Przedmiotowy system oceniania - Geografia

Transkrypt

Geografia – GIMNAZJUM NR 30 W BYDGOSZCZY – mgr Grzegorz Kozak
Przedmiotowy system oceniania - Geografia – Gimnazjum nr 30 / ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 22 W BYDGOSZCZY
mgr Grzegorz Kozak - nauczyciel geografii
Ocenianie osiągnięć edukacyjnych polega na rozpoznaniu przez nauczyciela poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w
stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej oraz formułowanie oceny.
Przedmiotem oceny są :
1. Przyswojenie przez uczniów wiadomości.
2. Opanowanie podstawowych umiejętności.
3. Aktywność ucznia na lekcji.
4. Prace dodatkowe.
Oceny wyrażane w stopniach dzielą się na:
Bieżące ( określają poziom wiadomości , umiejętności ucznia ze zrealizowanej części programu)
Klasyfikacyjne (semestralne i roczne)(określają ogólny poziom wiadomości i umiejętności ucznia przewidzianych w programie nauczania na semestr i rok)
Ocena bieżąca i klasyfikacyjna wyraża się w stopniach według skali:
Celujący
Cel.
6
Bardzo dobry
Bdb.
5
Dobry
Db.
4
Dostateczny
Dost.
3
Dopuszczający
Dop.
2
Niedostateczny
Ndst.
1
Stawiane są również plusy i minusy. Trzy plusy dają zamienia się na ocenę bardzo dobrą z aktywności
Plusami i minusami oceniane są:
Praca ucznia na lekcji,
Prace domowe,
Prowadzenie notatek,
Aktywność,
Zadania dodatkowe
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Pomiar osiągnięć ucznia odbywa się według zasad pomiaru dydaktycznego za pomocą następujących narzędzi :
Testy pisemne z zadaniami otwartymi i zamkniętymi.
Kartkówki – krótkie formy pisemne sprawdzające wiedzę i umiejętności z ostatnich trzech lekcji.
„Mapkówki” – forma weryfikacji znajomości obiektów na mapie konturowej i orientacji w przestrzeni geograficznej.
Odpowiedzi ustne – ocenie podlega zawartość merytoryczna, argumentacja, wyrażanie sądów, stawianie hipotez lub tez, uzasadnianie, stosowanie
języka z zakresu nauk geograficznych, sposób prezentacji.
Sprawdziany podsumowujące działy podstawy programowej.
Praca ucznia w grupie.
Prace długoterminowe ( projekt, prezentacja, sprawozdania).
Prace dodatkowe.
Przedmiotowy system oceniania – Odkrywamy świat. Klasa I Gimnazjum
Temat
Wymagania
konieczne ocena
dopuszczająca
Wymagania
podstawowe
ocena dostateczna
Wymagania
rozszerzające
ocena dobra
Uczeń potrafi:
Wymagania
dopełniające
ocena bardzo dobra
Wymagania wykraczające
ocena celująca
wskazać przykładowe
źródła informacji
geograficznej.
opisać zastosowanie
nowoczesnych źródeł
informacji geograficznej.
przedstawić ewolucję poglądów
dotyczących roli geografii
w systemie współczesnych nauk
przyrodniczych i społecznych.
posłużyć się atlasem
geograficznym,
rocznikiem
statystycznym, literaturą
popularnonaukową.
obliczyć skalę mapy na
podstawie porównania
odległości w terenie i na
mapie.
porównać treści map
wykonanych w różnych
skalach.
zastosować zasoby internetu do
pozyskania najnowszych
informacji o funkcjonowaniu
środowiska i działalności
człowieka.
wskazać różne zastosowania map
wykonanych w różnych skalach.
dokonać analizy
wybranego zjawiska
przyrodniczego lub
społeczno-gospodarczego
przedstawionego na
mapach za pomocą metod
kartograficznych.
odczytać z map
poziomicowych
i hipsometrycznych
zmiany wysokości terenu,
uwzględniając gęstość
poziomic.
posłużyć się znajomością
wskazać praktyczne strony
zastosowania metod
kartograficznych dla zobrazowania
i porównywania zjawisk
i procesów.
Geografia – matka
nauk o Ziemi
zdefiniować termin
geografia.
wymienić pomocnicze nauki
geografii;
wskazać naturalne
i antropogeniczne formy
krajobrazu.
1. Jak przedstawić
świat? Sposoby
prezentacji wiedzy
o Ziemi
wskazać różne źródła
informacji o Ziemi.
wskazać najlepsze źródła
informacji, pomocne
w przygotowaniu
materiałów informacyjnych.
wykorzystać różne źródła
wiedzy do przygotowania
informacji na wybrany
temat.
2. W różnych
skalach. Skale map
podać definicję skali
i mapy.
wymienić różne rodzaje
skal;
porównywać wielkości skal.
przeliczać odległości
z wykorzystaniem skali.
3. Obraz świata
z góry. Mapy i ich
podstawowe
rodzaje
4. Bogactwo treści
map. Metody
kartograficzne
podać definicję mapy;
wymienić elementy
mapy.
dokonać podziału map
ze względu na skalę.
wyróżnić typy znaków
topograficznych –
sygnaturowych,
liniowych,
powierzchniowych.
wskazać rodzaje znaków
topograficznych na
wybranych mapach
i odczytać ich znaczenie.
5. Wysokości na
mapach.
Przedstawianie
rzeźby terenu na
mapach
odczytać różnicę
wysokości między
punktami z mapy
poziomicowej.
odczytać cechy
ukształtowania powierzchni
na mapach poziomicowych
i hipsometrycznych.
dokonać podziału map
ze względu na treść;
wskazać cechy map
tematycznych.
wyróżnić podstawowe
rodzaje metod
kartograficznych
stosowanych na mapach –
izolinii, kartogramu,
kartodiagramu, zasięgu,
barwnych powierzchni.
porównać cechy
ukształtowania obszarów
różniących się wysokością.
6. Nie zgub się
podać sposoby
obliczyć odległości na
Dział I. Po prostu mapa
posługiwać się w terenie
dokonać analizy treści wybranej
mapy tematycznej.
odczytać cechy ukształtowania dna
oceanicznego.
zaplanować trasę podróży,
w lesie. Czytanie
map
7. „Odnaleźć się”
na mapie.
Orientacja
w terenie
8. Jak czytać
wykres? Czytanie
i tworzenie
wykresów
wykorzystania map.
mapach, wykorzystując
skale.
mapą topograficzną;
odszukać wybrane obiekty
w terenie, posługując się
mapą.
określania kierunków
świata w celu orientacji
mapy w terenie.
wykorzystując mapę
samochodową, turystyczną.
wskazać możliwości
przedstawiania różnych
cech i wielkości
geograficznych za
pomocą wykresów.
wykonać przykładowe
wykresy statystyczne –
słupkowy, diagram kołowy,
segmentowy.
dokonać analizy
elementów
przedstawionych na
wykresie.
wybrać najbardziej
właściwy wykres do
przedstawiania
wybranych wielkości
statystycznych.
porównywać cechy obiektów
i zjawisk przedstawiane na
wykresach.
9. Kula ziemska
czy nie kula?
Kształt i wymiary
Ziemi
10. Odnaleźć się
na Ziemi.
Współrzędne
geograficzne
podać podstawowe dane
o rozmiarach Ziemi.
porównać kształt i wielkość
Ziemi z innymi planetami
Układu Słonecznego.
wskazać różnice między
kulistym a elipsoidalnym
kształtem Ziemi.
podać cechy
południków
i równoleżników.
odczytać położenie
punktów i obszarów na
mapach i na globusie.
11. Dzień i noc.
Ruch obrotowy
Ziemi i jego
konsekwencje
12. Dookoła
Słońca. Ruch
obiegowy Ziemi
i jego następstwa
podać przyczynę
występowania dnia
i nocy.
zdefiniować długość
i szerokość geograficzną;
wskazać na globusie i mapie
świata półkule: wschodnią,
zachodnią, północną,
południową.
podać cechy ruchu
obrotowego Ziemi.
opisać zmiany
wysokości Słońca
w ciągu roku nad
horyzontem w południe
nad Polską.
podać różne sposoby
mierzenia czasu na
Ziemi.
zdefiniować ruch obiegowy
Ziemi;
podać konsekwencje ruchu
Ziemi wokół Słońca.
opisać zmiany
wysokości Słońca
w ciągu roku w różnych
obliczyć wysokość Słońca
w południe w dniach
równonocy i przesileń.
Dział II. Ziemia – pyłek we Wszechświecie
13. A czas płynie...
Czas na Ziemi
14. Wysokość
Słońca. Strefy
oświetlenia Ziemi
odczytać czas z mapy stref
czasowych.
opisać zmiany poglądów
na kształt Ziemi,
korzystając z różnych
źródeł wiedzy.
mapie z zastosowaniem
współrzędnych
geograficznych.
podać informacje o odkrywcach
i podróżnikach, bazując na
dostępnych źródłach informacji
geograficznej.
zaplanować trasę podróży,
określając położenie miejsc
względem równika i południka
zerowego.
wymienić bezpośrednie
i pośrednie skutki ruchu
obrotowego Ziemi.
omówić wpływ ruchu
obrotowego na kształt
Ziemi.
wskazać przykłady wpływu ruchu
obrotowego Ziemi na życie
i działalność człowieka.
wyjaśnić znaczenie stałego
nachylenia osi ziemskiej
dla zróżnicowania
oświetlenia Ziemi w ciągu
roku.
określić różnice między
czasem słonecznym,
strefowym, urzędowym;
obliczyć różnice czasu
słonecznego.
scharakteryzować widomą
dzienną drogę Słońca
w różnych szerokościach
opisać drogę Ziemi wokół
Słońca w ciągu roku
i zdefiniować peryhelium
i aphelium.
określić wpływ oświetlenia Ziemi
na klimat.
podać zastosowanie czasu
letniego i zimowego.
określić sposób zmiany czasu na
linii zmiany daty.
wskazać cechy stref
oświetlenia Ziemi.
określić zależności między
strefami oświetlenia Ziemi
a strefami krajobrazów strefowych
szerokościach
geograficznych.
geograficznych.
na Ziemi.
Dział III. Delikatna powłoka
wymienić sfery Ziemi –
atmosfera, hydrosfera,
litosfera, biosfera,
pedosfera.
podać główne składniki
gazowe atmosfery.
określić zasięg
poszczególnych sfer
ziemskich.
wskazać na przykładach,
w jaki sposób oddziałują
na siebie sfery Ziemi.
analizować na schemacie
zmiany cech atmosfery wraz
ze wzrostem wysokości
n.p.m.
określić znaczenie
troposfery dla
kształtowania się
warunków środowiska na
Ziemi.
17. Tu ciepło, tam
zimno.
Temperatura
powietrza na Ziemi
wykonać wykresy
zmian temperatury
powietrza na podstawie
danych.
określić cechy zmian
rocznych temperatury
powietrza w różnych
regionach Ziemi.
18. Zawsze gdzieś
pada. Opady
atmosferyczne na
Ziemi
opisać rodzaje opadów
atmosferycznych;
obliczyć roczną sumę
opadów
atmosferycznych.
wskazać na mapach obszary
najcieplejsze i najzimniejsze
na Ziemi;
obliczyć średnią dobową,
roczną temperaturę
powietrza;
obliczyć amplitudę
temperatury.
wskazać na mapach
przykłady obszarów
o najwyższych i najniższych
opadach.
19. Różnorodność
klimatów. Klimaty
na Ziemi
wskazać na mapach
występowanie głównych
stref klimatycznych.
analizować wykresy
klimatyczne –
klimatogramy.
20. Woda
w oceanach. Woda
na Ziemi
21. Wody na
lądach. Wody
powierzchniowe –
podać znaczenie wody
w różnych dziedzinach
życia.
wykazać znaczenie wód
powierzchniowych dla
życia na Ziemi.
omówić rozmieszczenie
wody na Ziemi.
15. Nasza Ziemia.
Ziemia i jej sfery
16. Niezbędna
otoczka.
Atmosfera, pogoda
a klimat
zdefiniować terminy: rzeka,
dopływ, dorzecze, zlewisko,
dział wodny.
opisać związek
występowania opadów
z ośrodkami ciśnienia
i cechami środowiska
przyrodniczego;
wyjaśnić powstawanie
deszczów zenitalnych.
scharakteryzować,
korzystając z map
klimatycznych i wykresów,
podstawowe typy klimatu.
podać cechy ruchów wody
morskiej – falowanie,
prądy morskie.
określić na mapach zasięgi
zlewisk poszczególnych
oceanów;
wskazać pozytywne
i negatywne przykłady
oddziaływania człowieka
na środowisko.
omówić znaczenie
poszczególnych
składników gazowych
atmosfery;
omówić znaczenie
warstwy ozonowej dla
życia na Ziemi.
analizować cechy
obszarów, gdzie
zanotowano skrajne
wartości temperatury
powietrza na kuli
ziemskiej.
omówić etapy kształtowania się
poszczególnych sfer ziemskich.
opisać kształtowanie się
frontów atmosferycznych;
omówić przebieg pogody
na frontach;
wyjaśnić zasady
powstawania monsunów,
fenu, bryzy.
określić cechy klimatu
najbardziej sprzyjające
życiu i działalności
człowieka.
wyjaśnić zjawisko
pływów morskich.
podać przykłady występowania
huraganowych wiatrów i opisać ich
skutki.
omówić układ sieci
rzecznej w różnych
warunkach środowiska
omówić na przykładach negatywne
skutki niewłaściwego
wykorzystania wód
omówić schemat bilansu cieplnego
Ziemi.
wskazać przykłady działalności
człowieka wpływające na zmiany
średniej temperatury powietrza na
Ziemi.
podać przykłady
i scharakteryzować cechy
klimatów astrefowych.
omówić wpływ prądów morskich
na warunki środowiska wybrzeży.
rzeki i jeziora
22. Podróż od
równika do
bieguna.
Strefowość
krajobrazów na
Ziemi
omówić znaczenie
świata organicznego dla
człowieka.
scharakteryzować,
korzystając map, główne
zbiorowiska leśne na Ziemi.
wskazać na mapach
obszary bezodpływowe
wskazać na mapach
kontynentów przykłady
jezior o różnej genezie.
opisać, na podstawie
ilustracji, cechy różnych
gatunków roślin
i zwierząt;
omówić dostosowanie się
roślin i zwierząt do
warunków środowiska.
przyrodniczego;
wskazać na mapach
przykłady basenów
artezyjskich.
powierzchniowych.
omówić cechy
zróżnicowania
krajobrazów strefowych
na Ziemi wraz
z przemieszczaniem się
od równika ku biegunom.
przedstawić informacje o rzadkich
gatunkach roślin i zwierząt na
podstawie różnych źródeł
informacji.
omówić procesy
prowadzące do
powstania gór
fałdowych;
odczytywać na mapach
nazwy pasm górskich
i określać ich położenie
na kontynentach.
opisać sposoby
zabezpieczenia się ludzi
przed skutkami trzęsień
ziemi.
scharakteryzować
produkty wybuchu
wulkanu.
wskazać cechy procesów w strefie
subdukcji i ryftu (spreadingu).
scharakteryzować
zjawisko osuwania i jego
skutki;
wskazać miejsca
występowania zjawiska
obrywania i spełzywania.
omówić cechy form
erozyjnych
i akumulacyjnych.
wskazać zagrożenia dla życia
i działalności człowieka
wynikające z gospodarowania na
terenach zagrożonych ruchami
masowymi.
Dział IV. Dynamiczna planeta
23. Ziemskie
puzzle. Płytowa
budowa litosfery
podać podstawowe
wielkości Ziemi i opisać
je na schematycznym
rysunku.
wskazać na schemacie
i wymienić ogólne cechy
warstw wnętrza Ziemi.
wyjaśnić, czym są płyty
litosfery;
zdefiniować terminy:
fałdy, niziny, wyżyny,
góry.
24. Niszczące siły
przyrody.
Trzęsienia ziemi
wskazać przykłady
obszarów aktywnych
sejsmicznie.
opisać przyczyny
powstawania trzęsień ziemi.
25. Naturalne
eksplozje.
Wybuchy
wulkanów
26. Niewidoczni
rzeźbiarze.
Wietrzenie i ruchy
masowe
zdefiniować termin
wulkan.
opisać elementy budowy
stożka wulkanicznego
i wulkanu tarczowego.
zdefiniować proces
wietrzenia.
opisać różnice między
wietrzeniem fizycznym
i chemicznym.
ocenić skutki trzęsień
ziemi występujących
w obszarach gęsto
zaludnionych.
odczytać na mapach nazwy
największych wulkanów
i rejony koncentracji
zjawisk wulkanicznych.
omówić, na podstawie
schematycznych rysunków
i fotografii, przebieg
procesów masowych.
27. Pustynna
rzeźba.
Rzeźbotwórcza
działalność wiatru
ilustracji, cechy
krajobrazu pustynnego.
wskazać wpływ zmian
temperatury powietrza
w ciągu doby i w ciągu roku
na kształtowanie warunków
omówić warunki
powstawania różnych
rodzajów pustyń: skalistej,
żwirowej, piaszczystej.
wskazać skutki podwodnych
trzęsień ziemi – fala tsunami.
wyszukać i opracować opisy
wybuchów wulkanów w czasach
historycznych i współczesnych.
wskazać cechy dostosowawcze
roślin i zwierząt do warunków
pustynnych;
podać możliwości
pustynnych.
28. W rzecznej
dolinie.
Rzeźbotwórcza
działalność rzek
rzeka, dopływ,
dorzecze, zlewisko,
dział wód.
odczytać na mapie
hipsometrycznej odcinki
biegu rzeki.
29. Lodowy
pancerz. Lodowce
i ich
rzeźbotwórcza
działalność
30. Na styku lądu
i morza.
Rzeźbotwórcza
działalność mórz
lodowiec górski,
lądolód.
opisać warunki powstawania
i rozwoju lodowców
górskich.
opisać na
schematycznych
rysunkach cechy
wybrzeża wysokiego
i niskiego.
wskazać na
schematycznych
rysunkach formy
występowania wód
podziemnych.
omówić proces cofania się
wybrzeża wysokiego
i powstawania klifu.
opisać rozwój wybrzeża
płaskiego i tworzenia się
wydm nadmorskich.
opisać przebieg procesu
krasowienia.
opisać proces tworzenia się
form krasu
powierzchniowego
i omówić
charakterystyczne formy
krasowe: żłobki, żebra,
lejki, uwały, polja
i ostańce.
31. Krajobrazy
krasu. Procesy
krasowe
opisać proces erozji
wgłębnej i powstawania
doliny V-kształtnej;
opisać proces powstawania
zakoli i starorzeczy.
schematycznego rysunku
lub fotografii, elementy
lodowca górskiego.
opisać proces
powstawania deltowych
i lejkowatych ujść
rzecznych.
zagospodarowywania obszarów
pustynnych.
podać przykłady gospodarczego
wykorzystania rzek i dolin
rzecznych.
określić, na podstawie
map, zasięg lodu na
oceanach i lądach oraz
stref wieloletniej
zmarzliny.
opisać procesy
prowadzące do
powstawania jezior
przybrzeżnych.
opisać formy powstałe w wyniku
niszczącej i budującej działalności
lodowca górskiego i lądolodu.
scharakteryzować proces
tworzenia się jaskiń
i form naciekowych:
stalaktytów, stalagmitów
i stalagnatów.
podać przykłady obszarów
krasowych (w Polsce, Europie, na
świecie) oraz wskazać je na mapie.
scharakteryzować cechy wybrzeży:
klifowego, mierzejowego,
riasowego, fiordowego,
szkierowego i dalmatyńskiego.
Przedmiotowy system oceniania – Odkrywamy świat. Klasa II Gimnazjum
Temat
Wymagania
konieczne ocena
dopuszczająca
Wymagania
podstawowe
ocena dostateczna
Polskie naj...
Zamiast wstępu
odczytać na mapie
położenie wybranych
punków i obiektów.
wskazać źródła wiedzy,
w których można wyszukać
informacje o wybranych
obiektach geograficznych.
1. Położenie
geograficzne.
Położenie Polski
i podziały
geograficzne
wskazać na mapie
hipsometrycznej skrajne
punkty położenia
Polski.
2. Jak kształtowało
się podłoże
geologiczne
Polski? Budowa
geologiczna Polski
3. W głębi Ziemi.
Skały budujące
Polskę
wskazać na mapach
tematycznych obszary
ukształtowane
w poszczególnych
orogenezach.
opisać cechy skał
magmowych,
osadowych
i przeobrażonych.
mapach;
odczytywać położenie
geograficzne punktów
i obliczać różnice położenia
w stopniach kątowych.
wymienić ważniejsze
wydarzenia w dziejach
geologicznych Polski (ruchy
górotwórcze, zalewy
morskie, zlodowacenia).
rozpoznać podstawowe
rodzaje skał.
Wymagania
rozszerzające
ocena dobra
Uczeń potrafi:
wyszukać informacje
w różnych źródłach wiedzy
na temat wybranych
obiektów geograficznych
w Polsce;
zaznaczyć na mapie
konturowej położenie
wybranych obiektów
geograficznych.
Wymagania
dopełniające
ocena bardzo dobra
ocena celująca
opisać cechy środowiska
wybranych obiektów
geograficznych i krain
geograficznych.
przedstawić, na podstawie różnych
źródeł, genezę np. najwyżej
i najniżej leżącego punktu
w Polsce.
opisać położenie krain
geograficznych Polski na
tle dużych krain
geograficznych Europy.
scharakteryzować konsekwencje
położenia Polski w Europie
Środkowej.
opisać procesy
prowadzące do powstania
złóż węgla kamiennego,
węgla brunatnego, soli
kamiennej, siarki.
określić miejsca
wydobycia surowców
mineralnych;
ocenić, na podstawie
danych statystycznych,
miejsce Polski w świecie
pod względem wydobycia
porównać cechy krajobrazu gór
wysokich, średnich i niskich.
Dział I. Polska – nasz dom
wskazać cechy położenia
Polski w Europie
Środkowej;
opisać przebieg granic
Polski na mapie
hipsometrycznej.
wskazać miejsca
występowania głównych
surowców mineralnych
w Polsce.
opisać procesy prowadzące
do powstania skał, takich
jak: granit, bazalt,
piaskowiec, wapień,
marmur, gnejs;
podać nazwy skał
użytecznych w gospodarce
określić, jakie rodzaje skał
użytecznych występują
w najbliższej okolicy.
i wskazać miejsca ich
występowania.
opisać wpływ zlodowaceń
plejstoceńskich na
współczesną rzeźbę Polski.
4. Co
zawdzięczamy
lądolodowi?
Polodowcowa
rzeźba terenu
odczytać, na podstawie
tabeli stratygraficznej,
nazwy er i okresów
w dziejach Ziemi.
odczytać, na podstawie
tabeli stratygraficznej,
najważniejsze wydarzenia
geologiczne w Polsce.
5. Polska z lotu
ptaka.
Ukształtowanie
powierzchni
odczytać na mapie
wysokości najwyżej
i najniżej położonych
punktów na obszarze
Polski.
określić
charakterystyczne cechy
przebiegu pogody
w ciągu roku dla
obszaru Polski.
wskazać na mapie
hipsometrycznej
równoleżnikowe pasy
ukształtowania powierzchni.
obliczyć różnice
wysokości między
miejscami o różnych
wysokościach.
obliczyć średnią temperaturę
powietrza, amplitudę
temperatury powietrza oraz
sumę opadów
atmosferycznych w różnych
przekrojach czasowych.
opisać cechy
przejściowego klimatu
Polski.
wskazać na mapie
wybrane rzeki, sztuczne
zbiorniki wodne na
rzekach i kanały wodne.
wskazać na mapie przebieg
działu wodnego między
dorzeczami Wisły i Odry.
wskazać przykłady rzek
należących do zlewisk
Morza Czarnego i Morza
Północnego;
wykonać
wykres
porównawczy
długości
największych
rzek
6. Zmienna
pogoda. Pogoda
i klimat
7. Sieć rzeczna.
Rzeki
wybranych surowców.
rysunków
schematycznych
i fotografii, przykładowe
formy erozyjne
i akumulacyjne powstałe
w wyniku działalności
lodowca.
wskazać
charakterystyczne cechy
rzeźby wybranych krain
geograficznych.
schematycznych rysunków, etapy
powstania Morza Bałtyckiego.
wykazać związek cech
klimatu Polski z takimi
czynnikami
kształtującymi klimat jak:
położenie w centrum
Europy, sąsiedztwo
z rozległym kontynentem
euroazjatyckim,
wpływ Oceanu
Atlantyckiego,
zróżnicowanie
ukształtowania
powierzchni;
wyjaśnić mechanizm
powstawania wiatru
halnego oraz bryzy
morskiej.
omówić procesy
rzeźbotwórcze rzeki na
różnych odcinkach;
opisać cechy doliny
rzecznej przykładowej
rzeki w regionie.
podać przykłady zjawisk pogody,
których przebieg ma katastrofalne
skutki dla człowieka.
opisać cechy ukształtowania
najbliższej krainy geograficznej.
podać przyczyny występowania
powodzi w Polsce.
w Polsce.
wyjaśnić, na podstawie
opisów, genezę wybranych
jezior w Polsce;
wskazać zastosowania
sztucznych zbiorników
wodnych budowanych na
rzekach.
opisać proces tworzenia się
podstawowych typów gleb.
8. Magazyny
wodne. Jeziora,
bagna i podziemne
wody Polski
wskazać na mapie
hipsometrycznej
największe jeziora
w Polsce.
wskazać obszary nadwyżek
i niedoborów wody.
9. Delikatna
powłoka Ziemi.
Gleby w Polsce
wymienić podstawowe
rodzaje gleb strefowych
i astrefowych na terenie
Polski.
określić znaczenie
wybranych typów gleb dla
gospodarki rolnej.
10. Zielone
bogactwo. Szata
roślinna Polski
wskazać na mapie
hipsometrycznej
największe zbiorowiska
leśne w Polsce.
wykonać wykres udziału
gatunków drzew w ogólnej
powierzchni lasów.
11. Potęga
przyrody. Groźne
zjawiska
przyrodnicze
wskazać, na podstawie
opisu, skutki
występowania
huraganowych wiatrów
i trąb powietrznych.
wskazać na mapie
Polski obszary objęte
ochroną – parki
narodowe.
analizować teksty dotyczące
opisu niecodziennych
zjawisk przyrodniczych.
ocenić strukturę
gatunkową polskich lasów
z punktu widzenia
działalności gospodarczej
człowieka;
opisać znaczenie lasów.
opisać zagrożenia i skutki
powodzi w dolinach
rzecznych.
opisać walory środowiska
podlegające ochronie: parki
narodowe i rezerwaty
przyrody.
scharakteryzować, na
podstawie różnych źródeł,
wybrane obszary
chronione.
wykonać wykres zmian
liczby ludności Polski.
miejsce Polski w świecie
i w Europie pod względem
liczby ludności.
zdefiniować przyrost
rzeczywisty.
12. Zachować dla
przyszłych
pokoleń.
O ochronie
przyrody w Polsce
omówić znaczenie
retencji wód na obszarach
bagien i torfowisk;
podać przykłady miejsc
występowania wód
mineralnych w Polsce.
opisać znaczenie wód mineralnych
dla zdrowia człowieka.
wskazać zagrożenia
procesami erozji na
obszarach intensywnej
gospodarki oraz na
obszarach
o zróżnicowanej rzeźbie.
wyjaśnić przebieg granic
zasięgu niektórych
gatunków drzew.
scharakteryzować rodzaje gleb
występujących we własnym
regionie i podać przykłady ich
użytkowania.
podać przyczyny
występowania powodzi
w Polsce w okresie zimy,
wczesną wiosną i latem.
opisać sposoby zabezpieczania się
przed skutkami wylewów rzek na
obszarach leżących w sąsiedztwie
koryt rzecznych.
podać informacje
o obszarach i obiektach
chronionych w swoim
regionie.
podać przykłady
międzynarodowych działań na
rzecz ochrony przyrody – np.
tworzenie rezerwatów biosfery.
opisać, na podstawie map,
zróżnicowanie
rozmieszczenia ludności
Polski.
wskazać czynniki mające
wpływ na koncentrację
ludności w wybranych
regionach Polski.
podać tendencje zmian liczby
ludności Polski i określić czynniki
mające wpływ na te zmiany.
obliczać wielkość
przyrostu naturalnego
w wybranych okresach.
danych statystycznych
oraz wykresów, zmiany
określić zróżnicowanie regionalne
i rzeczywistego i wyjaśnić
podać przykłady zbiorowisk
roślinnych naturalnych,
półnaturalnych i sztucznych.
Dział II. O nas, czyli o ludności Polski
13. 38 milionów
mieszkańców.
Liczba
i rozmieszczenie
ludności Polski
14. Jak zmienia się
liczba ludności?
Przyrost naturalny
zdefiniować przyrost
naturalny.
odczytywać z wykresów
wielkości dotyczące
urodzeń, zgonów,
przyrostu naturalnego.
analizować wielkości
ruchów migracyjnych
mieszkańców Polski
w różnych przedziałach
czasowych.
wykonać wykres
struktury zawodowej
ludności Polski.
odczytywać podstawowe
wielkości na podstawie
wykresu piramidy
wiekowej.
wskazać okresy zmian
ruchów migracyjnych
mieszkańców Polski.
porównywać wykresy
piramidy wiekowej
wybranych krajów i Polski.
wskazać przyczyny
przewagi emigracji nad
imigracją.
wartości przyrostu
naturalnego w Polsce.
porównywać średnią
długość życia
mieszkańców Polski
i innych krajów.
podać cechy
współczesnych ruchów
migracyjnych Polaków.
analizować zmiany
w strukturze zatrudnienia
ludności Polski.
wskazać na mapach
tematycznych obszary
o największym
i najmniejszym
bezrobociu.
wskazać główne
przyczyny bezrobocia
i sposoby
przeciwdziałania
zjawisku.
wskazać na mapach
tematycznych regiony
zamieszkane przez
mniejszości narodowe
i etniczne.
porównać strukturę
narodowościową ludności
Polski w okresie sprzed
drugiej wojny światowej
i obecnie.
podać przykłady zjawiska
tzw. nowej imigracji.
19. Wolimy
mieszkać
w mieście? Miasta
w Polsce
podać wady i zalety
mieszkania w mieście.
określić i wskazać położenie
największych miast
w Polsce.
20. Fizjonomia
miasta. Funkcje
miast w Polsce
opisać główne funkcje,
które pełnią miasta.
podać przykłady miast
pełniących różne funkcje.
21. Polska wieś.
Osadnictwo
wiejskie
zróżnicowanie odsetka
ludności wiejskiej
porównać, na podstawie
opisu, warunki życia na wsi
dawniej i dziś.
zróżnicowanie stopnia
urbanizacji różnych
regionów Polski.
określić funkcje, które
pełnią: stolica kraju, stolica
własnego województwa,
siedziba powiatu.
określić różne typy
i wielkości zbiorowisk
wiejskich.
wyszukać informacje
w różnych źródłach na
temat kultury
i obrzędowości innych
narodów mieszkających
w Polsce;
wyjaśnić znaczenie
postawy tolerancji
w życiu człowieka.
wskazać przykłady
różnych zespołów
miejskich (aglomeracja
monocentryczna,
konurbacja).
określić czynniki, które
zadecydowały o rozwoju
funkcji wybranych miast
w Polsce.
opisać zmiany
w funkcjonowaniu
obszarów wiejskich na
przełomie XX i XXI
i rzeczywisty
15. Starzejące się
społeczeństwo.
Struktura ludności
16. Nie tylko za
chlebem. Migracje
wewnętrzne
i zewnętrzne
17. Nie wszyscy
mają pracę.
Struktura
zatrudnienia,
bezrobocie,
edukacja
18. Pod jednym
dachem.
Zróżnicowanie
narodowościowe
i etniczne
przyczyny tych różnic.
określić stopień zaspokojenia
potrzeb edukacyjnych
społeczeństwa, na podstawie
wskaźników liczby uczniów,
studentów oraz wskaźnika
analfabetyzmu.
podać przykłady wkładu
w dorobek kulturowy naszego
kraju wniesionego przez
przedstawicieli innych narodów.
wskazać i analizować współczesne
problemy demograficzne Polski.
określić pozytywne i negatywne
skutki ruchów migracyjnych.
opisać, na podstawie danych
statystycznych, rozwój procesów
urbanizacyjnych w Polsce w XX
i XXI wieku.
wskazać przykłady zmian funkcji
wybranych miast będące wynikiem
zmian gospodarczych w Polsce.
podać przykłady znanych (np.
związanych z ważnymi
wydarzeniami w historii naszego
kraju) miejscowości wiejskich
w różnych regionach
Polski.
wieku.
w Polsce.
Dział III. Gospodarowanie
22. Siła polskiej
gospodarki.
Gospodarka Polski
na tle świata
podać przykłady
wskaźników poziomu
rozwoju gospodarczego
krajów, takich jak:
wielkość i struktura
PKB, struktura
zatrudnienia.
wykonać diagram
struktury użytkowania
ziemi w Polsce.
określić miejsce gospodarki
Polski w świecie.
porównywać cechy
gospodarki krajów dobrze
i słabo rozwiniętych.
stopień rozwoju
gospodarczego Polski.
określić tendencje zmian rozwoju
gospodarczego Polski na podstawie
zmian wielkości PKB na jednego
mieszkańca w ciągu ostatnich
kilkudziesięciu lat.
porównać strukturę
użytkowania ziemi w Polsce
i innych krajach Europy
i świata.
określić czynniki
wpływające na zmiany
struktury użytkowania
ziemi.
określić, jaki wpływ na zmiany
użytkowania ziemi ma rozwój
osadnictwa i działalność
przemysłowa.
24. Warunki
rozwoju rolnictwa.
Problemy rozwoju
rolnictwa w Polsce
wymienić czynniki
wpływające na rozwój
rolnictwa w Polsce.
analizować, na podstawie
strukturę własnościową
i wielkościową polskich
gospodarstw rolnych.
wskazać regiony w Polsce
o najlepszych warunkach
naturalnych rozwoju
rolnictwa.
25. Uprawy i chów
zwierząt.
Produkcja
polskiego
rolnictwa
podać cechy intensywności
rolnictwa.
określić wymagania
uprawowe wybranych
roślin i wskazać rejony
koncentracji wybranych
upraw.
26. Przemysł się
zmienia.
Uwarunkowania
rozwoju przemysłu
map tematycznych,
rozmieszczenie upraw
podstawowych roślin
zbożowych
i przemysłowych
w Polsce.
wskazać
uwarunkowania
naturalne rozwoju
przemysłu w Polsce.
informacji z różnych
źródeł, zmiany
w użytkowaniu ziemi
w XX i XXI wieku.
danych statystycznych
i informacji z różnych
źródeł, znaczenie
pozaprzyrodniczych
czynników rozwoju
rolnictwa w Polsce.
opisać, na podstawie map
tematycznych i danych
statystycznych, cechy
chowu bydła, trzody
chlewnej, owiec, drobiu
i koni w Polsce.
określić, na podstawie map
tematycznych,
rozmieszczenie
najważniejszych okręgów
przemysłowych w Polsce.
opisać zmiany, które
dokonywały się w polskim
przemyśle po zakończeniu
drugiej wojny światowej.
wskazać cechy restrukturyzacji
przemysłu w Polsce począwszy od
lat 90. XX wieku.
27. Surowce
podstawą rozwoju
gospodarki.
Eksploatacja
podać przykłady
stosowanych w polskim
przemyśle.
wskazać na mapach obszary
wydobycia najważniejszych
w Polsce.
porównać wielkości
pozyskiwania
najważniejszych surowców
energetycznych,
podać, na podstawie
które gałęzie polskiego
przemysłu zanotowały
spadek, a które wzrost
produkcji.
wskazać te rodzaje
surowców, w których
pozyskiwaniu Polska
zajmuje czołowe miejsce
23. Jak
gospodarujemy
ziemią? Zmiany
użytkowania ziemi
określić zmiany, które następują
w polskim rolnictwie po
przystąpieniu Polski do UE.
wskazać, na podstawie danych
statystycznych, stopień rozwoju
polskiego rybołówstwa i kierunki
zmian w tej dziedzinie
gospodarowania.
wskazać przykłady zmian
w środowisku naturalnym
wywołane eksploatacją surowców
naturalnych.
surowców
mineralnych
28. Skąd czerpać
energię?
Energetyka
metalicznych
i chemicznych w Polsce
i innych krajach świat.
podać przykłady
wykorzystania źródeł
energii odnawialnej do
produkcji energii
elektrycznej w Polsce.
zmiany profilu produkcji
przemysłowej.
w świecie.
wykonać wykres
struktury produkcji
energii elektrycznej
w Polsce według
stosowanych surowców.
dokonać podziału
przemysłu
przetwórczego na
gałęzie wytwórczości.
informacji z różnych źródeł,
zalety i wady różnych
rodzajów elektrowni.
scharakteryzować
rodzaje usług,
niezbędnych
w codziennym życiu.
wykazać wzrost znaczenia
usług we współczesnym
świecie.
struktury zatrudnienia
ludności Polski, znaczenie
usług w gospodarce kraju.
31. Handel szansą
na rozwój. Handel
zagraniczny
i inwestycje
zagraniczne
wskazać konieczność
prowadzenia wymiany
handlowej między
krajami.
podać przykłady krajów
będących głównymi
partnerami handlowymi
Polski.
porównać wartość obrotów
handlowych na jednego
mieszkańca w Polsce
i innych krajach.
32. Bez transportu
ani rusz.
Komunikacja i jej
znaczenie.
Transport
i łączność
podać przykłady
różnych środków
transportu
funkcjonujących
w Polsce.
wskazać konieczność
inwestycji komunikacyjnych
w Polsce.
33. Podróż
sprawna
i wygodna. Sieć
transportu
podać zastosowanie
różnych rodzajów
transportu do przewozu
towarów i osób.
podać przykłady
najważniejszych węzłów
kolejowych i głównych linii
kolejowych.
porównać wskaźnik
motoryzacji mieszkańców
różnych regionów Polski;
tematycznych, przebieg
najważniejszych szlaków
transportowych:
drogowych i kolejowych
w Polsce.
zmiany wykorzystania
transportu kolejowego
29. Produkcja
przemysłowa.
Przemysł
tradycyjny
i nowoczesny
30. Dynamiczny
rozwój usług.
Handel
wewnętrzny
podać przykłady
tradycyjnych
i nowoczesnych zakładów
produkcji przemysłowej.
określić przyczyny
wzrostu zapotrzebowania
na energię.
podać przykłady energetyki
alternatywnej oraz wskazać jej
rosnące znaczenie w produkcji
energii.
wykazać związek między
rozwojem przemysłu
i budownictwa.
wskazać na rosnące znaczenie
nowoczesnych gałęzi przemysłu –
hi-tech.
rozwój placówek
handlowych w Polsce
w ciągu ostatnich
kilkudziesięciu lat.
wskazać na przykładach
znaczenie inwestycji
zagranicznych w rozwoju
gospodarczym;
ocenić możliwości
rozwoju wymiany
handlowej Polski.
opisać tempo rozwoju
usług łączności w Polsce.
ocenić poziom rozwoju usług
handlowych we własnym regionie.
wykazać przyczyny
wzrostu znaczenia
transportu kołowego
(drogowego) w Polsce
ocenić, na podstawie danych
statystycznych, tempo rozwoju
transportu lotniczego.
wskazać przykłady atrakcyjności
inwestycyjnej Polski;
dokonać analizy bilansu handlu
zagranicznego Polski.
ocenić poziom rozwoju różnych
rodzajów transportu we własnym
regionie.
w Polsce;
podać przykłady transportu
rurociągowego w Polsce.
34. Rozwój
turystyki. Rola
i znaczenie
turystyki
podać przykłady
walorów środowiska
naturalnego
i kulturowego Polski.
wskazać czynniki
sprzyjające rozwojowi ruchu
turystycznego.
35. Turystyczne
bogactwo.
Atrakcje
turystyczne
wykazać, że cechy
środowiska naturalnego
mogą być atrakcją
turystyczną.
podać przykłady walorów
środowiska naturalnego, na
podstawie wybranych
parków narodowych
w Polsce.
36. Gospodarka
zmienia
środowisko
przyrodnicze.
Zanieczyszczenie
powietrza i wód
wskazać wpływ rozwoju
działalności
gospodarczej na
zanieczyszczenie
środowiska naturalnego.
podać przykłady działań na
rzecz ochrony środowiska
naturalnego w Polsce
i krajach sąsiednich.
37. W moim
regionie
wskazać położenie
własnego regionu na
mapie Polski.
określić położenie
najważniejszych obiektów
geograficznych w regionie.
porównać, na podstawie
wielkości ruchu
turystycznego w Polsce
i na świecie;
podać przykłady wpływu
turystyki na środowisko
naturalne.
wskazać przykłady
walorów kulturowych
Polski.
opisać wpływ wzrostu
zawartości dwutlenku
węgla w powietrzu na
pogłębienie zjawiska
efektu cieplarnianego.
i na świecie;
wskazać znaczenie
żeglugi morskiej
i śródlądowej
w przewozie towarów
i osób.
ocenić wzrost znaczenia
turystyki na świecie
i w Polsce.
przygotować propozycję trasy
wycieczki krajoznawczej do
wybranego regionu Polski.
wskazać na mapie
tematycznej
rozmieszczenie obiektów
wpisanych na Listę
Światowego Dziedzictwa
Kulturowego
i Przyrodniczego
UNESCO w Polsce.
ocenić wpływ emisji
związków siarki i azotu,
na powstawanie zjawiska
kwaśnych opadów;
określić skutki
nadmiernej eksploatacji
zasobów wód oraz ich
zanieczyszczenia.
przygotować, na podstawie
propozycję turystyki
kwalifikowanej w wybranym
regionie Polski.
opisać formy działalności
rolniczej i przemysłowej;
scharakteryzować sieć
transportu i możliwości
komunikacyjne;
omówić cechy
rozmieszczenia i strukturę
ludności.
wskazać mocne i słabe strony
własnego miejsca zamieszkania;
przygotować multimedialną
prezentację, która będzie
ukazywała walory turystyczne
regionu.
ocenić, na podstawie wskaźników
statystycznych, stan czystości wód
Morza Bałtyckiego.
Dział IV. Dookoła Polski
scharakteryzować cechy
regionu;
wskazać cechy środowiska
i obszary objęte ochroną
lub wymagające ochrony.
38. Chłodny,
błękitny akwen.
Morze Bał- tyckie
korzystając z mapy
świata i Europy, opisać
położenie Bałtyku.
opisać cechy Bałtyku jako
morza śródlądowego.
scharakteryzować typy
wybrzeża Bałtyku;
wskazać na mapach
przykłady różnych typów
wybrzeża.
omówić procesy
morfologiczne i rozwój
wybrzeża wysokiego
i wybrzeża płaskiego.
39. Nad
Bałtykiem. Niziny
nadmorskie
wskazać na mapie
hipsometrycznej krainy
geograficzne wchodzące
w skład pasa nizin
nadmorskich.
obliczyć odległości między
miejscowościami
nadmorskimi.
rozpoznawać na
ilustracjach
charakterystyczne miejsca
na wybrzeżu.
40. Bezcenne
jeziora.
Polskie pojezierza
wskazać na mapie
i obiekty geograficzne
pasa pojezierzy.
określić walory turystyczne
regionu.
zaznaczyć na mapie
konturowej wybrane
obiekty geograficzne;
opisywać główne zajęcia
ludności regionu
nadmorskiego.
zaznaczyć na mapie
konturowej wybrane
obiekty geograficzne;
klimatu pojezierzy.
41. Zróżnicowane
niziny. Niziny
Środkowopolskie
wskazać na mapie
hipsometrycznej pas
nizin.
opisać cechy krajobrazu
nizinnego.
opisać procesy
rzeźbotwórcze
i charakterystyczne formy
terenu na nizinach.
42. Malownicze
wyżyny. Wyżyny
Polskie
wskazać na mapie
geograficzne i wybrane
obiekty pasa wyżyn.
wskazać na mapie
wchodzące w skład pasa
kotlin.
określić współrzędne
geograficzne obiektów.
wskazać na mapach
tematycznych miejsca
występowania i wydobycia
surowców mineralnych.
wskazać na mapach
wskazać na mapie
hipsometrycznej główne
pasma Karpat;
wskazać cechy rzeźby
młodych gór.
określić cechy
gospodarczej działalności
człowieka w różnych
częściach wyżyn.
określić cechy klimatu
regionu sprzyjające
działalności rolniczej.
43. Na przedpolu
Karpat. Kotliny
Podkarpackie
44. Najmłodsze
i najwyższe góry.
Karpaty
scharakteryzować rodzaje
człowieka w Karpatach;
analizować rozmieszczenie
ludności oraz wskaźniki
zaplanować trasę
wycieczki po wybranym
regionie pojezierzy;
analizować formy
człowieka na
pojezierzach.
scharakteryzować
warunki naturalne
i rodzaje gospodarczej
działalności na nizinach;
zaplanować trasę
wycieczki do wybranego
miasta w pasie nizin.
zaplanować trasę
wycieczki turystycznej po
wybranej wyżynie.
scharakteryzować
rozmieszczenie ludności
i opisać jej zajęcia.
podać cechy wyróżniające
ten region na tle innych
w Polsce.
omówić etapy rozwoju Morza
Bałtyckiego;
wskazać przyczyny
zanieczyszczenia Bałtyku
i sposoby przeciwdziałania
negatywnym zmianom.
wskazać możliwości
zagospodarowania turystycznego
regionu.
zaproponować różne formy
zagospodarowania turystycznego
pojezierzy.
wskazać najcenniejsze obiekty
przyrodnicze będące pod ochroną.
opisać wybrane obiekty i regiony
geograficzne pod kątem
turystycznego zagospodarowania
wyżyn.
przygotować prezentację
multimedialną pokazującą walory
i gospodarki regionu.
przygotować trasę wycieczki
krajoznawczej w wybraną część
Karpat.
45. Skarby gór.
Sudety
wskazać na mapie
hipsometrycznej
położenie pasm
górskich Sudetów.
miejscowościami
turystycznymi Sudetów.
46. Granice Polski.
Zmiany położenia
i granic Polski
opisać na mapie
politycznej przebieg
granic Polski.
wskazać odcinki naturalnych
granic Polski.
47. Po co
współpracujemy
z sąsiadami?
Współpraca
transgraniczna
48. Polska w Unii
Euro-pejskiej.
Polska jako
członek wspólnoty
wymienić przykłady
współpracy między
państwami.
wskazać na mapach
tematycznych euroregiony
na granicach Polski.
podać przykłady
współpracy krajów
w ramach UE.
49. Największa
potęga
gospodarcza
Europy. Niemcy
50. Największe
państwo świata.
Rosja
i rzeczywistego.
analizować proces rozwoju
rzeźby Sudetów;
wskazać miejsca
oraz określić ich
przeznaczenie.
analizować proces
rozwoju rzeźby Sudetów;
podać przykłady
występowania wód
mineralnych w Sudetach
i omówić rozmieszczenie
uzdrowisk.
zaplanować trasę wycieczki
w wybraną część Sudetów.
wskazać na mapie odcinki
granic Polski będące
granicami zewnętrznymi
i wewnętrznymi UE.
scharakteryzować rodzaje
współpracy
transgranicznej.
opisać na mapach
tematycznych zmiany
granic Polski w XX
wieku.
wymienić korzyści
wynikające ze współpracy
przygranicznej.
określić przyczyny zmian
przebiegu granic Polski w XX
wieku.
wskazać korzyści
wynikające z przystąpienia
Polski do UE.
nazwać podstawowe
instytucje UE.
wskazać perspektywy rozwoju
procesów integracyjnych
w Europie.
określić położenie kraju
i cechy wybranych krain
geograficznych.
Niemiec na podstawie map
tematycznych.
na mapie świata.
miejscowościami;
obliczyć rozciągłość
południkową
i równoleżnikową.
wskaźników, zmiany
demograficzne
w społeczeństwie
niemieckim;
określić rodzaje i wielkości
produkcji rolniczej;
i rozmieszczenie produkcji
przemysłowej.
scharakteryzować
różnorodność cech
Rosji na podstawie map
tematycznych;
podać przykłady zmian,
które dokonują się
w funkcjonowaniu
polskiej gospodarki po
przystąpieniu do UE.
ocenić poziom rozwoju
gospodarczego kraju na
podstawie wskaźników
ekonomicznych.
wskaźników, potencjał
ekonomiczny Rosji.
opisać, na podstawie różnych
źródeł, przemiany gospodarcze
i społeczne zachodzące od
początku lat 90. XX wieku.
Dział V. Nasi sąsiedzi
wskazać możliwości własnego
udziału we współpracy
transgranicznej.
opracować charakterystyczne
cechy gospodarki Niemiec
świadczące o czołowej roli
w Europie.
51. Trudny czas
reform. Ukraina
położenia i środowiska
naturalnego Ukrainy.
porównać wielkość kraju
i liczbę ludności z innymi
państwami.
52. Izolacja
utrudniająca
rozwój. Białoruś
na mapie Europy.
naturalnego kraju.
53. Kraj
nadbałtycki nad
Niemnem. Litwa
wskazać położenie kraju
i jego sąsiadów na
mapie Europy.
naturalnego kraju.
54. Kraj nad
Wełtawą. Czechy
położenia kraju
w Europie.
omówić cechy środowiska
naturalnego Czech.
55. Po drugiej
stronie Tatr.
Słowacja
opisać położenie
Słowacji w obrębie
Karpat.
Słowacji.
i rodzaje produkcji
przemysłowej.
określić możliwości
rozwoju rolnictwa
Ukrainy;
określić przyczyny
ujemnego przyrostu
naturalnego.
główne wskaźniki
demograficzne Białorusi.
cechy produkcji rolniczej
i przemysłowej Litwy.
wskazać przykłady
działalności przemysłowej
i główne ośrodki produkcji
przemysłowej;
podać przykłady produktów
rolnych pochodzących
z Czech.
wskazać produkty rolnicze
pochodzące ze Słowacji.
wskazać przykłady
przemian gospodarczych
na Ukrainie w XXI
wieku.
przedstawić zmiany w gospodarce
Ukrainy, które pozwolą na wejście
do struktur UE.
podać cechy gospodarki
kraju wskazujące na brak
widocznych przemian
gospodarczych.
wskazać przykłady
przemian gospodarczych
w przemyśle i rolnictwie
Litwy.
wskazać przykłady
walorów kulturowych
i przyrodniczych kraju
interesujących dla
turystów.
przygotować propozycje
koniecznych działań
umożliwiających rozwój
gospodarczy kraju.
wskazać walory przyrodnicze
i kulturowe kraju ważne z punktu
widzenia rozwoju turystyki.
wykazać, jak inwestycje
zagraniczne przyczyniły
się do rozwoju
gospodarczego kraju;
zaplanować trasę
wycieczki krajoznawczej
na Słowację.
omówić znaczenie położenia
stolicy kraju nad Dunajem
i w sąsiedztwie wielkich miast
europejskich Wiednia
i Budapesztu.
podać argumenty za i przeciw
rozdzieleniu Czech i Słowacji
w latach 90. XX wieku.
Przedmiotowy system oceniania – Odkrywamy świat. Klasa III - Gimnazjum
Temat
Wymagania
konieczne ocena
dopuszczająca
Wymagania
podstawowe
ocena dostateczna
Wymagania
rozszerzające
ocena dobra
Uczeń potrafi:
Dział I. Europa – nasz kontynent
1. Nasza Europa.
Położenie i
strefowość
krajobrazów
Europy
opisać cechy położenia
kontynentu na mapie
świata.
scharakteryzować warunki
naturalne środowiska
Europy.
naturalnego wybranych
krain geograficznych
Europy.
2. Piękno
krajobrazów
Europy. Budowa
geologiczna
i ukształtowanie
powierzchni
podać przykłady
zależności między
elementami środowiska
naturalnego Europy.
wymienić cechy środowiska
naturalnego mające wpływ
na kształtowanie się stref
krajobrazowych na Ziemi.
3. Ciągłe zmiany
granic. Przemiany
polityczne
w Europie
odczytać na mapie
politycznej nazwy
krajów powstałych
w ostatnim
wymienić zmiany na mapie
politycznej Europy
w drugiej połowie
XX wieku.
wskazać na mapach
tematycznych zmiany
środowiskowe zachodzące
wraz z przemieszczaniem
się po Europie z południa
na północ i z zachodu na
wschód.
różnych źródeł informacji,
przyczyny zmian granic na
mapie Europy w XX
Wymagania
dopełniające
ocena bardzo dobra
ocena celująca
opisać zmiany klimatu
i innych cech środowiska
naturalnego wraz
z przemieszczaniem się
w Europie z zachodu na
wschód.
naturalnego wybranej
krainy geograficznej,
posługując się mapami
tematycznymi i innymi
źródłami informacji.
wskazać wpływ Oceanu
Atlantyckiego na kształtowanie się
klimatu na kontynencie.
różnych źródeł
informacji, zmiany, jakie
dokonywały się
wskazać pozytywne i negatywne
aspekty dokonujących się zmian na
mapie politycznej Europy.
krajoznawczej do wybranej krainy
geograficznej Europy.
dwudziestoleciu.
wieku.
4. Jednocząca się
Europa. Unia
Europejska
wskazać pozytywne
strony procesów
integracyjnych
w Europie.
przedstawić, na podstawie
drogę państw Europy do
integracji począwszy od
EWWiS po UE.
omówić na
schematycznych rysunkach
struktury organizacyjne
UE.
5. Mozaika
kulturowa.
Ludność Europy
podstawie map
tematycznych,
rozmieszczenie ludności
na kontynencie
europejskim.
wskazać na mapach regiony
w Europie sprzyjające
i utrudniające osiedlanie się
ludzi.
opisać zróżnicowanie
ludnościowe, językowe
i religijne krajów Europy.
6. Wielkie miasta
Europy. Paryż
i Londyn
największych miast
w Europie.
podać cechy
charakteryzujące położenie
Londynu i Paryża.
określić cechy miast
sytuujące je w gronie
metropolii;
wskazać zalety i wady
życia w wielkim mieście.
7. Kolebka
przemysłu.
Rozwój przemysłu
w Europie
podać przykłady
tradycyjnych
i nowoczesnych gałęzi
przemysłu.
wskazać na mapach
podstawowych surowców
mineralnych w Europie.
źródeł, które gałęzie
przemysłu rozwijały się
najwcześniej w Europie.
8. Technologia
podać różnice między
określić warunki wymagane
wskazać przykłady
w ostatnim
dwudziestoleciu
w krajach sąsiadujących
z Polską.
potencjał ekonomiczny
krajów zrzeszonych
w UE;
omówić etapy
dostosowywania polskiej
gospodarki do wymagań
wspólnotowych w czasie
poprzedzającym
przystąpienie do struktur
UE.
wskazać przykłady
społeczeństw młodych,
stagnujących
i starzejących się
w Europie i porównać
z innymi krajami na
świecie.
podać funkcje, które
pełnią te miasta w swoich
krajach i w regionie;
podać nazwy obiektów
(np. zabytków, budowli,
muzeów) ściśle
kojarzących się z tymi
miastami.
wskazać na mapach
rozmieszczenie
największych okręgów
przemysłowych Europy,
które rozwinęły się na
bazie surowców
mineralnych.
ocenić zagrożenia funkcjonowania
struktur UE pojawiające się
w różnych krajach.
określić główne przyczyny
starzenia się ludności Europy.
zaplanować trasę wycieczki do
jednego z tych miast.
omówić na przykładach procesy
restrukturyzacji przemysłu
w Europie.
omówić, na podstawie informacji
tradycyjną
a nowoczesną produkcją
przemysłową.
określić cechy położenia
krajów Europy
Północnej;
scharakteryzować
elementy środowiska
naturalnego krajów na
Półwyspie Jutlandzkim
i Skandynawskim.
opisać położenie Alp na
mapie kontynentu.
przy inwestycjach hi-tech.
zakładów i produktów
nowoczesnych technologii.
w Europie nowoczesnych
okręgów przemysłowych.
z różnych źródeł, kierunki rozwoju
nowoczesnych gałęzi przemysłu.
scharakteryzować elementy
krajów na Półwyspie
Jutlandzkim
i Skandynawskim.
opisać na przykładzie
Islandii podstawowe
procesy zachodzące na
granicach płyt litosfery
i określić ich wpływ na
życie ludzi;
omówić cechy gospodarki
krajów tego regionu.
omówić genezę gór,
korzystając z informacji
z różnych źródeł.
określić poziom rozwoju
gospodarczego krajów
skandynawskich na
ekonomicznych.
wskazać na przykłady specjalizacji
gospodarczej krajów
skandynawskich.
przygotować trasę podróży
krajoznawczej po wybranym
regionie Alp.
11. Morskie
bogactwo. Basen
Morza
Śródziemnego
Morza Śródziemnego
oraz obszarów do niego
przyległych.
klimatu, ukształtowania
powierzchni i szaty
roślinnej regionu.
12. Słoneczna
Italia. Włochy
Półwyspu Apenińskiego
na mapie Europy.
opisać i wskazać na mapach
interesujące obiekty
przyrodnicze i historyczne
w regionie
śródziemnomorskim.
podać cechy środowiska
naturalnego Włoch.
13. Różnorodność
przyrodnicza i
gospodarcza.
Francja
Francji na mapie
Europy.
naturalnego różnych
regionów Francji (region
śródziemnomorski,
środkowa Francja, wybrzeże
Atlantyku, Alpy).
scharakteryzować różne
formy działalności
gospodarczej we Francji.
14. Turystyczny
wskazać przykłady
wskazać elementy
podać przykłady obiektów
podać przykłady
zagospodarowania
turystycznego regionu;
wskazać przykłady
różnych form
gospodarowania
w krajach alpejskich.
atrakcyjność turystyczną
krajów leżących nad
Morzem Śródziemnym.
podać przykłady
obiektów dziedzictwa
kulturowego kraju
w kontekście atrakcji
turystycznych.
określić poziom rozwoju
gospodarczego kraju na
ekonomicznych;
podać przykłady walorów
środowiska
geograficznego
i obiektów kultury
sprzyjających rozwojowi
turystyki.
XXI w.
Nowoczesny
przemysł
9. Surowe piękno
północy. Kraje
skandynawskie
10. Magia
najwyższych gór
Europy. Alpy
opisać cechy krajobrazu
i środowiska naturalnego
Alp.
wskaźników
statystycznych, cechy
gospodarki Włoch.
wskazać przykłady specjalistycznej
działalności rolniczej
i przemysłowej w regionie
śródziemnomorskim.
przygotować trasę podróży do
wybranego regionu lub miejsca we
Włoszech.
przygotować plan wycieczki
turystycznej w wybrany region
kraju.
przygotować trasę podróży lub
raj. Turystyka
w Europie
różnorodności
środowiskowej
kontynentu
europejskiego.
zagospodarowania
turystycznego niezbędne dla
rozwoju turystyki.
dziedzictwa kulturowego
w kontekście atrakcji
turystycznych.
przykłady krajów
o zróżnicowanym ruchu
turystycznym.
wypoczynku w wybranym regionie
Europy.
wskazać konsekwencje
przyrodnicze dużej
rozległości kontynentu
azjatyckiego.
cechy dynamicznie
rozwijającej się
gospodarki Chin.
gospodarki kraju i rodzaje
produkcji przemysłowej.
porównać poziom
rozwoju gospodarczego
Indii z innymi krajami na
ekonomicznych.
podać przykłady innych
upraw związanych z tym
regionem.
opisać na przykładach kontrasty
i rekordy geograficzne kontynentu.
wskazać cechy
narodowościowe
i religijne ludności
zamieszkującej ten
region.
określić, na przykładach,
przyczyny konfliktów zbrojnych
w regionie.
Dział II. Azja – kontynent kontrastów
15. Azjatyckie
naj... Kontrasty
geograficzne Azji
wskazać cechy
położenia kontynentu na
mapie świata.
równoleżnikową
i południkową kontynentu.
słonecznego.
16. Nowy gigant
gospodarczy.
Chiny
wskazać położenie kraju
na mapie świata
i kontynentu.
położenia i różnorodności
środowiska naturalnego.
analizować cechy
we wschodniej
i zachodniej części kraju.
17. Kraj
Wschodzącego
Słońca. Japonia
18. Biedne
atomowe
mocarstwo. Indie
i budowy geologicznej
regionu.
analizować cechy
środowiska Półwyspu
Indyjskiego.
obliczyć różnicę czasu
słonecznego.
analizować warunki
naturalne rozwoju
rolnictwa.
opisać przykłady
kontrastów społecznych
i gospodarczych w Indiach.
19. Kultura ryżu.
Azja PołudniowoWschodnia
wskazać na mapie
hipsometrycznej region
Azji PołudniowoWschodniej.
wskazać na mapie
politycznej kraje leżące
w regionie południowozachodniej Azji.
podać przykłady krajów
leżących w tym regionie
świata.
kontynentu na mapie
świata.
tematycznych, cechy
środowiska różnych
regionów kontynentu.
20. Bogactwo
dzięki ropie
naftowej. Bliski
Wschód
scharakteryzować strukturę
narodowościową Indii.
wskazać na mapach
w regionie.
opisać roczny cykl
produkcji żywności
związany z cyrkulacją
monsunową.
określić cechy gospodarki
krajów naftowych.
opisać przykłady przemian
społecznych i ekonomicznych
w Chinach.
wskazać wpływ Japonii na
gospodarkę współczesnego świata.
wskazać czynniki sprzyjające
rozwojowi nowoczesnych
technologii w Indiach.
określić możliwości rozwoju
gospodarczego krajów tego
regionu.
Dział III. Afryka – po dwóch stronach równika
21. Bogactwo
przyrodnicze.
Środowisko
przyrodnicze
Afryki
wykazać konsekwencje
środowiskowe rozciągłości
kontynentu po obu
stronach równika; strefy
klimatyczno-gleboworoślinne.
ocenić walory
przyrodnicze kontynentu
pod kątem rozwoju
turystyki;
wskazać przykłady
obszarów chronionych
w Afryce.
krajoznawczej w wybrany region
Afryki.
22. Tam, gdzie
brak wody. Sahara
i Sahel
wskazać na mapie
hipsometrycznej główne
krainy geograficzne
Afryki.
określić zasięg pustyni
Sahary oraz strefy Sahelu.
23. Biedny
kontynent napięć
społecznych.
Problemy
społeczne
i gospodarcze
opisać rozmieszczenie
ludności na
kontynencie.
regionów nie sprzyjające
życiu i działalności
gospodarczej człowieka.
określić problemy
związane
z gospodarowaniem wodą
na terenach suchych
i ubogich w wodę.
wskazać przyczyny
występowania
niedożywienia ludności
i klęsk głodu w różnych
częściach Afryki.
wskazać sposoby
poprawy zaopatrzenia
w wodę ludności tych
regionów.
podać przykłady międzynarodowej
pomocy biednym krajom Afryki.
wskazać przykłady
chorób o charakterze
epidemiologicznym,
dotykających
mieszkańców
najbiedniejszych krajów
Afryki.
ocenić możliwości poprawy
sytuacji materialnej i zdrowotnej
mieszkańców tego kontynentu przy
udziale innych krajów świata.
map tematycznych,
zróżnicowanie
narodowościowe
i etniczne współczesnych
mieszkańców obu
kontynentów.
analizować wskaźniki
demograficzne Brazylii
i uzasadnić wysoki
wskaźnik urbanizacji
w tym kraju;
wskazać przyczyny
wylesiania Puszczy
Amazońskiej.
analizować wskaźniki
produkcji przemysłowej;
ocenić wykorzystanie
różnych rodzajów
transportu do przewozu
towarów i osób;
analizować strukturę
narodowościową ludności
Stanów Zjednoczonych
Ameryki.
opisać, na podstawie dostępnych
źródeł, informacji zróżnicowanie
językowe i kulturowe
mieszkańców wybranych krajów
Ameryk.
Dział IV. Ameryka – Nowy Świat
24. Dziedzictwo
kolonializmu.
Zróżnicowanie
kulturowe,
etniczne
i gospodarcze
Ameryki
25. Zielone płuca
Ziemi. Brazylia
i Puszcza
Amazońska
Ameryki Północnej
i Południowej na mapie
świata.
podstawie map
tematycznych, cechy
środowiska naturalnego obu
kontynentów.
źródeł, etapy odkrywania
i zasiedlania Ameryk.
kraju na podstawie map
tematycznych.
wskazać przykłady
zróżnicowania środowiska
geograficznego Brazylii.
określać cechy gospodarki
Brazylii na podstawie
wskaźników
ekonomicznych;
wskazać problemy życia
ludzi w wielkich miastach.
26. Światowe
mocarstwo. Stany
Zjednoczone
Ameryki
na mapie świata
i kontynentu.
cechy środowiska
regionów Stanów
Zjednoczonych Ameryki.
odczytać na mapach
Dział V. Australia, Antarktyda, Arktyka – podróż na krańce świata
ocenić ekologiczne skutki
wycinania lasów amazońskich.
wskazać przykłady mocarstwowej
roli Stanów Zjednoczonych
Ameryki we współczesnym
świecie.
27. Życiodajne
wybrzeża. Związek
Australijski
map tematycznych,
cechy fizycznogeograficzne
kontynentu.
równoleżnikową
i południkową kontynentu.
słonecznego;
podstawie map
tematycznych, cechy
Australii.
28. Czysty
kontynent.
Antarktyda
kontynentu na mapie
świata.
geograficznego
wyróżniające kontynent.
cechy środowiska
naturalnego kontynentu.
29. Zmiany na
biegunie
północnym.
Arktyka
Arktyki wokół bieguna
północnego.
naturalnego Arktyki.
podać przykłady
arktycznej fauny i flory.
opisać znaczenie basenów
artezyjskich dla
gospodarki rolnej kraju;
wskaźników
ekonomicznych, cechy
produkcji przemysłowej
kraju.
różnych źródeł, historię
odkryć i badań
Antarktydy.
wskazać przykłady
działalności człowieka,
które nie wpływają
negatywnie na warunki
naturalne.
opisać rolę Australii w regionie
i na świecie.
ocenić działania międzynarodowe
na rzecz zachowania środowiska
naturalnego Antarktydy.
określić przykłady zmian
klimatycznych wpływające na
zmniejszanie się stałej pokrywy
lodowej.

Przedmiotowy system oceniania - Geografia

Transkrypt

Podobne dokumenty

Strona 1 ANKIETA zapotrzebowania na bezpłatne kursy i szkolenia

Badanie potrzeb szkoleniowych Kadry Zarządzającej

Karta Pracy 01 – Z wizytą w Archiwum

Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Zagadnienia egzaminacyjne.

pobierz plik

| Przedmiotowy system oceniania – Odkrywamy świat. Część 3

ZSZ

PYTANIA NA EGZAMIN KOŃCOWY SPECJALNOŚĆ: Zarządzanie

Badanie potrzeb szkoleniowych Kadry Zarządzającej o