Stan aktualny i perspektywiczne kierunki rozwoju Halina Syrek

Parafiny • Świece • Znicze
Krajowy rynek parafin
i wyrobów parafinowych:
stan aktualny i perspektywiczne
kierunki rozwoju
dane te nie obejmują ostatnich trzech lat, jednakże uwidaczniające się tendencje w zakresie globalnego wzrostu
lub spadku produkcji w Europie i innych częściach świata
są jednoznaczne, a ich dynamika jest stała. W oparciu o dodatkowe informacje o poszczególnych, wiodących rynkach
krajowych [2, 3, 4] można założyć, że w latach 2003, 2004
i 2005 omawiane tendencje pozostały niezmienne a oszacowana produkcja pozostała na poziomie co najmniej 2002
roku.
Tabela 1. Producenci wosków naftowych zrzeszeni
w European Wax Federation.
Copyright 2006, Robert Redelowski, used under license from Shutterstock.com
Produkcja wosków
w Unii Europejskiej i na świecie
Do produktów o nazwie „woski” zalicza się woski naftowe (parafiny surowe i rafinowane, mikrowoski, petrolatum),
woski syntetyczne i woski naturalne.
Woski naftowe produkowane są generalnie przez dwie
zróżnicowane grupy wytwórców:
 duże koncerny naftowe i petrochemiczne, które w schematach przerobu ropy naftowej posiadają instalacje zintegrowane do odparafinowania olejów i odolejania gaczy
oraz instalacje do hydrorafinacji surowych parafin i mikrowosków,
 mniejsze podmioty, specjalizujące się w produkcji parafin i mikrowosków z dostarczanych gaczów naftowych,
wytwarzające szeroką gamę kompozycji woskowych i wosków specjalnych.
Najwięksi producenci wosków naftowych, działający
w obrębie Unii Europejskiej, zrzeszeni są w Europejskiej Federacji Producentów Wosków (European Wax Federation).
Do organizacji tej należą również firmy spoza Europy – tzw.
koncerny stowarzyszone.
Listę członków European Wax Federation przedstawiono
w tabeli 1. Polskim zrzeszonym wytwórcą wosków naftowych jest Fabryka Parafin Naftowax z Trzebinii.
Wielkość produkcji wosków naftowych w latach 1995–
–2002, z podziałem na kontynenty oraz niektóre kraje świata przedstawiono w tabeli 2 [1]. Ze względów obiektywnych
4
P A
R A
F
I
N
Y
•
Ś
W I
E
Nazwa producenta
Kraj
BASF AG
Clariant GmbH
Degussa AG
H & R Wax GmbH
Romonta GmbH
Sasol Wax GmbH
Th. C. Tromm GmbH
Völpker Montanwachs GmbH
Niemcy
ENI – Refining and Marketing Division
SIMP – Societá Importazione Materie Prime SpA
Sintesi e Ricerca SpA
Spica S. r. I.
Włochy
Iberceras SA
Lubricantes del Sur SA
Repsol YPF Lubricantes y Especialidades SA
Hiszpania
Kuwait Petroleum Benelux
Paramelt BV
Sonneborn Refined Products BV
Holandia
ExxonMobil Lubricants & Specialties
Honeywell Belgium NV
Belgia
Blayson Olefines Ltd
Shell UK Oil Products Ltd
Wielka Brytania
Total France
Francja
Petroleos de Portugal SA
Portugalia
Fabryka Parafin NaftoWax Sp. z o.o.
Polska
Koncerny stowarzyszone
Kraj
Baker Petralite Polymers
USA
The International Group, Inc (IGI)
Kanada
W światowej strukturze produkcji wosków naftowych liczą się głównie rynki: Unii Europejskiej – 33,8% produkcji
światowej, Chin – 30,7% produkcji światowej i USA – 19,1%
ogółu produkcji światowej (dane z 2002 roku).
Dynamika wzrostu światowej produkcji wosków naftowych w latach 1995–2002 była znacząca i wyniosła średnio
7,1% rocznie.
Największą dynamikę wzrostu w latach 1995–2001 zanotował rynek Unii Europejskiej, tj. średnio 13,1% rocznie,
oraz rynek chiński, tj. średnio 7,4% rocznie.
C
E
•
Z
N
I
C
Z
E
2
0
0 6
Parafiny • Świece • Znicze
Rynek UE to przede wszystkim znacząca produkcja kilku
krajów Europy Zachodniej, w tym znajdujących się od wielu
lat w czołówce Niemiec, Francji i Holandii, a także Hiszpanii
i Wielkiej Brytanii, które w ostatnich latach zanotowały szczególny rozwój w wytwarzaniu wosków naftowych. W wypadku
Hiszpanii tak wysoka produkcja wosków nie znajduje potwierdzenia w ilości przerabianej ropy naftowej, lecz musi wynikać
ze znacznego przerobu gaczy importowanych. W 1996 roku
hiszpański koncern Repsol Petroleo SA uruchomił instalację
do odolejania gaczy naftowych w Kartagenie [4]. Natomiast
Wielka Brytania rozszerzyła swoje znaczne możliwości produkcji olejów bazowych (i jednocześnie gaczy) dzięki budowie rafinerii w Coryton przez BP Oil Co [5].
Rynek USA w latach 1995–1997 zanotował wysoką średnioroczną dynamikę wzrostu (5,5%), natomiast w latach
1998–2002 nastąpił spadek produkcji, co spowodowało
ujemną dynamikę wzrostu, rzędu -3,2% rocznie.
Zmniejszenie produkcji wosków naftowych w USA
wiązało się z częściową likwidacją instalacji do rozpuszczalnikowego odparafinowania olejów i wprowadzaniem
w to miejsce instalacji do katalitycznego odparafinowania,
które nie dostarczają gaczy parafinowych – surowca do
produkcji parafin i mikrowosków. W 2002 roku około 30%
amerykańskich olejów odparafinowano na instalacjach katalitycznych. W ostatnich latach (2003–2005) w USA notowany jest kolejny wzrost produkcji wosków spowodowany
uruchomieniem instalacji GTL – procesu wielostopniowej
konwersji metanu do produktów ciekłych, w tym parafiny
o wysokiej czystości chemicznej [6].
Rynek chiński to głównie produkcja dwóch koncernów:
PetroChina (przerób 91 mln ton ropy w 2001 roku) i Sinopec (przerób 137 mln ton ropy w 2001 roku), dysponujących
zgrupowanymi jednostkami rafineryjnymi o średniej przepustowości 27,5 mln ton/rok i nowoczesnej, głębokiej przeróbce surowca [2]. Wysoka chłonność rynku wewnętrznego
wpływa na wysoką dynamikę produkcji środków smarowych, produkowanych między innymi w klasycznych blokach olejowych. Wytwarzane gacze naftowe są finalizowane
do wysokojakościowych, niskosiarkowych parafin. Chiny są
największym eksporterem gaczy i parafin na świecie.
Największym konsumentem wosków naftowych są Stany
Zjednoczone Am. Płn., Unia Europejska (głównie Niemcy,
Wielka Brytania, Hiszpania, Włochy i Holandia) oraz Chiny.
W kilku krajach europejskich, np. w Irlandii, Szwajcarii,
Danii, Norwegii, Szwecji, Finlandii i Słowenii, nie produkuje się wosków naftowych. Są to potencjalni importerzy
tego asortymentu.
Copyright 2006, Kevin Lepp, used under license from Shutterstock.com
Tabela 2. Światowa produkcja wosków naftowych (parafin) w latach 1994–2002 [tys. ton].
Kontynent
Afryka
w tym:
Arabia Saudyjska
Republ. Płd. Afryki
Ameryka Północna
(USA)
R A
1998
1999
2000
2001
2002
140
127
116
119
118
119
95
30
95
33
96
38
96
15
98
10
98
13
98
13
981
1 269
1 157
1 144
984
907
868
959
47
33
57
51
49
55
43
1 421
1 648
1 707
1 614
1 770
1 748
918
104
88
118
1 111
84
86
107
1 334
91
87
103
1 396
84
90
105
1 276
113
87
109
1 386
119
89
109
1 396
89
96
106
964
1 147
1 000
1 199
1 577
1 845
1 748
140
198
85
111
163
50
48
38
60
174
202
89
158
78
223
41
53
55
177
195
92
93
70
180
65
44
29
199
194
110
117
157
203
59
45
50
215
187
116
103
186
340
264
51
48
195
225
118
95
196
432
436
40
42
205
222
103
68
210
373
416
42
40
23
22
23
22
25
22
25
27
3 415
4 025
4 025
4 250
4 365
4 718
4 549
5 362
Oceania
(Australia)
P A
1997
133
54
Europa,
w tym:
Francja + Monako
Niemcy
Holandia
Polska
Rosja
Hiszpania
Wielka Brytania
Włochy
Węgry
Razem
1996
130
1 263
Ameryka Południowa
Azja,
w tym:
Chiny
Indie
Irak
Japonia
1995
F
I
N
Y
•
Ś
W
I
E C
E
•
Z
N
I
C
Z
E
2
0
0 6
2 166
2 046
5