Uzdrowiska polskie i czeskie w okresie transformacji w latach 1989
Transkrypt
Uzdrowiska polskie i czeskie w okresie transformacji w latach 1989
dr Aleksandra Gromelska Uniwersytet Wrocławski Uzdrowiska polskie i czeskie w okresie transformacji w latach 1989–2013 PROKSENIA Kraków 2015 23 Publikacja z serii „Monografie o tematyce turystycznej” Publikacja powstała w ramach projektu badawczego NCN nr NN 112 300938 „Uzdrowiska polskie w latach 1989–2009 (na przykładzie uzdrowisk ziemi kłodzkiej). 20 lat transformacji”. Recenzenci: dr hab. Zygmunt Kruczek, prof. UE Katowice dr hab. Adam Szromek, prof. Politechniki Śląskiej Korekta tekstu: Marek Chadziński Zdjęcia na okładce: Zygmunt Kruczek Maciej Hubert Krzemień Wydawca: Wydawnictwo „PROKSENIA” ul. Sarego 23/2, 31-047 Kraków, tel./fax: + 48 12 421 63 80 www.proksenia.pl, e-mail: [email protected] Spis treści Wstęp.......................................................................................................................................................... 7 1. Rola i znaczenie lecznictwa uzdrowiskowego................................................................................... 9 1.1. Metody leczenia stosowane w uzdrowiskach ................................................................................................. 12 Balneoterapia .................................................................................................................................................. 12 Kąpiele solankowe ......................................................................................................................................... 14 Kąpiele kwasowęglowe .................................................................................................................................. 14 Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe ............................................................................................................ 15 Kąpiele radoczynne ........................................................................................................................................ 15 Peloidoterapia ................................................................................................................................................. 16 Klimatoterapia ................................................................................................................................................ 17 Hydroterapia ................................................................................................................................................... 18 Kinezyterapia (leczenie ruchem) .................................................................................................................... 19 Fizykoterapia .................................................................................................................................................. 20 Dietetyka ........................................................................................................................................................ 21 Psychoterapia.................................................................................................................................................. 21 Farmakoterapia ............................................................................................................................................... 21 Fitoterapia....................................................................................................................................................... 21 1.2. Rodzaje uzdrowisk ......................................................................................................................................... 23 1.3. Zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego w Polsce – podstawowe definicje .................................. 27 2. Organizacyjno-prawne zasady funkcjonowania uzdrowisk i przedsiębiorstw uzdrowiskowych w Polsce Ludowej ................................................................................................ 31 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. Rozwój lecznictwa uzdrowiskowego na ziemiach polskich do roku 1945 – rys historyczny........................ 31 Organizacja lecznictwa uzdrowiskowego w latach 1945–1989 ..................................................................... 37 Zakłady lecznictwa uzdrowiskowego i dostępność leczenia uzdrowiskowego w Polsce Ludowej............... 45 Zasady kwalifikowania na leczenie uzdrowiskowe w okresie PRL............................................................... 54 Podstawy prawne działalności uzdrowisk do roku 1989................................................................................ 57 3. Uzdrowiska polskie po roku 1989 – charakterystyka najważniejszych zmian ........................... 67 3.1. Zmiany w systemie opieki zdrowotnej ........................................................................................................... 67 3.2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako nowy instytucjonalny nabywca usług uzdrowiskowych – program prewencji rentowej ........................................................................................................................ 72 3.3. Przekształcenia własnościowe przedsiębiorstw uzdrowiskowych w latach 1998–2008................................ 76 3.4. Prywatyzacja spółek uzdrowiskowych w latach 2009–2014 ......................................................................... 80 3.5. Rozmiary działalności uzdrowiskowej w Polsce w latach 1989–2013 – analiza zmian ilościowych............ 87 4. Sytuacja gmin uzdrowiskowych w Polsce w okresie transformacji i jej znaczenie dla rozwoju sektora uzdrowiskowego ............................................................................................. 91 4.1. Uwarunkowania prawne funkcjonowania gmin uzdrowiskowych w Polsce ................................................. 91 4.2. Rozmiary działalności uzdrowiskowej polskich gmin uzdrowiskowych w 2013 r........................................ 96 4.3. Fundusze europejskie a rozwój lecznictwa uzdrowiskowego i turystyki uzdrowiskowej w gminach uzdrowiskowych w Polsce........................................................................................................... 99 4.3.1. Perspektywa finansowa na lata 2004–2006 ...................................................................................... 100 4.3.2. Perspektywa finansowa na lata 2007–2013 ...................................................................................... 103 5. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość lecznictwa uzdrowiskowego w Czechach ..................... 109 5.1. Historia lecznictwa uzdrowiskowego na ziemiach czeskich ........................................................................ 109 5.2. Lecznictwo uzdrowiskowe jako integralna część systemu ochrony zdrowia w Czechach .......................... 111 5.3. Rozmiary działalności uzdrowiskowej w Czechach w latach 2000–2013 ................................................... 117 6. Szanse i zagrożenia dla rozwoju uzdrowisk ziemi kłodzkiej i sąsiadujących z nimi uzdrowisk czeskich w nowych warunkach społeczno-gospodarczych Polski i Czech .............. 125 6.1. Dostęp do bezpłatnego leczenia uzdrowiskowego w Polsce i w Czechach – analiza porównawcza........... 125 6.2. Lecznictwo uzdrowiskowe w powiecie kłodzkim........................................................................................ 128 6.3. Zmiana zasobów uzdrowiskowych powiatu kłodzkiego w okresie transformacji na tle województwa dolnośląskiego na przykładzie dawnych państwowych przedsiębiorstw uzdrowiskowych......................... 131 6.4. Restrukturyzacja produktowa (rynkowa) ..................................................................................................... 137 6.5. Uzdrowiska ziemi kłodzkiej na tle wybranych uzdrowisk czeskich ............................................................ 151 Przedsiębiorstwa uzdrowiskowe prywatne .................................................................................................. 159 Przedsiębiorstwa uzdrowiskowe państwowe ............................................................................................... 161 Zakończenie ........................................................................................................................................... 169 Bibliografia ............................................................................................................................................ 175