Spis treści

3
Spis treści
WSTĘP
5
1. ISTOTA ANALIZY I JEJ ROLA W PROCESIE PODEJMOWANIA DECYZJI
7
1.1. Źródła informacji, narzędzia i metody analizy
8
1.2. Rodzaje analiz sporządzanych w przedsiębiorstwie
9
1.3. Techniki i etapy prac analitycznych
12
1.4. Rodzaje stosowanych porównań i problem porównywalności danych
15
1.5. Formy prezentacji wyników analiz
Literatura
15
15
2. ANALIZA ZASOBOWI PRODUKCJI W PRZEDSIĘBIORSTWACH
2.1. Ziemia jako czynnik produkcji
16
17
2.1.1. Powierzchnia i struktura użytków rolnych
2.1.2. Ocena jakości ziemi w gospodarstwach
2.2. Nakłady pracy i zasoby siły roboczej
2.2.1. Ocena zasobów siły roboczej w przedsiębiorstwach
17
18
22
22
2.2.2. Struktura zatrudnienia i fluktuacja kadr
24
2.3. Wyposażenie przedsiębiorstwa w środki trwałe
26
2.3.1. Wartość i zużycie środków trwałych
26
2.3.2. Zmiany w wartości środków trwałych w przedsiębiorstwie
28
2.3.3. Zasoby siły pociągowej
30
2.4. Środki obrotowe w przedsiębiorstwie
31
2.4.1. Wielkość zapasów i koszty ich utrzymania
31
2.4.2. Gospodarowanie należnościami
33
2.4.3. Zarządzanie środkami pieniężnymi
2.5. Ocena efektywności wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa
2.5.1. Ocena produkcyjności
ziemi
2.5.2. Analiza wydajności pracy
34
34
35
36
2.5.3. Wykorzystanie środków trwałych i majątku
37
2.5.4. Relacje czynników produkcji w przedsiębiorstwie
38
2.6. Analiza organizacji produkcji w przedsiębiorstwach rolniczych
40
2.6.1. Analiza produkcji roślinnej
42
2.6.2. Analiza produkcji zwierzęcej
45
2.6.3. Gospodarka paszowa
2.7. Produkcja nierolnicza w przedsiębiorstwach agrobiznesu
48
49
Literatura
52
Zadania
53
3. OCENASYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA
62
3.1. Wstępna analiza bilansu majątkowego
62
3.2. Wstępna analiza rachunku zysków i strat
71
3.3. Analiza rachunku przepływów pieniężnych
73
4
3.4. Analiza wskaźnikowa
3.4.1. Płynność finansowa w przedsiębiorstwie
76
3.4.2. Ocena zadłużenia przedsiębiorstwa
78
3.4.3. Analiza sprawności działania
80
3.4.4. Rentowność działalności przedsiębiorstwa
83
3.4.5. Analiza przedsiębiorstwa
84
metodą Du Ponta
3.5. Analiza progu rentowności
85
3.6. Analiza czynników kształtujących wynik finansowy przedsiębiorstwa
88
3.6.1. Analiza przychodów ze sprzedaży
88
3.7.2. Analiza kosztów produkcji
90
Literatura
95
Zadania
96
4. WYBRANE METODY ANALIZY STRATEGICZNEJ
4.1. Analiza makrootoczenia
107
107
4.1.1. Metoda delficka
107
4.1.2. Analiza luki strategicznej
108
4.1.3. Metody scenariuszowe
109
4.2. Analiza otoczenia konkurencyjnego
4.2.1. Analiza „pięciu sił" Portera
111
111
4.2.2. Punktowa ocena atrakcyjności sektora
113
4.2.3. Mapa grup strategicznych
114
4.2.4. Analiza znaczenia stakeholders (interesariuszy)
115
4.2.5. Krzywa doświadczenia
116
4.2.6. Analiza pozycji wyrobu i zaufania klientów
117
4.3. Analiza zasobów przedsiębiorstwa
118
4.3.1. Macierz produkt - rynek Ansoffa
118
4.3.2. Cykl życia produktu i technologii
119
4.3.3. Macierz BCG (Boston Consulting Group)
120
4.3.4. Macierz McKinseya (GE - General Elektric)
122
4.3.5. Macierz opłacalności biznesu
124
4.3.6. Analiza kluczowych czynników sukcesu (KCS)
125
4.3.7. Analiza łańcucha wartości
126
4.4. Inne metody analizy strategicznej
128
4.4.1. Analiza SWOT
128
4.4.2. Analiza rozbieżności
130
Literatura
131
Zadania
132
Pytania
143
5
WSTĘP
Analiza zajmuje ważne miejsce w systemie informacyjnym
przedsiębiorstwa.
Służy koordynacji i scalaniu jego działalności rzeczowej i regulacyjnej. Na podstawie danych wewnętrznych można ocenić potencjał ekonomiczny przedsiębiorstwa, a przy wykorzystaniu informacji z innych jednostek gospodarczych i sektora
można określić pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa i jego możliwości rozwojowe. Wyniki analizy są szeroko wykorzystywane w bieżącym zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz w budowie jego długookresowej strategii. Trudno wyobrazić
sobie obecnie kierowanie firmą bez wsparcia analitycznego.
Wiedza zawarta w książce może dotyczyć wszystkich sfer gospodarki narodowej. W opracowaniu dużo uwagi poświęcono jednak analizie przedsiębiorstw agrobiznesu. Agrobiznes stanowi bowiem jeden z najważniejszych podsystemów gospodarki narodowej, który obejmuje produkcję, przetwórstwo i dystrybucję żywności
oraz produktów pochodnych. Integruje on wiele niezależnych od siebie, ekonomicznie wyodrębnionych podmiotów, wśród których dominują gospodarstwa rolnicze.
Zamierzeniem autorki było przedstawienie w jednym opracowaniu treści obejmujących analizę gospodarczą, finansową i strategiczną. W analizie gospodarczej, inaczej techniczno-ekonomicznej,
uwzględniono trzy grupy zagadnień składających się na aktywność gospodarczą firmy: potencjał wytwórczy, produkcję i
efektywność. Z tego zakresu przedstawiono wiele wskaźników służących ocenie
przedsiębiorstw, zwłaszcza rołniczych.
W ramach analizy finansowej opisano analizę wstępną i wskaźnikową dotyczącą sprawozdań finansowych: bilansu majątkowego, rachunku zysków i strat
oraz rachunku przepływów pieniężnych, które są obowiązkowo sporządzane w jednostkach gospodarczych mających osobowość prawną. Dodatkowo, w tej części
opracowania przedstawiono analizę czynników kształtujących wynik finansowy,
czyli przychodów ze sprzedaży oraz ponoszonych kosztów z ich podziałem według
różnych kryteriów.
Wśród zagadnień dotyczących anałizy strategicznej omówiono podstawowe
metody analizy, które są pomocne, przy budowaniu strategii działania dla przedsiębiorstwa. W tym zakresie uwzględniono analizę makrootoczenia, otoczenia konkurencyjnego oraz analizę zasobów strategicznych, czyli potencjału
przedsiębiorstwa.
Tekst książki uzupełniono licznymi rysunkami, tabelami i przykładami. Podsumowanie każdego z trzech głównych rozdziałów stanowi zestaw zadań, które mogą
być pomocne przy dokonywaniu analizy techniczno-ekonomicznej,
finansowej i
strategicznej przedsiębiorstw, głównie agrobiznesu. Na końcu książki zamieszczono natomiast test sprawdzający opanowanie wiedzy teoretycznej zawartej w materiałach.
Podręcznik adresowany jest przede wszystkim do studentów uczelni ekonomicznych, nieekonomicznych, słuchaczy różnych kursów specjalistycznych oraz praktyków gospodarczych. Autorka ma nadzieję, że książka ta będzie pomocna nauczycielom przedmiotów ekonomicznych w ich pracy dydaktycznej. Treści zawarte w
opracowaniu wzbogacą również wiedzę praktyków gospodarczych
zajmujących
się analizowaniem przedsiębiorstw.