zawierające na ogół od 4 do
12% m/m oleju, o temperaturach krzepnięcia od 42oC
do 58oC, uzyskiwane w procesach wytwarzania olejów
o klasach lepkości SN 100, SN 150 i SN 200,
• gacze parafinowe ciężkie, zawierające na ogół do 15% m/m
oleju, o temperaturach krzepnięcia od 58oC do 65oC, uzyskiwane w procesach wytwarzania olejów o klasach lepkości powyżej SN 200,
• gacze pozostałościowe, zawierające na ogół do 15% m/m
oleju, o temperaturach krzepnięcia powyżej 65oC, uzyskiwane w procesach wytwarzania olejów typu brighstock (BS).
Ceny sprzedaży gaczy na rynkach Europy Zachodniej
są ustabilizowane i utrzymują lekką tendencję wzrostową.
Kształtują się w granicach 375–470 euro/t (1500–1880 zł/t).
Ceny w Europie Środkowej i Wschodniej są generalnie
niższe, lecz wykazują większą tendencję wzrostową i duże
wahania wynikające z sezonowej koniunktury. Generalnie
kształtują się one na poziomie 950–1400 zł/t.
Zakupy gaczów na polski rynek prowadzone są w oparciu
o kilka firm handlowych, mających dobre kontakty z rosyjskimi i białoruskimi koncernami naftowymi, takimi jak:
• Łukoil (Rosja, rafinerie w Permie, Wołgogradzie i Niżnym
Nowogrodzie) – łączna produkcja gaczy w ilości około
110 tys. t na rok,
• TNK (Rosja, rafinerie w Tiumeniu, Riazaniu i Orsku)
– łączna produkcja gaczy w ilości 30 tys. t na rok,
• Slavnieft (Rosja, rafineria Nowojarosław) z produkcją gaczy 33 tys. t na rok,
• Jukos (Rosja, rafineria Nowokujbyszew) z produkcją
20 tys. t gaczy na rok,
• Naftan (Białoruś, rafineria w Nowopołocku).
Ukraiński rynek gaczy to produkcja rafinerii Kremieńczuk
i Drohobycz, w ilości 30 tys. t/rok, z czego większość przerabiana jest na parafiny.
Wielkość importu gaczy parafinowych z rynków wschodnich wykazała w ostatnich latach tendencję wzrostową,
w zakresie od 45 do 50 tys t na rok.
Zanotowano również wzrost importu parafin surowych
i semirafinowanych (NS) oraz parafin głęboko rafinowanych P1 i P2.
fot. archiwum PKN ORLEN S.A.
Produkcja i rynek gaczy
w Europie
Produkcja gaczy jest ściśle związana z docelową produkcją olejów smarowych w rafineryjnych blokach olejowych.
Szacuje się, że na około 700 istniejących na świecie rafinerii
nafty tylko 120 posiada bloki olejowe. Światowa produkcja olejów smarowych kształtuje się obecnie w granicach
50 mln t rocznie. Na tej podstawie można wyliczyć, że roczna produkcja gaczy naftowych, w zależności od charakteru
przerabianych rop, wynosi od 6 do 8 mln t.
Można przyjąć, że około 40% tej ilości wykorzystuje się
jako surowiec do produkcji lekkich paliw silnikowych na
instalacjach krakingu katalitycznego. Tak więc do przeróbki
w kierunku wytwarzania wosków naftowych (parafin i mikrowosków) pozostaje od 3,6 do 4,8 mln t gaczów.
Głównymi producentami gaczy naftowych w Europie są:
Rosja, Niemcy, Holandia, Hiszpania, Polska i Francja. Produkcję gaczy prowadzą również: Włochy, Białoruś, Węgry
i Słowacja. Znaczącymi dostawcami gaczy na rynki europejskie są, prócz wymienionych producentów, również
Chiny i Egipt.
Największymi koncernami produkującymi gacze w Europie
Zachodniej są:
• Exxon Mobil – 160 tys. t gaczy rocznie,
• SHELL – 134 tys. t gaczy rocznie.
4
P A
R A
F
I
N
Y
•
Ś
W
I
E
C
E
•
Z
N
I
C
Z
E
2
0
0
5