SEKCJA I Dietetyka streszczenie

SEKCJA I DIETETYKA
1. Porównanie wegetariańskich i wegańskich piramid żywienia z aktualną piramidą zdrowego
żywienia Instytutu Żywności i Żywienia z 2009 roku.
Katarzyna Fizia
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
Wstęp: Popularność diety wegetariańskiej i wegańskiej na świecie, a także w Polsce stale rośnie.
W ostatnich latach poprzez wzrost liczby osób stosujących ten rodzaj diety alternatywnej, pojawiło
się zapotrzebowanie na stworzenie wytycznych oraz zasad żywienia dla coraz liczniejszej grupy
wegetarian i wegan. Obecnie zalecenia oraz normy żywienia nie uwzględniają w pełni osób
stosujących omawiane diety alternatywne. Wegetariańskie oraz wegańskie piramidy żywienia
dostępne w Polsce stworzone zostały przez firmy lub fundacje zajmujące się propagowaniem
wegetariańskiego lub wegańskiego stylu życia. Porównanie dostępnych piramid żywienia pozwoli
na ocenę oraz weryfikację poprawności proponowanych przez nie zasad żywienia dla grupy osób
stosujących dietę wegetariańską lub wegańską.
Cel: Celem pracy było porównanie i ocena dostępnych wegetariańskich oraz wegańskich piramid
żywienia z aktualną piramidą zdrowego żywienia Instytutu Żywności i Żywienia z 2009 roku.
Materiał i metody: Badanie przeprowadzone zostało na podstawie studiów literaturowych.
Dokonano przeglądu aktualnego piśmiennictwa oraz stron i portali internetowych zajmujących się
tematyką diety wegetariańskiej i wegańskiej.
Wnioski: Aktualna piramida zdrowego żywienia IŻŻ z 2009 roku nie jest przeznaczona dla
wegetarian oraz wegan i nie może być wzorem prawidłowo zbilansowanej diety dla tej grupy osób.
Instnieje konieczność stworzenia piramid żywienia dla wegetarian oraz wegean przez rzetelną
instytucję, zajmującą się tematyką racjonalizacji żywienia w Polsce, opartych na najnowszych
badaniach dotyczących stosowania diety wegetariańskiej i wegańskiej.
Słowa kluczowe: zdrowie, żywienie
2. Ocena zawartości wapnia i fosforu w diecie słuchaczek Uniwersytetu III Wieku.
Małgorzata Michalczyk1, Izabela Zając – Gawlak2, Dariusz Pośpiech2, G.rzegorz Zydek3, Ewa Sadowska
Krępa1, Stanisław Poprzęcki1
1-
Zakład Biochemii, Katedra Nauk Fizjologiczno-Medycznych,2- Zakład Korektywy i Wychowania Fizycznego Specjalnego ,
Katedra Teorii i Metodyki Wychowania Fizycznego,3- Zakład Teorii Sportu, Katedra Teorii i Praktyki Sportu
Wstęp:Nieodpowiednia podaż minerałów w diecie szczególnie kobiet po 60 roku życia może
sprzyjać rozwojowi osteoporozy, a w konsekwencji osłabieniu struktury przestrzennej kości oraz
zwiększonej podatności na złamania.
Cel: Celem pracy była ocena zawartości wapnia i fosforu w całodziennych racjach pokarmowych
słuchaczek Uniwersytetu III Wieku w Chorzowie.
Materiał i metody: Badano 35 kobiet: wiek- 62,6±5,8lat, BMI-27,9±4,2, wysokość ciała157,6±4,5cm, masa ciała-69,6±11,8kg. Ocenę wartości energetycznej diety oraz średnią zawartość
wapnia i fosforu określano na podstawie rejestracji spożywanych posiłków przez 2 kolejne dni
robocze oraz 1 świąteczny. Wyniki porównano z normami wystarczającego zalecanego spożycia
(AI) dla wapnia i rekomendowanego spożycia (RDA) dla fosforu.
Wyniki: Średnia wartość energetyczna diety wynosiła 1294,3±465,2kcal, w tym białka stanowiły
22,0±5,3%, tłuszcze- 29,7±7,5% i węglowodany 48,28±8,6% dostarczanej energii. Średnia
zawartość wapnia w diecie wynosiła 451,8±208,6mg, co stanowiło 34% proponowanej dziennej
racji dla tej grupy wiekowej (1300mg) i było istotnie niższe (p<0.001) niż zalecana norma. Średnia
zawartość fosforu w diecie wynosiła 916,6±307,3mg i była istotnie (p<0.001) wyższa od
rekomendowanej ilość co stanowiło 131% zalecanego dziennego spożycia (700mg).
Zaobserwowano niski stosunek wapnia do fosforu wynoszący 1:2.
Wnioski: Zaobserwowane niedostateczne spożycie wapnia i nadmierna podaż fosforu w diecie
kobiet oraz wysoki poziom wskaźnika BMI, zwraca uwagę, na znaczne błędy żywieniowe i
wysokie ryzyko metabolicznych powikłań.
Słowa kluczowe: wapń, fosfor, dieta, Uniwersytet III Wieku
3. Ocena zmian preferencji żywieniowych na przykładzie młodzieży licealnej miasta
Białegostoku.
Jan Karczewski, Magdalena Mocarska
Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Zakład Higieny i Epidemiologii
Wstęp:Wiele chorób ma swoje źródło w błędach żywieniowych, na które wpływają: warunki życia
i pracy, technologia przygotowywania żywności i jej dostępność na rynku itp. Sposób żywienia
uzależniony jest od wielu ściśle powiązanych ze sobą czynników.
Cel:Celem pracy jest ocena sposobu odżywiania młodzieży w okresie dojrzewania na przykładzie
wylosowanego Liceum Ogólnokształcącego w Białymstoku.
Do badania, trwającego 2 lata, wylosowano 60 uczniów, 27 chłopców i 33 dziewczęta w wieku od
16 do 20 lat z 6 klas spośród 16 klas liczących 426 uczniów. Do badania wykorzystano autorski
kwestionariusz ankiety zawierający 14 pytań zamkniętych.
Wyniki:Wyniki badań przedstawiono w tabelach. Z analizy danych wynika, że:
1.Sposób żywienia młodzieży jest niewłaściwy i odbiega od zasad prawidłowego żywienia, a
większość ankietowanych nie odżywia się regularnie.
2.W codziennej diecie nastolatków występuje niedobór owoców, warzyw, ciemnego pieczywa oraz
jest niskie spożycie ryb.
Młodzież ma niedostateczną wiedzę na temat racjonalnego żywienia
Słowa kluczowe: młodzież, preferencje żywieniowe
4. Ocena sposobu żywienia kolarzy szosowych
Poprzęcki Stanisław1, Miłosz Czuba2, Małgorzata Michalczyk1, Daria Baron1, Robert Raichel2
1
Katedra Nauk Fizjologiczno-Medycznych AWF im J. Kukuczki w Katowicach, 2Katedra Praktyki i Teorii Sportu
Wstęp: Kolarstwo szosowe należy do dyscyplin wytrzymałościowych o zróżnicowanej
intensywności pracy i wykorzystaniu różnych substratów energetycznych do odtwarzania zasobów
ATP.
Cel:Celem pracy było monitorowanie żywienia kolarzy szosowych w okresie przygotowania
specjalnego. W badaniach brało udział 12 kolarzy w wieku 19,75±1,91 lat, masie ciała, 68,85±4,35
kg i wysokości ciała 177,28±4,52 cm. Skład i wartość energetyczną diety badano za pomocą
wywiadu z trzech dni (2 dni robocze i jeden świąteczny). Wyniki obliczano przy pomocy programu
komputerowego „Dieta 2” (IŻiŻ, PL). Kolarze spożywali posiłki o wartości energetycznej średnio
2898,7±1100,8 kCal. Dieta składała się ze 132,9±48,5 g białka, 104,9±46,7 g tłuszczów i
375,3±162,5 g węglowodanów. Stosunek wagowy białka do tłuszczów i węglowodanów wynosił
1:0,78:2,82. Przy uwzględnieniu masy ciała (kg m.c) przypadało 1,95±0,77g białka, 1,55±0,76g
tłuszczów, 5,53±2,64g węglowodanów. Zatem białko stanowiło 18,9±3,9%, tłuszcze 32,1±8,4 % i
węglowodany 48,9±8,2% wartości energetycznej diety. Elektrolity Na+ i K+ dostarczano w diecie
odpowiednio 3,78±1,7 mg/d i 3,9±1,1 mg/d. Zawartość żelaza w diecie wynosiła 14,8±4,1 mg/d, a
Mg2+ 0,37±0,12 mg/d, a glutaminianu 25,2±9,9mg/d. Zawartość aminokwasów rozgałęzionych
oszacowano na: 104±4,0 mg/d- leucyna, 6,6±2,3mg - izoleucyna i 7,9±2,7mg/d – walina. Z
przeprowadzonego wywiadu wynika, że w tym okresie przygotowania do startu dieta powinna
zawierać więcej węglowodanów, kosztem podaży białek.
Słowa kluczowe: kolarstwo, dieta, wartość energetyczna, wysiłek fizyczny
5. Czy wiesz, co jesz w XXI wieku? Jakość żywności jako czynnik wpływający na decyzje
nabywcze konsumentów a zagrożenia zdrowotne.
Urszula Kluk
Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie
Wraz z rozwojem przemysłu spożywczego radykalnym zmianom ulega tradycyjna dieta, natomiast
Polacy kupując żywność kierują się głównie ceną i jakością. Przy ocenie produktów
żywnościowych można je kwalifikować według poziomu jakości, oraz cech technicznych,
estetycznych, ekonomicznych, ekologicznych. Natomiast prawidłowa jakość żywności ma
podstawowe znaczenie dla utrzymania dobrego stanu zdrowia, zarówno fizycznego, jak i
psychicznego. W dobie pełnej dostępności do produktów spożywczych, oprócz żywności naturalnej
występuje też wzbogacona o substancje dodatkowe, pojawiające się, na każdym kroku w produkcji
żywności. Dlatego też, osoby pragnące utrzymać dobry stan zdrowia, winny zgłębić wiedzę o
dodatkach żywnościowych. W pracy tej zaprezentowano zagrożenia wynikające ze złych nawyków
żywieniowych. Zwrócono również uwagę na dodatki występujące w produkcji żywności.
Dokonując analizy tematu pracy, na podstawie piśmiennictwa i przytoczonych badań wnioskuję, iż
zagrożenie dla zdrowia człowieka, wynika z nawyków żywieniowych, jak również ze spożywania
żywności wzbogaconej o substancje dodatkowe. Jednak potrzeba jeszcze dużej ilości badań nad
zdrowotnością i bezpieczeństwem żywności wzbogaconej o składniki kształtujące jakość żywności,
by w pełni zaświadczyć, że są istotnym zagrożeniem za zdrowia.
Słowa kluczowe: zdrowie, żywność, jakość
6.
Zachowania żywieniowe i zdrowotne uczestniczek i instruktorek zajęć
fitness- wyzwanie dla promocji zdrowia
Marzena Ratajczak
Akademia Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu
Wstęp: Osoby prowadzące zajęcia ruchowe mogą mieć ogromny wpływ na kształtowanie
prozdrowotnych zachowań, a ich styl życia powinien być wzorem dla ćwiczących. Poszerzanie
wiedzy na temat zachowań żywieniowych i zdrowotnych instruktorów i uczestników zajęć fitness
jest niezbędne w celu dostosowywania usług świadczonych przez fitness kluby do potrzeb ich
klientów. Celem badań była ocena zachowań żywieniowych i zdrowotnych uczestniczek i
instruktorek zajęć fitness.
Materiał i metody: Badaniami objęto 200 kobiet, w tym 100 instruktorek fitness w wieku od 21 do
56 lat oraz 100 uczestniczek zajęć fitness w wieku od 19 do 61 lat. Posłużono się walidowanym
kwestionariuszem ankiety na temat stylu życia opracowanym przez Chalcarza.
Wyniki: Wyniki badań wykazały, że badane uczestniczki zajęć fitness charakteryzowały się
korzystniejszymi zachowaniami żywieniowymi niż instruktorki fitness, z kolei instruktorki fitness
charakteryzowały się korzystniejszymi zachowaniami zdrowotnymi niż uczestniczki zajęć fitness.
Zarówno instruktorki jak i uczestniczki zajęć fitness popełniały wiele błędów żywieniowych.
Wnioski: Na podstawie uzyskanych wyników wskazuje się na potrzebę opracowania programu
promocji zdrowia instruktorek zajęć fitness obejmującego, przede wszystkim, zmiany
organizacyjne w fitness klubach. Sugerowane zmiany mogłyby pomóc instruktorom prowadzić
zdrowy styl życia na oczach klientów i tym samym wyeliminować potrzebę realizacji programu
promocji zdrowia rzeszy uczestników zajęć fitness.
Słowa kluczowe: styl życia, zachowania żywieniowe, zachowania zdrowotne, zajęcia fitness.
7. Status antyoksydacyjny i gospodarka lipidowa krwi u płotkarzy w warunkach wspomagania
mieszanką przetworzonych owoców
Ewa Sadowska-Krępa1,Tomasz Podgórski2, BartłomiejSzade3, Ewelina Smol4, Małgorzata Michalczyk1,
Paula Obara1
1
Katedra Nauk Fizologiczno-Medycznych, Zakład Biochemii, AWF w Katowicach,2Katedra Fizjologii, Biochemii i Higieny, AWF w
Poznaniu,3Katedra Sportów Indywidualnych, AWF w Katowicach,4Katedra Nauk Fizjologiczno-Medycznych, Zakład Fizjologii,
AWF w Katowicach
Celem badań było określenie wpływu 6 – tygodniowej suplementacji sokiem Mona-Vie® Active na
aktywności enzymów antyoksydacyjnych, to jest dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), katalazy
(CAT), peroksydazy glutationowej (GPx), reduktazy glutationowej (GR), oraz stężeń wybranych
antyoksydantów nieenzymatycznych, w tym zredukowanego glutationu (GSH) i kwasu moczowego
(KM), oraz parametrów gospodarki lipidowej, to jest cholesterolu całkowitego (T-C), cholesterolu
LDL (LDL-C), cholesterolu HDL (HDL-C), triglicerydów (TG) we krwi 6 płotkarzy. Wyższe
wartości aktywności SOD, CAT, GPx, i stężeń GSH oraz KM; a także tendencja do przyjmowania
niższych wartości stężeń T-C, LDL-C, TG i wyższego poziomu HDL-C po zakończeniu spożywania
soku, świadczyły o korzystnym wpływie stosowanej suplementacji na status antyoksydacyjny i
profil lipidowy krwi u sportowców.
Słowa kluczowe: status antyoksydacyjny, profil lipidowy, sok Mona-Vie® Active, płotkarze
8. Preferencje i zwyczaje żywieniowe osób otyłych.
Klaudia Pałka
Absolwent Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie
Celem pracy było określenie preferencji oraz zwyczajów żywieniowych osób z nadwagą i otyłością
oraz wykazanie czynników determinujących powstawanie omawianego schorzenia.
Przebadano 100 osób, 50-ciu mężczyzn i 50 kobiet z nadwagą i otyłością.Do badań wykorzystano
ankietę dotyczącą zwyczajów żywieniowych opracowaną na potrzeby doświadczenia.
Obecnie według WHO to najczęściej występująca choroba metaboliczna przybierająca cechy
epidemii. Gwałtowny wzrost masy ciała to nie tylko problemem pojedynczych jednostek, ale
również całych społeczeństw, w których do walki z otyłością włącza się rząd. Nadmierna ilość
tkanki tłuszczowej utrudnia aktywne życia oraz powoduje rozwój chronicznych chorób
niezakaźnych. Oprócz przyczyn genetycznych nadwaga i otyłość wynika z niewłaściwych
preferencji i zwyczajów żywieniowych. Niezdrowy styl życia, brak aktywności fizycznej oraz
konsumpcja wysokokalorycznych, a zarazem mało odżywczych pokarmów prowadzi do wzrostu
zawartości tkanki tłuszczowej w naszym organizmie. Należy podkreślić, że przyczyny otyłości
można odnaleźć na wielu płaszczyznach ludzkiego życia.
Słowa kluczowe: otyłość, preferencje żywieniowe, zwyczaje żywieniowe, styl życia
9. Stężenie angiopoetynopodobnego białka 4 (angptl 4) i profil lipidowy krwi u młodych kobiet i
mężczyzn.
Smol Ewelina1, Kempa Katarzyna2, Nowak Karina3, Hadzik Andrzej4 Sadowska-Krępa Ewa2
1
Zakład Fizjologii AWF, Katowice,2 Zakład Biochemii AWF, Katowice, 3 Zakład Treningu Sportowego AWF, Katowice, 4 Zakład
Zarządzania Sportem i Turystyką
Celem podjętych badań jest ocena wybranych wskaźników gospodarki lipidowej: stężenia
angiopoetynopodobnego białka 4 (angptl 4), profilu lipidowego krwi (stężenie triacylogliceroli,
cholesterolu całkowitego i frakcji HDL i LDL) oraz zawartości tkanki tłuszczowej w ustroju u
młodych, zdrowych osób o zróżnicowanym poziomie aktywności fizycznej, rekrutujących się
spośród studentek i studentów AWF Katowice. Badania przeprowadzono w spoczynku, na czczo,
8-10 godz. po spożyciu ostatniego posiłku. Wykazano, że stężenie angptl 4 we krwi jest znacznie
zróżnicowane osobniczo i nie wykazuje istotnych statystycznie współzależności ze wskaźnikami
profilu lipidowego krwi oraz podstawowymi składnikami ciała. Stężenie angptl 4 utrzymuje się na
nieznacznie wyższym poziomie u wytrenowanych kobiet (8,70 ±12,08 ng/ml, n=6) i mężczyzn
(9,88 ±8,35 ng/ml, n=11) w porównaniu do nie trenujących (kobiety 5,28 ±1,35, n=11,
mężczyźni 6,65 ±3,83 ng/ml, n=7), sugerując, że regularna aktywność fizyczna może być
czynnikiem pobudzającym wydzielanie tego białka do krwi.